chéng nán
◎城南
jǐng míng sì, xuān wǔ huáng dì suǒ lì yě.
景明寺,宣武皇帝所立也。
jǐng míng nián zhōng lì, yīn yǐ wéi míng.
景明年中立,因以为名。
zài xuān yáng mén wài yī lǐ yù dào dōng.
在宣阳门外一里御道东。
qí sì dōng xī nán běi fāng wǔ bǎi bù, qián wàng sōng shān shǎo shì, què fù dì chéng, qīng lín chuí yǐng, lǜ shuǐ wéi wén, xíng shèng zhī dì, shuǎng kǎi dú měi. shān xuán táng guāng guān shèng, yī qiān yú jiān. fù diàn zhòng fáng, jiāo shū duì liù, qīng tái zǐ gé, fú dào xiāng tōng. suī wài yǒu sì shí, ér nèi wú hán shǔ. fáng yán zhī wài, jiē shì shān chí. zhú sōng lán zhǐ, chuí liè jiē chí, hán fēng tuán lù, liú xiāng tǔ fù. zhì zhèng guāng nián zhōng, tài hòu shǐ zào qī céng fú tú yī suǒ, qù dì bǎi rèn.
其寺东西南北方五百步,前望嵩山少室,却负帝城,青林垂影,绿水为文,形胜之地,爽垲独美。山悬堂光观盛,一千馀间。复殿重房,交疏对霤,青台紫阁,浮道相通。虽外有四时,而内无寒暑。房檐之外,皆是山池。竹松兰芷,垂列堦墀,含风团露,流香吐馥。至正光年中,太后始造七层浮图一所,去地百仞。
shì yǐ xíng zi cái bēi wén yún" fǔ wén jī diàn, páng shǔ bēn xīng" shì yě.
是以邢子才碑文云"俯闻激电,旁属奔星"是也。
zhuāng shì huá lì, móu yú yǒng níng. jīn pán bǎo duó, huàn làn xiá biǎo.
庄饰华丽,侔於永宁。金盘宝铎,焕烂霞表。
sì yǒu sān chí, huán pú líng ǒu, shuǐ wù shēng yān. huò huáng jiǎ zǐ lín, chū mò yú fán zǎo, huò qīng fú bái yàn, fú shěn yú lǜ shuǐ. shí niǎn wéi chōng bǒ, jiē yòng shuǐ gōng. qié lán zhī miào, zuì dé chēng shǒu.
寺有三池,萑蒲菱藕,水物生焉。或黄甲紫鳞,出没於蘩藻,或青凫白雁,浮沈於绿水。〈石辇〉硙舂簸,皆用水功。伽蓝之妙,最得称首。
shí shì hǎo chóng fú, sì yuè qī rì jīng shī zhū xiàng jiē lái cǐ sì, shàng shū cí cáo lù xiàng fán yǒu yī qiān yú qū. zhì bā rì, yǐ cì rù xuān yáng mén, xiàng chāng hé gōng qián shòu huáng dì sàn huā. yú shí jīn huā yìng rì, bǎo gài fú yún, fān chuáng ruò lín, xiāng yān shì wù. fàn lè fǎ yīn, guā dòng tiān dì. bǎi xì téng xiāng, suǒ zài pián bǐ. míng sēng dé zhòng, fù xī wèi qún, xìn tú fǎ lǚ, chí huā chéng sǒu. chē qí tián yàn, fán yǎn xiāng qīng. shí yǒu xī yù hú shā mén jiàn cǐ, chàng yán fó guó.
时世好崇福,四月七日京师诸像皆来此寺,尚书祠曹录像凡有一千馀躯。至八日,以次入宣阳门,向阊阖宫前受皇帝散花。于时金花映日,宝盖浮云,幡幢若林,香烟似雾。梵乐法音,聒动天地。百戏腾骧,所在骈比。名僧德众,负锡为群,信徒法侣,持花成薮。车骑填咽,繁衍相倾。时有西域胡沙门见此,唱言佛国。
zhì yǒng xī nián zhōng, shǐ zhào guó zǐ jì jiǔ xíng zi cái wèi sì bēi wén.
至永熙年中,始诏国子祭酒邢子才为寺碑文。
zi cái, hé jiān rén yě. zhì xìng tōng mǐn, fēng qíng yǎ rùn, xià wéi tán sī, wēn gù zhī xīn, wén zōng xué fǔ, téng bān mǎ ér gū shàng yīng guī shèng fàn, líng xǔ guō ér dú gāo. shì yǐ yì guān zhī shì, fú còu qí mén, huái dào zhī bīn, qù lái mǎn shì. shēng qí táng zhě, ruò dēng kǒng shì zhī mén zhān qí shǎng zhě, yóu tīng dōng wú zhī jù. jí shén dāng shí, shēng chí xiá ěr. zhèng guāng mò, jiě hè wèi shì zōng wǎn láng, fèng cháo qǐng. xún jìn zhōng shū shì láng huáng mén shì láng. zi cái qià wén bó jiàn, wú suǒ bù tōng, jūn guó zhì dù, wǎng bù fǎng jí. zì wáng shì bù jìng, hǔ mén yè fèi. hòu qiān guó zǐ jì jiǔ, mó xùn shàng xiáng. zi cái fá duò shǎng qín, zhuān xīn quàn yòu, qīng lǐng zhī shēng, jìng huái yǎ shù. zhū sì zhī fēng, zī yān fù shèng. yǒng xī nián mò, yǐ mǔ lǎo cí, dì bù xǔ zhī. zi cái kè qǐng, cí qíng kěn zhì, tì lèi jù xià, dì nǎi xǔ zhī. zhào yǐ guāng lù dài fu guī yǎng sī tíng, suǒ zài zhī chù, jǐ shì lì wǔ rén, suì yī zhāo, yǐ bèi gù wèn. wáng hóu zǔ dào, ruò hàn cháo zhī sòng èr shū. jì huáng jū xǐ yè, mín sòng yīn fán, qián gé hòu yán, zì xiāng yǔ duó, fǎ lì yí yù, bù lǐng chéng shān. nǎi chì zi cái yǔ sàn qí cháng shì wēn zi shēng zhuàn lín zhǐ xīn zhì shí wǔ piān. shěng fǔ yǐ zhī jué yí, zhōu jùn yòng wèi zhì běn. wǔ dìng zhōng, chú piào qí dà jiàng jūn xī yǎn zhōu cì shǐ, wéi zhèng qīng jìng, lì mín ān zhī. hòu zhēng wèi zhōng shū lìng. shí róng mǎ zài jiāo, cháo tíng duō shì, guó lǐ cháo yí, xián zì zi cái chū. suǒ zhì shī fù zhào cè zhāng biǎo bēi sòng zàn jì wǔ bǎi piān, jiē chuán yú shì. lín guó qīn qí mó kǎi, cháo yě yǐ wéi měi tán yě.
子才,河间人也。志性通敏,风情雅润,下帷覃思,温故知新,文宗学府,腾班马而孤上;英规胜范,凌许郭而独高。是以衣冠之士,辐凑其门,怀道之宾,去来满室。升其堂者,若登孔氏之门;沾其赏者,犹听东吴之句。籍甚当时,声驰遐迩。正光末,解褐为世宗挽郎,奉朝请。寻进中书侍郎、黄门[侍郎]。子才洽闻博见,无所不通,军国制度,罔不访及。自王室不靖,虎门业废。后迁国子祭酒,谟训上庠。子才罚惰赏勤,专心劝诱,青领之生,竟怀雅术。洙、泗之风,兹焉复盛。永熙年末,以母老辞,帝不许之。子才恪请,辞情恳至,涕泪俱下,帝乃许之。诏以光禄大夫归养私庭,所在之处,给事力五人,岁一朝,以备顾问。王侯祖道,若汉朝之送二疏。暨皇居徙邺,民讼殷繁,前革后沿,自相与夺,法吏疑狱,簿领成山。乃敕子才与散骑常侍温子昇撰《麟趾新制》十五篇。省府以之决疑,州郡用为治本。武定中,除骠骑大将军、西兖州刺史,为政清静,吏民安之。后徵为中书令。时戎马在郊,朝廷多事,国礼朝仪,咸自子才出。所制诗赋诏策章表碑颂赞记五百篇,皆传於世。邻国钦其模楷,朝野以为美谈也。
dà tǒng sì, zài jǐng míng sì xī, jí suǒ wèi lì mín lǐ. sì nán yǒu sān gōng lìng shǐ gāo xiǎn lüè zhái.
大统寺,在景明寺西,即所谓利民里。寺南有三公令史高显略宅。
měi yè jiàn chì guāng xíng yú táng qián, rú cǐ zhě fēi yī. xiàng guāng míng suǒ jué dì zhàng yú, dé huáng jīn bǎi jīn, míng yún:" sū qín jiā jīn, dé zhě wèi wú zào gōng dé." xiǎn lüè suì zào zhāo fú sì. rén wèi cǐ dì shì sū qín jiù zhái. dāng shí yuán yì bǐng zhèng, wén qí dé jīn, jiù lüè suǒ zhī, yǐ èr shí jīn yǔ zhī.
每夜见赤光行於堂前,如此者非一。向光明所掘地丈馀,得黄金百斤,铭云:"苏秦家金,得者为吾造功德。"显略遂造招福寺。人谓此地是苏秦旧宅。当时元义秉政,闻其得金,就略索之,以二十斤与之。
xuàn zhī àn: sū qín shí wèi yǒu fó fǎ, gōng dé zhě bù bì shì sì, yìng shì bēi míng zhī lèi, sòng qí shēng jī yě.
衒之按:苏秦时未有佛法,功德者不必是寺,应是碑铭之类,颂其声迹也。
dōng yǒu qín tài shàng gōng èr sì, zài jǐng míng nán yī lǐ. xī sì, tài hòu suǒ lì dōng sì, huáng yí suǒ jiàn.
东有秦太上公二寺,在景明南一里。西寺,太后所立;东寺,皇姨所建。
bìng wèi fù zhuī fú, yīn yǐ míng zhī. shí rén hào wèi shuāng nǚ sì.
并为父追福,因以名之。时人号为双女寺。
bìng mén lín luò shuǐ, lín mù fú shū, bù yè chuí yīn. gè yǒu wǔ céng fú tú yī suǒ, gāo wǔ shí zhàng, sù cǎi huà gōng, bǐ yú jǐng míng. zhì yú liù zhāi, cháng yǒu zhōng huáng mén yī rén jiān hù, sēng shè chèn shī gōng jù, zhū sì mò jí yān.
并门邻洛水,林木扶疏,布叶垂阴。各有五层浮图一所,高五十丈,素采画工,比於景明。至於六斋,常有中黄门一人监护,僧舍衬施供具,诸寺莫及焉。
sì dōng yǒu líng tái yī suǒ, jī zhǐ suī tuí, yóu gāo wǔ zhàng yú, jí shì hàn guāng wǔ dì suǒ lì zhě. líng tái dōng bì yōng, shì wèi wǔ suǒ lì zhě. zhì wǒ zhèng guāng zhōng zào míng táng yú bì yōng zhī xī nán, shàng yuán xià fāng, bā chuāng sì tà. rǔ nán wáng fù zào zhuān fú tú yú líng tái zhī shàng.
寺东有灵台一所,基址虽颓,犹高五丈馀,即是汉光武帝所立者。灵台东辟雍,是魏武所立者。至我正光中造明堂於辟雍之西南,上圆下方,八窗四闼。汝南王复造砖浮图於灵台之上。
xiào chāng chū, yāo zéi sì qīn, zhōu jùn shī jù. cháo tíng shè mù zhēng gé yú táng zhī běi, cóng róng zhě bài kuàng yē jiāng jūn piān jiàng jūn pí jiàng jūn. dāng shí jiǎ zhòu zhī shì, hào míng táng duì. shí hǔ bēn luò zi yuān zhě, zì yún luò yáng rén. xī xiào chāng nián shù zài péng chéng, qí tóng yíng rén fán yuán bǎo dé jiǎ hái jīng, zi yuān fù shū yī fēng, lìng dá qí jiā, yún:" zhái zài líng tái nán, jìn luò hé, qīng dàn shì zhì bǐ, jiā rén zì chū xiāng kàn." yuán bǎo rú qí yán, zhì líng tái nán, liǎo wú rén jiā kě wèn. xǐ yǐ yù qù. hū jiàn yī lǎo wēng lái wèn, cóng hé ér lái, páng huáng yú cǐ. yuán bǎo jù xiàng dào zhī. lǎo wēng yún:" shì wú ér yě." qǔ shū yǐn yuán bǎo rù, suì jiàn guǎn gé chóng kuān, wū yǔ jiā lì. jì zuò, mìng bì qǔ jiǔ. xū yú jiàn bì bào yī sǐ xiǎo ér ér guò, yuán bǎo chū shén guài zhī. é ér jiǔ zhì, sè shén hóng, xiāng měi yì cháng. jiān shè zhēn xiū, hǎi lù jù bèi. yǐn qì, cí hái, lǎo wēng sòng yuán bǎo chū yún:" hòu huì nán qī, yǐ wéi qī hèn!" bié shén yīn qín. lǎo wēng hái rù, yuán bǎo bù fù jiàn qí mén xiàng, dàn jiàn gāo àn duì shuǐ, lù bō dōng qīng, wéi jiàn yī tóng zǐ kě nián shí wǔ, xīn nì sǐ, bí zhōng chū xuè. fāng zhī suǒ yǐn jiǔ shì qí xuè yě. jí hái péng chéng, zi yuān yǐ shī yǐ. yuán bǎo yǔ zi yuān tóng shù sān nián, bù zhī shì luò shuǐ zhī shén yě.
孝昌初,妖贼四侵,州郡失据。朝廷设募征格於堂之北,从戎者拜旷掖将军、偏将军、裨将军。当时甲胄之士,号明堂队。时虎贲骆子渊者,自云洛阳人。昔孝昌年戍在彭城,其同营人樊元宝得假还京,子渊附书一封,令达其家,云:"宅在灵台南,近洛河,卿但是至彼,家人自出相看。"元宝如其言,至灵台南,了无人家可问。徙倚欲去。忽见一老翁来问,从何而来,徬徨於此。元宝具向道之。老翁云:"是吾儿也。"取书引元宝入,遂见馆阁崇宽,屋宇佳丽。既坐,命婢取酒。须臾见婢抱一死小儿而过,元宝初甚怪之。俄而酒至,色甚红,香美异常。兼设珍羞,海陆具备。饮讫,辞还,老翁送元宝出云:"后会难期,以为凄恨!"别甚殷勤。老翁还入,元宝不复见其门巷,但见高岸对水,渌波东倾,唯见一童子可年十五,新溺死,鼻中出血。方知所饮酒是其血也。及还彭城,子渊已失矣。元宝与子渊同戍三年,不知是洛水之神也。
bào dé sì, gāo zǔ xiào wén huáng dì suǒ lì yě.
报德寺,高祖孝文皇帝所立也。
wèi féng tài hòu zhuī fú.
为冯太后追福。
zài kāi yáng mén wài sān lǐ.
在开阳门外三里。
kāi yáng mén yù dào dōng yǒu hàn guó zǐ xué táng, táng qián yǒu sān zhǒng zì shí jīng èr shí wǔ bēi, biǎo lǐ kè zhī, xiě chūn qiū shàng shū èr bù, zuò zhuàn kē dǒu lì sān zhǒng zì, hàn yòu zhōng láng jiàng cài yōng bǐ zhī yí jī yě. yóu yǒu shí bā bēi, yú jiē cán huǐ.
开阳门御道东有汉国子学堂,堂前有三种字石经二十五碑,表里刻之,写《春秋》、《尚书》二部,作篆、科斗、隶三种字,汉右中郎将蔡邕笔之遗迹也。犹有十八碑,馀皆残毁。
fù yǒu shí bēi sì shí bā méi, yì biǎo lǐ lì shū, xiě zhōu yì shàng shū gōng yáng lǐ jì sì bù. yòu zàn xué bēi yī suǒ, bìng zài táng qián. wèi wén dì zuò diǎn lùn liù bēi, zhì tài hé shí qī nián yóu yǒu sì bēi. gāo zǔ tí wèi quàn xué lǐ.
复有石碑四十八枚,亦表里隶书,写《周易》、《尚书》、《公羊》、《礼记》四部。又《赞学》碑一所,并在堂前。魏文帝作《典论》六碑,至太和十七年犹有四碑。高祖题为劝学里。
wǔ dìng sì nián, dà jiàng jūn qiān shí jīng yú yè.
武定四年,大将军迁《石经》於邺。
lǐ yǒu wén jué sān bǎo níng yuǎn sān sì. zhōu huí yǒu yuán, zhēn guǒ chū yān, yǒu dà gǔ lí chéng guāng zhī nài. chéng guāng sì yì duō guǒ mù, nài wèi shén měi, guān yú jīng shī.
里有文觉、三宝、宁远三寺。周回有园,珍果出焉,有大谷梨承光之柰。承光寺亦多果木,柰味甚美,冠於京师。
quàn xué lǐ dōng yǒu yán xián lǐ, lǐ nèi yǒu zhèng jué sì, shàng shū lìng wáng sù suǒ lì yě.
劝学里东有延贤里,里内有正觉寺,尚书令王肃所立也。
sù zì gōng yì, láng yá rén yě. wěi qí yōng zhōu cì shǐ huàn zhī zǐ yě. shàn xué duō tōng, cái cí měi mào, wèi qí mì shū chéng, tài hé shí bā nián bēi nì guī shùn. shí gāo zǔ xīn yíng luò yì, duō suǒ zào zhì, sù bó shí jiù shì, dà yǒu bì yì. gāo zǔ shén zhòng zhī, cháng hū wáng shēng. yán xián zhī míng, yīn sù lì zhī.
肃字公懿,琅琊人也。伪齐雍州刺史奂之子也。赡学多通,才辞美茂,为齐秘书丞,太和十八年背逆归顺。时高祖新营洛邑,多所造制,肃博识旧事,大有裨益。高祖甚重之,常呼王生。延贤之名,因肃立之。
sù zài jiāng nán zhī rì, pìn xiè shì nǚ wèi qī, jí zhì jīng shī, fù shàng gōng zhǔ. xiè zuò wǔ yán shī yǐ zèng zhī. qí shī yuē:" běn wèi bó shàng cán, jīn zuò jī shàng sī. dé lù zhú shèng qù, pō yì chán mián shí." gōng zhǔ dài sù dá xiè yún:" zhēn shì guàn xiàn wù, mù zhōng héng rèn sī. dé bó fèng xīn qù, hé néng nà gù shí." sù shén yǒu kuì xiè zhī sè, suì zào zhèng jué sì yǐ qì zhī. sù yì fù fēi lǐ shòu huò, cháng yǒu zi xū bào chǔ zhī yì, bēi shēn sù fú, bù tīng yīn yuè, shí rén yǐ cǐ chēng zhī. sù chū rù guó, bù shí yáng ròu jí lào jiāng děng wù, cháng fàn jì yú gēng, kě yǐn míng zhī. jīng shī shì zǐ dào sù yī yǐn yī dòu, hào wèi lòu zhī. jīng shù nián yǐ hòu, sù yǔ gāo zǔ diàn huì, shí yáng ròu lào zhōu shén duō. gāo zǔ guài zhī, wèi sù yuē:" qīng zhōng guó zhī wèi yě. yáng ròu hé rú yú gēng? míng yǐn hé rú lào jiāng?" sù duì yuē:" yáng zhě shì lù chǎn zhī zuì, yú zhě nǎi shuǐ zú zhī zhǎng. suǒ hǎo bù tóng, bìng gè chēng zhēn. yǐ wèi yán zhī, shèn shì yōu liè. yáng bǐ qí lǔ dà bāng, yú bǐ zhū jǔ xiǎo guó. wéi míng bù zhōng yǔ lào zuò nú." gāo zǔ dà xiào. yīn jǔ jiǔ yuē:" sān sān héng, liǎng liǎng zòng, shuí néng biàn zhī cì jīn zhōng." yù shǐ zhōng wèi lǐ biāo yuē:" gū jiǔ lǎo yù wèng zhù xiáng, tú ér gē ròu yǔ chèng tóng." shàng shū yòu chéng zhēn chēn yuē:" wú rén fú shuǐ zì yún gōng, jì ér zhì shéng zài xū kōng." péng chéng wáng xié yuē:" chén shǐ jiě cǐ zì shì xí zì." gāo zǔ jí yǐ jīn zhōng cì biāo. cháo tíng fú biāo cōng míng yǒu zhì, zhēn chēn hé zhī yì sù. péng chéng wáng wèi sù yuē:" qīng bù zhòng qí lǔ dà bāng, ér ài zhū jǔ xiǎo guó." sù duì yuē:" xiāng qū suǒ měi, bù dé bù hǎo." péng chéng wáng zhòng wèi yuē:" qīng míng rì gù wǒ, wèi qīng shè zhū jǔ zhī shí, yì yǒu lào nú." yīn cǐ fù hào míng yǐn wèi lào nú.
肃在江南之日,聘谢氏女为妻,及至京师,复尚公主。谢作五言诗以赠之。其诗曰:"本为箔上蚕,今作机上丝。得路逐胜去,颇忆缠绵时。"公主代肃答谢云:"针是贯线物,目中恒任丝。得帛缝新去,何能衲故时。"肃甚有愧谢之色,遂造正觉寺以憩之。肃忆父非理受祸,常有子胥报楚之意,卑身素服,不听音乐,时人以此称之。肃初入国,不食羊肉及酪浆等物,常饭鲫鱼羹,渴饮茗汁。京师士子道肃一饮一斗,号为漏卮。经数年已后,肃与高祖殿会,食羊肉酪粥甚多。高祖怪之,谓肃曰:"卿中国之味也。羊肉何如鱼羹?茗饮何如酪浆?"肃对曰:"羊者是陆产之最,鱼者乃水族之长。所好不同,并各称珍。以味言之,甚是优劣。羊比齐鲁大邦,鱼比邾莒小国。唯茗不中与酪作奴。"高祖大笑。因举酒曰:"三三横,两两纵,谁能辨之赐金锺。"御史中尉李彪曰:"沽酒老妪瓮注瓨,屠儿割肉与秤同。"尚书右丞甄琛曰:"吴人浮水自云工,妓儿掷绳在虚空。"彭城王勰曰:"臣始解此字是习字。"高祖即以金锺赐彪。朝廷服彪聪明有智,甄琛和之亦速。彭城王谓肃曰:"卿不重齐鲁大邦,而爱邾莒小国。"肃对曰:"乡曲所美,不得不好。"彭城王重谓曰:"卿明日顾我,为卿设邾莒之食,亦有酪奴。"因此复号茗饮为酪奴。
shí jǐ shì zhōng liú gǎo mù sù zhī fēng, zhuān xí míng yǐn. péng chéng wáng wèi gǎo yuē:" qīng bù mù wáng hóu bā zhēn, hǎo cāng tóu shuǐ è. hǎi shàng yǒu zhú chòu zhī fū, lǐ nèi yǒu xué pín zhī fù, yǐ qīng yán zhī, jí shì yě." qí péng chéng wáng jiā yǒu wú nú, yǐ cǐ yán xì zhī. zì shì cháo guì yàn huì suī shè míng yǐn, jiē chǐ bù fù shí, wéi jiāng biǎo cán mín yuǎn lái jiàng zhě hǎo zhī. hòu xiāo yǎn zi xī fēng hóu xiāo zhèng dé guī xiáng, shí yuán yì yù wèi zhī shè míng, xiān wèn:" qīng yú shuǐ è duō shǎo?" zhèng dé bù xiǎo yì yì, dá yuē:" xià guān shēng yú shuǐ xiāng, ér lì shēn yǐ lái, wèi zāo yáng hóu zhī nán." yuán yì yǔ jǔ zuò zhī kè jiē xiào yān.
时给事中刘缟慕肃之风,专习茗饮。彭城王谓缟曰:"卿不慕王侯八珍,好苍头水厄。海上有逐臭之夫,里内有学颦之妇,以卿言之,即是也。"其彭城王家有吴奴,以此言戏之。自是朝贵宴会虽设茗饮,皆耻不复食,唯江表残民远来降者好之。后萧衍子西丰侯萧正德归降,时元义欲为之设茗,先问:"卿於水厄多少?"正德不晓义意,答曰:"下官生於水乡,而立身以来,未遭阳侯之难。"元义与举坐之客皆笑焉。
lóng huá sì, guǎng líng wáng suǒ lì yě. zhuī shèng sì, běi hǎi wáng suǒ lì yě. bìng zài bào dé sì zhī dōng. fǎ shì sēng fáng, bǐ qín tài shàng gōng. jīng shī sì jiē zhǒng zá guǒ, ér cǐ sān sì yuán lín mào shèng, mò zhī yǔ zhēng.
龙华寺,广陵王所立也。追圣寺,北海王所立也。并在报德寺之东。法事僧房,比秦太上公。京师寺皆种杂果,而此三寺园林茂盛,莫之与争。
xuān yáng mén wài sì lǐ, zhì luò shuǐ shàng, zuò fú qiáo, suǒ wèi yǒng qiáo yě.
宣阳门外四里,至洛水上,作浮桥,所谓永桥也。
shén guī zhōng, cháng jǐng wèi ruì sòng. qí cí yuē:" hào hào dà chuān, yāng yāng qīng luò, dǎo yuán xióng ěr, kòng liú jù hè, nà gǔ tǔ yī, guàn zhōu yān bó, jìn dá hé zōng, yuǎn cháo hǎi ruò. zhào wéi luò shí, shí yuē tǔ zhōng, shàng yīng zhāng liǔ, xià jù hé sōng. hán shǔ yōu yè, rì yuè zài róng, dì shì guāng zhái, hán xià tóng fēng. qián lín shǎo shì, què fù tài xíng, zhì yán dōng yì, qiào huán xī jiāng. sì xiǎn zhī dì, liù dá zhī zhuāng, shì dé zé gù, shī dào zé wáng. xiáng guān gǔ liè, kǎo jiàn qiū fén, nǎi chán nǎi gé, huò zhì huò wén. zhōu yú jiǔ liè, hàn jì sān fēn, wèi fēng shuāi wǎn, jìn jǐng diāo xūn. tiān dì fā huī, tú shū shòu mìng, huáng jiàn yǒu jí, shén gōng wú jìng. wèi lù yǎng tiān, xuán fú wò jìng. xǐ yùn huì chāng, lóng tú shòu mìng. nǎi juàn shū guǐ, yǒng huái bǎo dìng. fū zī jǐng jī, liú měi hóng mó, xí wǒ guān miǎn, zhèng wǒ shén shū. shuǐ lù jiān huì, zhōu zhèng jiāo qú. yuán lēi luò ruì, gǎn gào zhōng qū."
神龟中,常景为《汭颂》。其辞曰:"浩浩大川,泱泱清洛,导源熊耳,控流巨壑,纳穀吐伊,贯周淹亳,近达河宗,远朝海若。兆唯洛食,实曰土中,上应张柳,下据河嵩。寒暑攸叶,日月载融,帝世光宅,函夏同风。前临少室,却负太行,制岩东邑,峭峘西疆。四险之地,六达之庄,恃德则固,失道则亡。详观古列,考见丘坟,乃禅乃革,或质或文。周馀九列,汉季三分,魏风衰晚,晋景雕曛。天地发挥,图书受命,皇建有极,神功无竞。魏箓仰天,玄符握镜。玺运会昌,龙图受命。乃睠书轨,永怀保定。敷兹景迹,流美洪模,袭我冠冕,正我神枢。水陆兼会,周郑交衢。爰勒洛汭,敢告中区。"
nán běi liǎng àn yǒu huá biǎo, jǔ gāo èr shí zhàng, huá biǎo shàng zuò fèng huáng shì yù chōng tiān shì.
南北两岸有华表,举高二十丈,华表上作凤凰似欲冲天势。
yǒng qiáo yǐ nán, yuán qiū yǐ běi, yī luò zhī jiān, jiā yù dào, dōng yǒu sì yí guǎn, yī yuē jīn líng, èr yuē yàn rán, sān yuē fú sāng, sì yuē yān zī. dào xī yǒu sì yí lǐ, yī yuē guī zhèng, èr yuē guī dé, sān yuē mù huà, sì yuē mù yì. wú rén tóu guó zhě, chù jīn líng guǎn, sān nián yǐ hòu, cì zhái guī zhèng lǐ.
永桥以南,圜丘以北,伊洛之间,夹御道,东有四夷馆,一曰金陵,二曰燕然,三曰扶桑,四曰崦嵫。道西有四夷里,一曰归正,二曰归德,三曰慕化,四曰慕义。吴人投国者,处金陵馆,三年已后,赐宅归正里。
jǐng míng chū, wěi qí jiàn ān wáng xiāo bǎo yín lái jiàng, fēng kuài jī gōng, wèi zhù zhái yú guī zhèng lǐ. hòu jìn jué wèi qí wáng, shàng nán yáng cháng gōng zhǔ. bǎo yín chǐ yǔ yí rén tóng liè, lìng gōng zhǔ qǐ shì zōng, qiú rù chéng nèi, shì zōng cóng zhī, cì zhái yú yǒng ān lǐ. zhèng guāng sì nián zhōng, xiāo yǎn zi xī fēng hóu xiāo zhèng dé lái jiàng, chù jīn líng guǎn, wèi zhù zhái guī zhèng lǐ, zhèng dé shě zhái wèi guī zhèng sì.
景明初,伪齐建安王萧宝寅来降,封会稽公,为筑宅於归正里。后进爵为齐王,尚南阳长公主。宝寅耻与夷人同列,令公主启世宗,求入城内,世宗从之,赐宅於永安里。正光四年中,萧衍子西丰侯萧正德来降,处金陵馆,为筑宅归正里,正德舍宅为归正寺。
běi yí lái fù zhě chù yàn rán guǎn, sān nián yǐ hòu, cì zhái guī dé lǐ.
北夷来附者处燕然馆,三年已后,赐宅归德里。
zhèng guāng yuán nián, rú rú zhǔ yù jiǔ lǘ ā nà gōng lái zhāo, zhí shì zhě mò zhī suǒ chǔ. zhōng shū shè rén cháng jǐng yì yún:" xián níng zhōng, chán yú lái zhāo, jìn shì chù zhī wáng gōng tè jìn zhī xià, kě bān nuó gōng fān wáng yí tóng zhī jiān." cháo tíng cóng qí yì. yòu chù zhī yàn rán guǎn, cì zhái guī dé lǐ. běi yí qiú zhǎng qiǎn zi rù shì zhě, cháng qiū lái chūn qù, bì zhōng guó zhī rè, shí rén wèi zhī yàn chén.
正光元年,蠕蠕主郁久闾阿那肱来朝,执事者莫知所处。中书舍人常景议云:"咸宁中,单于来朝,晋世处之王公特进之下,可班郍肱蕃王仪同之间。"朝廷从其议。又处之燕然馆,赐宅归德里。北夷酋长遣子入侍者,常秋来春去,避中国之热,时人谓之雁臣。
dōng yí lái fù zhě, chù fú sāng guǎn, cì zhái mù huà lǐ. xī yí lái fù zhě, chù yān zī guǎn, cì zhái mù yì lǐ. zì cōng lǐng yǐ xī, zhì yú dà qín, bǎi guó qiān chéng, mò bù kuǎn fù. shāng hú fàn kè, rì bēn sāi xià. suǒ wèi jǐn tiān dì zhī qū yǐ. lè zhōng guó tǔ fēng yīn ér zhái zhě, bù kě shèng shǔ. shì yǐ fù huà zhī mín, wàn yǒu yú jiā. mén xiàng xiū zhěng, chāng hé tián liè. qīng huái yìn mò, lǜ liǔ chuí tíng. tiān xià nán de zhī huò, xián xī zài yān.
东夷来附者,处扶桑馆,赐宅慕化里。西夷来附者,处崦嵫馆,赐宅慕义里。自葱岭已西,至於大秦,百国千城,莫不款附。商胡贩客,日奔塞下。所谓尽天地之区已。乐中国土风因而宅者,不可胜数。是以附化之民,万有馀家。门巷修整,阊阖填列。青槐荫陌,绿柳垂庭。天下难得之货,咸悉在焉。
bié lì shì yú luò shuǐ nán, hào yuē sì tòng shì, mín jiān wèi yǒng qiáo shì. yī luò zhī yú, duō yú cǐ mài, shì shù xū kuài, jiē yì qǔ zhī. yú wèi shén měi. jīng shī yǔ yuē:" luò lǐ yī fáng, guì yú niú yáng."
别立市於洛水南,号曰四通市,民间谓永桥市。伊洛之鱼,多於此卖,士庶须脍,皆诣取之。鱼味甚美。京师语曰:"洛鲤伊鲂,贵於牛羊。"
yǒng qiáo nán dào dōng yǒu bái xiàng shī zi èr fāng.
永桥南道东有白象、狮子二坊。
bái xiàng zhě, yǒng píng èr nián gān tuó luó guó hú wáng suǒ xiàn. bèi shī wǔ cǎi píng fēng qī bǎo zuò chuáng, róng shù rén, zhēn shì yì wù. cháng yǎng xiàng yú chéng huáng cáo, xiàng cháng huài wū bài qiáng, zǒu chū yú wài. féng shù jí bá, yù qiáng yì dào. bǎi xìng jīng bù, bēn zǒu jiāo chí. tài hòu suì xǐ xiàng yú cǐ fāng.
白象者,永平二年乾陀罗国胡王所献。背施五采屏风、七宝坐床,容数人,真是异物。常养象於乘黄曹,象常坏屋败墙,走出於外。逢树即拔,遇墙亦倒。百姓惊怖,奔走交驰。太后遂徙象於此坊。
shī zi zhě, bō sī guó hú wáng suǒ xiàn yě. wèi nì zéi mò qí chǒu nú suǒ huò, liú yú kòu zhōng. yǒng ān mò, chǒu nú pò miè, shǐ dá jīng shī. zhuāng dì wèi shì zhōng lǐ yù yuē:" zhèn wén hǔ jiàn shī zi bì fú, kě mì shì zhī." yú shì zhào jìn shān jùn xiàn bǔ hǔ yǐ sòng. gǒng xiàn shān yáng bìng sòng èr hǔ yī bào. dì zài huá lín yuán guān zhī, yú shì hǔ bào jiàn shī zi, xī jiē míng mù, bù gǎn yǎng shì. yuán zhōng sù yǒu yī máng xióng, xìng shén xún, dì lìng qǔ shì zhī. yú rén qiān máng xióng zhì, wén shī zi qì, jīng bù tiào liáng, yè suǒ ér zǒu. dì dà xiào. pǔ tài yuán nián, guǎng líng wáng jí wèi, zhào yuē:" qín shòu qiú zhī, zé wéi qí xìng, yí fàng hái shān lín." shī zi yì lìng sòng guī běn guó. sòng shī zi zhě yǐ bō sī dào yuǎn, bù kě sòng dá, suì zài lù shā shī zi ér fǎn. yǒu sī jiū hé, zuì yǐ wéi zhǐ lùn, guǎng líng wáng yuē:" qǐ yǐ shī zi ér zuì rén yě?" suì shè zhī.
狮子者,波斯国胡王所献也。为逆贼万俟丑奴所获,留於寇中。永安末,丑奴破灭,始达京师。庄帝谓侍中李彧曰:"朕闻虎见狮子必伏,可觅试之。"於是诏近山郡县捕虎以送。巩县、山阳并送二虎一豹。帝在华林园观之,於是虎豹见狮子,悉皆瞑目,不敢仰视。园中素有一盲熊,性甚驯,帝令取试之。虞人牵盲熊至,闻狮子气,惊怖跳踉,曳锁而走。帝大笑。普泰元年,广陵王即位,诏曰:"禽兽囚之,则违其性,宜放还山林。"狮子亦令送归本国。送狮子者以波斯道远,不可送达,遂在路杀狮子而返。有司纠劾,罪以违旨论,广陵王曰:"岂以狮子而罪人也?"遂赦之。
pú tí sì, xī yù hú rén suǒ lì yě, zài mù yì lǐ.
菩提寺,西域胡人所立也,在慕义里。
shā mén dá duō fā zhǒng qǔ zhuān, dé yī rén yǐ jìn. shí tài hòu yǔ míng dì zài huá lín dōu táng, yǐ wéi yāo yì, wèi huáng mén shì láng xú gē yuē:" shàng gǔ yǐ lái, pō yǒu cǐ shì fǒu?" gē yuē:" xī wèi shí fā zhǒng, dé huò guāng nǚ xù fàn míng yǒu jiā nú, shuō hàn cháo fèi lì, yǔ shǐ shū xiāng fú. cǐ bù zú wèi yì yě." hòu lìng gē wèn qí xìng míng, sǐ lái jǐ nián, hé suǒ yǐn shí? sǐ zhě yuē:" chén xìng cuī, míng hán, zì zi hóng, bó líng ān píng rén yě. fù míng chàng, mǔ xìng wèi, jiā zài chéng xī zhǔn cái lǐ. sǐ shí nián shí wǔ, jīn mǎn èr shí qī, zài dì xià shí yǒu èr nián, cháng shì zuì wò, wú suǒ shí yě. shí fù yóu xíng, huò yù fàn shí, rú shì mèng zhōng, bù shèn biàn le." hòu jí qiǎn mén xià lù shì zhāng juàn yì fù cái lǐ, fǎng hán fù mǔ, guǒ dé cuī chàng, qí qī wèi shì. juàn wèn chàng yuē:" qīng yǒu ér sǐ fǒu?" chàng yuē:" yǒu xī zǐ hán, nián shí wǔ ér sǐ." juàn yuē:" wéi rén suǒ fā, jīn rì sū huó, zài huá lín yuán zhōng, zhǔ shàng gù qiǎn wǒ lái xiāng wèn." chàng wén jīng bù yuē:" shí wú cǐ ér, xiàng zhě miù yán." juàn hái, jù yǐ shí chén wén, hòu juàn qiǎn sòng hán huí jiā. chàng wén hán zhì, mén qián qǐ huǒ, shǒu chí dāo, wèi shì bǎ táo zhī. wèi yuē:" rǔ bù xū lái! wú fēi rǔ fù, rǔ fēi wú zi, jí shǒu sù qù, kě dé wú yāng!" hán suì shě qù, yóu yú jīng shī. cháng sù sì mén xià, rǔ nán wáng cì huáng yī yī jù. hán xìng wèi rì, bù gǎn yǎng shì, yòu wèi shuǐ huǒ jí bīng rèn zhī shǔ. cháng zǒu yú kuí lù, yù pí zé zhǐ, bù xú xíng yě. shí rén yóu wèi shì guǐ. luò yáng dà shì běi fèng zhōng lǐ, lǐ nèi zhī rén, duō mài sòng sǐ rén zhī jù jí zhū guān guǒ, hán wèi yuē:" zuò bǎi mù guān, wù yǐ sāng mù wèi xiāng." rén wèn qí gù, hán yuē:" wú zài dì xià jiàn fā guǐ bīng, yǒu yī guǐ sù chēng: shì bǎi guān, yīng miǎn. zhǔ bīng lì yuē:' ěr suī bǎi guān, sāng mù wèi xiāng.' suì bù miǎn." jīng shī wén cǐ, bǎi mù yǒng guì. rén yí mài guān zhě huò hán fā cǐ děng zhī yán yě.
沙门达多发冢取砖,得一人以进。时太后与明帝在华林都堂,以为妖异,谓黄门侍郎徐纥曰:"上古以来,颇有此事否?"纥曰:"昔魏时发冢,得霍光女婿范明友家奴,说汉朝废立,与史书相符。此不足为异也。"后令纥问其姓名,死来几年,何所饮食?死者曰:"臣姓崔,名涵,字子洪,博陵安平人也。父名畅,母姓魏,家在城西准财里。死时年十五,今满二十七,在地下十有二年,常似醉卧,无所食也。时复游行,或遇饭食,如似梦中,不甚辨了。"后即遣门下录事张雋诣阜财里,访涵父母,果得崔畅,其妻魏氏。雋问畅曰:"卿有儿死否?"畅曰:"有息子涵,年十五而死。"雋曰:"为人所发,今日苏活,在华林园中,主上故遣我来相问。"畅闻惊怖曰:"实无此儿,向者谬言。"雋还,具以实陈闻,后雋遣送涵回家。畅闻涵至,门前起火,手持刀,魏氏把桃枝。谓曰:"汝不须来!吾非汝父,汝非吾子,急手速去,可得无殃!"涵遂舍去,游於京师。常宿寺门下,汝南王赐黄衣一具。涵性畏日,不敢仰视,又畏水火及兵刃之属。常走於逵路,遇疲则止,不徐行也。时人犹谓是鬼。洛阳大市北奉终里,里内之人,多卖送死人之具及诸棺椁,涵谓曰:"作柏木棺,勿以桑木为欀。"人问其故,涵曰:"吾在地下见发鬼兵,有一鬼诉称:是柏棺,应免。主兵吏曰:'尔虽柏棺,桑木为欀。'遂不免。"京师闻此,柏木踊贵。人疑卖棺者货涵发此等之言也。
gāo yáng wáng sì, gāo yáng wáng yōng zhī zhái yě, zài jīn yáng mén wài sān lǐ yù dào xī. yōng wèi ěr zhū róng suǒ hài yě, shě zhái yǐ wéi sì.
高阳王寺,高阳王雍之宅也,在津阳门外三里御道西。雍为尔朱荣所害也,舍宅以为寺。
zhèng guāng zhōng, yōng wèi chéng xiàng, gěi yú yǔ bǎo gǔ chuī hǔ bēn bān jiàn bǎi rén, guì jí rén chén, fù jiān shān hǎi. jū zhǐ dì zhái, pǐ yú dì gōng. bái bì dān yíng, yǎo tiǎo lián gèn, fēi yán fǎn yǔ, jiāo gé zhōu tōng. tóng pú liù qiān, jì nǚ wǔ bǎi, suí zhū zhào rì, luó yī cóng fēng, zì hàn jìn yǐ lái, zhū wáng háo chǐ wèi zhī yǒu yě. chū zé míng zōu yù dào, wén wù chéng háng, náo chuī xiǎng fā, jiā shēng āi zhuǎn. rù zé gē jī wǔ nǚ, jī zhù chuī shēng, sī guǎn dié zòu, lián xiāo jǐn rì. qí zhú lín yú chí, móu yú jìn yuàn, fāng cǎo rú jī, zhēn mù lián yīn.
正光中,雍为丞相,给舆、羽葆鼓吹、虎贲班剑百人,贵极人臣,富兼山海。居止第宅,匹於帝宫。白壁丹楹,窈窕连亘,飞檐反宇,轇轕周通。僮仆六千,妓女五百,隋珠照日,罗衣从风,自汉晋以来,诸王豪侈未之有也。出则鸣驺御道,文物成行,铙吹响发,笳声哀转。入则歌姬舞女,击筑吹笙,丝管迭奏,连宵尽日。其竹林鱼池,侔於禁苑,芳草如积,珍木连阴。
yōng shì kǒu wèi, hòu zì fèng yǎng, yī shí bì yǐ shù wàn qián wéi xiàn. hǎi lù zhēn xiū, fāng zhàng yú qián. chén liú hóu lǐ chóng wèi rén yuē:" gāo yáng yī shí, dí wǒ qiān rì." chóng wèi shàng shū lìng, yí tóng sān sī, yì fù qīng tiān xià, tóng pú qiān rén. ér xìng duō jiǎn lìn, è yī cū shí. shí cháng wú ròu, zhǐ yǒu jiǔ rú jiǔ jū. chóng kè lǐ yuán yòu yǔ rén yún:" lǐ lìng gōng yī shí shí bā zhǒng." rén wèn qí gù, yuán yòu yuē:" èr jiǔ yī shí bā." wén zhě dà xiào, shì rén jí yǐ wéi jī mà.
雍嗜口味,厚自奉养,一食必以数万钱为限。海陆珍羞,方丈於前。陈留侯李崇谓人曰:"高阳一食,敌我千日。"崇为尚书令,仪同三司,亦富倾天下,僮仆千人。而性多俭吝,恶衣粗食。食常无肉,止有韭茹、韭菹。崇客李元佑语人云:"李令公一食十八种。"人问其故,元佑曰:"二九一十八。"闻者大笑,世人即以为讥骂。
jí yōng hōng hòu, zhū jì xī lìng rù dào, huò yǒu jià zhě. měi rén xú yuè huá, shàn dàn kōng hóu, néng wéi míng fēi chū sài zhī qū gē, wén zhě mò bù dòng róng. yǒng ān zhōng, yǔ wèi jiāng jūn yuán shì kāng wèi cè shì, zhái jìn qīng yáng mén. xú gǔ kōng hóu ér gē, āi shēng rù yún, xíng lù tīng zhě, é ér chéng shì. xú cháng yǔ shì kāng yuē:" wáng yǒu èr měi jī, yī míng xiū róng, èr míng yàn zī, bìng é méi hào chǐ, jié mào qīng chéng. xiū róng yì néng wéi lǜ shuǐ gē, yàn zī shàn huǒ fèng wǔ, bìng ài qīng hòu shì, chǒng guān zhū jī." shì kāng wén cǐ, suì cháng lìng xú gē lǜ shuǐ huǒ fèng zhī qū yān.
及雍薨后,诸妓悉令入道,或有嫁者。美人徐月华,善弹箜篌,能为《明妃出塞》之曲歌,闻者莫不动容。永安中,与卫将军原士康为侧室,宅近青阳门。徐鼓箜篌而歌,哀声入云,行路听者,俄而成市。徐常语士康曰:"王有二美姬,一名脩容,二名艳姿,并蛾眉皓齿,洁貌倾城。脩容亦能为《绿水歌》,艳姿善《火凤舞》,并爱倾后室,宠冠诸姬。"士康闻此,遂常令徐歌《绿水》、《火凤》之曲焉。
gāo yáng zhái běi yǒu zhōng gān lǐ.
高阳宅北有中甘里。
lǐ nèi yǐng chuān xún zǐ wén, nián shí sān, yòu ér cōng biàn, shén qíng zhuō yì, suī huáng wǎn wén jǔ wú yǐ jiā zhī. zhèng guāng chū, guǎng zōng pān chóng hé jiǎng fú shì chūn qiū yú chéng dōng zhāo yì lǐ, zi wén shè qí běi miàn, jiù hé shòu dào. shí zhào jùn lǐ cái wèn zi wén yuē:" xún shēng zhù zài hé chǔ?" zi wén duì yuē:" pū zhù zài zhōng gān lǐ." cái yuē:" hé wéi zhù chéng nán?" chéng nán yǒu sì yí guǎn, cái yǐ cǐ jī zhī. zi wén duì yuē:" guó yáng shèng dì, qīng hé guài yě? ruò yán chuān jiàn, yī luò zhēng róng. yǔ qí jiù shì, líng tái shí jīng. zhāo tí zhī měi, bào dé jǐng míng. dāng shì fù guì, gāo yáng guǎng píng. sì fāng fēng sú, wàn guó qiān chéng. ruò lùn rén wù, yǒu wǒ wú qīng!" cái wú yǐ duì zhī. chóng hé yuē:" rǔ yǐng zhī shì lì rú zhuī, yān zhào zhī shì dùn rú chuí, xìn fēi xū yán yě." jǔ xué jiē xiào yān.
里内颍川荀子文,年十三,幼而聪辨,神情卓异,虽黄琬、文举无以加之。正光初,广宗潘崇和讲《服氏春秋》於城东昭义里,子文摄齐北面,就和受道。时赵郡李才问子文曰:"荀生住在何处?"子文对曰:"仆住在中甘里。"才曰:"何为住城南?"城南有四夷馆,才以此讥之。子文对曰:"国阳胜地,卿何怪也?若言川涧,伊洛峥嵘。语其旧事,灵台《石经》。招提之美,报德、景明。当世富贵,高阳、广平。四方风俗,万国千城。若论人物,有我无卿!"才无以对之。崇和曰:"汝、颖之士利如锥,燕、赵之士钝如锤,信非虚言也。"举学皆笑焉。
chóng xū sì, zài chéng xī, jí hàn zhī zhuó lóng yuán yě.
崇虚寺,在城西,即汉之濯龙园也。
yán xī jiǔ nián, huán dì cí lǎo zi yú zhuó lóng yuán, shè huá gài zhī zuò, yòng jiāo tiān zhī lè, cǐ qí dì yě.
延熹九年,桓帝祠老子於濯龙园,设华盖之座,用郊天之乐,此其地也。
gāo zǔ qiān jīng zhī shǐ, yǐ dì gěi mín, qì zhě duō jiàn yāo guài, shì yǐ rén jiē qù zhī, suì lì sì yān.
高祖迁京之始,以地给民,憩者多见妖怪,是以人皆去之,遂立寺焉。