nóng zi mǎ tiān róng nián èr shí yú, sàng ǒu, pín bù néng qǔ. yún tián jiān, jiàn shǎo fù shèng zhuāng, jiàn hé yuè mò ér guò, mào chì sè, zhì yì fēng liú. mǎ yí qí mí tú, gù sì yě wú rén, xì tiāo zhī, fù yì wēi nà. yù yǔ yě hé, xiào yuē: qīng tiān bái rì níng yí wèi cǐ, zi guī yǎn mén xiāng hòu, hūn yè wǒ dāng zhì. mǎ bù xìn, fù shǐ zhī. mǎ nǎi yǐ mén hù xiàng bèi jù gào zhī, fù nǎi qù. yè fēn guǒ zhì, suì xiāng yuè ài. jué qí fū jī nèn shén, huǒ zhī, fū chì báo rú yīng ér, xì máo biàn tǐ, yì zhī. yòu yí qí zōng jī wú jù, zì niàn dé fēi hú yé? suì xì xiāng jié, fù yì zì rèn bù huì. mǎ yuē: jì wèi xiān rén, zì dāng wú qiú bù dé. jì méng qiǎn quǎn, níng bù yǐ shù jīn jì wǒ pín? fù nuò zhī. cì yè lái, mǎ suǒ jīn, fù gù è yuē: shì wàng zhī. jiāng qù, mǎ yòu zhǔ. zhì yè, wèn: suǒ qǐ huò wù wàng yě? fù xiào, qǐng yǐ yì rì. yù shù rì mǎ fù suǒ, fù xiào xiàng xiù zhōng chū bái jīn èr dìng, yuē wǔ liù jīn, qiào biān xì wén, yǎ kě ài wán. mǎ xǐ, shēn cáng yú dú. jī bàn suì, ǒu xū jīn, yīn chí shì rén. rén yuē: shì xī yě. yǐ chǐ hé zhī, yīng kǒu ér luò. mǎ dà hài, shōu cáng ér guī. zhì yè fù zhì, fèn zhì qiào ràng, fù xiào yuē: zi mìng bó, zhēn jīn bù néng rèn yě. yī xiào ér bà.
農子馬天榮年二十餘,喪偶,貧不能娶。芸田間,見少婦盛妝,踐禾越陌而過,貌赤色,致亦風流。馬疑其迷途,顧四野無人,戲挑之,婦亦微納。欲與野合,笑曰:「青天白日寧宜為此,子歸掩門相候,昏夜我當至。」馬不信,婦矢之。馬乃以門戶向背俱告之,婦乃去。夜分果至,遂相悅愛。覺其膚肌嫩甚,火之,膚赤薄如嬰兒,細毛遍體,異之。又疑其蹤跡無據,自念得非狐耶?遂戲相詰,婦亦自認不諱。馬曰:「既為仙人,自當無求不得。既蒙繾綣,寧不以數金濟我貧?」婦諾之。次夜來,馬索金,婦故愕曰:「適忘之。」將去,馬又囑。至夜,問:「所乞或勿忘也?」婦笑,請以異日。愈數日馬復索,婦笑向袖中出白金二錠,約五六金,翹邊細紋,雅可愛玩。馬喜,深藏於櫝。積半歲,偶需金,因持示人。人曰:「是錫也。」以齒齕之,應口而落。馬大駭,收藏而歸。至夜婦至,憤致誚讓,婦笑曰:「子命薄,真金不能任也。」一笑而罷。
mǎ yuē: wén hú xiān jiē guó sè, shū yì bù rán. fù yuē: wú děng jiē suí rén xiàn huà. zi qiě wú yī jīn zhī fú, luò yàn chén yú hé néng xiāo shòu? yǐ wǒ lòu zhì gù bù zú yǐ fèng shàng liú, rán jiào zhī dà zú tuó bèi zhě, jí wèi guó sè. guò shù yuè, hū yǐ sān jīn zèng mǎ, yuē: zi lǚ xiāng suǒ, wǒ yǐ zi mìng bù yīng yǒu cáng jīn. jīn méi pìn yǒu qī, qǐng yǐ yī fù zhī zī xiāng kuì, yì jiè yǐ zèng bié. mǎ zì bái wú pìn fù zhī shuō, fù yuē: yī èr rì zì dāng yǒu méi lái. mǎ wèn: suǒ yán zī mào hé rú? yuē: zi sī guó sè, zì dāng shì guó sè. mǎ yuē: cǐ jí bù gǎn wàng. dàn sān jīn hé néng mǎi fù? fù yuē: cǐ yuè lǎo zhù dìng, fēi rén lì yě. mǎ wèn: hé jù yán bié? yuē: dài yuè pī xīng zhōng fēi liǎo jú. shǐ jūn zì yǒu fù, táng sè hé wèi? tiān míng ér qù, shòu huáng mò yī dāo guī, yuē: bié hòu kǒng bìng, fú cǐ kě liáo.
馬曰:「聞狐仙皆國色,殊亦不然。」婦曰:「吾等皆隨人現化。子且無一金之福,落雁沉魚何能消受?以我陋質固不足以奉上流,然較之大足駝背者,即為國色。」過數月,忽以三金贈馬,曰:「子屢相索,我以子命不應有藏金。今媒聘有期,請以一婦之資相饋,亦藉以贈別。」馬自白無聘婦之說,婦曰:「一二日自當有媒來。」馬問:「所言姿貌何如?」曰:「子思國色,自當是國色。」馬曰:「此即不敢望。但三金何能買婦?」婦曰:「此月老註定,非人力也。」馬問:「何遽言別?」曰:「戴月披星終非了局。使君自有婦,搪塞何為?」天明而去,授黃末一刀圭,曰:「別後恐病,服此可療。」
cì rì guǒ yǒu méi lái, xiān jié nǚ mào, dá: zài yán chī zhī jiān. pìn jīn jǐ hé? yuē sì wǔ shù. mǎ bù nán qí jià, ér bì yù yī qīn jiàn qí rén. méi kǒng liáng jiā zǐ bù kěn xuàn lù, jì ér yuē yǔ jù qù, xiāng jī yīn biàn. jì zhì qí cūn, méi xiān wǎng, shǐ mǎ hòu zhū cūn wài. jiǔ zhī lái yuē: xié yǐ! yú biǎo qīn yǔ tóng yuàn jū, shì wǎng jiàn nǚ, zuò shì zhōng, qǐng jí wěi wèi yè biǎo qīn zhě ér guò zhī, zhǐ chǐ kě xiāng kuī yě. mǎ cóng zhī. guǒ jiàn nǚ zǐ zuò shì zhōng, fú tǐ yú chuáng, qiàn rén pá bèi. mǎ qū guò, lüè zhī yǐ mù, mào chéng rú méi yán. jí yì pìn, bìng bù zhēng zhí, dàn qiú yī èr jīn zhuāng nǚ chū gé. mǎ yì lián zhī, nǎi nà jīn bìng chóu méi shì jí shū quàn zhě, jì sān liǎng yǐ jǐn, yì wèi duō fèi yī wén. zé jí yíng nǚ guī, rù mén, zé xiōng bèi jiē tuó, xiàng suō rú guī, xià shì qún dǐ, lián chuán yíng chǐ. nǎi wù hú yán zhī yǒu yīn yě.
次日果有媒來,先詰女貌,答:「在妍媸之間。」聘金幾何?」「約四五數。」馬不難其價,而必欲一親見其人。媒恐良家子不肯炫露,既而約與俱去,相機因便。既至其村,媒先往,使馬候諸村外。久之來曰:「諧矣!余表親與同院居,適往見女,坐室中,請即偽為謁表親者而過之,咫尺可相窺也。」馬從之。果見女子坐室中,伏體於床,倩人爬背。馬趨過,掠之以目,貌誠如媒言。及議聘,並不爭直,但求一二金裝女出閣。馬益廉之,乃納金並酬媒氏及書券者,計三兩已盡,亦未多費一文。擇吉迎女歸,入門,則胸背皆駝,項縮如龜,下視裙底,蓮船盈尺。乃悟狐言之有因也。
yì shǐ shì yuē: suí rén xiàn huà, huò hú nǚ zhī zì wèi jiě cháo rán qí yán fú zé, liáng kě shēn xìn. yú měi wèi: fēi zǔ zōng shù shì zhī xiū xíng, bù kě yǐ bó gāo guān fēi běn shēn shù shì zhī xiū xíng, bù kě yǐ dé jiā rén. xìn yīn guǒ zhě, bì bù yǐ wǒ yán wèi hé hàn yě.
異史氏曰:「隨人現化,或狐女之自為解嘲;然其言福澤,良可深信。余每謂:非祖宗數世之修行,不可以博高官;非本身數世之修行,不可以得佳人。信因果者,必不以我言為河漢也。」