kǒng shēng xuě lì, shèng yì yě. wéi rén yùn jiè, gōng shī. yǒu zhí yǒu lìng tiān tāi, jì hán zhāo zhī. shēng wǎng, lìng shì zú, luò tuò bù dé guī, yù pú tuó sì, yōng wèi sì sēng chāo lù. sì xī bǎi yú bù yǒu dān xiān shēng dì, xiān shēng gù gōng zǐ, yǐ dà sòng xiāo tiáo, juàn kǒu guǎ, yí ér xiāng jū, zhái suì kuàng yān.
孔生雪笠,圣裔也。为人蕴藉,工诗。有执友令天台,寄函招之。生往,令适卒,落拓不得归,寓菩陀寺,佣为寺僧抄录。寺西百余步有单先生第,先生故公子,以大讼萧条,眷口寡,移而乡居,宅遂旷焉。
yī rì dà xuě bēng téng, jì wú xíng lǚ. ǒu guò qí mén, yī shào nián chū, fēng cǎi shén dōu. jiàn shēng, qū yǔ wèi lǐ, lüè zhì wèi wèn, jí qū jiàng lín. shēng ài yuè zhī, kǎi rán cóng rù. wū yǔ dōu bù shèn guǎng, chǔ chù xī xuán jǐn mù, bì shàng duō gǔ rén shū huà. àn tóu shū yī cè, qiān yuē láng huán suǒ jì. fān yuè yī guò, jiē mù suǒ wèi dǔ. shēng yǐ jū dān dì, yǐ wéi dì zhǔ, jí yì bù shěn guān fá. shào nián xì jí xíng zōng, yì lián zhī, quàn shè zhàng shòu tú. shēng tàn yuē:" jī lǚ zhī rén, shuí zuò cáo qiū zhě?" shào nián yuē:" tǎng bù yǐ nú dài jiàn chì, yuàn bài mén qiáng." shēng xǐ, bù gǎn dāng shī, qǐng wèi yǒu. biàn wèn:" zhái hé jiǔ gù?" dá yuē:" cǐ wèi dān fǔ, nǎng yǐ gōng zǐ xiāng jū, shì yǐ jiǔ kuàng. pū, huáng fǔ shì, zǔ jū shǎn. yǐ jiā zhái fén yú yě huǒ, zàn jiè ān dùn." shēng shǐ zhī fēi dān. dàng wǎn tán xiào shén huān, jí liú gòng tà.
一日大雪崩腾,寂无行旅。偶过其门,一少年出,丰采甚都。见生,趋与为礼,略致慰问,即屈降临。生爱悦之,慨然从入。屋宇都不甚广,处处悉悬锦幕,壁上多古人书画。案头书一册,签曰《琅嬛琐记》。翻阅一过,皆目所未睹。生以居单第,以为第主,即亦不审官阀。少年细诘行踪,意怜之,劝设帐授徒。生叹曰:“羁旅之人,谁作曹丘者?”少年曰:“倘不以驽骀见斥,愿拜门墙。”生喜,不敢当师,请为友。便问:“宅何久锢?”答曰:“此为单府,曩以公子乡居,是以久旷。仆,皇甫氏,祖居陕。以家宅焚于野火,暂借安顿。”生始知非单。当晚谈笑甚欢,即留共榻。
mèi shuǎng, jí yǒu tóng zi chì tàn huǒ yú shì. shào nián xiān qǐ rù nèi, shēng shàng yōng bèi zuò. tóng rù bái:" tài wēng lái." shēng jīng qǐ. yī sǒu rù, bìn fà pó rán, xiàng shēng yīn xiè yuē:" xiān shēng bù qì wán ér, suì kěn cì jiào. xiǎo zi chū xué tú yā, wù yǐ yǒu gù, háng bèi shì zhī yě." yǐ, nǎi jìn jǐn yī yī xí, diāo mào wà lǚ gè yī shì. shì shēng guàn zhì yǐ, nǎi hū jiǔ jiàn zhuàn. jǐ tà qún yī, bù zhī hé míng, guāng cǎi shè mù. jiǔ shù xíng, sǒu xìng cí yè zhàng ér qù. cān qì, gōng zǐ chéng kè yè, lèi jiē gǔ wén cí, bìng wú shí yì. wèn zhī, xiào yún:" pū bù qiú jìn qǔ yě." dǐ mù, gèng zhuó yuē:" jīn xī jìn huān, míng rì biàn bù xǔ yǐ." hū tóng yuē:" shì tài gōng qǐn wèi? yǐ qǐn, kě àn huàn xiāng nú lái." tóng qù, xiān yǐ xiù náng jiāng pí pá zhì. shǎo qǐng yī bì rù, hóng zhuāng yàn yàn. gōng zǐ mìng dàn xiāng fēi, bì yǐ yá bō gōu dòng, jī yáng āi liè, jié pāi bù lèi sù wén. yòu mìng yǐ jù shāng xíng jiǔ, sān gēng shǐ bà. cì rì zǎo qǐ gòng dú. gōng zǐ zuì huì, guò mù chéng yǒng, èr sān yuè hòu, mìng bǐ jǐng jué. xiāng yuē wǔ rì yī yǐn, měi yǐn bì zhāo xiāng nú. yī xī jiǔ hān qì rè, mù zhù zhī. gōng zǐ yǐ huì qí yì, yuē:" cǐ bì nǎi wèi lǎo fù suǒ huàn yǎng. xiōng kuàng miǎo wú jiā, wǒ sù yè dài chóu jiǔ yǐ, háng dāng wèi jūn móu yī jiā ǒu." shēng yuē:" rú guǒ huì hǎo, bì rú xiāng nú zhě." gōng zǐ xiào yuē:" jūn chéng shǎo suǒ jiàn ér duō suǒ guài zhě yǐ. yǐ cǐ wéi jiā, jūn yuàn yì yì zú yě." jū bàn zǎi, shēng yù áo xiáng jiāo guō, zhì mén, zé shuāng fēi wài jiōng, wèn zhī, gōng zǐ yuē:" jiā jūn kǒng jiāo yóu fēn yì niàn, gù xiè kè ěr." shēng yì ān zhī.
昧爽,即有僮子炽炭火于室。少年先起入内,生尚拥被坐。僮入白:“太翁来。”生惊起。一叟入,鬓发皤然,向生殷谢曰:“先生不弃顽儿,遂肯赐教。小子初学涂鸦,勿以友故,行辈视之也。”已,乃进锦衣一袭,貂帽、袜、履各一事。视生盥栉已,乃呼酒荐馔。几、榻、裙、衣,不知何名,光彩射目。酒数行,叟兴辞曳杖而去。餐讫,公子呈课业,类皆古文词,并无时艺。问之,笑云:“仆不求进取也。”抵暮,更酌曰:“今夕尽欢,明日便不许矣。”呼僮曰:“视太公寝未?已寝,可暗唤香奴来。”僮去,先以绣囊将琵琶至。少顷一婢入,红妆艳艳。公子命弹湘妃,婢以牙拨勾动,激扬哀烈,节拍不类夙闻。又命以巨觞行酒,三更始罢。次日早起共读。公子最慧,过目成咏,二三月后,命笔警绝。相约五日一饮,每饮必招香奴。一夕酒酣气热,目注之。公子已会其意,曰:“此婢乃为老父所豢养。兄旷邈无家,我夙夜代筹久矣,行当为君谋一佳耦。”生曰:“如果惠好,必如香奴者。”公子笑曰:“君诚少所见而多所怪者矣。以此为佳,君愿亦易足也。”居半载,生欲翱翔郊郭,至门,则双扉外扃,问之,公子曰:“家君恐交游纷意念,故谢客耳。”生亦安之。
shí shèng shǔ rù rè, yí zhāi yuán tíng. shēng xiōng jiān zhǒng qǐ rú táo, yī yè rú wǎn, tòng chǔ shēn yín. gōng zǐ zhāo xī xǐng shì, mián shí jù fèi. yòu shù rì chuàng jù, yì jué shí yǐn. tài wēng yì zhì, xiāng duì tài xī. gōng zǐ yuē:" ér qián yè sī xiān shēng qīng yàng, jiāo nuó mèi zǐ néng liáo zhī, qiǎn rén yú wài zǔ mǔ chù hū lìng guī. hé jiǔ bù zhì?" é tóng rù bái:" nà gū zhì, yí yǔ sōng gū tóng lái." fù zǐ jí qū rù nèi. shǎo jiàn, yǐn mèi lái shì shēng. nián yuē shí sān sì, jiāo bō liú huì, xì liǔ shēng zī. shēng wàng jiàn yàn sè, pín shēn dùn wàng, jīng shén wèi zhī yī shuǎng. gōng zǐ biàn yán:" cǐ xiōng liáng yǒu, bù chì tóng bāo yě, mèi zǐ hǎo yī zhī." nǚ nǎi liǎn xiū róng, yú cháng xiù, jiù tà zhěn shì. bǎ wò zhī jiān, jué fāng qì shèng lán. nǚ xiào yuē:" yí yǒu shì jí, xīn mài dòng yǐ. rán zhèng suī wēi, kě zhì dàn fū kuài yǐ níng, fēi fá pí xuē ròu bù kě." nǎi tuō bì shàng jīn chuàn ān huàn chù, xú xú àn xià zhī. chuàng tū qǐ cùn xǔ, gāo chū chuàn wài, ér gēn jì yú zhǒng, jǐn shù zài nèi, bù shì qián rú wǎn kuò yǐ. nǎi yī shǒu qǐ luó jīn, jiě pèi dāo, rèn báo yú zhǐ, bǎ chuàn wò rèn, qīng qīng fù gēn ér gē, zǐ xuè liú yì, zhān rǎn chuáng xí. shēng tān jìn jiāo zī, bù wéi bù jué qí kǔ, qiě kǒng sù jùn gē shì, wēi bàng bù jiǔ. wèi jǐ gē duàn fǔ ròu, tuán tuán rán rú shù shàng xuē xià zhī yǐng. yòu hū shuǐ lái, wèi xǐ gē chù. kǒu tǔ hóng wán rú dàn dà, zhe ròu shàng àn lìng xuán zhuǎn. cái yī zhōu, jué rè huǒ zhēng téng zài yī zhōu, xí xí zuò yǎng sān zhōu yǐ, biàn tǐ qīng liáng, qìn rù gǔ suǐ. nǚ shōu wán rù yàn, yuē:" yù yǐ!" qū bù chū.
时盛暑溽热,移斋园亭。生胸间肿起如桃,一夜如碗,痛楚呻吟。公子朝夕省视,眠食俱废。又数日创剧,益绝食饮。太翁亦至,相对太息。公子曰:“儿前夜思先生清恙,娇娜妹子能疗之,遣人于外祖母处呼令归。何久不至?”俄僮入白:“娜姑至,姨与松姑同来。”父子即趋入内。少间,引妹来视生。年约十三四,娇波流慧,细柳生姿。生望见艳色,嚬呻顿忘,精神为之一爽。公子便言:“此兄良友,不啻同胞也,妹子好医之。”女乃敛羞容,揄长袖,就榻诊视。把握之间,觉芳气胜兰。女笑曰:“宜有是疾,心脉动矣。然症虽危,可治;但肤块已凝,非伐皮削肉不可。”乃脱臂上金钏安患处,徐徐按下之。创突起寸许,高出钏外,而根际余肿,尽束在内,不似前如碗阔矣。乃一手启罗衿,解佩刀,刃薄于纸,把钏握刃,轻轻附根而割,紫血流溢,沾染床席。生贪近娇姿,不惟不觉其苦,且恐速竣割事,偎傍不久。未几割断腐肉,团团然如树上削下之瘿。又呼水来,为洗割处。口吐红丸如弹大,着肉上按令旋转。才一周,觉热火蒸腾;再一周,习习作痒;三周已,遍体清凉,沁入骨髓。女收丸入咽,曰:“愈矣!”趋步出。
shēng yuè qǐ zǒu xiè, chén gù ruò shī. ér xuán xiǎng róng huī, kǔ bù zì yǐ. zì shì fèi juàn chī zuò, wú fù liáo lài. gōng zǐ yǐ kuī zhī, yuē:" dì wèi xiōng wù sè dé yī jiā ǒu." wèn:" hé rén?" yuē:" yì dì juàn shǔ." shēng níng sī liáng jiǔ, dàn yún:" wù xū yě!" miàn bì yín yuē:" céng jīng cāng hǎi nàn wèi shuǐ, chú què wū shān bú shì yún." gōng zǐ huì qí zhǐ, yuē:" jiā jūn yǎng mù hóng cái, cháng yù fù wèi hūn yīn. dàn zhǐ yī shǎo mèi, chǐ tài zhì. yǒu yí nǚ ā sōng, nián shí bā yǐ, pō bù cū lòu. rú bú jiàn xìn, sōng zǐ rì shè yuán tíng, cì qián xiāng kě wàng jiàn zhī." shēng rú qí jiào, guǒ jiàn jiāo nuó xié lì rén lái, huà dài wān é, lián gōu cù fèng, yǔ jiāo nuó xiāng bó zhòng yě. shēng dà yuè, qiú gōng zǐ zuò fá. gōng zǐ yì rì zì nèi chū, hè yuē:" xié yǐ." nǎi chú bié yuàn, wéi shēng chéng lǐ. shì xī gǔ chuī tián yàn, chén luò màn fēi, yǐ wàng zhōng xiān rén, hū tóng qīn wò, suì yí guǎng hán gōng diàn, wèi bì zài yún xiāo yǐ. hé jǐn zhī hòu, shén qiè xīn huái.
生跃起走谢,沉痼若失。而悬想容辉,苦不自已。自是废卷痴坐,无复聊赖。公子已窥之,曰:“弟为兄物色得一佳耦。”问:“何人?”曰:“亦弟眷属。”生凝思良久,但云:“勿须也!”面壁吟曰:“曾经沧海难为水,除却巫山不是云。”公子会其旨,曰:“家君仰慕鸿才,常欲附为婚姻。但止一少妹,齿太稚。有姨女阿松,年十八矣,颇不粗陋。如不见信,松姊日涉园亭,伺前厢可望见之。”生如其教,果见娇娜偕丽人来,画黛弯蛾,莲钩蹴凤,与娇娜相伯仲也。生大悦,求公子作伐。公子异日自内出,贺曰:“谐矣。”乃除别院,为生成礼。是夕鼓吹阗咽,尘落漫飞,以望中仙人,忽同衾幄,遂疑广寒宫殿,未必在云霄矣。合卺之后,甚惬心怀。
yī xī gōng zǐ wèi shēng yuē:" qiē cuō zhī huì, wú rì kě yǐ wàng zhī. jìn dān gōng zǐ jiě sòng guī, suǒ zhái shén jí, yì jiāng qì cǐ ér xī. shì nán fù jù, yīn ér lí xù yíng huái." shēng yuàn cóng zhī ér qù. gōng zǐ quàn huán xiāng lǘ, shēng nán zhī. gōng zǐ yuē:" wù lǜ, kě jí sòng jūn xíng." wú hé, tài wēng yǐn sōng niáng zhì, yǐ huáng jīn bǎi liǎng zèng shēng. gōng zǐ yǐ zuǒ yòu shǒu yǔ shēng fū fù xiāng bǎ wò, zhǔ bì mù wù shì. piāo rán lǚ kōng, dàn jué ěr jì fēng míng, jiǔ zhī, yuē:" zhì yǐ." qǐ mù guǒ jiàn gù lǐ. shǐ zhī gōng zǐ fēi rén. xǐ kòu jiā mén, mǔ chū fēi wàng, yòu dǔ měi fù, fāng gòng xīn wèi. jí huí gù, zé gōng zǐ shì yǐ. sōng niáng shì gū xiào, yàn sè xián míng, shēng wén xiá ěr.
一夕公子谓生曰:“切磋之惠,无日可以忘之。近单公子解讼归,索宅甚急,意将弃此而西。势难复聚,因而离绪萦怀。”生愿从之而去。公子劝还乡闾,生难之。公子曰:“勿虑,可即送君行。”无何,太翁引松娘至,以黄金百两赠生。公子以左右手与生夫妇相把握,嘱闭目勿视。飘然履空,但觉耳际风鸣,久之,曰:“至矣。”启目果见故里。始知公子非人。喜叩家门,母出非望,又睹美妇,方共忻慰。及回顾,则公子逝矣。松娘事姑孝,艳色贤名,声闻遐迩。
hòu shēng jǔ jìn shì, shòu yán ān sī lǐ, xié jiā zhī rèn. mǔ yǐ dào yuǎn bù xíng. sōng niáng shēng yī nán míng xiǎo huàn. shēng yǐ wǔ zhí zhǐ bà guān, guà ài bù dé guī. ǒu liè jiāo yě, féng yī měi shào nián kuà lí jū, pín pín zhān shì. xì kàn zé huáng fǔ gōng zǐ yě. lǎn pèi tíng cān, bēi xǐ jiāo zhì. yāo shēng qù zhì yī cūn, shù mù nóng hūn, yīn yì tiān rì. rù qí jiā, zé jīn ōu fú dīng, wǎn rán shì jiā. wèn mèi zǐ, yǐ jià yuè mǔ, yǐ wáng. shēn xiāng gǎn dào. jīng sù bié qù, xié qī tóng fǎn. jiāo nuó yì zhì, bào shēng zǐ duō tí ér nòng yuē:" zǐ zǐ luàn wú zhǒng yǐ." shēng bài xiè nǎng dé. xiào yuē:" zǐ fū guì yǐ. chuāng kǒu yǐ hé, wèi wàng tòng yé?" mèi fū wú láng yì lái yè bài. xìn sù nǎi qù.
后生举进士,授延安司李,携家之任。母以道远不行。松娘生一男名小宦。生以忤直指罢官,挂碍不得归。偶猎郊野,逢一美少年跨骊驹,频频瞻视。细看则皇甫公子也。揽辔停骖,悲喜交至。邀生去至一村,树木浓昏,荫翳天日。入其家,则金沤浮钉,宛然世家。问妹子,已嫁;岳母,已亡。深相感悼。经宿别去,偕妻同返。娇娜亦至,抱生子掇提而弄曰:“姊姊乱吾种矣。”生拜谢曩德。笑曰:“姊夫贵矣。创口已合,未忘痛耶?”妹夫吴郎亦来谒拜。信宿乃去。
yī rì gōng zǐ yǒu yōu sè, wèi shēng yuē:" tiān jiàng xiōng yāng, néng xiāng jiù fǒu?" shēng bù zhī hé shì, dàn ruì zì rèn. gōng zǐ qū chū, zhāo yī jiā jù rù, luó bài táng shàng. shēng dà hài, jí wèn. gōng zǐ yuē:" yú fēi rén lèi, hú yě. jīn yǒu léi tíng zhī jié. jūn kěn yǐ shēn fù nàn, yī mén kě wàng shēng quán bù rán, qǐng bào zi ér xíng, wú xiāng lèi." shēng shǐ gòng shēng sǐ. nǎi shǐ zhàng jiàn yú mén, zhǔ yuē:" léi tíng hōng jī, wù dòng yě!" shēng rú suǒ jiào. guǒ jiàn yīn yún zhòu míng, hūn hēi rú. huí shì jiù jū, wú fù hàn hóng, wéi jiàn gāo zhǒng kuī rán, jù xué wú dǐ. fāng cuò è jiān, pī lì yī shēng, bǎi bǒ shān yuè, jí yǔ kuáng fēng, lǎo shù wèi bá. shēng mù xuàn ěr lóng, yì bù shǎo dòng. hū yú fán yān hēi xù zhī zhōng, jiàn yī guǐ wù, lì huì zhǎng zhǎo, zì xué jué yī rén chū, suí yān zhí shàng. piē dǔ yī lǚ, niàn shì jiāo nuó. nǎi jí yuè lí dì, yǐ jiàn jī zhī, suí shǒu duò luò. hū ér bēng léi bào liè, shēng pū suì bì.
一日公子有忧色,谓生曰:“天降凶殃,能相救否?”生不知何事,但锐自任。公子趋出,招一家俱入,罗拜堂上。生大骇,亟问。公子曰:“余非人类,狐也。今有雷霆之劫。君肯以身赴难,一门可望生全;不然,请抱子而行,无相累。”生矢共生死。乃使仗剑于门,嘱曰:“雷霆轰击,勿动也!”生如所教。果见阴云昼暝,昏黑如。回视旧居,无复闬闳,惟见高冢岿然,巨穴无底。方错愕间,霹雳一声,摆簸山岳,急雨狂风,老树为拔。生目眩耳聋,屹不少动。忽于繁烟黑絮之中,见一鬼物,利喙长爪,自穴攫一人出,随烟直上。瞥睹衣履,念似娇娜。乃急跃离地,以剑击之,随手堕落。忽而崩雷暴裂,生仆遂毙。
shǎo jiàn qíng jì, jiāo nuó yǐ néng zì sū. jiàn shēng sǐ yú páng, dà kū yuē:" kǒng láng wèi wǒ ér sǐ, wǒ hé shēng yǐ!" sōng niáng yì chū, gòng yú shēng guī. jiāo nuó shǐ sōng niáng pěng qí shǒu, xiān yǐ jīn zān bō qí chǐ, zì nǎi cuō qí yí, yǐ shé dù hóng wán rù, yòu jiē wěn ér ā zhī. hóng wán suí qì rù hóu, gé gé zuò xiǎng, yí shí huò rán ér sū. jiàn juàn kǒu, huǎng rú mèng wù. yú shì yī mén tuán yuán, jīng dìng ér xǐ. shēng yǐ yōu kuàng bù kě jiǔ jū, yì tóng xuán lǐ. mǎn táng jiāo zàn, wéi jiāo nuó bù lè. shēng qǐng yǔ wú láng jù, yòu lǜ wēng ǎo bù kěn lí yòu zǐ. zhōng rì yì bù guǒ. hū wú jiā yī xiǎo nú, hàn liú qì cù ér zhì. jīng zhì yán jí, zé wú láng jiā yì tóng rì zāo jié, yī mén jù méi. jiāo nuó dùn zú bēi shāng, tì bù kě zhǐ. gòng wèi quàn zhī. ér tóng guī zhī jì suì jué.
少间晴霁,娇娜已能自苏。见生死于旁,大哭曰:“孔郎为我而死,我何生矣!”松娘亦出,共舁生归。娇娜使松娘捧其首,先以金簪拨其齿,自乃撮其颐,以舌度红丸入,又接吻而呵之。红丸随气入喉,格格作响,移时豁然而苏。见眷口,恍如梦悟。于是一门团圆,惊定而喜。生以幽旷不可久居,议同旋里。满堂交赞,惟娇娜不乐。生请与吴郎俱,又虑翁媪不肯离幼子。终日议不果。忽吴家一小奴,汗流气促而至。惊致研诘,则吴郎家亦同日遭劫,一门俱没。娇娜顿足悲伤,涕不可止。共慰劝之。而同归之计遂决。
shēng rù chéng, gòu dàng shù rì, suì lián yè qù zhuāng. jì guī yǐ xián yuán yù gōng zǐ, héng fǎn guān zhī shēng jí sōng niáng zhì, shǐ fā jiōng. shēng yǔ gōng zǐ xiōng mèi, qí jiǔ tán yàn ruò yī jiā rán. xiǎo huàn cháng chéng, mào sháo xiù, yǒu hú yì. chū yóu dū shì, gòng zhī wèi hú ér yě.
生入城,勾当数日,遂连夜趣装。既归以闲园寓公子,恒返关之;生及松娘至,始发扃。生与公子兄妹,棋酒谈宴若一家然。小宦长成,貌韶秀,有狐意。出游都市,共知为狐儿也。
yì shǐ shì yuē:" yú yú kǒng shēng, bù xiàn qí dé yàn qī, ér xiàn qí dé nì yǒu yě. guān qí róng, kě yǐ liáo jī tīng qí shēng, kě yǐ jiě yí. dé cǐ liáng yǒu, shí yī tán yàn, zé' sè shòu hún yǔ', yóu shèng yú' diān dǎo yī cháng' yǐ".
异史氏曰:“余于孔生,不羡其得艳妻,而羡其得腻友也。观其容,可以疗饥;听其声,可以解颐。得此良友,时一谈宴,则‘色授魂与’,尤胜于‘颠倒衣裳’矣”。