láo shān xià qīng gōng, nài dōng gāo èr zhàng, dà shù shí wéi, mǔ dān gāo zhàng yú, huā shí cuǐ càn shì jǐn.
勞山下清宮,耐冬高二丈,大數十圍,牡丹高丈余,花時璀璨似錦。
jiāo zhōu huáng shēng shě dú qí zhōng. yī rì zì chuāng zhōng jiàn nǚ láng, sù yī yǎn yìng huā jiān. xīn yí guān zhōng yān dé cǐ, qū chū yǐ dùn qù. zì cǐ lǚ jiàn zhī. suì yǐn shēn cóng shù zhōng yǐ cì qí zhì. wèi jǐ, nǚ láng yòu xié yī hóng shang zhě lái, yáo wàng zhī, yàn lì shuāng jué. xíng jiàn jìn, hóng shang zhě què tuì, yuē: cǐ chù yǒu shēng rén! shēng bào qǐ. èr nǚ jīng bēn, xiù qún piāo fú, xiāng fēng yáng yì, zhuī guò duǎn qiáng, jì rán yǐ yǎo, ài mù mí qiè, yīn tí jù shù xià yún: wú xiàn xiāng sī kǔ, hán qíng duì duǎn chuāng. kǒng guī shā zhā lì, hé chù mì wú shuāng? guī zhāi míng sī. nǚ láng hū rù, jīng xǐ chéng yíng. nǚ xiào yuē: jūn xiōng xiōng shì qiáng kòu, lìng rén kǒng bù bù zhī jūn nǎi sāo yǎ shì, wú fáng xiāng jiàn. shēng lüè kòu shēng píng, yuē: qiè xiǎo zì xiāng yù, lì jí píng kāng xiàng. bèi dào shì bì zhì shān zhōng, shí fēi suǒ yuàn. shēng wèn: dào shì hé míng? dāng wèi qīng yī dí cǐ gòu. nǚ yuē: bù bì, bǐ yì wèi gǎn xiāng tōng. jí cǐ yǔ fēng liú shì zhǎng zuò yōu huì, yì jiā. wèn: hóng yī zhě shuí? yuē: cǐ míng jiàng xuě, nǎi qiè yì zǐ. suì xiāng xiá. jí xǐng, shǔ sè yǐ hóng. nǚ jí qǐ, yuē: tān huān wàng xiǎo yǐ. zhuó yī yì lǚ, qiě yuē: qiè chóu jūn zuò, wù xiào: liáng yè gēng yì jǐn, cháo tūn yǐ shàng chuāng. yuàn rú liáng shàng yàn, qī chù zì chéng shuāng. shēng wò wàn yuē: qīng xiù wài huì zhōng, lìng rén ài ér wàng sǐ. gù yī rì zhī qù, rú qiān lǐ zhī bié. qīng chéng jiān dāng lái, wù dài yè yě. nǚ nuò zhī. yóu cǐ sù yè bì xié. měi shǐ yāo jiàng xuě lái, zhé bù zhì, shēng yǐ wèi hèn. nǚ yuē: jiàng jiě xìng shū luò luò, bù shì qiè qíng chī yě. dāng cóng róng duì jià, bù bì guò jí. yī xī, nǚ cǎn rán rù yuē: jūn lǒng bù néng shǒu, shàng wàng shǔ yé? jīn zhǎng bié yǐ. wèn: hé zhī? yǐ xiù shì lèi, yuē: cǐ yǒu dìng shù, nán wèi jūn yán. xī rì jiā zuò, jīn chéng chèn yǔ yǐ. jiā rén yǐ shǔ shā zhā lì, yì shì jīn wú gǔ yā yá, kě wèi qiè yǒng. jié zhī bù yán, dàn yǒu wū yàn. jìng yè bù mián, zǎo dàn ér qù. shēng guài zhī.
膠州黃生舍讀其中。一日自窗中見女郎,素衣掩映花間。心疑觀中焉得此,趨出已遁去。自此屢見之。遂隱身叢樹中以伺其至。未幾,女郎又偕一紅裳者來,遙望之,艷麗雙絕。行漸近,紅裳者卻退,曰:「此處有生人!」生暴起。二女驚奔,袖裙飄拂,香風洋溢,追過短牆,寂然已杳,愛慕彌切,因題句樹下云:「無限相思苦,含情對短窗。恐歸沙吒利,何處覓無雙?」歸齋冥思。女郎忽入,驚喜承迎。女笑曰:「君洶洶似強寇,令人恐怖;不知君乃騷雅士,無妨相見。」生略叩生平,曰:「妾小字香玉,隸籍平康巷。被道士閉置山中,實非所願。」生問:「道士何名?當為卿一滌此垢。」女曰:「不必,彼亦未敢相通。藉此與風流士長作幽會,亦佳。」問:「紅衣者誰?」曰:「此名絳雪,乃妾義姊。」遂相狎。及醒,曙色已紅。女急起,曰:「貪歡忘曉矣。」着衣易履,且曰:「妾酬君作,勿笑:『良夜更易盡,朝暾已上窗。願如樑上燕,棲處自成雙。』「生握腕曰:「卿秀外惠中,令人愛而忘死。顧一日之去,如千里之別。卿乘間當來,勿待夜也。」女諾之。由此夙夜必偕。每使邀絳雪來,輒不至,生以為恨。女曰:「絳姐性殊落落,不似妾情痴也。當從容對駕,不必過急。、一夕,女慘然入曰:「君隴不能守,尚望蜀耶?今長別矣。」問:「何之?」以袖拭淚,曰:「此有定數,難為君言。昔日佳作,今成讖語矣。『佳人已屬沙吒利,義士今無古押衙』,可為妾詠。、詰之不言,但有嗚咽。竟夜不眠,早旦而去。生怪之。
cì rì yǒu jí mò lán shì, rù guān yóu zhǔ, jiàn bái mǔ dān, yuè zhī, jué yí jìng qù. shēng shǐ wù xiāng yù nǎi huā yāo yě, chàng wǎn bù yǐ. guò shù rì wén lán shì yí huā zhì jiā, rì jiù wēi cuì. hèn jí, zuò kū huā shī wǔ shí shǒu, rì rì lín xué tì tì.
次日有即墨藍氏,入官游矚,見白牡丹,悅之,掘移徑去。生始悟香玉乃花妖也,悵惋不已。過數日聞藍氏移花至家,日就萎悴。恨極,作《哭花》詩五十首,日日臨穴涕洟。
yī rì píng diào fāng fǎn, yáo jiàn hóng yī rén huī tì xué cè. cóng róng jìn jiù, nǚ yì bù bì. shēng yīn bǎ mèi, xiāng xiàng wán lán. yǐ ér wǎn qǐng rù shì, nǚ yì cóng zhī. tàn yuē: tóng zhì zǐ mèi, yī zhāo duàn jué! wén jūn āi shāng, mí zēng qiè tòng. lèi duò jiǔ quán, huò dāng gǎn chéng zài zuò rán sǐ zhě shén qì yǐ sàn, cāng zú hé néng yǔ wú liǎng rén gòng tán xiào yě. shēng yuē: xiǎo shēng bó mìng, fáng hài qíng rén, dāng yì wú fú kě xiāo shuāng měi. nǎng pín fán xiāng yù dào dá wēi chén, hú zài bù lín? nǚ yuē: qiè yǐ nián shào shū shēng, shén jiǔ báo xìng bù zhī jūn gù zhì qíng rén yě. rán qiè yǔ jūn jiāo, yǐ qíng bù yǐ yín. ruò zhòu yè xiá nì, zé qiè suǒ bù néng yǐ. yán yǐ gào bié. shēng yuē: xiāng yù zhǎng lí, shǐ rén qǐn shí jù fèi. lài qīng shǎo liú, wèi cǐ huái sī, hé jué jué rú cǐ! nǚ nǎi zhǐ, guò sù ér qù. shù rì bù fù zhì. lěng yǔ yōu chuāng, kǔ huái xiāng yù, zhǎn zhuǎn chuáng tóu, lèi níng zhěn xí. lǎn yī gèng qǐ, tiāo dēng fù zhǒng qián yùn yuē: shān yuàn huáng hūn yǔ, chuí lián zuò xiǎo chuāng. xiāng sī rén bù jiàn, zhōng yè lèi shuāng shuāng. shī chéng zì yín. hū chuāng wài yǒu rén yuē: zuò zhě bù kě wú hé. tīng zhī, jiàng xuě yě. qǐ hù nèi zhī. nǚ shì shī, jí xù qí hòu yuē: lián mèi rén hé chù? gū dēng zhào wǎn chuāng. kōng shān rén yī gè, duì yǐng zì chéng shuāng. shēng dú zhī lèi xià, yīn yuàn xiāng jiàn zhī shū. nǚ yuē: qiè bù néng rú xiāng yù zhī rè, dàn kě shǎo wèi jūn jì mò ěr. shēng yù yǔ xiá. yuē: xiāng jiàn zhī huān, hé bì zài cǐ.
一日憑弔方返,遙見紅衣人揮涕穴側。從容近就,女亦不避。生因把袂,相向汍瀾。已而挽請入室,女亦從之。嘆曰:「童稚姊妹,一朝斷絕!聞君哀傷,彌增妾慟。淚墮九泉,或當感誠再作;然死者神氣已散,倉卒何能與吾兩人共談笑也。」生曰:「小生薄命,妨害情人,當亦無福可消雙美。曩頻煩香玉道達微忱,胡再不臨?」女曰:「妾以年少書生,什九薄倖;不知君固至情人也。然妾與君交,以情不以淫。若晝夜狎昵,則妾所不能矣。」言已告別。生曰:「香玉長離,使人寢食俱廢。賴卿少留,慰此懷思,何決絕如此!」女乃止,過宿而去。數日不復至。冷雨幽窗,苦懷香玉,輾轉床頭,淚凝枕席。攬衣更起,挑燈復踵前韻曰:「山院黃昏雨,垂簾坐小窗。相思人不見,中夜淚雙雙。」詩成自吟。忽窗外有人曰:「作者不可無和。」聽之,絳雪也。啟戶內之。女視詩,即續其後曰:「連袂人何處?孤燈照晚窗。空山人一個,對影自成雙。」生讀之淚下,因怨相見之疏。女曰:「妾不能如香玉之熱,但可少慰君寂寞耳。」生欲與狎。曰:「相見之歡,何必在此。」
yú shì zhì wú liáo shí, nǚ zhé yī zhì. zhì zé yàn yǐn chàng chóu, yǒu shí bù qǐn suì qù, shēng yì tīng zhī. wèi yuē: xiāng yù wú ài qī, jiàng xuě wú liáng yǒu yě. měi yù xiāng wèn: qīng shì yuàn zhōng dì jǐ zhū? qǐ zǎo jiàn shì, pū jiāng bào zhí jiā zhōng, miǎn shì xiāng yù bèi è rén duó qù, yí hèn bǎi nián. nǚ yuē: gù tǔ nán yí, gào jūn yì wú yì yě. qī shàng bù néng zhōng cóng, kuàng yǒu hū! shēng bù tīng, zhuō bì ér chū, měi zhì zhuàng dān xià, zhé wèn: cǐ shì qīng fǒu? nǚ bù yán, yǎn kǒu xiào zhī. xuán shēng yǐ là guī guò suì. zhì èr yuè jiān, hū mèng jiàng xuě zhì, qiǎo rán yuē: qiè yǒu dà nán! jūn jí wǎng shàng dé xiāng jiàn chí wú jí yǐ. xǐng ér yì zhī, jí mìng pū mǎ, xīng chí zhì shān. zé dào shì jiāng jiàn wū, yǒu yī nài dōng, ài qí yíng zào, gōng shī jiāng zòng jīn yǐ. shēng jí zhǐ zhī. rù yè, jiàng xuě lái xiè. shēng xiào yuē: xiàng bù shí gào, yí zāo cǐ è! jīn yǐ zhī qīng rú qīng bù zhì, dāng yǐ ài zhù xiāng zhì. nǚ yuē: qiè gù zhī jūn rú cǐ, nǎng gù bù gǎn xiāng gào yě. zuò yí shí, shēng yuē: jīn duì liáng yǒu, yì sī yàn qī. jiǔ bù kū xiāng yù, qīng néng cóng wǒ kū hū? èr rén nǎi wǎng, lín xué sǎ tì. gèng yú, jiàng xuě shōu lèi quàn zhǐ.
於是至無聊時,女輒一至。至則宴飲唱酬,有時不寢遂去,生亦聽之。謂曰:「香玉吾愛妻,絳雪吾良友也。」每欲相問:「卿是院中第幾株?乞早見示,仆將抱植家中,免似香玉被惡人奪去,貽恨百年。」女曰:「故土難移,告君亦無益也。妻尚不能終從,況友乎!」生不聽,捉臂而出,每至壯丹下,輒問:「此是卿否?」女不言,掩口笑之。旋生以臘歸過歲。至二月間,忽夢絳雪至,愀然曰:「妾有大難!君急往尚得相見;遲無及矣。」醒而異之,急命仆馬,星馳至山。則道士將建屋,有一耐冬,礙其營造,工師將縱斤矣。生急止之。入夜,絳雪來謝。生笑曰:「向不實告,宜遭此厄!今已知卿;如卿不至,當以艾炷相炙。」女曰:「妾固知君如此,曩故不敢相告也。」坐移時,生曰:「今對良友,益思艷妻。久不哭香玉,卿能從我哭乎?」二人乃往,臨穴灑涕。更余,絳雪收淚勸止。
yòu shù xī, shēng fāng jì zuò, jiàng xuě xiào rù yuē: bào jūn xǐ xìn: huā shén gǎn jūn zhì qíng, bǐ xiāng yù fù jiàng gōng zhōng. shēng wèn: hé shí? dá yuē: bù zhī, yuē bù yuǎn ěr. tiān míng xià tà, shēng zhǔ yuē: pū wèi qīng lái. wù zhǎng shǐ rén gū jì. nǚ xiào nuò. liǎng yè bù zhì. shēng wǎng bào shù, yáo dòng fǔ mó, pín huàn wú shēng. nǎi fǎn, duì dēng tuán ài, jiāng wǎng zhuó shù. nǚ jù rù, duó ài qì zhī, yuē: jūn è zuò jù, shǐ rén chuàng wěi, dāng yǔ jūn jué yǐ! shēng xiào yōng zhī. zuò wèi dìng, xiāng yù yíng yíng ér rù. shēng wàng jiàn, qì xià liú lí, jí qǐ bǎ wò xiāng yù. yǐ yī shǒu wò jiàng xuě, xiāng duì bēi gěng. jí zuò, shēng bǎ zhī jué xū, rú shǒu zì wò, jīng wèn zhī, xiāng yù xuàn rán yuē: xī, qiè huā zhī shén, gù níng jīn, qiè huā zhī guǐ, gù sàn yě. jīn suī xiāng jù, wù yǐ wèi zhēn, dàn zuò mèng mèi guān kě ěr. jiàng xuě yuē: mèi lái dà hǎo! wǒ bèi rǔ jiā nán zǐ jiū chán sǐ yǐ. suì qù.
又數夕,生方寂坐,絳雪笑入曰:「報君喜信:花神感君至情,俾香玉復降宮中。」生問:「何時?」答曰:「不知,約不遠耳。」天明下榻,生囑曰:「仆為卿來。勿長使人孤寂。」女笑諾。兩夜不至。生往抱樹,搖動撫摩,頻喚無聲。乃返,對燈團艾,將往灼樹。女遽入,奪艾棄之,曰:「君惡作劇,使人創痏,當與君絕矣!」生笑擁之。坐未定,香玉盈盈而入。生望見,泣下流離,急起把握香玉。以一手握絳雪,相對悲哽。及坐,生把之覺虛,如手自握,驚問之,香玉泫然曰:「昔,妾花之神,故凝;今,妾花之鬼,故散也。今雖相聚,勿以為真,但作夢寐觀可耳。」絳雪曰:「妹來大好!我被汝家男子糾纏死矣。」遂去。
xiāng yù kuǎn xiào rú qián dàn wēi bàng zhī jiān, fǎng fú yǐ shēn jiù yǐng. shēng yì yì bù lè. xiāng yù yì fǔ yǎng zì hèn, nǎi yuē: jūn yǐ bái liǎn xiè, shǎo zá liú huáng, rì lèi qiè yī bēi shuǐ, míng nián cǐ rì bào jūn ēn. bié qù. míng rì wǎng guān gù chù, zé mǔ dān méng shēng yǐ. shēng nǎi rì jiā péi zhí, yòu zuò diāo lán yǐ hù zhī. xiāng yù lái, gǎn jī bèi zhì. shēng móu yí zhí qí jiā, nǚ bù kě, yuē: qiè ruò zhì, bù kān fù qiāng. qiě wù shēng gè yǒu dìng chù, qiè lái yuán bù nǐ shēng jūn jiā, wéi zhī fǎn cù nián shòu. dàn xiāng lián ài, hé hǎo zì yǒu rì ěr. shēng hèn jiàng xuě bù zhì. xiāng yù yuē: bì yù qiáng zhī shǐ lái, qiè néng zhì zhī. nǎi yǔ shēng tiāo dēng zhì shù xià, qǔ cǎo yī jīng, bù zhǎng zuò dù, yǐ dù shù běn, zì xià ér shàng zhì sì chǐ liù cùn, àn qí chù, shǐ shēng yǐ liǎng zhǎo qí sāo zhī. é jiàn jiàng xuě cóng bèi hòu chū, xiào mà yuē: bì zǐ lái, zhù jié wèi nüè yé! qiān wǎn bìng rù. xiāng yù yuē: zǐ wù guài! zàn fán péi shì láng jūn, yī nián hòu bù xiāng rǎo yǐ. cóng cǐ suì yǐ wèi cháng.
香玉款笑如前;但偎傍之間,仿佛以身就影。生悒悒不樂。香玉亦俯仰自恨,乃曰:「君以白蘞屑,少雜硫黃,日酹妾一杯水,明年此日報君恩。」別去。明日往觀故處,則牡丹萌生矣。生乃日加培植,又作雕欄以護之。香玉來,感激倍至。生謀移植其家,女不可,曰:「妾弱質,不堪復戕。且物生各有定處,妾來原不擬生君家,違之反促年壽。但相憐愛,合好自有日耳。」生恨絳雪不至。香玉曰:「必欲強之使來,妾能致之。」乃與生挑燈至樹下,取草一莖,布掌作度,以度樹本,自下而上至四尺六寸,按其處,使生以兩爪齊搔之。俄見絳雪從背後出,笑罵曰:「婢子來,助桀為虐耶!」牽挽併入。香玉曰:「姊勿怪!暫煩陪侍郎君,一年後不相擾矣。」從此遂以為常。
shēng shì huā yá, rì yì féi mào, chūn jǐn, yíng èr chǐ xǔ. guī hòu, yǐ jīn yí dào shì, zhǔ lìng zhāo xī péi yǎng zhī. cì nián sì yuè zhì gōng, zé huā yī duǒ hán bāo wèi fàng fāng liú lián jiān, huā yáo yáo yù chāi shǎo shí yǐ kāi, huā dà rú pán, yǎn rán yǒu xiǎo měi rén zuò ruǐ zhōng, cái sān sì zhǐ xǔ zhuǎn shùn piāo rán yù xià, zé xiāng yù yě. xiào yuē: qiè rěn fēng yǔ yǐ dài jūn, jūn lái hé chí yě! suì rù shì. jiàng xuě yì zhì, xiào yuē: rì rì dài rén zuò fù, jīn xìng tuì ér wèi yǒu. suì xiāng tán yàn. zhì zhōng yè, jiàng xuě nǎi qù, èr rén tóng qǐn, kuǎn qià yī rú cóng qián. hòu shēng qī zú, shēng suì rù shān bù guī. shì shí mǔ dān yǐ dà rú bì. shēng měi zhǐ zhī yuē: wǒ tā rì jì hún yú cǐ, dāng shēng qīng zhī zuǒ. èr nǚ xiào yuē: jūn wù wàng zhī.
生視花芽,日益肥茂,春盡,盈二尺許。歸後,以金遺道士,囑令朝夕培養之。次年四月至宮,則花一朵含苞未放;方流連間,花搖搖欲拆;少時已開,花大如盤,儼然有小美人坐蕊中,裁三四指許;轉瞬飄然欲下,則香玉也。笑曰:「妾忍風雨以待君,君來何遲也!」遂入室。絳雪亦至,笑曰:「日日代人作婦,今幸退而為友。」遂相談宴。至中夜,絳雪乃去,二人同寢,款洽一如從前。後生妻卒,生遂入山不歸。是時牡丹已大如臂。生每指之曰:「我他日寄魂於此,當生卿之左。」二女笑曰:「君勿忘之。」
hòu shí yú nián, hū bìng. qí zi zhì, duì zhī ér āi. shēng xiào yuē: cǐ wǒ shēng qī, fēi sǐ qī yě, hé āi wèi! wèi dào shì yuē: tā rì mǔ dān xià yǒu chì yá nù shēng, yī fàng wǔ yè zhě, jí wǒ yě. suì bù fù yán. zi yú zhī guī jiā. jí zú. cì nián, guǒ yǒu féi yá tū chū, yè rú qí shù. dào shì yǐ wèi yì, yì guàn gài zhī. sān nián, gāo shù chǐ, dà gǒng bǎ, dàn bù huā. lǎo dào shì sǐ, qí dì zǐ bù zhī ài xī, zhuó qù zhī. bái mǔ dān yì qiáo cuì sǐ wú hé nài dōng yì sǐ.
後十餘年,忽病。其子至,對之而哀。生笑曰:「此我生期,非死期也,何哀為!」謂道士曰:「他日牡丹下有赤芽怒生,一放五葉者,即我也。」遂不復言。子輿之歸家。即卒。次年,果有肥芽突出,葉如其數。道士以為異,益灌溉之。三年,高數尺,大拱把,但不花。老道士死,其弟子不知愛惜,斫去之。白牡丹亦憔悴死;無何耐冬亦死。
yì shǐ shì yuē: qíng zhī zhì zhě, guǐ shén kě tōng. huā yǐ guǐ cóng, ér rén yǐ hún jì, fēi qí jié yú qíng zhě shēn yé? yī qù ér liǎng xùn zhī, jí fēi jiān zhēn, yì wèi qíng sǐ yǐ. rén bù néng zhēn, yì qí qíng zhī bù dǔ ěr. zhòng ní dú táng dì ér yuē wèi sī, xìn yǐ zāi!
異史氏曰:「情之至者,鬼神可通。花以鬼從,而人以魂寄,非其結於情者深耶?一去而兩殉之,即非堅貞,亦為情死矣。人不能貞,亦其情之不篤耳。仲尼讀《唐棣》而曰『未思」,信矣哉!」