juǎn shí liù chóng zhēn shí sān nián gēng chén
卷十六 崇祯十三年庚辰
zhèn mín
赈民
rùn zhēng yuè, mìng xún chéng yù shǐ zhǔ zhōu zhèn jī, fā tǎng jīn bā qiān, zhèn zhēn dìng. fā tǎng jīn liù qiān, zhèn shān dōng. èr yuè, fēng mái kàng hàn, zhào qiú zhí yán. sān yuè, fēn zhèn jī nán sān wàn jīn. shì rì yǔ. yòu zhèn jīng shī pín mín, gè qián èr bǎi. qī yuè, fā tǎng jīn èr wàn, zhèn shùn tiān bǎo dìng. bā yuè, fā cāng sù zhèn hé dōng jī mín. jiǔ yuè, mìng yǒu sī jì nàn mín yì bào hái. dōng shí yuè, chū tǎng jīn wàn liǎng, shì jiù mián yī èr wàn, gěi jīng shī qióng mín.
闰正月,命巡城御史煮粥赈饥,发帑金八千,赈真定。发帑金六千,赈山东。二月,风霾亢旱,诏求直言。三月,分赈畿南三万金。是日雨。又赈京师贫民,各钱二百。七月,发帑金二万,赈顺天保定。八月,发仓粟赈河东饥民。九月,命有司祭难民、瘗暴骸。冬十月,出帑金万两,市旧棉衣二万,给京师穷民。
jǐ mǎo gēng chén zhī jì, zhōng wài jiāo hòng, shàng niàn qióng mín lí zāi juān zhèn lǚ xià, ér yǒu sī zhí fǎ qīn dù rú gù. zhēn kě hèn yě.
己卯、庚辰之际,中外交讧,上念穷民罹灾蠲赈屡下,而有司执法侵蠹如故。真可恨也。
cè gòng shì
策贡士
sān yuè wáng cè gòng shì yú jiàn jí diàn, cì wèi zǎo dé dì yī. xiān shì, rùn zhēng yuè, shàng zhào gòng shì sì shí bā rén yú wén huá diàn. shàng wèn biān yú duō jǐng, hé yǐ bào chóu xuě chǐ? zǎo dé duì yuē: shǐ dà xiǎo zhū chén, jiē zhī suǒ chǐ, zé gōng yè zì jiàn. wěi wěi shù bǎi yán. zǎo dé, tōng zhōu rén, gèng zì yán wù yín shǒu chéng gōng. shàng xīn shí zhī. zhì shì yōu bá dì yī.
三月王策贡士于建极殿,赐魏藻德第一。先是,闰正月,上召贡士四十八人于文华殿。上问边隅多警,何以报仇雪耻?藻德对曰:使大小诸臣,皆知所耻,则功业自建。娓娓数百言。藻德,通州人,更自言戊寅守城功。上心识之。至是优拔第一。
xīn jìn shì zhào duì, shàng bá zhào yù sēn děng wǔ rén wéi hàn lín, zhōu zhēng rú wǔ rén wéi kē chén, wú bāng zhí wǔ rén wéi yù shǐ, jù pī yìng duì xiáng míng. yòu bá lǚ yáng děng shí sān rén, wèi lì bīng èr bù zhǔ shì, jù pī yìng duì shāo míng. cì xià dì jǔ rén wú xī huá tíng xiàn jiāng yīn xú liàng gōng děng wéi jìn shì. shí chēng qīn cì jìn shì.
新进士召对,上拔赵玉森等五人为翰林,周正儒五人为科臣,吴邦直五人为御史,俱批应对详明。又拔吕阳等十三人,为吏、兵二部主事,俱批应对稍明。赐下第举人无锡华廷献、江阴徐亮工等为进士。时称钦赐进士。
tài zǔ wú yuán nián zhì hàn lín yuàn, yǐ táo ān wèi hàn lín xué shì. hóng wǔ shí bā nián, shǐ dìng hàn lín guān zhì. yǒng lè èr nián jiǎ shēn kē, zé huì yuán yáng xiāng děng wǔ shí yī rén jí shàn shū yì liú děng shí rén, jù gǎi shù jí shì. cì nián zhēng yuè, fù mìng jiě jìn xuǎn shù jí shì yáng xiāng wǔ jìn duàn liáng děng èr shí bā rén. yú wén yuān gé yì yè. shí rén wèi zhī èr shí bā xiù. jiù zhì shù jí shì, jiān yī kē kǎo xuǎn, é dìng èr shí bā rén. zì wàn lì shí yī nián guǐ wèi lǐ tíng jī bǎng, shǐ lìng měi kē kǎo xuǎn yǐ èr shí èr rén wéi é. gù shù kē lái hàn lín guān zhì bǎi yú yuán, jiē wú suǒ shì shì. wéi yáng yáng cháng ān dào shàng, bài kè yǐn jiǔ ér yǐ. chóng zhēn jiǎ xū dīng chǒu liǎng kē, shǐ bù xuǎn shù jí shì, yǐ jí tuī yǒu yì zhèng zhě, zhuó rù hàn lín, yì zhì zhī yī biàn yě. zhì gēng chén xīn kē jìn shì zhào duì, shàng wèn jūn yǒu nán, dāng yún hé? xī rén zhào yù sēn duì yuē: wàn suì chén xùn sǐ, shàng hàn zhī. yīn wèn sì shì, yù sēn duì qiě qì, suì bá hàn lín. shí chēng qīn cì hàn lín. qí gān bàn huáng bàn zhū, zhòng róng zhī. huò yún gù lì. měi kē hàn lín xuǎn shí bā rén, wéi nán jīng jí zhè gè xuǎn èr rén, yú měi shěng yī rén, měi kē xuǎn kē dào měi shěng yī rén, fán yǒu dà zhèng bì hé shí sān xǐng rén zhuó yì, gù bèi zhī tiān xià de shī. cǐ zhì zhī shàn yě. jí chóng zhēn xīn wèi yǐ hòu. shǐ bù kǎo xuǎn, wéi qǔ zhī tuī wèi hàn lín kē dào yǐ. dài guǐ wèi kē fù kǎo shù jí shì. hòu yǐ yǒu, lóng wǔ lì, fù gǎi shù jí shì wèi shù cuì shì yún.
太祖吴元年置翰林院,以陶安为翰林学士。洪武十八年,始定翰林官制。永乐二年甲申科,择会元杨相等五十一人及善书、易流等十人,俱改庶吉士。次年正月,复命解缙选庶吉士杨相、武、进段良等二十八人。于文渊阁肄业。时人谓之二十八宿。旧制庶吉士,间一科考选,额定二十八人。自万历十一年癸未李廷机榜,始令每科考选以二十二人为额。故数科来翰林官至百余员,皆无所事事。惟扬扬长安道上,拜客饮酒而已。崇祯甲戌、丁丑两科,始不选庶吉士,以即推有异政者,擢入翰林,亦制之一变也。至庚辰新科进士召对,上问君有难,当云何?锡人赵玉森对曰:万岁臣殉死,上颔之。因问四事,玉森对且泣,遂拔翰林。时称钦赐翰林。旗杆半黄半朱,众荣之。或云故例。每科翰林选十八人,惟南京及浙各选二人,余每省一人,每科选科道每省一人,凡有大政必合十三省人酌议,故备知天下得失。此制之善也。及崇祯辛未以后。始不考选,惟取知推为翰林科道矣。迨癸未科复考庶吉士。后乙酉,隆武立,复改庶吉士为庶萃士云。
sì yuè, mìng kǎo xuǎn dà diǎn xū kē gòng jiān qǔ, yǐ shōu rén cái zhī yòng. yǐ ér lì bù kǎo xuǎn, bù liè jǔ gòng, tè mìng gòng shì bìng suì gòng èr bǎi liù shí sān rén, jù bǔ bù sì sī shǔ, tuī guān zhī xiàn, bù wéi lì.
四月,命考选大典须科贡兼取,以收人才之用。已而吏部考选,不列举贡,特命贡士并岁贡二百六十三人,俱补部寺司属,推官知县,不为例。
mìng cháo chén jí fǔ àn gè jǔ jiāng cái.
命朝臣及抚按各举将材。
míng zhì zuì zhòng jìn shì, kě shì zhì liù bù, jìn shì zhōng hàn lín wèi zuì, yī rù hàn lín zé bù qū xī. suī yī yāo bèi bù shèn zhé, suǒ yǐ yǎng xiāng tǐ yě. jǔ rén zhǐ kě shì zhì tài shǒu ér yǐ. gù jìn shì guān jǔ rén pō bēi, suī tóng chǔ bù shèn kuǎn jiē. zhì suì gòng yīn guān, yòu wú lùn yǐ. ruò wǔ zhí zé wēi shén, suī dà zhì zǒng róng, zì wén chén shì zhī yì mò yě. sī miào mìng kē gòng jiān qǔ, kě wèi yī xǐ jiù xí. rán èr bǎi liù shí sān rén jù bǔ bù sì sī shǔ, dé wú gèng jiǎo tài shèn hū?
明制最重进士,可仕至六部,进士中翰林为最,一入翰林则不屈膝。虽揖腰背不甚折,所以养相体也。举人止可仕至太守而已。故进士观举人颇卑,虽同处不甚款接。至岁贡荫官,又无论矣。若武职则微甚,虽大至总戎,自文臣视之抑末也。思庙命科贡兼取,可谓一洗旧习。然二百六十三人俱补部寺司属,得毋更矫太甚乎?
huáng dào zhōu tíng zhàng
黄道周廷杖
gēng chén sì yuè, huáng dào zhōu yǐ qián zhào duì. tè zhǐ bǔ jiāng xī bù zhèng sī dōu shì. xún fǔ jiě xué lóng jiàn jǔ zhī shū, lì xià bù, wén yǒu qiān tiē qí páng. jī shàng nù zhě, shàng suì yǐ dào zhōu dǎng xié luàn zhèng, xué lóng xùn sī, tí qí chǒu dǎi. dào zhōu xiān hái mǐn, wén xìn chí yì nán chāng, zhū shì shēn wèi wèn bù dá, yīn jù jīn wèi zèng, bù nà, shì zhě jiē kū. zhì jīng, yǔ xué lóng gè zhàng bā shí. xià xíng bù yù. huáng jǐng fǎng qū shì zhī, dào zhōu chuàng suī zhòng, shén qì wèi sǔn, dú yǐ kuī tǐ rǔ qīn wèi kě chǐ. yuè shù rì, hù bù zhǔ shì yè tíng xiù jiù shū shàng, zhàng yī bǎi, xuē jí wèi mín. tíng xiù, pú zhōu rén, jiǎng chéng zhū zhī xué. yǔ dào zhōu chū wèi cháng xiāng shí, shū shàng zì fēn bì sǐ, qí wèi zhì, jí yǔ xié xíng, jiāng bài zhàng, yán xiào zì ruò, lǎn zhàng zhě yì wèi xīn zhé. dào zhōu jiǔ xì, yī zhì shāo quán, ér tài xué shēng yú zhòng jí, yòu shàng shū yuē: huáng dào zhōu tōng jí èr shí zài, bàn jū fén lú, jī gǔ zhù shū, yī shēng xué lì, zhǐ zhī jūn qīn, suī yán cháng guò gàng, ér zhì shí zhōng chún, jīn chuǎn xī jǐn cún, yóu dú shū bù juàn, cǐ chén bù wéi dào zhōu xī, ér wèi huáng shàng tiān xià wàn shì xī yě. xī táng tài zōng hèn wèi zhēng zhī miàn zhé, zhì yù shā ér zhōng bù guǒ. hàn wǔ dì è jí àn zhī zhí jiàn, suī yuǎn chū ér shí yōu róng. huáng shàng yù yuǎn fǎ yáo shùn, nài hé chū hàn táng zhī xià, duàn bù yí yǐ dǎng rén qīng yì xué xíng cái pǐn zhī chén yě. tōng zhèng sī gé zhī bù shàng. zhòng jí bìng hé tōng zhèng sī shī bāng yào, shàng nù xià yù, yì zhàng yī bǎi lùn shù. fù zhào dào zhōu, xué lóng duì běi sī bù, réng jí jiā dǎi tíng xiù. tíng xùn yuē, yè wèn shú wèi mǐn huáng gōng zhě, dào zhōu xué lóng jiē hèn xiāng jiàn wǎn. běi sī shuài bī gòng dǎng yǔ, duàn liàn jí kù, wú suǒ de. miù zhǐ shù yuán sè zé. yǒu kūn shān zhū shēng zhū yǒng míng zhě, chí bǎi qián jiāng yí zhòng jí, yì zài xì zhōng, bìng sòng bù nǐ zuì.
庚辰四月,黄道周以前召对。特旨补江西布政司都事。巡抚解学龙荐举之疏,例下部,闻有签贴其旁。激上怒者,上遂以道周党邪乱政,学龙徇私,缇骑杻逮。道周先还闽,闻信驰诣南昌,诸士绅慰问不答,阴醵金为赠,不纳,视者皆哭。至京,与学龙各杖八十。下刑部狱。黄景昉趋视之,道周创虽重,神气未损,独以亏体辱亲为可耻。越数日,户部主事叶廷秀救疏上,杖一百,削籍为民。廷秀,濮州人,讲程朱之学。与道周初未尝相识,疏上自分必死,旗尉至,即与偕行,将拜杖,言笑自若,览杖者亦为心折。道周久系,医治稍痊,而太学生余仲吉,又上疏曰:黄道周通籍二十载,半居坟庐,稽古著书,一生学力,止知君亲,虽言尝过戆,而志实忠纯,今喘息仅存,犹读书不倦,此臣不为道周惜,而为皇上天下万世惜也。昔唐太宗恨魏征之面折,至欲杀而终不果。汉武帝恶汲黯之直谏,虽远出而实优容。皇上欲远法尧舜,奈何出汉唐之下,断不宜以党人轻议学行才品之臣也。通政司格之不上。仲吉并劾通政司施邦曜,上怒下狱,亦杖一百论戍。复诏道周,学龙对北司簿,仍即家逮廷秀。廷讯曰,叶问孰为闽黄公者,道周、学龙皆恨相见晚。北司帅逼供党与,锻炼极酷,无所得。谬指数员塞责。有昆山诸生朱永明者,持百钱将遗仲吉,亦在系中,并送部拟罪。
àn qí wèi zhì nán chāng, hé jùn huáng jù. yáo zhī fǔ miàn sòng gōng lǐ wǔ bǎi jīn, yòu sī lǐ sān bǎi jīn, huǒ zhǎng yuán cóng xiān yī bǎi jīn, yòu jǐn yī jiǔ xí zhé chéng zhé xí gòng sān shí jīn, yòu fēn kào jīn wú guǎn jiā jí cháng suí liù shí èr shí yú jīn, shí jiù shì shèn sān hú gōng wèi sī lǐ, liù yuè shí liù sòng sān shí jīn, gài dào zhōu wèi shěn yán jiā zhī fáng shī, shěn yòu wèi jiù shì zhī fáng shī yě. jiāng yuē guǎng sòng liù liǎng, yáng tíng lín sòng èr shí liǎng, yú rú niè sī wú shǒu dào pān gāo ān lìng cài fēng chéng lìng hǎo děng jù yǒu zhù jīn yuē qiān liǎng. yǒu zhū shēng péng tǔ wàng, chí zǒu jīng shī, wèi huáng jiě bù zhōng yòng. bù nèi bù qǔ, péng yí hái, sī háo wú rǎn, sòng huáng fū rén, fū rén yǐ dà yì cí zhī. sòng jiě jiā, jiě bù shòu. jì sòng jiù shì, jiù shì yǐ wéi gōng fèi, jìng wú suǒ sī yān. cǐ yī yì yě, kě wèi jiāng yòu zhī gāo yì, yì kě wèi qiān gǔ zhī gāo yì yě yǐ.
按旗尉至南昌,阖郡惶惧。姚知府面送公礼五百金,又私礼三百金,伙长袁从先一百金,又锦衣酒席折程折席共三十金,又分犒金吾管家及长随六十二十余金,时舅氏慎三胡公为司李,六月十六送三十金,盖道周为沈延嘉之房师,沈又为舅氏之房师也。姜曰广送六两,杨廷麟送二十两,余如臬司吴、守道潘、高安令蔡、丰城令郝等俱有助金约千两。有诸生彭土望,持走京师,为黄解部中用。部内不取,彭遗还,丝毫无染,送黄夫人,夫人以大义辞之。送解家,解不受。继送舅氏,舅氏以为公费,竟无所私焉。此一役也,可谓江右之高义,亦可谓千古之高义也已。
xú shí qí duì sān shì
徐石麒对三事
wǔ yuè, zhào tíng chén yú píng tái, wèn shǒu biān jiù huāng ān mín sān shì. tōng zhèng shǐ xú shí qí duì yǐ shǒu biān zài nóng zhàn hù yòng, jiù huāng zài quàn mín lún sù, ān mín zài shěng guān yòng xián, shàng shì zhī.
五月,召廷臣于平台,问守边救荒安民三事。通政使徐石麒对以守边在农战互用,救荒在劝民轮粟,安民在省官用贤,上是之。
xuē guó guān miǎn
薛国观免
gēng chén liù yuè, dà xué shì xuē guó guān miǎn. chū, guó guān yǐ wēn tǐ rén yuán, suì yú dīng chǒu bā yuè dé rù gé, shàng pō xiàng yòng zhī. zhì shì nǐ yù shī zhǐ, yì chǔ zhì shì. shàng cháng yǔ guó guān cháo shì lán huì. guó guān duì yuē: shǐ chǎng wèi dé rén, cháo shì hé gǎn dú huò? shí dōng chǎng tài jiàn wáng huà mín zài cè, hàn chū jiā bèi. yú shì, zhuān zhēn qí yīn shì yǐ zhì yú bài. guó guān jì xuē jí, jǐ shì zhōng yuán kǎi zài shū hé zhī, yán guó guān nà huì yǒu jī, bìng jí shàng shū fù yǒng chún, shì láng cài yì chēn děng, jù xià zhèn fǔ sī xùn. yòu xià dū yù shǐ yè yǒu shēng yú yù, yì yǐ tōng huì guó guān yě. shí zhū lián pō zhòng.
庚辰六月,大学士薛国观免。初,国观以温体仁援,遂于丁丑八月得入阁,上颇向用之。至是拟谕失旨,议处致仕。上尝语国观朝士婪贿。国观对曰:使厂卫得人,朝士何敢黩货?时东厂太监王化民在侧,汗出浃背。于是,专侦其阴事以至于败。国观既削籍,给事中袁恺再疏劾之,言国观纳贿有迹,并及尚书傅永淳,侍郎蔡奕琛等,俱下镇抚司讯。又下都御史叶有声于狱,亦以通贿国观也。时株连颇众。
lǐ zhèn shēng qǐng xiàn tián
李振声请限田
shí yī yuè, gōng bù zhǔ shì lǐ zhèn shēng, qǐng xiàn pǐn guān zhàn tián, rú yī pǐn tián shí qǐng, wū bǎi jiān, qí xià dì jiǎn, xià bù yì.
十一月,工部主事李振声,请限品官占田,如一品田十顷,屋百间,其下递减,下部议。
jǐng tián zhī zhì shàn yǐ, rán bù kě xíng yú hòu shì yě. xiàn tián zhī yì, yóu yǒu jǐng tián yí yì, yì zhōng bù néng xíng zhě. yǐ lì yú pín jiàn, ér bù biàn yú fù guì ěr.
井田之制善矣,然不可行于后世也。限田之议,犹有井田遗意,亦终不能行者。以利于贫贱,而不便于富贵耳。
jìn niān
禁蔫
niān cǎo, běn biān sài jūn zhōng suǒ yòng, yī kě wěi yáng, èr kě pì hán, gēng chén běi jùn yán yù jìn zhī. ér yíng jūn jí yú yù xià chén shì, qí wú jì rú cǐ. shì suì wú xī lìng páng chāng yǔn yì jìn niān, yǒu rén zhǒng shǎo xǔ, zhì zhī, yòng huì huò miǎn. shí tiān hàn, sú wèi lóng wèi niān bì qù, gù hū wèi huí lóng cǎo.
蔫草,本边塞军中所用,一可痿阳,二可辟寒,庚辰北郡严谕禁之。而营军即于谕下陈市,其无忌如此。是岁无锡令庞昌允亦禁蔫,有人种少许,治之,用贿获免。时天旱,俗谓龙畏蔫避去,故呼为回龙草。