lǐ sì jí lǐ sì
◎禮四(吉禮四)
lì dài dì wáng líng miào sān huáng shèng shī guó xiān shī kǒng zǐ qí dào wǔ sì guó mǎ shén nán jīng shén miào gōng chén miào jīng shī jiǔ miào zhū shén cí lì tán
歷代帝王陵廟 三皇 聖師 國先師孔子 旗纛 五祀 國馬神南京神廟 功臣廟 京師九廟 諸神祠 厲壇
lì dài dì wáng líng miào
歷代帝王陵廟
hóng wǔ sān nián, qiǎn shǐ fǎng xiān dài líng qǐn, réng mìng gè xíng shěng jù tú yǐ jìn, fán qī shí yǒu jiǔ. lǐ guān kǎo qí gōng dé zhāo zhù zhě, yuē fú xī, shén nóng, huáng dì, shǎo hào, zhuān xū, táng yáo, yú shùn, xià yǔ, shāng tāng zhōng zōng gāo zōng, zhōu wén wáng wǔ wáng chéng wáng kāng wáng, hàn gāo zǔ wén dì jǐng dì wǔ dì xuān dì guāng wǔ míng dì zhāng dì, hòu wèi wén dì, suí gāo zǔ, táng gāo zǔ tài zōng xiàn zōng xuān zōng, zhōu shì zōng, sòng tài zǔ tài zōng zhēn zōng rén zōng xiào zōng lǐ zōng, fán sān shí yǒu liù. gè zhì gǔn miǎn, hán xiāng bì. qiǎn mì shū jiān chéng táo yì děng wǎng xiū sì lǐ, qīn zhì zhù wén qiǎn zhī. měi líng yǐ bái jīn èr shí wǔ liǎng jù jì wù. líng qǐn fā zhě yǎn zhī, huài zhě wán zhī. miào bì zhě qì zhī. wú miào zhě shè tán yǐ jì. réng lìng yǒu sī jìn qiáo cǎi. suì shí jì sì, shēng yòng tài láo.
洪武三年,遣使訪先代陵寢,仍命各行省具圖以進,凡七十有九。禮官考其功德昭著者,曰伏羲,神農,黃帝,少昊,顓頊,唐堯,虞舜,夏禹,商湯、中宗、高宗,周文王、武王、成王、康王,漢高祖、文帝、景帝、武帝、宣帝、光武、明帝、章帝,後魏文帝,隋高祖,唐高祖、太宗、憲宗、宣宗,周世宗,宋太祖、太宗、真宗、仁宗、孝宗、理宗,凡三十有六。各制袞冕,函香幣。遣秘書監丞陶誼等往修祀禮,親制祝文遣之。每陵以白金二十五兩具祭物。陵寢發者掩之,壞者完之。廟敝者葺之。無廟者設壇以祭。仍令有司禁樵採。歲時祭祀,牲用太牢。
sì nián, lǐ bù dìng yì, hé sì dì wáng sān shí wǔ. zài hé nán zhě shí: chén sì fú xī shāng gāo zōng, mèng jīn sì hàn guāng wǔ, luò yáng sì hàn míng dì zhāng dì, zhèng sì zhōu shì zōng, gǒng sì sòng tài zǔ tài zōng zhēn zōng rén zōng. zài shān xī zhě yī: xíng hé sì shāng tāng. zài shān dōng zhě èr: dōng píng sì táng yáo, qū fù sì shǎo hào. zài běi píng zhě sān: nèi huáng sì shāng zhōng zōng, huá sì zhuān xū gāo xīn. zài hú guǎng zhě èr: líng sì shén nóng, níng yuǎn sì yú shùn. zài zhè jiāng zhě èr: huì jī sì xià yǔ sòng xiào zōng. zài shǎn xī zhě shí wǔ: zhōng bù sì huáng dì, xián yáng sì zhōu wén wáng wǔ wáng chéng wáng kāng wáng xuān wáng, hàn gāo dì jǐng dì, xián níng sì hàn wén dì, xìng píng sì hàn wǔ dì, zhǎng ān sì hàn xuān dì, sān yuán sì táng gāo zǔ, lǐ quán sì táng tài zōng, pú chéng sì táng xiàn zōng, jīng yáng sì táng xuān zōng. suì jì yòng zhòng chūn zhòng qiū shuò. yú shì qiǎn shǐ yì gè líng zhì jì. líng zhì yī bēi, kān jì qī jí shēng bó zhī shù, bǐ suǒ zài yǒu sī shǒu zhī. yǐ ér mìng yǒu sī suì shí xiū qì, shè líng hù èr rén shǒu shì. yòu měi sān nián, chū zhù wén xiāng bó, chuán zhì qiǎn tài cháng sì lè wǔ shēng jī wǎng suǒ zài, mìng yǒu sī zhì jì. qí suǒ sì zhě, shì qián qù zhōu xuān wáng, hàn míng dì zhāng dì, ér zēng sì wā huáng yú zhào chéng, hòu wèi wén dì yú fù píng, yuán shì zǔ yú shùn tiān, jí sòng lǐ zōng yú huì jī, fán sān shí liù dì. hòu yòu zēng sì suí gāo zǔ yú fú fēng, ér lǐ zōng réng bà sì. yòu mìng dì wáng líng miào suǒ zài guān sī, yǐ chūn qiū zhòng yuè shàng xún, zé rì zhì jì.
四年,禮部定議,合祀帝王三十五。在河南者十:陳祀伏羲、商高宗,孟津祀漢光武,洛陽祀漢明帝、章帝,鄭祀周世宗,鞏祀宋太祖、太宗、真宗、仁宗。在山西者一:滎河祀商湯。在山東者二:東平祀唐堯,曲阜祀少昊。在北平者三:內黃祀商中宗,滑祀顓頊、高辛。在湖廣者二:酃祀神農,寧遠祀虞舜。在浙江者二:會稽祀夏禹、宋孝宗。在陝西者十五:中部祀黃帝,咸陽祀周文王、武王、成王、康王、宣王,漢高帝、景帝,咸寧祀漢文帝,興平祀漢武帝,長安祀漢宣帝,三原祀唐高祖,醴泉祀唐太宗,蒲城祀唐憲宗,涇陽祀唐宣宗。歲祭用仲春、仲秋朔。於是遣使詣各陵致祭。陵置一碑,刊祭期及牲帛之數,俾所在有司守之。已而命有司歲時修葺,設陵戶二人守視。又每三年,出祝文、香帛,傳制遣太常寺樂舞生齎往所在,命有司致祭。其所祀者,視前去周宣王,漢明帝、章帝,而增祀媧皇於趙城,後魏文帝於富平,元世祖於順天,及宋理宗於會稽,凡三十六帝。後又增祀隋高祖於扶風,而理宗仍罷祀。又命帝王陵廟所在官司,以春秋仲月上旬,擇日致祭。
liù nián, dì yǐ wǔ dì sān wáng jí hàn táng sòng chuàng yè zhī jūn, jù yí yú jīng shī lì miào zhì jì, suì jiàn lì dài dì wáng miào yú qīn tiān shān zhī yáng. fǎng tài miào tóng táng yì shì zhī zhì, wèi zhèng diàn wǔ shì: zhōng yī shì sān huáng, dōng yī shì wǔ dì, xī yī shì xià yǔ shāng tāng zhōu wén wáng, yòu dōng yī shì zhōu wǔ wáng hàn guāng wǔ táng tài zōng, yòu xī yī shì hàn gāo zǔ táng tài zǔ sòng tài zǔ yuán shì zǔ. měi suì chūn qiū zhòng yuè shàng xún jiǎ rì zhì jì. yǐ ér yǐ zhōu wén wáng zhōng shǒu chén fú, táng gāo zǔ yóu tài zōng dé tiān xià, suì qǐn qí sì, zēng sì suí gāo zǔ. qī nián, lìng dì wáng miào jiē sù gǔn miǎn zuò xiàng, wéi fú xī shén nóng wèi yǒu yī shang zhī zhì, bù bì jiā miǎn fú. bā yuè, dì gōng sì yú xīn miào. yǐ ér bà suí gāo zǔ zhī sì.
六年,帝以五帝、三王及漢、唐、宋創業之君,俱宜於京師立廟致祭,遂建歷代帝王廟於欽天山之陽。仿太廟同堂異室之制,為正殿五室:中一室三皇,東一室五帝,西一室夏禹、商湯、周文王,又東一室周武王、漢光武、唐太宗,又西一室漢高祖、唐太祖、宋太祖、元世祖。每歲春秋仲月上旬甲日致祭。已而以周文王終守臣服,唐高祖由太宗得天下,遂寢其祀,增祀隋高祖。七年,令帝王廟皆塑袞冕坐像,惟伏羲、神農未有衣裳之制,不必加冕服。八月,帝躬祀於新廟。已而罷隋高祖之祀。
èr shí yī nián, lìng měi suì jiāo sì, fù jì lì dài dì wáng yú dà sì diàn. réng yǐ suì bā yuè zhōng xún, zé rì qiǎn guān jì yú běn miào, qí chūn jì tíng zhī. yòu dìng měi sān nián qiǎn jì gè líng zhī suì, zé tíng miào jì. shì nián, zhào yǐ lì dài míng chén cóng sì, lǐ guān lǐ yuán míng zòu nǐ sān shí liù rén yǐ jìn. dì yǐ sòng zhào pǔ fù tài zǔ bù zhōng, bù kě cóng sì. yuán chén sì jié, mù huá lí wèi shǒu, bù kě sì sūn ér qù qí zǔ, kě sì mù huá lí ér bà ān tóng. jì sì bó yán, zé ā shù bù bì sì. hàn chén píng féng yì, sòng pān měi, jiē shàn shǐ zhōng, kě sì. yú shì dìng fēng hòu lì mù gāo yáo kuí lóng bó yí bó yì yī yǐn fù shuō zhōu gōng dàn zhào gōng shì tài gōng wàng zhào hǔ fāng shū zhāng liáng xiāo hé cáo cān chén píng zhōu bó dèng yǔ féng yì zhū gé liàng fáng xuán líng dù rú huì lǐ jìng guō zi yí lǐ chéng cáo bīn pān měi hán shì zhōng yuè fēi zhāng jùn mù huá lí bó ěr hū bó ěr shù chì lǎo wēn bó yán, fán sān shí qī rén, cóng sì yú dōng xī wǔ, wèi tán sì. chū, tài gōng wàng yǒu wǔ chéng wáng miào. cháng qiǎn guān zhì jì rú shì diàn yí. zhì shì, bà miào jì, qù wáng hào.
二十一年,令每歲郊祀,附祭歷代帝王於大祀殿。仍以歲八月中旬,擇日遣官祭於本廟,其春祭停之。又定每三年遣祭各陵之歲,則停廟祭。是年,詔以歷代名臣從祀,禮官李原名奏擬三十六人以進。帝以宋趙普負太祖不忠,不可從祀。元臣四傑,木華黎為首,不可祀孫而去其祖,可祀木華黎而罷安童。既祀伯顏,則阿術不必祀。漢陳平、馮異,宋潘美,皆善始終,可祀。於是定風后、力牧、皋陶、夔、龍、伯夷、伯益、伊尹、傅說、周公旦、召公奭、太公望、召虎、方叔、張良、蕭何、曹參、陳平、周勃、鄧禹、馮異、諸葛亮、房玄齡、杜如晦、李靖、郭子儀、李晟、曹彬、潘美、韓世忠、岳飛、張浚、木華黎、博爾忽、博爾朮、赤老溫、伯顏,凡三十七人,從祀於東西廡,為壇四。初,太公望有武成王廟。嘗遣官致祭如釋奠儀。至是,罷廟祭,去王號。
yǒng lè qiān dōu, dì wáng miào qiǎn nán jīng tài cháng sì guān xíng lǐ. jiā jìng jiǔ nián, bà lì dài dì wáng nán jiāo cóng sì. lìng jiàn lì dài dì wáng miào yú dū chéng xī, suì yǐ zhòng chūn qiū zhì jì. hòu bìng bà nán jīng miào jì. shí nián chūn èr yuè, miào wèi chéng, gōng jì lì dài dì wáng yú wén huá diàn, fán wǔ tán, dān bì dōng xī míng chén sì tán. lǐ bù shàng shū lǐ shí yán: jiù yí yǒu cì fú zuò zhī wén. cì zhě zì shàng ér xià zhī yì, wéi jiāo miào shè jì yí yòng. lì dài dì wáng, zhǐ yí yún dá. zhào kě. shí yī nián xià, miào chéng, míng yuē jǐng dé chóng shèng zhī diàn. diàn wǔ shì, dōng xī liǎng wǔ, diàn hòu jì qì kù, qián wèi jǐng dé mén. mén wài shén kù shén chú zǎi shēng tíng zhōng lóu. jiē dōng xī èr fāng, yuē jǐng dé jiē. yòng bā yuè rén chén qīn jì. dì yóu zhōng mén rù, yíng shén shòu fú zuò sòng shén gè liǎng bài. sì hòu suì qiǎn dà chén yī yuán xíng lǐ, sì yuán fēn xiàn. fán zǐ wǔ mǎo yǒu jì yú líng qǐn zhī suì, zé tíng qiū jì. èr shí sì nián, yǐ lǐ kē chén fěi yán, bà yuán shì zǔ líng miào zhī sì, jí cóng sì mù huá lí děng, fù qiān táng tài zōng yǔ sòng tài zǔ tóng shì. fán shí wǔ dì, cóng sì míng chén sān shí èr rén.
永樂遷都,帝王廟遣南京太常寺官行禮。嘉靖九年,罷歷代帝王南郊從祀。令建歷代帝王廟於都城西,歲以仲春秋致祭。後並罷南京廟祭。十年春二月,廟未成,躬祭歷代帝王於文華殿,凡五壇,丹陛東西名臣四壇。禮部尚書李時言:「舊儀有賜福胙之文。賜者自上而下之義,惟郊廟社稷宜用。歷代帝王,止宜云答。」詔可。十一年夏,廟成,名曰景德崇聖之殿。殿五室,東西兩廡,殿後祭器庫,前為景德門。門外神庫、神廚、宰牲亭、鐘樓。街東西二坊,曰景德街。用八月壬辰親祭。帝由中門入,迎神、受福胙、送神各兩拜。嗣後歲遣大臣一員行禮,四員分獻。凡子、午、卯、酉祭於陵寢之歲,則停秋祭。二十四年,以禮科陳棐言,罷元世祖陵廟之祀,及從祀木華黎等,復遷唐太宗與宋太祖同室。凡十五帝,從祀名臣三十二人。
sān huáng
三皇
míng chū réng yuán zhì, yǐ sān yuè sān rì jiǔ yuè jiǔ rì tōng sì sān huáng. hóng wǔ yuán nián, lìng yǐ tài láo sì. èr nián, mìng yǐ gōu máng zhù róng fēng hòu lì mù zuǒ yòu pèi, yú fū tóng jūn jiù dài jì shǎo shī léi gōng guǐ yú qū bó gāo qí bó shǎo yú gāo yáng shí dà míng yī cóng sì. yí tóng shì diàn. sì nián, dì yǐ tiān xià jùn yì tōng sì sān huáng wèi dú. lǐ chén yì: táng xuán zōng cháng lì sān huáng wǔ dì miào yú jīng shī. zhì yuán chéng zōng shí, nǎi lì sān huáng miào yú fǔ zhōu xiàn. chūn qiū tōng sì, ér yǐ yī yào zhǔ zhī, shén fēi lǐ yě. dì yuē: sān huáng jì tiān lì jí, kāi wàn shì jiào huà zhī yuán, mì yú yào shī kě hū? mìng tiān xià jùn xiàn wú dé xiè sì.
明初仍元制,以三月三日、九月九日通祀三皇。洪武元年,令以太牢祀。二年,命以句芒、祝融、風后、力牧左右配,俞跗、桐君、僦貸季、少師、雷公、鬼臾區、伯高、岐伯、少俞、高陽十大名醫從祀。儀同釋奠。四年,帝以天下郡邑通祀三皇為瀆。禮臣議:「唐玄宗嘗立三皇五帝廟於京師。至元成宗時,乃立三皇廟於府州縣。春秋通祀,而以醫藥主之,甚非禮也。」帝曰:「三皇繼天立極,開萬世教化之原,汨於藥師可乎?」命天下郡縣毋得褻祀。
zhèng dé shí yī nián, lì fú xī shì miào yú qín zhōu. qín zhōu, gǔ chéng jì dì, cóng xún àn yù shǐ féng shí xióng zòu yě. jiā jìng jiān, jiàn sān huáng miào yú tài yī yuàn běi, míng jǐng huì diàn. zhōng fèng sān huáng jí sì pèi. qí cóng sì, dōng wǔ zé jiù dài jì qí bó bo gāo guǐ yú qū yú fū shǎo yú shǎo shī tóng jūn léi gōng mǎ shī huáng yī yǐn biǎn què chún yú yì zhāng jī shí sì rén, xī wǔ zé huá tuó wáng shū hé huáng fǔ mì gě hóng cháo yuán fāng sūn sī miǎo wéi cí cáng wáng bīng qián yǐ zhū gōng lǐ gǎo lì wán sù zhāng yuán sù zhū yàn xiū shí sì rén. suì zhòng chūn qiū shàng jiǎ rì, lǐ bù táng shàng guān xíng lǐ, tài yī yuàn táng shàng guān èr yuán fēn xiàn, yòng shǎo láo. fù jiàn shèng jì diàn yú nèi, sì xiān yī, yǐ tài yī guān zhǔ zhī. èr shí yī nián, dì yǐ guī zhì jiǎo ài, mìng tà qí miào.
正德十一年,立伏羲氏廟於秦州。秦州,古成紀地,從巡按御史馮時雄奏也。嘉靖間,建三皇廟於太醫院北,名景惠殿。中奉三皇及四配。其從祀,東廡則僦貸季、岐伯、伯高、鬼臾區、俞跗、少俞、少師、桐君、雷公、馬師皇、伊尹、扁鵲、淳于意、張機十四人,西廡則華陀、王叔和、皇甫謐、葛洪、巢元方、孫思邈、韋慈藏、王冰、錢乙、朱肱、李杲、利完素、張元素、朱彥修十四人。歲仲春、秋上甲日,禮部堂上官行禮,太醫院堂上官二員分獻,用少牢。復建聖濟殿於內,祀先醫,以太醫官主之。二十一年,帝以規制湫隘,命拓其廟。
shèng shī
聖師
shèng shī zhī jì, shǐ yú shì zōng. fèng huáng shī fú xī shì shén nóng shì xuān yuán shì dì shī táo táng shì, yǒu yú shì, wáng shī xià yǔ wáng shāng tāng wáng zhōu wén wáng wǔ wáng, jiǔ shèng nán xiàng. zuǒ xiān shèng zhōu gōng, yòu xiān shī kǒng zǐ, dōng xī xiàng. měi suì chūn qiū kāi jiǎng qián yī rì, huáng dì fú pí biàn, bài guì, xíng shì diàn lǐ. yòng gēng jiǔ guǒ fǔ bó jì yú wén huá diàn dōng shì.
聖師之祭,始於世宗。奉皇師伏羲氏、神農氏、軒轅氏、帝師陶唐氏,有虞氏,王師夏禹王、商湯王、周文王武王,九聖南向。左先聖周公,右先師孔子,東西向。每歲春秋開講前一日,皇帝服皮弁,拜跪,行釋奠禮。用羹酒果脯帛祭於文華殿東室。
chū, dōng shì yǒu shì xiàng, dì yǐ qí bù jīng, chè zhī, nǎi sì xiān shèng xiān shī. zì wèi jì wén, xíng fèng ān shén wèi lǐ. fǔ chén lǐ qīng jí jiǎng guān qí xíng lǐ qì, rù bài. xiān shì hóng wǔ chū, sī yè sòng lián jiàn yì yù rú jiàn ān xióng shì zhī shuō, yǐ fú xī wèi dào tǒng zhī zōng, shén nóng huáng dì yáo shùn yǔ tāng wén wǔ, yǐ cì liè yān. zhì sì tiān zǐ zhī xué, zé dào tǒng yì zūn. tài zǔ bù cóng. zhì shì, shì zōng fǎng qí yì xíng zhī. shí liù nián, yí sì yú yǒng míng diàn hòu, xíng lǐ rú chū. qí hòu cháng qiǎn guān dài jì. lóng qìng chū, réng yú wén huá diàn dōng shì xíng lǐ.
初,東室有釋像,帝以其不經,撤之,乃祀先聖先師。自為祭文,行奉安神位禮。輔臣禮卿及講官俟行禮訖,入拜。先是洪武初,司業宋濂建議欲如建安熊氏之說,以伏羲為道統之宗,神農、黃帝、堯、舜、禹、湯、文、武,以次列焉。秩祀天子之學,則道統益尊。太祖不從。至是,世宗仿其意行之。十六年,移祀於永明殿後,行禮如初。其後常遣官代祭。隆慶初,仍於文華殿東室行禮。
zhì shèng xiān shī zi kǒng miào sì
至聖先師子孔廟祀
hàn jìn jí suí huò chēng xiān shī, huò chēng xiān shèng xuān ní xuān fù. táng shì wén xuān wáng, sòng jiā zhì shèng hào, yuán fù jiā hào dà chéng. míng tài zǔ rù jiāng huái fǔ, shǒu yè kǒng zǐ miào. hóng wǔ yuán nián èr yuè, zhào yǐ tài láo sì kǒng zǐ yú guó xué, réng qiǎn shǐ yì qū fù zhì jì. lín xíng yù yuē: zhòng ní zhī dào, guǎng dà yōu jiǔ, yǔ tiān dì bìng. yǒu tiān xià zhě mò bù qián xiū sì shì. zhèn wèi tiān xià zhǔ, qī dà míng jiào huà, yǐ xíng xiān shèng zhī dào. jīn jì shì diàn chéng jūn, réng qiǎn ěr xiū sì shì yú què lǐ, ěr qí jìng zhī. yòu dìng zhì, měi suì zhòng chūn qiū shàng dīng, huáng dì jiàng xiāng, qiǎn guān sì yú guó xué. yǐ chéng xiàng chū xiàn, hàn lín xué shì yà xiàn, guó zi jì jiǔ zhōng xiàn. xiān qī, huáng dì zhāi jiè. xiàn guān péi sì zhí shì guān jiē sàn zhāi èr rì, zhì zhāi yī rì. qián sì yī rì, huáng dì fú pí biàn fú, yù fèng tiān diàn jiàng xiāng. zhì rì, xiàn guān xíng lǐ. sān nián, zhào gé zhū shén fēng hào, wéi kǒng zǐ fēng jué réng jiù. qiě mìng qū fù miào tíng, suì guān gěi shēng bì, bǐ yǎn shèng gōng gōng sì shì. sì nián, lǐ bù zòu dìng yí wù. gǎi chū zhì biān dòu zhī bā wèi shí, biān yòng zhú. qí fǔ guǐ dēng xíng jí dòu chū yòng mù zhě, xī yì yǐ cí. shēng yì yǐ shú. lè shēng liù shí rén, wǔ shēng sì shí bā rén, yǐn wǔ èr rén, fán yī bǎi yī shí rén. lǐ bù qǐng xuǎn jīng mín zhī xiù zhě chōng lè wǔ shēng, tài zǔ yuē: lè wǔ nǎi xué zhě shì, kuàng shì diàn suǒ yǐ chóng shī, yí zé guó zi shēng jí gōng qīng zǐ dì zài xué zhě, yù jiào yì zhī. wǔ nián, bà mèng zǐ pèi xiǎng. yú nián, dì yuē: mèng zǐ biàn yì duān, bì xié shuō, fā míng kǒng zǐ zhī dào, pèi xiǎng rú gù. qī nián èr yuè, shàng dīng rì shí, gǎi yòng zhòng dīng.
漢晉及隋或稱先師,或稱先聖、宣尼、宣父。唐諡文宣王,宋加至聖號,元復加號大成。明太祖入江淮府,首謁孔子廟。洪武元年二月,詔以太牢祀孔子於國學,仍遣使詣曲阜致祭。臨行諭曰:「仲尼之道,廣大悠久,與天地並。有天下者莫不虔修祀事。朕為天下主,期大明教化,以行先聖之道。今既釋奠成均,仍遣爾修祀事於闕里,爾其敬之。」又定製,每歲仲春、秋上丁,皇帝降香,遣官祀於國學。以丞相初獻,翰林學士亞獻,國子祭酒終獻。先期,皇帝齋戒。獻官、陪祀、執事官皆散齋二日,致齋一日。前祀一日,皇帝服皮弁服,御奉天殿降香。至日,獻官行禮。三年,詔革諸神封號,惟孔子封爵仍舊。且命曲阜廟庭,歲官給牲幣,俾衍聖公供祀事。四年,禮部奏定儀物。改初制籩豆之八為十,籩用竹。其簠簋登鉶及豆初用木者,悉易以瓷。牲易以熟。樂生六十人,舞生四十八人,引舞二人,凡一百一十人。禮部請選京民之秀者充樂舞生,太祖曰:「樂舞乃學者事,況釋奠所以崇師,宜擇國子生及公卿子弟在學者,豫教肄之。」五年,罷孟子配享。逾年,帝曰:「孟子辨異端,辟邪說,發明孔子之道,配享如故。」七年二月,上丁日食,改用仲丁。
shí wǔ nián, xīn jiàn tài xué chéng. miào zài xué dōng, zhōng dà chéng diàn, zuǒ yòu liǎng wǔ, qián dà chéng mén, mén zuǒ yòu liè jǐ èr shí sì. mén wài dōng wèi xī shēng chú, xī wèi jì qì kù, yòu qián wèi líng xīng mén. zì jīng shǐ yǐ lái, jià shù lín shì. zhì shì luò chéng, qiǎn guān zhì jì. dì jì qīn yì shì diàn, yòu zhào tiān xià tōng sì kǒng zǐ, bìng bān shì diàn yí zhù. fán fǔ zhōu xiàn xué, biān dòu yǐ bā, qì wù shēng láo, jiē shā yú guó xué. sān xiàn lǐ tóng, shí zhé liǎng wǔ yī xiàn. qí jì, gè yǐ zhèng guān xíng zhī, yǒu bù zhèng sī zé yǐ bù zhèng sī guān, fēn xiàn zé yǐ běn xué rú zhí jí lǎo chéng rú shì chōng zhī. měi suì chūn qiū zhòng yuè shàng dīng rì xíng shì. chū, guó xué zhǔ jì qiǎn jì jiǔ, hòu qiǎn hàn lín yuàn guān, rán jì jiǔ chū dào guān, bì qiǎn yī jì. shí qī nián, chì měi yuè shuò wàng, jì jiǔ yǐ xià xíng shì cài lǐ, jùn xiàn zhǎng yǐ xià yì xué xíng xiāng. èr shí liù nián, bān dà chéng lè yú tiān xià. èr shí bā nián, yǐ xíng rén sī fù yáng dǐ yán, bà hàn yáng xióng cóng sì, yì yǐ dǒng zhòng shū. sān shí nián, yǐ guó xué kǒng zǐ miào ài, mìng gōng bù gǎi zuò, qí zhì jiē dì suǒ guī huà. dà chéng diàn mén gè liù yíng, líng xīng mén sān, dōng xī wǔ qī shí liù yíng, shén chú kù jiē bā yíng, zǎi shēng suǒ liù yíng. yǒng lè chū, jiàn miào yú tài xué zhī dōng.
十五年,新建太學成。廟在學東,中大成殿,左右兩廡,前大成門,門左右列戟二十四。門外東為犧牲廚,西為祭器庫,又前為靈星門。自經始以來,駕數臨視。至是落成,遣官致祭。帝既親詣釋奠,又詔天下通祀孔子,並頒釋奠儀注。凡府州縣學,籩豆以八,器物牲牢,皆殺於國學。三獻禮同,十哲兩廡一獻。其祭,各以正官行之,有布政司則以布政司官,分獻則以本學儒職及老成儒士充之。每歲春、秋仲月上丁日行事。初,國學主祭遣祭酒,後遣翰林院官,然祭酒初到官,必遣一祭。十七年,敕每月朔望,祭酒以下行釋菜禮,郡縣長以下詣學行香。二十六年,頒大成樂於天下。二十八年,以行人司副楊砥言,罷漢揚雄從祀,益以董仲舒。三十年,以國學孔子廟隘,命工部改作,其制皆帝所規畫。大成殿門各六楹,靈星門三,東西廡七十六楹,神廚庫皆八楹,宰牲所六楹。永樂初,建廟於太學之東。
xuān dé sān nián, yǐ wàn xiàn xùn dǎo lǐ yì yán, mìng lǐ bù kǎo zhèng cóng sì xiān xián míng wèi, bān shì tiān xià. shí nián, cí lì jiào yù jiǎng míng qǐng sì yuán rú wú chéng. dà xué shì yáng shì qí děng yán dāng cóng sì, cóng zhī. zhèng tǒng èr nián, yǐ sòng rú hú ān guó cài shěn zhēn dé xiù cóng sì. sān nián, jìn tiān xià sì kǒng zǐ yú shì lǎo gōng. kǒng yán mèng sān shì zi sūn jiào shòu péi kǎn yán: tiān xià wén miào wéi lùn chuán dào, yǐ liè wèi cì. què lǐ jiā miào, yí zhèng fù zǐ, yǐ xù yí lún. yán zi zēng zǐ zi sī, zi yě, pèi xiǎng diàn tíng. wú yáo zi lóng bó yú, fù yě, cóng sì láng wǔ. fēi wéi míng fēn bù zhèng, yì kǒng shén bù zì ān. kuàng shū liáng hé yuán yǐ zhuī fēng qǐ shèng wáng, chuàng diàn yú dà chéng diàn xī chóng sì, ér yán mèng zhī fù jù fēng gōng, wéi bó yú zi lóng réng hóu, qǐ zhuī fēng gōng jué, xié yán mèng fù jù pèi qǐ shèng wáng diàn. dì mìng lǐ bù xíng zhī, réng yì jiā bó yú zi lóng fēng hào. chéng huà èr nián, zhuī fēng dǒng zhòng shū guǎng chuān bó, hú ān guó jiàn níng bó, cài shěn chóng ān bó, zhēn dé xiù pǔ chéng bó. shí èr nián, cóng jì jiǔ zhōu hóng mó yán, zēng lè wǔ wèi bā yì, biān dòu gè shí èr. hóng zhì bā nián, zhuī fēng yáng shí jiāng lè bó. cóng sì, wèi sī mǎ guāng zhī cì. jiǔ nián, zēng lè wǔ wèi qī shí èr rén, rú tiān zǐ zhī zhì. shí èr nián, què lǐ kǒng miào huǐ, chì yǒu sī chóng jiàn. shí qī nián, miào chéng, qiǎn dà xué shì lǐ dōng yáng jì gào, bìng lì yù zhì bēi wén. zhèng dé shí liù nián, zhào yǒu sī gǎi jiàn kǒng shì jiā miào zhī zài qú zhōu zhě, guān gěi qián, dǒng qí yì. lìng bó shì kǒng chéng yì fèng sì.
宣德三年,以萬縣訓導李譯言,命禮部考正從祀先賢名位,頒示天下。十年,慈利教諭蔣明請祀元儒吳澄。大學士楊士奇等言當從祀,從之。正統二年,以宋儒胡安國、蔡沈、真德秀從祀。三年,禁天下祀孔子於釋、老宮。孔、顏、孟三氏子孫教授裴侃言:「天下文廟惟論傳道,以列位次。闕里家廟,宜正父子,以敘彝倫。顏子、曾子、子思,子也,配享殿廷。無繇、子曨、伯魚,父也,從祀廊廡。非惟名分不正,抑恐神不自安。況叔梁紇元已追封啟聖王,創殿於大成殿西崇祀,而顏、孟之父俱封公,惟伯魚、子曨仍侯,乞追封公爵,偕顏、孟父俱配啟聖王殿。」帝命禮部行之,仍議加伯魚、子曨封號。成化二年,追封董仲舒廣川伯,胡安國建寧伯,蔡沈崇安伯,真德秀浦城伯。十二年,從祭酒周洪謨言,增樂舞為八佾,籩豆各十二。弘治八年,追封楊時將樂伯。從祀,位司馬光之次。九年,增樂舞為七十二人,如天子之制。十二年,闕里孔廟毀,敕有司重建。十七年,廟成,遣大學士李東陽祭告,並立御製碑文。正德十六年,詔有司改建孔氏家廟之在衢州者,官給錢,董其役。令博士孔承義奉祀。
jiā jìng jiǔ nián, dà xué shì zhāng cōng yán: xiān shī sì diǎn, yǒu dāng gēng zhèng zhě. shū liáng hé nǎi kǒng zǐ zhī fù, yán lù céng lóng kǒng lǐ nǎi yán zēng zǐ sī zhī fù, sān zi pèi xiǎng miào tíng, hé jí zhū fù cóng sì liǎng wǔ, yuán shèng xián zhī xīn qǐ ān? qǐng yú dà chéng diàn hòu, bié lì shì sì shū liáng hé, ér yǐ yán lù céng lóng kǒng lǐ pèi zhī. dì yǐ wèi rán. yīn yán: shèng rén zūn tiān yǔ zūn qīn tóng. jīn biān dòu shí èr, shēng yòng dú, quán yòng sì tiān yí, yì fēi zhèng lǐ. qí shì hào zhāng fú xī yí gǎi zhèng. cōng yuán dì yì, yán: kǒng zǐ yí chēng xiān shèng xiān shī, bù chēng wáng. sì yǔ yí chēng miào, bù chēng diàn. sì yí yòng mù zhǔ, qí sù xiàng yí huǐ. biān dòu yòng shí, lè yòng liù yì. pèi wèi gōng hóu bó zhī hào yí xuē, zhǐ chēng xiān xián xiān rú. qí cóng sì shēn dǎng gōng bó liáo qín rǎn děng shí èr rén yí bà, lín fàng qú yuàn děng liù rén yí gè sì yú qí xiāng, hòu cāng wáng tōng ōu yáng xiū hú yuàn cài yuán dìng yí cóng sì.
嘉靖九年,大學士張璁言:「先師祀典,有當更正者。叔梁紇乃孔子之父,顏路、曾曨、孔鯉乃顏、曾、子思之父,三子配享廟庭,紇及諸父從祀兩廡,原聖賢之心豈安?請於大成殿後,別立室祀叔梁紇,而以顏路、曾曨、孔鯉配之。」帝以為然。因言:「聖人尊天與尊親同。今籩豆十二,牲用犢,全用祀天儀,亦非正禮。其諡號、章服悉宜改正。」璁緣帝意,言:「孔子宜稱先聖先師,不稱王。祀宇宜稱廟,不稱殿。祀宜用木主,其塑像宜毀。籩豆用十,樂用六佾。配位公侯伯之號宜削,止稱先賢先儒。其從祀申黨、公伯寮、秦冉等十二人宜罷,林放、蘧瑗等六人宜各祀於其鄉,后蒼、王通、歐陽修、胡瑗、蔡元定宜從祀。」
dì mìng lǐ bù huì hàn lín zhū chén yì. biān xiū xú jiē shū chén yì hào huǐ xiàng zhī bù kě. dì nù, zhé jiē guān, nǎi yù zhì zhèng kǒng zǐ sì diǎn shuō, dà lüè wèi kǒng zǐ yǐ lǔ tiě wáng wèi fēi, níng kěn zì tiě tiān zǐ zhī lǐ? fù wèi zhèng kǒng zǐ sì diǎn shēn jì, jù fù shǐ guǎn. cōng yīn zuò zhèng kǒng zǐ miào sì diǎn huò wèn zòu zhī. dì yǐ wèi yì lùn xiáng zhèng, bìng lìng lǐ bù jí yì. yú shì yù shǐ lí guàn děng yán: shèng zǔ chū zhèng sì diǎn, tiān xià yuè dú zhū shén jiē qù qí hào, wéi xiān shī kǒng zǐ rú gù, liáng yǒu shēn yì. bì xià yí kǒng zǐ zhī sì shàng nǐ sì tiān zhī lǐ. fū zǐ yǐ bù kě jí yě, yóu tiān zhī bù kě jiē ér shēng, suī nǐ zhū tiān, yì bù wèi guò. zì táng zūn kǒng zǐ wèi wén xuān wáng, yǐ yòng tiān zǐ lǐ lè. sòng zhēn zōng cháng yù fēng kǒng zǐ wèi dì, huò wèi zhōu zhǐ chēng wáng, bù dāng jiā dì hào. ér luó cóng yàn zhī lùn, zé wèi jiā dì hào yì kě. zhì zhōu dūn yí zé yǐ wèi wàn shì wú qióng wáng sì kǒng zǐ, shào yōng zé yǐ wèi zhòng ní yǐ wàn shì wèi wáng. qí biàn kǒng zǐ bù dāng chēng wáng zhě, zhǐ wú chéng yī rén ér yǐ. fú wàng bó kǎo qún yán, wù qiú zhì dāng. shí guàn shū zhōng yán: mò zūn yú tiān dì, yì mò zūn yú fù shī. bì xià jìng tiān zūn qīn, bù yīng dú yí kǒng zǐ wáng hào wèi tiě. dì yīn dà nù, yí guàn jí cǐ yǐ chì qí zhuī zūn huáng kǎo zhī fēi, dǐ wèi jiān è, xià fǎ sī huì xùn, chǐ qí zhí. gěi shì zhōng wáng rǔ méi děng yì jí yán bù yí qù wáng hào, dì jiē chì wèi miù lùn.
帝命禮部會翰林諸臣議。編修徐階疏陳易號毀像之不可。帝怒,謫階官,乃御製《正孔子祀典說》,大略謂孔子以魯僣王為非,寧肯自僣天子之禮?復為《正孔子祀典申記》,俱付史館。璁因作《正孔子廟祀典或問》奏之。帝以為議論詳正,並令禮部集議。於是御史黎貫等言:「聖祖初正祀典,天下岳瀆諸神皆去其號,惟先師孔子如故,良有深意。陛下疑孔子之祀上擬祀天之禮。夫子以不可及也,猶天之不可階而升,雖擬諸天,亦不為過。自唐尊孔子為文宣王,已用天子禮樂。宋真宗嘗欲封孔子為帝,或謂周止稱王,不當加帝號。而羅從彥之論,則謂加帝號亦可。至周敦頤則以為萬世無窮王祀孔子,邵雍則以為仲尼以萬世為王。其辨孔子不當稱王者,止吳澄一人而已。伏望博考群言,務求至當。」時貫疏中言:「莫尊於天地,亦莫尊於父師。陛下敬天尊親,不應獨疑孔子王號為僣。」帝因大怒,疑貫藉此以斥其追尊皇考之非,詆為奸惡,下法司會訊,褫其職。給事中王汝梅等亦極言不宜去王號,帝皆斥為謬論。
yú shì lǐ bù huì zhū chén yì: rén yǐ shèng rén wèi zhì, shèng rén yǐ kǒng zǐ wèi zhì. sòng zhēn zōng chēng kǒng zǐ wèi zhì, sòng zhēn zōng chēng kǒng zǐ wèi zhì shèng, qí yì yǐ bèi. jīn yí yú kǒng zǐ shén wèi tí zhì shèng xiān shī kǒng zǐ, qù qí wáng hào jí dà chéng wén xuān zhī chēng. gǎi dà chéng diàn wèi xiān shī miào, dà chéng mén wèi miào mén. qí sì pèi chēng fù shèng yán zi zōng shèng zēng zǐ shù shèng zi sī zi yà shèng mèng zǐ. shí zhé yǐ xià fán jí mén dì zǐ, jiē chēng xiān xián mǒu zi. zuǒ qiū míng yǐ xià, jiē chēng xiān rú mǒu zi, bù fù chēng gōng hóu bó. zūn shèng zǔ shǒu dìng nán jīng guó zi jiān guī zhì, zhì mù wèi shén zhǔ. réng nǐ dà xiǎo chǐ cùn, zhe wèi dìng shì. qí sù xiàng jí lìng píng chè. chūn qiū jì sì, zūn guó chū jiù zhì, shí biān shí dòu. tiān xià gè xué, bā biān bā dòu. lè wǔ zhǐ liù yì. fán xué bié lì yī cí, zhōng shū liáng hé, tí qǐ shèng huà kǒng shì shén wèi, yǐ yán wú yáo céng diǎn kǒng lǐ mèng sūn shì pèi, jù chēng xiān xián mǒu shì, zhì cóng sì zhī xián, bù kě bù kǎo qí dé shī. shēn dǎng jí shēn chéng, lí qù qí yī. gōng bó liáo qín rǎn yán hé xún kuàng dài shèng liú xiàng jiǎ kuí mǎ róng hé xiū wáng sù wáng bì dù yù wú chéng bà sì. lín fàng qú yuàn lú zhí zhèng zhòng zhèng xuán fú qián fàn níng gè sì yú qí xiāng. hòu cāng wáng tōng ōu yáng xiū hú yuàn yí zēng rù. mìng xī rú yì xíng. yòu yǐ xíng rén xuē kǎn yì, jìn lù jiǔ yuān cóng sì.
於是禮部會諸臣議:「人以聖人為至,聖人以孔子為至。宋真宗稱孔子為至,宋真宗稱孔子為至聖,其意已備。今宜於孔子神位題至聖先師孔子,去其王號及大成、文宣之稱。改大成殿為先師廟,大成門為廟門。其四配稱復聖顏子、宗聖曾子、述聖子思子、亞聖孟子。十哲以下凡及門弟子,皆稱先賢某子。左丘明以下,皆稱先儒某子,不復稱公侯伯。遵聖祖首定南京國子監規制,制木為神主。仍擬大小尺寸,著為定式。其塑像即令屏撤。春秋祭祀,遵國初舊制,十籩十豆。天下各學,八籩八豆。樂舞止六佾。凡學別立一祠,中叔梁紇,題啟聖化孔氏神位,以顏無繇、曾點、孔鯉、孟孫氏配,俱稱先賢某氏,至從祀之賢,不可不考其得失。申黨即申棖,厘去其一。公伯寮、秦冉、顏何、荀況、戴聖、劉向、賈逵、馬融、何休、王肅、王弼、杜預、吳澄罷祀。林放、蘧瑗、盧植、鄭眾、鄭玄、服虔、范寧各祀於其鄉。后蒼、王通、歐陽修、胡瑗宜增入。」命悉如議行。又以行人薛侃議,進陸九淵從祀。
chū, hóng wǔ shí, sī yè sòng lián qǐng qù xiàng shè zhǔ, lǐ yí lè zhāng duō suǒ gēng dìng, tài zǔ bù yǔn. chéng hóng jiān, shǎo zhān chéng mǐn zhèng cháng wèi mǎ róng děng bā rén dāng chì. gěi shì zhōng zhāng jiǔ gōng tuī yán zhī, bìng qǐng bà xún kuàng gōng bó liáo qú yuàn děng, ér jìn hòu cāng wáng tōng hú yuàn. wèi lǐ guān zhōu hóng mó suǒ què ér zhǐ. zhì shì yǐ cōng lì zhǔ, zhòng bù gǎn wéi. huǐ xiàng gài yòng lián shuō, xiān xián qù liú, lüè rú jiǔ gōng yán. qí jìn ōu yáng xiū, zé yǐ pú yì gù yě.
初,洪武時,司業宋濂請去像設主,禮儀樂章多所更定,太祖不允。成、弘間,少詹程敏政嘗謂馬融等八人當斥。給事中張九功推言之,並請罷荀況、公伯寮、蘧瑗等,而進后蒼、王通、胡瑗。為禮官周洪謨所卻而止。至是以璁力主,眾不敢違。毀像蓋用濂說,先賢去留,略如九功言。其進歐陽修,則以濮議故也。
míng nián, guó zi jiān jiàn qǐ shèng gōng cí chéng. cóng shàng shū lǐ shí yán, chūn qiū jì sì, yǔ wén miào tóng rì. biān dòu shēng bó shì sì pèi, dōng xī pèi wèi shì shí zhé, cóng sì xiān rú chéng shǎng zhū sōng cài yuán dìng shì liǎng wǔ. fǔ chén dài jì wén miào, zé jì jiǔ jì qǐ shèng cí. nán jīng jì jiǔ yú wén miào, sī yè yú qǐ shèng cí. suì dìng zhì, diàn zhōng xiān shī nán xiàng, sì pèi dōng xī xiàng. shāo hòu shí zhé: mǐn zi sǔn rǎn zi yōng duān mù zǐ cì zhòng zi yóu bo zi shāng rǎn zi gēng zǎi zi yǔ rǎn zi qiú yán zi yǎn zhuān sūn zi shī jiē dōng xī xiàng. liǎng wǔ cóng sì: xiān xián dàn tái miè míng mì bù qí yuán xiàn gōng yě zhǎng nán gōng shì gāo chái qī diāo kāi fán xū sī mǎ gēng gōng xī chì yǒu ruò qín zhāng shēn chéng chén kàng wū mǎ shī liáng zhān gōng lóng āi shāng qú rǎn rú yán xīn bó qián cáo xù rǎn jì gōng sūn lóng qī diāo duō qín shāng qī diāo tú fù yán gāo shāng zé rǎng sì chì rèn bù qí shí zuō shǔ gōng liáng rú gōng xià shǒu gōng jiān dìng hòu chù qiāo dān xī róng diǎn hǎn fù hēi yán zǔ róng qí qín zǔ zuǒ rén yǐng jù jǐng jiāng zhèng guó gōng zǔ jù zī yuán kàng xiàn chéng lián jié yàn jí shū zhòng huì yán zhī pū guī xùn lè kài gōng xī yú rú dí hēi kǒng zhōng gōng xī diǎn bù shū chéng shī zhī cháng qín fēi yán kuài, xiān rú zuǒ qiū míng gōng yáng gāo gǔ liáng chì fú shèng gāo táng shēng kǒng ān guó máo cháng dǒng zhòng shū hòu cāng dù zi chūn wáng tōng hán yù hú yuàn zhōu dūn yí chéng hào ōu yáng xiū shào yōng zhāng zài sī mǎ guāng chéng yí yáng shí hú ān guó zhū xī zhāng shì lù jiǔ yuān lǚ zǔ qiān cài shěn zhēn dé xiù xǔ héng fán jiǔ shí yī rén.
明年,國子監建啟聖公祠成。從尚書李時言,春秋祭祀,與文廟同日。籩豆牲帛視四配,東西配位視十哲,從祀先儒程晌、朱松、蔡元定視兩廡。輔臣代祭文廟,則祭酒祭啟聖祠。南京祭酒於文廟,司業於啟聖祠。遂定製,殿中先師南向,四配東西向。稍後十哲:閔子損、冉子雍、端木子賜、仲子由、卜子商、冉子耕、宰子予、冉子求、言子偃、顓孫子師皆東西向。兩廡從祀:先賢澹臺滅明、宓不齊、原憲、公冶長、南宮适、高柴、漆雕開、樊須、司馬耕、公西赤、有若、琴張、申棖、陳亢、巫馬施、梁鱣、公曨哀、商瞿、冉孺、顏辛、伯虔、曹恤、冉季、公孫龍、漆雕哆、秦商、漆雕徒父、顏高、商澤、壤駟赤、任不齊、石作蜀、公良孺、公夏首、公肩定、後處、鄡單、奚容蒧、罕父黑、顏祖、榮旂、秦祖、左人郢、句井疆、鄭國、公祖句茲、原亢、縣成、廉潔、燕伋、叔仲會、顏之仆、邽巽、樂欬、公西輿如、狄黑、孔忠、公西蒧、步叔乘、施之常、秦非、顏噲,先儒左丘明、公羊高、穀梁赤、伏勝、高堂生、孔安國、毛萇、董仲舒、后蒼、杜子春、王通、韓愈、胡瑗、周敦頤、程顥、歐陽修、邵雍、張載、司馬光、程頤、楊時、胡安國、朱熹、張栻、陸九淵、呂祖謙、蔡沈、真德秀、許衡凡九十一人。
lóng qìng wǔ nián, yǐ xuē xuān cóng sì. wàn lì zhōng, yǐ luó cóng yàn lǐ dòng cóng sì. shí èr nián, yòu yǐ chén xiàn zhāng hú jū rén wáng shǒu rén cóng sì. èr shí sān nián, yǐ sòng zhōu dūn yí fù fǔ chéng cóng sì qǐ shèng cí. yòu dìng měi suì zhòng chūn qiū shàng dīng rì yù diàn chuán zhì, qiǎn dà chén jì xiān shī jí pèi wèi. qí shí zhé yǐ hàn lín guān liǎng wǔ yǐ guó zi jiān guān gè èr yuán fēn xiàn. měi yuè shuò, jí měi kē jìn shì xíng shì cài lǐ. sī fǔ zhōu xiàn wèi xué gè tí diào guān xíng lǐ. shēng yòng shǎo láo, lè rú tài xué. jīng fǔ jí fù fǔ xiàn xué, zhǐ xíng shì cài lǐ. chóng zhēn shí wǔ nián, yǐ zuǒ qiū míng qīn shòu jīng yú shèng rén, gǎi chēng xiān xián. bìng gǎi sòng rú zhōu èr chéng zhāng zhū shào liù zǐ yì chēng xiān xián, wèi qī shí zi xià, hàn táng zhū rú zhī shàng. rán jǐn guó xué gèng zhì zhī, què lǐ miào tíng jí tiān xià xué gōng wèi huáng bān xíng yě.
隆慶五年,以薛瑄從祀。萬曆中,以羅從彥、李侗從祀。十二年,又以陳獻章、胡居仁、王守仁從祀。二十三年,以宋周敦頤父輔成從祀啟聖祠。又定每歲仲春、秋上丁日御殿傳制,遣大臣祭先師及配位。其十哲以翰林官、兩廡以國子監官各二員分獻。每月朔,及每科進士行釋菜禮。司府州縣衛學各提調官行禮。牲用少牢,樂如太學。京府及附府縣學,止行釋菜禮。崇禎十五年,以左丘明親授經於聖人,改稱先賢。並改宋儒周、二程、張、朱、邵六子亦稱先賢,位七十子下,漢唐諸儒之上。然僅國學更置之,闕里廟廷及天下學宮未遑頒行也。
qí dào
旗纛
qí dào zhī jì yǒu sì. qí yī, hóng wǔ yuán nián, lǐ guān zòu: jūn xíng qí dào suǒ dāng jì zhě, qí wèi yá qí. huáng dì chū jūn jué yuē: yá qí zhě, jiāng jūn zhī jīng, yī jūn zhī xíng hóu. fán shǐ shù yá, bì jì yǐ gāng rì. dào, wèi qí tóu yě. tài bái yīn jīng yuē: dà jiāng zhōng yíng jiàn dào. tiān zǐ liù jūn, gù yòng liù dào. máo niú wěi wèi zhī, zài zuǒ fēi mǎ shǒu. táng sòng jí yuán jiē yǒu qí dào zhī jì. jīn yí lì miào jīng shī, chūn yòng jīng zhé, qiū yòng shuāng jiàng rì, qiǎn guān zhì jì. nǎi mìng jiàn miào yú dū du fǔ zhì zhī hòu, yǐ dū du wèi xiàn guān, tí zhǔ yuē jūn yá zhī shén liù dào zhī shén. qī nián èr yuè, zhào huáng tài zǐ lǜ zhū wáng yì yuè wǔ chǎng jì qí dào, wèi tán qī, xíng sān xiàn lǐ. hòu tíng chūn jì, zhǐ shuāng jiàng rì jì yú jiào chǎng. qí èr, suì mù xiǎng tài miào rì, jì qí dào yú chéng tiān mén wài. qí sān, qí dào miào zài shān chuān tán zuǒ. chū, qí dào yǔ tài suì zhū shén hé jì yú chéng nán. jiǔ nián, bié jiàn miào. měi suì zhòng qiū, tiān zǐ gōng sì shān chuān zhī rì, qiǎn qí shǒu wèi guān xíng lǐ. qí zhèng jì, qí tóu dà jiāng liù dào dà jiāng wǔ fāng qí shén zhǔ zǎi zhàn chuán zhèng shén jīn gǔ jiǎo chòng pào zhī shén gōng nǔ fēi qiāng fēi shí zhī shén zhèn qián zhèn hòu shén qí wǔ chāng děng zhòng, fán qī wèi, gòng yī tán, nán xiàng. huáng dì fú pí biàn, yù fèng tiān diàn jiàng xiāng. xiàn guān fèng yǐ cóng shì. jì wù shì xiān nóng, bó qī, hēi èr bái wǔ. yì máo xuè wàng liáo, yǔ fēng yún léi yǔ zhū shén tóng. jì bì, shè jiǔ qì liù yú dì. cì xióng jī liù, lì xuè yǐ xìn zhī. qí sì, yǒng lè hòu, yǒu shén qí zhī jì, zhuān jì huǒ léi zhī shén. měi yuè shuò wàng, shén jī yíng tí dū guān jì yú jiào chǎng. shēng yòng shǎo láo. fán qí dào jiē cáng nèi fǔ, jì zé shè zhī.
旗纛之祭有四。其一,洪武元年,禮官奏:「軍行旗纛所當祭者,旗謂牙旗。黃帝出軍訣曰:『牙旗者,將軍之精,一軍之形侯。凡始豎牙,必祭以剛日。』纛,謂旗頭也。《太白陰經》曰:『大將中營建纛。天子六軍,故用六纛。氂牛尾為之,在左騑馬首。』唐、宋及元皆有旗纛之祭。今宜立廟京師,春用驚蟄,秋用霜降日,遣官致祭。」乃命建廟於都督府治之後,以都督為獻官,題主曰軍牙之神、六纛之神。七年二月,詔皇太子率諸王詣閱武場祭旗纛,為壇七,行三獻禮。後停春祭,止霜降日祭於教場。其二,歲暮享太廟日,祭旗纛於承天門外。其三,旗纛廟在山川壇左。初,旗纛與太歲諸神合祭於城南。九年,別建廟。每歲仲秋,天子躬祀山川之日,遣旗手衛官行禮。其正祭,旗頭大將、六纛大將、五方旗神、主宰戰船正神、金鼓角銃炮之神、弓弩飛槍飛石之神、陣前陣後神祇五昌等眾,凡七位,共一壇,南向。皇帝服皮弁,御奉天殿降香。獻官奉以從事。祭物視先農,帛七,黑二白五。瘞毛血、望燎,與風雲雷雨諸神同。祭畢,設酒器六於地。刺雄雞六,瀝血以釁之。其四,永樂後,有神旗之祭,專祭火雷之神。每月朔望,神機營提督官祭於教場。牲用少牢。凡旗纛皆藏內府,祭則設之。
wáng guó jì qí dào, zé qiǎn wǔ guān róng fú xíng lǐ. tiān xià wèi suǒ yú gōng shǔ hòu lì miào, yǐ zhǐ huī shǐ wèi chū xiàn guān. liáo shǔ wèi yà xiàn zhōng xiàn. yí wù shā jīng dū.
王國祭旗纛,則遣武官戎服行禮。天下衛所於公署後立廟,以指揮使為初獻官。僚屬為亞獻、終獻。儀物殺京都。
wǔ sì
五祀
hóng wǔ èr nián dìng zhì, suì zhōng là xiǎng, tōng jì yú miào mén wài. bā nián, lǐ bù zòu: wǔ sì zhī lǐ, zhōu hàn táng sòng bù yī. jīn nǐ mèng chūn sì hù, shè tán huáng gōng mén zuǒ, sī mén zhǔ zhī. mèng xià sì zào, shè tán yù chú, guāng lù sì guān zhǔ zhī. jì xià sì zhōng liù, shè tán gān qīng gōng dan chi, nèi guān zhǔ zhī. mèng qiū sì mén, shè tán wǔ mén zuǒ, sī mén zhǔ zhī. mèng dōng sì jǐng, shè tán gōng nèi dà páo jǐng qián, guāng lù sì guān zhǔ zhī. sì mèng yú yǒu shì tài miào zhī rì, jì xià yú tǔ wàng zhī rì, shēng yòng shǎo láo. zhì kě. cóng dìng zhōng liù yú fèng tiān diàn wài wén lóu qián. yòu suì mù hé jì wǔ sì yú tài miào xī wǔ xià, tài cháng sì guān xíng lǐ.
洪武二年定製,歲終臘享,通祭於廟門外。八年,禮部奏:「五祀之禮,周、漢、唐、宋不一。今擬孟春祀戶,設壇皇宮門左,司門主之。孟夏祀灶,設壇御廚,光祿寺官主之。季夏祀中霤,設壇乾清宮丹墀,內官主之。孟秋祀門,設壇午門左,司門主之。孟冬祀井,設壇宮內大庖井前,光祿寺官主之。四孟於有事太廟之日,季夏於土旺之日,牲用少牢。」制可。從定中霤於奉天殿外文樓前。又歲暮合祭五祀於太廟西廡下,太常寺官行禮。
mǎ shén
馬神
hóng wǔ èr nián mìng jì mǎ zǔ xiān mù mǎ shè mǎ bù zhī shén, zhú tán hòu hú. lǐ guān yán: zhōu guān chūn jì mǎ zǔ, tiān sì xīng yě xià jì xiān mù, shǐ yǎng mǎ zhě qiū jì mǎ shè, shǐ chéng mǎ zhě dōng jì mǎ bù, nǎi shén zhī zāi hài mǎ zhě. suí yòng zhōu zhì, jì yǐ sì zhòng zhī yuè. táng sòng yīn zhī. jīn dìng chūn qiū èr zhòng yuè, jiǎ wù gēng rì, qiǎn guān zhì sì. wèi tán sì, lè yòng shí lè, xíng sān xiàn lǐ. sì nián, shǔ míng shēng xiàn liáng mǎ shí, qí yī bái zhě, zhǎng zhàng yú, bù kě jiā jiān lēi. tài zǔ yuē: tiān shēng yīng wù, bì yǒu shén sī zhī. mìng tài cháng yǐ shǎo láo sì mǎ zǔ, náng shā sì bǎi jīn yā zhī, lìng rén qí ér yóu yuàn zhōng, jiǔ zhī jiàn xún. dì chéng zhī yǐ xī yuè yú qīng liáng shān. bǐ hái, dà yuè, cì míng fēi yuè fēng. fù mìng tài cháng sì mǎ zǔ. wǔ nián, bìng zhū shén wèi yī tán, suì zhǐ chūn jì. yǒng lè shí èr nián, lì běi jīng mǎ shén cí yú lián huā chí. qí nán jīng mǎ shén, zé nán tài pú zhǔ zhī.
洪武二年命祭馬祖、先牧、馬社、馬步之神,築壇後湖。禮官言:「《周官》春祭馬祖,天駟星也;夏祭先牧,始養馬者;秋祭馬社,始乘馬者;冬祭馬步,乃神之災害馬者。隋用周制,祭以四仲之月。唐、宋因之。今定春、秋二仲月,甲、戊、庚日,遣官致祀。為壇四,樂用時樂,行三獻禮。」四年,蜀明升獻良馬十,其一白者,長丈余,不可加韉勒。太祖曰:「天生英物,必有神司之。」命太常以少牢祀馬祖,囊沙四百斤壓之,令人騎而游苑中,久之漸馴。帝乘之以夕月於清涼山。比還,大悅,賜名飛越峰。復命太常祀馬祖。五年,並諸神為一壇,歲止春祭。永樂十二年,立北京馬神祠於蓮花池。其南京馬神,則南太僕主之。
nán jīng shén miào
南京神廟
chū chēng shí miào. běi jí zhēn wǔ yǐ sān yuè sān rì jiǔ yuè jiǔ rì, dào lín zhēn jué pǔ jì chán shī bǎo zhì yǐ sān yuè shí bā rì, dū chéng huáng yǐ bā yuè jì dì wáng hòu yī rì, cí shān guǎng huì zhāng wáng bó yǐ èr yuè shí bā rì, wǔ xiǎn líng shùn yǐ sì yuè bā rì jiǔ yuè èr shí bā rì, jiē nán jīng tài cháng sì guān jì. hàn mò líng wèi jiǎng zhōng liè gōng zǐ wén jìn chéng yáng biàn zhōng zhēn gōng kǔn sòng jì yáng cáo wǔ huì wáng bīn nán táng liú zhōng sù wáng rén zhān yuán wèi guó zhōng sù gōng fú shòu jù yǐ sì mèng shuò, suì chú, yīng tiān fǔ guān jì. wéi jiǎng miào yòu yǒu sì yuè èr shí liù rì zhī jì. bìng gōng chén miào wèi shí yī. hòu fù zēng sì: guān gōng miào, hóng wǔ èr shí qī nián jiàn yú jī lóng shān zhī yáng, chēng hàn qián jiāng jūn shòu tíng hòu. jiā jìng shí nián dìng qí wù, gǎi chēng hàn qián jiāng jūn hàn shòu tíng hòu. yǐ sì mèng suì mù, yīng tiān fǔ guān jì, wǔ yuè shí sān rì, nán jīng tài cháng sì guān jì. tiān fēi, yǒng lè qī nián fēng wèi hù guó bì mín miào líng zhāo yīng hóng rén pǔ jì tiān fēi, yǐ zhēng yuè shí wǔ rì sān yuè èr shí sān rì, nán jīng tài cháng sì guān jì. tài cāng shén miào, yǐ zhòng chūn qiū wàng rì, nán jīng hù bù guān jì. sī mǎ mǎ zǔ xiān mù shén miào, yǐ chūn qiū zhòng yuè zhōng xún, zé rì nán jīng tài pú sì guān jì. zhū miào jiē shǎo láo, zhēn wǔ yǔ zhēn jué chán shī sù xiū.
初稱十廟。北極真武以三月三日、九月九日,道林真覺普濟禪師寶志以三月十八日,都城隍以八月祭帝王后一日,祠山廣惠張王渤以二月十八日,五顯靈順以四月八日、九月二十八日,皆南京太常寺官祭。漢秣陵尉蔣忠烈公子文、晉成陽卞忠貞公壼、宋濟陽曹武惠王彬、南唐劉忠肅王仁瞻、元衛國忠肅公福壽俱以四孟朔,歲除,應天府官祭。惟蔣廟又有四月二十六日之祭。並功臣廟為十一。後復增四:關公廟,洪武二十七年建於雞籠山之陽,稱漢前將軍壽亭侯。嘉靖十年訂其誤,改稱漢前將軍漢壽亭侯。以四孟歲暮,應天府官祭,五月十三日,南京太常寺官祭。天妃,永樂七年封為護國庇民妙靈昭應弘仁普濟天妃,以正月十五日、三月二十三日,南京太常寺官祭。太倉神廟,以仲春、秋望日,南京戶部官祭。司馬、馬祖、先牧神廟,以春、秋仲月中旬,擇日南京太僕寺官祭。諸廟皆少牢,真武與真覺禪師素羞。
gōng chén miào
功臣廟
tài zǔ jì yǐ gōng chén pèi xiǎng tài miào, yòu mìng bié lì miào yú jī lóng shān. lùn cì gōng chén èr shí yǒu yī rén, sǐ zhě sù xiàng, shēng zhě xū qí wèi. zhèng diàn: zhōng shān wǔ níng wáng xú dá kāi píng zhōng wǔ wáng cháng yù chūn qí yáng wǔ jìng wáng lǐ wén zhōng níng hé wǔ shùn wáng dèng yù dōng ōu xiāng wǔ wáng tāng hé qián níng zhāo jìng wáng mù yīng. yáng èr, shǐ èr. xī xù: yuè guó wǔ zhuāng gōng hú dà hǎi liáng guó gōng zhào dé shèng cháo guó wǔ zhuàng gōng huá gāo guó guó zhōng liè gōng yú tōng hǎi jiāng guó xiāng liè gōng wú liáng ān guó zhōng liè gōng cáo liáng chén qián guó wēi yì gōng wú fù yān shān zhōng mǐn hóu sūn xìng zǔ. dōng xù: yǐng guó gōng féng guó yòng xī hǎi wǔ zhuàng gōng gěng zài chéng jì guó gōng dīng dé xìng cài guó zhōng yì gōng zhāng dé shèng hǎi guó xiāng yì gōng wú zhēn qí guó wǔ yì gōng kāng mào cái dōng hǎi jùn gōng máo chéng. yáng èr, shǐ èr. liǎng wǔ gè shè pái yī, zǒng shū gù zhǐ huī qiān bǎi hù wèi suǒ zhèn fǔ zhī líng. yáng shí, shǐ shí. yǐ sì mèng suì mù, qiǎn fù mǎ dū wèi jì.
太祖既以功臣配享太廟,又命別立廟於雞籠山。論次功臣二十有一人,死者塑像,生者虛其位。正殿:中山武寧王徐達、開平忠武王常遇春、岐陽武靖王李文忠、寧河武順王鄧愈、東甌襄武王湯和、黔寧昭靖王沐英。羊二,豕二。西序:越國武莊公胡大海、梁國公趙德勝、巢國武壯公華高、虢國忠烈公俞通海、江國襄烈公吳良、安國忠烈公曹良臣、黔國威毅公吳復、燕山忠愍侯孫興祖。東序:郢國公馮國用、西海武壯公耿再成、濟國公丁德興、蔡國忠毅公張德勝、海國襄毅公吳楨、蘄國武義公康茂才、東海郡公茅成。羊二,豕二。兩廡各設牌一,總書「故指揮千百戶衛所鎮撫之靈」。羊十,豕十。以四孟歲暮,遣駙馬都尉祭。
chū, hú dà hǎi děng mò, mìng xiào xiàng yú biàn kǔn jiǎng zi wén zhī miào. jí gōng chén miào chéng, yí sì yān. yǒng lè sān nián, yǐ zhōng shān wáng xūn dé dì yī, yòu mìng zhēng dàn qīng míng zhōng yuán mèng dōng dōng zhì qiǎn tài cháng sì guān jì yú dà gōng fāng zhī jiā miào, shēng yòng shǎo láo.
初,胡大海等歿,命肖像於卞壼、蔣子文之廟。及功臣廟成,移祀焉。永樂三年,以中山王勛德第一,又命正旦、清明、中元、孟冬、冬至遣太常寺官祭於大功坊之家廟,牲用少牢。
jīng shī jiǔ miào
京師九廟
jīng shī suǒ jì zhě jiǔ miào. zhēn wǔ miào, yǒng lè shí sān nián jiàn, yǐ sì běi jí yòu shèng zhēn jūn. zhèng dé èr nián gǎi wèi líng míng xiǎn yòu gōng, zài hǎi zǐ qiáo zhī dōng, jì rì tóng nán jīng.
京師所祭者九廟。真武廟,永樂十三年建,以祀北極佑聖真君。正德二年改為靈明顯佑宮,在海子橋之東,祭日同南京。
dōng yuè tài shān miào, zài cháo yáng mén wài, jì yǐ sān yuè èr shí bā rì.
東嶽泰山廟,在朝陽門外,祭以三月二十八日。
dū chéng huáng miào, jì yǐ wǔ yuè shí yī rì.
都城隍廟,祭以五月十一日。
hàn shòu tíng hòu guān gōng miào, yǒng lè jiān jiàn. chéng huà shí sān nián, yòu fèng chì jiàn miào wǎn píng xiàn zhī dōng, jì yǐ wǔ yuè shí sān rì. jiē tài cháng sì guān jì.
漢壽亭侯關公廟,永樂間建。成化十三年,又奉敕建廟宛平縣之東,祭以五月十三日。皆太常寺官祭。
jīng dū tài cāng shén miào, jiàn yú tài cāng, hù bù guān jì.
京都太倉神廟,建於太倉,戶部官祭。
sī mǎ mǎ zǔ xiān mù shén miào, tài pú sì guān jì.
司馬、馬祖、先牧神廟,太僕寺官祭。
sòng wén chéng xiàng cí, yǒng lè liù nián cóng tài cháng bó shì liú lǚ jié qǐng, jiàn yú shùn tiān fǔ xué zhī xī. yuán shì zǔ miào, jiā jìng zhōng bà. jiē yǐ èr yuè, bā yuè zhōng xún shùn tiān fǔ guān jì.
宋文丞相祠,永樂六年從太常博士劉履節請,建於順天府學之西。元世祖廟,嘉靖中罷。皆以二月,八月中旬順天府官祭。
hóng ēn líng jì gōng, sì xú zhī zhèng zhī è. yǒng lè shí wǔ nián, lì miào huáng chéng zhī xī, zhēng dàn dōng zhì shèng jié, nèi gé lǐ bù jí nèi guān gè yī yuán jì. shēng chén, lǐ bù guān jì. hóng zhì zhōng, dà xué shì liú jiàn děng qǐng wú qiǎn gé chén. jiā jìng zhōng, gǎi qiǎn tài cháng sì guān.
洪恩靈濟宮,祀徐知證、知諤。永樂十五年,立廟皇城之西,正旦、冬至聖節,內閣禮部及內官各一員祭。生辰,禮部官祭。弘治中,大學士劉健等請毋遣閣臣。嘉靖中,改遣太常寺官。
qí róng guó gōng yáo guǎng xiào, hóng xī yuán nián cóng sì tài miào. jiā jìng jiǔ nián chè miào sì, yí sì dà xìng lóng sì, zài huáng chéng xī běi yú. hòu sì huǐ, fù yí chóng guó sì.
其榮國公姚廣孝,洪熙元年從祀太廟。嘉靖九年撤廟祀,移祀大興隆寺,在皇城西北隅。後寺毀,復移崇國寺。
dōng yuè dū chéng huáng yòng tài láo, wǔ miào yòng shǎo láo, zhēn wǔ líng jì gōng sù xiū.
東嶽、都城隍用太牢,五廟用少牢,真武、靈濟宮素羞。
zhū shén cí
諸神祠
hóng wǔ yuán nián, mìng zhòng shū shěng xià jùn xiàn, fǎng qiú yīng sì shén qí. míng shān dà chuān shèng dì míng wáng zhōng chén liè shì, fán yǒu gōng yú guó jiā jí huì ài zài mín zhě, zhe yú sì diǎn, lìng yǒu sī suì shí zhì jì. èr nián, yòu zhào tiān xià shén qí, cháng yǒu gōng dé yú mín, shì jī zhāo zhù zhě, suī bù zhì jì, jìn rén huǐ chè cí yǔ. sān nián, dìng zhū shén fēng hào, fán hòu shì yì měi zhī chēng jiē gé qù. tiān xià shén cí bù yīng sì diǎn zhě, jí yín cí yě, yǒu sī wú dé zhì jì. hóng zhì yuán nián, lǐ kē zhāng jiǔ gōng yán: sì diǎn zhèng zé rén xīn zhèng. jīn zhāo tíng cháng jì zhī wài, yòu yǒu shì jiā mù ní wén fú sān qīng sān jìng jiǔ tiān yīng yuán léi shēng pǔ huà tiān zūn jīn yù què zhēn jūn yuán jūn shén fù shén mǔ, zhū gōng guān zhōng yòu yǒu shuǐ guān xīng jūn zhū tiān zhū dì zhī jì, fēi suǒ yǐ fǎ tiān xià. dì xià qí zhāng lǐ bù, shàng shū zhōu hóng mó děng yán:
洪武元年,命中書省下郡縣,訪求應祀神祇。名山大川、聖帝明王、忠臣烈士,凡有功於國家及惠愛在民者,著於祀典,令有司歲時致祭。二年,又詔天下神祇,常有功德於民,事跡昭著者,雖不致祭,禁人毀撤祠宇。三年,定諸神封號,凡後世溢美之稱皆革去。天下神祠不應祀典者,即淫祠也,有司毋得致祭。弘治元年,禮科張九功言:「祀典正則人心正。今朝廷常祭之外,又有釋迦牟尼文佛、三清三境九天應元雷聲普化天尊、金玉闕真君元君、神父神母,諸宮觀中又有水官星君、諸天諸帝之祭,非所以法天下。」帝下其章禮部,尚書周洪謨等言:
shì jiā mù ní wén fú shēng xī fāng zhōng tiān zhú guó. zōng qí jiào zhě, yǐ běn xìng wèi fǎ shēn, dé yè wèi bào shēn, bìng zhēn shēn wèi sān, qí shí yī rén ěr. dào jiā yǐ lǎo zi wèi shī. zhū xī yǒu yuē: yù qīng yuán shǐ tiān zūn jì fēi lǎo zi fǎ shēn, shàng qīng tài shàng dào jūn yòu fēi lǎo zi bào shēn, shè yǒu èr xiàng, yòu fēi yǔ lǎo zi wèi yī. ér lǎo zi yòu zì wèi shàng qīng tài shàng lǎo jūn, gài fǎng shì shì ér yòu shī zhī zhě yě. zì jīn fán yù wàn shòu děng jié, bù lìng xiū jiàn jí xiáng zhāi jiào, huò yù sàng lǐ, bù lìng xiū jiàn jiàn yáng zhāi jiào. qí dà xìng lóng sì cháo tiān gōng jù tíng qiǎn guān jì gào.
釋迦牟尼文佛生西方中天竺國。宗其教者,以本性為法身,德業為報身,並真身為三,其實一人耳。道家以老子為師。朱熹有曰:「玉清元始天尊既非老子法身,上清太上道君又非老子報身,設有二像,又非與老子為一。而老子又自為上清太上老君,蓋仿釋氏而又失之者也。」自今凡遇萬壽等節,不令修建吉祥齋醮,或遇喪禮,不令修建薦揚齋醮。其大興隆寺、朝天宮俱停遣官祭告。
běi jí zhōng tiān xīng zhǔ zǐ wēi dà dì zhě, běi jí wǔ xīng zài zǐ wēi yuán zhōng, zhèng tǒng chū, jiàn zǐ wēi diàn, shè xiàng jì gào. fū yōu yǒng jì xīng, gǔ lǐ yě. jīn nǎi xiàng zhī rú rén, chēng zhī wèi dì, jī zhī sì diǎn, chéng wú suǒ jù.
北極中天星主紫微大帝者,北極五星在紫微垣中,正統初,建紫微殿,設像祭告。夫幽禜祭星,古禮也。今乃像之如人,稱之為帝,稽之祀典,誠無所據。
léi shēng pǔ huà tiān zūn zhě, dào jiā yǐ wèi zǒng sī wǔ léi, yòu yǐ liù yuè èr shí sì rì wèi tiān zūn shì xiàn zhī rì, gù suì yǐ shì rì qiǎn guān yì xiǎn líng gōng zhì jì. fū fēng yún léi yǔ, nán jiāo hé sì, ér shān chuān tán fù yǒu qiū bào, zé cǐ jì yì dāng bà miǎn.
雷聲普化天尊者,道家以為總司五雷,又以六月二十四日為天尊示現之日,故歲以是日遣官詣顯靈宮致祭。夫風雲雷雨,南郊合祀,而山川壇復有秋報,則此祭亦當罷免。
zǔ shī sān tiān fú jiào fǔ xuán dà fǎ shī zhēn jūn zhě, chuán jì yún: hàn zhāng dào líng, shàn yǐ fú zhì bìng. táng tiān bǎo, sòng xī níng dà guān jiān, lèi hào zhèng yī jìng yīng zhēn jūn, zi sūn yì yǒu fēng hào. guó cháo réng xí zhèng yī sì jiào zhēn rén zhī fēng. rán sòng shào bó wēn yún: zhāng lǔ zǔ líng fù héng, yǐ fú fǎ xiāng shòu shòu, zì hào shī jūn. jīn suì yǐ zhēng yuè shí wǔ rì wèi líng shēng rì, qiǎn guān yì xiǎn líng gōng jì gào, yì fēi sì diǎn.
祖師三天扶教輔玄大法師真君者,傳記云:「漢張道陵,善以符治病。唐天寶,宋熙寧、大觀間,累號正一靖應真君,子孫亦有封號。國朝仍襲正一嗣教真人之封。」然宋邵伯溫云:「張魯祖陵、父衡,以符法相授受,自號師君。」今歲以正月十五日為陵生日,遣官詣顯靈宮祭告,亦非祀典。
dà xiǎo qīng lóng shén zhě, jì yún: yǒu sēng míng lú, yù xī shān. yǒu èr tóng zǐ lái shì. shí jiǔ hàn, tóng zǐ rù tán huà èr qīng lóng, suì dé yǔ. hòu cì lú hào yuē gǎn yīng chán shī, jiàn sì shè xiàng, bié shè lóng cí yú tán shàng. xuān dé zhōng, jiàn dà yuán tōng sì, jiā èr lóng fēng hào, chūn qiū jì zhī. ěr zhě lián hàn, qí dǎo wú yīng, bù zú chóng fèng míng yǐ.
大小青龍神者,記云:「有僧名盧,寓西山。有二童子來侍。時久旱,童子入潭化二青龍,遂得雨。後賜盧號曰感應禪師,建寺設像,別設龍祠於潭上。宣德中,建大圓通寺,加二龍封號,春秋祭之。」邇者連旱,祈禱無應,不足崇奉明矣。
zǐ tóng dì jūn zhě, jì yún: shén xìng zhāng, míng yà zi, jū shǔ qī qū shān. shì jìn zhàn méi, rén wèi lì miào. táng sòng lǚ fēng zhì yīng xiǎn wáng. dào jiā wèi dì mìng zǐ tóng zhǎng wén chāng fǔ shì jí rén jiān lù jí, gù yuán jiā hào wèi dì jūn, ér tiān xià xué xiào yì yǒu cí sì zhě. jǐng tài zhōng, yīn jīng shī jiù miào pì ér xīn zhī, suì yǐ èr yuè sān rì shēng chén, qiǎn jì. fū zǐ tóng xiǎn líng yú shǔ, miào shí qí dì wèi yí. wén chāng liù xīng yǔ zhī wú shè, yí chì bà miǎn. qí cí zài tiān xià xué xiào zhě, jù lìng chāi huǐ.
梓潼帝君者,記云:「神姓張,名亞子,居蜀七曲山。仕晉戰沒,人為立廟。唐、宋屢封至英顯王。道家謂帝命梓潼掌文昌府事及人間祿籍,故元加號為帝君,而天下學校亦有祠祀者。景泰中,因京師舊廟辟而新之,歲以二月三日生辰,遣祭。」夫梓潼顯靈於蜀,廟食其地為宜。文昌六星與之無涉,宜敕罷免。其祠在天下學校者,俱令拆毀。
běi jí yòu shèng zhēn jūn zhě, nǎi xuán wǔ qī sù, hòu rén yǐ wèi zhēn jūn, zuò guī shé yú qí xià. sòng zhēn zōng bì huì, gǎi wèi zhēn wǔ. jìng kāng chū, jiā hào yòu shèng zhù shùn líng yīng zhēn jūn. tú zhì yún: zhēn wǔ wèi jìng lè wáng tài zǐ, xiū liàn wǔ dāng shān, gōng chéng fēi shēng. fèng shàng dì mìng zhèn běi fāng. bèi fā xiǎn zú, jiàn zào dào xuán qí. cǐ dào jiā fù huì zhī shuō. guó cháo yù zhì bēi wèi, tài zǔ píng dìng tiān xià, yīn yòu wèi duō, dāng jiàn miào nán jīng chóng sì. jí tài zōng jìng nán, yǐ shén yǒu xiǎn xiāng gōng, yòu yú jīng chéng gěn yú bìng wǔ dāng shān chóng jiàn miào yǔ. liǎng jīng suì shí shuò wàng gè qiǎn guān zhì jì, ér wǔ dāng shān yòu zhuān guān dū sì shì. xiàn zōng cháng fàn jīn wèi xiàng. jīn qǐng zhǐ zūn hóng wǔ jiān lì, měi nián sān yuè sān rì jiǔ yuè jiǔ rì yòng sù xiū, qiǎn tài cháng guān zhì jì, yú jiē tíng miǎn.
北極佑聖真君者,乃玄武七宿,後人以為真君,作龜蛇於其下。宋真宗避諱,改為真武。靖康初,加號佑聖助順靈應真君。圖志云:「真武為淨樂王太子,修煉武當山,功成飛升。奉上帝命鎮北方。被發跣足,建皂纛玄旗。」此道家附會之說。國朝御製碑謂,太祖平定天下,陰佑為多,當建廟南京崇祀。及太宗靖難,以神有顯相功,又於京城艮隅並武當山重建廟宇。兩京歲時朔望各遣官致祭,而武當山又專官督祀事。憲宗嘗範金為像。今請止遵洪武間例,每年三月三日、九月九日用素羞,遣太常官致祭,余皆停免。
chóng ēn zhēn jūn lóng ēn zhēn jūn zhě, dào jiā yǐ chóng ēn xìng sà míng jiān, xī shǔ rén, sòng huī zōng shí cháng cóng wáng shì chén lín líng sù bèi xué fǎ yǒu yàn. lóng ēn, zé yù shū huǒ fǔ tiān jiāng wáng líng guān yě, yòu cháng cóng sà chuán fú fǎ. yǒng lè zhōng, yǐ dào shì zhōu sī de néng chuán líng guān fǎ, nǎi yú jìn chéng zhī xī jiàn tiān jiāng miào jí zǔ shī diàn. xuān dé zhōng, gǎi dà dé guān, fēng èr zhēn jūn. chéng huà chū gǎi xiǎn líng gōng. měi nián huàn páo fú, suǒ fèi bù zī. jìn jīn qí dǎo wú yīng, yì dāng bà miǎn.
崇恩真君、隆恩真君者,道家以崇恩姓薩名堅,西蜀人,宋徽宗時嘗從王侍宸、林靈素輩學法有驗。隆恩,則玉樞火府天將王靈官也,又嘗從薩傳符法。永樂中,以道士周思得能傳靈官法,乃于禁城之西建天將廟及祖師殿。宣德中,改大德觀,封二真君。成化初改顯靈宮。每年換袍服,所費不訾。近今祈禱無應,亦當罷免。
jīn què shàng dì yù què shàng dì zhě, zhì yún: mǐn xiàn líng jì gōng sì wǔ dài shí xú wēn zi zhī zhèng zhī è. guó cháo yù zhì bēi wèi tài zōng cháng fú yù, dǎo shén zhé yīng, yīn dà xīn mǐn dì miào yǔ, chūn qiū zhì jì. yòu lì miào jīng shī, jiā fēng jīn què zhēn jūn yù què zhēn jūn. zhèng tǒng chéng huà zhōng, lěi jiā hào wèi shàng dì. shuò wàng lìng jié jù qiǎn guān sì, jí shí jiàn xīn, sì shí huàn páo fú. fū shén shì xì shì jī, běn fēi shén yì, qí tiě hào yí gé zhèng, wàng fèi yì yí jié shěng. shén fù shèng dì shén mǔ yuán jūn jí jīn yù què yuán jūn zhě, jí èr xú fù mǔ jí qí pèi yě. sòng fēng qí fù qí wáng wèi zhōng wǔ zhēn rén, mǔ tián shì wèi rén shòu xiān fēi, pèi jiē wèi xiān fēi. yǒng lè zhì chéng huà jiān, lǚ jiā fēng jīn hào, yì yí xuē hào bà sì.
金闕上帝、玉闕上帝者,志云:「閩縣靈濟宮祀五代時徐溫子知證、知諤。國朝御製碑謂太宗嘗弗豫,禱神輒應,因大新閩地廟宇,春秋致祭。又立廟京師,加封金闕真君、玉闕真君。正統、成化中,累加號為上帝。朔望令節俱遣官祀,及時薦新,四時換袍服。」夫神世系事跡,本非甚異,其僣號宜革正,妄費亦宜節省。神父聖帝、神母元君及金玉闕元君者,即二徐父母及其配也。宋封其父齊王為忠武真人,母田氏為仁壽仙妃,配皆為仙妃。永樂至成化間,屢加封今號,亦宜削號罷祀。
dōng yuè tài shān zhī shén zhě, tài shān wǔ yuè shǒu, miào zài tài ān zhōu shān xià. yòu měi suì nán jiāo jí shān chuān tán jù yǒu hé jì zhī lǐ. jīn zhāo yáng mén wài yǒu yuán dōng yuè jiù miào, guó cháo yīn ér bù fèi. fū jì zhuān jì fēng nèi, qiě hé jì jiāo tán, zé cǐ miào zhī jì, shí wèi fán dú.
東嶽泰山之神者,泰山五嶽首,廟在泰安州山下。又每歲南郊及山川壇俱有合祭之禮。今朝陽門外有元東嶽舊廟,國朝因而不廢。夫既專祭封內,且合祭郊壇,則此廟之祭,實為煩瀆。
jīng shī dū chéng huáng zhī shén zhě, jiù zài shùn tiān fǔ xī nán, yǐ wǔ yuè shí yī rì wèi shén dàn chén, gù shì rì jí jié lìng jiē qiǎn guān sì. fū chéng huáng zhī shén, fēi rén guǐ yě, ān yǒu dàn chén? kuàng nán jiāo qiū sì jù yǐ hé jì, zé dàn chén jí jié lìng zhī sì fēi yí, fán cǐ jù dāng bà miǎn.
京師都城隍之神者,舊在順天府西南,以五月十一日為神誕辰,故是日及節令皆遣官祀。夫城隍之神,非人鬼也,安有誕辰?況南郊秋祀俱已合祭,則誕辰及節令之祀非宜,凡此俱當罷免。
yì shàng, nǎi mìng xiū jiàn zhāi jiào, qiǎn guān jì gào, bìng dōng yuè zhēn wǔ chéng huáng miào líng jì gōng jì sì, jù réng jiù. èr xú zhēn jūn jí qí fù mǔ qī gé qù dì hào, réng jiù fēng, guān páo děng wù huàn huí fén huǐ, yú rú suǒ yì xíng zhī.
議上,乃命修建齋醮,遣官祭告,並東嶽、真武、城隍廟、靈濟宮祭祀,俱仍舊。二徐真君及其父母妻革去帝號,仍舊封,冠袍等物換回焚毀,余如所議行之。
àn sì diǎn, tài zǔ shí, yīng tiān sì chén qiáo yáng bāng yì yáo xìng wáng hóng, chéng dū sì lǐ bīng wén wēng zhāng yǒng, jūn zhōu sì huáng bà, mì xiàn sì zhuō mào, sōng jiāng sì lù xùn lù kàng lù kǎi, lóng zhōu sì lǐ lóng qiān, jiàn níng sì xiè yí fǔ, péng zé sì dí rén jié, jiǔ jiāng sì lǐ fǔ, ān qìng sì yú què hán jiàn zhī lǐ zōng kě. xuān zōng shí, gāo yóu sì gěng yù dé. yīng zōng shí, yù zhāng sì wéi dān xǔ xùn, wú xī sì zhāng xún. xiàn zōng shí, yá shān sì zhāng shì jié lù xiù fū. xiào zōng shí, xīn huì sì sòng cí yuán yáng hòu, yán píng sì luó cóng yàn lǐ dòng, jiàn níng sì liú zi huī, wū sā sì tán yuān, lú líng sì wén tiān xiáng, wù yuán sì zhū xī, dū chāng sì chén hào, ráo zhōu sì jiāng wàn lǐ, fú zhōu sì chén wén lóng, xìng huà sì chén zàn, hú guǎng sì lǐ fèi, guǎng xī sì mǎ kǎi. wǔ zōng shí, zhēn dìng sì yán gǎo qīng zhēn qīng, sháo zhōu fù sì zhāng jiǔ líng zi zhěng, yí zhōu sì zhū gé liàng, xiāo shān sì yóu cù luó cóng yàn. jiē lì dài míng chén, shì jī xiǎn zhe. shǒu chén tí qǐng, lǐ guān yì fù, shì zài shí lù, nián yuè kě jī. zhì ruò yǒu míng yī dài zhī chén kàng měi qián shǐ zhě, huò yǐ gōng xūn, huò yǐ xué xíng, huò yǐ zhí jié, huò yǐ sǐ shì, lú yú zhì chéng, kè yú bēi bǎn, fěi yī ér zú. qí dà zhě, pó yáng hú zhōng chén cí sì dīng pǔ láng děng sān shí wǔ rén, nán chāng zhōng chén cí sì zhào dé shèng děng shí sì rén, tài píng zhōng chén miào sì huā yún wáng dǐng xǔ yuàn, jīn huá zhōng chén cí sì hú dà hǎi, jiē tài zǔ zì dìng qí diǎn. qí hòu, tōng zhōu sì cháng yù chūn, shān hǎi guān sì xú dá, sū zhōu sì xià yuán jí zhōu chén, huái ān sì chén xuān, hǎi zhōu wèi sì wèi qīng xú ān shēng, gān zhōu sì máo zhōng, yú lín sì yú zi jùn, háng zhōu sì yú qiān, xiāo shān sì wèi jì, tīng zhōu sì wáng dé rén, guǎng zhōu sì yáng xìn mín máo jí, yún nán sì mù yīng mù chéng, guì zhōu sì gù chéng, lú líng sì liú qiú lǐ shí miǎn, guǎng xìn sì dèng yóng, bǎo qìng sì hè xìng lóng, shàng háng sì wǔ jì dīng quán, qìng yuǎn sì yè zhēn, yún nán sì wáng yī wú yún, qīng tián sì liú jī, píng yáng sì xuē xuān, háng zhōu sì zōu jì xú shàn shù, jīn huá sì zhāng mào, jiē zhòng zhe ěr mù, bǐng rán kě kǎo. qí tā jùn xiàn shān chuān lóng shén zhōng liè zhī shì, jí qí dǎo yǒu yīng ér sì zhě, huì diǎn suǒ zài, yóu xiáng xī yún.
按祀典,太祖時,應天祀陳喬、楊邦乂、姚興、王鉷,成都祀李冰、文翁、張詠,均州祀黃霸,密縣祀卓茂,松江祀陸遜、陸抗、陸凱,龍州祀李龍遷,建寧祀謝夷甫,彭澤祀狄仁傑,九江祀李黼,安慶祀余闕、韓建之、李宗可。宣宗時,高郵祀耿遇德。英宗時,豫章祀韋丹、許遜,無錫祀張巡。憲宗時,崖山祀張世傑、陸秀夫。孝宗時,新會祀宋慈元楊後,延平祀羅從彥、李侗,建寧祀劉子翬,烏撒祀潭淵,廬陵祀文天祥,婺源祀朱熹,都昌祀陳澔,饒州祀江萬里,福州祀陳文龍,興化祀陳瓚,湖廣祀李芾,廣西祀馬慨。武宗時,真定祀顏杲卿、真卿,韶州附祀張九齡子拯,沂州祀諸葛亮,蕭山祀游酢、羅從彥。皆歷代名臣,事跡顯著。守臣題請,禮官議覆,事載實錄,年月可稽。至若有明一代之臣抗美前史者,或以功勳,或以學行,或以直節,或以死事,臚於志乘,刻於碑版,匪一而足。其大者,鄱陽湖忠臣祠祀丁普郎等三十五人,南昌忠臣祠祀趙德勝等十四人,太平忠臣廟祀花雲、王鼎、許瑗,金華忠臣祠祀胡大海,皆太祖自定其典。其後,通州祀常遇春,山海關祀徐達,蘇州祀夏原吉、周忱,淮安祀陳瑄,海州衛祀衛青、徐安生,甘州祀毛忠,榆林祀餘子俊,杭州祀于謙,蕭山祀魏驥,汀州祀王得仁,廣州祀楊信民、毛吉,雲南祀沐英、沐晟,貴州祀顧成,廬陵祀劉球、李時勉,廣信祀鄧顒,寶慶祀賀興隆,上杭祀伍驥、丁泉,慶遠祀葉禎,雲南祀王禕、吳雲,青田祀劉基,平陽祀薛瑄,杭州祀鄒濟、徐善述,金華祀章懋,皆眾著耳目,炳然可考。其他郡縣山川龍神忠烈之士,及祈禱有應而祀者,《會典》所載,尤詳悉雲。
lì tán
厲壇
tài lì tán jì wú sì guǐ shén. chūn qiū chuán yuē guǐ yǒu suǒ guī, nǎi bù wèi lì. cǐ qí yì yě. jì fǎ: wáng jì tài lì, zhū hóu jì gōng lì, dài fū jì zú lì. shì sàng lǐ: jí bìng dǎo yú lì, zhèng zhù wèi hàn shí mín jiān jiē qiū cí lì, zé cǐ sì dá yú shàng xià yǐ, rán hòu shì jiē bù jǔ xíng. hóng wǔ sān nián dìng zhì, jīng dū jì tài lì, shè tán xuán wǔ hú zhōng, suì yǐ qīng míng jí shí yuè shuò rì qiǎn guān zhì jì. qián qī qī rì, xí jīng dū chéng huáng. jì rì, shè jīng shěng chéng huáng shén wèi yú tán shàng, wú sì guǐ shén děng wèi yú tán xià zhī dōng xī, yáng sān, shǐ sān, fàn mǐ sān shí. wáng guó jì guó lì, fǔ zhōu jì jùn lì, xiàn jì yì lì, jiē shè tán chéng běi, yī nián èr jì rú jīng shī. lǐ shè zé jì xiāng lì. hòu dìng jùn yì lì xiāng lì, jiē yǐ qīng míng rì qī yuè shí wǔ rì shí yuè shuò rì.
泰厲壇祭無祀鬼神。《春秋傳》曰「鬼有所歸,乃不為厲。」此其義也。《祭法》:王祭泰厲,諸侯祭公厲,大夫祭族厲。《士喪禮》:「疾病禱於厲』,《鄭注》謂「漢時民間皆秋祠厲」,則此祀達於上下矣,然後世皆不舉行。洪武三年定製,京都祭泰厲,設壇玄武湖中,歲以清明及十月朔日遣官致祭。前期七日,檄京都城隍。祭日,設京省城隍神位於壇上,無祀鬼神等位於壇下之東西,羊三,豕三,飯米三石。王國祭國厲,府州祭郡厲,縣祭邑厲,皆設壇城北,一年二祭如京師。里社則祭鄉厲。後定郡邑厲、鄉厲,皆以清明日、七月十五日、十月朔日。