sì chuān tǔ sī èr
◎四川土司二
bō zhōu xuān wèi sī yǒng níng xuān fǔ sī yǒu yáng xuān fǔ sī shí zhù xuān fǔ sī
△播州宣慰司 永寧宣撫司 酉陽宣撫司 石砫宣撫司
zūn yì fǔ jí bō zhōu. qín wèi yè láng qiě lán dì. hàn shǔ zāng kē. táng zhēn guān zhōng, gǎi bō zhōu. gān fú chū, nán zhào xiàn bō, tài yuán yáng duān yīng mù fù qí chéng, wèi bō rén suǒ huái fú, lì wǔ dài, zi sūn shì yǒu qí dì. sòng dà guān zhōng, yáng wén guì nà tǔ, zhì zūn yì jūn. yuán shì zǔ shòu yáng bāng xiàn xuān wèi shǐ, cì qí zi hàn yīng míng sài yīn bù huā, fēng bō guó gōng.
遵義府即播州。秦為夜郎且蘭地。漢屬牂牁。唐貞觀中,改播州。乾符初,南詔陷播,太原楊端應募復其城,為播人所懷服,歷五代,子孫世有其地。宋大觀中,楊文貴納土,置遵義軍。元世祖授楊邦憲宣慰使,賜其子漢英名賽因不花,封播國公。
hóng wǔ sì nián píng shǔ, qiǎn shǐ yù zhī. wǔ nián, bō zhōu xuān wèi shǐ yáng kēng tóng zhī luó chēn zǒng guǎn hé yīng mán yí zǒng guǎn zhèng hú děng, xiāng shuài lái guī, gòng fāng wù, nà yuán suǒ shòu jīn pái yín yìn tóng zhāng. zhào cì kēng yī bì, réng zhì bō zhōu xuān wèi shǐ sī, kēng chēn jiē réng jiù zhí. lǐng ān fǔ sī èr, yuē cǎo táng, yuē huáng píng zhǎng guān sī liù, yuē zhēn zhōu, yuē bō zhōu, yuē yú qìng, yuē bái ní, yuē róng shān, yuē zhòng ān. yǐ yīng děng wèi zhǎng guān. qī nián, zhōng shū shěng zòu: bō zhōu tǔ dì jì rù bǎn tú, dāng shōu qí gòng fù, suì nà liáng èr qiān wǔ bǎi shí wèi jūn chǔ. dì yǐ qí shuài xiān lái guī, tián shuì suí suǒ rù, bù bì yǐ é. yǐ, fù zhì bō zhōu huáng píng xuān fǔ. bō zhōu jiāng dù mán huáng ān zuò luàn, guì zhōu wèi zhǐ huī zhāng dài tǎo píng zhī. bā nián, kēng qiǎn qí dì qí lái gòng, cì yī bì. zì shì, měi sān suì yī rù gòng. shí sì nián qiǎn shǐ jī yù kēng: bǐ wén ěr tīng fú yán, shēng yí èr. jīn dà jūn nán zhēng, duō yòng zhàn qí, yí lǜ bīng èr wàn mǎ sān qiān wèi xiān fēng, shù biǎo ěr chéng. shí wǔ nián chéng bō zhōu shā xī, yǐ guān bīng yī qiān rén tǔ bīng èr qiān rén shù zhī. gǎi bō zhōu xuān wèi sī lì guì zhōu, gǎi huáng píng wèi wèi qiān hù suǒ. shí qī nián, kēng zi zhèn zú yú jīng, mìng yǒu sī guī qí sàng. èr shí nián zhēng kēng rù cháo, gòng mǎ shí pǐ. dì yù yǐ shǒu tǔ bǎo shēn zhī dào, cì chāo wǔ bǎi dìng. èr shí yī nián, bō zhōu xuān wèi shǐ sī bìng suǒ shǔ xuān fǔ sī guān, gè qiǎn qí zi lái cháo, qǐng rù tài xué, dì chì guó zi jiān guān shàn xùn dǎo zhī.
洪武四年平蜀,遣使諭之。五年,播州宣慰使楊鏗、同知羅琛、總管何嬰、蠻夷總管鄭瑚等,相率來歸,貢方物,納元所授金牌、銀印、銅章。詔賜鏗衣幣,仍置播州宣慰使司,鏗、琛皆仍舊職。領安撫司二,曰草塘,曰黃平;長官司六,曰真州,曰播州,曰餘慶,曰白泥,曰容山,曰重安。以嬰等為長官。七年,中書省奏:「播州土地既入版圖,當收其貢賦,歲納糧二千五百石為軍儲。」帝以其率先來歸,田稅隨所入,不必以額。已,復置播州黃平宣撫。播州江渡蠻黃安作亂,貴州衛指揮張岱討平之。八年,鏗遣其弟錡來貢,賜衣幣。自是,每三歲一入貢。十四年遣使齎諭鏗:「比聞爾聽浮言,生疑貳。今大軍南征,多用戰騎,宜率兵二萬、馬三千為先鋒,庶表爾誠。」十五年城播州沙溪,以官兵一千人、土兵二千人戍之。改播州宣慰司隸貴州,改黃平衛為千戶所。十七年,鏗子震卒於京,命有司歸其喪。二十年征鏗入朝,貢馬十匹。帝諭以守土保身之道,賜鈔五百錠。二十一年,播州宣慰使司並所屬宣撫司官,各遣其子來朝,請入太學,帝敕國子監官善訓導之。
yǒng lè sì nián miǎn bō zhōu huāng tián zū, shè zhòng ān zhǎng guān sī, lì bō zhōu xuān wèi sī, yǐ zhāng fú bǎo wèi zhǎng guān, yǐ fú bǎo cháng zhāo jí zhòng ān mán mín xiǎng huà gù yě. qī nián, xuān wèi shǐ yáng shēng zhāo yù cǎo táng huáng píng zhòng ān suǒ xiá dāng kē gé yōng děng shí èr zhài mán rén lái guī. xuān dé sān nián, shēng hè wàn shòu jié hòu qī, lǐ bù yì yǔ bàn shǎng. dì yǐ dào yuǎn, wù duó qí cì. qī nián, cǎo táng suǒ shǔ gǔ rén sàn děng sì shí yī zhài mán zuò luàn, zǒng bīng chén huái jiǎo fǔ zhī, xuán dìng.
永樂四年免播州荒田租,設重安長官司,隸播州宣慰司,以張佛保為長官,以佛保嘗招輯重安蠻民響化故也。七年,宣慰使楊升招諭草塘、黃平、重安所轄當科、葛雍等十二寨蠻人來歸。宣德三年,升賀萬壽節後期,禮部議予半賞。帝以道遠,勿奪其賜。七年,草塘所屬谷亻散等四十一寨蠻作亂,總兵陳懷剿撫之,旋定。
zhèng tǒng shí sì nián, xuān wèi shǐ yáng gāng lǎo jí, yǐ qí zi huī dài. jǐng tài sān nián, huī zòu: hú guì suǒ xiá zhēn pōu wǔ bèn děng miáo zéi, jiū hé cǎo táng jiāng dù zhū miáo huáng lóng wéi bǎo děng, shā lüè rén mín, lǚ fǔ fù pàn, qǐ diào bīng zhēng jiǎo, yǐ jìng mín huàn. dì mìng zǒng dū wáng lái zǒng bīng liáng bǎo děng, huì tóng sì chuān xún fǔ jiǎo zhī. qī nián, diào huī bīng zhēng tóng gǔ wǔ kāi pàn miáo, cì chì bān shǎng.
正統十四年,宣慰使楊綱老疾,以其子輝代。景泰三年,輝奏:「湖、貴所轄臻、剖、五坌等苗賊,糾合草塘、江渡諸苗黃龍、韋保等,殺掠人民,屢撫復叛,乞調兵征剿,以靖民患。」帝命總督王來、總兵梁珤等,會同四川巡撫剿之。七年,調輝兵征銅鼓、五開叛苗,賜敕頒賞。
chéng huà shí nián yǐ bō zhōu zéi jī guǒ děng lǚ suì wèi huàn, chì zé chuān guì zhèn xún guān. zhèng tǒng mò, miáo mán jù zhòng kòu biān, tǔ guān tóng zhī luó hóng zòu, huī yǒu jí, qǐ yǐ qí zi ài dài. dì mìng ài xí zhí, réng chì ài jí lǜ bīng cóng zǒng bīng guān jiǎo zéi. xiān shì, huī zòu suǒ shǔ yāo bà gàn dì wǔ shí sān zhài jí zhòng ān suǒ xiá wān xī děng zhài, lǚ bèi miáo mán zhàn jù, qǐ lìng hú guì huì bīng zhēng zhī. mìng rú huī yán. bù yì yǐ ài nián yòu, qǐng réng qǐ huī zàn lǐ jūn shì. yòu yǐ huī nán dú rèn, yí chì dōu yù shǐ zhāng zàn qīn zhì bō zhōu dū lǐ, lì huī děng zhèn yáng wēi wǔ, yǐ bèi zhēng diào, qí jī yí xī tīng zàn cái chù.
成化十年以播州賊齎果等屢歲為患,敕責川、貴鎮巡官。正統末,苗蠻聚眾寇邊,土官同知羅宏奏,輝有疾,乞以其子愛代。帝命愛襲職,仍敕愛即率兵從總兵官剿賊。先是,輝奏所屬夭壩干地五十三寨及重安所轄灣溪等寨,屢被苗蠻占據,乞令湖、貴會兵征之。命如輝言。部議以愛年幼,請仍起輝暫理軍事。又以輝難獨任,宜敕都御史張瓚親至播州督理,勵輝等振揚威武,以備徵調,其機宜悉聽瓚裁處。
shí èr nián, zàn dū zhū jūn jí huī gōng bài wān xī yāo bà gàn dì zhū miáo, fán pò shān zhài shí liù, zhǎn shǒu sì bǎi jiǔ shí liù jí, fǔ nán fù jiǔ qiān bā bǎi yú kǒu. shì xià bīng bù, yǐ miáo jiù fǔ zhě duō, yí liàng wèi chù fēn. zàn yì shè ān níng xuān fǔ sī, bìng huái yuǎn xuān huà èr zhǎng guān sī, jiàn jìng nán lóng chǎng èr bǎo, mìng huī dǒng qí yì. huī diào bīng mín wǔ qiān yú, lì zhì suǒ, wěi suǒ shǔ huáng píng zhū zhǎng guān, fēn pì chéng yuán. jiāng jùn, huī yīn zòu: gè zhài miáo mán, jìn pō zhī jù, dàn dà jūn hái hòu, nán bǎo wú yú. bō zhōu xiàng shè cāo shǒu tǔ bīng yī qiān wǔ bǎi rén, jīn bō shǒu huái yuǎn jìng nán yāo piào lóng chǎng gè èr bǎi rén, xuān huà bǎi rén, ān níng liù bǎi rén, qí jiā shǔ yí xǐ zhī tóng jū, wèi gù shǒu jì. qí gōng zhī wèi bì zhě, yí mìng chén zǐ ài dǒng zhī, ér tīng chén zhì shì rú gù. zhào cóng zhī. shí wān xī jì lì ān níng xuān fǔ, làn tǔ zhū mán è qí bī, suì yǐn jī guǒ děng gōng xiàn yāo piào jìng nán chéng bǎo, wéi ān níng. ài xīn xí, lì fú néng zhī, qiú yuán yú chuān guì èr zhèn. bīng bù zòu qǐ huī zài tǒng bīng jiǎo zhī, yòu chì chuān guì bīng wèi zhù. shí wǔ nián, guì zhōu xún fǔ chén yǎn zòu: miáo zéi jī guǒ zhuǎn héng, qǐ diào chuān hú děng guān jūn wǔ wàn wǔ qiān, kè qī huì guì zhōu, tīng yǎn jié zhì. bīng bù yán: zéi zuò yú sì chuān, ér guì zhōu shǒu chén zì yù jié zhì zhū jūn, kǒng yǒu yāo gōng zhī rén zhǔ zhī. qiě xìng shī wǔ wàn, yǐ bàn nián jì, xū jūn chǔ shí sān wàn wǔ qiān dàn, shān lù xiǎn jùn, yù yùn zhī fū xū èr shí qī wàn zhòng, kuàng tiān jiāng shǔ, zhàng lì kě yú. dì rán qí zòu.
十二年,瓚督諸軍及輝攻敗灣溪、夭壩干地諸苗,凡破山寨十六,斬首四百九十六級,撫男婦九千八百餘口。事下兵部,以苗就撫者多,宜量為處分。瓚議設安寧宣撫司,並懷遠、宣化二長官司,建靖南、龍場二堡,命輝董其役。輝調兵民五千餘,立治所,委所屬黃平諸長官,分甓城垣。將竣,輝因奏:「各寨苗蠻,近頗知懼,但大軍還後,難保無虞。播州向設操守土兵一千五百人,今撥守懷遠、靖南、夭漂、龍場各二百人,宣化百人,安寧六百人,其家屬宜徙之同居,為固守計。其工之未畢者,宜命臣子愛董之,而聽臣致仕如故。」詔從之。時灣溪既立安寧宣撫,爛土諸蠻惡其逼,遂引齎果等攻陷夭漂、靖南城堡,圍安寧。愛新襲,力弗能支,求援於川、貴二鎮。兵部奏起輝再統兵剿之,又敕川、貴兵為助。十五年,貴州巡撫陳儼奏:「苗賊齎果轉橫,乞調川、湖等官軍五萬五千,剋期會貴州,聽儼節制。」兵部言:「賊作於四川,而貴州守臣自欲節制諸軍,恐有邀功之人主之。且興師五萬,以半年計,須軍儲十三萬五千石,山路險峻,諭運之夫須二十七萬眾,況天將暑,瘴癘可虞。」帝然其奏。
èr shí èr nián, ài xiōng xuān fǔ yáng yǒu jié zòu ài, dì mìng xíng bù shì láng hé qiáo xīn wǎng kān. èr shí sān nián, qiáo xīn zòu: huī zài rì, nì qí shù zǐ yǒu, yù lìng chéng xí, zhǎng guān zhāng yuān ā shùn zhī. ān fǔ sòng tāo wèi yáng shì jiā fǎ, lì sì yǐ dí, ài yí lì. huī bù dé yǐ lì ài, yòu yù gē dì yǐ shòu yǒu, móu yú yuān, yīn yǐ yāo bà gàn nǎi běn zhōu huái yuǎn gù dì, wèi shēng miáo suǒ jù, qǐng bīng qǔ zhī. róng shān zhǎng guān hán xuān yǐ tǔ mín ān jí rì jiǔ, bù yí zhēng. yuān yǔ huī jì zhí xuān, zhàng shā zhī. qián xún fǔ zhāng zàn shòu huī lù, yǐ qí dì shè ān níng xuān fǔ sī, mào yǐ yǒu rèn xuān fǔ. huī lì quàn, yǐ suǒ yǒu jīn yù fú yòng zhuāng tián zhào zhū zi jūn fēn zhī. huī méi, yuān nǎi yǔ yǒu qián móu cì ài, yuān dì shēn yì yǔ móu, bù guǒ, yǒu suì zòu ài jū chù qì yòng tiě nǐ cháo tíng, yòu tōng táng fǔ, mì shū wǎng lái, sī xí bīng fǎ tiān wén, móu bù guǐ, shì jiē wū. dì mìng zhǎn yuān shēn. yǐ ài xìn chán báo xiōng, yǒu yīn gōng shàn shā, qiě móu dí, dào guān qián, jiē yǒu zuì. ài shú fù rèn, yǒu qiān bǎo níng jī guǎn, réng chì qiáo xīn cóng yí chù zhì.
二十二年,愛兄宣撫楊友訐奏愛,帝命刑部侍郎何喬新往勘。二十三年,喬新奏:「輝在日,溺其庶子友,欲令承襲,長官張淵阿順之。安撫宋韜謂楊氏家法,立嗣以嫡,愛宜立。輝不得已立愛,又欲割地以授友,謀於淵,因以夭壩干乃本州懷遠故地,為生苗所據,請兵取之。容山長官韓瑄以土民安輯日久,不宜征。淵與輝計執瑄,杖殺之。前巡撫張瓚受輝賂,以其地設安寧宣撫司,冒以友任宣撫。輝立券,以所有金玉、服用、莊田召諸子均分之。輝沒,淵乃與友潛謀刺愛,淵弟深亦與謀,不果,友遂奏愛居處器用僣擬朝廷,又通唐府,密書往來,私習兵法、天文,謀不軌,事皆誣。」帝命斬淵、深。以愛信讒薄兄,友因公擅殺,且謀嫡,盜官錢,皆有罪。愛贖復任,友遷保寧羈管,仍敕喬新從宜處治。
hóng zhì yuán nián zēng shè zhòng ān shǒu yù qiān hù suǒ, mìng bō zhōu suì diào tǔ bīng yī qiān zhù shù shǒu. qī nián, yǐ píng miáo gōng, cì chì láo ài. shí sì nián, diào bō zhōu bīng wǔ qiān zhēng guì zhōu zéi fù mǐ lǔ děng.
弘治元年增設重安守御千戶所,命播州歲調土兵一千助戍守。七年,以平苗功,賜敕勞愛。十四年,調播州兵五千征貴州賊婦米魯等。
zhèng dé èr nián shēng bō zhōu xuān wèi shǐ yáng bīn wèi sì chuān àn chá shǐ, réng lǐ xuān wèi shì. jiù zhì, tǔ guān yǒu gōng, cì yī dài, huò jīng shǎng bù zhòng, wú liè xián fāng miàn zhě. bīn jiǎo héng, bù shòu liǎng sī jié zhì, fěng ān fǔ luó zhōng děng shàng qí píng pǔ ān děng zhàn gōng, zhòng lù liú jǐn, dé zhī. yú nián, xún àn yù shǐ yú zī yán bù yí shòu, nǎi cái zhī, réng yuán zhí. chū, yǒu jì biān zhì bǎo níng, ài yì zì, hòu liǎn yǐ huì zhōng guì, zhēng qǔ yǒu xiàng suǒ jū kǎi lǐ dì zhě dú kē. tóng zhī yáng cái jū ān níng, chéng zhī, zuī bō yóu shén, zhū miáo fèn yuàn. kǎi lǐ mín wèi yǒu zòu fù guān, fú dé, nǎi qián rù bǎo níng, yǐ yǒu hái, jiū zhòng zuò luàn, gōng bō zhōu, fén ài jū dì jí gōng sī xiè yǔ lüè jǐn, suì shā cái, duō suǒ cán lù. ài lǚ zòu yú cháo, dì mìng zhèn xún guān diào bīng zhēng zhī. huì yǒu sǐ, suì huǎn shī. yǐ ér zhèn xún guān yán: yǒu zi hóng néng huǐ guò zì xīn, qiě shàn fǔ yù, mán zhòng yuàn tīng qí yuē shù. qí qián wèi yǒu suǒ fén shā zhě, jù yǐ suí tǔ sú zhé cháng, qiě hái suǒ qīn duó yú guān. qǐ shòu hóng guān dài wèi tǔ shě, xié tóng bō zhōu jīng lì sī fǔ jí zhū mán. qí jiā zhòng zhì bǎo níng zhě réng guī zhī, lì bō zhōu guǎn xiá. bìng yù bīn yǔ hóng xié hé, bù dé zài zào xìn duān. bào kě. wèi jǐ, bō zhōu ān fǔ sòng huái zòu: guì zhōu kǎi kǒu làn tǔ miáo hūn yú kǎi lǐ cǎo táng zhū zhài, yīn xiāng gòu jié, yòu chū miáo wèi luàn. qǐ cì bīn chì, lìng měi nián xún shì biān jìng, huì hú guǎng zhèn xún guān fǔ chù. bù yì, tǔ guān xiàng wú lǐng chì chū xún zhě. yù bīn yí fǔ suī tǔ zhòng, jí mù qīn zú, yǐ fù cháo tíng yōu dài zhī yì. yīn shòu zhì shì xuān wèi ài wèi zhāo yì jiāng jūn, gěi gào mìng, cì qí lín fú. shí bīn yòu wèi qí fù qǐng jìn jiē jí fú sè, lǐ kē bó zhī, yǐ fú sè děng wēi suǒ xì, bù kě jiǎ. bīng bù yǐ ài jiù yǒu jiǎo zéi gōng, jiē xǔ zhī. bīn fù wèi qí zi xiāng qǐng rù xué, bìng dé cì guān dài.
正德二年升播州宣慰使楊斌為四川按察使,仍理宣慰事。舊制,土官有功,賜衣帶,或旌賞部眾,無列銜方面者。斌狡橫,不受兩司節制,諷安撫羅忠等上其平普安等戰功,重賂劉瑾,得之。逾年,巡按御史俞緇言不宜授,乃裁之,仍原職。初,友既編置保寧,愛益恣,厚斂以賄中貴,征取友向所居凱里地者獨苛。同知楊才居安寧,乘之,朘剝尤甚,諸苗憤怨。凱里民為友奏復官,弗得,乃潛入保寧,以友還,糾眾作亂,攻播州,焚愛居第及公私廨宇略盡,遂殺才,多所殘戮。愛屢奏於朝,帝命鎮巡官調兵征之。會友死,遂緩師。已而鎮巡官言:「友子弘能悔過自新,且善撫馭,蠻眾願聽其約束。其前為友所焚殺者,俱已隨土俗折償,且還所侵奪於官。乞授弘冠帶為土舍,協同播州經歷司撫輯諸蠻。其家眾置保寧者仍歸之,隸播州管轄。並諭斌與弘協和,不得再造釁端。」報可。未幾,播州安撫宋淮奏:「貴州凱口爛土苗婚於凱里草塘諸寨,陰相構結,誘出苗為亂。乞賜斌敕,令每年巡視邊境,會湖廣鎮巡官撫處。」部議,土官向無領敕出巡者。諭斌宜撫綏土眾,輯睦親族,以副朝廷優待之意。因授致仕宣慰愛為昭毅將軍,給誥命,賜麒麟服。時斌又為其父請進階及服色,禮科駁之,以服色等威所系,不可假。兵部以愛舊有剿賊功,皆許之。斌復為其子相請入學,並得賜冠帶。
shí èr nián, bō zhōu ān fǔ luó zhōng sòng huái děng zòu: bīn yǒu fù sàng, yù yuán wén chén lì shǒu zhì, dàn biān fáng wèi zhòng, qǐ réng lìng zhǎng yìn lǐ shì. chū, yáng hóng jì guī kǎi lǐ, yǔ zhòng ān tǔ shě féng lún děng yǒu yuàn. hóng zú, lún děng yòu miáo mán gōng zhī, gèng xiāng chóu shā, qīn yì guì zhōu jìng. xún fǔ zōu wén shèng yán zhuàng, qiě qǐng yí wén sì chuān, huì guān fǔ chù, yú suì bù bào. wén shèng nǎi qiǎn cān yì cài cháo rù bō zhōu, dū zhì shì yáng bīn fǔ píng zhī. yīn yán: yí fù ān níng xuān fǔ, bǐ hóng zǐ dì xí zhī. bīn wèi shuāi, yí réng qǐ rèn shì, yǐ zhì zhū mán zhài. cháo yǒu fǔ mán láo, yí liàng zhuó. bīng bù yì: ān níng yǐ gé bù kě fù, bīn zi jì dài, yì bù kě qǐ. tǔ guān yīng xí yǔ fǒu, shǔ sì chuān, fēi qián suǒ de zhuān. shèng suǒ qǐng nán xíng, ér gōng bù kě wū. shí liù nián cì bīn mǎng yī yù dài.
十二年,播州安撫羅忠、宋淮等奏:「斌有父喪,欲援文臣例守制,但邊防為重,乞仍令掌印理事。」初,楊弘既歸凱里,與重安土舍馮綸等有怨。弘卒,綸等誘苗蠻攻之,更相仇殺,侵軼貴州境。巡撫鄒文盛言狀,且請移文四川,會官撫處,逾歲不報。文盛乃遣參議蔡潮入播州,督致仕楊斌撫平之。因言:「宜復安寧宣撫,俾弘子弟襲之。斌未衰,宜仍起任事,以制諸蠻寨。潮有撫蠻勞,宜量擢。」兵部議:「安寧已革不可復,斌子既代,亦不可起。土官應襲與否,屬四川,非黔所得專。盛所請難行,而功不可誣。」十六年賜斌蟒衣玉帶。
jiā jìng yuán nián cì bō zhōu rú xué sì shū jí zhù, cóng xuān wèi yáng xiāng zòu yě. hóng jì sǐ, qí dì zhāng qiú xí zhí bù dé, shí dào biān, jié bái ní sī yìn xìn, fù yǔ xiāng gòu bīng. shǒu chén qǐ gǎi kǎi lǐ shǔ guì zhōu, yǐ zhāng wèi tǔ zhī zhōu jiě shì zhī. bīng bù yì: zhāng xí fù xiōng zhī è, xìng miǎn yú gū gǎn sì rán zhí yìn xìn yǐ yào xié, dāng mìng chuān guì shǒu chén àn qí qián hòu zhēng chǎn shā rén zhū zuì, zhì yú lǐ. ruò zhāng huǐ guò shū qíng, hái suǒ huò yìn, shàng kě liàng shòu yī guān, tīng diào shā zéi yǐ zì xiào. tǎng huò hù zhōng, bì zhū yǐ wèi wán fǎ jiè. jì, suì xǔ zhāng xí xuān fǔ, ér gǎi ān níng wèi kǎi lǐ, lì guì chuān. chū, yáng xiāng zhī zǔ fù jiē yǐ dí shù xiāng zhēng, tī huò shù shì. zhì shì, xiāng fù chǒng shù zǐ xù. dí zǐ liè mǔ zhāng, hàn shén, yǔ liè dào bīng zhú xiāng, xiāng zǒu, kè sǐ shuǐ xī. liè qiú fù shī, xuān wèi ān wàn quán yīn yào xié shuǐ yān tiān wàng gù dì, ér hòu yǔ shī, liè yáng xǔ zhī. jí xiāng sàng hái, liè jìn dì bù yǔ, suì yǔ shuǐ xī gòu nán, yòu shā qí zhǎng guān wáng fú. shí jiā jìng èr shí sān nián yě. liè jì dài xí, suì yǔ fú dǎng lǐ bǎo zhì bīng xiāng gōng, chuí shí nián, zǒng dū féng yuè diào zǒng bīng shí bāng xiàn tǎo píng zhī. zhēn zhōu miáo lú ā xiàng zhě yì jiǔ chēng luàn, bāng xiàn yǐ bīng qī qiān jī bài zhī. yǒu yán zéi qiú yuán yú bō zhě, bāng xiàn yuē: wú fāng diào shuǐ xī bīng, shēng yáng liè zhù nì zuì, liè xiá jiù rén hū. yǐ, qín ā xiàng fù zǐ, zhǎn huò sì bǎi yú rén. chū, jiā jìng chū, yì fēn kǎi lǐ shǔ guì zhōu, jì, yòu yǐ bō dì duō zài guì zhōu jìng, bìng gǎi shǔ sī shí bīng bèi. jí zhēn zhōu dào píng, dì fāng ān jìng, bō rén yǐ wèi fēi biàn. chuān guì shǒu chén yì yì bù jué, mìng zǒng dū huì kān. zǒng dū zòu, réng yǐ bō guī sì chuān, ér guì zhōu sī shí bīng bèi réng jiān zhì bō yǒu píng yì zhū tǔ sī shì, bào kě.
嘉靖元年賜播州儒學《四書集注》,從宣慰楊相奏也。弘既死,其弟張求襲職不得,時盜邊,劫白泥司印信,復與相構兵。守臣乞改凱里屬貴州,以張為土知州解釋之。兵部議:「張習父兄之惡,倖免於辜;敢肆然執印信以要挾,當命川、貴守臣按其前後爭產殺人諸罪,置於理。若張悔過輸情,還所獲印,尚可量授一官,聽調殺賊以自效。倘或怙終,必誅以為玩法戒。」既,遂許張襲宣撫,而改安寧為凱里,隸貴川。初,楊相之祖父皆以嫡庶相爭,梯禍數世。至是,相復寵庶子煦。嫡子烈母張,悍甚,與烈盜兵逐相,相走,客死水西。烈求父屍,宣慰安萬銓因要挾水煙、天旺故地,而後予屍,烈陽許之。及相喪還,烈靳地不予,遂與水西構難,又殺其長官王黻。時嘉靖二十三年也。烈既代襲,遂與黻黨李保治兵相攻,垂十年,總督馮岳調總兵石邦憲討平之。真州苗盧阿項者亦久稱亂,邦憲以兵七千擊敗之。有言賊求援於播者,邦憲曰:「吾方調水西兵,聲揚烈助逆罪,烈暇救人乎。」已,擒阿項父子,斬獲四百餘人。初,嘉靖初,議分凱里屬貴州,既,又以播地多在貴州境,並改屬思石兵備。及真州盜平,地方安靖,播人以為非便。川、貴守臣異議不決,命總督會勘。總督奏,仍以播歸四川,而貴州思石兵備仍兼制播、酉、平、邑諸土司事,報可。
lóng qìng wǔ nián, liè sǐ, zi yīng lóng qǐng xí, mìng yǔ zhí. wàn lì yuán nián gěi yīng lóng xuān wèi shǐ chì shū. bā nián cì gù xuān wèi yáng liè jì zàng, cóng yīng lóng qǐng yě. shí sì nián, yīng lóng xiàn dà mù qī shí, cái měi, cì fēi yú fú, yòu fù yǐn qí zǔ bīn cì mǎng lì. bù yì, yǐ bīn yǒu jūn gōng, qiě chū tè ēn, wèi kě wèi bǐ. dì mìng yǐ dōu zhǐ huī shǐ xián shòu yīng lóng.
隆慶五年,烈死,子應龍請襲,命予職。萬曆元年給應龍宣慰使敕書。八年賜故宣慰楊烈祭葬,從應龍請也。十四年,應龍獻大木七十,材美,賜飛魚服,又復引其祖斌賜蟒例。部議,以斌有軍功,且出特恩,未可為比。帝命以都指揮使銜授應龍。
shí bā nián, guì zhōu xún fǔ yè mèng xióng shū lùn yīng lóng xiōng è zhū shì, xún àn chén xiào lì shù yīng lóng èr shí sì dà zuì. shí fāng fáng yù sōng pān, diào bō zhōu tǔ bīng xié shǒu, sì chuān xún àn lǐ huà lóng shū qǐng zàn miǎn kān wèn, bǐ yīng lóng dài zuì tú gōng. yóu shì, chuān guì fǔ àn shū biàn, zài shǔ zhě wèi yīng lóng wú kě kān zhī zuì, zài qián zhě wèi shǔ yǒu sī nì yīng lóng zhī xīn. yú shì gěi shì zhōng zhāng xī gāo děng, yǐ shì shǔ zhòng dà, liǎng shěng lì hài, qǐ màn bù xiāng guān zhě, qǐ cóng gōng huì kān, wú zhí chéng xīn. shí jiǔ nián, mèng xióng zhǔ yì, bō zhōu suǒ xiá wǔ sī gǎi tǔ wèi liú, xī shǔ zhòng qìng, yǔ huà lóng yì fù xiāng zuǒ. huà lóng suì yǐn xián qiú chì. gài yīng lóng běn xióng cāi, zǔ bīng shì shā, suǒ xiá wǔ sī qī xìng xī pàn lí. bì qiè tián tú qī zhāng shì, bìng jí qí mǔ. qī shū zhāng shí zhào yǔ suǒ bù hé ēn sòng shì chén děng shàng biàn, gào yīng lóng fǎn. mèng xióng qǐng fā bīng jiǎo zhī, shǔ zhōng shì dài fū xī wèi shǔ sān miàn lín bō, shǔ yì yǐ shén bó shù, jiē qí dàn yā, qiě bīng xiāo yǒng, shù zhēng diào yǒu gōng, jiǎn chú wèi wèi zhǎng cè. yǐ gù, shǔ fǔ àn bìng zhǔ fǔ. cháo yì mìng kān, yīng lóng yuàn fù shǔ, bù fù qián.
十八年,貴州巡撫葉夢熊疏論應龍兇惡諸事,巡按陳效歷數應龍二十四大罪。時方防禦松潘,調播州土兵協守,四川巡按李化龍疏請暫免勘問,俾應龍戴罪圖功。由是,川、貴撫按疏辨,在蜀者謂應龍無可勘之罪,在黔者謂蜀有私暱應龍之心。於是給事中張希皋等,以事屬重大,兩省利害,豈漫不相關者,乞從公會勘,無執成心。十九年,夢熊主議,播州所轄五司改土為流,悉屬重慶,與化龍意復相左。化龍遂引嫌求斥。蓋應龍本雄猜,阻兵嗜殺,所轄五司七姓悉叛離。嬖妾田屠妻張氏,並及其母。妻叔張時照與所部何恩、宋世臣等上變,告應龍反。夢熊請發兵剿之,蜀中士大夫悉謂蜀三面鄰播,屬裔以什伯數,皆其彈壓,且兵驍勇,數徵調有功,剪除未為長策。以故,蜀撫按並主撫。朝議命勘,應龍願赴蜀,不赴黔。
èr shí nián, yīng lóng yì zhòng qìng duì bù, zuò fǎ dāng zhǎn, qǐng yǐ èr wàn jīn shú. yù shǐ zhāng hè míng fāng bó wèn, huì wō dà rù cháo xiān, zhēng tiān xià bīng, yīng lóng yīn zòu biàn, qiě yuàn jiāng wǔ qiān bīng zhēng wō zì shú, zhào shì zhī. bīng yǐ qǐ xíng, xún bào bà. xún fǔ wáng jì guāng zhì, yán tí kān jié, yīng lóng kàng bù chū. zhāng shí zhào děng fù yì zòu què xià, jì guāng yòng bīng zhī yì suì jué. èr shí yī nián, jì guāng zhì zhòng qìng, yǔ zǒng bīng liú chéng sì děng fēn bīng sān dào jìn lóu shān guān, tún bái shí kǒu. yīng lóng yáng yuē jiàng, ér tǒng miáo bīng jù guān chōng jī. chéng sì bīng bài, shā shāng dà bàn. huì jì guāng lùn bà, jí chè bīng, wěi qì zī zhòng lüè jǐn. qián shī xié jiǎo, yì wú gōng. shí sì chuān xīn fǔ tán xī zhōng yǔ guì zhōu zhèn fǔ zài yì jiǎo, yù shǐ xuē jì mào zhǔ fǔ. yīng lóng shàng shū zì bái, qiǎn qí dǎng xié jīn rù jīng xíng jiān, zhí yuán zòu hé ēn yì qí jiāng xiàn.
二十年,應龍詣重慶對簿,坐法當斬,請以二萬金贖。御史張鶴鳴方駁問,會倭大入朝鮮,征天下兵,應龍因奏辨,且願將五千兵征倭自贖,詔釋之。兵已啟行,尋報罷。巡撫王繼光至,嚴提勘結,應龍抗不出。張時照等復詣奏闕下,繼光用兵之議遂決。二十一年,繼光至重慶,與總兵劉承嗣等分兵三道進婁山關,屯白石口。應龍佯約降,而統苗兵據關衝擊。承嗣兵敗,殺傷大半。會繼光論罷,即撤兵,委棄輜重略盡。黔師協剿,亦無功。時四川新撫譚希忠與貴州鎮、撫再議剿,御史薛繼茂主撫。應龍上書自白,遣其黨攜金入京行間,執原奏何恩詣綦江縣。
èr shí èr nián, yǐ bīng bù shì láng xíng jiè zǒng dū guì zhōu. èr shí sān nián, jiè zhì shǔ, chá yǒng níng yǒu yáng jiē yīng lóng yīn gòu, ér huáng píng bái ní jiǔ wèi chóu chóu, yí jiǎn qí zhī dǎng. nǎi xí yīng lóng, wèi dāng dài yǐ bù sǐ. huì shuǐ xī xuān wèi ān jiāng chén qǐng fù guó hēng xù diǎn, bīng bù shàng shū shí xīng shǒu zhá shì jiāng chén, qù yīng lóng jiù lì dé shì, jiāng chén fèng zhá zhì bō zhāo yīng lóng. shí qī xìng kǒng yīng lóng chū dé chú zuì, ér sì fāng wáng mìng cuàn nì qí jiān, yòu xìng lóng fǎn, yīn yǐ wèi lì, yì chuán wén yí, zhé cóng zhōng zǔ. jiè xí zhòng qìng zhī fǔ wáng shì qí yì qí jiāng, qù yīng lóng ān wěn tīng kān. yīng lóng shǐ dì zhào lóng zhì ān wěn, zhì yóu shě, chǔ bèi kòu tóu jiāo yíng, zhì xì qiān rú lǐ, yán: yīng lóng fù qú kuí, dài zuì sōng kǎn. suǒ bù gǎn zhì ān wěn zhě, kǒng duò ān wěn chóu mín bù cè huò yě, xìng qǐng zhì sōng kǎn shòu shì. shì qí yuē, sōng kǎn yì nǎng zòu kān dì. jí dān qí wǎng. yīng lóng guǒ miàn fù dào páng, qì qǐng sǐ zuì, yuàn zhí zuì rén, xiàn fá jīn, dé zì bǐ ān guó hēng. guó hēng zhě, nǎng yì bèi jié jù zuì bù chū jiè, gù yīng lóng yǐn zhī. shì qí wèi qǐng yú jiè, xǔ zhī, yīng lóng nǎi fù xiàn huáng yuán děng shí èr rén. àn yàn, dǐ yīng lóng zhǎn, lùn shú, shū sì wàn jīn zhù cǎi mù, réng gé zhí, yǐ zi cháo dòng dài, cì zǐ kě dòng jī fǔ zhuī shú, huáng yuán děng zhǎn zhòng qìng shì, zǒng dū yǐ wén. shí wō qì wèi jìng, bīng bù yù huǎn yīng lóng, shì dōng fāng, cháo tíng yì yǐ yīng lóng xiàng yǒu jī láo, kě qí zòu, yú sōng kǎn shè tóng zhī zhì yān, yǐ shì qí wèi chuān dōng bīng bèi fù shǐ dàn zhì zhī. yīng lóng huò kuān, yì hù zhōng bù quān. xún kě dòng sǐ yú zhòng qìng, yì tòng hèn. cù sàng guī bù dé, fù xí wán shú, dà yán yuē: wú zi huó, yín jí zhì yǐ. yōng bīng qū qiān yú sēng zhāo hún qù. fēn qiǎn tǔ mù, shǔ guān jù xiǎn. hòu fǔ zhū miáo, míng qí jiàn zhě wèi yìng shǒu zhōu rén shāo yīn hòu zhě, méi rù qí zī yǐ yǎng miáo. miáo rén xián yuàn wèi chū sǐ lì.
二十二年,以兵部侍郎刑玠總督貴州。二十三年,玠至蜀,察永寧、酉陽皆應龍姻媾,而黃平、白泥久為仇仇,宜剪其枝黨。乃檄應龍,謂當待以不死。會水西宣慰安疆臣請父國亨恤典,兵部尚書石星手札示疆臣,趣應龍就吏得貰,疆臣奉札至播招應龍。時七姓恐應龍出得除罪,而四方亡命竄匿其間,又幸龍反,因以為利,驛傳文移,輒從中阻。玠檄重慶知府王士琦詣綦江,趣應龍安穩聽勘。應龍使弟兆龍至安穩,治郵舍,儲糒叩頭郊迎,致餼牽如禮,言:「應龍縛渠魁,待罪松坎。所不敢至安穩者,恐墮安穩仇民不測禍也,幸請至松坎受事。」士琦曰,「松坎亦曩奏勘地。」即單騎往。應龍果面縛道旁,泣請死罪,願執罪人,獻罰金,得自比安國亨。國亨者,曩亦被訐懼罪不出界,故應龍引之。士琦為請於玠,許之,應龍乃縛獻黃元等十二人。案驗,抵應龍斬,論贖,輸四萬金助采木,仍革職,以子朝棟代,次子可棟羈府追贖,黃元等斬重慶市,總督以聞。時倭氣未靖,兵部欲緩應龍,事東方,朝廷亦以應龍向有積勞,可其奏,於松坎設同知治焉,以士琦為川東兵備副使彈治之。應龍獲寬,益怙終不悛。尋可棟死於重慶,益痛恨。促喪歸不得,復檄完贖,大言曰:「吾子活,銀即至矣。」擁兵驅千餘僧招魂去。分遣土目,署關據險。厚撫諸苗,名其健者為硬手;州人稍殷厚者,沒入其貲以養苗。苗人咸願為出死力。
èr shí sì nián, yīng lóng cán yú qìng, lüè dà qiān dōu bà, fén jié cǎo táng yú qìng èr sī jí xìng lóng dōu yún gè wèi. yòu qiǎn qí dǎng wéi huáng píng, lù zhòng ān zhǎng guān jiā, shì fù dà chì. èr shí wǔ nián liú jié jiāng jīn jí nán chuān, lín hé jiāng, suǒ qí chóu yuán zi shēng, zhuì chéng xià, zhé zhī. shí bīng bèi wáng shì qí diào zhēng wō, yīng lóng yì tǒng miáo bīng, dà lüè guì zhōu hóng tóu gāo píng xīn cūn zhū tún. yǐ, yòu qīn hú guǎng sì shí bā tún, zǔ sè yì zhàn. xiòng yuán zòu chóu mín sòng shì chén luó chéng ēn děng qiè jiā nì piān qiáo wèi, xí pò zhī. dà suǒ chéng zhōng, lù qí fù mǔ, yín qí qī nǚ, bèi jí cǎn kù.
二十四年,應龍殘餘慶,掠大阡、都壩,焚劫草塘、餘慶二司及興隆、都勻各衛。又遣其黨圍黃平,戮重安長官家,勢復大熾。二十五年流劫江津及南川,臨合江,索其仇袁子升,縋城下,磔之。時兵備王士琦調征倭,應龍益統苗兵,大掠貴州洪頭、高坪、新村諸屯。已,又侵湖廣四十八屯,阻塞驛站。詗原奏仇民宋世臣、羅承恩等挈家匿偏橋衛,襲破之。大索城中,戮其父母,淫其妻女,備極慘酷。
èr shí qī nián, guì zhōu xún fǔ jiāng dōng zhī lìng dū sī yáng guó zhù bù zú sān qiān jiǎo yīng lóng, duó sān bǎi luò. zéi yáng běi, yòu shī jiān yān, guó zhù děng jǐn sǐ. dōng zhī bà, yǐ guō zi zhāng dài, ér qǐ lǐ huà lóng jié zhì chuān hú guì zhōu zhū jūn shì, diào dōng zhēng zhū jiāng liú tīng má guì chén lín dǒng yī yuán nán zhēng. shí yīng lóng chéng dà bīng wèi jí, lè bīng fàn qí jiāng. chéng zhōng xīn mù bīng bù mǎn sān qiān, zéi bīng bā wàn yǎn zhì, yóu jī zhāng liáng xián xiàng zhàn sǐ, qí jiāng xiàn. yīng lóng jǐn shā chéng zhōng rén, tóu shī bì jiāng, shuǐ wèi chì. yì jié jiǔ gǔ shēng miáo jí hēi jiǎo miáo děng wèi zhù, tún guān bà, shēng kuī shǔ. yǐ, suì fén dōng pō làn qiáo, chǔ qián lù gěng.
二十七年,貴州巡撫江東之令都司楊國柱部卒三千剿應龍,奪三百落。賊佯北,誘師殲焉,國柱等盡死。東之罷,以郭子章代,而起李化龍節制川、湖、貴州諸軍事,調東征諸將劉綎、麻貴、陳璘、董一元南征。時應龍乘大兵未集,勒兵犯綦江。城中新募兵不滿三千,賊兵八萬奄至,游擊張良賢巷戰死,綦江陷。應龍盡殺城中人,投屍蔽江,水為赤。益結九股生苗及黑腳苗等為助,屯官壩,聲窺蜀。已,遂焚東坡、爛橋,楚、黔路梗。
èr shí bā nián, yīng lóng wǔ dào bìng chū, pò lóng quán sī. shí zǒng dū lǐ huà lóng yǐ yí zhù zhòng qìng, zhēng bīng dà jí, suì yǐ èr yuè shí èr yuè shì shī, fēn bā lù jìn. měi lù yuē sān wàn rén, guān bīng sān zhī, tǔ sī qī zhī, qí gǔ jiǎ zhàng sēn liè, miáo dà jīng. zǒng bīng liú tīng pò qí qián fēng, yáng cháo dòng jǐn yǐ shēn miǎn, zéi dǎn luò. suì lián kè sāng mù wū jiāng hé dù sān guān, duó tiān dū sān bǎi luò zhū dùn. zéi lián bài, nǎi chéng xì tū fàn wū jiāng, zhà chēng shuǐ xī lǒng chéng huì shào, yòu yǒng shùn bīng, duàn qiáo, yān sǐ jiāng zú wú suàn. xún tīng pò jiǔ pán, rù lóu shān guān. guān wèi zéi qián mén, wàn fēng chā tiān, zhōng tōng yī xiàn. tīng cóng jiān dào pān téng huǐ shān rù, xiàn yān. sì yuè shuò, shī tún bái shí, yīng lóng lǜ zhū miáo jué sǐ zhàn. tīng qīn lēi qí chōng zhōng jiān, fēn liǎng yì jiā jī, bài zhī. zhuī bēn zhì yǎng mǎ chéng, lián pò lóng zhǎo hǎi yún xiǎn dùn, yā hǎi lóng dùn, zéi suǒ yǐ tiān xiǎn, wèi fēi niǎo téng yuán bù néng yú zhě. shí piān yuán shī yǐ pò qīng shé dùn, ān jiāng chén yì duó luò méng guān, zhì dà shuǐ tián, fén táo xī zhuāng. zéi jiàn shì jí, fù zǐ xiāng bào kū, shàng dùn sǐ shǒu, měi lù tóu xiáng wén huǎn shī. zǒng bīng wú guǎng rù yá mén guān, yíng shuǐ niú táng, yǔ zéi lì zhàn sān rì, què zhī. zéi guǐ lìng fù rén yú dùn shàng bài biǎo tòng kū yún: tián shì qiě jiàng. fù xǔ wèi yīng lóng yǎng yào sǐ bào guǎng, guǎng qīng xìn àn bīng. yǐ, chān zéi zhà, yì lì bīng gōng, shāo èr guān, duó zéi qiáo jí lù. bā lù shī dà jí hǎi lóng dùn, suì zhú zhǎng wéi, gēng fān dié gōng. zéi zhī bì sǐ. huì huà lóng wén fù sàng, zhào yǐ cuī mò shì shī. huà lóng niàn zéi qián dùn xiǎn bù néng yuè, lìng mǎ kǒng yīng lǜ qíng bīng bìng lì gōng qí hòu. tiān kǔ yǔ, jiāng shì chí ní nào zhōng kǔ zhàn. liù yuè sì rì, tiān hū jì, tīng xiān shì zú, kè tǔ chéng. yīng lóng yì pò, sàn jīn mù sǐ tǔ jù zhàn, wú yīng zhě. qǐ, tí dāo xún lěi, jiàn sì miàn huǒ guāng zhú tiān, dà bīng yǐ dēng dùn, pò tǔ chéng rù. yīng lóng cāng huáng tóng ài qiè èr hé shì yì, qiě zì fén. wú guǎng huò qí zi cháo dòng, jí mì yīng lóng shī, chū yàn zhōng. zéi píng. jì chū shī zhì miè zéi, bǎi shí yǒu sì rì, bā lù gòng zhǎn jí èr wàn yú, shēng huò cháo dòng děng bǎi yú rén. huà lóng lù bù yǐ wén, xiàn fú què xià cǎi yīng lóng shī, zhé cháo dòng zhào lóng děng yú shì. bō zhōu zì táng rù yáng shì, chuán èr shí jiǔ shì, bā bǎi yú nián, zhì yīng lóng ér wáng. sān shí yī nián, bō zhōu yú nì wú hóng lú wén xiù děng pàn, zǒng bīng lǐ yīng xiáng děng tǎo píng zhī. fēn bō dì wèi èr, shǔ shǔ zhě yuē zūn yì fǔ, shǔ qián zhě wèi píng yuè fǔ.
二十八年,應龍五道並出,破龍泉司。時總督李化龍已移駐重慶,徵兵大集,遂以二月十二月誓師,分八路進。每路約三萬人,官兵三之,土司七之,旗鼓甲仗森列,苗大驚。總兵劉綎破其前鋒,楊朝棟僅以身免,賊膽落。遂連克桑木、烏江、河渡三關,奪天都、三百落諸囤。賊連敗,乃乘隙突犯烏江,詐稱水西隴澄會哨,誘永順兵,斷橋,淹死將卒無算。尋綎破九盤,入婁山關。關為賊前門,萬峰插天,中通一線。綎從間道攀藤毀柵入,陷焉。四月朔,師屯白石,應龍率諸苗決死戰。綎親勒騎沖中堅,分兩翼夾擊,敗之。追奔至養馬城,連破龍爪、海雲險囤,壓海龍囤,賊所倚天險,謂飛鳥騰猿不能逾者。時偏沅師已破青蛇囤,安疆臣亦奪落濛關,至大水田,焚桃溪莊。賊見勢急,父子相抱哭,上囤死守,每路投降文緩師。總兵吳廣入崖門關,營水牛塘,與賊力戰三日,卻之。賊詭令婦人於囤上拜表痛哭云:「田氏且降。」復許為應龍仰藥死報廣,廣輕信按兵。已,覘賊詐,益厲兵攻,燒二關,奪賊樵汲路。八路師大集海龍囤,遂築長圍,更番迭攻。賊知必死。會化龍聞父喪,詔以縗墨視師。化龍念賊前囤險不能越,令馬孔英率勍兵併力攻其後。天苦雨,將士馳泥淖中苦戰。六月四日,天忽霽,綎先士卒,克土城。應龍益迫,散金募死土拒戰,無應者。起,提刀巡壘,見四面火光燭天,大兵已登囤,破土城入。應龍倉皇同愛妾二闔室縊,且自焚。吳廣獲其子朝棟,急覓應龍屍,出焰中。賊平。計出師至滅賊,百十有四日,八路共斬級二萬餘,生獲朝棟等百餘人。化龍露布以聞,獻俘闕下彩應龍屍,磔朝棟、兆龍等於市。播州自唐入楊氏,傳二十九世,八百餘年,至應龍而亡。三十一年,播州余逆吳洪、盧文秀等叛,總兵李應祥等討平之。分播地為二,屬蜀者曰遵義府,屬黔者為平越府。
yǒng níng, táng lán zhōu dì. sòng wèi hù zhōu jiāng ān hé jiāng èr xiàn jìng. yuán zhì yǒng níng lù, lǐng yún lián zhōu jí téng chuān xiàn, hòu gǎi wèi yǒng níng xuān fǔ sī.
永寧,唐蘭州地。宋為滬州江安、合江二縣境。元置永寧路,領筠連州及騰川縣,後改為永寧宣撫司。
hóng wǔ sì nián píng shǔ, yǒng níng nèi fù, zhì yǒng níng wèi. liù nián, yún lián zhōu téng dà zhài mán biān zhāng děng pàn, zhà chēng yún nán bīng, jù hú nán zhǎng níng zhū zhōu xiàn, mìng chéng dū wèi zhǐ huī yuán hóng tǎo zhī. hóng yǐn bīng zhì xù zhōu qìng fú xiàn, gōng pò qīng píng guān, qín wěi qiān hù lǐ wén zhì děng. biān zhāng dùn zǒu, fù yǐ bīng fàn jiāng ān zhū xiàn. hóng zhuī jí zhī, yòu bài qí zhòng, fén qí jiǔ zhài, huò biān zhāng zi wěi zhèn fǔ zhāng shòu. biān zhāng dùn nì xī dòng, yú dǎng sàn rù yún nán. dì wén zhī, chì yù hóng yuē: nán mán pàn fú bù cháng, bù zú zuì. jì huò qí fú, yí biān wèi jūn. qiě zhù jìng shàng, bì yǐ bīng zhèn zhī, shǐ zhé tiān wēi, wú yí hòu huàn. wèi jǐ, zhāng fù jù zhòng jù téng dà zhài, hóng yí bīng tǎo bài zhī. zhuī zhì xiǎo máng bù, zhāng dùn qù, suì qǔ de huā zhài, qín ā pǔ děng. zì shì, zhāng bù gǎn fù chū, qí zhài xī píng. suì jiàng yún lián zhōu wèi xiàn, shǔ xù zhōu, yǐ jiǔ xìng zhǎng guān sī lì yǒng níng ān fǔ sī.
洪武四年平蜀,永寧內附,置永寧衛。六年,筠連州滕大寨蠻編張等叛,詐稱雲南兵,據湖南長寧諸州縣,命成都衛指揮袁洪討之。洪引兵至敘州慶符縣,攻破清平關,擒偽千戶李文質等。編張遁走,復以兵犯江安諸縣。洪追及之,又敗其眾,焚其九寨,獲編張子偽鎮撫張壽。編張遁匿溪洞,餘黨散入雲南。帝聞之,敕諭洪曰:「南蠻叛服不常,不足罪。既獲其俘,宜編為軍。且駐境上,必以兵震之,使讋天威,無遺後患。」未幾,張復聚眾據滕大寨,洪移兵討敗之。追至小芒部,張遁去,遂取得花寨,擒阿普等。自是,張不敢復出,其寨悉平。遂降筠連州為縣,屬敘州,以九姓長官司隸永寧安撫司。
qī nián shēng yǒng níng děng chù jūn mín ān fǔ sī wèi xuān fǔ shǐ sī, zhì zhèng sān pǐn. bā nián yǐ lù zhào wèi xuān fǔ shǐ. shí qī nián, yǒng níng xuān fǔ shǐ lù zhào gòng mǎ, zhào cì chāo bì guān fú, dìng sān nián yī gòng rú lì. shí bā nián, lù zhào qiǎn dì ā jū lái cháo, yán bǐ nián fù mǎ jiē yǐ shū, wéi liáng bù néng rú shù. yuán dà jūn nán zhēng, mán mín jīng cuàn, gēng zhǒng shī shí, jiā yǐ bīng hòu jí yì sǐ wáng zhě duō, gù shū nà bù jí. mìng juān zhī. èr shí sān nián, yǒng níng xuān fǔ yán, suǒ xiá dì shuǐ dào yǒu yī bǎi jiǔ shí tān, qí jiāng mén dà tān yǒu bā shí èr chù, jiē shí sāi qí liú. zhào jǐng chuān hóu cáo zhèn wǎng shū záo zhī. èr shí sì nián, zhèn zhì lú zhōu àn shì, yǒu zhī hé tōng yǒng níng, nǎi záo shí xuē yá, yǐ tōng cáo yùn.
七年升永寧等處軍民安撫司為宣撫使司,秩正三品。八年以祿照為宣撫使。十七年,永寧宣撫使祿照貢馬,詔賜鈔幣冠服,定三年一貢如例。十八年,祿照遣弟阿居來朝,言比年賦馬皆已輸,惟糧不能如數。緣大軍南征,蠻民驚竄,耕種失時,加以兵後疾疫死亡者多,故輸納不及。命蠲之。二十三年,永寧宣撫言,所轄地水道有一百九十灘,其江門大灘有八十二處,皆石塞其流。詔景川侯曹震往疏鑿之。二十四年,震至瀘州按視,有枝河通永寧,乃鑿石削崖,以通漕運。
èr shí liù nián, yǐ lù zhào zi ā niè xí zhí. xiān shì, lù zhào zuò shì dǎi zhì jīng, dé zhí, hái zú yú tú. qí zi ā niè yǔ dì zhì jiē zài tài xué, suì yǐ shù mǔ shē wěi shǔ sī shì. zhì shì, shē wěi rù cháo, qǐng yǐ ā niè xí, cóng zhī. yǒng lè sì nián, miǎn yǒng níng huāng tián zū.
二十六年,以祿照子阿聶襲職。先是,祿照坐事逮至京,得直,還卒於途。其子阿聶與弟智皆在太學,遂以庶母奢尾署司事。至是,奢尾入朝,請以阿聶襲,從之。永樂四年,免永寧荒田租。
xuān dé bā nián, gù xuān fǔ ā niè qī shē sū cháo gòng. jiǔ nián, xuān fǔ shē sū zòu: shēng rú jiē tǔ liáo, cháo tíng suǒ shòu guān yán yǔ bù tōng, nán yǐ xùn huì. yǒng níng jiān shēng lǐ yuán zī hòu xué tōng, qǐ rú yún nán hè qìng fǔ lì, shòu wèi rú xué xùn dǎo. zhào cóng zhī. jǐng tài èr nián, jiǎn yǒng níng xuān fǔ sī shuì kè jú chāo, yǐ miáo zéi qiè fā, kè shāng lù zǔ, cóng bù zhèng sī qǐng yě.
宣德八年,故宣撫阿聶妻奢蘇朝貢。九年,宣撫奢蘇奏:「生儒皆土僚,朝廷所授官言語不通,難以訓誨。永寧監生李源資厚學通,乞如雲南鶴慶府例,授為儒學訓導。」詔從之。景泰二年,減永寧宣撫司稅課局鈔,以苗賊竊發,客商路阻,從布政司請也。
chéng huà yuán nián, shān dōu zhǎng dà bà děng zhài mán zéi fēn jié jiāng ān děng xiàn, bīng bù yǐ wén. èr nián, guó zi xué lù huáng míng shàn zòu: sì chuān shān dōu zhǎng mán lǚ suì chū méi, shā lüè liáng mín. jǐng tài yuán nián zhāo zhī fù pàn, tiān shùn liù nián fǔ zhī yòu fǎn. jìn zǒng bīng lǐ ān lìng yǒng níng xuān fǔ shē guì fù dà bà zhāo fǔ, yì wèi xiào. kǒng kāi xìn wú yǐ, yí jí dà bīng zhī jí, zǎo wèi dìng jì, wú niàng biān huàn. sān nián, míng shàn fù yán: sòng shí duō gāng xiàn mán wèi kòu, yòng bái tiáo zi bīng pò zhī. bái tiáo zi zhě, jí jīn zhī mín zhuàng duō gāng xiàn zhě, jí jīn zhī dōu zhǎng duō gāng zhài yě. qián dài yòng xiāng bīng yǒu míng xiào, yí jí mù mín zhuàng, yǐ zhù guān jūn. dōu zhǎng shuǐ dào shí yuè shú, yí dū bīng xiān shí qǔ qí tián hé, zé sān yuè zhī nèi mán bì něi yǐ. jūn yí fēn sān lù: nán cóng jīn é chí gōng dà bà, zhōng cóng róng xiàn gōng qìng qián, běi cóng gāo xiàn gōng dōu zhǎng. xiǎo zhài pò, dà zhài zì bá. yòu dà bà nán bǎi yú lǐ wèi máng bù, xī nán èr bǎi lǐ wèi wū méng, lìng èr fǔ tǔ guān jié qí xiǎn yào. gèng yòng huǒ qì zì xià ér shàng, shùn fèng yán rè, zhài bì kě gōng. qiě zhēng diào tǔ bīng, xū chù zhì dé yí, zhāo mù mín zhuàng, xū shǎng fá bì xìn. zhào zǒng bīng guān cān yòng zhī. shí zǒng dū shàng shū chéng xìn yì zòu: dōu zhǎng dì shì xiǎn yào, bì děi shì bīng xiǎng dào. qǐng chì dōng chuān máng bù wū méng wū sā zhū fǔ bīng, bìng sù diào hú guǎng yǒng shùn bǎo jìng bīng, yǐ bèi zhēng qiǎn. yòu qǐng nán jīng zhàn mǎ yī qiān yīng yòng. jiē bào kě. sì nián, xìn zòu: yǒng níng xuān fǔ shē guì kāi tōng yùn dào, qín huò zéi shǒu, yí jiàng xǐ shū jiǎng jī. cóng zhī.
成化元年,山都掌大壩等寨蠻賊分劫江安等縣,兵部以聞。二年,國子學錄黃明善奏:「四川山都掌蠻屢歲出沒,殺掠良民。景泰元年招之復叛,天順六年撫之又反。近總兵李安令永寧宣撫奢貴赴大壩招撫,亦未效。恐開釁無已,宜及大兵之集,早為定計,毋釀邊患。」三年,明善復言:「宋時多剛縣蠻為寇,用白芀子兵破之。白芀子者,即今之民壯;多剛縣者,即今之都掌多剛寨也。前代用鄉兵有明效,宜急募民壯,以助官軍。都掌水稻十月熟,宜督兵先時取其田禾,則三月之內蠻必餒矣。軍宜分三路:南從金鵝池攻大壩,中從戎縣攻箐前,北從高縣攻都掌。小寨破,大寨自拔。又大壩南百餘里為芒部,西南二百里為烏蒙,令二府土官截其險要。更用火器自下而上,順鳳延熱,寨必可攻。且徵調土兵,須處置得宜,招募民壯,須賞罰必信。」詔總兵官參用之。時總督尚書程信亦奏:「都掌地勢險要,必得士兵響道。請敕東川、芒部、烏蒙、烏撒諸府兵,並速調湖廣永順、保靖兵,以備征遣。」又請南京戰馬一千應用。皆報可。四年,信奏:「永寧宣撫奢貴開通運道,擒獲賊首,宜降璽書獎齎。」從之。
shí liù nián, bái luó luó yì zi yǔ dōu zhǎng dà bà mán xiāng gōng, lǐ bù shì láng zhōu hóng mó yán: chén xù rén yě, zhī xù mán qíng. róng gǒng yún gāo zhū xiàn, zài qián dài jiē tǔ guān, guó cháo shǐ dài yǐ liú, yán yǔ xìng qíng bù xiāng xí, yòng jī biàn. hóng yǒng xuān zhèng sì cháo, sì mìng jiāng cú zhēng, suí fú suí pàn. jǐng tài chū, yì zī màn, zhì jīn wèi gěng. chén xiàng cháng yán réng lì tǔ guān zhì zhī, wèi jiǔ yuǎn jì. ér dōu yù shǐ wāng hào jiǎo xìng biān gōng, wū shā suǒ bǎo tǔ guān jí zhài zhǔ èr bǎi yú rén, zhū mán yuàn rù gǔ suǐ, zhuǎn sì jié lüè. jí shàng shū chéng xìn tǒng dà bīng, jǐn néng kè zhī. chén yǐ wèi jí jīn shùn mán rén zhī qíng, zé qí zhòng suǒ tuī fú zhě, xǔ wèi dà zhài zhǔ, bǐ shì xí, shù kě xiāng ān. yòu yán: bái luó luó zhě, xiāng chuán wèi guǎng xī liú mán, yǒu zhòng shù qiān, wú tǒng shǔ. jǐng tài zhōng, jiū róng gǒng miáo, gōng pò zhǎng níng jiǔ xiàn, jīn yòu qīn rǎo dōu zhǎng. qí suǒ jū, yá xiǎn qìng shēn, jì nán jiǎn miè, yì yí lì zhǎng guān sī zhì zhī. dì jìn máng bù, yí jí lì zhī. yì zi zhě, yǒng níng xuān fǔ suǒ xiá. ér yǒng níng nǎi yún guì yào chōng, nán kuà chì shuǐ bì jié liù qī bǎi lǐ, yǐ yī róu fù rén zhì shù wàn qiáng liáng zhī zhòng, gù měi sì jié lüè. chén yǐ wèi xuān fǔ tǔ liáo, réng lìng xuān fǔ shē guì zhì zhī. qí nán jìng zhài mán jìn chì shuǐ bì jié yào lù zhě, yí lì èr zhǎng guān sī, réng lì yǒng níng xuān fǔ. fū tǔ guān yǒu zhí wú fèng, wú sǔn guó chǔ, yǒu yì biān bèi. cóng zhī. èr shí wǔ nián, yǒng níng xuān fǔ sī nǚ tǔ guān shē lù xiàn dà mù, gěi gào rú lì.
十六年,白羅羅羿子與都掌大壩蠻相攻,禮部侍郎周洪謨言:「臣敘人也,知敘蠻情。戎、珙、筠、高諸縣,在前代皆土官,國朝始代以流,言語性情不相習,用激變。洪、永、宣、正四朝,四命將徂征,隨服隨叛。景泰初,益滋蔓,至今為梗。臣向嘗言仍立土官治之,為久遠計。而都御史汪浩儌幸邊功,誣殺所保土官及寨主二百餘人,諸蠻怨入骨髓,轉肆劫掠。及尚書程信統大兵,僅能克之。臣以謂及今順蠻人之情,擇其眾所推服者,許為大寨主,俾世襲,庶可相安。」又言:「白羅羅者,相傳為廣西流蠻,有眾數千,無統屬。景泰中,糾戎、珙苗,攻破長寧九縣,今又侵擾都掌。其所居,崖險箐深,既難剪滅,亦宜立長官司治之。地近芒部,宜即隸之。羿子者,永寧宣撫所轄。而永寧乃雲、貴要衝,南跨赤水、畢節六七百里,以一柔婦人制數萬強梁之眾,故每肆劫掠。臣以為宣撫土僚,仍令宣撫奢貴治之。其南境寨蠻近赤水、畢節要路者,宜立二長官司,仍隸永寧宣撫。夫土官有職無俸,無損國儲,有益邊備。」從之。二十五年,永寧宣撫司女土官奢祿獻大木,給誥如例。
wàn lì yuán nián, sì chuān xún fǔ céng shěng wú zòu: dōu mán pàn nì, fā bīng zhēng tǎo, tǔ guān shē xiào zhōng shǒu zài diào, dàn yǔ guì zhōu tǔ guān ān guó hēng yǒu chóu. qǐng bìng lìng zǒng bīng guān liú xiǎn jié zhì, shǐ bù dé jiè kǒu fù chóu, wàng yǒu sāo dòng. cóng zhī. chū, wū sā yǔ yǒng níng wū méng shuǐ xī zhān yì zhū tǔ guān jìng xiāng lián, fù yǐ shì qī qīn hòu. jì ér ān guó hēng shā ān xìn, xìn xiōng zhì jié yǒng níng xuān fǔ shē xiào zhōng bào chóu, bǐ cǐ xiāng gōng. ér ān guó hēng bù xià lì mù yǔ zhì yǒu qīn, kǒng wèi guó hēng suǒ shā, yīn tóu ān lù mò. mò zhà chēng wèi tǔ zhī fǔ ān chéng zǔ, fù jīng dài zòu. yǐ ér guó hēng yì lìng qí zǐ ān mín chén sù, yǔ shē xiào zhōng jù fèng mìng tīng kān yú chuān guì xún fǔ. yì zhào mán sú fá niú shú zuì, bào kě. xiào zhōng sǐ, qī shì tǒng wú zi, qiè shì xù yǒu yòu zǐ chóng zhōu. shì tǒng yǐ dí yù duó yìn, xiāng chóu shā. fāng zòu bào jiān, zǒng bīng guō chéng cān jiāng mǎ chéng wén lì qí suǒ yǒu, jù fā bīng qiān yú, shēn rù luò hóng. shē shì jiǔ shì suǒ jī, sōu lüè yī kōng. shì xù yì fā bīng wěi qí hòu. xiào zhōng dì shā bo chū jù zhàn, qiě yāo shuǐ xī bīng bào chóu. chéng bīng bài jī, nǎi xí qǔ shā bo yú shì tǒng, tǒng bù yīng, fù shā bǎ zǒng sān rén, jù miáo bīng wàn yú, yù gōng yǒng níng xiè yuàn. xún àn hé chéng děng yāo lì qǐ xìn, yí dǎi ér yì yǔ èr tǔ fù guān dài, réng fēn dì gè guǎn suǒ shǔ, qí xuān fǔ sī yìn qí shē chóng zhōu chéng lì, fù xí lǐ shì. bào kě. shí sì nián, shē chóng zhōu dài zhí, wèi jǐ sǐ.
萬曆元年,四川巡撫曾省吾奏:「都蠻叛逆,發兵征討,土官奢效忠首在調,但與貴州土官安國亨有仇。請並令總兵官劉顯節制,使不得藉口復仇,妄有騷動。」從之。初,烏撒與永寧、烏蒙、水西、霑益諸土官境相連,復以世戚親厚。既而安國亨殺安信,信兄智結永寧宣撫奢效忠報仇,彼此相攻。而安國亨部下吏目與智有親,恐為國亨所殺,因投安路墨。墨詐稱為土知府安承祖,赴京代奏。已而國亨亦令其子安民陳訴,與奢效忠俱奉命聽勘於川貴巡撫。議照蠻俗罰牛贖罪,報可。效忠死,妻世統無子,妾世續有幼子崇周。世統以嫡欲奪印,相仇殺。方奏報間,總兵郭成、參將馬呈文利其所有,遽發兵千餘,深入落紅。奢氏九世所積,搜掠一空。世續亦發兵尾其後。效忠弟沙卜出拒戰,且邀水西兵報仇。成兵敗績,乃檄取沙卜於世統,統不應,復殺把總三人,聚苗兵萬餘,欲攻永寧泄怨。巡按劾成等邀利起釁,宜逮;而議予二土婦冠帶,仍分地各管所屬,其宣撫司印俟奢崇周成立,赴襲理事。報可。十四年,奢崇周代職,未幾死。
shē chóng míng zhě, xiào zhōng qīn dì jǐn zhōng zi yě. yòu gū, yī shì tǒng fǔ yǎng yī shí sān nián. zhì shì, sòng zhī yǒng níng, shì xù yí zhī zhān mǎ, xǔ chū yìn gěi zhī. shì yǐ dìng, ér zhū jiān yán zōng chuán děng zì yǐ xī cóng shì xù zhú shì tǒng, shā shā bo, jù chóng míng lì, bì fù qián hèn, suì fù shuǐ xī, lì ā lì yǐ zì gù. ān jiāng chén yīn yáng qí jiān, mán bīng sì chū, fén jié tún pù, guān bīng bù néng jìn. zǒng dū yǐ wén, cháo yì mìng shē chóng míng zàn guǎn xuān fǔ shì, jì chóng míng juān sù hèn, yǐ shōu rén xīn. ér yán zōng chuán děng gōng lüè yǒng níng pǔ shì huī ní rú gù. chóng míng chéng xí jǐ yī zài, shì xù yìn jìng bù yǔ, qiě yǐ yìn sī ān jiāng chén qī dì ā lì. xún fǔ qiǎn dū sī zhāng shén wǔ zhí shì xù suǒ yìn, shì xù yán yìn zài zhèn xióng lǒng chéng chù. lǒng chéng zhě, shuǐ xī ān yáo chén yě. lǒng shì chuí jué, yáo chén rù zhuì, suì mào lǒng xìng, chēng lǒng chéng. xù píng bō zhōu xù zhōu gōng, chéng yǔ yān, zhōng cháo bù zhī qí wèi yáo chén yě. yáo chén wài hù bō gōng, nèi zhàng shuǐ xī, yǒu jù zhèn xióng zhì yǒng níng xīn. shǔ fǔ àn yǐ yáo chén fēi lǒng shì zhǒng, wú shòu zhèn xióng yì. yáo chén yǐ shì huái liǎng duān, yīn zhù shì xù. yì shì xù dé shòu ā lì, zé jǐ jù zhèn xióng yì jiān. yòu cháo tíng yàn bīng, zōng chuán ā lì děng fāng yì sāo, jǐ kě wò qǔ lǒng shì yě. ér yán zōng chuán děng měi fén lüè, bì chēng zhèn xióng bīng, yǐ bù zhū bù. chuān nán dào méi guó lóu suǒ fú mán chǒu zhě yán, zhèn xióng qiǎn jiāng lǔ dà gōng dū bīng wǔ yíng tún dà bà, shuǐ xī bīng yǐ dù mǎ líng bǎo, yuē gōng yǒng níng, pǔ shì suì kuì, zōng chuán děng yǐ kōng chéng qì qù. shē chóng míng yòu yán, yáo chén suǒ qiǎn mù bǎ péng yuè zhèng lǔ zhòng xián liù dà yíng zhù nì bù tuì, shēng yán jiāng dǐ xù nán, gōng yǒng níng hù zhōu. yú shì zǒng bīng hóu guó bì děng, jiē guī è yú yáo chén. dū sī zhāng shén wǔ děng suǒ fú huàn zhě lǎng zhě, jiē zhèn xióng tǔ mù, yáo chén yì bù néng jiě.
奢崇明者,效忠親弟盡忠子也。幼孤,依世統撫養一十三年。至是,送之永寧,世續遺之氈馬,許出印給之。事已定,而諸奸閻宗傳等自以昔從世續逐世統,殺沙卜,懼崇明立,必復前恨,遂附水西,立阿利以自固。安疆臣陰陽其間,蠻兵四出,焚劫屯堡,官兵不能禁。總督以聞,朝議命奢崇明暫管宣撫事,冀崇明蠲夙恨,以收人心。而閻宗傳等攻掠永寧、普市、麾尼如故。崇明承襲幾一載,世續印竟不與,且以印私安疆臣妻弟阿利。巡撫遣都司張神武執世續索印,世續言印在鎮雄隴澄處。隴澄者,水西安堯臣也。隴氏垂絕,堯臣入贅,遂冒隴姓,稱隴澄。敘平播州、敘州功,澄與焉,中朝不知其為堯臣也。堯臣外怙播功,內仗水西,有據鎮雄制永寧心。蜀撫按以堯臣非隴氏種,無授鎮雄意。堯臣以是懷兩端,陰助世續。意世續得授阿利,則己據鎮雄益堅。又朝廷厭兵,宗傳、阿利等方驛騷,己可臥取隴氏也。而閻宗傳等每焚掠,必稱鎮雄兵,以怖諸部。川南道梅國樓所俘蠻丑者言,鎮雄遣將魯大功督兵五營屯大壩,水西兵已渡馬鈴堡,約攻永寧,普市遂潰,宗傳等以空城棄去。奢崇明又言,堯臣所遣目把彭月政、魯仲賢六大營助逆不退,聲言將抵敘南,攻永寧、滬州。於是總兵侯國弼等,皆歸惡於堯臣。都司張神武等所俘喚者、朗者,皆鎮雄土目,堯臣亦不能解。
qián zhōng fǔ àn yǐ xī nán duō shì, bīng shí jù qū, wú yì qǔ zhèn xióng. yáo chén yīn yǐ pǔ shì mó ní zhū fén lüè, jiē guī zhī shǔ jiāng. yì zhě suì yǐ tān gōng qǐ xìn, wèi shǔ jiāng zuì. sì chuān xún fǔ qiáo bì xīng yán: yáo chén jiǎo móu, yù cuàn zhèn xióng, chuí xián lán dì yǒu nián yǐ. zōng chuán zhī bēi nì shì zhèn xióng, yóu zhèn xióng zhī shì shuǐ xī yě. shuǐ xī jiāng chén bù zhù bīng, chén yǐ dé qí zhuàng, yí chéng nì niè wèi chéng, lìng guì zhōu fǔ àn diào bīng yǔ chén huì jiǎo. tǎng yáo chén rěn è rú gù, chén jí yí shī jī zhī, wú shǐ fú cuī zhī huī fù wèi shé, fú zhì zhī xià fù wèi hé yě. shū shàng, tíng yì wú gǎn jué yòng shī zhě. jiǔ zhī, ā lì sǐ, yìn yì chū, shǔ zhōng yù zhú yáo chén zhī lùn, zú bù kě jiě. shí bō zhōu qīng jiāng zhī yì fāng fèi téng, qián shǔ gè fēn fēn. zhì shì, yǒng níng yì bīng yòu rú jù sòng yǐ. shí cháo tíng yǐ yī yì xiū bīng. sān shí wǔ nián, mìng shì shē shì xù, shè yán zōng chuán děng zuì, fǎng qiú lǒng shì zi sūn wèi zhèn xióng hòu. bìng lìng ān jiāng chén yuē shù yáo chén guī běn tǔ sī, tīng yáo shòu zhí xián, bù xǔ mào xí lǒng zhí. yú shì zōng chuán jiàng, yáo chén qǐng bì qù, qián dū suì qǐng chè shī. jiù zhì, yǒng níng wèi lì qián, tǔ sī lì shǔ. zì shuǐ lán jiāo gōng, jūn mín jī biàn, shē chóng míng suī lì, ér xíng kān wèi bào. mó ní pǔ shì qiān hù zhāng dà cè děng fù qǐng jiāng yǒng níng xuān fǔ gǎi tǔ wèi liú. bīng bù yán, wú gù gǎi liú, zhì chóng míng hé dì, mìng sù wán qián kān zhū àn. yú shì shǔ fǔ nǐ zhāng dà cè yǐ shī shǒu chéng chí zuì, yīng zhǎn, qián fǔ nǐ zhāng shén wǔ yǐ shàn bīng jié lüè, zuì yì yīng zhǎn. cè zhǎn cè, qián rén, wǔ, shǔ rén yě. yóu shì liǎng qíng jiē bù píng, zhū chén zì xiāng gòu sòng, fù fēn jié bù jiě. huì shē chóng míng zǐ yín yǔ shuǐ xī yǐ gù tǔ guān qī shē shè huī zhēng dì, ān bīng mǎ shí bèi shē, ér shē zhī bīng jīng, liǎng xiāng chí. shǔ qián fǔ àn bù néng zhì, yǐ zhuàng wén. sì shí bā nián, qián fǔ zhāng hè míng yǐ chì shuǐ wèi bái sā suǒ tún dì wèi yǒng níng zhàn jù, yí qīng hái, jiē dài kān wèi jué.
黔中撫按以西南多事,兵食俱詘,無意取鎮雄。堯臣因以普市、摩尼諸焚掠,皆歸之蜀將。議者遂以貪功起釁,為蜀將罪。四川巡撫喬璧星言:「堯臣狡謀,欲篡鎮雄,垂涎蘭地有年矣。宗傳之背逆恃鎮雄,猶鎮雄之恃水西也。水西疆臣不助兵,臣已得其狀,宜乘逆孽未成,令貴州撫按調兵與臣會剿。倘堯臣稔惡如故,臣即移師擊之,毋使弗摧之虺復為蛇,弗窒之罅復為河也。」疏上,廷議無敢決用師者。久之,阿利死,印亦出,蜀中欲逐堯臣之論,卒不可解。時播州清疆之議方沸騰,黔、蜀各紛紛。至是,永寧議兵又如聚訟矣。時朝廷已一意休兵。三十五年,命釋奢世續,赦閻宗傳等罪,訪求隴氏子孫為鎮雄後。並令安疆臣約束堯臣歸本土司,聽遙授職銜,不許冒襲隴職。於是宗傳降,堯臣請避去,黔督遂請撤師。舊制,永寧衛隸黔,土司隸蜀。自水、蘭交攻,軍民激變,奢崇明雖立,而行勘未報。摩尼、普市千戶張大策等復請將永寧宣撫改土為流。兵部言,無故改流,置崇明何地,命速完前勘諸案。於是蜀撫擬張大策以失守城池罪,應斬,黔撫擬張神武以擅兵劫掠,罪亦應斬。策斬策,黔人,武,蜀人也。由是兩情皆不平,諸臣自相構訟,復紛結不解。會奢崇明子寅與水西已故土官妻奢社輝爭地,安兵馬十倍奢,而奢之兵精,兩相持。蜀、黔撫按不能制,以狀聞。四十八年,黔撫張鶴鳴以赤水衛白撒所屯地為永寧占據,宜清還,皆待勘未決。
tiān qǐ yuán nián, chóng míng qǐng diào mǎ bù bīng èr wàn yuán liáo, cóng zhī. chóng míng yǔ zi yín jiǔ xù yì zhì, jiè diào bīng yuán liáo, qiǎn qí xù fán lóng bù dǎng zhāng tóng děng, lǐng bīng zhì zhòng qìng, jiǔ zhù bù fā. xún fǔ xú kě qiú yí zhèn zhòng qìng, qù yǒng níng bīng. fán lóng děng yǐ zēng xíng liáng wèi míng chéng jī fǎn, shā xún fǔ dào fǔ zǒng bīng děng guān èr shí yú yuán, suì jù zhòng qìng. fēn bīng gōng hé jiāng nà xī, pò hù zhōu, xiàn zūn yì, xìng wén zhī xiàn zhāng zhèn dé sǐ zhī. xìng wén, gù jiǔ sī mán dì yě. jìn wéi chéng dū, wěi hào dà liáng, bù zhèng shǐ zhū xiè yuán zhōu zhe, àn chá shǐ lín zǎi fēn mén gù shǒu. shí zhù tǔ sī nǚ guān qín liáng yù qiǎn dì mín píng zhí yì míng děng, fā bīng sì qiān, bèi dào jiān xíng, qián dù zhòng qìng, yíng nán píng guān. liáng yù zì tǒng jīng bīng liù qiān, yán jiāng shàng qū chéng dū. zhū yuán bīng yì jiàn jí. shí yín gōng chéng jí, yīn nà liú xūn děng wèi nèi yīng, shì jué fú zhū. fù zào yún tī jí hàn chuán, zhòu yè báo chéng, chéng zhōng yì yǐ pào shí jī huǐ zhī. xiāng chí bǎi rì, huì zéi jiāng luó gān xiàng qiǎn rén shū kuǎn, yuàn shā zéi zì xiào. shì yè, gān xiàng zòng huǒ fén yíng, zéi bīng luàn, chóng míng fù zǐ cāng huáng bēn, qián bó gǔ mǐ wěi qì shān jī, qióng mín lài yǐ dé huó. gān xiàng yīn lǜ qí dǎng hú rǔ gāo děng lái jiàng. shí xiè yuán yǐ shòu xún fǔ, lǜ chuān zú zhuī chóng míng, jiāng ān xīn dū zūn yì zhū jùn yì jiē fù. shí èr nián sān yuè yě. fán lóng shōu yú zhòng shù wàn, jù zhòng qìng xiǎn sāi. xiè yuán dū liáng yù děng duó èr láng guān, zǒng bīng dù wén huàn pò fú tú guān, zhū jiāng pò zhòng qìng ér jūn. shē yín qiǎn zéi dǎng zhōu dǐng děng fēn dào lái jiù, dǐng bài zǒu, wèi hé jiāng mín suǒ fù. guān jūn yǔ píng chá yǒu yáng shí zhù sān tǔ sī hé wéi zhòng qìng, chéng zhōng fá shí. xiè yuán suì yǐ jì qín fán lóng, shā zhī, zhāng tóng yì wèi luàn bīng suǒ shā, shēng qín lóng zi yǒu bāng jí qí dǎng zhāng guó yòng shí yǒng gāo děng sān shí yú rén, suì fù zhòng qìng.
天啟元年,崇明請調馬步兵二萬援遼,從之。崇明與子寅久蓄異志,借調兵援遼,遣其婿樊龍、部黨張彤等,領兵至重慶,久駐不發。巡撫徐可求移鎮重慶,趣永寧兵。樊龍等以增行糧為名乘機反,殺巡撫、道、府、總兵等官二十餘員,遂據重慶。分兵攻合江、納溪,破滬州,陷遵義,興文知縣張振德死之。興文,故九絲蠻地也。進圍成都,偽號大梁,布政使朱燮元、周著,按察使林宰分門固守。石砫土司女官秦良玉遣弟民屏、侄翼明等,發兵四千,倍道兼行,潛渡重慶,營南坪關。良玉自統精兵六千,沿江上趨成都。諸援兵亦漸集。時寅攻城急,陰納劉勛等為內應,事覺伏誅。復造雲梯及旱船,晝夜薄城,城中亦以炮石擊毀之。相持百日,會賊將羅乾象遣人輸款,願殺賊自效。是夜,乾象縱火焚營,賊兵亂,崇明父子倉皇奔,錢帛穀米委棄山積,窮民賴以得活。乾象因率其黨胡汝高等來降。時燮元已授巡撫,率川卒追崇明,江安、新都、遵義諸郡邑皆復。時二年三月也。樊龍收餘眾數萬,據重慶險塞。燮元督良玉等奪二郎關,總兵杜文煥破佛圖關,諸將迫重慶而軍。奢寅遣賊黨周鼎等分道來救,鼎敗走,為合江民所縛。官軍與平茶、酉陽、石砫三土司合圍重慶,城中乏食。燮元遂以計擒樊龍,殺之,張彤亦為亂兵所殺,生擒龍子友邦及其黨張國用、石永高等三十餘人,遂復重慶。
shí ān bāng yàn fǎn yú guì zhōu, chóng míng yáo yǐ wèi shēng yuán. sān nián, chuān shī fù zūn yì, jìn gōng yǒng níng, yù shē yín yú tǔ dì kǎn, lǜ bīng bó zhàn. dà bīng fèn jī, bài zhī. yín bèi chuàng dùn, fán hǔ yì zhàn sǐ. jìn kè qí chéng, jiàng zéi èr wàn. dé jìn bá hóng yá tiān tāi zhū dùn zhài, jiàng zhě rì zhì. chóng míng shì yì cù, qiú jiù yú shuǐ xī, bāng yàn qiǎn shí liù yíng guò hé yuán zhī. luó gān xiàng jí pò lán zhōu, fén jiǔ fèng lóu, fù qí cháo. chóng míng liáng qiāng zǒu, tóu shuǐ xī. bāng yàn yǔ hé bīng, fēn fàn zūn yì yǒng níng. chuān shī bài zhī yú zhī má táng, zéi dùn rù qīng shān. zhū jiāng bī wèi hé, áo rù lóng chǎng zhèn, huò chóng míng qī ān shì jí shē chóng huī děng, zhǎn huò wàn jì. lán zhōu píng. zǒng dū zhū xiè yuán qǐng yǐ chì shuǐ hé wèi jiè, hé dōng lóng chǎng shǔ qián, hé xī chì shuǐ yǒng níng shǔ shǔ. yǒng níng shè dào fǔ, yǔ zūn yì jiàn wǔ shēng shì lián luò. wèi jǐ, guì zhōu xún fǔ wáng sān shàn wèi bāng yàn suǒ xí sǐ, chóng míng shì fù zhāng, jiāng yǐ yú chūn dà jǔ kòu yǒng níng. huì shē yín wèi qí xià suǒ shā, ér xiè yuán yì yǐ fù sàng qù, chóng míng bāng yàn dé jī zhū. chóng míng chēng dà liáng wáng, bāng yàn hào sì yì dà zhǎng lǎo, zhū chēng yuán shuài zhě bù kě shèng jì, hé bīng shí yú wàn, guī xiān fàn chì shuǐ. chóng zhēn chū, qǐ xiè yuán zǒng dū guì hú yún chuān guǎng zhū jūn wù, dà huì shī. xiè yuán dìng jì yòu zéi shēn rù xiàng yǒng níng, yāo zhī yú wǔ fēng shān táo hóng bà, lìng zǒng bīng hóu liáng zhù dà bài zhī, chóng míng bāng yàn jiē shòu shǒu. shì yì yě, sǎo dàng shǔ qián shù shí nián jù duì, qián hòu jiē xiè yuán gōng yún.
時安邦彥反於貴州,崇明遙倚為聲援。三年,川師復遵義,進攻永寧,遇奢寅於土地坎,率兵搏戰。大兵奮擊,敗之。寅被創遁,樊虎亦戰死。進克其城,降賊二萬。得進拔紅崖、天台諸囤寨,降者日至。崇明勢益蹙,求救於水西,邦彥遣十六營過河援之。羅乾象急破蘭州,焚九鳳樓,覆其巢。崇明踉蹌走,投水西。邦彥與合兵,分犯遵義、永寧。川師敗之於芝麻塘,賊遁入青山。諸將逼渭河,鏖入龍場陣,獲崇明妻安氏及奢崇輝等,斬獲萬計。蘭州平。總督朱燮元請以赤水河為界,河東龍場屬黔,河西赤水、永寧屬蜀。永寧設道、府,與遵義、建武聲勢聯絡。未幾,貴州巡撫王三善為邦彥所襲死,崇明勢復張,將以逾春大舉寇永寧。會奢寅為其下所殺,而燮元亦以父喪去,崇明、邦彥得稽誅。崇明稱大梁王,邦彥號四裔大長老,諸稱元帥者不可勝計,合兵十餘萬,規先犯赤水。崇禎初,起燮元總督貴、湖、雲、川、廣諸軍務,大會師。燮元定計誘賊深入向永寧,邀之於五峰山桃紅壩,令總兵侯良柱大敗之,崇明、邦彥皆授首。是役也,掃蕩蜀、黔數十年巨憝,前後皆燮元功雲。
yǒu yáng, hàn wǔ líng jùn yǒu yáng xiàn dì, sòng wèi yǒu yáng zhōu. yuán shǔ huái dé fǔ. hóng wǔ wǔ nián, yǒu yáng jūn mín xuān wèi sī rǎn rú biāo qiǎn dì rú xǐ lái cháo gòng. zhì yǒu yáng zhōu, yǐ rú biāo wèi zhī zhōu. bā nián gǎi wèi xuān fǔ sī, réng yǐ rǎn rú biāo wèi shǐ. zhì píng chá yì méi má miǎn shí yé sì dòng zhǎng guān sī, yǐ yáng dǐ gāng yáng jīn fèng rǎn dé yuán yáng lóng wèi zhī, měi sān nián yī rù gòng. shí yé bù néng qīn zhì jīng, mìng fù yú yǒu yáng. èr shí qī nián, píng chá dòng shǔ zhǎng guān yáng zài shèng, móu shā xiōng zi zhèng xián jí dòng zhǎng yáng tōng bǎo děng. zhèng xián děng jué zhī, táo zhì jīng shī, sù qí shì, qiě yán zài shèng yǔ jǐng chuān hóu móu fǎn. dì mìng dǎi zài shèng jū zhī, zài shèng cí fú, dāng zú zhū, zhèng xián yì yīng yuán zuò. dì zhū zài shèng, shì zhèng xián, shǐ xí zhǎng guān. yǒu yáng xuān fǔ rǎn xìng bāng yǐ xí zhí lái cháo, mìng gǎi lì yú zhōu.
酉陽,漢武陵郡酉陽縣地,宋為酉陽州。元屬懷德府。洪武五年,酉陽軍民宣慰司冉如彪遣弟如喜來朝貢。置酉陽州,以如彪為知州。八年改為宣撫司,仍以冉如彪為使。置平茶、邑梅、麻免、石耶四洞長官司,以楊底綱、楊金奉、冉德原、楊隆為之,每三年一入貢。石耶不能親至京,命附於酉陽。二十七年,平茶洞署長官楊再勝,謀殺兄子正賢及洞長楊通保等。正賢等覺之,逃至京師,訴其事,且言再勝與景川侯謀反。帝命逮再勝鞫之,再勝辭服,當族誅,正賢亦應緣坐。帝誅再勝,釋正賢,使襲長官。酉陽宣撫冉興邦以襲職來朝,命改隸渝州。
yǒng lè sān nián, zhǐ huī dīng néng dù fú fǔ yù yà jiān děng shí yī zhài shēng miáo yī bǎi sān shí liù hù, gè qiǎn zi rù cháo, mìng lì yǒu yáng xuān fǔ sī. sì nián miǎn yǒu yáng huāng tián zū. wǔ nián, xìng bāng qiǎn bù zhǎng gōng jùn děng gòng fāng wù, bìng xiè lì rú xué ēn.
永樂三年,指揮丁能、杜福撫諭亞堅等十一寨生苗一百三十六戶,各遣子入朝,命隸酉陽宣撫司。四年免酉陽荒田租。五年,興邦遣部長龔俊等貢方物,並謝立儒學恩。
jǐng tài qī nián diào xuān fǔ qiān shì rǎn tíng zhāng bīng, zhēng wǔ kāi tóng gǔ pàn miáo, cì chì yù shǎng jī. tiān shùn shí sān nián mìng jìn xuān fǔ rǎn yún sàn guān yī jiē, yǐ zhù tǎo pàn miáo jí qín shí quán zhōu zhī gōng yě.
景泰七年調宣撫僉事冉廷璋兵,征五開、銅鼓叛苗,賜敕諭賞齎。天順十三年命進宣撫冉雲散官一階,以助討叛苗及擒石全州之功也。
hóng zhì qī nián, xuān fǔ rǎn shùn chén yǐ zhēng guì zhōu pàn miáo gōng, qǐ shēng zhí. bīng bù yǐ fēi lì, qǐng jìn shùn chén jiē míng wēi jiāng jūn, cì chì bāo zhī. shí èr nián, shùn chén qín sòng nóng zhài mán zéi jiū xié zhū zhài dòng mán, shā lüè fén jié, qǐ jiǎo bǔ. bǎo jìng yǒng shùn èr xuān wèi yì zòu, yì méi fù zhǎng guān yáng shèng gāng fù zǐ móu jù yǒu yáng, jié jùn bèi dòng zhǎng yáng guǎng zhèn děng, hào zhào sòng nóng hòu xī zhū mán, jù bīng shā lüè, qǐng bìng tǎo. bīng bù yì, yǒu yáng xī dòng lián luò, yì shān dòng, yí jí pū miè, qǐng xíng zhèn xún guān zhuó jī yí. shí sì nián diào yǒu yáng bīng wǔ qiān xié jiǎo guì zhōu zéi fù mǐ lǔ.
弘治七年,宣撫冉舜臣以征貴州叛苗功,乞升職。兵部以非例,請進舜臣階明威將軍,賜敕褒之。十二年,舜臣秦宋農寨蠻賊糾脅諸寨洞蠻,殺掠焚劫,乞剿捕。保靖、永順二宣慰亦奏,邑梅副長官楊勝剛父子謀據酉陽,結俊倍洞長楊廣震等,號召宋農、後溪諸蠻,聚兵殺掠,請並討。兵部議,酉陽溪洞連絡,易煽動,宜即撲滅,請行鎮巡官酌機宜。十四年調酉陽兵五千協剿貴州賊婦米魯。
zhèng dé sān nián, yǒu yáng xuān fǔ sī hù yìn shè rén rǎn tíng xǐ jí yì méi zhǎng guān sī zòu, hú guǎng zhèn xī suǒ dòng miáo jù zhòng gōng jié, qǐng bīng jiǎo bǔ. bā nián, xuān fǔ rǎn yuán xiàn dà mù èr shí, qǐ miǎn nán wéi hàn xí zhí fù jīng, cóng zhī. èr shí nián, yuán zài xiàn dà mù èr shí, zhào liàng jiā fú sè chóu shǎng.
正德三年,酉陽宣撫司護印舍人冉廷璽及邑梅長官司奏,湖廣鎮溪所洞苗聚眾攻劫,請兵剿捕。八年,宣撫冉元獻大木二十,乞免男維翰襲職赴京,從之。二十年,元再獻大木二十,詔量加服色酬賞。
wàn lì shí qī nián, xuān fǔ zài wéi píng xiàn dà mù èr shí, jià yú sān qiān. gōng bù yì, yīng jiā cóng sān pǐn fú, yǐ wèi tǔ guān shū chéng zhī quàn, cóng zhī. sì shí liù nián diào yǒu yáng bīng sì qiān, mìng xuān fǔ rǎn yuè lóng jiāng zhī yuán liáo. sì shí qī nián, yuè lóng qiǎn zi tiān yìn jí wén guāng děng lǐng bīng fù liáo yáng, zhù hǔ pí huáng shān děng chù sān zài, jiě fèng jí zhī wéi. zài yuán shěn yáng, yǐ hún hé shī lì, rǎn jiàn lóng zhàn méi, sǐ zhě qiān yú rén. chè shǒu liáo yáng, yòu yǐ jiàng dí zòng huǒ, rǎn wén huàn děng zhàn méi, sǐ zhě qī bǎi yú rén. bīng bù shàng shū zhāng hè míng yán: yuè lóng qiǎn zǐ dì wàn lǐ qín wáng, jiàn lóng jì shā shēn xùn guó, yuè lóng yòu zì juān jīn èr qiān liǎng, yùn jūn qì zhì shān hǎi guān, zhèn kùn zhāo hún, zhōng yì kě jiā. chén zài guì zhōu shí, yuè lóng yì zì juān xiǎng zhēng hóng miáo, lǚ jiàn qí gōng. jīn yòu zhe jié yú biān, yí jiā yōu xù, yǐ fēng zhū biān.
萬曆十七年,宣撫再維屏獻大木二十,價逾三千。工部議,應加從三品服,以為土官輸誠之勸,從之。四十六年調酉陽兵四千,命宣撫冉躍龍將之援遼。四十七年,躍龍遣子天胤及文光等領兵赴遼陽,駐虎皮、黃山等處三載,解奉集之圍。再援瀋陽,以渾河失利,冉見龍戰沒,死者千餘人。撤守遼陽,又以降敵縱火,冉文煥等戰沒,死者七百餘人。兵部尚書張鶴鳴言:「躍龍遣子弟萬里勤王,見龍既殺身殉國,躍龍又自捐金二千兩,運軍器至山海關,振困招魂,忠義可嘉。臣在貴州時,躍龍亦自捐餉征紅苗,屢建奇功。今又著節於邊,宜加優恤,以風諸邊。」
tiān qǐ yuán nián shòu yuè lóng xuān wèi shǐ, bìng qī shū shì, jiē gěi gào mìng, réng xù zhèn wáng qiān qī bǎi yú jiā. èr nián, shē chóng míng pàn, yuè lóng lǜ yuán shī hé wéi zhòng qìng. jí chóng míng zhū, qí tǔ shě rǎn shào wén yǔ yǒu gōng. sì nián, yuè lóng yǐ dōng xī fù diào xiào mìng, wèi dì jiàn lóng jí zhū zhèn wáng zhě qǐng jī xù. mìng xià suǒ sī. chóng zhēn jiǔ nián, xuān wèi shǐ rǎn tiān lín shū yán: shù niè tiān yìn jiǎ zhǐ móu duó chén jué tǔ, bù suí, shàn bīng qiāng shā. xià fǔ àn chá kān. shí shǔ fāng yōu dào, dà lì zì gù bù xiá, tǔ guān shì duō qǐn gé yún.
天啟元年授躍龍宣慰使,並妻舒氏,皆給誥命,仍恤陣亡千七百餘家。二年,奢崇明叛,躍龍率援師合圍重慶。及崇明誅,其土舍冉紹文與有功。四年,躍龍以東西赴調效命,為弟見龍及諸陣亡者請齎恤。命下所司。崇禎九年,宣慰使冉天麟疏言:「庶孽天胤假旨謀奪臣爵土,不遂,擅兵戕殺。」下撫按察勘。時蜀方憂盜,大吏自顧不暇,土官事多寢閣雲。
shí zhù, yǐ shí tóng guān zhù báo guān ér míng. hòu zhōu zhì shī zhōu. táng gǎi qīng jiāng jùn. sòng mò, zhì shí zhù ān fǔ sī. yuán gǎi shí zhù jūn mín fǔ, xún réng wèi ān fǔ sī.
石砫,以石潼關、砫薄關而名。後周置施州。唐改青江郡。宋末,置石砫安撫司。元改石砫軍民府,尋仍為安撫司。
hóng wǔ qī nián, shí zhù ān fǔ shǐ mǎ kè yòng qiǎn qí zi fù dé yǔ tóng zhī chén shì xiǎn rù cháo, gòng fāng wù. bā nián, gǎi shí zhù ān fǔ sī wèi xuān fǔ sī, lì zhòng qìng fǔ. shí liù nián, shí zhù xī mán kòu shī zhōu, qián jiāng shǒu yù guān jūn jī pò zhī. shí bā nián, shí zhù xuān fǔ tóng zhī chén shì xiǎn qiǎn zi xìng cháo děng fèng biǎo gòng fāng wù, hè míng nián zhēng dàn. èr shí sì nián cì shí zhù xuān fǔ tóng zhī chén xìng cháo jí qí zi wén yì bái jīn bǎi liǎng, yǐ cóng zhēng sàn máo dòng yǒu gōng gù yě.
洪武七年,石砫安撫使馬克用遣其子付德與同知陳世顯入朝,貢方物。八年,改石砫安撫司為宣撫司,隸重慶府。十六年,石砫溪蠻寇施州,黔江守御官軍擊破之。十八年,石砫宣撫同知陳世顯遣子興潮等奉表貢方物,賀明年正旦。二十四年賜石砫宣撫同知陳興潮及其子文義白金百兩,以從征散毛洞有功故也。
xuān dé wǔ nián mìng xuān fǔ mǎ yīng rén zi zhèn wèi xuān fǔ. chū, yīng rén yǒu zuì yīng sǐ, dài zhé shù. zhì shì, dì niàn qí zǔ kè yòng cháng xiào lì xiān cháo, mìng qiú qí zi sūn zhī liáng zhě yòng zhī, gù yǒu shì mìng.
宣德五年命宣撫馬應仁子鎮為宣撫。初,應仁有罪應死,貸謫戍。至是,帝念其祖克用嘗效力先朝,命求其子孫之良者用之,故有是命。
chéng huà shí bā nián, sì chuān xún fǔ sūn rén zòu: sān yuè nèi dào sān bǎi rén rù shí zhù, shā xuān fǔ mǎ chéng jí lì zú èr shí yú rén, fén lüè ér qù. yǐ shí zhù dì lín fēng dōu, hù zhēng yín chǎng xiāng jié, yǒu sī bù wèi qū zhì, zhì xiāng chóu shā. mìng zé yǒu sī bǔ zéi. rén zòu: shí zhù suì bàn qiān kè wǔ qiān yī bǎi sān shí jīn, zhèng tǒng hòu tíng zhī. lín jìng jūn mín jiǎ yǐ zhēng kè, chéng jī qiè qǔ, niàng chéng huò jiē. qǐng chú qí kè, bì qí dòng, réng yí zhōng zhōu lín jiāng xún jiǎn yú fēng dōu nán bīn lǐ zhī jiāng chí, yǐ biàn fáng shǒu. cóng zhī. shì nián, mìng mǎ huī wèi xuān fǔ.
成化十八年,四川巡撫孫仁奏:「三月內盜三百人入石砫,殺宣撫馬澄及隸卒二十餘人,焚掠而去。以石砫地鄰酆都,互爭銀場相訐,有司不為區治,致相仇殺。」命責有司捕賊。仁奏:「石砫歲辦鉛課五千一百三十斤,正統後停之。鄰境軍民假以征課,乘機竊取,釀成禍階。請除其課,閉其洞,仍移忠州臨江巡檢於酆都南賓里之姜池,以便防守。」從之。是年,命馬徽為宣撫。
wàn lì èr shí èr nián, shí zhù nǚ tǔ guān tán shì xíng xuān fǔ shì. tǔ lì mǎ bāng pìn móu duó qí yìn, yǔ qí dǎng mǎ dòu hú dòu lín děng, jí zhòng shù qiān, wéi tán shì, zòng huǒ fén gōng sī lú shě bā shí yú suǒ, shā lüè yī kōng. tán shì shàng shū yán: chén zì cóng zhēng dié mào, jī zéi dà xuě shān, zhǎn shǒu bǔ kòu, jiē zhe yǒu chéng láo, lǚ yīng shàng guān jiǎng shǎng. jīn bāng pìn wú gù qián liú gū guǎ, chén qǐ bù néng chū yī lǚ yǔ zhī jiǎo shèng fù, chéng yǐ fēi cháo mìng, bù gǎn yě. jīn pàn rén sī zài, qǐng bǐ xiān nián chǔ jīn dòng shě tán bì móu cuàn shì, yuàn yǔ bāng pìn tóng jiù lì. èr shí sān nián mìng sì chuān fǔ, àn yàn qí yù, shì wèi jué. huì yáng yīng lóng fǎn bō zhōu, tán yǔ yīng lóng wèi yīn, ér dòu hú yì jié yīng lóng, liǎng jiā guān wàng, yù suì jiě. tán shì yǒu zhì jì, xìng yín, gù yǔ yīng lóng tōng. zhǎng zi qiān shèng shī ài, nì cì zǐ qiān sì, wèi yīng lóng kě shì, yīn pìn qí nǚ wèi qiān sì qī. qiān sì rù bō, tóng yīng lóng fǎn. qiān shèng xí mǎ shì jué, yīng diào, yǔ yǒu yáng rǎn yù tóng zhēng yīng lóng. yīng lóng bài. qiān sì fú zhū, ér qiān shèng wèi xuān fǔ rú gù. qiān shèng zú, qī qín liáng yù yǐ gōng fēng fū rén, zì yǒu chuán.
萬曆二十二年,石砫女土官覃氏行宣撫事。土吏馬邦聘謀奪其印,與其黨馬斗斛、斗霖等,集眾數千,圍覃氏,縱火焚公私廬舍八十餘所,殺掠一空。覃氏上書言:「臣自從征疊、茂,擊賊大雪山,斬首捕寇,皆著有成勞,屢膺上官獎賞。今邦聘無故虔劉孤寡,臣豈不能出一旅與之角勝負,誠以非朝命,不敢也。今叛人斯在,請比先年楚金洞舍覃碧謀篡事,願與邦聘同就吏。」二十三年命四川撫,按讞其獄,事未決。會楊應龍反播州,覃與應龍為姻,而斗斛亦結應龍,兩家觀望,獄遂解。覃氏有智計,性淫,故與應龍通。長子千乘失愛,暱次子千駟,謂應龍可恃,因聘其女為千駟妻。千駟入播,同應龍反。千乘襲馬氏爵,應調,與酉陽冉御同征應龍。應龍敗。千駟伏誅,而千乘為宣撫如故。千乘卒,妻秦良玉以功封夫人,自有傳。