zéi xiàn zhēn dìng
贼陷真定
èr shí sān rén wǔ, zéi xiàn zhēn dìng. xiān shì, zhī fǔ qiū mào huá, wén zéi jǐng, xiān qiǎn jiā juàn chū chéng. fǔ chén xú biāo zhí mào huá xià yù, biāo huī xià zhōng jūn guān, cì biāo dēng chéng huà shǒu yù, jié fù chū chéng wài shā zhī. pī yù qǐng mào huá chū. mào huá suì xí suǒ shǔ zhōu xiàn, yù pàn dài zéi shù rì, ér zéi shǐ yǐ shù qí rù chéng, shōu tǎng jí dì, jù jīng chéng zhǐ sān bǎi lǐ, jì rán wú yán zhě.
二十三壬午,贼陷真定。先是,知府邱茂华,闻贼警,先遣家眷出城。抚臣徐标执茂华下狱,标麾下中军官,伺标登城画守御,劫缚出城外杀之。劈狱请茂华出。茂华遂檄所属州县,豫叛待贼数日,而贼始以数骑入城,收帑籍地,距京城止三百里,寂然无言者。
xú biāo, hào hè zhōu, jǐ níng rén, tiān qǐ yǐ chǒu jìn shì, xún fǔ bǎo dìng yòu fù dōu yù shǐ, shǒu zhēn dìng, zhǎn zéi shǐ, suì wěi pái.
徐标,号鹤洲,济宁人,天启乙丑进士,巡抚保定右副都御史,守真定,斩贼使,碎伪牌。
èr shí wǔ jiǎ shēn, bīng liú zé qīng qǐng yú qīng dēng zhū shān kāi kuàng, qián yín zhe xún àn shè fǎ.
二十五甲申,兵刘泽清请于青登诸山开矿,前银着巡按设法。
èr shí liù yǐ yǒu, jìn wèi dé dé lǐ bù shàng shū wén yuān gé dà xué shì, zǒng dū hé dào tún liàn. jìn fāng yuè gòng hù bù shàng shū jiān bīng bù shàng shū wén yuān gé dà xué shì, zǒng dū cáo yùn tún liàn wǎng jǐ níng. xuán yǐ dí bào shén jí, huò yán míng guān bù kě lìng chū, chū jí qián táo, suì zhǐ zǎo dé děng bù fù qiǎn.
二十六乙酉,进魏德德礼部尚书、文渊阁大学士,总督河道、屯练。进方岳贡户部尚书、兼兵部尚书、文渊阁大学士,总督漕运、屯练往济宁。旋以敌报甚急,或言名官不可令出,出即潜逃,遂止藻德等不复遣。
lǐ bù zòu guì huì èr fān tóng zǒu yuè, zhe lài xǐ shū wèi wèn.
礼部奏桂、惠二藩同走粤,着赉玺书慰问。
lǐ bāng huá yì nán qiān
李邦华议南迁
xiān shì, dū chá yuàn zuǒ dōu yù shǐ lǐ bāng huá, yǔ zuǒ shù zǐ lǐ míng jùn, sī yì nán qiān, shàng qīn xíng yǔ dōng gōng shú biàn? míng ruì yuē: tài zǐ shào bù gēng shì, bǐng mìng zé bù wēi, zhuān mìng zé bù jìng, bù rú huáng shàng qīn xíng wéi biàn. zhì shì shàng mìng fǔ bù dà chén gè tiáo zhàn shǒu shì yí, shàng hòu yú wén huá diàn, bāng huá míng ruì yǔ shǎo zhān shì xiàng yù, gè yán nán qiān, jí dōng guān jiān fǔ nán jīng. shàng zhòu lǎn zhī, nù yuē: zhū chén píng rì suǒ yán ruò hé, jīn guó jiā ruò cǐ, wú yī zhōng chén yì shì wèi cháo tíng fēn yōu, ér móu nǎi ruò cǐ, fū guó jūn sǐ shè jì nǎi gǔ jīn zhī zhèng. zhèn zhì yǐ dìng, wú fù duō yán.
先是,都察院左都御史李邦华,与左庶子李明浚,私议南迁,上亲行与东宫孰便?明睿曰:太子少不更事,禀命则不威,专命则不敬,不如皇上亲行为便。至是上命府部大臣各条战守事宜,上候于文华殿,邦华、明睿与少詹事项煜,各言南迁,及东官监抚南京。上骤览之,怒曰:诸臣平日所言若何,今国家若此,无一忠臣义士为朝廷分忧,而谋乃若此,夫国君死社稷乃古今之正。朕志已定,毋复多言。
fù jì: nán qiān dé shī
附记:南迁得失
huò wèn nán qiān dé shī hé rú? yǔ yīng zhī yuē: dāng zì chéng yú qín rù jìn, shì yǐ pò zhú, wéi nán qiān yī cè, huò kě shāo yán suì yuè, ér guāng shí hēng yǐ wéi xié shuō, qí shì suì qǐn. tiān xià hèn zhī. rán jǐng tài shí, yě xiān rù kòu. xú yǒu zhēn yì chàng cǐ shuō, shí wèi zhī cóng, zú néng gù shǒu què dí, zōng shè yàn rán. shí xiǎng yì chí shì jiàn ěr. shǐ yǐ shí hēng zhī shuō wèi fēi, zé guó jūn sǐ shè jì zhī yì wèi hé? bì yǐ bāng huá zhī shuō wèi fēi, zé huī qīn luó xì zǔ zhī rǔ kě hū. èr zhě dé shī, bì yǒu biàn zhī zhě, shì guāng shuō shāo zhǎng, rán wèn jīn rì jiàng xiàng, guǒ néng rú yú zhōng sù bèi fǒu? bù néng zé qiān guó tú cún, mò shǐ fēi jiù biàn zhī yī cè. ér shí xiǎng mù zhī wèi xié, guò yǐ. qiě xiān dì shēn xùn shè jì, jiǎ lìng shí hēng mà zéi ér sǐ, suī bù zú yǐ shú xiàn jūn zhī zuì, shàng kě shāo bái shǐ zhì zhī mí tā, ér jìng gōng xiān cóng zéi, suī cùn zhé yì hé yǐ xiè dì yú dì xià hū? shì shǒu guó zhī shuō, nǎi yù jiè gū zhù yǐ yāo míng, ér fēi suǒ yǐ zhōng jūn yě. bāng huá yǐ shēn xùn guó, shì nán qiān zhī yì, nǎi suǒ yǐ ài jūn, ér fēi yǐ bì sǐ yě. dú shì míng ruì nán xíng zhī shuō, yì yǒu wèi jǐn shàn zhě. shǐ shàng zhòu xíng yú zéi wèi zhì shí, zé rén xīn hài jù, dū chéng shì ruò wǎ jiě, hòu shì bì wèi qīng qì qí guó. shàng ruò qiān yú zéi zhī jiāng zhì shí, zé cháng tú jīng jí, wèi miǎn wèi zéi suǒ cì, ér yǒu láng bèi zhī yōu. gù wèi shàng jì, bù rú sǐ shǒu shè jì, dé gǔ jīn jūn dào zhī zhèng. ruò tài zǐ zhě, tiān xià zhī běn, yí jí zéi wèi jìn shí, lìng dà chén mò fǔ nán xíng, yǐ zhèn gēn běn zhī dì, yǐ xì tiān xià zhī xīn, shè běi dōu yǒu, jí yì kě hào zhào dōng nán, wèi qín wáng zhī jǔ, jí bù rán, yì bù zhì fù zǐ yī wǎng dǎ jìn, qiě fēi dú tài zǐ yí nán, jí yǒng, dìng èr wáng, yì yí fēn fān zhè yuè, fú yì wài zhī tú. nài hé yī táng jù chù, rú yàn cháo yú mù, huò jí ér bù zhī yě zāi. qiě míng ruì wèi tài zǐ zhī xíng, yǒu zhuān mìng bǐng mìng zhī ài, bù zhī tiān xià shì, yǒu kě quán zhě, xī táng yuán zōng bì shǔ, jí shǐ sù zōng shōu bīng líng wǔ, suī yù kè fù liǎng jīng, yì yǐ ān shǐ shì jí, kǒng yī dàn bù cè, fù zǐ tóng jǐn ěr. jīn rì zhī shì, hé yǐ yì cǐ? qiè wèi shàng yí shǒu běi, tài zǐ yí nán xíng, shì wèi liǎng biàn. suī rán, móu zhī shàn bù shàn, shì zhī chéng bù chéng zhě, rén yě, yì tiān yě.
或问南迁得失何如?予应之曰:当自成逾秦入晋,势已破竹,惟南迁一策,或可稍延岁月,而光时亨以为邪说,其事遂寝。天下恨之。然景泰时,也先入寇。徐有贞亦倡此说,时未之从,卒能固守却敌,宗社晏然。时享亦持是见耳。使以时亨之说为非,则国君死社稷之义谓何?必以邦华之说为非,则徽钦罗系组之辱可乎。二者得失,必有辨之者,似光说稍长,然问今日将相,果能如于忠肃辈否?不能则迁国图存,末始非救变之一策。而时享目之为邪,过矣。且先帝身殉社稷,假令时亨骂贼而死,虽不足以赎陷君之罪,尚可稍白始志之靡他,而竟躬先从贼,虽寸磔亦何以谢帝于地下乎?是守国之说,乃欲借孤注以邀名,而非所以忠君也。邦华以身殉国,是南迁之议,乃所以爱君,而非以避死也。独是明睿南行之说,亦有未尽善者。使上骤行于贼未至时,则人心骇惧,都城势若瓦解,后世必谓轻弃其国。上若迁于贼之将至时,则长途荆棘,未免为贼所伺,而有狼狈之忧。故为上计,不如死守社稷,得古今君道之正。若太子者,天下之本,宜及贼未近时,令大臣默辅南行,以镇根本之地,以系天下之心,设北都有,急亦可号召东南,为勤王之举,即不然,亦不至父子一网打尽,且非独太子宜南,即永,定二王,亦宜分藩浙、粤,伏意外之图。奈何一堂聚处,如燕巢于幕,祸及而不知也哉。且明睿谓太子之行,有专命、禀命之碍,不知天下事,有可权者,昔唐元宗避蜀,即使肃宗收兵灵武,虽欲克复两京,亦以安史势急,恐一旦不测,父子同尽耳。今日之事,何以异此?窃谓上宜守北,太子宜南行,似为两便。虽然,谋之善不善,事之成不成者,人也,亦天也。
yú yīng guì qǐng diào zhū jiàng
余应桂请调诸将
jì zǒng dū shǎn xī yú yīng guì shàng yán, zéi zhòng hào bǎi wàn, fēi tiān xià quán lì jiǎo zhī bù kě, qǐng diào tiān xià zhèn jiāng rú zuǒ liáng yù wú sān guì bìng gāo jié táng tōng zhōu yù jí huáng dé gōng cáo yǒu yì mǎ kē zhāng tiān lù mǎ dài liú zé qīng tǔ guó bǎo liú liáng zuǒ gé rǔ zhī jí fù jiāng qiū lěi huì dēng xiāng wáng guāng ēn kǒng xī xián jīn shǒu liàng děng, qí fù jūn qián, huì shī zhēn bǎo zhī jiān, dū fǔ zhī wài, jiā yī dū shī. rú shǐ kě fǎ wáng yǒng jí qí rén zhě, cì yǐ shàng fāng, xuán gōng hóu zhī shǎng, yǐ gǔ lì zhī, shù zéi kě miè yě.
蓟总督陕西余应桂上言,贼众号百万,非天下全力剿之不可,请调天下镇将如左良玉、吴三桂并高杰、唐通、周遇吉、黄得功、曹友义、马科、张天禄、马岱、刘泽清、土国宝、刘良佐、葛汝芝及副将邱磊、惠登相、王光恩、孔希贤、金守亮等,齐赴军前,会师真保之间,督抚之外,加一督师。如史可法、王永吉其人者,赐以尚方,悬公侯之赏,以鼓励之,庶贼可灭也。
zéi shì shén shèng, zhū chén zhōng rì náo náo wèi zēng shuō zhe tòng yǎng, wéi cǐ shū qiè yào kě yòng, xī hū yǐ wǎn.
贼势甚盛,诸臣终日呶呶未曾说着痛痒,惟此疏切要可用,惜乎已晚。
èr shí jiǔ wù zǐ, dà xué shì chén yǎn miàn chén yǐn tuì, xǔ zhī. xiān shì, shàng yōu qín kòu, yǎn wèi wú zú lǜ. zhì shì bù zì ān, gù qiú qù. zhǐ cì lù fèi wǔ shí liǎng, chí yì guī, shí dào lù gěng sè, yǎn yǐ zī fēng, bù gǎn chū jīng, yán bàn yuè ér jí huò.
二十九戊子,大学士陈演面陈引退,许之。先是,上忧秦寇,演谓无足虑。至是不自安,故求去。止赐路费五十两,驰驿归,时道路梗塞,演以赀丰,不敢出京,延半月而及祸。
pī yú yīng guì shū, yīng guì jì bù rù qín, yòu bù fáng hé, hé gù wǎng lái jiè huò jiān, zhōng jūn gǔ zào, yōng qiè kě zhī. yù bīng bù, kòu fēn kǒng jí, qín suǒ shì bù hòu jiāo dài, zhé zì lí rèn, rèn jùn jiǔ bào fù rèn, yī wèi tuì suō, jù zhe gé zhí. jùn chōng wèi shì guān guǎn shì.
批余应桂疏,应桂既不入秦,又不防河,何故往来介霍间,中军鼓噪,庸怯可知。谕兵部,寇氛孔棘,秦所式不候交代,辄自离任,任浚久报赴任,一味退缩,俱着革职。浚充为事官管事。
sān yuè jǐ chǒu shuò zhāng mǒu qǐng jiān guó nán jīng
三月己丑朔张某请监国南京
lǐ zì chéng rù jī fǔ, jīng shī mǎn chéng xiōng xiōng, chuán zéi qiě zhì. ér tíng chén shàng xià xiāng méng, zhèng fǔ zhōng shū, zhōng rì huì guān qún sòng, yáng yáng dé yì rú píng shí. shàng mìng bù yuàn chǎng wèi sī bǔ gè guān jī chá jiān guǐ, shēn yán bǎo jiǎ zhī fǎ, xiàng shè luó zú, jìn yè xíng, xún shì cāng kù cǎo chǎng. wèi zǎo dé qǐng zì chū jīng yì xiǎng, yù yǐ zài gé zuǒ lǐ bīng xiǎng, zhe huáng xī xiàn lù zhèn fēi jiā yì, zhào qián bīng bù shàng shū zhāng guó wéi shù jí shì shǐ kě chéng jìn shì zhū cháng zhì chén chuān zhū shēng zhāng mǒu, lái zhōng zuǒ mén, mǒu yán sān cè, shǒu qǐng tài zǐ jiān guó nán jīng, zé zhòng chén fǔ zhī. yù fǔ bù kòu fēn kǒng jí, jiè yán chéng shǒu. chāng píng mín zào, fén jié guān mín shě yī kōng. xuān fǔ gào jí, mìng zhèn shuò jiāng jūn wáng chéng yǔn zhēn zéi suǒ xiàng. mìng qiǎn shù yǒu zuì nèi guān zhū jìn děng, jù shì zuì xián zhù.
李自成入畿辅,京师满城汹汹,传贼且至。而廷臣上下相蒙,政府中枢,终日会官群讼,扬扬得意如平时。上命部院厂卫司捕各官讥察奸宄,申严保甲之法,巷设逻卒,禁夜行,巡视仓库草场。魏藻德请自出京议饷,谕以在阁佐理兵饷,着黄希宪、路振飞加意,召前兵部尚书张国维、庶吉士史可程、进士朱长治、陈川、诸生张某,来中左门,某言三策,首请太子监国南京,择重臣辅之。谕府部寇氛孔棘,戒严城守。昌平民噪,焚劫官民舍一空。宣府告急,命镇朔将军王承允侦贼所向。命遣戍有罪内官朱晋等,俱释罪闲住。
chū èr rì gēng yín
初二日庚寅
shàng zhào fǔ bù jǐn yī zhān hàn kē dào děng zhì zhōng jí diàn, wèn yù kòu zhī cè, zòu duì zhě sān shí yú rén, yǒu yán shǒu mén fá yuán, dāng jīn zhī jí, wú rú kǎo xuǎn kē dào, yú jiē liàn bīng jiā xiǎng, tào yǔ cì chá ér tuì. mìng nèi jiān jí gè guān fēn shǒu jiǔ mén, jī chū rù, jīng chéng wǔ bèi jī chí, jìn bīng jiē nán zhēng, tài cāng jiǔ qìng, zhì shì mìng xiāng chéng bó lǐ guó zhēn, tí dū chéng shǒu. shǒu xī zhí mén, gè mén xūn chén yī qīng yà èr, yù wén wǔ shū zhù. chū yì qiān mín bīng, wèi zǎo dé yuē: mín wèi zéi, rú yī rén zǒu, dà shì qù yǐ. rán shàng zhī, jìn mín shàng chéng. quán jìn zhī pò xiàn shǐ wén. hé qiān yǐ bīng biàn wén, mìng qiān dài zuì ān zhí. huái fǔ lù zhèn fēi, liàn yì yǒng, gè bǎo fāng cūn.
上召府部锦衣詹翰科道等至中极殿,问御寇之策,奏对者三十余人,有言守门乏员,当今之急,无如考选科道,余皆炼兵加饷,套语赐茶而退。命内监及各官分守九门,稽出入,京城武备积弛,禁兵皆南征,太仓久罄,至是命襄城伯李国祯,提督城守。守西直门,各门勋臣一、卿亚二,谕文武输助。初议佥民兵,魏藻德曰:民畏贼,如一人走,大事去矣。然上之,禁民上城。全晋之破陷始闻。何谦以兵变闻,命谦带罪安职。淮抚路振飞,练义勇,各保坊村。