juǎn èr shí sān bǔ yí
卷二十三 補遺
shā xīng jiàng fán wàn lì
殺星降凡(萬曆)
wàn lì sān shí sān nián yǐ sì, chuán yī yǔ shì fú tán, hún zhì tiān mén, jiàn bāo zhěng zòu dì yuē: zì táng huáng cháo yǐ hòu, sòng qín guì yǐ lái, zhōng jiè zuì fàn fán huǒ, jiǔ mái dì yù, wèi zhèng tiān xíng, jǐn jī biǎo yǐ wén. dì mìng jiǔ tiān qīng yù sòng, bìng fǎ kān sī huì yì. shí gāi cáo sī zòu yún: zuì fàn wàn wàn, yīng zài dāo bīng jié nèi gōu xiāo. zhe míng sī pàn shēng rén dào, qiǎn yuè bèi tiān gǒu luó hóu jì dōu, hǎo shā zhū shén, jiàng shēng rén shì, shǐ jiǎo luàn qián kūn. dì shén mǐn zhī. tài yuē jīn xīng zòu qǐng suí xíng yuàn yīn shì jiù jiě. suì tóng xià jiè. shí shí èr yuè èr shí wǔ rì dà xuě. liù rì zhì yuán dàn shǐ zhǐ. fán wǔ chǐ, zhòng chén qǐ, jiàn biàn dì xuě. shàng yǒu jù rén zú jī, jí niú mǎ tí hén shēn chǐ xǔ, zhòng dà yì zhī. gài jí yuè bèi zhū xiōng shén, yǔ suǒ suí yāo xīng mǎ pǐ, jù yú dà xuě zhōng xià jiè, tuō shēng rén shì, gù suǒ zhì yǒu zú jī, shì suì bǐng wǔ wǔ yuè lǐ zì chéng shēng.
萬曆三十三年乙巳,傳一羽士伏壇,魂至天門,見包拯奏帝曰:自唐黃巢以後,宋秦檜以來,中界罪犯繁伙,久埋地獄,未正天刑,謹齎表以聞。帝命九天清獄訟,並法勘司會議。時該曹司奏云:罪犯萬萬,應在刀兵劫內勾銷。着冥司判生人道,遣月孛、天狗、羅睺、計都,好殺諸神,降生人世,使攪亂乾坤。帝甚憫之。太曰金星奏請隨行願因事救解。遂同下界。時十二月二十五日大雪。六日至元旦始止。凡五尺,眾晨起,見遍地雪。上有巨人足跡,及牛馬蹄痕深尺許,眾大異之。蓋即月孛諸凶神,與所隨妖星馬疋,俱於大雪中下界,托生人世,故所至有足跡,是歲丙午五月李自成生。
lǐ zì chéng shēng
李自成生
jiā jìng shí shǎn xī mǐ zhī xiàn guǎng yì xiāng, yǒu lǐ shí gē zhě, chū shēng shí fù mèng jiǔ shǐ yī qiāng, zì kōng fēi rù qí shì. jīng jué, qī jǔ zi. fù yún cǐ zi yì rì, dāng zhǎng wò bīng quán, jiàn gōng biān sāi, qiāng shǐ zǒng lèi gē máo, jiǔ yī shì chéng shí shù, mìng míng shí gē. jí zhǎng, kāng kǎi hǎo yì. nián wǔ shí èr, shàng wú zi, jì qī shí shì, nián sān shí yú, fù bù yùn. wàn lì sān shí sān nián yǐ sì èr yuè, jìn xiāng wǔ dāng qí sì, dào shì méi sān dǎo zèng yào yǐ guī, shí nǎi yùn. bǐng wǔ shí gē mèng yī qí tū rù, hū zhǎng xiào shù shēng, zhōu rào qí shì, nǎi jué, shí shēng zì chéng. yīn mèng yī qí rù mén, rǔ míng chuǎng ér. nián shí liù xià yuè, shī yǐ yǔ guò yún shōu. mìng lián yún: yǔ guò yuè míng, qǐng kè dùn fēn jìng jiè. zì chéng yún: yān mí wù qǐ, xū yú nán biàn jiāng shān. yòu qiū jìn xiè, shī mìng yǒng páng xiè shī. zì chéng fù yún: yī shēn jiǎ zhòu sì héng xíng, mǎn fù yuán huáng wèi yì píng. guàn xiàng qiū qí sī qiè gǔ, piān yú yè duàn àn tōu yíng. shuāng áo qià sì gāng chā jǔ, bā gǔ hún rú bǎo jiàn qíng. zhǐ pà diào áo rén shè ěr, zhuō jiāng fèi fǔ sòng cán shēng. shī jiàn shī, wèi yì shí suī yǒu hǎo rì, zhōng shì luàn chén zéi zi, bù huò lìng zhōng. wèi jǐ, zì chéng qì wén xí wǔ, fù sǐ bàn zài, jiā chǎn xī qīng. shí xiàn dōng yǒu zhōu qīng, nián èr shí, mào wěi yǒu lǚ lì, yǔ qī zhào shì, yǐ dǎ tiě wèi yè, huǒ xīng mǎn shì, zhòng suì hū wèi mǎn tiān xīng. zì chéng yī zhī xué yì, jié wèi xiōng dì. yuè èr zài, yǒu zhèng mǒu yǔ qī féng shì, yǒu yī zi yī nǚ, qǐ jiā shí zhǐ yī dòu sù, zhì shì pō fù, gù zhòng hū qí zǐ yuē rén wèi yī dòu sù, xìng bù jī, nǚ měi, yǐ èr yuè shēng, rǔ míng yàn niáng, guī zì chéng. yǐ pín hàn, mǐ měi shí liù liǎng, dà jī, dào fēng qǐ. chóng zhēn èr nián, jīng shī bèi wéi, zhào tiān xià qín wáng, zì chéng suì yì jūn mén, tóu wèi duì zhǎng bīng. xíng sì rì, xiǎng quē, lǜ zhū jūn gǔ zào, suì dùn zǒu. zhōng tú yù běi lái táo bīng, yù jié zhī, zì chéng yuē: yǔ hào chuǎng wáng, míng zhù sān qín, qǔ qiāng chā rù dì, qù wǔ shí bù shè zhī, yīng xián ér zhōng. zhōng pī wèi liǎng, liǎng zhòng jīng bài, tuī wèi zhài zhǎng. shí hàn jī mín rén táo cuàn, zì chéng suì jū shān wèi kū.
嘉靖時陝西米脂縣廣義鄉,有李十戈者,初生時父夢九矢一槍,自空飛入其室。驚覺,妻舉子。父雲此子異日,當掌握兵權,建功邊塞,槍矢總類戈矛,九一適成十數,命名十戈。及長,慷慨好義。年五十二,尚無子,繼妻石氏,年三十餘,復不孕。萬曆三十三年乙巳二月,進香武當祈嗣,道士梅三島贈藥以歸,石乃孕。丙午十戈夢一騎突入,忽長嘯數聲,周繞其室,乃覺,石生自成。因夢一騎入門,乳名闖兒。年十六夏月,師以雨過雲收。命聯云:雨過月明,頃刻頓分境界。自成云:煙迷霧起,須臾難辨江山。又秋進蟹,師命詠螃蟹詩。自成賦云:一身甲冑肆橫行,滿腹元黃未易評。慣向秋畦私竊谷,偏於夜籪暗偷營。雙螯恰似鋼叉舉,八股渾如寶劍擎。只怕釣鰲人設餌,捉將沸釜送殘生。師見詩,謂異時雖有好日,終是亂臣賊子,不獲令終。未幾,自成棄文習武,父死半載,家產悉傾。時縣東有周清,年二十,貌偉有膂力,與妻趙氏,以打鐵為業,火星滿室,眾遂呼為滿天星。自成依之學藝,結為兄弟。越二載,有鄭某與妻馮氏,有一子一女,起家時止一斗粟,至是頗富,故眾呼其子曰仁為一斗粟,性不羈,女美,以二月生,乳名燕娘,歸自成。已頻旱,米每石六兩,大飢,盜蜂起。崇禎二年,京師被圍,詔天下勤王,自成遂詣軍門,投為隊長兵。行四日,餉缺,率諸軍鼓譟,遂遯走。中途遇北來逃兵,欲劫之,自成曰:予號闖王,名著三秦,取槍插入地,去五十步射之,應弦而中。中劈為兩,兩眾驚拜,推為寨長。時旱饑民人逃竄,自成遂居山為窟。
yún hù lǐ zì chéng
雲護李自成
yǔ wén lǐ chéng shǐ shì pō qí. zì chéng chū qǐ zài hé xī lín táo jiān, qí dǎng bù duō, yú nián suì dé wàn rén, fǔ zhèn zhū chén jǔ bīng wéi zhī, zì chéng cáng rù táo hé dǐ zhù yíng shí, dōng zé táo hé, ér xī zé huáng hé yě. nán yǔ běi guān bīng gù shǒu, qiě táo hé kuò dà, shuǐ shì fù shén jí, zì chéng rù yú táo dǐ. wú jì kě chū. shì zǒu jué dì yǐ. yī rì, zì chéng qì wàn zhòng yú táo zhōng, zhǐ lǜ qī rén, kuà mǎ shè liú ér dù, àn shàng shǒu bīng yáo wàng hēi yún yī tiáo, yǎn rú lóng rán, yóu guò hé qù. gài hēi yún yōng hù zì chéng, jìng bù jiàn yǒu qī qí, yì dà yì yě. zì chéng jì dù hé, guān bīng yóu bù zhī jué, suì lǜ qī qí dēng àn yuǎn yì. chū zhì jìn chāng, cì rù hàn zhōng, cì yòu rù shǔ zhī kuí zhōu yún yáng, hòu rù hú guǎng, fán tū zǒu shù qiān lǐ, zhòng dà jù, suì bù kě zhì.
予聞李成始事頗奇。自成初起在河西臨洮間,其黨不多,逾年遂得萬人,撫鎮諸臣舉兵圍之,自成藏入洮河底駐營時,東則洮河,而西則黃河也。南與北官兵固守,且洮河闊大,水勢復甚急,自成入於洮底。無計可出。是走絕地矣。一日,自成棄萬眾於洮中,止率七人,跨馬涉流而渡,岸上守兵遙望黑雲一條,儼如龍然,游過河去。蓋黑雲擁護自成,竟不見有七騎,亦大異也。自成既渡河,官兵猶不之覺,遂率七騎登岸遠逸。初至晉昌,次入漢中,次又入蜀之夔州雲陽,後入湖廣,凡突走數千里,眾大聚,遂不可制。
jiāng yīn xiáng shì féng jí fǔ, qīng chū cóng xī shēn zhāng fǔ zhì qín zhī gǒng chāng guī, yǔ wèi bì wén zì chéng shì, jiǔ yù fǎng zhī ér wú xiá yě. zhì kāng xī jiǔ nián dōng, xié qiū shào zhāng zi wǎng, tán cì jí fǔ shù cǐ.
江陰庠士馮吉甫,清初從錫紳張輔至秦之鞏昌歸,予謂必聞自成事,久欲訪之而無暇也。至康熙九年冬,偕秋紹張子往,談次吉甫述此。
qún zéi tuī zì chéng wèi wáng
群賊推自成為王
lǐ zì chéng jié jiǔ shí bā zhài, xiǎng mǎ nèi yǒu èr shí sì rén, wèi shǒu gè yǒu hùn míng.
李自成結九十八寨,響馬內有二十四人,為首各有混名。
dì yī míng lǎo huí huí sūn áng dì èr míng hóng tài tài hóng yòng guāng dì sān míng fān jiāng lóng lǚ zuǒ dì sì míng cáo cāo wáng lín hàn dì wǔ míng bā dài wáng zhāng xiàn zhōng dì liù míng yī tiáo lóng zhāng lì dì qī míng gé zi yǎn shèng yǒng zhèng dì bā míng chōng tiān péng fāng yě xiān dì jiǔ míng méi tiě kuài méi yù chūn dì shí míng shuǐ dǐ lóng liú bó qīng dì shí yī shuāng zhū bào shǐ dìng dì shí èr pō pí fēng lù gāng dì shí sān yī zhī huā wáng qiān zi dì shí sì yǔ lǐ jīn gāng wáng mìng dì shí wǔ wǔ yán wáng qiū zhèng wén dì shí liù sǎo dì wáng wén rén xùn dì shí qī hé tiān fēi shā lái fèng dì shí bā shàn yǐn shēn cài běn xióng dì shí jiǔ hùn tiān lóng mǎ yuán lóng dì èr shí chuān shān huá jīn tíng hàn dì èr shí yī bù zhān ní zhào shèng èr shí èr hùn shí wàn jiāng lián èr shí sān mǎn tiān xīng zhōu qīng èr shí sì yī dòu sù zhèng rì rén. qún zéi gòng tuī zì chéng wèi dà yuán shuài, chēng chuǎng wáng. zì chéng jì dé zhòng, móu jié jùn xiàn. zhāng xiàn zhōng yuē: yù tú dà jǔ, xiān zī liáng xiǎng. wén rén xùn yuē: zhāng gōng yán shàn. zì chéng yú shì mìng sūn áng shǐ dìng wǎng shān xī, lǚ zuǒ lín hàn wǎng shǎn xī, wén rén xùn fāng yě xiān wǎng shān dōng, hóng yòng guāng zhèng yuē rén wǎng nán zhí, ān qìng, mǎ yuán lóng wáng mìng wǎng chú hé, jù lǜ zhòng shù wàn.
第一名老回回孫昂、第二名洪太太洪用光、第三名翻江龍呂佐、第四名曹操王林漢、第五名八大王張獻忠、第六名一條龍張立、第七名格子眼盛永正、第八名沖天鵬方也仙、第九名梅鐵塊梅遇春、第十名水底龍劉伯清、第十一雙珠豹史定、第十二潑皮風陸鋼、第十三一枝花王千子、第十四雨里金剛王命、第十五五閻王丘正文、第十六掃地王聞人訓、第十七河天飛沙來鳳、第十八善隱身蔡本雄、第十九混天龍馬元龍、第二十穿山猾金庭漢、第二十一不粘泥趙勝、二十二混十萬姜廉、二十三滿天星周清、二十四一斗粟鄭日仁。群賊共推自成為大元帥,稱闖王。自成既得眾,謀劫郡縣。張獻忠曰:欲圖大舉,先資糧餉。聞人訓曰:張公言善。自成於是命孫昂、史定往山西,呂佐、林漢往陝西,聞人訓、方也仙往山東,洪用光、鄭曰仁往南直,安慶,馬元龍、王命往滁和,俱率眾數萬。
lǐ yán zuò quàn zhèn gē
李岩作勸賑歌
lǐ yán quàn xiàn lìng, chū yù tíng zhēng, nǎi chóng zhēn bā nián qī yuè chū sì rì shì. yòu zuò quàn zhèn gē, gè jiā quàn zhèn jì. gē yuē: nián lái huáng hàn kǔ pín réng, jué niè hé miáo suì bù dēng. mǐ jià shēng téng zēng shù bèi, lí mín chù chù bù liáo shēng. cǎo gēn mù yè quán chōng fù, ér nǚ gū gū xiāng xiàng kū. fǔ zèng chén fēi cuàn jué yān, shù rì nán qiú yī cān zhōu. guān fǔ zhēng liáng zòng hǔ chà, háo jiā suǒ zhài rú láng bào. kě lián cán chuǎn cún hū xī, hún pò xiān guī quán rǎng mái. kū lóu biàn dì jī rú shān, yè zhòng nán guò jī è guān. néng bù jiào rén shù xíng lèi, lèi sǎ hái chéng diǎn xuè bān. fèng quàn fù jiā tóng zhèn jì, tài cāng yī lì ēn wú jì. kū gǔ zhòng jiào dé zài shēng, hǎo shēng yī niàn gǎn tiān dì. tiān dì wú sī yòu shàn rén, shàn rén dé hòu fú zhǎng zhēn. zhù pín jiù fá gōng xūn dà, dé hòu liú guāng yù zi sūn.
李岩勸縣令,出諭停徵,乃崇禎八年七月初四日事。又作勸賑歌,各家勸賑濟。歌曰:年來蝗旱苦頻仍,嚼齧禾苗歲不登。米價升騰增數倍,黎民處處不聊生。草根木葉權充腹,兒女呱呱相向哭。釜甑塵飛爨絕煙,數日難求一餐粥。官府征糧縱虎差,豪家索債如狼豹。可憐殘喘存呼吸,魂魄先歸泉壤埋。骷髏遍地積如山,業重難過飢餓關。能不教人數行淚,淚灑還成點血斑。奉勸富家同賑濟,太倉一粒恩無既。枯骨重教得再生,好生一念感天地。天地無私佑善人,善人得厚福長臻。助貧救乏功勳大,得厚流光裕子孫。
lǐ yán guī zì chéng
李岩歸自成
yán chū jiàn zì chéng, zì chéng lǐ zhī. yán yuē: jiǔ qīn zhàng xià hóng yóu, yán hèn yè jiàn zhī wǎn. zì chéng yuē: cǎo mǎng wú zhī, zì cán fēi dé, nǎi chéng bù yuǎn qiān lǐ ér zhì, yì zēng gū lòu jīng tì zhī zhōng. yán yuē: jiāng jūn dōng rì zài rén, mò bù xīn rán gǔ wǔ. shì yǐ jǐn lǜ zhòng shù qiān, yuàn xiào qián qū. zì chéng yuē: zú xià lóng hǔ hóng tāo, yīng xióng wěi lüè, bì néng yǔ gū gòng tú yì jǔ, chuàng yè mén jī zhě yě. suì xiāng de shén huān.
岩初見自成,自成禮之。岩曰:久欽帳下宏猷,岩恨謁見之晚。自成曰:草莽無知,自慚菲德,乃承不遠千里而至,益增孤陋兢惕之衷。岩曰:將軍冬日在人,莫不忻然鼓舞。是以謹率眾數千,願效前驅。自成曰:足下龍虎鴻韜,英雄偉略,必能與孤共圖義舉,創業門基者也。遂相得甚歡。