xiàng gǎo zì chū dàn, tài yuán rén, yǔ shù xiōng chéng yǒu yú zuì dūn. chéng xiá yī jì, míng bō sī, yǒu gē bì zhī méng, yǐ qí mǔ qǔ zhí shē, suǒ yuē bù suí. shì qí mǔ yù cóng liáng, yuàn xiān qiǎn bō sī. yǒu zhuāng gōng zǐ zhě, sù shàn bō sī, qǐng shú wèi qiè. bō sī wèi mǔ yuē: jì yuàn tóng lí shuǐ huǒ, shì yù chū dì yù ér dēng tiān táng yě. ruò qiè yìng zhī xiāng qù jǐ hé yǐ! kěn cóng nú zhì, xiàng shēng qí kě. mǔ nuò zhī, yǐ yì dá chéng. shí chéng sàng ǒu wèi hūn, xǐ, jié zī pìn bō sī yǐ guī. zhuāng wén, nù duó suǒ hǎo, tú zhōng ǒu féng, dà jiā gòu mà chéng bù fú, suì sǒu cóng rén zhé chuí dá zhī, chuí bì nǎi qù. gǎo wén bēn shì, zé xiōng yǐ sǐ, bù shèng āi fèn. jù zào fù jùn. zhuāng guǎng xíng huì lù, shǐ qí lǐ bù dé shēn.
向杲字初旦,太原人,與庶兄晟友於最敦。晟狎一妓,名波斯,有割臂之盟,以其母取直奢,所約不遂。適其母欲從良,願先遣波斯。有莊公子者,素善波斯,請贖為妾。波斯謂母曰:「既願同離水火,是欲出地獄而登天堂也。若妾媵之相去幾何矣!肯從奴志,向生其可。」母諾之,以意達晟。時晟喪偶未婚,喜,竭資聘波斯以歸。莊聞,怒奪所好,途中偶逢,大加詬罵;晟不服,遂嗾從人折棰答之,垂斃乃去。杲聞奔視,則兄已死,不勝哀憤。具造赴郡。莊廣行賄賂,使其理不得伸。
gǎo yǐn fèn zhōng jié, mò kě kòng chāi, wéi sī yào lù cì shā zhuāng, rì huái lì rèn fú yú shān jìng zhī mǎng. jiǔ zhī, jī jiàn xiè. zhuāng zhī qí móu, chū zé jiè bèi shén yán. wén fén zhōu yǒu jiāo tóng zhě, yǒng ér shàn shè, yǐ duō jīn pìn wèi wèi. gǎo wú jì kě shī, rán yóu rì cì zhī. yī rì fāng fú, yǔ bào zuò, shàng xià zhān rú, hán zhàn pō kǔ. jì ér liè fēng sì sāi, bīng báo jì zhì, shēn hū rán tòng yǎng bù néng fù jué. lǐng shàng jiù yǒu shān shén cí, qiáng qǐ bēn fù. jì rù miào, zé suǒ shí dào shì zài nèi yān. xiān shì, dào shì cháng xíng qǐ cūn zhōng, gǎo zhé fàn zhī, dào shì yǐ gù shí gǎo. jiàn gǎo yī fú rú shī, nǎi yǐ bù páo shòu zhī, yuē: gū yì cǐ. gǎo yì yī, rěn dòng dūn ruò quǎn, zì shì zé máo gé dùn shēng, shēn huà wèi hǔ. dào shì yǐ shī suǒ zài. xīn zhōng jīng hèn, zhuǎn niàn: dé chóu rén ér shí qí ròu, jì yì liáng dé. xià shān fú jiù chù, jiàn jǐ shī wò cóng mǎng zhōng, shǐ wù qián shēn yǐ sǐ, yóu kǒng zàng yú wū yuān, shí shí luó shǒu zhī. yuè rì, zhuāng shǐ jīng cǐ, hǔ bào chū, yú mǎ shàng pū zhuāng luò, bāo qí shǒu, yàn zhī. jiāo tóng fǎn mǎ ér shè, zhōng hǔ fù, jué rán suì bì.
杲隱忿中結,莫可控拆,惟思要路刺殺莊,日懷利刃伏於山徑之莽。久之,機漸泄。莊知其謀,出則戒備甚嚴。聞汾州有焦桐者,勇而善射,以多金聘為衛。杲無計可施,然猶日伺之。一日方伏,雨暴作,上下沾濡,寒戰頗苦。既而烈風四塞,冰雹繼至,身忽然痛癢不能復覺。嶺上舊有山神祠,強起奔赴。既入廟,則所識道士在內焉。先是,道士嘗行乞村中,杲輒飯之,道士以故識杲。見杲衣服濡濕,乃以布袍授之,曰:「姑易此。」杲易衣,忍凍蹲若犬,自視則毛革頓生,身化為虎。道士已失所在。心中驚恨,轉念:得仇人而食其肉,計亦良得。下山伏舊處,見己屍臥叢莽中,始悟前身已死,猶恐葬於烏鳶,時時邏守之。越日,莊始經此,虎暴出,於馬上撲莊落,齙其首,咽之。焦桐返馬而射,中虎腹,蹶然遂斃。
gǎo zài cuò chǔ zhōng, huǎng ruò mèng xǐng yòu jīng xiāo, shǐ néng xíng bù, yàn yàn yǐ guī. jiā rén yǐ qí lián xī bù fǎn, fāng gòng hài yí, jiàn zhī, xǐ xiāng wèi wèn. gǎo dàn wò, jiǎn sè bù néng yǔ. shǎo jiān, wén zhuāng xìn, zhēng jí chuáng tóu qìng gào zhī. gǎo nǎi zì yán: hǔ jí wǒ yě. suì shù qí yì, yóu cǐ chuán bō. zhuāng zi tòng fù zhī sǐ shén cǎn, wén ér è zhī, yīn sòng guǒ guān yǐ qí dàn ér wú jù, zhì bù lǐ yān.
杲在錯楚中,恍若夢醒;又經宵,始能行步,厭厭以歸。家人以其連夕不返,方共駭疑,見之,喜相慰問。杲但臥,蹇澀不能語。少間,聞莊信,爭即床頭慶告之。杲乃自言:「虎即我也。」遂述其異,由此傳播。莊子痛父之死甚慘,聞而惡之,因訟果官以其誕而無據,置不理焉。
yì shǐ shì yuē: zhuàng shì zhì chóu, bì bù shēng fǎn, cǐ qiān gǔ suǒ dào hèn yě. jiè rén zhī shā yǐ wèi shēng, xiān rén zhī shù yì shén zāi! rán tiān xià shì zú fā zhǐ zhě duō yǐ. shǐ yuàn zhě cháng wèi rén, hèn bù lìng zàn zuò hǔ!
異史氏曰:「壯士志酬,必不生返,此千古所悼恨也。借人之殺以為生,仙人之術亦神哉!然天下事足發指者多矣。使怨者常為人,恨不令暫作虎!」