jiāo zhōu xú xìng, fàn hǎi wèi jiǎ, hū bèi dà fēng chuī qù. kāi yǎn zhì yī chù, shēn shān cāng mǎng. jì yǒu jū rén, suì lǎn chuán ér dēng, fù qiǔ là yān. fāng rù, jiàn liǎng yá jiē dòng kǒu, mì rú fēng fáng, nèi yǐn yǒu rén shēng. zhì dòng wài zhù zú yī kuī, zhōng yǒu yè chā èr, yá sēn liè jǐ, mù shǎn shuāng dēng, zhǎo pī shēng lù ér shí. jīng sàn hún pò, jí yù bēn xià, zé yè chā yǐ gù jiàn zhī, chuò shí zhí rù. èr wù xiāng yǔ, rú niǎo shòu míng, zhēng liè xú yī, shì yù dàn dàn. xú dà jù, qǔ tuó zhōng qiǔ bèi, bìng niú pú jìn zhī. fēn dàn shén měi. fù fān xú tuó, xú yáo shǒu yǐ shì qí wú, yè chā nù, yòu zhí zhī. xú āi zhī yuē: shì wǒ. wǒ zhōu zhōng yǒu fǔ zèng kě pēng rèn. yè chā bù jiě qí yǔ, réng nù. xú zài yǔ shǒu yǔ, yè chā shì wēi jiě. cóng zhì zhōu, qǔ jù rù dòng, shù xīn rán huǒ, zhǔ qí cán lù, shú ér xiàn zhī. èr wù dàn zhī xǐ. yè yǐ jù shí dù mén, shì kǒng xú dùn, xú qū tǐ yáo wò, shēn jù bù miǎn. tiān míng èr wù chū, yòu dù zhī. shǎo qǐng xié yī lù lái fù xú, xú bō gé, yú shēn dòng chù qǔ liú shuǐ, jí zhǔ shù fǔ. é yǒu shù yè chā zhì, qún jí tūn dàn qì, gòng zhǐ fǔ, shì xián qí xiǎo. guò sān sì rì, yī yè chā fù yī dà fǔ lái, shì rén suǒ cháng yòng zhě. yú shì qún yè chā gè zhì láng mí. jì shú, hū xú tóng dàn. jū shù rì, yè chā jiàn yǔ xú shú, chū yì bù shī jìn gù, jù chù rú jiā rén. xú jiàn néng chá shēng zhī yì, zhé xiào qí yīn, wèi yè chā yǔ. yè chā yì yuè, xié yī cí lái qī xú. xú chū wèi jù mò gǎn shēn, cí zì kāi qí gǔ jiù xú, xú nǎi yǔ jiāo, cí dà huān yuè. měi liú ròu ěr xú, ruò qín sè zhī hǎo.
交州徐姓,泛海為賈,忽被大風吹去。開眼至一處,深山蒼莽。冀有居人,遂纜船而登,負糗臘焉。方入,見兩崖皆洞口,密如蜂房,內隱有人聲。至洞外佇足一窺,中有夜叉二,牙森列戟,目閃雙燈,爪劈生鹿而食。驚散魂魄,急欲奔下,則夜叉已顧見之,輟食執入。二物相語,如鳥獸鳴,爭裂徐衣,似欲啖噉。徐大懼,取橐中糗糒,並牛脯進之。分啖甚美。復翻徐橐,徐搖手以示其無,夜叉怒,又執之。徐哀之曰:「釋我。我舟中有釜甑可烹飪。」夜叉不解其語,仍怒。徐再與手語,夜叉似微解。從至舟,取具入洞,束薪燃火,煮其殘鹿,熟而獻之。二物啖之喜。夜以巨石杜門,似恐徐遁,徐曲體遙臥,深懼不免。天明二物出,又杜之。少頃攜一鹿來付徐,徐剝革,於深洞處取流水,汲煮數釜。俄有數夜叉至,群集吞啖訖,共指釜,似嫌其小。過三四日,一夜叉負一大釜來,似人所常用者。於是群夜叉各致狼糜。既熟,呼徐同啖。居數日,夜叉漸與徐熟,出亦不施禁錮,聚處如家人。徐漸能察聲知意,輒效其音,為夜叉語。夜叉益悅,攜一雌來妻徐。徐初畏懼莫敢伸,雌自開其股就徐,徐乃與交,雌大歡悅。每留肉餌徐,若琴瑟之好。
yī rì zhū yè chā zǎo qǐ, xiàng xià gè guà míng zhū yī chuàn, gēng fān chū mén, ruò cì guì kè zhuàng. mìng xú duō zhǔ ròu, xú yǐ wèn cí, cí yún: cǐ tiān shòu jié. cí chū wèi zhòng yè chā yuē: xú láng wú gǔ tū zi. zhòng gè zhāi qí wǔ, bìng fù cí. cí yòu zì jiě shí méi, gòng dé wǔ shí zhī shù, yǐ yě níng wèi shéng, chuān guà xú xiàng. xú shì zhī, yī zhū kě zhí bǎi shí jīn. é qǐng jù chū. xú zhǔ ròu bì, cí lái yāo qù, yún: jiē tiān wáng. zhì yī dà dòng guǎng kuò shù mǔ, zhōng yǒu shí huá píng rú jǐ, sì quān jù yǒu shí zuò, shàng yī zuò méng yī bào gé, yú jiē yǐ lù. yè chā èr sān shí bèi, liè zuò mǎn zhōng, shǎo qǐng. dà fēng yáng chén, zhāng huáng dōu chū. jiàn yī jù wù lái, yì lèi yè chā zhuàng, jìng bēn rù dòng, jù zuò è gù. qún suí rù, dōng xī liè lì, xī yǎng qí shǒu, yǐ shuāng bì zuò shí zì jiāo. dà yè chā àn tóu diǎn shì. wèn: wò méi shān zhòng jǐn yú cǐ hū? qún hōng yīng zhī. gù xú yuē: cǐ hé lái? cí yǐ xù duì, zhòng yòu zàn qí pēng diào. jí yǒu èr sān yè chā, bēn qǔ shú ròu chén jǐ shàng, dà yè chā jū dàn jǐn bǎo, jí zàn jiā měi, qiě zé cháng gōng. yòu gù xú yún: gǔ tū zi hé duǎn? zhòng yuē: chū lái wèi bèi. wù yú xiàng shàng zhāi qǔ zhū chuàn, tuō shí méi fù zhī, jù dà rú zhǐ dǐng, yuán rú dàn wán, cí jí jiē dài xú chuān guà, xú yì jiāo bì zuò yè chā yǔ xiè zhī. wù nǎi qù, niè fēng ér xíng, qí jí rú fēi. zhòng shǐ xiǎng qí yú shí ér sàn.
一日諸夜叉早起,項下各掛明珠一串,更番出門,若伺貴客狀。命徐多煮肉,徐以問雌,雌云:「此天壽節。」雌出謂眾夜叉曰:「徐郎無骨突子。」眾各摘其五,並付雌。雌又自解十枚,共得五十之數,以野苧為繩,穿掛徐項。徐視之,一珠可直百十金。俄頃俱出。徐煮肉畢,雌來邀去,云:「接天王。」至一大洞廣闊數畝,中有石滑平如幾,四圈俱有石坐,上一坐蒙一豹革,余皆以鹿。夜叉二三十輩,列坐滿中,少頃。大風揚塵,張皇都出。見一巨物來,亦類夜叉狀,竟奔入洞,踞坐鶚顧。群隨入,東西列立,悉仰其首,以雙臂作十字交。大夜叉按頭點視。問:「臥眉山眾盡於此乎?」群哄應之。顧徐曰:「此何來?」雌以「婿」對,眾又贊其烹調。即有二三夜叉,奔取熟肉陳几上,大夜叉掬啖盡飽,極贊嘉美,且責常供。又顧徐云:「骨突子何短?」眾曰:「初來未備。」物於項上摘取珠串,脫十枚付之,俱大如指頂,圓如彈丸,雌急接代徐穿掛,徐亦交臂作夜叉語謝之。物乃去,躡風而行,其疾如飛。眾始享其餘食而散。
jū sì nián yú, cí hū chǎn, yī tāi ér shēng èr xióng yī cí, jiē rén xíng bù lèi qí mǔ. zhòng yè chā jiē xǐ qí zi, zhé gòng fǔ nòng. yī rì jiē chū jué shí, wéi xú dú zuò, hū bié dòng lái yī cí yù yǔ xú sī, xú bù kěn. yè chā nù, pū xú bó dì shàng. xú qī zì wài zhì, bào nù xiāng bó, hé duàn qí ěr. shǎo qǐng qí xióng yì guī, jiě shì lìng qù. zì cǐ cí měi shǒu xú, dòng xī bù xiāng lí. yòu sān nián, zǐ nǚ jù néng xíng bù, xú zhé jiào yǐ rén yán, jiàn néng yǔ, zhōu jiū zhī zhōng yǒu rén qì yān, suī tóng yě, ér bēn shān rú lǚ tǎn tú, yǔ xú yī yī yǒu fù zǐ yì.
居四年余,雌忽產,一胎而生二雄一雌,皆人形不類其母。眾夜叉皆喜其子,輒共拊弄。一日皆出攫食,惟徐獨坐,忽別洞來一雌欲與徐私,徐不肯。夜叉怒,撲徐踣地上。徐妻自外至,暴怒相搏,齕斷其耳。少頃其雄亦歸,解釋令去。自此雌每守徐,動息不相離。又三年,子女俱能行步,徐輒教以人言,漸能語,啁啾之中有人氣焉,雖童也,而奔山如履坦途,與徐依依有父子意。
yī rì cí yǔ yī zi yī nǚ chū, bàn rì bù guī, ér běi fēng dà zuò. xú cè rán niàn gù xiāng, xié zi zhì hǎi àn, jiàn gù zhōu yóu cún, móu yǔ tóng guī. zi yù gào mǔ, xú zhǐ zhī. fù zǐ dēng zhōu, yī zhòu yè dá jiāo. zhì jiā qī yǐ jiào. chū zhū èr méi, shòu jīn yíng zhào, jiā pō fēng. zi qǔ míng biāo, shí sì wǔ suì, néng jǔ bǎi jūn, cū mǎng hǎo dòu. jiāo shuài jiàn ér qí zhī, yǐ wèi qiān zǒng. zhí biān luàn, suǒ xiàng yǒu gōng, shí bā wèi fù jiāng.
一日雌與一子一女出,半日不歸,而北風大作。徐惻然念故鄉,攜子至海岸,見故舟猶存,謀與同歸。子欲告母,徐止之。父子登舟,一晝夜達交。至家妻已醮。出珠二枚,售金盈兆,家頗豐。子取名彪,十四五歲,能舉百鈞,粗莽好鬥。交帥見而奇之,以為千總。值邊亂,所向有功,十八為副將。
shí yī shāng fàn hǎi, yì zāo fēng, piāo zhì wò méi, fāng dēng àn, jiàn yī shào nián, shì zhī ér jīng. zhī wèi zhōng guó rén, biàn wèn jū lǐ, shāng yǐ gào. shào nián yè rù yōu gǔ yī xiǎo shí dòng, dòng wài jiē cóng jí, qiě zhǔ wù chū. qù yí shí, xié lù ròu lái dàn shāng. zì yán: fù yì jiāo rén. shāng wèn zhī, ér zhī wèi xú, shāng zài kè zhōng cháng shí zhī. yīn yuē: wǒ gù rén yě. jīn qí zi wèi fù jiāng. shào nián bù jiě hé míng. shāng yuē: cǐ zhōng guó zhī guān míng. yòu wèn: hé yǐ wèi guān? yuē: chū zé yú mǎ, rù zé gāo táng, shàng yī hū ér xià bǎi nuò, jiàn zhě cè mù shì, cè zú lì, cǐ míng wèi guān. shào nián shén xīn dòng. shāng yuē: jì zūn jūn zài jiāo, hé jiǔ yān cǐ? shào nián yǐ qíng gào. shāng quàn nán xuán, yuē: yú yì cháng zuò shì niàn. dàn mǔ fēi zhōng guó rén, yán mào shū yì, qiě tóng lèi jué zhī bì jiàn cán hài, yòng shì zhǎn zhuǎn. nǎi chū yuē: dài běi fēng qǐ, wǒ lái sòng rǔ xíng. fán yú fù xiōng chù, jì yī hào wèn. shāng fú dòng zhōng jǐ bàn nián. shí zì jí zhōng wài kuī, jiàn shān zhōng zhé yǒu yè chā wǎng hái, dà jù, bù gǎn shǎo dòng. yī rì běi fēng cè cè, shào nián hū zhì, yǐn yǔ jí cuàn. zhǔ yuē: suǒ yán wù wàng què. shāng yīng zhī. yòu yǐ ròu zhì jǐ shàng, shāng nǎi guī.
時一商泛海,亦遭風,飄至臥眉,方登岸,見一少年,視之而驚。知為中國人,便問居里,商以告。少年曳入幽谷一小石洞,洞外皆叢棘,且囑勿出。去移時,挾鹿肉來啖商。自言:「父亦交人。」商問之,而知為徐,商在客中嘗識之。因曰:「我故人也。今其子為副將。」少年不解何名。商曰:「此中國之官名。」又問:「何以為官?」曰:「出則輿馬,入則高堂,上一呼而下百諾,見者側目視,側足立,此名為官。」少年甚歆動。商曰:「既尊君在交,何久淹此?」少年以情告。商勸南旋,曰:「余亦常作是念。但母非中國人,言貌殊異,且同類覺之必見殘害,用是輾轉。」乃出曰:「待北風起,我來送汝行。煩於父兄處,寄一耗問。」商伏洞中幾半年。時自棘中外窺,見山中輒有夜叉往還,大懼,不敢少動。一日北風策策,少年忽至,引與急竄。囑曰:「所言勿忘卻。」商應之。又以肉置几上,商乃歸。
jìng dǐ jiāo, dá fù zǒng fǔ, bèi shù suǒ jiàn. biāo wén ér bēi, yù wǎng xún zhī. fù lǜ hǎi tāo yāo sǒu, xiǎn è nán fàn, lì zǔ zhī. biāo fǔ yīng tòng kū, fù bù néng zhǐ. nǎi gào jiāo shuài, xié liǎng bīng zhì hǎi nèi. nì fēng zǔ zhōu, bǎi bǒ hǎi zhōng zhě bàn yuè. sì wàng wú yá, zhǐ chǐ mí mèn, wú cóng biàn qí nán běi. hū ér yǒng bō jiē hàn, chéng zhōu qīng fù, biāo luò hǎi zhōng, zhú làng fú chén. jiǔ zhī bèi yī wù yè qù, zhì yī chù jìng yǒu shě yǔ. biāo shì zhī, yī wù rú yè chā zhuàng. biāo nǎi zuò yè chā yǔ, yè chā jīng xùn zhī, biāo nǎi gào yǐ suǒ wǎng. yè chā xǐ yuē: wò méi wǒ gù lǐ yě, táng tū kě zuì! jūn lí gù dào yǐ bā qiān lǐ. cǐ qù wèi dú lóng guó, xiàng wò méi fēi lù. nǎi mì zhōu lái sòng biāo. yè chā zài shuǐ zhōng, tuī xíng rú shǐ, shùn xī qiān lǐ, guò yī xiāo yǐ dá běi àn, jiàn yī shào nián lín liú zhān wàng. biāo zhī shān wú rén lèi, yí shì dì, jìn zhī, guǒ dì, yīn zhí shǒu kū. jì ér wèn mǔ jí mèi, bìng yún jiàn ān. biāo yù xié wǎng, dì zhǐ zhī, cāng máng biàn qù. huí xiè yè chā, zé yǐ qù. wèi jǐ mǔ mèi jù zhì, jiàn biāo jù kū. biāo gào qí yì, mǔ yuē: kǒng qù wèi rén suǒ líng. biāo yuē: ér zài zhōng guó shén róng guì, rén bù gǎn qī. guī jì yǐ jué, kǔ nì fēng nán dù. mǔ zǐ fāng huái huáng jiān, hū jiàn bù fān nán dòng, qí shēng sè sè. biāo xǐ yuē: tiān zhù wú yě! xiāng jì dēng zhōu, bō rú jiàn jī, sān rì dǐ àn, jiàn zhě jiē bēn. biāo xiàng sān rén tuō fēn páo kù. dǐ jiā, mǔ yè chā jiàn wēng nù mà, hèn qí bù móu, xú xiè guò bù huáng. jiā rén bài jiàn jiā zhǔ mǔ, wú bù zhàn lì. biāo quàn mǔ xué zuò huá yán, yī jǐn, yàn liáng ròu, nǎi dà xīn wèi. mǔ nǚ jiē nán ér zhuāng, lèi mǎn zhì. shù yuè shāo biàn yǔ yán, dì mèi yì jiàn bái xī.
徑抵交,達副總府,備述所見。彪聞而悲,欲往尋之。父慮海濤妖藪,險惡難犯,力阻之。彪撫膺痛哭,父不能止。乃告交帥,攜兩兵至海內。逆風阻舟,擺簸海中者半月。四望無涯,咫尺迷悶,無從辨其南北。忽而涌波接漢,乘舟傾覆,彪落海中,逐浪浮沉。久之被一物曳去,至一處竟有舍宇。彪視之,一物如夜叉狀。彪乃作夜叉語,夜叉驚訊之,彪乃告以所往。夜叉喜曰:「臥眉我故里也,唐突可罪!君離故道已八千里。此去為毒龍國,向臥眉非路。」乃覓舟來送彪。夜叉在水中,推行如矢,瞬息千里,過一宵已達北岸,見一少年臨流瞻望。彪知山無人類,疑是弟,近之,果弟,因執手哭。既而問母及妹,並雲健安。彪欲偕往,弟止之,倉忙便去。回謝夜叉,則已去。未幾母妹俱至,見彪俱哭。彪告其意,母曰:「恐去為人所凌。」彪曰:「兒在中國甚榮貴,人不敢欺。」歸計已決,苦逆風難度。母子方徊徨間,忽見布帆南動,其聲瑟瑟。彪喜曰:「天助吾也!」相繼登舟,波如箭激,三日抵岸,見者皆奔。彪向三人脫分袍褲。抵家,母夜叉見翁怒罵,恨其不謀,徐謝過不遑。家人拜見家主母,無不戰慄。彪勸母學作華言,衣錦,厭粱肉,乃大欣慰。母女皆男兒裝,類滿制。數月稍辨語言,弟妹亦漸白皙。
dì yuē bào, mèi yuē yè ér, jù qiáng yǒu lì. biāo chǐ bù zhī shū, jiào dì dú, bào zuì huì, jīng shǐ yī guò zhé le. yòu bù yù cāo rú yè, réng shǐ wǎn qiáng nǔ, chí nù mǎ, dēng wǔ jìn shì dì, pìn ā yóu jī nǚ, yè ér yǐ yì zhǒng wú yǔ wèi hūn. huì biāo xià yuán duó bèi shī ǒu, qiáng qī zhī. yè ér kāi bǎi shí gōng, bǎi yú bù shè xiǎo niǎo, wú xū luò. yuán měi zhēng zhé yǔ qī jù, lì rèn tóng zhī jiāng jūn, qí xūn bàn chū yú guī mén. bào sān shí sì suì guà yìn, mǔ cháng cóng zhī nán zhēng, měi lín jù dí, zhé huàn jiǎ zhí ruì wèi zi jiē yīng, jiàn zhě mò bù pì yì. zhào fēng nán jué. bào dài mǔ shū cí, fēng fū rén.
弟曰豹,妹曰夜兒,俱強有力。彪恥不知書,教弟讀,豹最慧,經史一過輒了。又不欲操儒業,仍使挽強弩,馳怒馬,登武進士第,聘阿游擊女,夜兒以異種無與為婚。會標下袁奪備失偶,強妻之。夜兒開百石弓,百餘步射小鳥,無虛落。袁每征輒與妻俱,歷任同知將軍,奇勳半出於閨門。豹三十四歲掛印,母嘗從之南征,每臨巨敵,輒擐甲執銳為子接應,見者莫不辟易。詔封男爵。豹代母疏辭,封夫人。
yì shǐ shì yuē: yè chā fū rén, yì suǒ hǎn wén, rán xì sī zhī ér bù hǎn yě. jiā jiā chuáng tóu yǒu gè yè chā zài.
異史氏曰:「夜叉夫人,亦所罕聞,然細思之而不罕也。家家床頭有個夜叉在。」