wēn rú chūn, qín zhī shì jiā yě. shǎo pǐ shì qín, suī nì lǚ wèi cháng zàn shě. kè jìn, jīng yóu gǔ sì, xì mǎ mén wài, zàn qì zhǐ. rù zé yǒu bù nà dào rén, fū zuò láng jiān, qióng zhàng yǐ bì, huā bù náng qín. wēn chù suǒ hǎo, yīn wèn: yì shàn cǐ yě? dào rén yún: gù bù néng gōng, yuàn jiù shàn zhě xué zhī ěr. suì tuō náng shòu wēn, shì zhī, wén lǐ jiā miào, lüè yī gōu bō, qīng yuè yì cháng. xǐ wèi fǔ yī duǎn qū, dào rén wēi xiào, shì wèi xǔ kě. wēn nǎi jié jǐn suǒ zhǎng, dào rén shěn yuē: yì jiā, yì jiā! dàn wèi zú wèi pín dào shī yě. wēn yǐ qí yán kuā, zhuǎn qǐng zhī. dào rén jiē zhì xī shàng, cái bō dòng, jué hé fēng zì lái yòu qǐng zhī, bǎi niǎo qún jí, tíng shù wèi mǎn. wēn jīng jí, bài qǐng shòu yè. dào rén sān fù zhī, wēn cè ěr qīng xīn, shāo shāo huì qí jié zòu. dào rén shì shǐ dàn, diǎn zhèng shū jié, yuē: cǐ chén jiān yǐ wú duì yǐ. wēn yóu shì jīng xīn kè huà, suì chēng jué jì.
溫如春,秦之世家也。少癖嗜琴,雖逆旅未嘗暫舍。客晉,經由古寺,系馬門外,暫憩止。入則有布衲道人,趺坐廊間,筇杖倚壁,花布囊琴。溫觸所好,因問:「亦善此也?」道人云:「顧不能工,願就善者學之耳。」遂脫囊授溫,視之,紋理佳妙,略一勾撥,清越異常。喜為撫一短曲,道人微笑,似未許可。溫乃竭盡所長,道人哂曰:「亦佳,亦佳!但未足為貧道師也。」溫以其言夸,轉請之。道人接置膝上,裁撥動,覺和風自來;又頃之,百鳥群集,庭樹為滿。溫驚極,拜請受業。道人三復之,溫側耳傾心,稍稍會其節奏。道人試使彈,點正疏節,曰:「此塵間已無對矣。」溫由是精心刻畫,遂稱絕技。
hòu guī chéng, lí jiā shù shí lǐ, rì yǐ mù, bào yǔ mò kě tóu zhǐ. lù páng yǒu xiǎo cūn, qū zhī, bù huáng shěn zé, jiàn yī mén cōng cōng jù rù. dēng qí táng, qù wú rén é yī nǚ láng chū, nián shí qī bā, mào lèi shén xiān. jǔ shǒu jiàn kè, jīng ér zǒu rù. wēn shí wèi ǒu, xì qíng shū shēn. é yī lǎo yù chū wèn kè, wēn dào xìng míng, jiān qiú jì sù. yù yán: sù dāng bù fáng, dàn shǎo chuáng tà bù xián qū tǐ, biàn kě jí gǎo. shǎo xuán yǐ zhú lái, zhǎn cǎo pù dì, yì liáng yīn. wèn qí xìng shì, dá yún: zhào xìng. yòu wèn: nǚ láng hé rén? yuē: cǐ huàn niáng, lǎo shēn zhī yóu zi yě. wēn yuē: bù chuǎi hán lòu, yù qiú yuán xì, rú hé? yù pín cù yuē: cǐ jí bù gǎn yīng mìng. wēn jié qí gù, dàn yún nán yán, chàng rán suì bà. yù jì qù, wēn shì jí cǎo fǔ shī, bù kān wò chù, yīn wēi zuò gǔ qín, yǐ xiāo yǒng yè. yǔ jì xiē, mào yè suì guī.
後歸程,離家數十里,日已暮,暴雨莫可投止。路旁有小村,趨之,不遑審擇,見一門匆匆遽入。登其堂,闃無人;俄一女郎出,年十七八,貌類神仙。舉首見客,驚而走入。溫時未偶,系情殊深。俄一老嫗出問客,溫道姓名,兼求寄宿。嫗言:「宿當不妨,但少床榻;不嫌屈體,便可藉藁。」少旋以燭來,展草鋪地,意良殷。問其姓氏,答云:「趙姓。」又問:「女郎何人?」曰:「此宦娘,老身之猶子也。」溫曰:「不揣寒陋,欲求援系,如何?」嫗顰蹙曰:「此即不敢應命。」溫詰其故,但云難言,悵然遂罷。嫗既去,溫視藉草腐濕,不堪臥處,因危坐鼓琴,以消永夜。雨既歇,冒夜遂歸。
yì yǒu lín xià bù láng gé gōng xǐ wén shì, wēn ǒu yì zhī, shòu mìng dàn qín. lián nèi yǐn yuē yǒu juàn kè kuī tīng, hū fēng dòng lián kāi, jiàn yī jí jī rén, lì jué yī shì. gài gōng yǒu yī nǚ, xiǎo zì liáng gōng, shàn cí fù, yǒu yàn míng. wēn xīn dòng, guī yǔ mǔ yán, méi tōng zhī, ér gé yǐ wēn shì shì wēi bù xǔ. rán nǚ zì wén qín yǐ hòu, xīn qiè qīng mù, měi jì zài líng yǎ zòu ér wēn yǐ yīn shì bù xié, zhì guāi yì jǔ, jué jī yú gé shì zhī mén yǐ. yī rì, nǚ yú yuán zhōng shí dé jiù jiān yī zhé, shàng shū xī yú chūn cí yún: yīn hèn chéng chī, zhuǎn sī zuò xiǎng, rì rì wèi qíng diān dào. hǎi táng dài zuì, yáng liǔ shāng chūn, tóng shì yì bān huái bào. shén dé xīn chóu jiù chóu, chǎn jǐn hái shēng, biàn rú qīng cǎo. zì bié lí, zhī zài nài hé tiān lǐ, dù jiāng hūn xiǎo. jīn rì gè cù sǔn chūn shān, wàng chuān qiū shuǐ, dào qì yǐ pàn qì le! fāng qīn dù mèng, yù lòu jīng hún, yào shuì hé néng shuì hǎo? màn shuō zhǎng xiāo shì nián, nóng shì yī nián, bǐ gèng yóu shǎo: guò sān gēng yǐ shì sān nián, gèng yǒu hé rén bù lǎo! nǚ yín yǒng shù sì, xīn yuè hǎo zhī. huái guī, chū jǐn jiān, zhuāng shū yī tòng zhì àn jiān, yú shí suǒ zhī bù kě dé, qiè yì wèi fēng piāo qù. shì gé jīng guī mén guò, shí zhī wèi liáng gōng zuò, è qí cí dàng, huǒ zhī ér wèi rěn yán, yù jí jiào zhī. lín yì liú fāng bó zhī gōng zǐ, shì lái wèn míng, xīn shàn zhī, ér yóu yù yī dǔ qí rén. gōng zǐ shèng fú ér zhì, yí róng xiù měi. gé dà yuè, kuǎn yán yōu wò. jì ér gào bié, zuò xià yí nǚ xì yī gōu. xīn dùn è qí xuān báo, yīn hū méi ér gào yǐ gù. gōng zǐ jí biàn qí wū, gé fú tīng, zú jué zhī.
邑有林下部郎葛公喜文士,溫偶詣之,受命彈琴。簾內隱約有眷客窺聽,忽風動簾開,見一及笄人,麗絕一世。蓋公有一女,小字良工,善詞賦,有艷名。溫心動,歸與母言,媒通之,而葛以溫勢式微不許。然女自聞琴以後,心竊傾慕,每冀再聆雅奏;而溫以姻事不諧,志乖意沮,絕跡於葛氏之門矣。一日,女於園中拾得舊箋一折,上書《惜余春詞》云:「因恨成痴,轉思作想,日日為情顛倒。海棠帶醉,楊柳傷春,同是一般懷抱。甚得新愁舊愁,鏟盡還生,便如青草。自別離,只在奈何天裡,度將昏曉。今日個蹙損春山,望穿秋水,道棄已拚棄了!芳衾妒夢,玉漏驚魂,要睡何能睡好?漫說長宵似年,儂視一年,比更猶少:過三更已是三年,更有何人不老!」女吟詠數四,心悅好之。懷歸,出錦箋,莊書一通置案間,逾時索之不可得,竊意為風飄去。適葛經閨門過,拾之;謂良工作,惡其詞盪,火之而未忍言,欲急醮之。臨邑劉方伯之公子,適來問名,心善之,而猶欲一睹其人。公子盛服而至,儀容秀美。葛大悅,款延優渥。既而告別,坐下遺女舄一鈎。心頓惡其儇薄,因呼媒而告以故。公子亟辯其誣,葛弗聽,卒絕之。
xiān shì, gé yǒu lǜ jú zhǒng, lìn bù chuán, liáng gōng yǐ zhí guī zhōng. wēn tíng jú hū yǒu yī èr zhū huà wèi lǜ, tóng rén wén zhī, zhé zào lú guān shǎng, wēn yì bǎo zhī. líng chén qū shì, yú qí pàn dé jiān xiě xī yú chūn cí, fǎn fù pī dú, bù zhī qí suǒ zì zhì. yǐ chūn wèi jǐ míng yì huò zhī, jí àn tóu xì jiā dān huáng, píng yǔ xiè mān. shì gé wén wēn jú biàn lǜ, yà zhī, gōng yì qí zhāi, jiàn cí biàn qǔ zhǎn dú. wēn yǐ qí píng xiè, duó ér ruá shā zhī. gé jǐn dú yī liǎng jù, gài jí guī mén suǒ shí zhě yě. dà yí, bìng lǜ jú zhī zhǒng, yì cāi liáng gōng suǒ zèng. guī gào fū rén, shǐ bī jié liáng gōng. liáng gōng tì yù sǐ, ér shì wú yàn jiàn, mò yǒu qǔ shí. fū rén kǒng qí jī yì zhāng, jì bù rú yǐ nǚ guī wēn. gé rán zhī, yáo zhì wēn, wēn xǐ jí. shì rì zhāo kè wèi lǜ jú zhī yàn, fén xiāng dàn qín, liáng yè fāng bà. jì guī qǐn, zhāi tóng wén qín zì zuò shēng, chū yǐ wèi liáo pū zhī xì yě, jì zhī qí fēi rén, shǐ bái wēn. wēn zì yì zhī, guǒ bù wàng. qí shēng gěng sè, shì jiāng xiào jǐ ér wèi néng zhě. ruò huǒ bào rù, yǎo wú suǒ jiàn. wēn xié qín qù, zé zhōng yè jì rán. yīn yì wèi hú, gù zhī qí yuàn bài mén qiáng yě zhě, suì měi xī wèi zòu yī qǔ, ér shè xián rèn cāo ruò shī, yè yè qián fú tīng zhī. zhì liù qī yè, jū rán chéng qū, yǎ zú tīng wén.
先是,葛有綠菊種,吝不傳,良工以植閨中。溫庭菊忽有一二株化為綠,同人聞之,輒造廬觀賞,溫亦寶之。凌晨趨視,於畦畔得箋寫《惜余春詞》,反覆披讀,不知其所自至。以「春」為己名益惑之,即案頭細加丹黃,評語褻嫚。適葛聞溫菊變綠,訝之,躬詣其齋,見詞便取展讀。溫以其評褻,奪而挼莎之。葛僅讀一兩句,蓋即閨門所拾者也。大疑,並綠菊之種,亦猜良工所贈。歸告夫人,使逼詰良工。良工涕欲死,而事無驗見,莫有取實。夫人恐其跡益彰,計不如以女歸溫。葛然之,遙致溫,溫喜極。是日招客為綠菊之宴,焚香彈琴,良夜方罷。既歸寢,齋童聞琴自作聲,初以為僚仆之戲也,既知其非人,始白溫。溫自詣之,果不妄。其聲梗澀,似將效己而未能者。爇火暴入,杳無所見。溫攜琴去,則終夜寂然。因意為狐,固知其願拜門牆也者,遂每夕為奏一曲,而設弦任操若師,夜夜潛伏聽之。至六七夜,居然成曲,雅足聽聞。
wēn jì qīn yíng, gè shù nǎng cí, shǐ zhī dì hǎo zhī yóu, ér zhōng bù zhī suǒ yóu lái. liáng gōng wén qín míng zhī yì, wǎng tīng zhī, yuē: cǐ fēi hú yě, diào qī chǔ, yǒu guǐ shēng. wēn wèi shēn xìn. liáng gōng yīn yán qí jiā yǒu gǔ jìng, kě jiàn chī mèi. yì rì qiǎn rén qǔ zhì, cì qín shēng jì zuò, wò jìng jù rù huǒ zhī, guǒ yǒu nǚ zǐ zài, cāng huáng shì yú, mò néng fù yǐn, xì shěn zhī zhào shì zhī huàn niáng yě. dà hài, qióng jié zhī. xuàn rán yuē: dài zuò jiǎn xiū, bù wèi wú dé, hé xiāng bī zhī shén yě? wēn qǐng qù jìng, yuē wù bì nuò zhī. nǎi náng jìng. nǚ yáo zuò yuē: qiè tài shǒu zhī nǚ sǐ bǎi nián yǐ. shǎo xǐ qín zhēng, zhēng yǐ pō néng ān zhī, dú cǐ jì wèi néng dí chuán, zhòng quán yóu yǐ wèi hàn. huì gù shí, dé líng yǎ zòu, qīng xīn xiàng wǎng yòu hèn yǐ yì wù bù néng fèng shang yī, yīn wèi jūn wěn hé jiā ǒu, yǐ bào juàn gù zhī qíng. liú gōng zǐ zhī nǚ xì, xī yú chūn zhī lǐ cí, jiē qiè wèi zhī yě. chóu shī zhě bù kě wèi bù láo yǐ. fū qī xián bài xiè zhī. huàn niáng yuē: jūn zhī yè, qiè sī guò bàn yǐ, dàn wèi jǐn qí shén lǐ, qǐng wèi qiè zài gǔ zhī. wēn rú qí qǐng, yòu qū chén qí fǎ. huàn niáng dà yuè yuē: qiè yǐ jǐn dé zhī yǐ! nǎi qǐ cí yù qù. liáng gōng gù shàn wěn, wén qí suǒ zhǎng, yuàn yǐ pī líng. huàn niáng bù cí, qí diào qí pǔ, bìng fēi chén shì suǒ néng. liáng gōng jī jié, zhuǎn qǐng shòu yè. nǚ mìng bǐ wèi gěi pǔ shí bā zhāng, yòu qǐ gào bié. fū qī wǎn zhī liáng kǔ, huàn niáng qī rán yuē: jūn qín sè zhī hǎo, zì xiāng zhī yīn bó mìng rén wū yǒu cǐ fú. rú yǒu yuán, zài shì kě xiāng jù ěr. yīn yǐ yī juàn shòu wēn yuē: cǐ qiè xiǎo xiàng. rú bù wàng méi shuò, dāng xuán zhī wò shì, kuài yì shí fén xiāng yī zhù, duì gǔ yī qǔ, zé ér shēn shòu zhī yǐ. chū mén suì méi.
溫既親迎,各述曩詞,始知締好之由,而終不知所由來。良工聞琴鳴之異,往聽之,曰:「此非狐也,調淒楚,有鬼聲。」溫未深信。良工因言其家有古鏡,可鑑魑魅。翌日遣人取至,伺琴聲既作,握鏡遽入;火之,果有女子在,倉皇室隅,莫能復隱,細審之趙氏之宦娘也。大駭,窮詰之。泫然曰:「代作蹇修,不為無德,何相逼之甚也?」溫請去鏡,約勿避;諾之。乃囊鏡。女遙坐曰:「妾太守之女死百年矣。少喜琴箏,箏已頗能諳之,獨此技未能嫡傳,重泉猶以為憾。惠顧時,得聆雅奏,傾心嚮往;又恨以異物不能奉裳衣,陰為君吻合佳偶,以報眷顧之情。劉公子之女舄,《惜余春》之俚詞,皆妾為之也。酬師者不可謂不勞矣。」夫妻咸拜謝之。宦娘曰:「君之業,妾思過半矣,但未盡其神理,請為妾再鼓之。」溫如其請,又曲陳其法。宦娘大悅曰:「妾已盡得之矣!」乃起辭欲去。良工故善穩,聞其所長,願以披聆。宦娘不辭,其調其譜,並非塵世所能。良工擊節,轉請受業。女命筆為給譜十八章,又起告別。夫妻挽之良苦,宦娘悽然曰:「君琴瑟之好,自相知音;薄命人烏有此福。如有緣,再世可相聚耳。」因以一卷授溫曰:「此妾小像。如不忘媒妁,當懸之臥室,快意時焚香一炷,對鼓一曲,則兒身受之矣。」出門遂沒。