tài yuán zōng zi měi, cóng fù yóu xué, liú yù guǎng líng. fù yǔ hóng qiáo xià lín yù yǒu sù. yī rì fù zǐ guò hóng qiáo, yù zhī, gù qǐng guò zhū qí jiā, yuè míng gòng huà. yǒu nǚ zài páng, shū sè yě. wēng jí zàn zhī, yù gù zōng yuē: dà láng wēn wǎn rú chù zi, fú xiàng yě. ruò bù bǐ qì, biàn fèng jī zhǒu, rú hé? wēng xiào, cù zi lí xí, shǐ bài ǎo yuē: yī yán qiān jīn yǐ! xiān shì yù dú jū, nǚ hū zì zhì, gào sù gū kǔ. wèn qí xiǎo zì, zé míng cháng é. yù ài ér liú zhī, shí jiāng qí huò jū zhī yě.
太原宗子美,從父遊學,流寓廣陵。父與紅橋下林嫗有素。一日父子過紅橋,遇之,固請過諸其家,瀹茗共話。有女在旁,殊色也。翁亟贊之,嫗顧宗曰:「大郎溫婉如處子,福相也。若不鄙棄,便奉箕帚,如何?」翁笑,促子離席,使拜媼曰:「一言千金矣!」先是嫗獨居,女忽自至,告訴孤苦。問其小字,則名嫦娥。嫗愛而留之,實將奇貨居之也。
shí zōng nián shí sì, nì nǚ qiè xǐ, yì wēng bì méi dìng zhī, ér wēng guī ruò wàng, xīn zhuó rè, yǐn yǐ bái mǔ. wēng xiào yuē: nǎng yǔ tān pó zǐ xì ěr. bǐ bù zhī jiāng mài huáng jīn jǐ hé yǐ, cǐ hé kě yì yán! yú nián wēng ǎo bìng zú. zi měi bù néng wàng qíng cháng é, fú jiāng què, tuō rén shì yì lín yù. yù chū bù chéng, zōng fèn yuē: wǒ shēng píng bù qīng zhé yāo, hé ǎo shì zhī bù zhí yī qián? ruò fù qián méng, xū jiàn hái yě! yù nǎi yún: nǎng huò yǔ ér wēng xì yuē, róng yǒu zhī. dàn wú chéng yán, suì dōu wàng què. jīn jì yún yún, wǒ qǐ liú jià tiān wáng yé? yào rì rì zhuāng shù, shí wàng yì qiān jīn, jīn qǐng bàn yān kě hū? zōng zì dù nán bàn, yì suì zhì zhī.
時宗年十四,睨女竊喜,意翁必媒定之,而翁歸若忘,心灼熱,隱以白母。翁笑曰:「曩與貪婆子戲耳。彼不知將賣黃金幾何矣,此何可易言!」逾年翁媼並卒。子美不能忘情嫦娥,服將闋,托人示意林嫗。嫗初不承,宗忿曰:「我生平不輕折腰,何媼視之不值一錢?若負前盟,須見還也!」嫗乃云:「曩或與而翁戲約,容有之。但無成言,遂都忘卻。今既云云,我豈留嫁天王耶?要日日裝束,實望易千金,今請半焉可乎?」宗自度難辦,亦遂置之。
shì yǒu guǎ ǎo jiù jū xī lín, yǒu nǚ jí jī, xiǎo míng diān dāng. ǒu kuī zhī, yǎ lì bù jiǎn cháng é. xiàng mù zhī, měi yǐ kuì yí jiē jìn jiǔ ér jiàn shú, wǎng wǎng sòng qíng yǐ mù, ér yù yǔ wú jiān. yī xī yú yuán qǐ huǒ, zōng xǐ wǎn zhī, suì xiāng yàn hǎo. yuē wèi jià qǔ, cí yǐ xiōng fù fàn wèi guī. yóu cǐ dǎo xì wǎng lái, xíng jī zhōu mì.
適有寡媼僦居西鄰,有女及笄,小名顛當。偶窺之,雅麗不減嫦娥。嚮慕之,每以饋遺階進;久而漸熟,往往送情以目,而欲語無間。一夕逾垣乞火,宗喜挽之,遂相燕好。約為嫁娶,辭以兄負販未歸。由此蹈隙往來,形跡周密。
yī rì ǒu jīng hóng qiáo, jiàn cháng é shì zài mén nèi, jí qū guò zhī. cháng é wàng jiàn, zhāo zhī yǐ shǒu, zōng zhù zú nǚ yòu zhāo zhī, suì rù. nǚ yǐ bèi yuē ràng zōng, zōng shù qí gù. nǚ rù shì, qǔ huáng jīn yī dìng fù zhī, zōng bù shòu, cí yuē: zì fēn shuǐ yǔ qīng jué, suì tā yǒu suǒ yuē. shòu jīn ér wèi qīng móu, shì fù rén yě shòu jīn ér bù wèi qīng móu, shì fù qīng yě: chéng bù gǎn yǒu suǒ fù. nǚ liáng jiǔ yuē: jūn suǒ yuē, qiè pō zhī zhī. qí shì bì wú chéng jí chéng zhī, qiè bù yuàn jūn zhī fù xīn yě. qí sù xíng, ǎo jiāng zhì yǐ. zōng cāng zú wú yǐ zì zhǔ, shòu zhī ér guī.
一日偶經紅橋,見嫦娥適在門內,疾趨過之。嫦娥望見,招之以手,宗駐足;女又招之,遂入。女以背約讓宗,宗述其故。女入室,取黃金一鋌付之,宗不受,辭曰:「自分水與卿絕,遂他有所約。受金而為卿謀,是負人也;受金而不為卿謀,是負卿也:誠不敢有所負。」女良久曰:「君所約,妾頗知之。其事必無成;即成之,妾不怨君之負心也。其速行,媼將至矣。」宗倉卒無以自主,受之而歸。
gé yè gào zhī diān dāng, diān dāng shēn rán qí yán, dàn quàn zōng zhuān xīn cháng é. zōng bù yǔ. diān dāng yuàn xià zhī, ér zōng nǎi yuè. jí qiǎn méi nà jīn lín yù, yù wú cí, yǐ cháng é guī zōng. rù mén hòu, xī shù diān dāng yán, cháng é wēi xiào, yáng sǒng yǒng zhī. zōng xǐ, jí yù yī bái diān dāng, ér diān dāng jī jiǔ jué. cháng é zhī qí wèi jǐ, yīn zàn guī níng, gù yǔ zhī jiān, zhǔ zōng qiè qí pèi náng. yǐ ér diān dāng guǒ zhì, yǔ shāng suǒ móu, dàn yán wù jí. jí jiě jīn xiá xiào, xié xià yǒu zǐ hé náng, jiāng biàn zhāi qǔ. diān dāng biàn sè qǐ yuē: jūn yǔ rén yī xīn, ér yǔ qiè èr! fù xīn láng! qǐng cóng cǐ jué. zōng qū yì wǎn jiě, bù tīng jìng qù. yī rì guò qí mén tàn chá zhī, yǐ lìng yǒu wú kè jiù jū qí zhōng, diān dāng zǐ mǔ qiān qù yǐ jiǔ, yǐng miè jī jué, mò kě wèn xùn.
隔夜告之顛當,顛當深然其言,但勸宗專心嫦娥。宗不語。顛當願下之,而宗乃悅。即遣媒納金林嫗,嫗無辭,以嫦娥歸宗。入門後,悉述顛當言,嫦娥微笑,陽慫恿之。宗喜,急欲一白顛當,而顛當跡久絕。嫦娥知其為己,因暫歸寧,故予之間,囑宗竊其佩囊。已而顛當果至,與商所謀,但言勿急。及解衿狎笑,脅下有紫荷囊,將便摘取。顛當變色起曰:「君與人一心,而與妾二!負心郎!請從此絕。」宗曲意挽解,不聽竟去。一日過其門探察之,已另有吳客僦居其中,顛當子母遷去已久,影滅跡絕,莫可問訊。
zōng zì qǔ cháng é, jiā bào fù, lián gé zhǎng láng, mí gèn jiē lù. cháng é shàn xié xuè, shì jiàn měi rén huà juǎn, zōng yuē: wú zì wèi rú qīng tiān xià wú liǎng, dàn bù céng jiàn fēi yàn yáng fēi ěr. nǚ xiào yuē: ruò yù jiàn zhī, cǐ yì hé nán. nǎi zhí juǎn xì shěn yī guò, biàn qū rù shì, duì jìng xiū zhuāng, xiào fēi yàn wǔ fēng, yòu xué yáng fēi dài zuì. zhǎng duǎn féi shòu, suí shí biàn gèng fēng qíng tài dù, duì juǎn bī zhēn. fāng zuò tài shí, yǒu bì zì wài zhì, bù fù néng shí, jīng wèn qí liáo fù xiàng shěn zhù, huǎng rán shǐ xiào. zōng xǐ yuē: wú dé yī měi rén, ér qiān gǔ zhī měi rén, jiē zài chuáng tà yǐ!
宗自娶嫦娥,家暴富,連閣長廊,彌亘街路。嫦娥善諧謔,適見美人畫卷,宗曰:「吾自謂如卿天下無兩,但不曾見飛燕、楊妃耳。」女笑曰:「若欲見之,此亦何難。」乃執卷細審一過,便趨入室,對鏡修妝,效飛燕舞風,又學楊妃帶醉。長短肥瘦,隨時變更;風情態度,對卷逼真。方作態時,有婢自外至,不復能識,驚問其僚;復向審注,恍然始笑。宗喜曰:「吾得一美人,而千古之美人,皆在床闥矣!」
yī yè fāng shú qǐn, shù rén qiào fēi ér rù, huǒ guāng shè bì. nǚ jí qǐ, jīng yán: dào rù! zōng chū xǐng, jí yù míng hū. yī rén yǐ bái rèn jiā jǐng, jù bù gǎn chuǎn. yòu yī rén lüè cháng é fù bèi shàng, hōng rán ér qù. zōng shǐ hào, jiā yì bì jí, shì zhōng zhēn wán, wú shǎo wáng zhě, zōng dà bēi, luó rán shī tú, wú fù qíng dì. gào guān zhuī bǔ, shū wú yīn xī.
一夜方熟寢,數人撬扉而入,火光射壁。女急起,驚言:「盜入!」宗初醒,即欲鳴呼。一人以白刃加頸,懼不敢喘。又一人掠嫦娥負背上,哄然而去。宗始號,家役畢集,室中珍玩,無少亡者,宗大悲,羅然失圖,無復情地。告官追捕,殊無音息。
rěn rǎn sān sì nián, yù yù wú liáo, yīn jiǎ fù shì rù dōu. jū bàn zài, zhàn yàn xún chá, wú jì bù shī. ǒu guò yáo xiàng, zhí yī nǚ zǐ, gòu miàn bì yī, luó ráng rú gài. tíng zhǐ xiāng zhī, nǎi diān dāng yě. hài yuē: qīng hé qiáo cuì zhì cǐ? dá yún: bié hòu nán qiān, lǎo mǔ jí shì, wèi è rén lüè mài qí xià, tà rǔ dòng něi, suǒ bù rěn yán. zōng qì xià, wèn: kě shú fǒu? yuē: nán yǐ. hào fèi fán duō, bù néng wèi lì. zōng yuē: shí gào qīng: nián lái pō chēng xiǎo yǒu, xī kè zhōng zī fǔ yǒu xiàn, qīng zhuāng huò mǎ, suǒ bù gǎn cí. rú suǒ xū guò shē, dāng guī jiā yíng bàn zhī. nǚ yuē míng rì chū xī chéng, xiāng huì cóng liǔ xià, zhǔ dú wǎng, wù yǐ rén cóng. zōng yuē: nuò. cì rì zǎo wǎng, zé nǚ xiān zài, guī yī xiān míng, dà fēi qián zhuàng. jīng wèn zhī, xiào yuē: nǎng shì jūn xīn ěr, xìng tí páo zhī yì yóu cún. qǐng zhì bì lú, yí bì děi dāng yǐ bào. běi xíng shù wǔ, jí zhì qí jiā, suì chū yáo jiǔ, xiāng yǔ tán yàn. zōng yuē yǔ jù guī, nǚ yuē: qiè duō sú lèi, bù néng cóng. cháng é xiāo xī, gù pō wén zhī. zōng jí xún qí hé suǒ, nǚ yuē: qí xíng zōng piǎo miǎo, qiè yì bù néng shēn xī. xī shān yǒu lǎo ní, yī mù miǎo, wèn zhī dāng zì zhī. suì zhǐ sù qí jiā.
荏苒三四年,鬱郁無聊,因假赴試入都。居半載,占驗詢察,無計不施。偶過姚巷,值一女子,垢面敝衣,羅儴如丐。停趾相之,乃顛當也。駭曰:「卿何憔悴至此?」答云:「別後南遷,老母即世,為惡人掠賣旗下,撻辱凍餒,所不忍言。」宗泣下,問:「可贖否?」曰:「難矣。耗費煩多,不能為力。」宗曰:「實告卿:年來頗稱小有,惜客中資斧有限,傾裝貨馬,所不敢辭。如所需過奢,當歸家營辦之。」女約明日出西城,相會叢柳下,囑獨往,勿以人從。宗曰:「諾。」次日早往,則女先在,袿衣鮮明,大非前狀。驚問之,笑曰:「曩試君心耳,幸綈袍之意猶存。請至敝廬,宜必得當以報。」北行數武,即至其家,遂出餚酒,相與談宴。宗約與俱歸,女曰:「妾多俗累,不能從。嫦娥消息,固頗聞之。」宗急詢其何所,女曰:「其行蹤縹緲,妾亦不能深悉。西山有老尼,一目眇,問之當自知。」遂止宿其家。
tiān míng shì yǐ jìng. zōng zhì qí chù, yǒu gǔ sì zhōu yuán jǐn tuí, cóng zhú nèi yǒu máo wū bàn jiān, lǎo ní zhuì nà qí zhōng. jiàn kè zhì, màn bù wèi lǐ. zōng yī zhī, ní shǐ jǔ tóu zhì wèn. yīn gào xìng shì, jí bái suǒ qiú. ní yuē: bā shí lǎo gǔ, yǔ shì kuí jué, hé chù zhī jiā rén xiāo xī? zōng gù qiú zhī. nǎi yuē: wǒ shí bù zhī. yǒu èr sān qī shǔ, lái xī xiāng guò, huò xiǎo nǚ zǐ bèi shí zhī, wèi kě zhī. rǔ míng xī kě lái. zōng nǎi chū. cì rì zài zhì, zé ní tā chū, bài fēi jiōng yān. cì zhī jì jiǔ, gēng lòu yǐ cuī, míng yuè gāo jiē, pái huái wú jì, yáo jiàn èr sān nǚ láng zì wài rù, zé cháng é zài yān. zōng xǐ jí, tū qǐ, jí lǎn qí qū. cháng é yuē: mǎng láng jūn! xià shā qiè yǐ! kě hèn diān dāng ráo shé, nǎi jiào qíng yù chán rén. zōng yè zuò, zhí shǒu kuǎn qǔ, lì sù jiān nán, bù jué cè chǔ. nǚ yuē: shí xiāng gào: qiè shí héng é bèi zhé, fú chén sú jiān, qí xiàn yǐ mǎn tuō wèi kòu jié, suǒ yǐ jué jūn wàng ěr. ní yì wáng mǔ shǒu fǔ zhě, qiè chū qiǎn shí, méng qí shōu xù, gù xiá shí cháng yī lín cún. jūn rú shì qiè, dāng wèi dài zhì diān dāng. zōng bù tīng, chuí shǒu yǔn tì. nǚ yáo gù yuē: zǐ mèi bèi lái yǐ. zōng fāng sì gù, ér cháng é yǐ yǎo. zōng dà kū shī shēng, bù yù fù huó, yīn jiě dài zì yì. huǎng hū jué hún yǐ chū shě, chāng chāng mí shì. é jiàn cháng é lái, zhuō ér tí zhī, zú lí yú dì rù sì, qǔ shù shàng shī tuī jǐ zhī, huàn yuē: chī láng, chī láng! cháng é zài cǐ. hū ruò mèng xǐng. shǎo dìng, nǚ huì yuē: diān dāng jiàn bì! hài qiè ér shā láng jūn, wǒ bù néng shù zhī yě! xià shān lìn yú ér guī. jì mìng jiā rén zhì zhuāng, nǎi fǎn shēn ér chū xī chéng, yì xiè diān dāng, zhì zé shě yǔ quán fēi, è tàn ér fǎn. qiè xìng cháng é bù zhī rù mén, cháng é yíng xiào yuē: jūn jiàn diān dāng yé? zōng è rán bù néng dá. nǚ yuē: jūn bèi cháng é, wū dé diān dāng? qǐng zuò dài zhī, dāng zì zhì. wèi jǐ diān dāng guǒ zhì, cāng huáng fú tà xià. cháng é dié zhǐ dàn zhī, yuē: xiǎo guǐ tóu xiàn rén bù qiǎn! diān dāng kòu tóu, dàn qiú shē sǐ. cháng é yuē: tuī rén kēng zhōng, ér yù tuō shēn tiān wài yé? guǎng hán shí yī gū bù rì xià jià, xū xiù zhěn bǎi fú lǚ bǎi shuāng, kě cóng wǒ qù, xiāng gòng cāo zuò. diān dāng gōng bái: dàn qiú fēn gōng, àn shí jī sòng. nǚ bù xǔ, wèi zōng yuē: jūn ruò huǎn jiá, jí biàn fàng què. diān dāng mù zōng, zōng xiào bù yǔ, diān dāng mù nù zhī. nǎi qǐ hái gào jiā rén, xǔ zhī, suì qù. zōng wèn qí shēng píng, nǎi zhī qí xī shān hú yě. mǎi yú dài zhī.
天明示以徑。宗至其處,有古寺周垣盡頹,叢竹內有茅屋半間,老尼綴衲其中。見客至,漫不為禮。宗揖之,尼始舉頭致問。因告姓氏,即白所求。尼曰:「八十老瞽,與世睽絕,何處知佳人消息?」宗固求之。乃曰:「我實不知。有二三戚屬,來夕相過,或小女子輩識之,未可知。汝明夕可來。」宗乃出。次日再至,則尼他出,敗扉扃焉。伺之既久,更漏已催,明月高揭,徘徊無計,遙見二三女郎自外入,則嫦娥在焉。宗喜極,突起,急攬其祛。嫦娥曰:「莽郎君!嚇煞妾矣!可恨顛當饒舌,乃教情慾纏人。」宗曳坐,執手款曲,歷訴艱難,不覺惻楚。女曰:「實相告:妾實姮娥被謫,浮沉俗間,其限已滿;托為寇劫,所以絕君望耳。尼亦王母守府者,妾初譴時,蒙其收恤,故暇時常一臨存。君如釋妾,當為代致顛當。」宗不聽,垂首隕涕。女遙顧曰:「姊妹輩來矣。」宗方四顧,而嫦娥已杳。宗大哭失聲,不欲復活,因解帶自縊。恍惚覺魂已出舍,倀倀靡適。俄見嫦娥來,捉而提之,足離於地;入寺,取樹上屍推擠之,喚曰:「痴郎,痴郎!嫦娥在此。」忽若夢醒。少定,女恚曰:「顛當賤婢!害妾而殺郎君,我不能恕之也!」下山賃輿而歸。既命家人治裝,乃返身而出西城,詣謝顛當,至則舍宇全非,愕嘆而返。竊幸嫦娥不知入門,嫦娥迎笑曰:「君見顛當耶?」宗愕然不能答。女曰:「君背嫦娥,烏得顛當?請坐待之,當自至。」未幾顛當果至,倉皇伏榻下。嫦娥疊指彈之,曰:「小鬼頭陷人不淺!」顛當叩頭,但求賒死。嫦娥曰:「推人坑中,而欲脫身天外耶?廣寒十一姑不日下嫁,須繡枕百幅、履百雙,可從我去,相共操作。」顛當恭白:「但求分工,按時齎送。」女不許,謂宗曰:「君若緩頰,即便放卻。」顛當目宗,宗笑不語,顛當目怒之。乃乞還告家人,許之,遂去。宗問其生平,乃知其西山狐也。買輿待之。
cì rì guǒ lái, suì jù guī. rán cháng é zhòng lái, héng chí zhòng bù qīng xié xiào. zōng qiáng shǐ xiá xì, wéi mì jiào diān dāng wèi zhī. diān dāng huì jué, gōng mèi. cháng é lè dú sù, měi cí bù dāng xī. yī yè lòu sān xià, yóu wén diān dāng fáng zhōng, chī chī bù jué. shǐ bì qiè tīng zhī, bì hái, bù yǐ gào, dàn qǐng fū rén zì wǎng. fú chuāng kuī zhī, zé jiàn diān dāng níng zhuāng zuò jǐ zhuàng, zōng yōng bào, hū yǐ cháng é. nǚ shěn ér tuì. wèi jǐ, diān dāng xīn bào tòng, jí pī yī, yè zōng yì cháng é suǒ, rù mén biàn fú. cháng é yuē: wǒ qǐ yī wū yàn shèng zhě? rǔ yù zì pěng xīn xiào xī zǐ ěr. diān dāng dùn shǒu, dàn yán zhī zuì. nǚ yuē: yù yǐ. suì qǐ, shī xiào ér qù. diān dāng sī wèi zōng: wú néng shǐ niáng zǐ xué guān yīn. zōng bù xìn, yīn xì xiāng dǔ. cháng é měi fū zuò, móu hán ruò míng. diān dāng qiāo yǐ yù píng chā liǔ zhì jǐ shàng zì nǎi chuí fà hé zhǎng, shì lì qí cè, yīng chún bàn qǐ, hù xī wēi lù, jīng bù shǎo shùn. zōng xiào zhī. cháng é kāi mù wèn zhī, diān dāng yuē: wǒ xué lóng nǚ shì guān yīn ěr. cháng é xiào mà zhī, fá shǐ xué tóng zǐ bài. diān dāng shù fà, suì sì miàn cháo cān zhī, fú dì fān zhuǎn, chěng zhū biàn tài, zuǒ yòu cè zhé, wà néng mó hū qí ěr. cháng é jiě yí, zuò ér cù zhī. diān dāng yǎng shǒu, kǒu xián fèng gōu, wēi chù yǐ chǐ. cháng é fāng xī xiào jiān, hū jué mèi qíng yī lǚ, zì zú zhǐ ér shàng zhí dá xīn shě, yì dàng sī yín, ruò bù zì zhǔ. nǎi jí liǎn shén, ā yuē: hú nú dāng sǐ! bù zé rén ér huò zhī yé? diān dāng jù, shì kǒu tóu dì. cháng é yòu lì zé zhī, zhòng bù jiě. cháng é wèi zōng yuē: diān dāng hú xìng bù gǎi, shì jiān jǐ wèi suǒ yú. ruò fēi sù gēn shēn zhě, duò luò hé nán! zì shì jiàn diān dāng, měi yán yù zhī. diān dāng cán jù, gào zōng yuē: qiè yú niáng zǐ yī zhī yī tǐ, wú bù qīn ài, ài zhī jí, bù jué mèi zhī shén. wèi qiè yǒu yì xīn, bù wéi bù gǎn, yì bù rěn. zōng yīn yǐ gào cháng é, cháng é yù zhī rú chū. rán yǐ xiá xì wú jié, shù jiè zōng, zōng bù tīng yīn ér dà xiǎo bì fù, jìng xiāng xiá xì. yī rì, èr rén fú yī bì xiào zuò yáng fēi. èr rén yǐ mù huì yì, zhuàn bì xiè gǔ zuò hān tài, liǎng shǒu jù shì, bì bào diān chí xià, shēng rú qīng dǔ. zhòng fāng dà huā jìn fǔ zhī, ér fēi zǐ yǐ zuò mǎ wéi hōng yǐ. zhòng dà jù, jí bái zhǔ rén. cháng é jīng yuē: huò zuò yǐ! wǒ yán rú hé zāi! wǎng yàn zhī, bù kě jiù. shǐ rén gào qí fù. fù mǒu jiǎ, sù wú xíng, hào bēn ér zhì, fù shī rù tīng shì, jiào mà wàn duān. zōng bì hù zhuì kǒng, mò zhī suǒ cuò. cháng é zì chū zé zhī, yuē: zhǔ láng nüè bì zhì sǐ, lǜ wú cháng fǎ qiě xiè hòu bào cú, yān zhī qí bù zài sū? jiǎ zào yán: sì zhī yǐ bīng, yān yǒu shēng lǐ! cháng é yuē: wù huā. zòng bù huó, zì yǒu guān zài. nǎi rù tīng shì fǔ shī, ér bì yǐ sū, fǔ zhī suí shǒu ér qǐ. cháng é fǎn shēn nù yuē: bì xìng bù sǐ, zéi nú hé dé wú zhuàng! kě yǐ cǎo suǒ zhí sòng guān fǔ! jiǎ wú cí, zhǎng guì āi miǎn. cháng é yuē: rǔ jì zhī zuì, gū miǎn jiū chù. dàn xiǎo rén wú lài, fǎn fù hé cháng, liú rǔ nǚ zhōng wèi huò tāi, yí jí jiāng qù. yuán jià rú gàn shù, dāng sù cuò zhì lái. qiǎn rén yā chū, bǐ měi èr sān cūn lǎo, quàn zhèng shǔ wěi. yǐ, nǎi huàn bì zhì qián, shǐ jiǎ zì wèn zhī: wú yàng hū? dá yuē: wú yàng. nǎi fù zhī qù. yǐ, suì zhào zhū bì, shù zé biàn pū. yòu hū diān dāng, wèi zhī lì jìn. wèi zōng yuē: jīn ér zhī wèi rén shàng zhě, yī xiào pín yì bù kě qīng. xuè duān kāi zhī zì qiè, ér liú bì suì bù kě zhǐ. fán āi zhě shǔ yīn, lè zhě shǔ yáng yáng jí yīn shēng, cǐ xún huán zhī dìng shù. bì zǐ zhī huò, shì guǐ shén gào zhī yǐ jiàn yě. huāng mí bù wù, zé qīng fù jí zhī yǐ. zōng jìng tīng zhī. diān dāng qì qiú bá tuō. cháng é nǎi qiā qí ěr, yú kè shì shǒu, diān dāng wǔ rán wèi jiān, hū ruò mèng xǐng, jù dì zì tóu, huān xǐ yù wǔ. yóu cǐ guī gé qīng sù, wú gǎn huā zhě. bì zhì qí jiā, wú jí bào sǐ. jiǎ yǐ shú jīn mò cháng, yú cūn lǎo dài qiú lián shù, xǔ zhī yòu yǐ fú yì zhī qíng, shī yǐ cái mù ér qù. zōng cháng huàn wú zi. cháng é fù zhōng hū wén ér tí, suì yǐ rèn pò zuǒ xié chū zhī, guǒ nán wú hé, fù yǒu shēn, yòu pò yòu xié ér chū yī nǚ. nán kù lèi fù, nǚ kù lèi mǔ, jiē lùn hūn yú shì jiā. yì shǐ shì yuē: yáng jí yīn shēng, zhì yán zāi! rán shì yǒu xiān rén, xìng néng jí wǒ zhī lè, xiāo wǒ zhī zāi, zhǎng wǒ zhī shēng, ér bù wǒ zhī sǐ. shì xiāng lè, lǎo yān kě yǐ, ér xiān rén gù yōu zhī yé? tiān yùn xún huán zhī shù, lǐ gù yí rán ér shì zhī zhǎng kùn ér bù hēng zhě, yòu hé yǐ wèi jiě zāi? xī sòng rén yǒu qiú xiān bù dé zhě, měi yuē: zuò yī rì xiān rén, ér sǐ yì wú hàn. wǒ bù fù néng xiào zhī yě.
次日果來,遂俱歸。然嫦娥重來,恆持重不輕諧笑。宗強使狎戲,惟密教顛當為之。顛當慧絕,工媚。嫦娥樂獨宿,每辭不當夕。一夜漏三下,猶聞顛當房中,吃吃不絕。使婢竊聽之,婢還,不以告,但請夫人自往。伏窗窺之,則見顛當凝妝作己狀,宗擁抱,呼以嫦娥。女哂而退。未幾,顛當心暴痛,急披衣,曳宗詣嫦娥所,入門便伏。嫦娥曰:「我豈醫巫厭勝者?汝欲自捧心效西子耳。」顛當頓首,但言知罪。女曰:「愈矣。」遂起,失笑而去。顛當私謂宗:「吾能使娘子學觀音。」宗不信,因戲相賭。嫦娥每趺坐,眸含若瞑。顛當悄以玉瓶插柳置几上;自乃垂髮合掌,侍立其側,櫻唇半啟,瓠犀微露,睛不少瞬。宗笑之。嫦娥開目問之,顛當曰:「我學龍女侍觀音耳。」嫦娥笑罵之,罰使學童子拜。顛當束髮,遂四面朝參之,伏地翻轉,逞諸變態,左右側折,襪能磨乎其耳。嫦娥解頤,坐而蹴之。顛當仰首,口銜鳳鈎,微觸以齒。嫦娥方嬉笑間,忽覺媚情一縷,自足趾而上直達心舍,意盪思淫,若不自主。乃急斂神,呵曰:「狐奴當死!不擇人而惑之耶?」顛當懼,釋口投地。嫦娥又厲責之,眾不解。嫦娥謂宗曰:「顛當狐性不改,適間幾為所愚。若非夙根深者,墮落何難!」自是見顛當,每嚴御之。顛當慚懼,告宗曰:「妾於娘子一肢一體,無不親愛,愛之極,不覺媚之甚。謂妾有異心,不惟不敢,亦不忍。」宗因以告嫦娥,嫦娥遇之如初。然以狎戲無節,數戒宗,宗不聽;因而大小婢婦,競相狎戲。一日,二人扶一婢效作楊妃。二人以目會意,賺婢懈骨作酣態,兩手遽釋,婢暴顛墀下,聲如傾堵。眾方大嘩;近撫之,而妃子已作馬嵬薨矣。眾大懼,急白主人。嫦娥驚曰:「禍作矣!我言如何哉!」往驗之,不可救。使人告其父。父某甲,素無行,號奔而至,負屍入廳事,叫罵萬端。宗閉戶惴恐,莫知所措。嫦娥自出責之,曰:「主郎虐婢至死,律無償法;且邂逅暴殂,焉知其不再蘇?」甲噪言:「四支已冰,焉有生理!」嫦娥曰:「勿嘩。縱不活,自有官在。」乃入廳事撫屍,而婢已蘇,撫之隨手而起。嫦娥返身怒曰:「婢幸不死,賊奴何得無狀!可以草索縶送官府!」甲無詞,長跪哀免。嫦娥曰:「汝既知罪,姑免究處。但小人無賴,反覆何常,留汝女終為禍胎,宜即將去。原價如干數,當速措置來。」遣人押出,俾浼二三村老,券證署尾。已,乃喚婢至前,使甲自問之:「無恙乎?」答曰:「無恙。」乃付之去。已,遂召諸婢,數責遍撲。又呼顛當,為之厲禁。謂宗曰:「今而知為人上者,一笑顰亦不可輕。謔端開之自妾,而流弊遂不可止。凡哀者屬陰,樂者屬陽;陽極陰生,此循環之定數。婢子之禍,是鬼神告之以漸也。荒迷不悟,則傾覆及之矣。」宗敬聽之。顛當泣求拔脫。嫦娥乃掐其耳,逾刻釋手,顛當憮然為間,忽若夢醒,據地自投,歡喜欲舞。由此閨閣清肅,無敢嘩者。婢至其家,無疾暴死。甲以贖金莫償,漁村老代求憐恕,許之;又以服役之情,施以材木而去。宗常患無子。嫦娥腹中忽聞兒啼,遂以刃破左脅出之,果男;無何,復有身,又破右脅而出一女。男酷類父,女酷類母,皆論昏於世家。異史氏曰:「陽極陰生,至言哉!然室有仙人,幸能極我之樂,消我之災,長我之生,而不我之死。是鄉樂,老焉可矣,而仙人顧憂之耶?天運循環之數,理固宜然;而世之長困而不亨者,又何以為解哉?昔宋人有求仙不得者,每曰:『作一日仙人,而死亦無憾。』我不復能笑之也。」