lǐ sì jí lǐ sì
◎礼四(吉礼四)
lì dài dì wáng líng miào sān huáng shèng shī guó xiān shī kǒng zǐ qí dào wǔ sì guó mǎ shén nán jīng shén miào gōng chén miào jīng shī jiǔ miào zhū shén cí lì tán
历代帝王陵庙 三皇 圣师 国先师孔子 旗纛 五祀 国马神南京神庙 功臣庙 京师九庙 诸神祠 厉坛
lì dài dì wáng líng miào
历代帝王陵庙
hóng wǔ sān nián, qiǎn shǐ fǎng xiān dài líng qǐn, réng mìng gè xíng shěng jù tú yǐ jìn, fán qī shí yǒu jiǔ. lǐ guān kǎo qí gōng dé zhāo zhù zhě, yuē fú xī, shén nóng, huáng dì, shǎo hào, zhuān xū, táng yáo, yú shùn, xià yǔ, shāng tāng zhōng zōng gāo zōng, zhōu wén wáng wǔ wáng chéng wáng kāng wáng, hàn gāo zǔ wén dì jǐng dì wǔ dì xuān dì guāng wǔ míng dì zhāng dì, hòu wèi wén dì, suí gāo zǔ, táng gāo zǔ tài zōng xiàn zōng xuān zōng, zhōu shì zōng, sòng tài zǔ tài zōng zhēn zōng rén zōng xiào zōng lǐ zōng, fán sān shí yǒu liù. gè zhì gǔn miǎn, hán xiāng bì. qiǎn mì shū jiān chéng táo yì děng wǎng xiū sì lǐ, qīn zhì zhù wén qiǎn zhī. měi líng yǐ bái jīn èr shí wǔ liǎng jù jì wù. líng qǐn fā zhě yǎn zhī, huài zhě wán zhī. miào bì zhě qì zhī. wú miào zhě shè tán yǐ jì. réng lìng yǒu sī jìn qiáo cǎi. suì shí jì sì, shēng yòng tài láo.
洪武三年,遣使访先代陵寝,仍命各行省具图以进,凡七十有九。礼官考其功德昭著者,曰伏羲,神农,黄帝,少昊,颛顼,唐尧,虞舜,夏禹,商汤、中宗、高宗,周文王、武王、成王、康王,汉高祖、文帝、景帝、武帝、宣帝、光武、明帝、章帝,后魏文帝,隋高祖,唐高祖、太宗、宪宗、宣宗,周世宗,宋太祖、太宗、真宗、仁宗、孝宗、理宗,凡三十有六。各制衮冕,函香币。遣秘书监丞陶谊等往修祀礼,亲制祝文遣之。每陵以白金二十五两具祭物。陵寝发者掩之,坏者完之。庙敝者葺之。无庙者设坛以祭。仍令有司禁樵采。岁时祭祀,牲用太牢。
sì nián, lǐ bù dìng yì, hé sì dì wáng sān shí wǔ. zài hé nán zhě shí: chén sì fú xī shāng gāo zōng, mèng jīn sì hàn guāng wǔ, luò yáng sì hàn míng dì zhāng dì, zhèng sì zhōu shì zōng, gǒng sì sòng tài zǔ tài zōng zhēn zōng rén zōng. zài shān xī zhě yī: xíng hé sì shāng tāng. zài shān dōng zhě èr: dōng píng sì táng yáo, qū fù sì shǎo hào. zài běi píng zhě sān: nèi huáng sì shāng zhōng zōng, huá sì zhuān xū gāo xīn. zài hú guǎng zhě èr: líng sì shén nóng, níng yuǎn sì yú shùn. zài zhè jiāng zhě èr: kuài jī sì xià yǔ sòng xiào zōng. zài shǎn xī zhě shí wǔ: zhōng bù sì huáng dì, xián yáng sì zhōu wén wáng wǔ wáng chéng wáng kāng wáng xuān wáng, hàn gāo dì jǐng dì, xián níng sì hàn wén dì, xīng píng sì hàn wǔ dì, cháng ān sì hàn xuān dì, sān yuán sì táng gāo zǔ, lǐ quán sì táng tài zōng, pú chéng sì táng xiàn zōng, jīng yáng sì táng xuān zōng. suì jì yòng zhòng chūn zhòng qiū shuò. yú shì qiǎn shǐ yì gè líng zhì jì. líng zhì yī bēi, kān jì qī jí shēng bó zhī shù, bǐ suǒ zài yǒu sī shǒu zhī. yǐ ér mìng yǒu sī suì shí xiū qì, shè líng hù èr rén shǒu shì. yòu měi sān nián, chū zhù wén xiāng bó, chuán zhì qiǎn tài cháng sì yuè wǔ shēng jī wǎng suǒ zài, mìng yǒu sī zhì jì. qí suǒ sì zhě, shì qián qù zhōu xuān wáng, hàn míng dì zhāng dì, ér zēng sì wā huáng yú zhào chéng, hòu wèi wén dì yú fù píng, yuán shì zǔ yú shùn tiān, jí sòng lǐ zōng yú kuài jī, fán sān shí liù dì. hòu yòu zēng sì suí gāo zǔ yú fú fēng, ér lǐ zōng réng bà sì. yòu mìng dì wáng líng miào suǒ zài guān sī, yǐ chūn qiū zhòng yuè shàng xún, zé rì zhì jì.
四年,礼部定议,合祀帝王三十五。在河南者十:陈祀伏羲、商高宗,孟津祀汉光武,洛阳祀汉明帝、章帝,郑祀周世宗,巩祀宋太祖、太宗、真宗、仁宗。在山西者一:荥河祀商汤。在山东者二:东平祀唐尧,曲阜祀少昊。在北平者三:内黄祀商中宗,滑祀颛顼、高辛。在湖广者二:酃祀神农,宁远祀虞舜。在浙江者二:会稽祀夏禹、宋孝宗。在陕西者十五:中部祀黄帝,咸阳祀周文王、武王、成王、康王、宣王,汉高帝、景帝,咸宁祀汉文帝,兴平祀汉武帝,长安祀汉宣帝,三原祀唐高祖,醴泉祀唐太宗,蒲城祀唐宪宗,泾阳祀唐宣宗。岁祭用仲春、仲秋朔。于是遣使诣各陵致祭。陵置一碑,刊祭期及牲帛之数,俾所在有司守之。已而命有司岁时修葺,设陵户二人守视。又每三年,出祝文、香帛,传制遣太常寺乐舞生赍往所在,命有司致祭。其所祀者,视前去周宣王,汉明帝、章帝,而增祀娲皇于赵城,后魏文帝于富平,元世祖于顺天,及宋理宗于会稽,凡三十六帝。后又增祀隋高祖于扶风,而理宗仍罢祀。又命帝王陵庙所在官司,以春秋仲月上旬,择日致祭。
liù nián, dì yǐ wǔ dì sān wáng jí hàn táng sòng chuàng yè zhī jūn, jù yí yú jīng shī lì miào zhì jì, suì jiàn lì dài dì wáng miào yú qīn tiān shān zhī yáng. fǎng tài miào tóng táng yì shì zhī zhì, wèi zhèng diàn wǔ shì: zhōng yī shì sān huáng, dōng yī shì wǔ dì, xī yī shì xià yǔ shāng tāng zhōu wén wáng, yòu dōng yī shì zhōu wǔ wáng hàn guāng wǔ táng tài zōng, yòu xī yī shì hàn gāo zǔ táng tài zǔ sòng tài zǔ yuán shì zǔ. měi suì chūn qiū zhòng yuè shàng xún jiǎ rì zhì jì. yǐ ér yǐ zhōu wén wáng zhōng shǒu chén fú, táng gāo zǔ yóu tài zōng dé tiān xià, suì qǐn qí sì, zēng sì suí gāo zǔ. qī nián, lìng dì wáng miào jiē sù gǔn miǎn zuò xiàng, wéi fú xī shén nóng wèi yǒu yī shang zhī zhì, bù bì jiā miǎn fú. bā yuè, dì gōng sì yú xīn miào. yǐ ér bà suí gāo zǔ zhī sì.
六年,帝以五帝、三王及汉、唐、宋创业之君,俱宜于京师立庙致祭,遂建历代帝王庙于钦天山之阳。仿太庙同堂异室之制,为正殿五室:中一室三皇,东一室五帝,西一室夏禹、商汤、周文王,又东一室周武王、汉光武、唐太宗,又西一室汉高祖、唐太祖、宋太祖、元世祖。每岁春秋仲月上旬甲日致祭。已而以周文王终守臣服,唐高祖由太宗得天下,遂寝其祀,增祀隋高祖。七年,令帝王庙皆塑衮冕坐像,惟伏羲、神农未有衣裳之制,不必加冕服。八月,帝躬祀于新庙。已而罢隋高祖之祀。
èr shí yī nián, lìng měi suì jiāo sì, fù jì lì dài dì wáng yú dà sì diàn. réng yǐ suì bā yuè zhōng xún, zé rì qiǎn guān jì yú běn miào, qí chūn jì tíng zhī. yòu dìng měi sān nián qiǎn jì gè líng zhī suì, zé tíng miào jì. shì nián, zhào yǐ lì dài míng chén cóng sì, lǐ guān lǐ yuán míng zòu nǐ sān shí liù rén yǐ jìn. dì yǐ sòng zhào pǔ fù tài zǔ bù zhōng, bù kě cóng sì. yuán chén sì jié, mù huá lí wéi shǒu, bù kě sì sūn ér qù qí zǔ, kě sì mù huá lí ér bà ān tóng. jì sì bó yán, zé ā shù bù bì sì. hàn chén píng féng yì, sòng pān měi, jiē shàn shǐ zhōng, kě sì. yú shì dìng fēng hòu lì mù gāo yáo kuí lóng bó yí bó yì yī yǐn fù shuō zhōu gōng dàn zhào gōng shì tài gōng wàng zhào hǔ fāng shū zhāng liáng xiāo hé cáo cān chén píng zhōu bó dèng yǔ féng yì zhū gě liàng fáng xuán líng dù rú huì lǐ jìng guō zi yí lǐ chéng cáo bīn pān měi hán shì zhōng yuè fēi zhāng jùn mù huá lí bó ěr hū bó ěr shù chì lǎo wēn bó yán, fán sān shí qī rén, cóng sì yú dōng xī wǔ, wèi tán sì. chū, tài gōng wàng yǒu wǔ chéng wáng miào. cháng qiǎn guān zhì jì rú shì diàn yí. zhì shì, bà miào jì, qù wáng hào.
二十一年,令每岁郊祀,附祭历代帝王于大祀殿。仍以岁八月中旬,择日遣官祭于本庙,其春祭停之。又定每三年遣祭各陵之岁,则停庙祭。是年,诏以历代名臣从祀,礼官李原名奏拟三十六人以进。帝以宋赵普负太祖不忠,不可从祀。元臣四杰,木华黎为首,不可祀孙而去其祖,可祀木华黎而罢安童。既祀伯颜,则阿术不必祀。汉陈平、冯异,宋潘美,皆善始终,可祀。于是定风后、力牧、皋陶、夔、龙、伯夷、伯益、伊尹、傅说、周公旦、召公奭、太公望、召虎、方叔、张良、萧何、曹参、陈平、周勃、邓禹、冯异、诸葛亮、房玄龄、杜如晦、李靖、郭子仪、李晟、曹彬、潘美、韩世忠、岳飞、张浚、木华黎、博尔忽、博尔术、赤老温、伯颜,凡三十七人,从祀于东西庑,为坛四。初,太公望有武成王庙。尝遣官致祭如释奠仪。至是,罢庙祭,去王号。
yǒng lè qiān dū, dì wáng miào qiǎn nán jīng tài cháng sì guān xíng lǐ. jiā jìng jiǔ nián, bà lì dài dì wáng nán jiāo cóng sì. lìng jiàn lì dài dì wáng miào yú dū chéng xī, suì yǐ zhòng chūn qiū zhì jì. hòu bìng bà nán jīng miào jì. shí nián chūn èr yuè, miào wèi chéng, gōng jì lì dài dì wáng yú wén huá diàn, fán wǔ tán, dān bì dōng xī míng chén sì tán. lǐ bù shàng shū lǐ shí yán:" jiù yí yǒu cì fú zuò zhī wén. cì zhě zì shàng ér xià zhī yì, wéi jiāo miào shè jì yí yòng. lì dài dì wáng, zhǐ yí yún dá." zhào kě. shí yī nián xià, miào chéng, míng yuē jǐng dé chóng shèng zhī diàn. diàn wǔ shì, dōng xī liǎng wǔ, diàn hòu jì qì kù, qián wèi jǐng dé mén. mén wài shén kù shén chú zǎi shēng tíng zhōng lóu. jiē dōng xī èr fāng, yuē jǐng dé jiē. yòng bā yuè rén chén qīn jì. dì yóu zhōng mén rù, yíng shén shòu fú zuò sòng shén gè liǎng bài. sì hòu suì qiǎn dà chén yī yuán xíng lǐ, sì yuán fēn xiàn. fán zǐ wǔ mǎo yǒu jì yú líng qǐn zhī suì, zé tíng qiū jì. èr shí sì nián, yǐ lǐ kē chén fěi yán, bà yuán shì zǔ líng miào zhī sì, jí cóng sì mù huá lí děng, fù qiān táng tài zōng yǔ sòng tài zǔ tóng shì. fán shí wǔ dì, cóng sì míng chén sān shí èr rén.
永乐迁都,帝王庙遣南京太常寺官行礼。嘉靖九年,罢历代帝王南郊从祀。令建历代帝王庙于都城西,岁以仲春秋致祭。后并罢南京庙祭。十年春二月,庙未成,躬祭历代帝王于文华殿,凡五坛,丹陛东西名臣四坛。礼部尚书李时言:“旧仪有赐福胙之文。赐者自上而下之义,惟郊庙社稷宜用。历代帝王,止宜云答。”诏可。十一年夏,庙成,名曰景德崇圣之殿。殿五室,东西两庑,殿后祭器库,前为景德门。门外神库、神厨、宰牲亭、钟楼。街东西二坊,曰景德街。用八月壬辰亲祭。帝由中门入,迎神、受福胙、送神各两拜。嗣后岁遣大臣一员行礼,四员分献。凡子、午、卯、酉祭于陵寝之岁,则停秋祭。二十四年,以礼科陈棐言,罢元世祖陵庙之祀,及从祀木华黎等,复迁唐太宗与宋太祖同室。凡十五帝,从祀名臣三十二人。
sān huáng
三皇
míng chū réng yuán zhì, yǐ sān yuè sān rì jiǔ yuè jiǔ rì tōng sì sān huáng. hóng wǔ yuán nián, lìng yǐ tài láo sì. èr nián, mìng yǐ gōu máng zhù róng fēng hòu lì mù zuǒ yòu pèi, yú fū tóng jūn jiù dài jì shǎo shī léi gōng guǐ yú qū bó gāo qí bó shǎo yú gāo yáng shí dà míng yī cóng sì. yí tóng shì diàn. sì nián, dì yǐ tiān xià jùn yì tōng sì sān huáng wèi dú. lǐ chén yì:" táng xuán zōng cháng lì sān huáng wǔ dì miào yú jīng shī. zhì yuán chéng zōng shí, nǎi lì sān huáng miào yú fǔ zhōu xiàn. chūn qiū tōng sì, ér yǐ yī yào zhǔ zhī, shén fēi lǐ yě." dì yuē:" sān huáng jì tiān lì jí, kāi wàn shì jiào huà zhī yuán, mì yú yào shī kě hū?" mìng tiān xià jùn xiàn wú dé xiè sì.
明初仍元制,以三月三日、九月九日通祀三皇。洪武元年,令以太牢祀。二年,命以句芒、祝融、风后、力牧左右配,俞跗、桐君、僦贷季、少师、雷公、鬼臾区、伯高、岐伯、少俞、高阳十大名医从祀。仪同释奠。四年,帝以天下郡邑通祀三皇为渎。礼臣议:“唐玄宗尝立三皇五帝庙于京师。至元成宗时,乃立三皇庙于府州县。春秋通祀,而以医药主之,甚非礼也。”帝曰:“三皇继天立极,开万世教化之原,汨于药师可乎?”命天下郡县毋得亵祀。
zhèng dé shí yī nián, lì fú xī shì miào yú qín zhōu. qín zhōu, gǔ chéng jì dì, cóng xún àn yù shǐ féng shí xióng zòu yě. jiā jìng jiān, jiàn sān huáng miào yú tài yī yuàn běi, míng jǐng huì diàn. zhōng fèng sān huáng jí sì pèi. qí cóng sì, dōng wǔ zé jiù dài jì qí bó bo gāo guǐ yú qū yú fū shǎo yú shǎo shī tóng jūn léi gōng mǎ shī huáng yī yǐn biǎn què chún yú yì zhāng jī shí sì rén, xī wǔ zé huà tuó wáng shū hé huáng fǔ mì gě hóng cháo yuán fāng sūn sī miǎo wéi cí cáng wáng bīng qián yǐ zhū gōng lǐ gǎo lì wán sù zhāng yuán sù zhū yàn xiū shí sì rén. suì zhòng chūn qiū shàng jiǎ rì, lǐ bù táng shàng guān xíng lǐ, tài yī yuàn táng shàng guān èr yuán fēn xiàn, yòng shǎo láo. fù jiàn shèng jì diàn yú nèi, sì xiān yī, yǐ tài yī guān zhǔ zhī. èr shí yī nián, dì yǐ guī zhì jiǎo ài, mìng tà qí miào.
正德十一年,立伏羲氏庙于秦州。秦州,古成纪地,从巡按御史冯时雄奏也。嘉靖间,建三皇庙于太医院北,名景惠殿。中奉三皇及四配。其从祀,东庑则僦贷季、岐伯、伯高、鬼臾区、俞跗、少俞、少师、桐君、雷公、马师皇、伊尹、扁鹊、淳于意、张机十四人,西庑则华陀、王叔和、皇甫谧、葛洪、巢元方、孙思邈、韦慈藏、王冰、钱乙、朱肱、李杲、利完素、张元素、朱彦修十四人。岁仲春、秋上甲日,礼部堂上官行礼,太医院堂上官二员分献,用少牢。复建圣济殿于内,祀先医,以太医官主之。二十一年,帝以规制湫隘,命拓其庙。
shèng shī
圣师
shèng shī zhī jì, shǐ yú shì zōng. fèng huáng shī fú xī shì shén nóng shì xuān yuán shì dì shī táo táng shì, yǒu yú shì, wáng shī xià yǔ wáng shāng tāng wáng zhōu wén wáng wǔ wáng, jiǔ shèng nán xiàng. zuǒ xiān shèng zhōu gōng, yòu xiān shī kǒng zǐ, dōng xī xiàng. měi suì chūn qiū kāi jiǎng qián yī rì, huáng dì fú pí biàn, bài guì, xíng shì diàn lǐ. yòng gēng jiǔ guǒ fǔ bó jì yú wén huá diàn dōng shì.
圣师之祭,始于世宗。奉皇师伏羲氏、神农氏、轩辕氏、帝师陶唐氏,有虞氏,王师夏禹王、商汤王、周文王武王,九圣南向。左先圣周公,右先师孔子,东西向。每岁春秋开讲前一日,皇帝服皮弁,拜跪,行释奠礼。用羹酒果脯帛祭于文华殿东室。
chū, dōng shì yǒu shì xiàng, dì yǐ qí bù jīng, chè zhī, nǎi sì xiān shèng xiān shī. zì wèi jì wén, xíng fèng ān shén wèi lǐ. fǔ chén lǐ qīng jí jiǎng guān qí xíng lǐ qì, rù bài. xiān shì hóng wǔ chū, sī yè sòng lián jiàn yì yù rú jiàn ān xióng shì zhī shuō, yǐ fú xī wèi dào tǒng zhī zōng, shén nóng huáng dì yáo shùn yǔ tāng wén wǔ, yǐ cì liè yān. zhì sì tiān zǐ zhī xué, zé dào tǒng yì zūn. tài zǔ bù cóng. zhì shì, shì zōng fǎng qí yì xíng zhī. shí liù nián, yí sì yú yǒng míng diàn hòu, xíng lǐ rú chū. qí hòu cháng qiǎn guān dài jì. lóng qìng chū, réng yú wén huá diàn dōng shì xíng lǐ.
初,东室有释像,帝以其不经,撤之,乃祀先圣先师。自为祭文,行奉安神位礼。辅臣礼卿及讲官俟行礼讫,入拜。先是洪武初,司业宋濂建议欲如建安熊氏之说,以伏羲为道统之宗,神农、黄帝、尧、舜、禹、汤、文、武,以次列焉。秩祀天子之学,则道统益尊。太祖不从。至是,世宗仿其意行之。十六年,移祀于永明殿后,行礼如初。其后常遣官代祭。隆庆初,仍于文华殿东室行礼。
zhì shèng xiān shī zi kǒng miào sì
至圣先师子孔庙祀
hàn jìn jí suí huò chēng xiān shī, huò chēng xiān shèng xuān ní xuān fù. táng shì wén xuān wáng, sòng jiā zhì shèng hào, yuán fù jiā hào dà chéng. míng tài zǔ rù jiāng huái fǔ, shǒu yè kǒng zǐ miào. hóng wǔ yuán nián èr yuè, zhào yǐ tài láo sì kǒng zǐ yú guó xué, réng qiǎn shǐ yì qū fù zhì jì. lín xíng yù yuē:" zhòng ní zhī dào, guǎng dà yōu jiǔ, yǔ tiān dì bìng. yǒu tiān xià zhě mò bù qián xiū sì shì. zhèn wèi tiān xià zhǔ, qī dà míng jiào huà, yǐ xíng xiān shèng zhī dào. jīn jì shì diàn chéng jūn, réng qiǎn ěr xiū sì shì yú quē lǐ, ěr qí jìng zhī." yòu dìng zhì, měi suì zhòng chūn qiū shàng dīng, huáng dì jiàng xiāng, qiǎn guān sì yú guó xué. yǐ chéng xiàng chū xiàn, hàn lín xué shì yà xiàn, guó zǐ jì jiǔ zhōng xiàn. xiān qī, huáng dì zhāi jiè. xiàn guān péi sì zhí shì guān jiē sàn zhāi èr rì, zhì zhāi yī rì. qián sì yī rì, huáng dì fú pí biàn fú, yù fèng tiān diàn jiàng xiāng. zhì rì, xiàn guān xíng lǐ. sān nián, zhào gé zhū shén fēng hào, wéi kǒng zǐ fēng jué réng jiù. qiě mìng qū fù miào tíng, suì guān gěi shēng bì, bǐ yǎn shèng gōng gōng sì shì. sì nián, lǐ bù zòu dìng yí wù. gǎi chū zhì biān dòu zhī bā wèi shí, biān yòng zhú. qí fǔ guǐ dēng xíng jí dòu chū yòng mù zhě, xī yì yǐ cí. shēng yì yǐ shú. lè shēng liù shí rén, wǔ shēng sì shí bā rén, yǐn wǔ èr rén, fán yī bǎi yī shí rén. lǐ bù qǐng xuǎn jīng mín zhī xiù zhě chōng yuè wǔ shēng, tài zǔ yuē:" yuè wǔ nǎi xué zhě shì, kuàng shì diàn suǒ yǐ chóng shī, yí zé guó zǐ shēng jí gōng qīng zǐ dì zài xué zhě, yù jiào yì zhī." wǔ nián, bà mèng zǐ pèi xiǎng. yú nián, dì yuē:" mèng zǐ biàn yì duān, bì xié shuō, fā míng kǒng zǐ zhī dào, pèi xiǎng rú gù." qī nián èr yuè, shàng dīng rì shí, gǎi yòng zhòng dīng.
汉晋及隋或称先师,或称先圣、宣尼、宣父。唐谥文宣王,宋加至圣号,元复加号大成。明太祖入江淮府,首谒孔子庙。洪武元年二月,诏以太牢祀孔子于国学,仍遣使诣曲阜致祭。临行谕曰:“仲尼之道,广大悠久,与天地并。有天下者莫不虔修祀事。朕为天下主,期大明教化,以行先圣之道。今既释奠成均,仍遣尔修祀事于阙里,尔其敬之。”又定制,每岁仲春、秋上丁,皇帝降香,遣官祀于国学。以丞相初献,翰林学士亚献,国子祭酒终献。先期,皇帝斋戒。献官、陪祀、执事官皆散斋二日,致斋一日。前祀一日,皇帝服皮弁服,御奉天殿降香。至日,献官行礼。三年,诏革诸神封号,惟孔子封爵仍旧。且命曲阜庙庭,岁官给牲币,俾衍圣公供祀事。四年,礼部奏定仪物。改初制笾豆之八为十,笾用竹。其簠簋登鉶及豆初用木者,悉易以瓷。牲易以熟。乐生六十人,舞生四十八人,引舞二人,凡一百一十人。礼部请选京民之秀者充乐舞生,太祖曰:“乐舞乃学者事,况释奠所以崇师,宜择国子生及公卿子弟在学者,豫教肄之。”五年,罢孟子配享。逾年,帝曰:“孟子辨异端,辟邪说,发明孔子之道,配享如故。”七年二月,上丁日食,改用仲丁。
shí wǔ nián, xīn jiàn tài xué chéng. miào zài xué dōng, zhōng dà chéng diàn, zuǒ yòu liǎng wǔ, qián dà chéng mén, mén zuǒ yòu liè jǐ èr shí sì. mén wài dōng wèi xī shēng chú, xī wèi jì qì kù, yòu qián wèi líng xīng mén. zì jīng shǐ yǐ lái, jià shù lín shì. zhì shì luò chéng, qiǎn guān zhì jì. dì jì qīn yì shì diàn, yòu zhào tiān xià tōng sì kǒng zǐ, bìng bān shì diàn yí zhù. fán fǔ zhōu xiàn xué, biān dòu yǐ bā, qì wù shēng láo, jiē shā yú guó xué. sān xiàn lǐ tóng, shí zhé liǎng wǔ yī xiàn. qí jì, gè yǐ zhèng guān xíng zhī, yǒu bù zhèng sī zé yǐ bù zhèng sī guān, fēn xiàn zé yǐ běn xué rú zhí jí lǎo chéng rú shì chōng zhī. měi suì chūn qiū zhòng yuè shàng dīng rì xíng shì. chū, guó xué zhǔ jì qiǎn jì jiǔ, hòu qiǎn hàn lín yuàn guān, rán jì jiǔ chū dào guān, bì qiǎn yī jì. shí qī nián, chì měi yuè shuò wàng, jì jiǔ yǐ xià xíng shì cài lǐ, jùn xiàn zhǎng yǐ xià yì xué xíng xiāng. èr shí liù nián, bān dà chéng lè yú tiān xià. èr shí bā nián, yǐ xíng rén sī fù yáng dǐ yán, bà hàn yáng xióng cóng sì, yì yǐ dǒng zhòng shū. sān shí nián, yǐ guó xué kǒng zǐ miào ài, mìng gōng bù gǎi zuò, qí zhì jiē dì suǒ guī huà. dà chéng diàn mén gè liù yíng, líng xīng mén sān, dōng xī wǔ qī shí liù yíng, shén chú kù jiē bā yíng, zǎi shēng suǒ liù yíng. yǒng lè chū, jiàn miào yú tài xué zhī dōng.
十五年,新建太学成。庙在学东,中大成殿,左右两庑,前大成门,门左右列戟二十四。门外东为牺牲厨,西为祭器库,又前为灵星门。自经始以来,驾数临视。至是落成,遣官致祭。帝既亲诣释奠,又诏天下通祀孔子,并颁释奠仪注。凡府州县学,笾豆以八,器物牲牢,皆杀于国学。三献礼同,十哲两庑一献。其祭,各以正官行之,有布政司则以布政司官,分献则以本学儒职及老成儒士充之。每岁春、秋仲月上丁日行事。初,国学主祭遣祭酒,后遣翰林院官,然祭酒初到官,必遣一祭。十七年,敕每月朔望,祭酒以下行释菜礼,郡县长以下诣学行香。二十六年,颁大成乐于天下。二十八年,以行人司副杨砥言,罢汉扬雄从祀,益以董仲舒。三十年,以国学孔子庙隘,命工部改作,其制皆帝所规画。大成殿门各六楹,灵星门三,东西庑七十六楹,神厨库皆八楹,宰牲所六楹。永乐初,建庙于太学之东。
xuān dé sān nián, yǐ wàn xiàn xùn dǎo lǐ yì yán, mìng lǐ bù kǎo zhèng cóng sì xiān xián míng wèi, bān shì tiān xià. shí nián, cí lì jiào yù jiǎng míng qǐng sì yuán rú wú chéng. dà xué shì yáng shì qí děng yán dāng cóng sì, cóng zhī. zhèng tǒng èr nián, yǐ sòng rú hú ān guó cài shěn zhēn dé xiù cóng sì. sān nián, jìn tiān xià sì kǒng zǐ yú shì lǎo gōng. kǒng yán mèng sān shì zǐ sūn jiào shòu péi kǎn yán:" tiān xià wén miào wéi lùn chuán dào, yǐ liè wèi cì. quē lǐ jiā miào, yí zhèng fù zǐ, yǐ xù yí lún. yán zi zēng zǐ zi sī, zi yě, pèi xiǎng diàn tíng. wú yáo zi lóng bó yú, fù yě, cóng sì láng wǔ. fēi wéi míng fēn bù zhèng, yì kǒng shén bù zì ān. kuàng shū liáng gē yuán yǐ zhuī fēng qǐ shèng wáng, chuàng diàn yú dà chéng diàn xī chóng sì, ér yán mèng zhī fù jù fēng gōng, wéi bó yú zǐ lóng réng hóu, qǐ zhuī fēng gōng jué, xié yán mèng fù jù pèi qǐ shèng wáng diàn." dì mìng lǐ bù xíng zhī, réng yì jiā bó yú zǐ lóng fēng hào. chéng huà èr nián, zhuī fēng dǒng zhòng shū guǎng chuān bó, hú ān guó jiàn níng bó, cài shěn chóng ān bó, zhēn dé xiù pǔ chéng bó. shí èr nián, cóng jì jiǔ zhōu hóng mó yán, zēng yuè wǔ wèi bā yì, biān dòu gè shí èr. hóng zhì bā nián, zhuī fēng yáng shí jiāng lè bó. cóng sì, wèi sī mǎ guāng zhī cì. jiǔ nián, zēng yuè wǔ wèi qī shí èr rén, rú tiān zǐ zhī zhì. shí èr nián, quē lǐ kǒng miào huǐ, chì yǒu sī chóng jiàn. shí qī nián, miào chéng, qiǎn dà xué shì lǐ dōng yáng jì gào, bìng lì yù zhì bēi wén. zhèng dé shí liù nián, zhào yǒu sī gǎi jiàn kǒng shì jiā miào zhī zài qú zhōu zhě, guān gěi qián, dǒng qí yì. lìng bó shì kǒng chéng yì fèng sì.
宣德三年,以万县训导李译言,命礼部考正从祀先贤名位,颁示天下。十年,慈利教谕蒋明请祀元儒吴澄。大学士杨士奇等言当从祀,从之。正统二年,以宋儒胡安国、蔡沈、真德秀从祀。三年,禁天下祀孔子于释、老宫。孔、颜、孟三氏子孙教授裴侃言:“天下文庙惟论传道,以列位次。阙里家庙,宜正父子,以叙彝伦。颜子、曾子、子思,子也,配享殿廷。无繇、子昽、伯鱼,父也,从祀廊庑。非惟名分不正,抑恐神不自安。况叔梁纥元已追封启圣王,创殿于大成殿西崇祀,而颜、孟之父俱封公,惟伯鱼、子昽仍侯,乞追封公爵,偕颜、孟父俱配启圣王殿。”帝命礼部行之,仍议加伯鱼、子昽封号。成化二年,追封董仲舒广川伯,胡安国建宁伯,蔡沈崇安伯,真德秀浦城伯。十二年,从祭酒周洪谟言,增乐舞为八佾,笾豆各十二。弘治八年,追封杨时将乐伯。从祀,位司马光之次。九年,增乐舞为七十二人,如天子之制。十二年,阙里孔庙毁,敕有司重建。十七年,庙成,遣大学士李东阳祭告,并立御制碑文。正德十六年,诏有司改建孔氏家庙之在衢州者,官给钱,董其役。令博士孔承义奉祀。
jiā jìng jiǔ nián, dà xué shì zhāng cōng yán:" xiān shī sì diǎn, yǒu dāng gēng zhèng zhě. shū liáng gē nǎi kǒng zǐ zhī fù, yán lù céng lóng kǒng lǐ nǎi yán zēng zǐ sī zhī fù, sān zi pèi xiǎng miào tíng, gē jí zhū fù cóng sì liǎng wǔ, yuán shèng xián zhī xīn qǐ ān? qǐng yú dà chéng diàn hòu, bié lì shì sì shū liáng gē, ér yǐ yán lù céng lóng kǒng lǐ pèi zhī." dì yǐ wéi rán. yīn yán:" shèng rén zūn tiān yǔ zūn qīn tóng. jīn biān dòu shí èr, shēng yòng dú, quán yòng sì tiān yí, yì fēi zhèng lǐ. qí shì hào zhāng fú xī yí gǎi zhèng." cōng yuán dì yì, yán:" kǒng zǐ yí chēng xiān shèng xiān shī, bù chēng wáng. sì yǔ yí chēng miào, bù chēng diàn. sì yí yòng mù zhǔ, qí sù xiàng yí huǐ. biān dòu yòng shí, lè yòng liù yì. pèi wèi gōng hóu bó zhī hào yí xuē, zhǐ chēng xiān xián xiān rú. qí cóng sì shēn dǎng gōng bó liáo qín rǎn děng shí èr rén yí bà, lín fàng qú yuàn děng liù rén yí gè sì yú qí xiāng, hòu cāng wáng tōng ōu yáng xiū hú yuàn cài yuán dìng yí cóng sì."
嘉靖九年,大学士张璁言:“先师祀典,有当更正者。叔梁纥乃孔子之父,颜路、曾昽、孔鲤乃颜、曾、子思之父,三子配享庙庭,纥及诸父从祀两庑,原圣贤之心岂安?请于大成殿后,别立室祀叔梁纥,而以颜路、曾昽、孔鲤配之。”帝以为然。因言:“圣人尊天与尊亲同。今笾豆十二,牲用犊,全用祀天仪,亦非正礼。其谥号、章服悉宜改正。”璁缘帝意,言:“孔子宜称先圣先师,不称王。祀宇宜称庙,不称殿。祀宜用木主,其塑像宜毁。笾豆用十,乐用六佾。配位公侯伯之号宜削,止称先贤先儒。其从祀申党、公伯寮、秦冉等十二人宜罢,林放、蘧瑗等六人宜各祀于其乡,后苍、王通、欧阳修、胡瑗、蔡元定宜从祀。”
dì mìng lǐ bù huì hàn lín zhū chén yì. biān xiū xú jiē shū chén yì hào huǐ xiàng zhī bù kě. dì nù, zhé jiē guān, nǎi yù zhì zhèng kǒng zǐ sì diǎn shuō, dà lüè wèi kǒng zǐ yǐ lǔ tiě wáng wèi fēi, nìng kěn zì tiě tiān zǐ zhī lǐ? fù wèi zhèng kǒng zǐ sì diǎn shēn jì, jù fù shǐ guǎn. cōng yīn zuò zhèng kǒng zǐ miào sì diǎn huò wèn zòu zhī. dì yǐ wéi yì lùn xiáng zhèng, bìng lìng lǐ bù jí yì. yú shì yù shǐ lí guàn děng yán:" shèng zǔ chū zhèng sì diǎn, tiān xià yuè dú zhū shén jiē qù qí hào, wéi xiān shī kǒng zǐ rú gù, liáng yǒu shēn yì. bì xià yí kǒng zǐ zhī sì shàng nǐ sì tiān zhī lǐ. fū zǐ yǐ bù kě jí yě, yóu tiān zhī bù kě jiē ér shēng, suī nǐ zhū tiān, yì bù wéi guò. zì táng zūn kǒng zǐ wéi wén xuān wáng, yǐ yòng tiān zǐ lǐ yuè. sòng zhēn zōng cháng yù fēng kǒng zǐ wèi dì, huò wèi zhōu zhǐ chēng wáng, bù dàng jiā dì hào. ér luó cóng yàn zhī lùn, zé wèi jiā dì hào yì kě. zhì zhōu dūn yí zé yǐ wéi wàn shì wú qióng wáng sì kǒng zǐ, shào yōng zé yǐ wéi zhòng ní yǐ wàn shì wèi wáng. qí biàn kǒng zǐ bù dàng chēng wáng zhě, zhǐ wú chéng yī rén ér yǐ. fú wàng bó kǎo qún yán, wù qiú zhì dāng." shí guàn shū zhōng yán:" mò zūn yú tiān dì, yì mò zūn yú fù shī. bì xià jìng tiān zūn qīn, bù yīng dú yí kǒng zǐ wáng hào wèi tiě." dì yīn dà nù, yí guàn jiè cǐ yǐ chì qí zhuī zūn huáng kǎo zhī fēi, dǐ wèi jiān è, xià fǎ sī huì xùn, chǐ qí zhí. jǐ shì zhōng wáng rǔ méi děng yì jí yán bù yí qù wáng hào, dì jiē chì wèi miù lùn.
帝命礼部会翰林诸臣议。编修徐阶疏陈易号毁像之不可。帝怒,谪阶官,乃御制《正孔子祀典说》,大略谓孔子以鲁僣王为非,宁肯自僣天子之礼?复为《正孔子祀典申记》,俱付史馆。璁因作《正孔子庙祀典或问》奏之。帝以为议论详正,并令礼部集议。于是御史黎贯等言:“圣祖初正祀典,天下岳渎诸神皆去其号,惟先师孔子如故,良有深意。陛下疑孔子之祀上拟祀天之礼。夫子以不可及也,犹天之不可阶而升,虽拟诸天,亦不为过。自唐尊孔子为文宣王,已用天子礼乐。宋真宗尝欲封孔子为帝,或谓周止称王,不当加帝号。而罗从彦之论,则谓加帝号亦可。至周敦颐则以为万世无穷王祀孔子,邵雍则以为仲尼以万世为王。其辨孔子不当称王者,止吴澄一人而已。伏望博考群言,务求至当。”时贯疏中言:“莫尊于天地,亦莫尊于父师。陛下敬天尊亲,不应独疑孔子王号为僣。”帝因大怒,疑贯借此以斥其追尊皇考之非,诋为奸恶,下法司会讯,褫其职。给事中王汝梅等亦极言不宜去王号,帝皆斥为谬论。
yú shì lǐ bù huì zhū chén yì:" rén yǐ shèng rén wéi zhì, shèng rén yǐ kǒng zǐ wèi zhì. sòng zhēn zōng chēng kǒng zǐ wèi zhì, sòng zhēn zōng chēng kǒng zǐ wèi zhì shèng, qí yì yǐ bèi. jīn yí yú kǒng zǐ shén wèi tí zhì shèng xiān shī kǒng zǐ, qù qí wáng hào jí dà chéng wén xuān zhī chēng. gǎi dà chéng diàn wèi xiān shī miào, dà chéng mén wèi miào mén. qí sì pèi chèn fù shèng yán zi zōng shèng zēng zǐ shù shèng zǐ sī zi yà shèng mèng zǐ. shí zhé yǐ xià fán jí mén dì zǐ, jiē chēng xiān xián mǒu zi. zuǒ qiū míng yǐ xià, jiē chēng xiān rú mǒu zi, bù fù chēng gōng hóu bó. zūn shèng zǔ shǒu dìng nán jīng guó zǐ jiàn guī zhì, zhì mù wèi shén zhǔ. réng nǐ dà xiǎo chǐ cùn, zhe wèi dìng shì. qí sù xiàng jí lìng píng chè. chūn qiū jì sì, zūn guó chū jiù zhì, shí biān shí dòu. tiān xià gè xué, bā biān bā dòu. yuè wǔ zhǐ liù yì. fán xué bié lì yī cí, zhōng shū liáng gē, tí qǐ shèng huà kǒng shì shén wèi, yǐ yán wú yáo céng diǎn kǒng lǐ mèng sūn shì pèi, jù chēng xiān xián mǒu shì, zhì cóng sì zhī xián, bù kě bù kǎo qí dé shī. shēn dǎng jí shēn chéng, lí qù qí yī. gōng bó liáo qín rǎn yán hé xún kuàng dài shèng liú xiàng jiǎ kuí mǎ róng hé xiū wáng sù wáng bì dù yù wú chéng bà sì. lín fàng qú yuàn lú zhí zhèng zhòng zhèng xuán fú qián fàn níng gè sì yú qí xiāng. hòu cāng wáng tōng ōu yáng xiū hú yuàn yí zēng rù." mìng xī rú yì xíng. yòu yǐ xíng rén xuē kǎn yì, jìn lù jiǔ yuān cóng sì.
于是礼部会诸臣议:“人以圣人为至,圣人以孔子为至。宋真宗称孔子为至,宋真宗称孔子为至圣,其意已备。今宜于孔子神位题至圣先师孔子,去其王号及大成、文宣之称。改大成殿为先师庙,大成门为庙门。其四配称复圣颜子、宗圣曾子、述圣子思子、亚圣孟子。十哲以下凡及门弟子,皆称先贤某子。左丘明以下,皆称先儒某子,不复称公侯伯。遵圣祖首定南京国子监规制,制木为神主。仍拟大小尺寸,著为定式。其塑像即令屏撤。春秋祭祀,遵国初旧制,十笾十豆。天下各学,八笾八豆。乐舞止六佾。凡学别立一祠,中叔梁纥,题启圣化孔氏神位,以颜无繇、曾点、孔鲤、孟孙氏配,俱称先贤某氏,至从祀之贤,不可不考其得失。申党即申枨,厘去其一。公伯寮、秦冉、颜何、荀况、戴圣、刘向、贾逵、马融、何休、王肃、王弼、杜预、吴澄罢祀。林放、蘧瑗、卢植、郑众、郑玄、服虔、范宁各祀于其乡。后苍、王通、欧阳修、胡瑗宜增入。”命悉如议行。又以行人薛侃议,进陆九渊从祀。
chū, hóng wǔ shí, sī yè sòng lián qǐng qù xiàng shè zhǔ, lǐ yí yuè zhāng duō suǒ gēng dìng, tài zǔ bù yǔn. chéng hóng jiān, shǎo zhān chéng mǐn zhèng cháng wèi mǎ róng děng bā rén dāng chì. jǐ shì zhōng zhāng jiǔ gōng tuī yán zhī, bìng qǐng bà xún kuàng gōng bó liáo qú yuàn děng, ér jìn hòu cāng wáng tōng hú yuàn. wèi lǐ guān zhōu hóng mó suǒ què ér zhǐ. zhì shì yǐ cōng lì zhǔ, zhòng bù gǎn wéi. huǐ xiàng gài yòng lián shuō, xiān xián qù liú, lüè rú jiǔ gōng yán. qí jìn ōu yáng xiū, zé yǐ pú yì gù yě.
初,洪武时,司业宋濂请去像设主,礼仪乐章多所更定,太祖不允。成、弘间,少詹程敏政尝谓马融等八人当斥。给事中张九功推言之,并请罢荀况、公伯寮、蘧瑗等,而进后苍、王通、胡瑗。为礼官周洪谟所却而止。至是以璁力主,众不敢违。毁像盖用濂说,先贤去留,略如九功言。其进欧阳修,则以濮议故也。
míng nián, guó zǐ jiàn jiàn qǐ shèng gōng cí chéng. cóng shàng shū lǐ shí yán, chūn qiū jì sì, yǔ wén miào tóng rì. biān dòu shēng bó shì sì pèi, dōng xī pèi wèi shì shí zhé, cóng sì xiān rú chéng shǎng zhū sōng cài yuán dìng shì liǎng wǔ. fǔ chén dài jì wén miào, zé jì jiǔ jì qǐ shèng cí. nán jīng jì jiǔ yú wén miào, sī yè yú qǐ shèng cí. suì dìng zhì, diàn zhōng xiān shī nán xiàng, sì pèi dōng xī xiàng. shāo hòu shí zhé: mǐn zi sǔn rǎn zi yōng duān mù zǐ cì zhòng zi yóu bo zi shāng rǎn zi gēng zǎi zi yǔ rǎn zi qiú yán zi yǎn zhuān sūn zi shī jiē dōng xī xiàng. liǎng wǔ cóng sì: xiān xián tán tái miè míng mì bù qí yuán xiàn gōng yě cháng nán gōng shì gāo chái qī diāo kāi fán xū sī mǎ gēng gōng xī chì yǒu ruò qín zhāng shēn chéng chén kàng wū mǎ shī liáng zhān gōng lóng āi shāng qú rǎn rú yán xīn bó qián cáo xù rǎn jì gōng sūn lóng qī diāo duō qín shāng qī diāo tú fù yán gāo shāng zé rǎng sì chì rèn bù qí shí zuō shǔ gōng liáng rú gōng xià shǒu gōng jiān dìng hòu chù qiāo dān xī róng diǎn hǎn fù hēi yán zǔ róng qí qín zǔ zuǒ rén yǐng jù jǐng jiāng zhèng guó gōng zǔ jù zī yuán kàng xiàn chéng lián jié yàn jí shū zhòng huì yán zhī pū guī xùn lè kài gōng xī yú rú dí hēi kǒng zhōng gōng xī diǎn bù shū chéng shī zhī cháng qín fēi yán kuài, xiān rú zuǒ qiū míng gōng yáng gāo gǔ liáng chì fú shèng gāo táng shēng kǒng ān guó máo cháng dǒng zhòng shū hòu cāng dù zi chūn wáng tōng hán yù hú yuàn zhōu dūn yí chéng hào ōu yáng xiū shào yōng zhāng zài sī mǎ guāng chéng yí yáng shí hú ān guó zhū xī zhāng shì lù jiǔ yuān lǚ zǔ qiān cài shěn zhēn dé xiù xǔ héng fán jiǔ shí yī rén.
明年,国子监建启圣公祠成。从尚书李时言,春秋祭祀,与文庙同日。笾豆牲帛视四配,东西配位视十哲,从祀先儒程晌、朱松、蔡元定视两庑。辅臣代祭文庙,则祭酒祭启圣祠。南京祭酒于文庙,司业于启圣祠。遂定制,殿中先师南向,四配东西向。稍后十哲:闵子损、冉子雍、端木子赐、仲子由、卜子商、冉子耕、宰子予、冉子求、言子偃、颛孙子师皆东西向。两庑从祀:先贤澹台灭明、宓不齐、原宪、公冶长、南宫适、高柴、漆雕开、樊须、司马耕、公西赤、有若、琴张、申枨、陈亢、巫马施、梁鳣、公昽哀、商瞿、冉孺、颜辛、伯虔、曹恤、冉季、公孙龙、漆雕哆、秦商、漆雕徒父、颜高、商泽、壤驷赤、任不齐、石作蜀、公良孺、公夏首、公肩定、后处、鄡单、奚容蒧、罕父黑、颜祖、荣旂、秦祖、左人郢、句井疆、郑国、公祖句兹、原亢、县成、廉洁、燕伋、叔仲会、颜之仆、邽巽、乐欬、公西舆如、狄黑、孔忠、公西蒧、步叔乘、施之常、秦非、颜哙,先儒左丘明、公羊高、谷梁赤、伏胜、高堂生、孔安国、毛苌、董仲舒、后苍、杜子春、王通、韩愈、胡瑗、周敦颐、程颢、欧阳修、邵雍、张载、司马光、程颐、杨时、胡安国、朱熹、张栻、陆九渊、吕祖谦、蔡沈、真德秀、许衡凡九十一人。
lóng qìng wǔ nián, yǐ xuē xuān cóng sì. wàn lì zhōng, yǐ luó cóng yàn lǐ dòng cóng sì. shí èr nián, yòu yǐ chén xiàn zhāng hú jū rén wáng shǒu rén cóng sì. èr shí sān nián, yǐ sòng zhōu dūn yí fù fǔ chéng cóng sì qǐ shèng cí. yòu dìng měi suì zhòng chūn qiū shàng dīng rì yù diàn chuán zhì, qiǎn dà chén jì xiān shī jí pèi wèi. qí shí zhé yǐ hàn lín guān liǎng wǔ yǐ guó zǐ jiàn guān gè èr yuán fēn xiàn. měi yuè shuò, jí měi kē jìn shì xíng shì cài lǐ. sī fǔ zhōu xiàn wèi xué gè tí diào guān xíng lǐ. shēng yòng shǎo láo, lè rú tài xué. jīng fǔ jí fù fǔ xiàn xué, zhǐ xíng shì cài lǐ. chóng zhēn shí wǔ nián, yǐ zuǒ qiū míng qīn shòu jīng yú shèng rén, gǎi chēng xiān xián. bìng gǎi sòng rú zhōu èr chéng zhāng zhū shào liù zǐ yì chēng xiān xián, wèi qī shí zi xià, hàn táng zhū rú zhī shàng. rán jǐn guó xué gèng zhì zhī, quē lǐ miào tíng jí tiān xià xué gōng wèi huáng bān xíng yě.
隆庆五年,以薛瑄从祀。万历中,以罗从彦、李侗从祀。十二年,又以陈献章、胡居仁、王守仁从祀。二十三年,以宋周敦颐父辅成从祀启圣祠。又定每岁仲春、秋上丁日御殿传制,遣大臣祭先师及配位。其十哲以翰林官、两庑以国子监官各二员分献。每月朔,及每科进士行释菜礼。司府州县卫学各提调官行礼。牲用少牢,乐如太学。京府及附府县学,止行释菜礼。崇祯十五年,以左丘明亲授经于圣人,改称先贤。并改宋儒周、二程、张、朱、邵六子亦称先贤,位七十子下,汉唐诸儒之上。然仅国学更置之,阙里庙廷及天下学宫未遑颁行也。
qí dào
旗纛
qí dào zhī jì yǒu sì. qí yī, hóng wǔ yuán nián, lǐ guān zòu:" jūn xíng qí dào suǒ dāng jì zhě, qí wèi yá qí. huáng dì chū jūn jué yuē:' yá qí zhě, jiāng jūn zhī jīng, yī jūn zhī xíng hóu. fán shǐ shù yá, bì jì yǐ gāng rì.' dào, wèi qí tóu yě. tài bái yīn jīng yuē:' dà jiàng zhōng yíng jiàn dào. tiān zǐ liù jūn, gù yòng liù dào. máo niú wěi wèi zhī, zài zuǒ fēi mǎ shǒu.' táng sòng jí yuán jiē yǒu qí dào zhī jì. jīn yí lì miào jīng shī, chūn yòng jīng zhé, qiū yòng shuāng jiàng rì, qiǎn guān zhì jì." nǎi mìng jiàn miào yú dū dū fǔ zhì zhī hòu, yǐ dū du wèi xiàn guān, tí zhǔ yuē jūn yá zhī shén liù dào zhī shén. qī nián èr yuè, zhào huáng tài zǐ lǜ zhū wáng yì yuè wǔ chǎng jì qí dào, wèi tán qī, xíng sān xiàn lǐ. hòu tíng chūn jì, zhǐ shuāng jiàng rì jì yú jiào chǎng. qí èr, suì mù xiǎng tài miào rì, jì qí dào yú chéng tiān mén wài. qí sān, qí dào miào zài shān chuān tán zuǒ. chū, qí dào yǔ tài suì zhū shén hé jì yú chéng nán. jiǔ nián, bié jiàn miào. měi suì zhòng qiū, tiān zǐ gōng sì shān chuān zhī rì, qiǎn qí shǒu wèi guān xíng lǐ. qí zhèng jì, qí tóu dà jiàng liù dào dà jiàng wǔ fāng qí shén zhǔ zǎi zhàn chuán zhèng shén jīn gǔ jiǎo chòng pào zhī shén gōng nǔ fēi qiāng fēi shí zhī shén zhèn qián zhèn hòu shén qí wǔ chāng děng zhòng, fán qī wèi, gòng yī tán, nán xiàng. huáng dì fú pí biàn, yù fèng tiān diàn jiàng xiāng. xiàn guān fèng yǐ cóng shì. jì wù shì xiān nóng, bó qī, hēi èr bái wǔ. yì máo xuè wàng liáo, yǔ fēng yún léi yǔ zhū shén tóng. jì bì, shè jiǔ qì liù yú dì. cì xióng jī liù, lì xuè yǐ xìn zhī. qí sì, yǒng lè hòu, yǒu shén qí zhī jì, zhuān jì huǒ léi zhī shén. měi yuè shuò wàng, shén jī yíng tí dū guān jì yú jiào chǎng. shēng yòng shǎo láo. fán qí dào jiē cáng nèi fǔ, jì zé shè zhī.
旗纛之祭有四。其一,洪武元年,礼官奏:“军行旗纛所当祭者,旗谓牙旗。黄帝出军诀曰:‘牙旗者,将军之精,一军之形侯。凡始竖牙,必祭以刚日。’纛,谓旗头也。《太白阴经》曰:‘大将中营建纛。天子六军,故用六纛。牦牛尾为之,在左騑马首。’唐、宋及元皆有旗纛之祭。今宜立庙京师,春用惊蛰,秋用霜降日,遣官致祭。”乃命建庙于都督府治之后,以都督为献官,题主曰军牙之神、六纛之神。七年二月,诏皇太子率诸王诣阅武场祭旗纛,为坛七,行三献礼。后停春祭,止霜降日祭于教场。其二,岁暮享太庙日,祭旗纛于承天门外。其三,旗纛庙在山川坛左。初,旗纛与太岁诸神合祭于城南。九年,别建庙。每岁仲秋,天子躬祀山川之日,遣旗手卫官行礼。其正祭,旗头大将、六纛大将、五方旗神、主宰战船正神、金鼓角铳炮之神、弓弩飞枪飞石之神、阵前阵后神祇五昌等众,凡七位,共一坛,南向。皇帝服皮弁,御奉天殿降香。献官奉以从事。祭物视先农,帛七,黑二白五。瘗毛血、望燎,与风云雷雨诸神同。祭毕,设酒器六于地。刺雄鸡六,沥血以衅之。其四,永乐后,有神旗之祭,专祭火雷之神。每月朔望,神机营提督官祭于教场。牲用少牢。凡旗纛皆藏内府,祭则设之。
wáng guó jì qí dào, zé qiǎn wǔ guān róng fú xíng lǐ. tiān xià wèi suǒ yú gōng shǔ hòu lì miào, yǐ zhǐ huī shǐ wèi chū xiàn guān. liáo shǔ wèi yà xiàn zhōng xiàn. yí wù shā jīng dū.
王国祭旗纛,则遣武官戎服行礼。天下卫所于公署后立庙,以指挥使为初献官。僚属为亚献、终献。仪物杀京都。
wǔ sì
五祀
hóng wǔ èr nián dìng zhì, suì zhōng là xiǎng, tōng jì yú miào mén wài. bā nián, lǐ bù zòu:" wǔ sì zhī lǐ, zhōu hàn táng sòng bù yī. jīn nǐ mèng chūn sì hù, shè tán huáng gōng mén zuǒ, sī mén zhǔ zhī. mèng xià sì zào, shè tán yù chú, guāng lù sì guān zhǔ zhī. jì xià sì zhōng liù, shè tán qián qīng gōng dan chi, nèi guān zhǔ zhī. mèng qiū sì mén, shè tán wǔ mén zuǒ, sī mén zhǔ zhī. mèng dōng sì jǐng, shè tán gōng nèi dà páo jǐng qián, guāng lù sì guān zhǔ zhī. sì mèng yú yǒu shì tài miào zhī rì, jì xià yú tǔ wàng zhī rì, shēng yòng shǎo láo." zhì kě. cóng dìng zhōng liù yú fèng tiān diàn wài wén lóu qián. yòu suì mù hé jì wǔ sì yú tài miào xī wǔ xià, tài cháng sì guān xíng lǐ.
洪武二年定制,岁终腊享,通祭于庙门外。八年,礼部奏:“五祀之礼,周、汉、唐、宋不一。今拟孟春祀户,设坛皇宫门左,司门主之。孟夏祀灶,设坛御厨,光禄寺官主之。季夏祀中霤,设坛乾清宫丹墀,内官主之。孟秋祀门,设坛午门左,司门主之。孟冬祀井,设坛宫内大庖井前,光禄寺官主之。四孟于有事太庙之日,季夏于土旺之日,牲用少牢。”制可。从定中霤于奉天殿外文楼前。又岁暮合祭五祀于太庙西庑下,太常寺官行礼。
mǎ shén
马神
hóng wǔ èr nián mìng jì mǎ zǔ xiān mù mǎ shè mǎ bù zhī shén, zhù tán hòu hú. lǐ guān yán:" zhōu guān chūn jì mǎ zǔ, tiān sì xīng yě xià jì xiān mù, shǐ yǎng mǎ zhě qiū jì mǎ shè, shǐ chéng mǎ zhě dōng jì mǎ bù, nǎi shén zhī zāi hài mǎ zhě. suí yòng zhōu zhì, jì yǐ sì zhòng zhī yuè. táng sòng yīn zhī. jīn dìng chūn qiū èr zhòng yuè, jiǎ wù gēng rì, qiǎn guān zhì sì. wèi tán sì, lè yòng shí lè, xíng sān xiàn lǐ." sì nián, shǔ míng shēng xiàn liáng mǎ shí, qí yī bái zhě, zhǎng zhàng yú, bù kě jiā jiān lēi. tài zǔ yuē:" tiān shēng yīng wù, bì yǒu shén sī zhī." mìng tài cháng yǐ shǎo láo sì mǎ zǔ, náng shā sì bǎi jīn yā zhī, lìng rén qí ér yóu yuàn zhōng, jiǔ zhī jiàn xún. dì chéng zhī yǐ xī yuè yú qīng liáng shān. bǐ hái, dà yuè, cì míng fēi yuè fēng. fù mìng tài cháng sì mǎ zǔ. wǔ nián, bìng zhū shén wèi yī tán, suì zhǐ chūn jì. yǒng lè shí èr nián, lì běi jīng mǎ shén cí yú lián huā chí. qí nán jīng mǎ shén, zé nán tài pú zhǔ zhī.
洪武二年命祭马祖、先牧、马社、马步之神,筑坛后湖。礼官言:“《周官》春祭马祖,天驷星也;夏祭先牧,始养马者;秋祭马社,始乘马者;冬祭马步,乃神之灾害马者。隋用周制,祭以四仲之月。唐、宋因之。今定春、秋二仲月,甲、戊、庚日,遣官致祀。为坛四,乐用时乐,行三献礼。”四年,蜀明升献良马十,其一白者,长丈余,不可加鞯勒。太祖曰:“天生英物,必有神司之。”命太常以少牢祀马祖,囊沙四百斤压之,令人骑而游苑中,久之渐驯。帝乘之以夕月于清凉山。比还,大悦,赐名飞越峰。复命太常祀马祖。五年,并诸神为一坛,岁止春祭。永乐十二年,立北京马神祠于莲花池。其南京马神,则南太仆主之。
nán jīng shén miào
南京神庙
chū chēng shí miào. běi jí zhēn wǔ yǐ sān yuè sān rì jiǔ yuè jiǔ rì, dào lín zhēn jué pǔ jì chán shī bǎo zhì yǐ sān yuè shí bā rì, dū chéng huáng yǐ bā yuè jì dì wáng hòu yī rì, cí shān guǎng huì zhāng wáng bó yǐ èr yuè shí bā rì, wǔ xiǎn líng shùn yǐ sì yuè bā rì jiǔ yuè èr shí bā rì, jiē nán jīng tài cháng sì guān jì. hàn mò líng wèi jiǎng zhōng liè gōng zǐ wén jìn chéng yáng biàn zhōng zhēn gōng kǔn sòng jì yáng cáo wǔ huì wáng bīn nán táng liú zhōng sù wáng rén zhān yuán wèi guó zhōng sù gōng fú shòu jù yǐ sì mèng shuò, suì chú, yìng tiān fǔ guān jì. wéi jiǎng miào yòu yǒu sì yuè èr shí liù rì zhī jì. bìng gōng chén miào wèi shí yī. hòu fù zēng sì: guān gōng miào, hóng wǔ èr shí qī nián jiàn yú jī lóng shān zhī yáng, chēng hàn qián jiāng jūn shòu tíng hòu. jiā jìng shí nián dìng qí wù, gǎi chēng hàn qián jiāng jūn hàn shòu tíng hòu. yǐ sì mèng suì mù, yìng tiān fǔ guān jì, wǔ yuè shí sān rì, nán jīng tài cháng sì guān jì. tiān fēi, yǒng lè qī nián fēng wèi hù guó bì mín miào líng zhāo yīng hóng rén pǔ jì tiān fēi, yǐ zhēng yuè shí wǔ rì sān yuè èr shí sān rì, nán jīng tài cháng sì guān jì. tài cāng shén miào, yǐ zhòng chūn qiū wàng rì, nán jīng hù bù guān jì. sī mǎ mǎ zǔ xiān mù shén miào, yǐ chūn qiū zhòng yuè zhōng xún, zé rì nán jīng tài pú sì guān jì. zhū miào jiē shǎo láo, zhēn wǔ yǔ zhēn jué chán shī sù xiū.
初称十庙。北极真武以三月三日、九月九日,道林真觉普济禅师宝志以三月十八日,都城隍以八月祭帝王后一日,祠山广惠张王渤以二月十八日,五显灵顺以四月八日、九月二十八日,皆南京太常寺官祭。汉秣陵尉蒋忠烈公子文、晋成阳卞忠贞公壸、宋济阳曹武惠王彬、南唐刘忠肃王仁瞻、元卫国忠肃公福寿俱以四孟朔,岁除,应天府官祭。惟蒋庙又有四月二十六日之祭。并功臣庙为十一。后复增四:关公庙,洪武二十七年建于鸡笼山之阳,称汉前将军寿亭侯。嘉靖十年订其误,改称汉前将军汉寿亭侯。以四孟岁暮,应天府官祭,五月十三日,南京太常寺官祭。天妃,永乐七年封为护国庇民妙灵昭应弘仁普济天妃,以正月十五日、三月二十三日,南京太常寺官祭。太仓神庙,以仲春、秋望日,南京户部官祭。司马、马祖、先牧神庙,以春、秋仲月中旬,择日南京太仆寺官祭。诸庙皆少牢,真武与真觉禅师素羞。
gōng chén miào
功臣庙
tài zǔ jì yǐ gōng chén pèi xiǎng tài miào, yòu mìng bié lì miào yú jī lóng shān. lùn cì gōng chén èr shí yǒu yī rén, sǐ zhě sù xiàng, shēng zhě xū qí wèi. zhèng diàn: zhōng shān wǔ níng wáng xú dá kāi píng zhōng wǔ wáng cháng yù chūn qí yáng wǔ jìng wáng lǐ wén zhōng níng hé wǔ shùn wáng dèng yù dōng ōu xiāng wǔ wáng tāng hé qián níng zhāo jìng wáng mù yīng. yáng èr, shǐ èr. xī xù: yuè guó wǔ zhuāng gōng hú dà hǎi liáng guó gōng zhào dé shèng cháo guó wǔ zhuàng gōng huá gāo guó guó zhōng liè gōng yú tōng hǎi jiāng guó xiāng liè gōng wú liáng ān guó zhōng liè gōng cáo liáng chén qián guó wēi yì gōng wú fù yān shān zhōng mǐn hóu sūn xìng zǔ. dōng xù: yǐng guó gōng féng guó yòng xī hǎi wǔ zhuàng gōng gěng zài chéng jì guó gōng dīng dé xīng cài guó zhōng yì gōng zhāng dé shèng hǎi guó xiāng yì gōng wú zhēn qí guó wǔ yì gōng kāng mào cái dōng hǎi jùn gōng máo chéng. yáng èr, shǐ èr. liǎng wǔ gè shè pái yī, zǒng shū" gù zhǐ huī qiān bǎi hù wèi suǒ zhèn fǔ zhī líng". yáng shí, shǐ shí. yǐ sì mèng suì mù, qiǎn fù mǎ dū wèi jì.
太祖既以功臣配享太庙,又命别立庙于鸡笼山。论次功臣二十有一人,死者塑像,生者虚其位。正殿:中山武宁王徐达、开平忠武王常遇春、岐阳武靖王李文忠、宁河武顺王邓愈、东瓯襄武王汤和、黔宁昭靖王沐英。羊二,豕二。西序:越国武庄公胡大海、梁国公赵德胜、巢国武壮公华高、虢国忠烈公俞通海、江国襄烈公吴良、安国忠烈公曹良臣、黔国威毅公吴复、燕山忠愍侯孙兴祖。东序:郢国公冯国用、西海武壮公耿再成、济国公丁德兴、蔡国忠毅公张德胜、海国襄毅公吴桢、蕲国武义公康茂才、东海郡公茅成。羊二,豕二。两庑各设牌一,总书“故指挥千百户卫所镇抚之灵”。羊十,豕十。以四孟岁暮,遣驸马都尉祭。
chū, hú dà hǎi děng mò, mìng xiào xiàng yú biàn kǔn jiǎng zi wén zhī miào. jí gōng chén miào chéng, yí sì yān. yǒng lè sān nián, yǐ zhōng shān wáng xūn dé dì yī, yòu mìng zhēng dàn qīng míng zhōng yuán mèng dōng dōng zhì qiǎn tài cháng sì guān jì yú dà gōng fāng zhī jiā miào, shēng yòng shǎo láo.
初,胡大海等殁,命肖像于卞壸、蒋子文之庙。及功臣庙成,移祀焉。永乐三年,以中山王勋德第一,又命正旦、清明、中元、孟冬、冬至遣太常寺官祭于大功坊之家庙,牲用少牢。
jīng shī jiǔ miào
京师九庙
jīng shī suǒ jì zhě jiǔ miào. zhēn wǔ miào, yǒng lè shí sān nián jiàn, yǐ sì běi jí yòu shèng zhēn jūn. zhèng dé èr nián gǎi wéi líng míng xiǎn yòu gōng, zài hǎi zǐ qiáo zhī dōng, jì rì tóng nán jīng.
京师所祭者九庙。真武庙,永乐十三年建,以祀北极佑圣真君。正德二年改为灵明显佑宫,在海子桥之东,祭日同南京。
dōng yuè tài shān miào, zài zhāo yáng mén wài, jì yǐ sān yuè èr shí bā rì.
东岳泰山庙,在朝阳门外,祭以三月二十八日。
dū chéng huáng miào, jì yǐ wǔ yuè shí yī rì.
都城隍庙,祭以五月十一日。
hàn shòu tíng hòu guān gōng miào, yǒng lè jiān jiàn. chéng huà shí sān nián, yòu fèng chì jiàn miào wǎn píng xiàn zhī dōng, jì yǐ wǔ yuè shí sān rì. jiē tài cháng sì guān jì.
汉寿亭侯关公庙,永乐间建。成化十三年,又奉敕建庙宛平县之东,祭以五月十三日。皆太常寺官祭。
jīng dū tài cāng shén miào, jiàn yú tài cāng, hù bù guān jì.
京都太仓神庙,建于太仓,户部官祭。
sī mǎ mǎ zǔ xiān mù shén miào, tài pú sì guān jì.
司马、马祖、先牧神庙,太仆寺官祭。
sòng wén chéng xiàng cí, yǒng lè liù nián cóng tài cháng bó shì liú lǚ jié qǐng, jiàn yú shùn tiān fǔ xué zhī xī. yuán shì zǔ miào, jiā jìng zhōng bà. jiē yǐ èr yuè, bā yuè zhōng xún shùn tiān fǔ guān jì.
宋文丞相祠,永乐六年从太常博士刘履节请,建于顺天府学之西。元世祖庙,嘉靖中罢。皆以二月,八月中旬顺天府官祭。
hóng ēn líng jì gōng, sì xú zhī zhèng zhī è. yǒng lè shí wǔ nián, lì miào huáng chéng zhī xī, zhēng dàn dōng zhì shèng jié, nèi gé lǐ bù jí nèi guān gè yī yuán jì. shēng chén, lǐ bù guān jì. hóng zhì zhōng, dà xué shì liú jiàn děng qǐng wú qiǎn gé chén. jiā jìng zhōng, gǎi qiǎn tài cháng sì guān.
洪恩灵济宫,祀徐知证、知谔。永乐十五年,立庙皇城之西,正旦、冬至圣节,内阁礼部及内官各一员祭。生辰,礼部官祭。弘治中,大学士刘健等请毋遣阁臣。嘉靖中,改遣太常寺官。
qí róng guó gōng yáo guǎng xiào, hóng xī yuán nián cóng sì tài miào. jiā jìng jiǔ nián chè miào sì, yí sì dà xīng lóng sì, zài huáng chéng xī běi yú. hòu sì huǐ, fù yí chóng guó sì.
其荣国公姚广孝,洪熙元年从祀太庙。嘉靖九年撤庙祀,移祀大兴隆寺,在皇城西北隅。后寺毁,复移崇国寺。
dōng yuè dū chéng huáng yòng tài láo, wǔ miào yòng shǎo láo, zhēn wǔ líng jì gōng sù xiū.
东岳、都城隍用太牢,五庙用少牢,真武、灵济宫素羞。
zhū shén cí
诸神祠
hóng wǔ yuán nián, mìng zhòng shū shěng xià jùn xiàn, fǎng qiú yīng sì shén qí. míng shān dà chuān shèng dì míng wáng zhōng chén liè shì, fán yǒu gōng yú guó jiā jí huì ài zài mín zhě, zhe yú sì diǎn, lìng yǒu sī suì shí zhì jì. èr nián, yòu zhào tiān xià shén qí, cháng yǒu gōng dé yú mín, shì jī zhāo zhù zhě, suī bù zhì jì, jìn rén huǐ chè cí yǔ. sān nián, dìng zhū shén fēng hào, fán hòu shì yì měi zhī chēng jiē gé qù. tiān xià shén cí bù yīng sì diǎn zhě, jí yín cí yě, yǒu sī wú dé zhì jì. hóng zhì yuán nián, lǐ kē zhāng jiǔ gōng yán:" sì diǎn zhèng zé rén xīn zhèng. jīn zhāo tíng cháng jì zhī wài, yòu yǒu shì jiā mù ní wén fú sān qīng sān jìng jiǔ tiān yìng yuán léi shēng pǔ huà tiān zūn jīn yù quē zhēn jūn yuán jūn shén fù shén mǔ, zhū gōng guàn zhōng yòu yǒu shuǐ guān xīng jūn zhū tiān zhū dì zhī jì, fēi suǒ yǐ fǎ tiān xià." dì xià qí zhāng lǐ bù, shàng shū zhōu hóng mó děng yán:
洪武元年,命中书省下郡县,访求应祀神祇。名山大川、圣帝明王、忠臣烈士,凡有功于国家及惠爱在民者,著于祀典,令有司岁时致祭。二年,又诏天下神祇,常有功德于民,事迹昭著者,虽不致祭,禁人毁撤祠宇。三年,定诸神封号,凡后世溢美之称皆革去。天下神祠不应祀典者,即淫祠也,有司毋得致祭。弘治元年,礼科张九功言:“祀典正则人心正。今朝廷常祭之外,又有释迦牟尼文佛、三清三境九天应元雷声普化天尊、金玉阙真君元君、神父神母,诸宫观中又有水官星君、诸天诸帝之祭,非所以法天下。”帝下其章礼部,尚书周洪谟等言:
shì jiā mù ní wén fú shēng xī fāng zhōng tiān zhú guó. zōng qí jiào zhě, yǐ běn xìng wèi fǎ shēn, dé yè wèi bào shēn, bìng zhēn shēn wéi sān, qí shí yī rén ěr. dào jiā yǐ lǎo zi wèi shī. zhū xī yǒu yuē:" yù qīng yuán shǐ tiān zūn jì fēi lǎo zi fǎ shēn, shàng qīng tài shàng dào jūn yòu fēi lǎo zi bào shēn, shè yǒu èr xiàng, yòu fēi yǔ lǎo zi wèi yī. ér lǎo zi yòu zì wèi shàng qīng tài shàng lǎo jūn, gài fǎng shì shì ér yòu shī zhī zhě yě." zì jīn fán yù wàn shòu děng jié, bù lìng xiū jiàn jí xiáng zhāi jiào, huò yù sāng lǐ, bù lìng xiū jiàn jiàn yáng zhāi jiào. qí dà xīng lóng sì cháo tiān gōng jù tíng qiǎn guān jì gào.
释迦牟尼文佛生西方中天竺国。宗其教者,以本性为法身,德业为报身,并真身为三,其实一人耳。道家以老子为师。朱熹有曰:“玉清元始天尊既非老子法身,上清太上道君又非老子报身,设有二像,又非与老子为一。而老子又自为上清太上老君,盖仿释氏而又失之者也。”自今凡遇万寿等节,不令修建吉祥斋醮,或遇丧礼,不令修建荐扬斋醮。其大兴隆寺、朝天宫俱停遣官祭告。
běi jí zhōng tiān xīng zhǔ zǐ wēi dà dì zhě, běi jí wǔ xīng zài zǐ wēi yuán zhōng, zhèng tǒng chū, jiàn zǐ wēi diàn, shè xiàng jì gào. fū yōu yǒng jì xīng, gǔ lǐ yě. jīn nǎi xiàng zhī rú rén, chēng zhī wéi dì, jī zhī sì diǎn, chéng wú suǒ jù.
北极中天星主紫微大帝者,北极五星在紫微垣中,正统初,建紫微殿,设像祭告。夫幽禜祭星,古礼也。今乃像之如人,称之为帝,稽之祀典,诚无所据。
léi shēng pǔ huà tiān zūn zhě, dào jiā yǐ wéi zǒng sī wǔ léi, yòu yǐ liù yuè èr shí sì rì wèi tiān zūn shì xiàn zhī rì, gù suì yǐ shì rì qiǎn guān yì xiǎn líng gōng zhì jì. fū fēng yún léi yǔ, nán jiāo hé sì, ér shān chuān tán fù yǒu qiū bào, zé cǐ jì yì dāng bà miǎn.
雷声普化天尊者,道家以为总司五雷,又以六月二十四日为天尊示现之日,故岁以是日遣官诣显灵宫致祭。夫风云雷雨,南郊合祀,而山川坛复有秋报,则此祭亦当罢免。
zǔ shī sān tiān fú jiào fǔ xuán dà fǎ shī zhēn jūn zhě, zhuàn jì yún:" hàn zhāng dào líng, shàn yǐ fú zhì bìng. táng tiān bǎo, sòng xī níng dà guān jiān, lèi hào zhèng yī jìng yīng zhēn jūn, zǐ sūn yì yǒu fēng hào. guó cháo réng xí zhèng yī sì jiào zhēn rén zhī fēng." rán sòng shào bó wēn yún:" zhāng lǔ zǔ líng fù héng, yǐ fú fǎ xiāng shòu shòu, zì hào shī jūn." jīn suì yǐ zhēng yuè shí wǔ rì wèi líng shēng rì, qiǎn guān yì xiǎn líng gōng jì gào, yì fēi sì diǎn.
祖师三天扶教辅玄大法师真君者,传记云:“汉张道陵,善以符治病。唐天宝,宋熙宁、大观间,累号正一靖应真君,子孙亦有封号。国朝仍袭正一嗣教真人之封。”然宋邵伯温云:“张鲁祖陵、父衡,以符法相授受,自号师君。”今岁以正月十五日为陵生日,遣官诣显灵宫祭告,亦非祀典。
dà xiǎo qīng lóng shén zhě, jì yún:" yǒu sēng míng lú, yù xī shān. yǒu èr tóng zǐ lái shì. shí jiǔ hàn, tóng zǐ rù tán huà èr qīng lóng, suì dé yǔ. hòu cì lú hào yuē gǎn yìng chán shī, jiàn sì shè xiàng, bié shè lóng cí yú tán shàng. xuān dé zhōng, jiàn dà yuán tōng sì, jiā èr lóng fēng hào, chūn qiū jì zhī." ěr zhě lián hàn, qí dǎo wú yīng, bù zú chóng fèng míng yǐ.
大小青龙神者,记云:“有僧名卢,寓西山。有二童子来侍。时久旱,童子入潭化二青龙,遂得雨。后赐卢号曰感应禅师,建寺设像,别设龙祠于潭上。宣德中,建大圆通寺,加二龙封号,春秋祭之。”迩者连旱,祈祷无应,不足崇奉明矣。
zǐ tóng dì jūn zhě, jì yún:" shén xìng zhāng, míng yà zi, jū shǔ qī qū shān. shì jìn zhàn méi, rén wéi lì miào. táng sòng lǚ fēng zhì yīng xiǎn wáng. dào jiā wèi dì mìng zǐ tóng zhǎng wén chāng fǔ shì jí rén jiān lù jí, gù yuán jiā hào wèi dì jūn, ér tiān xià xué xiào yì yǒu cí sì zhě. jǐng tài zhōng, yīn jīng shī jiù miào pì ér xīn zhī, suì yǐ èr yuè sān rì shēng chén, qiǎn jì." fū zǐ tóng xiǎn líng yú shǔ, miào shí qí dì wèi yí. wén chāng liù xīng yǔ zhī wú shè, yí chì bà miǎn. qí cí zài tiān xià xué xiào zhě, jù lìng chāi huǐ.
梓潼帝君者,记云:“神姓张,名亚子,居蜀七曲山。仕晋战没,人为立庙。唐、宋屡封至英显王。道家谓帝命梓潼掌文昌府事及人间禄籍,故元加号为帝君,而天下学校亦有祠祀者。景泰中,因京师旧庙辟而新之,岁以二月三日生辰,遣祭。”夫梓潼显灵于蜀,庙食其地为宜。文昌六星与之无涉,宜敕罢免。其祠在天下学校者,俱令拆毁。
běi jí yòu shèng zhēn jūn zhě, nǎi xuán wǔ qī sù, hòu rén yǐ wéi zhēn jūn, zuò guī shé yú qí xià. sòng zhēn zōng bì huì, gǎi wéi zhēn wǔ. jìng kāng chū, jiā hào yòu shèng zhù shùn líng yìng zhēn jūn. tú zhì yún:" zhēn wǔ wèi jìng lè wáng tài zǐ, xiū liàn wǔ dāng shān, gōng chéng fēi shēng. fèng shàng dì mìng zhèn běi fāng. bèi fā xiǎn zú, jiàn zào dào xuán qí." cǐ dào jiā fù huì zhī shuō. guó cháo yù zhì bēi wèi, tài zǔ píng dìng tiān xià, yīn yòu wèi duō, dāng jiàn miào nán jīng chóng sì. jí tài zōng jìng nán, yǐ shén yǒu xiǎn xiāng gōng, yòu yú jīng chéng gěn yú bìng wǔ dāng shān chóng jiàn miào yǔ. liǎng jīng suì shí shuò wàng gè qiǎn guān zhì jì, ér wǔ dāng shān yòu zhuān guān dū sì shì. xiàn zōng cháng fàn jīn wèi xiàng. jīn qǐng zhǐ zūn hóng wǔ jiān lì, měi nián sān yuè sān rì jiǔ yuè jiǔ rì yòng sù xiū, qiǎn tài cháng guān zhì jì, yú jiē tíng miǎn.
北极佑圣真君者,乃玄武七宿,后人以为真君,作龟蛇于其下。宋真宗避讳,改为真武。靖康初,加号佑圣助顺灵应真君。图志云:“真武为净乐王太子,修炼武当山,功成飞升。奉上帝命镇北方。被发跣足,建皂纛玄旗。”此道家附会之说。国朝御制碑谓,太祖平定天下,阴佑为多,当建庙南京崇祀。及太宗靖难,以神有显相功,又于京城艮隅并武当山重建庙宇。两京岁时朔望各遣官致祭,而武当山又专官督祀事。宪宗尝范金为像。今请止遵洪武间例,每年三月三日、九月九日用素羞,遣太常官致祭,余皆停免。
chóng ēn zhēn jūn lóng ēn zhēn jūn zhě, dào jiā yǐ chóng ēn xìng sà míng jiān, xī shǔ rén, sòng huī zōng shí cháng cóng wáng shì chén lín líng sù bèi xué fǎ yǒu yàn. lóng ēn, zé yù shū huǒ fǔ tiān jiàng wáng líng guān yě, yòu cháng cóng sà chuán fú fǎ. yǒng lè zhōng, yǐ dào shì zhōu sī de néng chuán líng guān fǎ, nǎi yú jìn chéng zhī xī jiàn tiān jiàng miào jí zǔ shī diàn. xuān dé zhōng, gǎi dà dé guān, fēng èr zhēn jūn. chéng huà chū gǎi xiǎn líng gōng. měi nián huàn páo fú, suǒ fèi bù zī. jìn jīn qí dǎo wú yīng, yì dāng bà miǎn.
崇恩真君、隆恩真君者,道家以崇恩姓萨名坚,西蜀人,宋徽宗时尝从王侍宸、林灵素辈学法有验。隆恩,则玉枢火府天将王灵官也,又尝从萨传符法。永乐中,以道士周思得能传灵官法,乃于禁城之西建天将庙及祖师殿。宣德中,改大德观,封二真君。成化初改显灵宫。每年换袍服,所费不訾。近今祈祷无应,亦当罢免。
jīn quē shàng dì yù quē shàng dì zhě, zhì yún:" mǐn xiàn líng jì gōng sì wǔ dài shí xú wēn zi zhī zhèng zhī è. guó cháo yù zhì bēi wèi tài zōng cháng fú yù, dǎo shén zhé yīng, yīn dà xīn mǐn dì miào yǔ, chūn qiū zhì jì. yòu lì miào jīng shī, jiā fēng jīn quē zhēn jūn yù quē zhēn jūn. zhèng tǒng chéng huà zhōng, lěi jiā hào wèi shàng dì. shuò wàng lìng jié jù qiǎn guān sì, jí shí jiàn xīn, sì shí huàn páo fú." fū shén shì xì shì jī, běn fēi shén yì, qí tiě hào yí gé zhèng, wàng fèi yì yí jié shěng. shén fù shèng dì shén mǔ yuán jūn jí jīn yù quē yuán jūn zhě, jí èr xú fù mǔ jí qí pèi yě. sòng fēng qí fù qí wáng wèi zhōng wǔ zhēn rén, mǔ tián shì wèi rén shòu xiān fēi, pèi jiē wèi xiān fēi. yǒng lè zhì chéng huà jiān, lǚ jiā fēng jīn hào, yì yí xuē hào bà sì.
金阙上帝、玉阙上帝者,志云:“闽县灵济宫祀五代时徐温子知证、知谔。国朝御制碑谓太宗尝弗豫,祷神辄应,因大新闽地庙宇,春秋致祭。又立庙京师,加封金阙真君、玉阙真君。正统、成化中,累加号为上帝。朔望令节俱遣官祀,及时荐新,四时换袍服。”夫神世系事迹,本非甚异,其僣号宜革正,妄费亦宜节省。神父圣帝、神母元君及金玉阙元君者,即二徐父母及其配也。宋封其父齐王为忠武真人,母田氏为仁寿仙妃,配皆为仙妃。永乐至成化间,屡加封今号,亦宜削号罢祀。
dōng yuè tài shān zhī shén zhě, tài shān wǔ yuè shǒu, miào zài tài ān zhōu shān xià. yòu měi suì nán jiāo jí shān chuān tán jù yǒu hé jì zhī lǐ. jīn zhāo yáng mén wài yǒu yuán dōng yuè jiù miào, guó cháo yīn ér bù fèi. fū jì zhuān jì fēng nèi, qiě hé jì jiāo tán, zé cǐ miào zhī jì, shí wèi fán dú.
东岳泰山之神者,泰山五岳首,庙在泰安州山下。又每岁南郊及山川坛俱有合祭之礼。今朝阳门外有元东岳旧庙,国朝因而不废。夫既专祭封内,且合祭郊坛,则此庙之祭,实为烦渎。
jīng shī dū chéng huáng zhī shén zhě, jiù zài shùn tiān fǔ xī nán, yǐ wǔ yuè shí yī rì wèi shén dàn chén, gù shì rì jí jié lìng jiē qiǎn guān sì. fū chéng huáng zhī shén, fēi rén guǐ yě, ān yǒu dàn chén? kuàng nán jiāo qiū sì jù yǐ hé jì, zé dàn chén jí jié lìng zhī sì fēi yí, fán cǐ jù dāng bà miǎn.
京师都城隍之神者,旧在顺天府西南,以五月十一日为神诞辰,故是日及节令皆遣官祀。夫城隍之神,非人鬼也,安有诞辰?况南郊秋祀俱已合祭,则诞辰及节令之祀非宜,凡此俱当罢免。
yì shàng, nǎi mìng xiū jiàn zhāi jiào, qiǎn guān jì gào, bìng dōng yuè zhēn wǔ chéng huáng miào líng jì gōng jì sì, jù réng jiù. èr xú zhēn jūn jí qí fù mǔ qī gé qù dì hào, réng jiù fēng, guān páo děng wù huàn huí fén huǐ, yú rú suǒ yì xíng zhī.
议上,乃命修建斋醮,遣官祭告,并东岳、真武、城隍庙、灵济宫祭祀,俱仍旧。二徐真君及其父母妻革去帝号,仍旧封,冠袍等物换回焚毁,余如所议行之。
àn sì diǎn, tài zǔ shí, yìng tiān sì chén qiáo yáng bāng yì yáo xìng wáng hóng, chéng dū sì lǐ bīng wén wēng zhāng yǒng, jūn zhōu sì huáng bà, mì xiàn sì zhuō mào, sōng jiāng sì lù xùn lù kàng lù kǎi, lóng zhōu sì lǐ lóng qiān, jiàn níng sì xiè yí fǔ, péng zé sì dí rén jié, jiǔ jiāng sì lǐ fǔ, ān qìng sì yú quē hán jiàn zhī lǐ zōng kě. xuān zōng shí, gāo yóu sì gěng yù dé. yīng zōng shí, yù zhāng sì wéi dān xǔ xùn, wú xī sì zhāng xún. xiàn zōng shí, yá shān sì zhāng shì jié lù xiù fū. xiào zōng shí, xīn huì sì sòng cí yuán yáng hòu, yán píng sì luó cóng yàn lǐ dòng, jiàn níng sì liú zi huī, wū sā sì tán yuān, lú líng sì wén tiān xiáng, wù yuán sì zhū xī, dū chāng sì chén hào, ráo zhōu sì jiāng wàn lǐ, fú zhōu sì chén wén lóng, xīng huà sì chén zàn, hú guǎng sì lǐ fèi, guǎng xī sì mǎ kǎi. wǔ zōng shí, zhēn dìng sì yán gǎo qīng zhēn qīng, sháo zhōu fù sì zhāng jiǔ líng zi zhěng, yí zhōu sì zhū gě liàng, xiāo shān sì yóu cù luó cóng yàn. jiē lì dài míng chén, shì jī xiǎn zhù. shǒu chén tí qǐng, lǐ guān yì fù, shì zài shí lù, nián yuè kě jī. zhì ruò yǒu míng yī dài zhī chén kàng měi qián shǐ zhě, huò yǐ gōng xūn, huò yǐ xué xíng, huò yǐ zhí jié, huò yǐ sǐ shì, lú yú zhì chéng, kè yú bēi bǎn, fěi yī ér zú. qí dà zhě, pó yáng hú zhōng chén cí sì dīng pǔ láng děng sān shí wǔ rén, nán chāng zhōng chén cí sì zhào dé shèng děng shí sì rén, tài píng zhōng chén miào sì huā yún wáng dǐng xǔ yuàn, jīn huá zhōng chén cí sì hú dà hǎi, jiē tài zǔ zì dìng qí diǎn. qí hòu, tōng zhōu sì cháng yù chūn, shān hǎi guān sì xú dá, sū zhōu sì xià yuán jí zhōu chén, huái ān sì chén xuān, hǎi zhōu wèi sì wèi qīng xú ān shēng, gān zhōu sì máo zhōng, yú lín sì yú zi jùn, háng zhōu sì yú qiān, xiāo shān sì wèi jì, tīng zhōu sì wáng dé rén, guǎng zhōu sì yáng xìn mín máo jí, yún nán sì mù yīng mù chéng, guì zhōu sì gù chéng, lú líng sì liú qiú lǐ shí miǎn, guǎng xìn sì dèng yóng, bǎo qìng sì hè xīng lóng, shàng háng sì wǔ jì dīng quán, qìng yuǎn sì yè zhēn, yún nán sì wáng yī wú yún, qīng tián sì liú jī, píng yáng sì xuē xuān, háng zhōu sì zōu jì xú shàn shù, jīn huá sì zhāng mào, jiē zhòng zhe ěr mù, bǐng rán kě kǎo. qí tā jùn xiàn shān chuān lóng shén zhōng liè zhī shì, jí qí dǎo yǒu yīng ér sì zhě, huì diǎn suǒ zài, yóu xiáng xī yún.
按祀典,太祖时,应天祀陈乔、杨邦乂、姚兴、王鉷,成都祀李冰、文翁、张咏,均州祀黄霸,密县祀卓茂,松江祀陆逊、陆抗、陆凯,龙州祀李龙迁,建宁祀谢夷甫,彭泽祀狄仁杰,九江祀李黼,安庆祀余阙、韩建之、李宗可。宣宗时,高邮祀耿遇德。英宗时,豫章祀韦丹、许逊,无锡祀张巡。宪宗时,崖山祀张世杰、陆秀夫。孝宗时,新会祀宋慈元杨后,延平祀罗从彦、李侗,建宁祀刘子翚,乌撒祀潭渊,庐陵祀文天祥,婺源祀朱熹,都昌祀陈澔,饶州祀江万里,福州祀陈文龙,兴化祀陈瓒,湖广祀李芾,广西祀马慨。武宗时,真定祀颜杲卿、真卿,韶州附祀张九龄子拯,沂州祀诸葛亮,萧山祀游酢、罗从彦。皆历代名臣,事迹显著。守臣题请,礼官议覆,事载实录,年月可稽。至若有明一代之臣抗美前史者,或以功勋,或以学行,或以直节,或以死事,胪于志乘,刻于碑版,匪一而足。其大者,鄱阳湖忠臣祠祀丁普郎等三十五人,南昌忠臣祠祀赵德胜等十四人,太平忠臣庙祀花云、王鼎、许瑗,金华忠臣祠祀胡大海,皆太祖自定其典。其后,通州祀常遇春,山海关祀徐达,苏州祀夏原吉、周忱,淮安祀陈瑄,海州卫祀卫青、徐安生,甘州祀毛忠,榆林祀余子俊,杭州祀于谦,萧山祀魏骥,汀州祀王得仁,广州祀杨信民、毛吉,云南祀沐英、沐晟,贵州祀顾成,庐陵祀刘球、李时勉,广信祀邓颙,宝庆祀贺兴隆,上杭祀伍骥、丁泉,庆远祀叶祯,云南祀王祎、吴云,青田祀刘基,平阳祀薛瑄,杭州祀邹济、徐善述,金华祀章懋,皆众著耳目,炳然可考。其他郡县山川龙神忠烈之士,及祈祷有应而祀者,《会典》所载,尤详悉云。
lì tán
厉坛
tài lì tán jì wú sì guǐ shén. chūn qiū chuán yuē" guǐ yǒu suǒ guī, nǎi bù wéi lì." cǐ qí yì yě. jì fǎ: wáng jì tài lì, zhū hóu jì gōng lì, dài fū jì zú lì. shì sāng lǐ:" jí bìng dǎo yú lì', zhèng zhù wèi" hàn shí mín jiān jiē qiū cí lì", zé cǐ sì dá yú shàng xià yǐ, rán hòu shì jiē bù jǔ xíng. hóng wǔ sān nián dìng zhì, jīng dū jì tài lì, shè tán xuán wǔ hú zhōng, suì yǐ qīng míng jí shí yuè shuò rì qiǎn guān zhì jì. qián qī qī rì, xí jīng dū chéng huáng. jì rì, shè jīng shěng chéng huáng shén wèi yú tán shàng, wú sì guǐ shén děng wèi yú tán xià zhī dōng xī, yáng sān, shǐ sān, fàn mǐ sān shí. wáng guó jì guó lì, fǔ zhōu jì jùn lì, xiàn jì yì lì, jiē shè tán chéng běi, yī nián èr jì rú jīng shī. lǐ shè zé jì xiāng lì. hòu dìng jùn yì lì xiāng lì, jiē yǐ qīng míng rì qī yuè shí wǔ rì shí yuè shuò rì.
泰厉坛祭无祀鬼神。《春秋传》曰“鬼有所归,乃不为厉。”此其义也。《祭法》:王祭泰厉,诸侯祭公厉,大夫祭族厉。《士丧礼》:“疾病祷于厉’,《郑注》谓“汉时民间皆秋祠厉”,则此祀达于上下矣,然后世皆不举行。洪武三年定制,京都祭泰厉,设坛玄武湖中,岁以清明及十月朔日遣官致祭。前期七日,檄京都城隍。祭日,设京省城隍神位于坛上,无祀鬼神等位于坛下之东西,羊三,豕三,饭米三石。王国祭国厉,府州祭郡厉,县祭邑厉,皆设坛城北,一年二祭如京师。里社则祭乡厉。后定郡邑厉、乡厉,皆以清明日、七月十五日、十月朔日。