xiān shì chóng huàn zài níng yuǎn zhuān zhǔ kuǎn. liù nián shí yuè. qiǎn lǎ ma sēng liú nán mù zuò děng wǎng dà qīng jūn zhōng yàn, wèn yì yù yì hé. sēng huí, shàng zhào yuē: lǎ ma qǐng quàn zhī shū zhà yě. yí zhěng yǐ bèi zhī. wú wèi xùn yán suǒ yú. qī nián èr yuè, chóng huàn zòu dí shǐ gōng shùn qiú kuǎn. shàng yì wèi chéng wěi wèi kě xìn. qī yuè. chóng huàn yǐ zhǔ zhēn dí zhī shuō, wù yì fēn fēn. suì yǐ bìng qǐ guī. gù hé yì wèi jiù. jí sī zōng yuán nián qī yuè guǐ yǒu, zhào chóng huàn yú píng tái, wèi láo shèn zhì. wèn biān guān hé rì kě dìng?
先是崇煥在寧遠專主款。六年十月。遣喇嘛僧鎦南木座等往大清軍中唁,問意欲議和。僧回,上詔曰:喇嘛請勸之書詐也。宜整以備之。無為遜言所愚。七年二月,崇煥奏敵使恭順求款。上亦謂誠偽未可信。七月。崇煥以主偵敵之說,物議紛紛。遂以病乞歸。故和議未就。及思宗元年七月癸酉,召崇煥於平台,慰勞甚至。問邊關何日可定?
chóng huàn yīng yuē chén qǐng wǔ nián wèi bì xià sù qīng biān chuí. shàng yuē: wǔ nián miè dí, zhèn bù lìn fēng hóu zhī shǎng. shí sì fǔ chén qián lóng xī děng shì lì. jù zòu yuē: chóng huàn gān dǎn yì qì shí jiàn fāng lüè, zhǒng zhǒng kě jiā, zhēn qí nán zǐ yě. shàng yuè. cì chá guǒ guā bǐng ér tuì, huàn chū, cháo chén wèn wǔ nián zhī qī, dāng yǒu dìng suàn fǒu? huàn yuē: shàng qī wàng shén pò, gù yǐ wǔ nián wèi shèng xīn. shí zhě yuē: zhǔ shàng yīng míng, hòu qiě àn qī zé xiào, chóng huàn bù xuán zhǒng yǐ. shí qī yì yōu máo wén lóng nán yù, dà xué shì qián lóng xī, guò chóng huàn yǔ jí zhī, suì dìng jì chū, guǐ wèi cì chóng huàn shàng fāng jiàn. xiān shì jiàng jiāng lǐ yǒng fāng, xiàn cè yú dà qīng zhǔ yuē: bīng rù zhōng guó, kǒng wén lóng jié hòu, xū tōng shū chóng huàn, shǐ shā wén lóng, yáng xǔ hái liáo. dà qīng zhǔ cóng zhī. chóng huàn dá shū mì yǔn, fù yǐ gào bìng huí jí, nǎi qǐn. zhì shì, zài rèn, sī shā wén lóng, zé liáo kě dé. yīn zòu jiǎn dǎo liáng bīng biàn kě tú, suì jiǎn bā wàn, zhǐ jiě èr wàn bā qiān, hòu jìng bù jiě. shí tún tián zhǔ shì xú ěr yī zài jí tàn yuē: liáo zuǒ xìng shī shí zài, rèn dōng shì zhě, rú jīng lüè yáng hào zé sàng shī, yuán yīng tài zé xiàn chéng, xióng tíng bì zé bài táo, xún fǔ wáng huà zhēn zé shī jī, zǒng bīng liú tīng zé zhèn wáng, mǎ lín zé cuò fēng, qí yú bù kě shèng shù, ér tóu xiáng zhě, yì bù zhī jǐ xǔ, wèi yǒu rú máo shī kāi zhèn jiǔ nián, hù chí liǎng guó, fù chéng xiàn fú zhě, ér miào táng zhū chén, fǎn shēng yì yì, cái jiǎn jūn xiǎng, jūn xiǎng yī jiǎn, zé jiāng shì huī xīn yǐ. suì shàng shū, jìng bù xǐng.
崇煥應曰臣請五年為陛下肅清邊陲。上曰:五年滅敵,朕不吝封侯之賞。時四輔臣錢龍錫等侍立。俱奏曰:崇煥肝膽、意氣、識見、方略,種種可嘉,真奇男子也。上悅。賜茶果瓜餅而退,煥出,朝臣問五年之期,當有定算否?煥曰:上期望甚迫,故以五年慰聖心。識者曰:主上英明,後且按期責效,崇煥不旋踵矣。時期議憂毛文龍難馭,大學士錢龍錫,過崇煥語及之,遂定計出,癸未賜崇煥尚方劍。先是降將李永芳,獻策於大清主曰:兵入中國,恐文龍截後,須通書崇煥,使殺文龍,佯許還遼。大清主從之。崇煥答書密允,復以告病回籍,乃寢。至是,再任,思殺文龍,則遼可得。因奏減島糧兵變可圖,遂減八萬,止解二萬八千,後竟不解。時屯田主事徐爾一在籍嘆曰:遼左興師十載,任東事者,如經略楊鎬則喪師,袁應泰則陷城,熊廷弼則敗逃,巡撫王化貞則失機,總兵劉綎則陣亡,馬林則挫鋒,其餘不可勝述,而投降者,亦不知幾許,未有如毛師開鎮九年,護持兩國,復城獻俘者,而廟堂諸臣,反生異議,裁減軍餉,軍餉一減,則將士灰心矣。遂上疏,竟不省。