tài zǔ sān
◎太祖三
shí wǔ nián chūn zhēng yuè xīn sì, yàn qún chén yú jǐn shēn diàn, shǐ yòng jiǔ zòu yuè. jǐng chuān hóu cáo zhèn dìng yuǎn hóu wáng bì xià wēi chǔ lù. rén wǔ, yuán qǔ jìng xuān wèi sī jí zhōng qìng chéng jiāng wǔ dìng zhū lù jù jiàng, yún nán píng. jǐ chǒu, jiǎn dà pì qiú. yǐ wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. gēng xū, mìng tiān xià cháo jìn guān gè jǔ suǒ zhī yī rén. èr yuè rén zǐ. hé jué hé nán, mìng fù mǎ dū wèi lǐ qí zhèn zhī. jiǎ yín, yǐ yún nán píng, zhào tiān xià. rùn yuè guǐ mǎo, lán yù mù yīng kè dà lǐ, fēn bīng xùn hè qìng lì jiāng jīn chǐ, jù xià. sān yuè gēng wǔ, hé jué cháo yì.
十五年春正月辛巳,宴群臣于谨身殿,始用九奏乐。景川侯曹震、定远侯王弼下威楚路。壬午,元曲靖宣慰司及中庆、澄江、武定诸路俱降,云南平。己丑,减大辟囚。乙未,大祀天地于南郊。庚戌,命天下朝觐官各举所知一人。二月壬子。河决河南,命驸马都尉李祺振之。甲寅,以云南平,诏天下。闰月癸卯,蓝玉、沐英克大理,分兵徇鹤庆、丽江、金齿,俱下。三月庚午,河决朝邑。
xià sì yuè jiǎ shēn, qiān yuán liáng wáng bǎ zā lá wǎ ér mì jí wēi shùn wáng zǐ bó bo děng jiā shǔ yú dān luó. bǐng xū, zhào tiān xià tōng sì kǒng zǐ. rén chén, miǎn jī nèi zhè jiāng jiāng xī hé nán shān dōng shuì liáng. wǔ yuè yǐ chǒu, tài xué chéng, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. bǐng zǐ, guǎng píng fǔ lì wáng yǔn dào qǐng kāi cí zhōu tiě yě. dì yuē:" zhèn wén wáng zhě shǐ tiān xià wú yí xián, bù wén wú yí lì. jīn jūn qì bù fá, ér mín yè yǐ dìng, wú yì yú guó, qiě zhòng rǎo mín." zhàng zhī, liú lǐng nán. dīng chǒu, qiǎn xíng rén fǎng jīng míng xíng xiū zhī shì.
夏四月甲申,迁元梁王把匝剌瓦儿密及威顺王子伯伯等家属于耽罗。丙戌,诏天下通祀孔子。壬辰,免畿内、浙江、江西、河南、山东税粮。五月乙丑,太学成,释奠于先师孔子。丙子,广平府吏王允道请开磁州铁冶。帝曰:“朕闻王者使天下无遗贤,不闻无遗利。今军器不乏,而民业已定,无益于国,且重扰民。”杖之,流岭南。丁丑,遣行人访经明行修之士。
qiū qī yuè yǐ mǎo, hé jué xíng zé yáng wǔ. xīn yǒu, bà sì fǔ guān. yǐ hài, fù yǒu dé mù yīng jī wū sā mán, dà bài zhī. bā yuè dīng chǒu, fù shè kē qǔ shì, sān nián yī xíng, wèi dìng zhì. bǐng xū, huáng hòu bēng. jǐ chǒu, yán ān hóu táng shèng zōng cháng xīng hóu gěng bǐng wén tún tián shǎn xī. dīng yǒu, zhuó xiù cái céng tài wèi hù bù shàng shū. xīn chǒu, mìng zhēng zhì xiù cái fèn liù kē shì yòng. jiǔ yuè jǐ yǒu, lì bù yǐ jīng míng xíng xiū zhī shì zhèng tāo děng sān qiān qī bǎi yú rén rù jiàn, lìng jǔ suǒ zhī, fù qiǎn shǐ zhēng zhī. cì tāo děng chāo, xún gè shòu bù zhèng shǐ cān zhèng děng guān yǒu chà. gēng wǔ, zàng xiào cí huáng hòu yú xiào líng.
秋七月乙卯,河决荥泽、阳武。辛酉,罢四辅官。乙亥,傅友德、沐英击乌撒蛮,大败之。八月丁丑,复设科取士,三年一行,为定制。丙戌,皇后崩。己丑,延安侯唐胜宗、长兴侯耿炳文屯田陕西。丁酉,擢秀才曾泰为户部尚书。辛丑,命徵至秀才分六科试用。九月己酉,吏部以经明行修之士郑韬等三千七百余人入见,令举所知,复遣使徵之。赐韬等钞,寻各授布政使、参政等官有差。庚午,葬孝慈皇后于孝陵。
dōng shí yuè bǐng zǐ, zhì dū chá yuàn. bǐng shēn, lù qiú. jiǎ chén, xú dá hái. shì yuè, guǎng dōng qún dào píng, zhào zhào yōng bān shī. shí yī yuè wù wǔ, zhì diàn gé dà xué shì, yǐ shào zhì wú bó zōng sòng nè wú chén wèi zhī. shí èr yuè xīn mǎo, zhèn běi píng bèi zāi tún tián shì zú. yǐ hài, yǒng chéng hóu xuē xiǎn lǐ shān xī jūn wù.
冬十月丙子,置都察院。丙申,录囚。甲辰,徐达还。是月,广东群盗平,诏赵庸班师。十一月戊午,置殿阁大学士,以邵质、吴伯宗、宋讷、吴沉为之。十二月辛卯,振北平被灾屯田士卒。乙亥,永城侯薛显理山西军务。
shì nián, zhǎo wā liú qiú wū sī cáng zhàn chéng rù gòng.
是年,爪哇、琉球、乌斯藏、占城入贡。
shí liù nián chūn zhēng yuè yǐ mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. wù wǔ, xú dá zhèn běi píng. èr yuè bǐng shēn, chū mìng tiān xià xué xiào suì gòng shì yú jīng shī. sān yuè jiǎ chén, zhào zhēng nán shī hái, mù yīng liú zhèn yún nán. bǐng yín, fù fèng yáng lín huái èr xiàn mín yáo fù, shì shì wú suǒ yǔ.
十六年春正月乙卯,大祀天地于南郊。戊午,徐达镇北平。二月丙申,初命天下学校岁贡士于京师。三月甲辰,召征南师还,沐英留镇云南。丙寅,复凤阳、临淮二县民徭赋,世世无所与。
xià wǔ yuè gēng shēn, miǎn jī nèi gè fǔ tián zū. liù yuè xīn mǎo, miǎn jī nèi shí èr zhōu xiàn yǎng mǎ hù tián zū yī nián, chú zhōu miǎn èr nián.
夏五月庚申,免畿内各府田租。六月辛卯,免畿内十二州县养马户田租一年,滁州免二年。
qiū qī yuè, fēn qiǎn yù shǐ lù qiú. bā yuè rén shēn shuò, rì yǒu shí zhī. jiǔ yuè guǐ hài, shēn guó gōng dèng zhèn wèi zhēng nán jiāng jūn, tǎo lóng quán shān kòu, píng zhī.
秋七月,分遣御史录囚。八月壬申朔,日有食之。九月癸亥,申国公邓镇为征南将军,讨龙泉山寇,平之。
dōng shí yuè dīng chǒu, zhào xú dá děng hái. shí èr yuè jiǎ wǔ, xíng bù shàng shū kāi jì yǒu zuì zhū.
冬十月丁丑,召徐达等还。十二月甲午,刑部尚书开济有罪诛。
shì nián, liú qiú zhàn chéng xī fān dǎ jiàn lú xiān luó xū wén dá nà rù gòng.
是年,琉球、占城、西番、打箭炉、暹罗、须文达那入贡。
shí qī nián chūn zhēng yuè dīng wèi, tài sì tiān dì yú nán jiāo. wù shēn, xú dá zhèn běi píng. rén xū, tāng hé xún shì yán hǎi zhū chéng fáng wō. sān yuè wù xū shuò, bān kē jǔ qǔ shì shì. cáo guó gōng lǐ wén zhōng zú. jiǎ zǐ, dà shè tiān xià.
十七年春正月丁未,太祀天地于南郊。戊申,徐达镇北平。壬戌,汤和巡视沿海诸城防倭。三月戊戌朔,颁科举取士式。曹国公李文忠卒。甲子,大赦天下。
xià sì yuè rén wǔ, lùn píng yún nán gōng, jìn fēng fù yǒu dé yǐng guó gōng, chén huán héng děng hóu zhě sì rén, dà lài jiàng shì. gēng yín, shōu zhèn wáng yí hái. zēng zhù guó zǐ xué shè. wǔ yuè bǐng yín, liáng zhōu zhǐ huī sòng chéng tǎo xī fān yú yì jí nǎi, bài zhī.
夏四月壬午,论平云南功,进封傅友德颍国公,陈桓恒等侯者四人,大赉将士。庚寅,收阵亡遗骸。增筑国子学舍。五月丙寅,凉州指挥宋晟讨西番于亦集乃,败之。
qiū qī yuè wù xū, jìn nèi guān yù wài shì, chì zhū sī wú tōng nèi guān jiān wén yí. guǐ chǒu, zhào bǎi guān yíng yǎng fù mǔ zhě, guān gěi zhōu chē. dīng sì, miǎn jī nèi jīn nián tián zū zhī bàn. gēng shēn, lù qiú. rén xū, xū yí rén xiàn tiān shū, zhǎn zhī. bā yuè bǐng yín, hé jué kāi fēng. rén shēn, jué qǐ xiàn, qiǎn guān sāi zhī. jǐ chǒu, juān hé nán zhū shěng bū fù.
秋七月戊戌,禁内官预外事,敕诸司毋通内官监文移。癸丑,诏百官迎养父母者,官给舟车。丁巳,免畿内今年田租之半。庚申,录囚。壬戌,盱贻人献天书,斩之。八月丙寅,河决开封。壬申,决杞县,遣官塞之。己丑,蠲河南诸省逋赋。
dōng shí yuè bǐng zǐ, hé nán běi píng dà shuǐ, fēn qiǎn fù mǎ dū wèi lǐ qí děng zhèn zhī. rùn yuè guǐ chǒu, zhào tiān xià zuì qiú, xíng bù dū chá yuàn xiáng yì, dà lǐ sì fù yàn hòu zòu jué. shì yuè, zhào xú dá hái. shí èr yuè rén zǐ, juān yún nán bū fù.
冬十月丙子,河南、北平大水,分遣驸马都尉李祺等振之。闰月癸丑,诏天下罪囚,刑部、都察院详议,大理寺覆谳后奏决。是月,召徐达还。十二月壬子,蠲云南逋赋。
shì nián, liú qiú xiān luó ān nán zhàn chéng rù gòng.
是年,琉球、暹罗、安南、占城入贡。
shí bā nián chūn zhēng yuè xīn wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. guǐ yǒu, cháo jìn guān fēn wǔ děng kǎo jī, chù zhì yǒu chà. èr yuè jiǎ chén, yǐ jiǔ yīn yǔ léi báo, zhào chén mín jí yán dé shī. jǐ wèi, wèi guó gōng xú dá zú. sān yuè rén xū, cì dīng xiǎn děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. zhào zhōng wài guān fù mǔ mò rèn suǒ zhě, yǒu sī gěi zhōu chē guī qí sàng, zhe wèi lìng. yǐ hài, miǎn jī nèi jīn nián tián zū. mìng tiān xià jùn xiàn yì bào gǔ. bǐng zǐ, chū xuǎn jìn shì wèi hàn lín yuàn chéng chì jiān liù kē shù jí shì. jǐ chǒu, hù bù shì láng guō huán zuò dào guān liáng zhū.
十八年春正月辛未,大祀天地于南郊。癸酉,朝觐官分五等考绩,黜陟有差。二月甲辰,以久阴雨雷雹,诏臣民极言得失。己未,魏国公徐达卒。三月壬戌,赐丁显等进士及第、出身有差。诏中外官父母殁任所者,有司给舟车归其丧,著为令。乙亥,免畿内今年田租。命天下郡县瘗暴骨。丙子,初选进士为翰林院、承敕监、六科庶吉士。己丑,户部侍郎郭桓坐盗官粮诛。
xià sì yuè dīng yǒu, lì bù shàng shū yú xì yǐ zuì zhū. bǐng chén, sī zhōu mán pàn, tāng hé wèi zhēng lǔ jiāng jūn, zhōu dé xīng wèi fù jiāng jūn, shuài shī cóng chǔ wáng zhēn tǎo zhī. liù yuè wù shēn, dìng wài guān sān nián yī zhāo, zhe wèi lìng.
夏四月丁酉,吏部尚书余熂以罪诛。丙辰,思州蛮叛,汤和为征虏将军,周德兴为副将军,帅师从楚王桢讨之。六月戊申,定外官三年一朝,著为令。
qiū qī yuè jiǎ xū, fēng wáng wú wèi gāo lí guó wáng. gēng chén, wǔ kāi mán pàn. bā yuè gēng xū, féng shèng fù yǒu dé lán yù bèi biān běi píng. shì yuè, zhèn hé nán shuǐ zāi.
秋七月甲戌,封王禑为高丽国王。庚辰,五开蛮叛。八月庚戌,冯胜、傅友德、蓝玉备边北平。是月,振河南水灾。
dōng shí yuè jǐ chǒu, bān dà gào yú tiān xià. guǐ mǎo, zhào féng shèng hái. jiǎ chén, zhào yuē:" mèng zǐ chuán dào, yǒu gōng míng jiào. lì nián jì jiǔ, zǐ sūn shèn wēi. jìn yǒu yǐ zuì shū zuò zhě, qǐ lǐ xiān xián zhī yì zāi. qí jiā yì xún fǎng, fán shèng xián hòu yì shū zuò zhě, jiē miǎn zhī." shì yuè, chǔ wáng zhēn xìn guó gōng tāng hé tǎo píng wǔ kāi mán. shí yī yuè yǐ hài, juān hé nán shān dōng běi píng tián zū. shí èr yuè bǐng wǔ, zhào yǒu sī jǔ xiào lián. guǐ chǒu, lù chuān píng miǎn xuān wèi shǐ sī lún fā fǎn, dū du féng chéng bài jī, qiān hù wáng shēng sǐ zhī.
冬十月己丑,颁《大诰》于天下。癸卯,召冯胜还。甲辰,诏曰:“孟子传道,有功名教。历年既久,子孙甚微。近有以罪输作者,岂礼先贤之意哉。其加意询访,凡圣贤后裔输作者,皆免之。”是月,楚王桢、信国公汤和讨平五开蛮。十一月乙亥,蠲河南、山东、北平田租。十二月丙午,诏有司举孝廉。癸丑,麓川平缅宣慰使思伦发反,都督冯诚败绩,千户王升死之。
shì nián, gāo lí liú qiú ān nán xiān luó rù gòng.
是年,高丽、琉球、安南、暹罗入贡。
shí jiǔ nián chūn zhēng yuè xīn yǒu, zhèn dà míng jí jiāng pǔ shuǐ zāi. jiǎ zǐ, dà sì tiān dì yú nán jiāo. shì yuè, zhēng mán shī hái. èr yuè bǐng shēn, gēng jí tián, guǐ chǒu, zhèn hé nán jī.
十九年春正月辛酉,振大名及江浦水灾。甲子,大祀天地于南郊。是月,征蛮师还。二月丙申,耕耤田,癸丑,振河南饥。
xià sì yuè jiǎ chén, zhào shú hé nán jī mín suǒ yù zǐ nǚ. liù yuè jiǎ chén, zhào yǒu sī cún wèn gāo nián. pín mín nián bā shí yǐ shàng, yuè gěi mǐ wǔ dǒu, jiǔ sān dòu, ròu wǔ jīn jiǔ shí yǐ shàng, suì jiā bó yī pǐ, xù yī jīn yǒu tián chǎn zhě bà gěi mǐ. yìng tiān fèng yáng fù mín nián bā shí yǐ shàng cì jué shè shì, jiǔ shí yǐ shàng xiāng shì tiān xià fù mín bā shí yǐ shàng lǐ shì, jiǔ shí yǐ shàng shè shì. jiē yǔ xiàn guān jūn sì, fù qí jiā. guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhě, suì gěi mǐ liù shí. shì zú zhàn shāng chú qí jí, cì fù sān nián. jiàng xiào zhèn wáng, qí zi shì xí jiā yī zhì. yán xué zhī shì, yǐ lǐ pìn qiǎn. dīng wèi, zhèn qīng zhōu jí zhèng zhōu jī.
夏四月甲辰,诏赎河南饥民所鬻子女。六月甲辰,诏有司存问高年。贫民年八十以上,月给米五斗,酒三斗,肉五斤;九十以上,岁加帛一匹,絮一斤;有田产者罢给米。应天、凤阳富民年八十以上赐爵社士,九十以上乡士;天下富民八十以上里士,九十以上社士。皆与县官均祀,复其家。鳏寡孤独不能自存者,岁给米六石。士卒战伤除其籍,赐复三年。将校阵亡,其子世袭加一秩。岩穴之士,以礼聘遣。丁未,振青州及郑州饥。
qiū qī yuè guǐ wèi, zhào jǔ jīng míng xíng xiū liàn dá shí wù zhī shì. nián liù shí yǐ shàng zhě, zhì hàn lín bèi gù wèn, liù shí yǐ xià, yú liù bù bù àn èr sī yòng zhī. bā yuè jiǎ chén, mìng huáng tài zǐ xiū sì zhōu xū yí zǔ líng, zàng dé zǔ yǐ xià dì hòu miǎn fú. jiǔ yuè gēng shēn, tún tián yún nán.
秋七月癸未,诏举经明行修练达时务之士。年六十以上者,置翰林备顾问,六十以下,于六部、布按二司用之。八月甲辰,命皇太子修泗州盱眙祖陵,葬德祖以下帝后冕服。九月庚申,屯田云南。
dōng shí yuè, mìng guān jūn yǐ wáng zǐ nǚ yòu huò fù mǔ lǎo zhě jiē gěi quán fèng, zhe wèi lìng. shí èr yuè guǐ wèi shuò, rì yǒu shí zhī. shì yuè, mìng sòng guó gōng féng shèng fēn bīng fáng biān. fā běi píng shān dōng shān xī hé nán mín yùn liáng yú dà níng.
冬十月,命官军已亡子女幼或父母老者皆给全俸,著为令。十二月癸未朔,日有食之。是月,命宋国公冯胜分兵防边。发北平、山东、山西、河南民运粮于大宁。
shì nián, gāo lí liú qiú xiān luó zhàn chéng ān nán rù gòng.
是年,高丽、琉球、暹罗、占城、安南入贡。
èr shí nián chūn zhēng yuè guǐ chǒu, féng shèng wèi zhēng lǔ dà jiàng jūn, fù yǒu dé lán yù fù zhī, lǜ shī zhēng nà hā chū. fén jǐn yī wèi xíng jù, yǐ xì qiú fù xíng bù. jiǎ zǐ, dà sì tiān dì yú nán jiāo. lǐ chéng, tiān qì qīng míng. shì chén jìn yuē:" cǐ bì xià jìng tiān zhī chéng suǒ zhì." dì yuē:" suǒ wèi jìng tiān zhě, bù dú yán ér yǒu lǐ, dāng yǒu qí shí. tiān yǐ zǐ mín zhī rèn fù yú jūn, wèi jūn zhě yù qiú shì tiān, bì xiān xù mín. xù mín zhě, shì tiān zhī shí yě. jí rú guó jiā mìng rén rèn shǒu lìng zhī shì, ruò bù néng fú mín, zé shì qì jūn zhī mìng, bù jìng shú dà yān." yòu yuē:" wéi rén jūn zhě, fù tiān mǔ dì zǐ mín, jiē zhí fèn zhī suǒ dāng jǐn, sì tiān dì, fēi qí fú yú jǐ, shí wèi tiān xià cāng shēng yě." èr yuè rén wǔ, yuè wǔ. yǐ wèi, gēng jí tián. sān yuè xīn hài, féng shèng lǜ shī chū sōng tíng guān, chéng dà níng kuān hé huì zhōu fù yù.
二十年春正月癸丑,冯胜为征虏大将军,傅友德、蓝玉副之,率师征纳哈出。焚锦衣卫刑具,以系囚付刑部。甲子,大祀天地于南郊。礼成,天气清明。侍臣进曰:“此陛下敬天之诚所致。”帝曰:“所谓敬天者,不独严而有礼,当有其实。天以子民之任付于君,为君者欲求事天,必先恤民。恤民者,事天之实也。即如国家命人任守令之事,若不能福民,则是弃君之命,不敬孰大焉。”又曰:“为人君者,父天母地子民,皆职分之所当尽,祀天地,非祈福于己,实为天下苍生也。”二月壬午,阅武。乙未,耕耤田。三月辛亥,冯胜率师出松亭关,城大宁、宽河、会州、富峪。
xià sì yuè wù zǐ, jiāng xià hóu zhōu dé xīng zhù fú jiàn bīn hǎi chéng, liàn bīng fáng wō. liù yuè gēng zǐ, lín jiāng hóu chén yōng cóng zhēng shī dào, zhàn méi. guǐ mǎo, féng shèng bīng yú jīn shān. dīng wèi, nà hā chū jiàng. rùn yuè gēng shēn, shī hái cì jīn shān, dū du pú yīng diàn jūn yù fú, sǐ zhī.
夏四月戊子,江夏侯周德兴筑福建濒海城,练兵防倭。六月庚子,临江侯陈镛从征失道,战没。癸卯,冯胜兵逾金山。丁未,纳哈出降。闰月庚申,师还次金山,都督濮英殿军遇伏,死之。
qiū bā yuè guǐ yǒu, shōu féng shèng jiāng jūn yìn, zhào hái, lán yù shè jūn shì. jǐng chuān hóu cáo zhèn tún tián yún nán pǐn diān. jiǔ yuè wù yín, fēng nà hā chū hǎi xī hóu. guǐ wèi, zhì dà níng dū zhǐ huī shǐ sī. dīng yǒu, ān zhì zhèng guó gōng cháng mào yú lóng zhōu. dīng wèi, lán yù wèi zhēng lǔ dà jiàng jūn, yán ān hóu táng shèng zōng wǔ dìng hóu guō yīng fù zhī, běi zhēng shā mò. shì yuè, chéng xī níng.
秋八月癸酉,收冯胜将军印,召还,蓝玉摄军事。景川侯曹震屯田云南品甸。九月戊寅,封纳哈出海西侯。癸未,置大宁都指挥使司。丁酉,安置郑国公常茂于龙州。丁未,蓝玉为征虏大将军,延安侯唐胜宗、武定侯郭英副之,北征沙漠。是月,城西宁。
dōng shí yuè wù shēn, fēng zhū shòu wèi zhú lú hóu, zhāng hè wèi háng hǎi hóu. shì yuè, féng shèng bà guī fèng yáng, fèng cháo qǐng. shí yī yuè rén wǔ, pǔ dìng hóu chén huán jìng níng hóu yè shēng tún tián dìng biān yáo ān bì jié zhū wèi. jǐ chǒu, tāng hé hái, fán zhù níng hǎi lín shān děng wǔ shí jiǔ chéng. shí èr yuè, zhèn dēng lái jī.
冬十月戊申,封朱寿为舳舻侯,张赫为航海侯。是月,冯胜罢归凤阳,奉朝请。十一月壬午,普定侯陈桓、靖宁侯叶升屯田定边、姚安、毕节诸卫。己丑,汤和还,凡筑宁海、临山等五十九城。十二月,振登、莱饥。
shì nián, liú qiú ān nán gāo lí zhàn chéng zhēn là duǒ gān wū sī cáng rù gòng.
是年,琉球、安南、高丽、占城、真腊、朵甘、乌斯藏入贡。
èr shí yī nián chūn zhēng yuè xīn sì, lù chuān mán sī lún fā rù kòu mǎ lóng tā láng diān, dū du níng zhèng jī bài zhī. xīn mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. jiǎ wǔ, zhèn qīng zhōu jī, dǎi zhì yǒu sī nì bù yǐ wén zhě. sān yuè yǐ hài, cì rèn hēng tài děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. bǐng xū, zhèn dōng chāng jī. jiǎ chén, mù yīng tǎo sī lún fā bài zhī.
二十一年春正月辛巳,麓川蛮思伦发入寇马龙他郎甸,都督甯正击败之。辛卯,大祀天地于南郊。甲午,振青州饥,逮治有司匿不以闻者。三月乙亥,赐任亨泰等进士及第、出身有差。丙戌,振东昌饥。甲辰,沐英讨思伦发败之。
xià sì yuè bǐng chén, lán yù xí pò yuán sì jūn yú bǔ yú ér hǎi, huò qí cì zǐ dì bǎo nú jí fēi zhǔ wáng gōng yǐ xià shù wàn rén ér hái. wǔ yuè jiǎ xū shuò, rì yǒu shí zhī. liù yuè jiǎ chén, xìn guó gōng tāng hé guī fèng yáng. jiǎ zǐ, fù yǒu dé wèi zhēng nán jiāng jūn, mù yīng chén huán wèi zuǒ yòu fù jiāng jūn, shuài shī tǎo dōng chuān pàn mán.
夏四月丙辰,蓝玉袭破元嗣君于捕鱼儿海,获其次子地保奴及妃主王公以下数万人而还。五月甲戌朔,日有食之。六月甲辰,信国公汤和归凤阳。甲子,傅友德为征南将军,沐英、陈桓为左、右副将军,帅师讨东川叛蛮。
qiū qī yuè wù yín, ān zhì dì bǎo nú yú liú qiú. bā yuè guǐ chǒu, xǐ zé lù mín wú yè zhě kěn hé nán běi tián, cì chāo bèi nóng jù, fù sān nián. dīng mǎo, lán yù shī hái, dà lài běi zhēng jiàng shì. wù chén, fēng sūn kè wèi quán níng hóu. shì yuè, yù zhì bā yù chì wǔ chén. jiǔ yuè bǐng xū, qín jìn yàn zhōu chǔ qí xiāng lǔ tán jiǔ wáng lái zhāo. guǐ sì, yuè zhōu mán ā zī pàn, mù yīng huì fù yǒu dé tǎo zhī.
秋七月戊寅,安置地保奴于琉球。八月癸丑,徙泽、潞民无业者垦河南、北田,赐钞备农具,复三年。丁卯,蓝玉师还,大赉北征将士。戊辰,封孙恪为全宁侯。是月,御制八谕饬武臣。九月丙戌,秦、晋、燕、周、楚、齐、湘、鲁、潭九王来朝。癸巳,越州蛮阿资叛,沐英会傅友德讨之。
dōng shí yuè dīng wèi, dōng chuān mán píng. shí èr yuè rén xū, jìn fēng lán yù liáng guó gōng.
冬十月丁未,东川蛮平。十二月壬戌,进封蓝玉凉国公。
shì nián, gāo lí gǔ chéng liú qiú xiān luó zhēn là sā mǎ ér hǎn ān nán rù gòng. zhào ān nán sān suì yī zhāo, xiàng xī zhī shǔ wú xiàn. ān nán lí jì máo shì qí zhǔ wěi.
是年,高丽、古城、琉球、暹罗、真腊、撒马儿罕、安南入贡。诏安南三岁一朝,象犀之属毋献。安南黎季犛弑其主炜。
èr shí èr nián chūn zhēng yuè bǐng xū, gǎi dà zōng zhèng yuàn yuē zōng rén fǔ, yǐ qín wáng shuǎng wèi zōng rén lìng, jìn wáng yàn wáng dì wèi zuǒ yòu zōng zhèng, zhōu wáng sù chǔ wáng zhēn wèi zuǒ yòu zōng rén. dīng hài, dà sì tiān dì yú nán jiāo. yǐ wèi, fù yǒu dé pò ā zī yú pǔ ān. èr yuè jǐ wèi, lán yù liàn bīng sì chuān. rén xū, jìn wǔ chén yù mín shì. guǐ hài, hú guǎng qiān hù xià dé zhōng jié jiǔ xī mán zuò luàn, jìng níng hóu yè shēng tǎo píng zhī, dé zhōng fú zhū. shì yuè, ā zī jiàng. sān yuè gēng wǔ, fù yǒu dé shuài zhū jiàng fēn tún sì chuān, hú guǎng, fáng xī nán mán.
二十二年春正月丙戌,改大宗正院曰宗人府,以秦王樉为宗人令,晋王、燕王棣为左、右宗正,周王橚、楚王桢为左、右宗人。丁亥,大祀天地于南郊。乙未,傅友德破阿资于普安。二月己未,蓝玉练兵四川。壬戌,禁武臣预民事。癸亥,湖广千户夏得忠结九溪蛮作乱,靖宁侯叶升讨平之,得忠伏诛。是月,阿资降。三月庚午,傅友德帅诸将分屯四川,湖广,防西南蛮。
xià sì yuè jǐ hài, xǐ jiāng nán mín tián huái nán, cì chāo bèi nóng jù, fù sān nián. guǐ chǒu, wèi guó gōng xú yǔn gōng kāi guó gōng cháng shēng děng liàn bīng hú guǎng. jiǎ yín, xǐ yuán jiàng wáng yú dān luó. shì yuè, qiǎn yù shǐ àn shān dōng guān nì zāi bù zòu zhě. wǔ yuè xīn mǎo, zhì tài níng duǒ yán fú yú sān wèi yú wù liáng hā.
夏四月己亥,徙江南民田淮南,赐钞备农具,复三年。癸丑,魏国公徐允恭、开国公常升等练兵湖广。甲寅,徙元降王于眈罗。是月,遣御史按山东官匿灾不奏者。五月辛卯,置泰宁、朵颜、福余三卫于兀良哈。
qiū qī yuè, fù yǒu dé děng hái. bā yuè yǐ mǎo, zhào tiān xià jǔ gāo nián yǒu dé shí shí wù zhě. shì yuè, gēng dìng dà míng lǜ. jiǔ yuè bǐng yín shuò, rì yǒu shí zhī.
秋七月,傅友德等还。八月乙卯,诏天下举高年有德识时务者。是月,更定《大明律》。九月丙寅朔,日有食之。
dōng shí yī yuè bǐng yín, xuān dé hóu jīn zhèn děng liàn bīng hú guǎng. jǐ mǎo, sī lún fā rù gòng xiè zuì, lù chuān píng. shí èr yuè jiǎ chén, zhōu wáng sù yǒu zuì, qiān yún nán, xún bà xǐ, liú jū jīng shī. dìng yuǎn hóu wáng bì děng liàn bīng shān xī hé nán shǎn xī.
冬十一月丙寅,宣德侯金镇等练兵湖广。己卯,思伦发入贡谢罪,麓川平。十二月甲辰,周王橚有罪,迁云南,寻罢徙,留居京师。定远侯王弼等练兵山西、河南、陕西。
shì nián, gāo lí ān nán zhàn chéng xiān luó zhēn là rù gòng. yuán yě sù dié ér shì qí zhǔ tuō gǔ sī tiē mù ér ér lì kūn tiē mù ér. gāo lí fèi qí zhǔ wú, yòu fèi qí zhǔ chāng. ān nán lí jì máo fù shì qí zhǔ rì kūn.
是年,高丽、安南、占城、暹罗、真腊入贡。元也速迭儿弑其主脱古思帖木儿而立坤帖木儿。高丽废其主禑,又废其主昌。安南黎季犛复弑其主日焜。
èr shí sān nián chūn zhēng yuè dīng mǎo, jìn wáng yàn wáng dì shuài shī zhēng yuán chéng xiàng yǎo zhù tài wèi nǎi ér bù huā, zhēng lǔ qián jiāng jūn yǐng guó gōng fù yǒu dé děng jiē tīng jié zhì. jǐ mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. gēng chén, guì zhōu mán pàn, yán ān hóu táng shèng zōng tǎo píng zhī. yǐ yǒu, qí wáng fú shuài shī cóng yàn wáng dì běi zhēng. gàn zhōu zéi wèi luàn, dōng chuān hóu hú hǎi chōng zǒng bīng guān, pǔ dìng hóu chén huán jìng níng hóu yè shēng wèi fù jiāng, tǎo píng zhī. táng shèng zōng dū guì zhōu gè wèi tún tián. èr yuè wù shēn, lán yù tǎo píng xī fān pàn mán. bǐng chén, gēng jí tián. guǐ hài, hé jué guī dé, fā zhū jūn mín sāi zhī. sān yuè guǐ sì, yàn wáng dì shī cì yí dōu, yǎo zhù děng jiàng.
二十三年春正月丁卯,晋王、燕王棣帅师征元丞相咬住、太尉乃儿不花,征虏前将军颍国公傅友德等皆听节制。己卯,大祀天地于南郊。庚辰,贵州蛮叛,延安侯唐胜宗讨平之。乙酉,齐王榑帅师从燕王棣北征。赣州贼为乱,东川侯胡海充总兵官,普定侯陈桓、靖宁侯叶升为副将,讨平之。唐胜宗督贵州各卫屯田。二月戊申,蓝玉讨平西番叛蛮。丙辰,耕耤田。癸亥,河决归德,发诸军民塞之。三月癸巳,燕王棣师次迤都,咬住等降。
xià sì yuè, jí ān hóu lù zhòng hēng děng zuò hú wéi yōng dǎng xià yù. bǐng shēn, tán wáng zǐ zì fén sǐ. rùn yuè bǐng zǐ, lán yù píng shī nán zhōng jiàn pàn mán. wǔ yuè jiǎ wǔ, qiǎn zhū gōng hóu hái lǐ, cì jīn bì yǒu chà. yǐ mǎo, cì tài shī hán guó gōng lǐ shàn zhǎng sǐ, lù zhòng hēng děng jiē zuò zhū. zuò zhāo shì jiān dǎng lù, bù gào tiān xià. liù yuè yǐ chǒu, lán yù qiǎn fèng xiáng hóu zhāng lóng píng dū yún sàn máo zhū mán. gēng yín, shòu qí mín yǒu cái dé zhī diǎn gù zhě guān.
夏四月,吉安侯陆仲亨等坐胡惟庸党下狱。丙申,潭王梓自焚死。闰月丙子,蓝玉平施南、忠建叛蛮。五月甲午,遣诸公侯还里,赐金币有差。乙卯,赐太师韩国公李善长死,陆仲亨等皆坐诛。作《昭示奸党录》,布告天下。六月乙丑,蓝玉遣凤翔侯张龙平都匀、散毛诸蛮。庚寅,授耆民有才德知典故者官。
qiū qī yuè rén chén, hé jué kāi fēng, zhèn zhī. guǐ sì, chóng míng hǎi mén fēng yǔ hǎi yì, qiǎn guān zhèn zhī, fā mín èr shí wǔ wàn zhù dī. bā yuè rén shēn, zhào wú yǐ lì zú chōng xuǎn jǔ. lán yù hái. shì yuè, zhèn hé nán běi píng shān dōng shuǐ zāi. jiǔ yuè gēng yín shuò, rì yǒu shí zhī.
秋七月壬辰,河决开封,振之。癸巳,崇明、海门风雨海溢,遣官振之,发民二十五万筑堤。八月壬申,诏毋以吏卒充选举。蓝玉还。是月,振河南、北平、山东水灾。九月庚寅朔,日有食之。
dōng shí yuè jǐ mǎo, zhèn hú guǎng jī. shí yī yuè guǐ chǒu, miǎn shān dōng bèi zāi tián zū. shí èr yuè guǐ hài, lìng shū sǐ yǐ xià qiú shū sù běi biān zì shú. rén shēn, bà tiān xià suì zhī wén qǐ.
冬十月己卯,振湖广饥。十一月癸丑,免山东被灾田租。十二月癸亥,令殊死以下囚输粟北边自赎。壬申,罢天下岁织文绮。
shì nián, mò cì hā méi lǐ gāo lí zhàn chéng zhēn là liú qiú xiān luó rù gòng.
是年,墨刺、哈梅里、高丽、占城、真腊、琉球、暹罗入贡。
èr shí sì nián chūn zhēng yuè guǐ mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. wù shēn, yǐng guó gōng fù yǒu dé wèi zhēng lǔ jiāng jūn, dìng yuǎn hóu wáng bì wǔ dìng hóu guō yīng fù zhī, bèi běi píng biān. dīng sì, miǎn shān dōng tián zū. èr yuè rén shēn, gēng jí tián. sān yuè wù zǐ shuò, rì yǒu shí zhī. wèi guó gōng xú huī zǔ cáo guó gōng lǐ jǐng lóng liáng guó gōng lán yù děng bèi biān shǎn xī. yǐ wèi, jìng níng hóu yè shēng liàn bīng gān sù. dīng yǒu, cì xǔ guān děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
二十四年春正月癸卯,大祀天地于南郊。戊申,颍国公傅友德为征虏将军,定远侯王弼、武定侯郭英副之,备北平边。丁巳,免山东田租。二月壬申,耕耤田。三月戊子朔,日有食之。魏国公徐辉祖、曹国公李景隆、凉国公蓝玉等备边陕西。乙未,靖宁侯叶升练兵甘肃。丁酉,赐许观等进士及第、出身有差。
xià sì yuè xīn wèi, fēng huáng zǐ mù zhān wèi qìng wáng, quán níng wáng, pián mín wáng, huì gǔ wáng, sōng hán wáng, mó wáng, yíng ān wáng, jìng táng wáng, dòng yǐng wáng, mù yí yī wáng. guǐ wèi, yàn wáng dì dū fù yǒu dé zhū jiàng chū sài, bài dí ér hái. wǔ yuè wù xū, hàn wèi gǔ qìng níng mín liù wáng liàn bīng lín qīng. liù yuè jǐ wèi, zhào tíng chén cān kǎo lì dài lǐ zhì, gēng dìng guān fú jū shì qì yòng zhì dù. jiǎ zǐ, jiǔ hàn lù qiú.
夏四月辛未,封皇子〈木旃〉为庆王,权宁王,楩岷王,橞谷王,松韩王,模王,楹安王,桱唐王,栋郢王,〈木彝〉伊王。癸未,燕王棣督傅友德诸将出塞,败敌而还。五月戊戌,汉、卫、谷、庆、宁、岷六王练兵临清。六月己未,诏廷臣参考历代礼制,更定冠服、居室、器用制度。甲子,久旱录囚。
qiū qī yuè gēng zǐ, xǐ fù mín shí jīng shī. xīn chǒu, miǎn jī nèi guān tián zū zhī bàn. bā yuè yǐ mǎo, qín wáng shuǎng yǒu zuì, zhào hái jīng shī. yǐ chǒu, huáng tài zǐ xún fǔ shǎn xī. yǐ hài, dū du qiān shì liú zhēn sòng chéng tǎo hā méi lǐ, bài zhī. jiǔ yuè yǐ yǒu, qiǎn shǐ yù xī yù. shì yuè, wō kòu léi zhōu, bǎi hù lǐ yù zhèn fǔ táo dǐng zhàn sǐ.
秋七月庚子,徙富民实京师。辛丑,免畿内官田租之半。八月乙卯,秦王樉有罪,召还京师。乙丑,皇太子巡抚陕西。乙亥,都督佥事刘真、宋晟讨哈梅里,败之。九月乙酉,遣使谕西域。是月,倭寇雷州,百户李玉、镇抚陶鼎战死。
dōng shí yuè dīng sì, miǎn běi píng hé jiān bèi shuǐ tián zū. shí yī yuè jiǎ wǔ, wǔ kāi mán pàn, dū du qiān shì máo dǐng tǎo píng zhī. gēng xū, huáng tài zǐ hái jīng shī, jìn wáng lái zhāo. xīn hài, zhèn hé nán shuǐ zāi. shí èr yuè gēng wǔ, zhōu wáng sù fù guó. xīn sì, ā zī fù pàn, dū du qiān shì hé fú tǎo jiàng zhī.
冬十月丁巳,免北平、河间被水田租。十一月甲午,五开蛮叛,都督佥事茅鼎讨平之。庚戌,皇太子还京师,晋王来朝。辛亥,振河南水灾。十二月庚午,周王橚复国。辛巳,阿资复叛,都督佥事何福讨降之。
shì nián, tiān xià jùn xiàn fù yì huáng cè chéng, jì hù qiān liù shí bā wàn sì qiān sì bǎi sān shí wǔ, dīng wǔ qiān liù bǎi qī shí qī wàn sì qiān wǔ bǎi liù shí yī. liú qiú xiān luó bié shī bā lǐ sā mǎ ér hǎn rù gòng. yǐ zhàn chéng yǒu cuàn nì shì, què zhī.
是年,天下郡县赋役黄册成,计户千六十八万四千四百三十五,丁五千六百七十七万四千五百六十一。琉球、暹罗、别失八里、撒马儿罕入贡。以占城有篡逆事,却之。
èr shí wǔ nián chūn zhēng yuè wù zǐ, zhōu wáng sù lái zhāo, gēng yín, hé jué yáng wǔ, fā jūn mín sāi zhī, miǎn bèi shuǐ tián zū. yǐ wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. hé fú tǎo dū yún bì jié zhū mán, píng zhī. xīn chǒu, lìng sǐ kùn shū sù sāi shí. rén yín, jìn wáng yàn wáng dì chǔ wáng zhēn xiāng wáng bǎi lái zhāo. èr yuè wù wǔ, zhào cáo guó gōng lǐ jǐng lóng děng hái jīng shī. jìng níng hóu yè shēng děng liàn bīng yú hé nán jí lín gǒng gān liáng yán qìng. dū du máo dǐng děng píng wǔ kāi mán. bǐng yín, gēng jí tián. gēng chén, zhào tiān xià wèi suǒ jūn yǐ shí zhī qī tún tián. sān yuè guǐ wèi, féng shèng děng shí sì rén fēn lǐ shǎn xī shān xī hé nán zhū wèi jūn wù. gēng yín, gǎi fēng yù wáng guì wèi dài wáng, hàn wáng yǎng wèi sù wáng, wèi wáng zhí wèi liáo wáng.
二十五年春正月戊子,周王橚来朝,庚寅,河决阳武,发军民塞之,免被水田租。乙未,大祀天地于南郊。何福讨都匀、毕节诸蛮,平之。辛丑,令死困输粟塞十。壬寅,晋王、燕王棣、楚王桢、湘王柏来朝。二月戊午,召曹国公李景隆等还京师。靖宁侯叶升等练兵于河南及临、巩、甘、凉、延庆。都督茅鼎等平五开蛮。丙寅,耕耤田。庚辰,诏天下卫所军以十之七屯田。三月癸未,冯胜等十四人分理陕西、山西、河南诸卫军务。庚寅,改封豫王桂为代王,汉王楧为肃王,卫王植为辽王。
xià sì yuè rén zǐ, liáng guó gōng lán yù zhēng hǎn dōng. guǐ chǒu, jiàn chāng wèi zhǐ huī yuè lǔ tiē mù ér pàn, zhǐ huī lǔ yì bài zhī. bǐng zǐ, huáng tài zǐ biāo hōng. wù yín, dū du niè wěi xú sī mǎ qú néng tǎo yuè lǔ tiē mù ér, qí lán yù hái, bìng tīng jié zhì. wǔ yuè xīn sì, lán yù zhì hǎn dōng, kòu dùn, suì qū jiàn chāng. jǐ chǒu, zhèn chén zhōu yuán wǔ shuǐ zāi. liù yuè dīng mǎo, xī píng hòu mù yīng zú yú yún nán.
夏四月壬子,凉国公蓝玉征罕东。癸丑,建昌卫指挥月鲁帖木儿叛,指挥鲁毅败之。丙子,皇太子标薨。戊寅,都督聂纬、徐司马、瞿能讨月鲁帖木儿,俟蓝玉还,并听节制。五月辛巳,蓝玉至罕东,寇遁,遂趋建昌。己丑,振陈州原武水灾。六月丁卯,西平候沐英卒于云南。
qiū qī yuè gēng chén, qín wáng shuǎng fù guó. guǐ wèi, zhǐ huī qú néng bài yuè lǔ tiē mù ér yú shuāng láng zhài. bā yuè jǐ wèi, jiāng xià hóu zhōu dé xīng zuò shì zhū. dīng mǎo, féng shèng fù yǒu dé shuài kāi guó gōng cháng shēng děng fēn háng shān xī, jí mín wèi jūn, tún tián yú dà tóng dōng shèng, lì shí liù wèi. jiǎ xū, gěi gōng hóu suì lù, guī cì tián yú guān. bǐng zǐ, jìng níng hóu yè shēng zuò hú wéi yōng dǎng zhū. jiǔ yuè gēng yín, lì huáng sūn yǔn wén wèi huáng tài sūn, gāo lí lǐ chéng guì yōu qí zhǔ yáo ér zì lì, yǐ guó rén biǎo lái qǐng mìng, zhào tīng zhī, gèng qí guó hào yuē cháo xiǎn.
秋七月庚辰,秦王樉复国。癸未,指挥瞿能败月鲁帖木儿于双狼寨。八月己未,江夏侯周德兴坐事诛。丁卯,冯胜、傅友德帅开国公常升等分行山西,籍民为军,屯田于大同、东胜,立十六卫。甲戌,给公侯岁禄,归赐田于官。丙子,靖宁侯叶升坐胡惟庸党诛。九月庚寅,立皇孙允炆为皇太孙,高丽李成桂幽其主瑶而自立,以国人表来请命,诏听之,更其国号曰朝鲜。
dōng shí yuè yǐ hài, mù chūn xí fēng xī píng hóu, zhèn yún nán. shí yī yuè jiǎ wǔ, lán yù qín yuè lǔ tiē mù ér, zhū zhī, zhào yù hái. shí èr yuè jiǎ xū, sòng guó gōng féng shèng yǐng guó gōng fù yǒu dé děng jiān dōng gōng shī bǎo guān. rùn yuè wù xū, féng shèng wèi zǒng bīng guān, fù yǒu dé fù zhī, liàn bīng shān xī hé nán jiān lǐng tún wèi.
冬十月乙亥,沐春袭封西平侯,镇云南。十一月甲午,蓝玉擒月鲁帖木儿,诛之,召玉还。十二月甲戌,宋国公冯胜、颍国公傅友德等兼东宫师保官。闰月戊戌,冯胜为总兵官,傅友德副之,练兵山西、河南、兼领屯卫。
shì nián, liú qiú zhōng shān shān nán gāo lí, hā méi lǐ rù gòng.
是年,琉球中山、山南、高丽,哈梅里入贡。
èr shí liù nián chūn zhēng yuè wù shēn, miǎn tiān xià qí mín lái zhāo. xīn yǒu, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè dīng chǒu, jìn wáng tǒng shān xī hé nán jūn chū sài, zhào féng shèng fù yǒu dé cháng shēng wáng bì děng hái. yǐ yǒu, shǔ wáng chūn lái zhāo. liáng guó gōng lán yù yǐ móu fǎn, bìng hè qìng hóu zhāng yì pǔ dìng hóu chén huán jǐng chuān hóu cáo zhèn zhú lú hóu zhū shòu dōng guǎn bó hé róng lì bù shàng shū zhān huī děng jiē zuò zhū. jǐ chǒu, bān nì chén lù yú tiān xià. gēng yín, gēng jí tián. sān yuè xīn hài, dài wáng guì lǜ hù wèi bīng chū sài, tīng jìn wáng jié zhì. cháng xīng hóu gěng bǐng wén liàn bīng shǎn xī. bǐng chén, féng shèng fù yǒu dé bèi biān shān xī běi píng, qí shǔ wèi jiàng xiào xī tīng jìn wáng yàn wáng jié zhì. gēng shēn, zhào èr wáng jūn wù dà zhě shǐ yǐ wén. rén xū, huì níng hóu zhāng wēn zuò lán yù dǎng zhū.
二十六年春正月戊申,免天下耆民来朝。辛酉,大祀天地于南郊。二月丁丑,晋王统山西、河南军出塞,召冯胜、傅友德、常升、王弼等还。乙酉,蜀王椿来朝。凉国公蓝玉以谋反,并鹤庆侯张翼、普定侯陈桓、景川侯曹震、舳舻侯朱寿、东莞伯何荣、吏部尚书詹徽等皆坐诛。己丑,颁《逆臣录》于天下。庚寅,耕耤田。三月辛亥,代王桂率护卫兵出塞,听晋王节制。长兴侯耿炳文练兵陕西。丙辰,冯胜、傅友德备边山西、北平,其属卫将校悉听晋王、燕王节制。庚申,诏二王军务大者始以闻。壬戌,会宁侯张温坐蓝玉党诛。
xià sì yuè yǐ hài, xiào gǎn jī, qiǎn shǐ chéng chuán fā cāng dài zhī. zhào zì jīn yù suì jī, xiān dài hòu wén, zhe wèi lìng. wù zǐ, zhōu wáng sù lái zhāo. gēng yín, hàn, zhào qún chén zhí yán dé shī, shěng yù qiú. bǐng shēn, yǐ ān nán shàn fèi lì, jué qí cháo gòng.
夏四月乙亥,孝感饥,遣使乘传发仓贷之。诏自今遇岁饥,先贷后闻,著为令。戊子,周王橚来朝。庚寅,旱,诏群臣直言得失,省狱囚。丙申,以安南擅废立,绝其朝贡。
qiū qī yuè jiǎ chén shuò, rì yǒu shí zhī. wù shēn, xuǎn xiù cái zhāng zōng jùn děng suí zhān shì fǔ guān fēn zhí wén huá diàn, shì huáng tài sūn. bā yuè, qín jìn yàn zhōu qí wǔ wáng lái zhāo. jiǔ yuè guǐ chǒu, dài sù liáo qìng níng wǔ wáng lái zhāo. shè hú wéi yōng lán yù yú dǎng.
秋七月甲辰朔,日有食之。戊申,选秀才张宗浚等随詹事府官分直文华殿,侍皇太孙。八月,秦、晋、燕、周、齐五王来朝。九月癸丑,代、肃、辽、庆、宁五王来朝。赦胡惟庸、蓝玉余党。
dōng shí yuè bǐng shēn, zhuó guó zǐ jiàn shēng liù shí sì rén wéi bù zhèng shǐ děng guān. shí èr yuè, bān yǒng jiàn lù yú zhū wáng.
冬十月丙申,擢国子监生六十四人为布政使等官。十二月,颁《永鉴录》于诸王。
shì nián, liú qiú zhǎo wā xiān luó rù gòng.
是年,琉球、爪哇、暹罗入贡。
èr shí qī nián chūn zhēng yuè yǐ mǎo, dà sì tiān dì yú nán jiāo. xīn yǒu, lǐ jǐng lóng wèi píng qiāng jiāng jūn, zhèn gān sù. fā tiān xià cāng gǔ dài pín mín. sān yuè gēng zǐ, cì zhāng xìn děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. xīn chǒu, wèi guó gōng xú huī zǔ ān lù hóu wú jié bèi wō zhè jiāng. gēng xū, kè mín shù sāng zǎo mù mián. jiǎ zǐ, yǐ sì fāng dǐ píng, shōu cáng jiǎ bīng, shì bù fù yòng.
二十七年春正月乙卯,大祀天地于南郊。辛酉,李景隆为平羌将军,镇甘肃。发天下仓谷贷贫民。三月庚子,赐张信等进士及第、出身有差。辛丑,魏国公徐辉祖、安陆侯吴杰备倭浙江。庚戌,课民树桑枣木棉。甲子,以四方底平,收藏甲兵,示不复用。
qiū bā yuè jiǎ xū, wú jié jí yǒng dìng hóu zhāng quán lǜ zhì shì wǔ chén, bèi wō guǎng dōng. yǐ hài, qiǎn guó zǐ jiàn shēng fēn háng tiān xià. dū lì mín xiū shuǐ lì. bǐng xū, jiē wén jūn luàn, dū du níng zhèng wèi píng qiāng jiāng jūn tǎo zhī. jiǔ yuè, xú huī zǔ jié zhì shǎn xī yán biān zhū jūn.
秋八月甲戌,吴杰及永定侯张铨率致仕武臣,备倭广东。乙亥,遣国子监生分行天下。督吏民修水利。丙戌,阶、文军乱,都督甯正为平羌将军讨之。九月,徐辉祖节制陕西沿边诸军。
dōng shí yī yuè yǐ chǒu, yǐng guó gōng fù yǒu dé zuò shì zhū. ā zī fù pàn, xī píng hóu mù chūn jī bài zhī. shí èr yuè yǐ hài, dìng yuǎn hóu wáng bì zuò shì zhū.
冬十一月乙丑,颍国公傅友德坐事诛。阿资复叛,西平侯沐春击败之。十二月乙亥,定远侯王弼坐事诛。
shì nián, wū sī cáng liú qiú miǎn duǒ gān zhǎo wā sā mǎ ér hǎn cháo xiǎn rù gòng. ān nán lái gòng, què zhī.
是年,乌斯藏、琉球、缅、朵甘、爪哇、撒马儿罕、朝鲜入贡。安南来贡,却之。
èr shí bā nián chūn zhēng yuè bǐng wǔ, jiē wén kòu píng, níng zhèng yǐ bīng cóng qín wáng shuǎng zhēng táo zhōu pàn fān. dīng wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. jiǎ zǐ, xī píng hóu mù chūn qín zhǎn ā zī, yuè zhōu píng. shì yuè, zhōu wáng sù jìn wáng lǜ hé nán shān xī zhū wèi jūn chū sài, zhù chéng tún tián. yàn wáng dì shuài zǒng bīng guān zhōu xìng chū liáo dōng sāi. èr yuè dīng mǎo, sòng guó gōng féng shèng zuò shì zhū. jǐ chǒu, yù hù bù biān mín bǎi hù wèi lǐ. hūn yīn sǐ sàng jí bìng huàn nàn, lǐ zhōng fù zhě zhù cái, pín zhě zhù lì. chūn qiū gēng huò, tōng lì hé zuò, yǐ jiào mín mù.
二十八年春正月丙午,阶、文寇平,甯正以兵从秦王樉征洮州叛番。丁未,大祀天地于南郊。甲子,西平侯沐春擒斩阿资,越州平。是月,周王橚、晋王、率河南、山西诸卫军出塞,筑城屯田。燕王棣帅总兵官周兴出辽东塞。二月丁卯,宋国公冯胜坐事诛。己丑,谕户部编民百户为里。婚姻死丧疾病患难,里中富者助财,贫者助力。春秋耕获,通力合作,以教民睦。
xià liù yuè rén shēn, zhào zhū tǔ sī jiē lì rú xué. xīn sì, zhōu xìng děng zì kāi yuán zhuī dí zhì fǔ dá mí chéng, bù jí ér hái. jǐ chǒu, yù fèng tiān mén, yù qún chén yuē:" zhèn qǐ bīng zhì jīn sì shí yú nián, zhuó jiàn qíng wěi, chéng chuàng jiān wán huò fǎ wài yòng xíng, běn fēi cháng diǎn. hòu sì zhǐ bān lǜ yǔ dà gào, bù xǔ yòng qíng lá fèi yì yān gē zhī xíng. chén xià gǎn yǐ qǐng zhě, zhì zhòng diǎn." yòu yuē:" zhèn bà chéng xiàng, shè fǔ bù dū chá yuàn fēn lǐ shù zhèng, shì quán guī yú cháo tíng. sì jūn bù xǔ fù lì chéng xiàng. chén xià gǎn yǐ qǐng zhě zhì zhòng diǎn. huáng qīn wéi móu nì bù shè. yú zuì, zōng qīn huì yì qǔ shàng cái. fǎ sī zhǐ xǔ jǔ zòu, wú dé shàn dǎi. lēi zhū diǎn zhāng, yǒng wèi zūn shǒu."
夏六月壬申,诏诸土司皆立儒学。辛巳,周兴等自开原追敌至甫答迷城,不及而还。己丑,御奉天门,谕群臣曰:“朕起兵至今四十余年,灼见情伪,惩创奸顽或法外用刑,本非常典。后嗣止颁《律》与《大诰》,不许用黥剌、剕、劓、阉割之刑。臣下敢以请者,置重典。”又曰:“朕罢丞相,设府、部、都察院分理庶政,事权归于朝廷。嗣君不许复立丞相。臣下敢以请者置重典。皇亲惟谋逆不赦。余罪,宗亲会议取上裁。法司只许举奏,毋得擅逮。勒诸典章,永为遵守。”
qiū bā yuè dīng mǎo, dū du yáng wén wèi zhēng nán jiāng jūn, zhǐ huī hán guān dū du qiān shì sòng chéng fù zhī, tǎo lóng zhōu shì guān zhào zōng shòu. wù chén, xìn guó gōng tāng hé zú. xīn sì, zhào zōng shòu fú zuì lái zhāo, yáng wén yí bīng tǎo fèng yì nán dān pàn mán. jiǔ yuè dīng yǒu, miǎn jī nèi shān dōng qiū liáng. gēng xū, bān huáng míng zǔ xùn tiáo zhāng yú zhōng wài," hòu shì yǒu yán gèng zǔ zhì zhě, yǐ jiān chén lùn". shí yī yuè yǐ hài, fèng yì nán dān mán xī píng. shí èr yuè rén chén, zhào hé nán shān dōng sāng zǎo jí èr shí qī nián hòu xīn kěn tián, wú zhēng shuì.
秋八月丁卯,都督杨文为征南将军,指挥韩观、都督佥事宋晟副之,讨龙州士官赵宗寿。戊辰,信国公汤和卒。辛巳,赵宗寿伏罪来朝,杨文移兵讨奉议、南丹叛蛮。九月丁酉,免畿内、山东秋粮。庚戌,颁《皇明祖训条章》于中外,“后世有言更祖制者,以奸臣论”。十一月乙亥,奉议、南丹蛮悉平。十二月壬辰,诏河南、山东桑枣及二十七年后新垦田,毋徵税。
shì nián, cháo xiǎn liú qiú xiān luó rù gòng.
是年,朝鲜、琉球、暹罗入贡。
èr shí jiǔ nián chūn zhēng yuè rén shēn, dà sì tiān dì yú nán jiāo. èr yuè guǐ mǎo, zhēng lǔ qián jiāng jūn hú miǎn tǎo chēn guì mán, píng zhī. xīn hài, yàn wáng dì shuài shī xún dà níng, zhōu shì zǐ yǒu dūn shuài shī xún běi píng guān ài. sān yuè xīn yǒu, chǔ wáng zhēn xiāng wáng bǎi lái zhāo. jiǎ zǐ, yàn wáng bài dí yú chè chè ér shān, yòu zhuī bài zhī yú wù liáng hā tū chéng ér hái.
二十九年春正月壬申,大祀天地于南郊。二月癸卯,征虏前将军胡冕讨郴、桂蛮,平之。辛亥,燕王棣帅师巡大宁,周世子有敦帅师巡北平关隘。三月辛酉,楚王桢、湘王柏来朝。甲子,燕王败敌于彻彻儿山,又追败之于兀良哈秃城而还。
qiū bā yuè dīng wèi, miǎn yìng tiān tài píng wǔ fǔ tián zū. jiǔ yuè yǐ hài, zhào zhì shì wǔ chén èr qiān wǔ bǎi yú rén rù cháo, dà lài zhī, gè jìn zhì yī jí.
秋八月丁未,免应天、太平五府田租。九月乙亥,召致仕武臣二千五百余人入朝,大赉之,各进秩一级。
shì nián, liú qiú ān nán cháo xiǎn wū sī mào rù gòng.
是年,琉球、安南、朝鲜、乌斯茂入贡。
sān shí nián chūn zhēng yuè bǐng chén, gěng bǐng wén wèi zhēng xī jiāng jūn, guō yīng fù zhī, xún xī běi biān. bǐng yín, dà sì tiān dì yú nán jiāo. dīng mǎo, zhì xíng tài pú sì yú shān xī běi píng shǎn xī gān sù liáo dōng, zhǎng mǎ zhèng. jǐ sì, zuǒ dū du yáng wén tún tián liáo dōng. shì yuè, miǎn xiàn dào qǐ, zhào gěng bǐng wén tǎo zhī. èr yuè gēng yín, shuǐ xī mán pàn, dū du qiān shì gù chéng wéi zhēng nán jiāng jūn, tǎo píng zhī. sān yuè guǐ chǒu, cì chén ān fù děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. gēng chén, gǔ zhōu mán pàn, lóng lǐ qiān hù wú dé zhèn fǔ jǐng fú zhàn sǐ.
三十年春正月丙辰,耿炳文为征西将军,郭英副之,巡西北边。丙寅,大祀天地于南郊。丁卯,置行太仆寺于山西、北平、陕西、甘肃、辽东,掌马政。己巳,左都督杨文屯田辽东。是月,沔县盗起,诏耿炳文讨之。二月庚寅,水西蛮叛,都督佥事顾成为征南将军,讨平之。三月癸丑,赐陈安阝等进士及第、出身有差。庚辰,古州蛮叛,龙里千户吴得、镇抚井孚战死。
xià sì yuè jǐ hài, dōu zhǐ huī qí ràng wèi píng qiāng jiāng jūn, tǎo zhī. rén yín, shuǐ xī mán píng. wǔ yuè rén zǐ shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ mǎo, chǔ wáng zhēn xiāng wáng bǎi shuài shī tǎo gǔ zhōu mán. liù yuè xīn sì, cì lǐ bù fù shì gòng shì hán kè zhōng děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. jǐ yǒu, fù mǎ dū wèi ōu yáng lún yǒu zuì cì sǐ.
夏四月己亥,都指挥齐让为平羌将军,讨之。壬寅,水西蛮平。五月壬子朔,日有食之。乙卯,楚王桢、湘王柏帅师讨古州蛮。六月辛巳,赐礼部覆试贡士韩克忠等进士及第、出身有差。己酉,驸马都尉欧阳伦有罪赐死。
qiū bā yuè dīng hài, hé jué kāi fēng. jiǎ wǔ, lǐ jǐng lóng wèi zhēng lǔ dà jiàng jūn, liàn bīng hé nán. jiǔ yuè gēng xū, hàn miǎn kòu píng. wù chén, lù chuān píng miǎn tǔ qiú dāo gàn mèng zhú qí xuān wèi shǐ sī lún fā yǐ pàn. yǐ hài, dū du yáng wén wèi zhēng lǔ jiāng jūn, dài qí ràng.
秋八月丁亥,河决开封。甲午,李景隆为征虏大将军,练兵河南。九月庚戌,汉、沔寇平。戊辰,麓川平缅土酋刀干孟逐其宣慰使思伦发以叛。乙亥,都督杨文为征虏将军,代齐让。
dōng shí yuè wù zǐ, tíng liáo dōng hǎi yùn. xīn mǎo, gěng bǐng wén liàn bīng shǎn xī. yǐ wèi, chóng jiàn guó zǐ jiàn xiān shī miào chéng. shí yī yuè guǐ yǒu, mù chūn wèi zhēng lǔ qián jiāng jūn, dū du hé fú děng fù zhī, tǎo dāo gàn mèng.
冬十月戊子,停辽东海运。辛卯,耿炳文练兵陕西。乙未,重建国子监先师庙成。十一月癸酉,沐春为征虏前将军,都督何福等副之,讨刀干孟。
shì nián, liú qiú zhàn chéng cháo xiǎn xiān luó wū sī cáng ní bā lá rù gòng.
是年,琉球、占城、朝鲜、暹罗、乌斯藏、泥八剌入贡。
sān shí yī nián chūn zhēng yuè rén xū, dà sì tiān dì yú nán jiāo. yǐ chǒu, qiǎn shǐ zhī shān dōng hé nán kè gēng. èr yuè yǐ yǒu, wō kòu níng hǎi, zhǐ huī táo duó jī bài zhī. xīn chǒu, gǔ zhōu mán píng, zhào yáng wén hái. jiǎ chén, dū du qiān shì xú kǎi tǎo píng me xiē mán.
三十一年春正月壬戌,大祀天地于南郊。乙丑,遣使之山东、河南课耕。二月乙酉,倭寇宁海,指挥陶铎击败之。辛丑,古州蛮平,召杨文还。甲辰,都督佥事徐凯讨平么些蛮。
xià sì yuè gēng chén, tíng chén yǐ cháo xiǎn lǚ shēng xìn xì qǐng tǎo, bù xǔ. wǔ yuè dīng wèi, mù chūn jī dāo gàn mèng, dà bài zhī. jiǎ yín, dì bù yù. wù wǔ, dū du yáng wén cóng yàn wáng dì, wǔ dìng hóu guō yīng cóng liáo wáng zhí, bèi yù kāi píng, jù tīng yàn wáng jié zhì.
夏四月庚辰,廷臣以朝鲜屡生衅隙请讨,不许。五月丁未,沐春击刀干孟,大败之。甲寅,帝不豫。戊午,都督杨文从燕王棣,武定侯郭英从辽王植,备御开平,俱听燕王节制。
rùn yuè guǐ wèi, dì jí dà jiàn. yǐ yǒu, bēng yú xī gōng, nián qī shí yǒu yī. yí zhào yuē:" zhèn yīng tiān mìng sān shí yǒu yī nián, yōu wēi jī xīn, rì qín bù dài, wù yǒu yì yú mín. nài qǐ zì hán wēi, wú gǔ rén zhī bó zhī, hǎo shàn wù è, bù jí yuǎn yǐ. jīn dé wàn wù zì rán zhī lǐ, qí xī āi niàn zhī yǒu. huáng tài sūn yǔn wén rén míng xiào yǒu, tiān xià guī xīn, yí dēng dà wèi. nèi wài wén wǔ chén liáo tóng xīn fǔ zhèng, yǐ ān wú mín. sàng jì yí wù, wú yòng jīn yù. xiào líng shān chuān yīn qí gù, wú gǎi zuò. tiān xià chén mín, kū lín sān rì, jiē shì fú, wú fáng jià qǔ. zhū wáng lín guó zhōng, wú zhì jīng shī. zhū bù zài lìng zhōng zhě, tuī cǐ lìng cóng shì." xīn mǎo, zàng xiào líng. shì yuē gāo huáng dì, miào hào tài zǔ. yǒng lè yuán nián, shì shèng shén wén wǔ qīn míng qǐ yùn jùn dé chéng gōng tǒng tiān dà xiào gāo huáng dì. jiā jìng shí qī nián, zēng shì kāi tiān háng dào zhào jì lì jí dà shèng zhì shén rén wén yì wǔ jùn dé chéng gōng gāo huáng dì.
闰月癸未,帝疾大渐。乙酉,崩于西宫,年七十有一。遗诏曰:“朕膺天命三十有一年,忧危积心,日勤不怠,务有益于民。奈起自寒微,无古人之博知,好善恶恶,不及远矣。今得万物自然之理,其奚哀念之有。皇太孙允炆仁明孝友,天下归心,宜登大位。内外文武臣僚同心辅政,以安吾民。丧祭仪物,毋用金玉。孝陵山川因其故,毋改作。天下臣民,哭临三日,皆释服,毋妨嫁娶。诸王临国中,毋至京师。诸不在令中者,推此令从事。”辛卯,葬孝陵。谥曰高皇帝,庙号太祖。永乐元年,谥圣神文武钦明启运俊德成功统天大孝高皇帝。嘉靖十七年,增谥开天行道肇纪立极大圣至神仁文义武俊德成功高皇帝。
dì tiān shòu zhì yǒng, tǒng yī fāng xià, wěi wǔ jīng wén, wèi hàn táng sòng zhū jūn suǒ wèi jí. dāng qí zhào zào zhī chū, néng chén jǐ guān biàn, cì dì jīng lüè, chuò yǒu chéng suàn. cháng yǔ zhū chén lùn qǔ tiān xià zhī lüè, yuē:" zhèn zāo shí sāng luàn, chū qǐ xiāng tǔ, běn tú zì quán. jí dù jiāng yǐ lái, guān qún xióng suǒ wéi, tú wéi shēng mín zhī huàn, ér zhāng shì chéng chén yǒu liàng yóu wéi jù dù. shì chéng shì fù, yǒu liàng shì qiáng, zhèn dú wú suǒ shì. wéi bù shì shā rén, bù xìn yì, xíng jié jiǎn, yǔ qīng děng tóng xīn gòng jì. chū yǔ èr kòu xiāng chí, shì chéng yóu bī jìn. huò wèi yí xiān jī zhī. zhèn yǐ yǒu liàng zhì jiāo, shì chéng qì xiǎo, zhì jiāo zé hǎo shēng shì, qì xiǎo zé wú yuǎn yuán, gù xiān gōng yǒu liàng. pó yáng zhī yì, shì chéng zú bù néng chū gū sū yī bù yǐ wéi zhī yuán. xiàng shǐ xiān gōng shì chéng, zhè xī fù gù jiān shǒu, yǒu liàng bì kōng guó ér lái, wú fù bèi shòu dí yǐ. èr kòu jì chú, běi dìng zhōng yuán, suǒ yǐ xiān shān dōng cì hé luò, zhǐ tóng guān zhī bīng bù jù qǔ qín lǒng zhě, gài kuò kuò tiē mù ér lǐ sī qí zhāng sī dào jiē bǎi zhàn zhī yú, wèi kěn jù xià, jí zhī zé bìng lì yī yú, cù wèi yì dìng, gù chū qí bù yì, fǎn pèi ér běi. yàn dōu jì jǔ, rán hòu xī zhēng. zhāng lǐ wàng jué shì qióng, bù zhàn ér kè, rán kuò kuò yóu lì kàng bù qū. xiàng lìng wèi xià yàn dōu, zhòu yǔ jué lì, shèng fù wèi kě zhī yě." dì zhī xióng cái dà lüè, liào dí zhì shèng, lǜ lèi cǐ. gù néng kān dìng huò luàn, yǐ yǒu tiān xià. yǔ yún" tiān dào hòu qǐ zhě shèng", qǐ ǒu rán zāi.
帝天授智勇,统一方夏,纬武经文,为汉、唐、宋诸君所未及。当其肇造之初,能沉几观变,次第经略,绰有成算。尝与诸臣论取天下之略,曰:“朕遭时丧乱,初起乡土,本图自全。及渡江以来,观群雄所为,徒为生民之患,而张士诚、陈友谅尤为巨蠹。士诚恃富,友谅恃强,朕独无所恃。惟不嗜杀人,布信义,行节俭,与卿等同心共济。初与二寇相持,士诚尤逼近。或谓宜先击之。朕以友谅志骄,士诚器小,志骄则好生事,器小则无远圆,故先攻友谅。鄱阳之役,士诚卒不能出姑苏一步以为之援。向使先攻士诚,浙西负固坚守,友谅必空国而来,吾腹背受敌矣。二寇既除,北定中原,所以先山东、次河洛,止潼关之兵不遽取秦、陇者,盖扩廓帖木儿、李思齐、张思道皆百战之余,未肯遽下,急之则并力一隅,猝未易定,故出其不意,反旆而北。燕都既举,然后西征。张、李望绝势穷,不战而克,然扩廓犹力抗不屈。向令未下燕都,骤与角力,胜负未可知也。”帝之雄才大略,料敌制胜,率类此。故能戡定祸乱,以有天下。语云“天道后起者胜”,岂偶然哉。
zàn yuē: tài zǔ yǐ cōng míng shén wǔ zhī zī, bào jì shì ān mín zhī zhì, chéng shí yìng yùn, háo jié jǐng cóng, kān luàn cuī qiáng, shí wǔ zài ér chéng dì yè. jué qǐ bù yī, yǎn diàn hǎi yǔ, xī hàn yǐ hòu suǒ wèi yǒu yě. chéng yuán zhèng fèi chí, zhì shàng yán jùn. ér néng lǐ zhì qí rú, kǎo lǐ dìng lè, zhāo jiē jīng yì, zūn chóng zhèng xué, jiā ēn shèng guó, chéng qīng lì zhì, xiū rén jì, chóng fèng dōu, zhèng hòu gōng míng yì, nèi zhì sù qīng, jìn huàn shù bù dé gàn zhèng, wǔ fǔ liù bù guān zhí xiāng wéi, zhì wèi tún tián, bīng shí jù zú. wǔ dìng huò luàn, wén zhì tài píng, tài zǔ shí shēn jiān zhī. zhì yú yǎ shàng zhì jié, tīng cài zi yīng běi guī. wǎn suì yōu mín yì qiè, cháng yǐ yī suì kāi zhī hé jì táng yàn shù wàn yǐ lì nóng sāng bèi hàn lǎo. yòng cǐ zǐ sūn chéng yè èr bǎi yú nián, shì zhòng míng yì, lǘ yán chōng shí. zhì jīn miáo yì méng zé, shàng rú dōng lóu bái mǎ, shì chéng xiān sì, yǒu yǐ zāi.
赞曰:太祖以聪明神武之资,抱济世安民之志,乘时应运,豪杰景从,戡乱摧强,十五载而成帝业。崛起布衣,奄奠海宇,西汉以后所未有也。惩元政废弛,治尚严峻。而能礼致耆儒,考礼定乐,昭揭经义,尊崇正学,加恩胜国,澄清吏治,修人纪,崇凤都,正后宫名义,内治肃清,禁宦竖不得干政,五府六部官职相维,置卫屯田,兵食俱足。武定祸乱,文致太平,太祖实身兼之。至于雅尚志节,听蔡子英北归。晚岁忧民益切,尝以一岁开支河暨塘堰数万以利农桑、备旱潦。用此子孙承业二百余年,士重名义,闾阎充实。至今苗裔蒙泽,尚如东楼、白马,世承先祀,有以哉。