gōng mǐn dì
◎恭闵帝
gōng mǐn huì huáng dì huì yǔn wén. tài zǔ sūn, yì wén tài zǐ dì èr zi yě. mǔ fēi lǚ shì. dì shēng yǐng huì hào xué, xìng zhì xiào. nián shí sì, dài yì wén tài zǐ jí, zhòu yè bù zàn lí. gèng èr nián, tài zǐ hōng, jū sāng huǐ jí. tài zǔ fǔ zhī yuē:" ér chéng chún xiào, gù bù niàn wǒ hū." hóng wǔ èr shí wǔ nián jiǔ yuè, lì wèi huáng tài sūn. èr shí jiǔ nián, zhòng dìng zhū wáng jiàn dōng gōng yí zhì, cháo jiàn hòu yú nèi diàn háng jiā rén lǐ, yǐ zhū wáng jiē zūn shǔ yě. chū, tài zǔ mìng tài zǐ shěng jué zhāng zòu, tài zǐ xìng rén hòu, yú xíng yù duō suǒ jiǎn shěng. zhì shì yǐ mìng tài sūn, tài sūn yì fù zuǒ yǐ kuān dà. cháng qǐng yú tài zǔ, biàn kǎo lǐ jīng, cān zhī lì cháo xíng fǎ, gǎi dìng hóng wǔ lǜ jī zhòng zhě qī shí sān tiáo, tiān xià mò bù sòng dé yān.
恭闵惠皇帝讳允炆。太祖孙,懿文太子第二子也。母妃吕氏。帝生颍慧好学,性至孝。年十四,待懿文太子疾,昼夜不暂离。更二年,太子薨,居丧毁瘠。太祖抚之曰:“而诚纯孝,顾不念我乎。”洪武二十五年九月,立为皇太孙。二十九年,重定诸王见东宫仪制,朝见后于内殿行家人礼,以诸王皆尊属也。初,太祖命太子省决章奏,太子性仁厚,于刑狱多所减省。至是以命太孙,太孙亦复佐以宽大。尝请于太祖,遍考礼经,参之历朝刑法,改定洪武《律》畸重者七十三条,天下莫不颂德焉。
sān shí yī nián rùn wǔ yuè, tài zǔ bēng. xīn mǎo, jí huáng dì wèi. tài shè tiān xià, yǐ míng nián wèi jiàn wén yuán nián. shì rì, zàng gāo huáng dì yú xiào líng. zhào xíng sān nián sàng. qún chén qǐng yǐ rì yì yuè. dì yuē:" zhèn fēi xiào gǔ rén liàng yīn bù yán yě. cháo zé má miǎn shang, tuì zé qí shuāi zhàng dié, shí zé zhān zhōu, jiāo shè zōng miào rú cháng lǐ." suì mìng dìng yí yǐ jìn. bǐng shēn, zhào wén chén wǔ pǐn yǐ shàng jí zhōu xiàn guān gè jǔ suǒ zhī, fēi qí rén zhě zuò zhī. liù yuè, shěng bīng zhōu xiàn, gé rǒng yuán. bīng bù shì láng qí tài wèi běn bù shàng shū, hàn lín yuàn xiū zhuàn huáng zǐ chéng wèi tài cháng qīng, tóng cān jūn guó shì.
三十一年闰五月,太祖崩。辛卯,即皇帝位。太赦天下,以明年为建文元年。是日,葬高皇帝于孝陵。诏行三年丧。群臣请以日易月。帝曰:“朕非效古人亮阴不言也。朝则麻冕裳,退则齐衰杖绖,食则饘粥,郊社宗庙如常礼。”遂命定仪以进。丙申,诏文臣五品以上及州县官各举所知,非其人者坐之。六月,省并州县,革冗员。兵部侍郎齐泰为本部尚书,翰林院修撰黄子澄为太常卿,同参军国事。
qiū qī yuè, zhào hàn zhōng fǔ jiào shòu fāng xiào rú wèi hàn lín yuàn shì jiǎng. zhào xíng kuān zhèng, shè yǒu zuì, juān bū fù. bā yuè, zhōu wáng sù yǒu zuì, fèi wèi shù rén, xǐ yún nán. zhào xìng zhōu yíng zhōu kāi píng zhū wèi jūn quán jiā zài wǔ zhě, miǎn yī rén. tiān xià wèi suǒ jūn dān dīng zhě, fàng wèi mín. jiǔ yuè, yún nán zǒng bīng guān xī píng hóu mù chūn zú yú jūn, zuǒ fù jiāng hé fú dài lǐng qí zhòng.
秋七月,召汉中府教授方孝孺为翰林院侍讲。诏行宽政,赦有罪,蠲逋赋。八月,周王橚有罪,废为庶人,徙云南。诏兴州、营州、开平诸卫军全家在伍者,免一人。天下卫所军单丁者,放为民。九月,云南总兵官西平侯沐春卒于军,左副将何福代领其众。
dōng shí yī yuè, gōng bù shì láng zhāng bǐng wèi běi píng bù zhèng shǐ, xiè guì zhāng xìn zhǎng běi píng dōu zhǐ huī shǐ sī, chá yàn yīn shì. zhào qiú zhí yán, jǔ shān lín cái dé zhī shì. shí èr yuè guǐ mǎo, hé fú pò zhǎn dāo gàn mèng, lù chuān píng. shì yuè, cì tiān xià míng nián tián zū zhī bàn, shì qíng jūn jí qiú tú huán xiāng lǐ.
冬十一月,工部侍郎张昺为北平布政使,谢贵、张信掌北平都指挥使司,察燕阴事。诏求直言,举山林才德之士。十二月癸卯,何福破斩刀干孟,麓川平。是月,赐天下明年田租之半,释黥军及囚徒还乡里。
shì nián, xiān luó zhàn chéng rù gòng.
是年,暹罗、占城入贡。
jiàn wén yuán nián chūn zhēng yuè guǐ yǒu, shòu cháo, bù jǔ lè. gēng chén, dà sì tiān dì yú nán jiāo, fèng tài zǔ pèi. xiū tài zǔ shí lù. èr yuè, zhuī zūn huáng kǎo yuē xiào kāng huáng dì, miào hào xìng zōng, bǐ cháng shì yuē xiào kāng huáng hòu. zūn mǔ fēi lǚ shì yuē huáng tài hòu, cè fēi mǎ shì wèi huáng hòu. fēng dì yǔn tēng wèi wú wáng, yǔn jiān héng wáng, yǔn xī xú wáng. lì huáng zhǎng zǐ wén kuí wèi huáng tài zǐ. zhào gào tiān xià, jǔ yí xián. cì mín gāo nián mǐ ròu xù bó, guān guǎ gū dú fèi jí zhě guān wèi mù yǎng. zhòng nóng sāng, xīng xué xiào, kǎo chá guān lì, zhèn lí zāi pín mín, jīng jié xiào, yì bào gǔ, juān huāng tián zū. wèi suǒ jūn hù jué dōu chú wù gōu. zhào zhū wáng wú dé jié zhì wén wǔ lì shì, gēng dìng nèi wài dà xiǎo guān zhì. sān yuè, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. bà tiān xià zhū sī bù jí wù. dū du sòng zhōng xú kǎi gěng wáng huán shuài bīng tún kāi píng lín qīng shān hǎi guān. diào běi píng yǒng qīng èr wèi jūn yú zhāng dé shùn dé. shì láng bào zhāo xià yuán jí děng èr shí sì rén chōng cǎi fǎng shǐ, fēn xún tiān xià. jiǎ wǔ, jīng shī dì zhèn, qiú zhí yán.
建文元年春正月癸酉,受朝,不举乐。庚辰,大祀天地于南郊,奉太祖配。修《太祖实录》。二月,追尊皇考曰孝康皇帝,庙号兴宗,妣常氏曰孝康皇后。尊母妃吕氏曰皇太后,册妃马氏为皇后。封弟允熥为吴王,允熞衡王,允熙徐王。立皇长子文奎为皇太子。诏告天下,举遗贤。赐民高年米肉絮帛,鳏寡孤独废疾者官为牧养。重农桑,兴学校,考察官吏,振罹灾贫民,旌节孝,瘗暴骨,蠲荒田租。卫所军户绝都除勿勾。诏诸王毋得节制文武吏士,更定内外大小官制。三月,释奠于先师孔子。罢天下诸司不急务。都督宋忠、徐凯、耿王瓛帅兵屯开平、临清、山海关。调北平、永清二卫军于彰德、顺德。侍郎暴昭、夏原吉等二十四人充采访使,分巡天下。甲午,京师地震,求直言。
xià sì yuè, xiāng wáng bǎi zì fén sǐ. qí wáng fú dài wáng guì yǒu zuì, fèi wèi shù rén. qiǎn yàn wáng shì zǐ gāo chì jí qí dì gāo xù gāo suì hái běi píng. liù yuè, mín wáng pián yǒu zuì, fèi wèi shù rén, xǐ zhāng zhōu. jǐ yǒu, yān shān hù wèi bǎi zhǔ hù ní liàng shàng biàn, yàn qí xiào yú liàng děng fú zhū. zhào ràng yàn wáng dì, dǎi wáng fǔ guān liáo. běi píng dōu zhǐ huī zhāng xìn pàn fù yú yàn.
夏四月,湘王柏自焚死。齐王榑、代王桂有罪,废为庶人。遣燕王世子高炽及其弟高煦、高燧还北平。六月,岷王楩有罪,废为庶人,徙漳州。己酉,燕山护卫百主户倪谅上变,燕旗校于谅等伏诛。诏让燕王棣,逮王府官僚。北平都指挥张信叛附于燕。
qiū qī yuè guǐ yǒu, yàn wáng dì jǔ bīng fǎn, shā bù zhèng shǐ zhāng bǐng dū sī xiè guì. zhǎng shǐ gé chéng zhǐ huī lú zhèn jiào shòu yú féng chén sǐ zhī. cān zhèng guō zī fù shǐ mò lín qiān shì lǚ zhèn děng jiàng yú yàn. zhǐ huī mǎ xuān zǒu jì zhōu, qiān zhèn zǒu jū yōng. sòng zhōng qū běi píng, wén biàn tuì bǎo huái lái. tōng zhōu zūn huà mì yún xiāng jì jiàng yàn. bǐng zǐ, yàn bīng xiàn jì zhōu, mǎ xuān zhàn sǐ. jǐ mǎo, yàn bīng xiàn jū yōng guān. jiǎ shēn, xiàn huái lái, sòng zhōng yú zhèn bèi zhí sǐ, dōu zhǐ huī péng jù sūn tài lì zhàn sǐ, yǒng píng zhǐ huī shǐ guō liàng děng pàn jiàng yàn. rén chén, gǔ wáng huì zì xuān fǔ bēn jīng shī. cháng xīng hóu gěng bǐng wén wèi zhēng lǔ dà jiàng jūn, fù mǎ dū wèi lǐ jiān dū du níng zhōng wèi zuǒ yòu fù jiāng jūn, shuài shī tǎo yàn. jì gào tiān dì zōng miào shè jì, xuē yàn shǔ jí. zhào yuē:" bāng jiā bù zào, gǔ ròu zhōu qīn lǚ móu tiě nì. qù nián, zhōu shù rén sù tiě wèi bù guǐ, cí lián yàn qí xiāng sān wáng. zhèn yǐ qīn qīn gù, zhǐ zhèng sù zuì. jīn nián qí wáng fú móu nì, yòu yǔ dì bǎi tóng móu, bǎi fú zuì zì fén sǐ, fú yǐ fèi wèi shù rén. zhèn yǐ dì yú qīn zuì jìn, wèi rěn qióng zhì qí shì. jīn nǎi chēng bīng gòu luàn, tú wēi zōng shè, huò zuì tiān dì zǔ zōng, yì bù róng shè. shì yòng jiǎn fā dà bīng, wǎng zhì jué fá. zī ěr zhōng wài chén mín jūn shì, gè huái zhōng shǒu yì, yǔ guó tóng xīn, sǎo zī nì fēn, yǒng ān zhì zhì." xún mìng ān lù hóu wú jié, jiāng yīn hóu wú gāo, dū du gěng huán, dōu zhǐ huī shèng yōng pān zhōng yáng sōng gù chéng xú kǎi lǐ yǒu chén huī píng ān, fēn dào bìng jìn. zhì píng yàn bù zhèng shǐ sī yú zhēn dìng, shàng shū bào zhāo zhǎng sī shì.
秋七月癸酉,燕王棣举兵反,杀布政使张昺、都司谢贵。长史葛诚、指挥卢振、教授余逢辰死之。参政郭资、副使墨麟、佥事吕震等降于燕。指挥马宣走蓟州,佥瑱走居庸。宋忠趋北平,闻变退保怀来。通州、遵化、密云相继降燕。丙子,燕兵陷蓟州,马宣战死。己卯,燕兵陷居庸关。甲申,陷怀来,宋忠、俞瑱被执死,都指挥彭聚、孙泰力战死,永平指挥使郭亮等叛降燕。壬辰,谷王橞自宣府奔京师。长兴侯耿炳文为征虏大将军,驸马都尉李坚、都督甯忠为左、右副将军,帅师讨燕。祭告天地宗庙社稷,削燕属籍。诏曰:“邦家不造,骨肉周亲屡谋僣逆。去年,周庶人橚僣为不轨,辞连燕、齐、湘三王。朕以亲亲故,止正橚罪。今年齐王榑谋逆,又与棣、柏同谋,柏伏罪自焚死,榑已废为庶人。朕以棣于亲最近,未忍穷治其事。今乃称兵构乱,图危宗社,获罪天地祖宗,义不容赦。是用简发大兵,往致厥罚。咨尔中外臣民军士,各怀忠守义,与国同心,扫兹逆氛,永安至治。”寻命安陆侯吴杰,江阴侯吴高,都督耿瓛,都指挥盛庸、潘忠、杨松、顾成、徐凯、李友、陈晖、平安,分道并进。置平燕布政使司于真定,尚书暴昭掌司事。
bā yuè jǐ yǒu, gěng bǐng wén bīng cì zhēn dìng, xú kǎi tún hé jiān, pān zhōng yáng sōng tún mào zhōu. rén zǐ, yàn bīng xiàn xióng xiàn, pān zhōng yáng sōng zhàn yú yuè yàng qiáo, bèi zhí. mào zhōu xiàn. rén xū, gěng bǐng wén jí yàn bīng zhàn yú hū tuó hé běi, bài jī, lǐ jiān níng zhōng gù chéng bèi zhí, bǐng wén tuì bǎo zhēn dìng. yàn bīng gōng zhī bù kè, yǐn qù. zhào liáo wáng zhí níng wáng quán guī jīng shī, quán bù zhì, zhào xuē hù wèi. dīng mǎo, cáo guó gōng lǐ jǐng lóng wèi zhēng lǔ dà jiàng jūn, dài gěng bǐng wén. jiǔ yuè wù chén, wú gāo gěng huán yáng wén shuài liáo dōng bīng, wéi yǒng píng. wù yín, jǐng lóng bīng cì hé jiān, yàn bīng yuán yǒng píng, wú gāo tuì bǎo shān hǎi guān.
八月己酉,耿炳文兵次真定,徐凯屯河间,潘忠、杨松屯鄚州。壬子,燕兵陷雄县,潘忠、杨松战于月漾桥,被执。鄚州陷。壬戌,耿炳文及燕兵战于滹沱河北,败绩,李坚、甯忠、顾成被执,炳文退保真定。燕兵攻之不克,引去。召辽王植、宁王权归京师,权不至,诏削护卫。丁卯,曹国公李景隆为征虏大将军,代耿炳文。九月戊辰,吴高、耿瓛、杨文帅辽东兵,围永平。戊寅,景隆兵次河间,燕兵援永平,吴高退保山海关。
dōng shí yuè, yàn bīng zì liú jiā kǒu jiān dào xí xiàn dà níng, shǒu jiāng zhū jiàn sǐ zhī. zǒng bīng guān liú zhēn dū du chén hēng yuán dà níng, hēng pàn jiàng yàn. yàn yǐ níng wáng quán jí duǒ yán sān wèi zú guī běi píng. xīn hài, lǐ jǐng lóng chóng wéi běi píng, yàn bīng hái jiù. shí yī yuè xīn wèi, lǐ jǐng lóng jí yàn bīng zhàn yú zhèng cūn bà, bài jī, bēn dé zhōu, zhū jūn jǐn kuì. yàn wáng dì zài shàng shū yú cháo. dì wèi bà qí tài huáng zǐ chéng guān, réng liú jīng shī.
冬十月,燕兵自刘家口间道袭陷大宁,守将朱鉴死之。总兵官刘真、都督陈亨援大宁,亨叛降燕。燕以宁王权及朵颜三卫卒归北平。辛亥,李景隆重围北平,燕兵还救。十一月辛未,李景隆及燕兵战于郑村坝,败绩,奔德州,诸军尽溃。燕王棣再上书于朝。帝为罢齐泰、黄子澄官,仍留京师。
èr nián chūn zhēng yuè bǐng yín shuò, zhào tiān xià lái zhāo guān wù hè. dīng mǎo, shì diàn yú xiān shī kǒng zǐ. èr yuè, yàn bīng xiàn wèi zhōu, jìn gōng dà tóng. lǐ jǐng lóng zì dé zhōu fù yuán, yàn bīng hái běi píng. bǎo dìng zhī fǔ luò qiān pàn jiàng yàn. jiǎ zǐ, fù yǐ dū chá yuàn wèi yù shǐ fǔ. jūn jiāng zhè tián fù. zhào yuē:" guó jiā yǒu wéi zhèng zhī gōng, jiāng zhè fù dú zhòng, ér sū sōng guān tián xī zhǔn sī shuì, yòng chéng yī shí, qǐ kě wèi dìng zé. jīn xī yǔ jiǎn miǎn, mǔ wú yú yī dòu. sū sōng rén réng dé guān hù bù." sān yuè bǐng yín shuò, rì yǒu shí zhī. cì hú guǎng děng jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà.
二年春正月丙寅朔,诏天下来朝官勿贺。丁卯,释奠于先师孔子。二月,燕兵陷蔚州,进攻大同。李景隆自德州赴援,燕兵还北平。保定知府雒佥叛降燕。甲子,复以都察院为御史府。均江、浙田赋。诏曰:“国家有惟正之供,江、浙赋独重,而苏、松官田悉准私税,用惩一时,岂可为定则。今悉与减免,亩毋逾一斗。苏、松人仍得官户部。”三月丙寅朔,日有食之。赐胡广等进士及第、出身有差。
xià sì yuè jǐ wèi, lǐ jǐng lóng jí yàn bīng zhàn yú bái gōu hé, bài zhī. míng rì fù zhàn, bài jī, dū du qú néng yuè guī hóu yú yuān zhǐ huī téng jù děng jiē zhàn sǐ, jǐng lóng bēn dé zhōu. wǔ yuè xīn wèi, bēn jǐ nán. yàn bīng xiàn dé zhōu, suì gōng jǐ nán. gēng chén, jǐng lóng bài jī yú chéng xià, nán zǒu. cān zhèng tiě xuàn dū du shèng yōng xī lì yù zhī. liù yuè jǐ yǒu, qiǎn shàng bǎo chéng lǐ dé chéng yù yàn bà bīng.
夏四月己未,李景隆及燕兵战于白沟河,败之。明日复战,败绩,都督瞿能、越巂侯俞渊、指挥滕聚等皆战死,景隆奔德州。五月辛未,奔济南。燕兵陷德州,遂攻济南。庚辰,景隆败绩于城下,南走。参政铁铉、都督盛庸悉力御之。六月己酉,遣尚宝丞李得成谕燕罢兵。
qiū bā yuè guǐ sì, chéng tiān mén zāi, zhào qiú zhí yán. wù shēn, shèng yōng tiě xuàn jī bài yàn bīng, jǐ nán wéi jiě, fù dé zhōu. jiǔ yuè, zhào lù hóng wǔ zhōng gōng chén zuì fèi zhě hòu. xīn wèi, fēng shèng yōng lì chéng hóu, zhuó tiě xuàn shān dōng bù zhèng shǐ, cān zàn jūn wù, xún jìn bīng bù shàng shū. yǐ yōng wèi píng yàn jiāng jūn, dū du chén huī píng ān fù zhī. yōng tún dé zhōu, píng ān jí wú jié tún dìng zhōu, xú kǎi tún cāng zhōu.
秋八月癸巳,承天门灾,诏求直言。戊申,盛庸、铁铉击败燕兵,济南围解,复德州。九月,诏录洪武中功臣罪废者后。辛未,封盛庸历城侯,擢铁铉山东布政使,参赞军务,寻进兵部尚书。以庸为平燕将军,都督陈晖、平安副之。庸屯德州,平安及吴杰屯定州,徐凯屯沧州。
dōng shí yuè, zhào lǐ jǐng lóng hái, shè bù zhū. gēng shēn, yàn bīng xí cāng zhōu, xú kǎi bèi zhí. shí èr yuè jiǎ wǔ, yàn bīng fàn jǐ níng, báo dōng chāng. yǐ mǎo, shèng yōng jī bài zhī. zhǎn qí jiāng zhāng yù. bǐng chén, fù zhàn, yòu bài zhī, yàn bīng zǒu guǎn táo. yōng jūn shì dà zhèn, xí zhū tún jūn hé jī yàn, jué qí guī lù.
冬十月,召李景隆还,赦不诛。庚申,燕兵袭沧州,徐凯被执。十二月甲午,燕兵犯济宁,薄东昌。乙卯,盛庸击败之。斩其将张玉。丙辰,复战,又败之,燕兵走馆陶。庸军势大振,檄诸屯军合击燕,绝其归路。
sān nián chūn zhēng yuè xīn yǒu shuò, níng mìng shén bǎo chéng, gào tiān dì zōng miào, yù fèng tiān diàn shòu cháo hè. yǐ chǒu, wú jié píng ān yāo jī yàn bīng yú shēn zhōu, bù lì. xīn wèi, dà sì tiān dì yú nán jiāo. dīng chǒu, xiǎng tài miào, gào dōng chāng jié. fù qí tài huáng zǐ chéng guān. sān yuè xīn sì, shèng yōng bài yàn bīng yú jiā hé, zhǎn qí jiāng tán yuān. zài zhàn bù lì, dōu zhǐ huī zhuāng dé chǔ zhì děng lì zhàn sǐ. rén wǔ, fù zhàn, bài jī, yōng zǒu dé zhōu. dīng hài, dū du hé fú yuán dé zhōu. guǐ sì, biǎn qí tài huáng zǐ chéng yù yàn bà bīng. rùn yuè jǐ hài, wú jié píng ān jí yàn zhàn yú gǎo chéng, bài jī, hái bǎo zhēn dìng. yàn bīng lüè zhēn dìng shùn dé guǎng píng dà míng. dì shàng shū dú zhào hái zhū jiàng xī bīng, qiǎn dà lǐ shǎo qīng xuē yán bào zhī. shì yuè, lǐ zhì chéng, bān xíng tiān xià.
三年春正月辛酉朔,凝命神宝成,告天地宗庙,御奉天殿受朝贺。乙丑,吴杰、平安邀击燕兵于深州,不利。辛未,大祀天地于南郊。丁丑,享太庙,告东昌捷。复齐泰、黄子澄官。三月辛巳,盛庸败燕兵于夹河,斩其将谭渊。再战不利,都指挥庄得、楚智等力战死。壬午,复战,败绩,庸走德州。丁亥,都督何福援德州。癸巳,贬齐泰、黄子澄、谕燕罢兵。闰月己亥,吴杰、平安及燕战于藁城,败绩,还保真定。燕兵掠真定、顺德广平、大名。棣上书读召还诸将息兵,遣大理少卿薛岩报之。是月,《礼制》成,颁行天下。
xià wǔ yuè jiǎ yín, shèng yōng yǐ bīng è yàn xiǎng dào, bù kè. dì fù qiǎn shǐ shàng shū, xià qí shǐ yú yù. liù yuè rén shēn, yàn jiāng lǐ yuǎn kòu pèi xiàn, fén liáng sōu. rén wǔ, dū du yuán yǔ yāo jī zhī, bài jī.
夏五月甲寅,盛庸以兵扼燕饷道,不克。棣复遣使上书,下其使于狱。六月壬申,燕将李远寇沛县,焚粮艘。壬午,都督袁宇邀击之,败绩。
qiū qī yuè jǐ chǒu, yàn bīng lüè zhāng dé. dīng yǒu, píng ān zì zhēn dìng gōng běi píng. rén yín, dà tóng shǒu jiāng fáng zhāo shuài bīng yóu zǐ jīng guān qū bǎo dìng, zhù yì zhōu xī shuǐ zhài. jiǔ yuè jiǎ chén, píng ān jí yàn jiāng liú jiāng zhàn yú běi píng, bài jī, hái bǎo zhēn dìng.
秋七月己丑,燕兵掠彰德。丁酉,平安自真定攻北平。壬寅,大同守将房昭帅兵由紫荆关趋保定,驻易州西水寨。九月甲辰,平安及燕将刘江战于北平,败绩,还保真定。
dōng shí yuè dīng sì, zhēn dìng zhū jiàng qiǎn bīng yuán fáng zhāo, jí yàn wáng zhàn yú qí méi shān, bài jī. shí yī yuè rén chén, liáo dōng zǒng bīng guān yáng wén gōng yǒng píng, jí liú jiāng zhàn yú chāng lí, bài jī. jǐ hài, píng ān bài yàn jiāng lǐ bīn yú yáng cūn. shí èr yuè guǐ hài, yàn bīng fén zhēn dìng jūn chǔ. zhào zhōng guān fèng shǐ qīn bào lì mín zhě, suǒ zài yǒu sī xì zhì. shì yuè, fù mǎ dū wèi méi yīn zhèn huái ān. tài zǔ shí lù chéng.
冬十月丁巳,真定诸将遣兵援房昭,及燕王战于齐眉山,败绩。十一月壬辰,辽东总兵官杨文攻永平,及刘江战于昌黎,败绩。己亥,平安败燕将李彬于杨村。十二月癸亥,燕兵焚真定军储。诏中官奉使侵暴吏民者,所在有司系治。是月,驸马都尉梅殷镇淮安。《太祖实录》成。
sì nián chūn zhēng yuè jiǎ shēn, zhào gù zhōu wáng sù yú méng huà, jū zhī jīng shī. yàn bīng lián xiàn dōng ē dōng píng wèn shàng yǎn zhōu jì yáng, dōng píng lì mù zhèng huá, jì yáng jiào yù wáng shěng jiē sǐ zhī. jiǎ shēn, wèi guó gōng xú huī zǔ shuài shī yuán shān dōng. yàn bīng xiàn pèi xiàn, zhī xiàn yán bó wěi zhǔ bù táng zǐ qīng diǎn shǐ huáng qiān sǐ zhī. guǐ chǒu, báo xú zhōu. èr yuè jiǎ yín, dū du hé fú jí chén huī píng ān jūn jǐ níng, shèng yōng jūn huái shàng. jǐ mǎo, gēng dìng pǐn guān xūn jiē. sān yuè, yàn bīng gōng sù zhōu, píng ān zhuī jí yú féi hé, zhǎn qí jiāng wáng zhēn, yù fú bài jī, sù zhōu xiàn.
四年春正月甲申,召故周王橚于蒙化,居之京师。燕兵连陷东阿、东平、汶上、兖州、济阳,东平吏目郑华,济阳教谕王省皆死之。甲申,魏国公徐辉祖帅师援山东。燕兵陷沛县,知县颜伯玮、主簿唐子清、典史黄谦死之。癸丑,薄徐州。二月甲寅,都督何福及陈晖、平安军济宁,盛庸军淮上。己卯,更定品官勋阶。三月,燕兵攻宿州,平安追及于淝河,斩其将王真,遇伏败绩,宿州陷。
xià sì yuè dīng mǎo, hé fú píng ān bài yàn bīng yú xiǎo hé, zhǎn qí jiāng chén wén. jiǎ xū, xú huī zǔ děng bài yàn bīng yú qí méi shān, zhǎn qí jiāng lǐ bīn, yàn bīng jù, móu běi guī. huì dì wén é yán, wèi yàn bīng yǐ běi, zhào huī zǔ hái, hé fú jūn yì gū. gēng chén, zhū jiàng jí yàn bīng dà zhàn yú líng bì, bài jī, chén huī píng ān lǐ bù shì láng chén xìng shàn dà lǐ sì qīng péng yǔ míng jiē bèi zhí. wǔ yuè guǐ wèi, yáng wén shuài liáo dōng bīng fù jǐ nán, kuì yú zhí zhān. jǐ chǒu, shèng yōng jūn kuì yú huái shàng, yàn bīng dù huái, qū yáng zhōu. zhǐ huī wáng lǐ děng pàn jiàng yàn, yù shǐ wáng bīn zhǐ huī chóng gāng sǐ zhī. xīn chǒu, yàn bīng zhì liù hé, zhū jūn yíng zhàn, bài jī. rén yín, zhào tiān xià qín wáng, qiǎn yù shǐ dài fū liàn zi níng shì láng huáng guān xiū zhuàn wáng shū yīng fēn dào zhēng bīng. zhào qí tài huáng zǐ chéng hái. sū zhōu zhī fǔ yáo shàn níng bō zhī fǔ wáng jìn huī zhōu zhī fǔ chén yàn huí lè píng zhī xiàn zhāng yàn fāng gè qǐ bīng rù wèi. jiǎ chén, qiǎn qìng chéng jùn zhǔ rú yàn shī, yì gē dì bà bīng.
夏四月丁卯,何福、平安败燕兵于小河,斩其将陈文。甲戌,徐辉祖等败燕兵于齐眉山,斩其将李斌,燕兵惧,谋北归。会帝闻讹言,谓燕兵已北,召辉祖还,何福军亦孤。庚辰,诸将及燕兵大战于灵璧,败绩,陈晖、平安、礼部侍郎陈性善、大理寺卿彭与明皆被执。五月癸未,杨文帅辽东兵赴济南,溃于直沾。己丑,盛庸军溃于淮上,燕兵渡淮,趋扬州。指挥王礼等叛降燕,御史王彬、指挥崇刚死之。辛丑,燕兵至六合,诸军迎战,败绩。壬寅,诏天下勤王,遣御史大夫练子宁、侍郎黄观、修撰王叔英分道徵兵。召齐泰、黄子澄还。苏州知府姚善、宁波知府王琎、徽州知府陈彦回、乐平知县张彦方各起兵入卫。甲辰,遣庆成郡主如燕师,议割地罢兵。
liù yuè guǐ chǒu, shèng yōng shuài zhōu shī bài yàn bīng yú pǔ zǐ kǒu, fù zhàn bù lì. dū du qiān shì chén xuān yǐ zhōu shī pàn fù yú yàn. yǐ mǎo, yàn bīng dù jiāng, shèng yōng zhàn yú gāo zī gǎng, bài jī. wù wǔ, zhèn jiāng shǒu jiāng tóng jùn pàn jiàng yàn. gēng shēn, yàn bīng zhì lóng tán. xīn yǒu, mìng zhū wáng fēn shǒu dū chéng, qiǎn lǐ jǐng lóng jí bīng bù shàng shū rú cháng dū du wáng zuǒ rú yàn jūn, shēn qián yuē. rén xū, fù qiǎn gǔ wáng huì ān wáng yíng wǎng. jiē bù tīng. jiǎ zǐ, qiǎn shǐ qí là shū sì chū, cù qín wáng bīng. yǐ chǒu, yàn bīng fàn jīn chuān mén, zuǒ dū du xú zēng shòu móu nèi yìng, fú zhū. gǔ wáng huì jí lǐ jǐng lóng pàn, nà yàn bīng, dū chéng xiàn. gōng zhōng huǒ qǐ, dì bù zhī suǒ zhōng. yàn wáng qiǎn zhōng shǐ chū dì hòu shī yú huǒ zhōng, yuè bā rì rén shēn zàng zhī.
六月癸丑,盛庸帅舟师败燕兵于浦子口,复战不利。都督佥事陈瑄以舟师叛附于燕。乙卯,燕兵渡江,盛庸战于高资港,败绩。戊午,镇江守将童俊叛降燕。庚申,燕兵至龙潭。辛酉,命诸王分守都城,遣李景隆及兵部尚书茹瑺、都督王佐如燕军,申前约。壬戌,复遣谷王橞、安王楹往。皆不听。甲子,遣使齐蜡书四出,促勤王兵。乙丑,燕兵犯金川门,左都督徐增寿谋内应,伏诛。谷王橞及李景隆叛,纳燕兵,都城陷。宫中火起,帝不知所终。燕王遣中使出帝后尸于火中,越八日壬申葬之。
huò yún dì yóu dì dào chū wáng. zhèng tǒng wǔ nián. yǒu sēng zì yún nán zhì guǎng xī, guǐ chēng jiàn wén huáng dì. ēn ēn zhī fǔ cén yīng wén yú cháo. àn wèn, nǎi jūn zhōu rén yáng xíng xiáng, nián yǐ jiǔ shí yú, xià yù, yuè sì yuè sǐ. tóng móu sēng shí èr rén, jiē shù liáo dōng. zì hòu diān qián bā shǔ jiān, xiāng chuán yǒu dì wèi sēng shí wǎng lái jī. zhèng dé wàn lì chóng zhēn jiān, zhū chén qǐng xù fēng dì hòu, jí jiā miào shì, jiē xià bù yì, bù guǒ xíng. dà qīng qián lóng yuán nián, zhào tíng chén jí yì, zhuī shì yuē gōng mǐn huì huáng dì.
或云帝由地道出亡。正统五年。有僧自云南至广西,诡称建文皇帝。恩恩知府岑瑛闻于朝。按问,乃钧州人杨行祥,年已九十余,下狱,阅四月死。同谋僧十二人,皆戍辽东。自后滇、黔、巴、蜀间,相传有帝为僧时往来迹。正德、万历、崇祯间,诸臣请续封帝后,及加庙谥,皆下部议,不果行。大清乾隆元年,诏廷臣集议,追谥曰恭闵惠皇帝。
zàn yuē: huì dì tiān zī rén hòu. jiàn zuò zhī chū, qīn xián hào xué, zhào yòng fāng xiào rú děng. diǎn zhāng zhì dù, ruì yì fù gǔ. cháng yīn bìng yàn cháo, yǐn chāng lóng jìn jiàn, jí shēn zì yǐn jiù, xuān qí shū yú zhōng wài. yòu chú jūn wèi dān dīng, jiǎn sū sōng zhòng fù, jiē huì mín zhī dà zhě. nǎi gé mìng ér hòu, jì nián fù chēng hóng wǔ, sì shì zǐ sūn chén shù yǐ jì zài wèi xián, cǎo yě chuán yí, bù wú é miù. gèng yuè shèng cháo, dé jīng lùn dìng, zūn míng yī huì, jūn dé yòng zhāng, yì zāi.
赞曰:惠帝天资仁厚。践阼之初,亲贤好学,召用方孝孺等。典章制度,锐意复古。尝因病晏朝,尹昌隆进谏,即深自引咎,宣其疏于中外。又除军卫单丁,减苏、松重赋,皆惠民之大者。乃革命而后,纪年复称洪武,嗣是子孙臣庶以纪载为嫌,草野传疑,不无讹谬。更越圣朝,得经论定,尊名壹惠,君德用彰,懿哉。