hú zhōu zōng xiāng ruò, shì rén yě. qiū rì xún shì tián lǒng, jiàn hé jià mào mì chù, zhèn yáo shén dòng. yí zhī, yuè mò wǎng chān, zé yǒu nán nǚ yě hé, yī xiào jiāng fǎn. jí jiàn nán zǐ tiǎn rán jié dài, cǎo cǎo jìng qù. nǚ zǐ yì qǐ. xì shěn zhī. yǎ shén juān hǎo. xīn yuè zhī, yù jiù chóu móu, shí cán bǐ è. nǎi lüè jìn fú shì yuē: sāng zhōng zhī yóu lè hū? nǚ xiào bù yǔ. zōng jìn shēn qǐ yī, fū nì rú zhī, yú shì ruá shā shàng xià jǐ biàn, nǚ xiào yuē: fǔ xiù cái! yào rú hé, biàn rú hé ěr, kuáng tàn hé wèi? jié qí xìng shì. yuē: chūn fēng yí dù, jí bié dōng xī, hé láo shěn jiū? qǐ jiāng liú míng zì zuò zhēn fāng yé? zōng yuē: yě tián cǎo lù zhōng, nǎi shān cūn mù zhū nú suǒ wèi, wǒ bù xí guàn. yǐ qīng lì zhì, jí sī yuē yì dāng zì zhòng, hé zhì xiè xiè rú cǐ? nǚ wén yán, jí yì jiā nà. zōng yán: huāng zhāi bù yuǎn, qǐng guò liú lián. nǚ yuē: wǒ chū yǐ jiǔ, kǒng rén suǒ yí, yè fēn kě ěr. wèn zōng mén hù wù zhì shén xī, nǎi qū xié jìng, jí xíng ér qù. gèng chū, guǒ zhì zōng zhāi. tì yǔ yóu yún, bèi jí qīn ài. jī yǒu yuè rì, mì wú zhī zhě. huì yǒu fān sēng zhuō xī cūn sì, jiàn zōng jīng yuē: jūn shēn yǒu xié qì, céng hé suǒ yù? dá yuē: wú zhī. guò shù rì, qiǎo rán hū bìng, nǚ měi xī xié jiā guǒ ěr zhī, yīn qín fǔ wèn, rú fū qī zhī hǎo. rán wò hòu bì qiáng zōng yǔ hé. zōng bào bìng, pō bù nài zhī. xīn yí qí fēi rén, ér yì wú shù zàn jué shǐ qù. yīn yuē: nǎng hé shàng wèi wǒ yāo huò, jīn guǒ bìng, qí yán yàn yǐ. míng rì qū zhī lái, biàn qiú fú zhòu. nǚ cǎn rán sè biàn, zōng yì yí zhī. cì rì, qiǎn rén yǐ qíng gào sēng. sēng yuē: cǐ hú yě. qí jì shàng qiǎn, yì jiù shù fù. nǎi shū fú èr dào, fù zhǔ yuē: guī yǐ jìng tán yī shì zhì tà qián, jí yǐ yī fú tiē tán kǒu. dài hú cuàn rù, jí fù yǐ pén, zài yǐ yī fú tiē pén shàng. tóu fǔ tāng liè huǒ pēng zhǔ, shǎo qǐng bì yǐ, jiā rén guī, bìng rú sēng jiào. yè shēn, nǚ shǐ zhì, tàn xiù zhōng jīn jú, fāng jiāng jiù tà wèn xùn. hū tán kǒu sōu sōu yī shēng, nǚ yǐ xī rù. jiā rén bào qǐ, fù kǒu tiē fú, fāng yù jiù zhǔ. zōng jiàn jīn jú sàn mǎn dì shàng, zhuī niàn qíng hǎo, chuàng rán gǎn dòng, jù mìng shì zhī. jiē fú qù fù, nǚ zǐ zì tán zhōng chū, láng bèi pō dài, qǐ shǒu yuē: dà dào jiāng chéng, yī dàn jǐ wèi huī tǔ! jūn rén rén yě, shì bì xiāng bào. suì qù.
湖州宗相若,士人也。秋日巡視田壟,見禾稼茂密處,振搖甚動。疑之,越陌往覘,則有男女野合,一笑將返。即見男子靦然結帶,草草徑去。女子亦起。細審之。雅甚娟好。心悅之,欲就綢繆,實慚鄙惡。乃略近拂拭曰:「桑中之遊樂乎?」女笑不語。宗近身啟衣,膚膩如脂,於是挼莎上下幾遍,女笑曰:「腐秀才!要如何,便如何耳,狂探何為?」詰其姓氏。曰:「春風一度,即別東西,何勞審究?豈將留名字作貞坊耶?」宗曰:「野田草露中,乃山村牧豬奴所為,我不習慣。以卿麗質,即私約亦當自重,何至屑屑如此?」女聞言,極意嘉納。宗言:「荒齋不遠,請過留連。」女曰:「我出已久,恐人所疑,夜分可耳。」問宗門戶物志甚悉,乃趨斜徑,疾行而去。更初,果至宗齋。殢雨尤雲,備極親愛。積有月日,密無知者。會有番僧卓錫村寺,見宗驚曰:「君身有邪氣,曾何所遇?」答曰:「無之。」過數日,悄然忽病,女每夕攜佳果餌之,殷勤撫問,如夫妻之好。然臥後必強宗與合。宗抱病,頗不耐之。心疑其非人,而亦無術暫絕使去。因曰:「曩和尚謂我妖惑,今果病,其言驗矣。明日屈之來,便求符咒。」女慘然色變,宗益疑之。次日,遣人以情告僧。僧曰:「此狐也。其技尚淺,易就束縛。」乃書符二道,付囑曰:「歸以淨壇一事置榻前,即以一符貼壇口。待狐竄入,急覆以盆,再以一符貼盆上。投釜湯烈火烹煮,少頃斃矣,家人歸,並如僧教。夜深,女始至,探袖中金橘,方將就榻問訊。忽壇口颼颼一聲,女已吸入。家人暴起,覆口貼符,方欲就煮。宗見金橘散滿地上,追念情好,愴然感動,遽命釋之。揭符去覆,女子自壇中出,狼狽頗殆,稽首曰:「大道將成,一旦幾為灰土!君仁人也,誓必相報。」遂去。
shù rì, zōng yì chén mián, ruò jiāng yǔn zhuì. jiā rén qū shì, wèi gòu cái mù. tú zhōng yù yī nǚ zǐ, wèn yuē: rǔ shì zōng xiāng ruò jì gāng fǒu? dá yún: shì. nǚ yuē: zōng láng shì wǒ biǎo xiōng, wén bìng chén dǔ, jiāng biàn shěng shì, shì yǒu gù bù dé qù. líng yào yī guǒ, láo jì zhì zhī. jiā rén shòu guī. zōng niàn zhōng biǎo qì wú zǐ mèi, zhī shì hú bào. fú qí yào, guǒ dà chōu, xún rì píng fù. xīn dé zhī, dǎo zhū xū kōng, yuàn yī zài gòu. yī yè, bì hù dú zhuó, hū wén dàn zhǐ qiāo chuāng. bá guān chū shì, zé hú nǚ yě. dà yuè, bǎ shǒu chēng xiè, yán zhǐ gòng yǐn. nǚ yuē: bié lái gěng gěng, sī wú yǐ bào gāo hòu, jīn wèi jūn mì yī liáng pǐ, liáo zú sāi zé fǒu? zōng wèn: hé rén? yuē: fēi jūn suǒ zhī. míng rì chén kè, zǎo yuè nán hú, rú jiàn yǒu cǎi líng nǚ zhe bīng hú pèi zhě, dāng jí qū zhī. gǒu mí suǒ wǎng, jí shì dī biān yǒu duǎn gàn lián huā yǐn yè dǐ, biàn cǎi guī, yǐ là huǒ ruò qí dì, dāng dé měi fù, jiān zhì xiū líng. zōng jǐn shòu jiào. jì ér gào bié, zōng gù wǎn zhī. nǚ yuē: zì zāo è jié, dùn wù dà dào. nài hé yǐ qīn chóu zhī ài, qǔ rén chóu yuàn? lì shēng cí qù.
數日,宗益沉綿,若將隕墜。家人趨市,為購材木。途中遇一女子,問曰:「汝是宗湘若紀綱否?」答云:「是。」女曰:「宗郎是我表兄,聞病沉篤,將便省視,適有故不得去。靈藥一裹,勞寄致之。」家人受歸。宗念中表迄無姊妹,知是狐報。服其藥,果大瘳,旬日平復。心德之,禱諸虛空,願一再覯。一夜,閉戶獨酌,忽聞彈指敲窗。拔關出視,則狐女也。大悅,把手稱謝,延止共飲。女曰:「別來耿耿,思無以報高厚,今為君覓一良匹,聊足塞責否?」宗問:「何人?」曰:「非君所知。明日辰刻,早越南湖,如見有采菱女着冰縠帔者,當急趨之。苟迷所往,即視堤邊有短干蓮花隱葉底,便采歸,以蠟火爇其蒂,當得美婦,兼致修齡。」宗謹受教。既而告別,宗固挽之。女曰:「自遭厄劫,頓悟大道。奈何以衾裯之愛,取人仇怨?」厲聲辭去。
zōng rú yán, zhì nán hú, jiàn hé dàng jiā lì pō duō, zhōng yī chuí tiáo rén yī bīng hú, jué dài yě. cù zhōu mó bī, hū mí suǒ wǎng. jí bō hé cóng, guǒ yǒu hóng lián yī zhī, gàn bù yíng chǐ, zhé zhī ér guī. rù mén zhì jǐ shàng, xuē là yú páng, jiāng yǐ ruò huǒ. yī huí tóu, huà wèi shū lì. zōng jīng xǐ fú bài. nǚ yuē: chī shēng! wǒ shì yāo hú, jiāng wèi jūn chóng yǐ! zōng bù tīng. nǚ yuē: shuí jiào zǐ zhě? dá yuē: xiǎo shēng zì néng shí qīng, hé dài jiào? zhuō bì qiān zhī, suí shǒu ér xià, huà wèi guài shí, gāo chǐ xǔ, miàn miàn líng lóng. nǎi xié gòng àn shàng, fén xiāng zài bài ér zhù zhī. rù yè, dù mén sāi dòu, wéi kǒng qí wáng. píng dàn shì zhī, jí yòu fēi shí, shā pèi yī xí, yáo wén xiāng zé, zhǎn shì lǐng jīn, yóu cún yú nì. zōng fù qīn yōng zhī ér wò. mù qǐ tiāo dēng, jì fǎn, zé chuí tiáo rén zài zhěn shàng. xǐ jí, kǒng qí fù huà, āi zhù ér hòu jiù zhī. nǚ xiào yuē: niè zhàng zāi! bù zhī hé rén ráo shé, suì jiào fēng kuáng ér xiè suì sǐ! nǎi bù fù jù. ér kuǎn qià jiān ruò bù shèng rèn, lǚ qǐ xiū zhǐ. zōng bù tīng, nǚ yuē: rú cǐ, wǒ biàn huà qù! zōng jù ér bà.
宗如言,至南湖,見荷盪佳麗頗多,中一垂髫人衣冰縠,絕代也。促舟劘逼,忽迷所往。即撥荷叢,果有紅蓮一枝,干不盈尺,折之而歸。入門置几上,削蠟於旁,將以爇火。一回頭,化為姝麗。宗驚喜伏拜。女曰:「痴生!我是妖狐,將為君崇矣!」宗不聽。女曰:「誰教子者?」答曰:「小生自能識卿,何待教?」捉臂牽之,隨手而下,化為怪石,高尺許,面面玲瓏。乃攜供案上,焚香再拜而祝之。入夜,杜門塞竇,惟恐其亡。平旦視之,即又非石,紗帔一襲,遙聞薌澤,展視領衿,猶存余膩。宗覆衾擁之而臥。暮起挑燈,既返,則垂髫人在枕上。喜極,恐其復化,哀祝而後就之。女笑曰:「孽障哉!不知何人饒舌,遂教風狂兒屑碎死!」乃不復拒。而款洽間若不勝任,屢乞休止。宗不聽,女曰:「如此,我便化去!」宗懼而罷。
yóu shì liǎng qíng shén xié. ér jīn bó cháng yíng xiāng qiè, yì bù zhī suǒ zì lái. nǚ jiàn rén nuò nuò, shì kǒu bù néng dào cí, shēng yì huì yán qí yì. huái yùn shí yú yuè, jì rì dāng chǎn. rù shì, zhǔ zōng dù mén jìn kuǎn zhě, zì nǎi yǐ dāo gē qí xià, qǔ zi chū, lìng zōng liè bó shù zhī, guò sù ér yù. yòu liù qī nián, wèi zōng yuē: sù yè cháng mǎn, qǐng gào bié yě. zōng wén qì xià, yuē: qīng guī wǒ shí, pín kǔ bù zì lì, lài qīng xiǎo fù, hé rěn jù lí tì? qiě qīng yòu wú bāng zú, tā rì ér bù zhī mǔ, yì yī hèn shì. nǚ yì chàng yì yuē: jù bì yǒu sàn, gù shì cháng yě. ér fú xiàng, jūn yì qī yí, gèng hé qiú? qiè běn hé shì. tǎng méng sī juàn, bào qiè jiù wù ér hū yuē: hé huā sān niáng zǐ! dāng yǒu jiàn ěr. yán yǐ jiě tuō, yuē: wǒ qù yǐ. jīng gù jiān, fēi qù yǐ gāo yú dǐng. zōng yuè qǐ, jí yè zhī, zhuō dé lǚ. lǚ tuō jí dì, huà wèi shí yàn, sè hóng yú dān zhū, nèi wài yíng chè, ruò shuǐ jīng rán. shí ér cáng zhī. jiǎn shì xiāng zhōng, chū lái shí suǒ zhe bīng hú pèi shàng zài. měi yī yì niàn, bào hū sān niáng zǐ, zé wǎn rán nǚ láng, huān róng xiào dài. bìng xiào shēng píng, dàn bù yǔ ěr.
由是兩情甚諧。而金帛常盈箱篋,亦不知所自來。女見人喏喏,似口不能道辭,生亦諱言其異。懷孕十餘月,計日當產。入室,囑宗杜門禁款者,自乃以刀割臍下,取子出,令宗裂帛束之,過宿而愈。又六七年,謂宗曰:「夙業償滿,請告別也。」宗聞泣下,曰:「卿歸我時,貧苦不自立,賴卿小阜,何忍遽離逖?且卿又無邦族,他日兒不知母,亦一恨事。」女亦悵悒曰:「聚必有散,固是常也。兒福相,君亦期頤,更何求?妾本何氏。倘蒙思眷,抱妾舊物而呼曰:『荷花三娘子!』當有見耳。」言已解脫,曰:「我去矣。」驚顧間,飛去已高於頂。宗躍起,急曳之,捉得履。履脫及地,化為石燕,色紅于丹朱,內外瑩徹,若水精然。拾而藏之。檢視箱中,初來時所着冰縠帔尚在。每一憶念,抱呼「三娘子」,則宛然女郎,歡容笑黛。並肖生平,但不語耳。