yú fú èr
◎輿服二
huáng dì miǎn fú hòu fēi guān fú huáng tài zǐ qīn wáng yǐ xià guān fú
○皇帝冕服 后妃冠服 皇太子親王以下冠服
huáng dì miǎn fú: hóng wǔ yuán nián, xué shì táo ān qǐng zhì wǔ miǎn. tài zǔ yuē: cǐ lǐ tài fán. jì tiān dì zōng miào, fú gǔn miǎn. shè jì děng sì, fú tōng tiān guān, jiàng shā páo. yú bù yòng. sān nián, gēng dìng zhēng dàn dōng zhì shèng jié bìng fú gǔn miǎn, jì shè jì xiān nóng cè bài, yì rú zhī. shí liù nián, dìng gǔn miǎn zhī zhì. miǎn, qián yuán hòu fāng, xuán biǎo xūn lǐ. qián hòu gè shí èr liú, liú wǔ cǎi, yù shí èr, zhū wǔ, cǎi sāo shí yǒu èr jiù, jiù xiāng qù yī cùn. hóng sī zǔ wèi yīng, tǒu kuàng chōng ěr, yù zān dǎo. gǔn, xuán yī huáng shang, shí èr zhāng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng liù zhāng zhī yú yī, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú liù zhāng xiù yú shang. bái luó dà dài, hóng lǐ. bì xī suí shang sè, xiù lóng huǒ shān wén. yù gé dài, yù pèi. dà shòu liù cǎi, chì huáng hēi bái piǎo lǜ, xiǎo shòu sān, sè tóng dà shòu. jiān shī sān yù huán. bái luó zhōng dān, fú lǐng, qīng yuán zhuàn. huáng wà huáng xì, jīn shì. èr shí liù nián, gēng dìng gǔn miǎn shí èr zhāng. miǎn bǎn guǎng yī chǐ èr cùn, zhǎng èr chǐ sì cùn. guān shàng yǒu fù, xuán biǎo zhū lǐ, yú rú jiù zhì. guī zhǎng yī chǐ èr cùn. gǔn, xuán yī xūn shang, shí èr zhāng rú jiù zhì. zhōng dān yǐ sù shā wèi zhī. hóng luó bì xī, shàng guǎng yī chǐ, xià guǎng èr chǐ, zhǎng sān chǐ, zhī huǒ lóng shān sān zhāng. gé dài pèi yù, zhǎng sān chǐ sān cùn. dà dài sù biǎo zhū lǐ, liǎng biān yòng yuán, shàng yǐ zhū jǐn, xià yǐ lǜ jǐn. dà shòu, liù cǎi huáng bái chì xuán piǎo lǜ zhī chéng, chún xuán zhì wǔ bǎi shǒu. fán hé dān fǎng wèi yī xì, sì xì wèi yī fú, wǔ fú wèi yī shǒu. xiǎo shòu sān, sè tóng dà shòu. jiān zhī sān yù huán. zhū wà, chì xì. yǒng lè sān nián dìng, miǎn guàn yǐ zào shā wèi zhī, shàng fù yuē yán, tóng bǎn wèi zhì, yī zhī yǐ qǐ, xuán biǎo zhū lǐ, qián yuán hòu fāng. yǐ yù héng wéi guān, yù zān guàn niǔ, niǔ yǔ guān wǔ zú qián tǐ xià yuē wǔ, suī zài guān zhī xià, yì yuē wǔ. bìng xì yīng chù, jiē shì yǐ jīn. yán yǐ zuǒ yòu chuí tǒu kuàng chōng ěr, yòng huáng yù. xì yǐ xuán dǎn, chéng yǐ bái yù zhèn zhū hóng. yú rú jiù zhì. yù guī zhǎng yī chǐ èr cùn, shàn qí shàng, kè shān sì, yǐ xiàng sì zhèn zhī shān, gài zhōu zhèn guī zhī zhì, yì yú dà guī bù zhuàn zhě yě. yǐ huáng qǐ yuē qí xià, bié yǐ náng tāo zhī, jīn lóng wén. gǔn fú shí yǒu èr zhāng. xuán yī bā zhāng, rì yuè lóng zài jiān, xīng chén shān zài bèi, huǒ huá chóng zōng yí zài xiù, měi xiù gè sān. jiē zhī chéng běn shǎi lǐng biǎo zhuàn jū. biǎo zhě xiù duān. zhuàn zhě yī yuán. xūn shang sì zhāng, zhī zǎo fěn mǐ fǔ fú gè èr, qián sān fú, hòu sì fú, qián hòu bù xiāng shǔ, gòng yāo, yǒu pì jī, běn shǎi bì tì. shang cè yǒu chún wèi zhī bì, shang xià yǒu chún wèi zhī tì, chún zhě yuán yě. zhōng dān yǐ sù shā wèi zhī. qīng lǐng biǎo zhuàn jū, lǐng zhī fú wén shí sān. bì xī suí shang sè, sì zhāng, zhī zǎo fěn mǐ fǔ fú gè èr. běn shǎi yuán, yǒu xún, shī yú fèng zhōng. yù gōu èr. yù pèi èr, gè yòng yù háng yī yǔ yī jū èr chōng yá yī huáng èr yǔ xià chuí yù huā yī yù dī èr zhuàn shì yún lóng wén miáo jīn. zì háng ér xià xì zǔ wǔ, guàn yǐ yù zhū. xíng zé chōng yá èr dī yǔ huáng xiāng chù yǒu shēng. jīn gōu èr. yǒu èr xiǎo shòu, liù cǎi huáng bái chì xuán piǎo lǜ xūn zhì. dà shòu, liù cǎi huáng bái chì xuán piǎo lǜ xūn zhì, sān xiǎo shòu, sè tóng dà shòu. jiān shī sān yù huán, lóng wén, jiē zhī chéng. wà xì jiē chì sè, xì yòng hēi qú chún, yǐ huáng shì xì shǒu.
皇帝冕服:洪武元年,學士陶安請制五冕。太祖曰:「此禮太繁。祭天地、宗廟,服袞冕。社稷等祀,服通天冠,絳紗袍。餘不用。」三年,更定正旦、冬至、聖節並服袞冕,祭社稷、先農、冊拜,亦如之。十六年,定袞冕之制。冕,前圓後方,玄表纁里。前後各十二旒,旒五采,玉十二,珠五,采繅十有二就,就相去一寸。紅絲組為纓,黈纊充耳,玉簪導。袞,玄衣黃裳,十二章,日、月、星辰、山、龍、華蟲六章織於衣,宗彝、藻、火、粉米、黼、黻六章繡於裳。白羅大帶,紅里。蔽膝隨裳色,繡龍、火、山文。玉革帶,玉佩。大綬六采,赤、黃、黑、白、縹、綠,小綬三,色同大綬。間施三玉環。白羅中單,黻領,青緣襈。黃襪黃舄,金飾。二十六年,更定袞冕十二章。冕版廣一尺二寸,長二尺四寸。冠上有覆,玄表朱里,餘如舊制。圭長一尺二寸。袞,玄衣纁裳,十二章如舊制。中單以素紗為之。紅羅蔽膝,上廣一尺,下廣二尺,長三尺,織火、龍、山三章。革帶佩玉,長三尺三寸。大帶素表朱里,兩邊用緣,上以朱錦,下以綠錦。大綬,六采(黃、白、赤、玄、縹、綠)織成,純玄質五百首。(凡合單紡為一系,四係為一扶,五扶為一首。)小綬三,色同大綬。間織三玉環。朱襪,赤舄。永樂三年定,冕冠以皂紗為之,上覆曰綖,桐板為質,衣之以綺,玄表朱里,前圓後方。以玉衡維冠,玉簪貫紐,紐與冠武(足前體下曰武,綏在冠之下,亦曰武。)並系纓處,皆飾以金。綖以左右垂黈纊充耳,(用黃玉。)系以玄紞,承以白玉瑱朱紘。餘如舊制。玉圭長一尺二寸,剡其上,刻山四,以象四鎮之山,蓋周鎮圭之制,異於大圭不瑑者也。以黃綺約其下,別以囊韜之,金龍文。袞服十有二章。玄衣八章,日、月、龍在肩,星辰、山在背,火、華蟲、宗彝在袖,(每袖各三。)皆織成本色領褾襈裾。(褾者袖端。襈者衣緣。)纁裳四章,織藻、粉米、黼、黻各二,前三幅,後四幅,前後不相屬,共腰,有辟積,本色綼裼。裳側有純謂之綼,裳下有純謂之裼,純者緣也。中單以素紗為之。青領褾襈裾,領織黻文十三。蔽膝隨裳色,四章,織藻、粉米、黼黻各二。本色緣,有紃,施於縫中。玉鈎二。玉佩二,各用玉珩一、瑀一、琚二、沖牙一、璜二;瑀下垂玉花一、玉滴二;瑑飾雲龍文描金。自珩而下系組五,貫以玉珠。行則沖牙、二滴與璜相觸有聲。金鈎二。有二小綬,六采(黃、白、赤、玄、縹、綠)纁質。大綬,六采(黃、白、赤、玄、縹、綠)纁質,三小綬,色同大綬。間施三玉環,龍文,皆織成。襪舄皆赤色,舄用黑絇純,以黃飾舄首。
jiā jìng bā nián, yù gé chén zhāng cōng: gǔn miǎn yǒu gé dài, jīn hé bù yòng? cōng duì yuē: àn chén xiáng dào lǐ shū, gǔ gé dài dà dài, jiē wèi zhī pán. gé dài yǐ dào pèi fú, rán hòu jiā yǐ dà dài, ér hù jìn yú èr dài zhī jiān. fū gé dài qián xì fú, hòu xì shòu, zuǒ yòu xì pèi, zì gǔ miǎn biàn héng yòng zhī. jīn wéi bù yòng gé dài, yǐ zhì qián hòu pèi fú jiē wú suǒ xì, suì fù shǔ shang yào zhī jiān, shī gǔ zhì yǐ. dì yuē: miǎn fú sì tiān dì, xiǎng zǔ zōng, ruò què gé dài, fēi qí míng shèng fú zhī yì. jí guān huì diǎn zài bì xī yòng luó, shàng zhī huǒ shān lóng sān zhāng, bìng dà dài yuán yòng jǐn, jiē yǔ jīn suǒ fú bù hé. qīng kě bìng gé dài xì bì xī pèi shòu zhī shì, xiáng kǎo huì tú yǐ jìn. yòu yún: yī shang fēn shàng xià fú, ér jīn yī héng yǎn shang. shang zhì rú wéi, ér jīn liǎng fú. zhèn yì yī dàn dāng yǔ shang yào xià qí, ér lù shang zhī liù zhāng, hé rú? yǐ, yòu yù cōng yǐ biàn gèng zǔ zhì wèi yí. cōng duì yuē: chén kǎo lǐ zhì, yī bù yǎn shang, yǔ shèng yì yǔn hé. fū yī liù zhāng, shang liù zhāng, yì gè yǒu qǔ, yī zì bù róng yǎn shang. dà míng jí lǐ jí huì diǎn yǔ gǔ zhì bù yì. jīn yī bā zhāng, shang sì zhāng, gù yī cháng yǎn shang, rán yú diǎn jí wú suǒ zhǔn. nèi gé suǒ cáng tú zhù, gài yīn guān sī zhī zào, xún xí é miù. jīn dìng zhèng zhī, nǎi fù zǔ zhì, fēi yǒu biàn gèng. dì yì nǎi jué. yīn fù yù cōng yuē: yī yǒu liù zhāng, gǔ yǐ huì, jīn dāng yǐ zhī. zhèn mìng zhī rǎn jú kǎo guó chū miǎn fú, rì yuè gè jìng wǔ cùn, dāng cóng zhī. shang liù zhāng, gǔ yòng xiù, yì dāng cóng zhī. gǔ sè yòng xuán huáng, qǔ xiàng tiān dì. jīn shang yòng xūn, yú yì wú qǔ, dāng cóng gǔ. gé dài jí shù dài, hòu dāng yòng yù, yǐ pèi shòu xì zhī yú xià. bì xī suí shang sè, qí xiù shàng lóng xià huǒ, kě bù yòng shān. qīng yǔ nèi gé zhū chén tóng kǎo zhī. yú shì yáng yī qīng děng xiáng yì: gǔn miǎn zhī fú, zì huáng yú yǐ lái, xuán yī huáng shang, wèi shí èr zhāng. rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng, qí xù zì shàng ér xià, wèi yī zhī liù zhāng zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú, qí xù zì xià ér shàng, wèi shang zhī liù zhāng. zì zhōu yǐ hòu jìn, biàn qí zhì, huò bā zhāng, huò jiǔ zhāng, yǐ lì yú gǔ yǐ. wǒ tài zǔ huáng dì fù dìng wèi shí èr zhāng zhī zhì, sī zào zhī guān réng xí chuǎn é, fēi zhì zuò zhī chū yì. fú qǐ shèng duàn bù yí. dì nǎi lìng zé jí gēng zhèng qí zhì. guàn yǐ yuán kuāng wū shā mào zhī, liú zhuì qī cǎi yù zhū shí èr, qīng kuàng chōng ěr, zhuì yù zhū èr, yú rú jiù zhì. xuán yī huáng shang, yī shang gè liù zhāng. hóng wǔ jiān jiù zhì, rì yuè jìng wǔ cùn, shang qián hòu lián shǔ rú wéi, liù zhāng yòng xiù. bì xī suí shang sè, luó wèi zhī, shàng xiù lóng yī, xià xiù huǒ sān, xì yú gé dài, dà dài sù biǎo zhū lǐ, shàng yuán yǐ zhū, xià yǐ lǜ. gé dài qián yòng yù, qí hòu wú yù, yǐ pèi shòu xì ér yǎn zhī. zhōng dān jí guī, jù rú yǒng lè jiān zhì. zhū wà, chì xì, huáng tiáo yuán xuán yīng jié.
嘉靖八年,諭閣臣張璁:「袞冕有革帶,今何不用?」璁對曰:「按陳祥道《禮書》,古革帶、大帶,皆謂之鞶。革帶以纛佩韍,然後加以大帶,而笏搢於二帶之間。夫革帶前系韍,後系綬,左右系佩,自古冕弁恆用之。今惟不用革帶,以至前後佩服皆無所系,遂附屬裳要之間,失古制矣。」帝曰:「冕服祀天地,享祖宗,若闕革帶,非齊明盛服之意。及觀《會典》載蔽膝用羅,上織火、山、龍三章,並大帶緣用錦,皆與今所服不合。卿可並革帶系蔽膝、佩、綬之式,詳考繪圖以進。」又云:「衣裳分上下服,而今衣恆掩裳。裳制如帷,而今兩幅。朕意衣但當與裳要下齊,而露裳之六章,何如?」已,又諭璁以變更祖制為疑。璁對曰:「臣考禮制,衣不掩裳,與聖意允合。夫衣六章,裳六章,義各有取,衣自不容掩裳。《大明集禮》及《會典》與古制不異。今衣八章,裳四章,故衣常掩裳,然於典籍無所准。內閣所藏圖注,蓋因官司織造,循習訛謬。今訂正之,乃復祖制,非有變更。」帝意乃決。因復諭璁曰:「衣有六章,古以繪,今當以織。朕命織染局考國初冕服,日月各徑五寸,當從之。裳六章,古用繡,亦當從之。古色用玄黃,取象天地。今裳用纁,於義無取,當從古。革帶即束帶,後當用玉,以佩綬系之於下。蔽膝隨裳色,其繡上龍下火,可不用山。卿與內閣諸臣同考之。」於是楊一清等詳議:「袞冕之服,自黃、虞以來,玄衣黃裳,為十二章。日、月、星辰、山、龍、華蟲,其序自上而下,為衣之六章;宗彝、藻、火、粉米、黼、黻,其序自下而上,為裳之六章。自周以後浸,變其制,或八章,或九章,已戾於古矣。我太祖皇帝復定為十二章之制,司造之官仍習舛訛,非製作之初意。伏乞聖斷不疑。」帝乃令擇吉更正其制。冠以圓匡烏紗冒之,旒綴七采玉珠十二,青纊充耳,綴玉珠二,餘如舊制。玄衣黃裳,衣裳各六章。洪武間舊制,日月徑五寸,裳前後連屬如帷,六章用繡。蔽膝隨裳色,羅為之,上繡龍一,下繡火三,繫於革帶,大帶素表朱里,上緣以朱,下以綠。革帶前用玉,其後無玉,以佩綬系而掩之。中單及圭,俱如永樂間制。朱襪,赤舄,黃條緣玄纓結。
huáng dì tōng tiān guān fú: hóng wǔ yuán nián dìng, jiāo miào shěng shēng, huáng tài zǐ zhū wáng guān hūn jiào jiè, zé fú tōng tiān guān jiàng shā páo. guān jiā jīn bó shān, fù chán shí èr, shǒu shī zhū cuì, hēi jiè zé, zǔ yīng, yù zān dǎo. jiàng shā páo, shēn yī zhì. bái shā nèi dān, zào lǐng biǎo zhuàn jū. jiàng shā bì xī, bái jiǎ dài, fāng xīn qǔ lǐng. bái wà, chì xì. qí gé dài pèi shòu, yǔ gǔn fú tóng.
皇帝通天冠服:洪武元年定,郊廟、省牲,皇太子諸王冠婚、醮戒,則服通天冠、絳紗袍。冠加金博山,附蟬十二,首施珠翠,黑介幘,組纓,玉簪導。絳紗袍,深衣制。白紗內單,皂領褾襈裾。絳紗蔽膝,白假帶,方心曲領。白襪,赤舄。其革帶、佩綬,與袞服同。
huáng dì pí biàn fú: shuò wàng shì cháo jiàng zhào jiàng xiāng jìn biǎo sì yí cháo gòng wài guān cháo jìn cè shì chuán lú jiē fú zhī. jiā jìng yǐ hòu, jì tài suì shān chuān zhū shén yì fú zhī. qí zhì zì hóng wǔ èr shí liù nián dìng. pí biàn yòng wū shā mào zhī, qián hòu gè shí èr fèng, měi fèng zhuì wǔ cǎi yù shí èr yǐ wèi shì, yù zān dǎo, hóng zǔ yīng. qí fú jiàng shā yī, bì xī suí yī sè. bái yù pèi gé dài. yù gōu bì, fēi bái dà dài. bái wà, hēi xì. yǒng lè sān nián dìng, pí biàn rú jiù zhì, wéi fèng jí guān wǔ bìng guàn zān xì yīng chù, jiē shì yǐ jīn yù. guī zhǎng rú miǎn fú zhī guī, yǒu jí, bìng shuāng zhí wén. jiàng shā páo, běn shǎi lǐng biǎo zhuàn jū. hóng shang, dàn bù zhī zhāng shù. zhōng dān, hóng lǐng biǎo zhuàn jū. yú jù rú miǎn fú nèi zhì.
皇帝皮弁服:朔望視朝、降詔、降香、進表、四夷朝貢、外官朝覲、策士傳臚皆服之。嘉靖以後,祭太歲山川諸神亦服之。其制自洪武二十六年定。皮弁用烏紗冒之,前後各十二縫,每縫綴五采玉十二以為飾,玉簪導,紅組纓。其服絳紗衣,蔽膝隨衣色。白玉佩革帶。玉鈎苾,緋白大帶。白襪,黑舄。永樂三年定,皮弁如舊制,惟縫及冠武並貫簪系纓處,皆飾以金玉。圭長如冕服之圭,有脊,並雙植文。絳紗袍,本色領褾襈裾。紅裳,但不織章數。中單,紅領褾襈裾。餘俱如冕服內製。
huáng dì wǔ biàn fú: míng chū qīn zhēng qiǎn jiāng fú zhī. jiā jìng bā nián yù gé chén zhāng cōng yún: huì diǎn jì qīn zhēng lèi mà zhī jì, jiē jù wǔ biàn fú. bù kě bù bèi. cōng duì: zhōu lǐ yǒu wéi biàn, wèi yǐ mèi wéi wèi biàn, yòu yǐ wèi yī shang. guó cháo shì gǔ sǔn yì, yǒu pí biàn zhī zhì. jīn wǔ biàn dāng rú pí biàn, dàn pí biàn yǐ hēi shā mào zhī, wǔ biàn dāng yǐ jiàng shā mào zhī. suí jù tú yǐ jìn. dì bào yuē: lǎn tú yǒu bì xíng, dàn wú xì chù. guān zhì gǔ xiàng shàng jiān, jīn pí biàn zé yuán. zhèn wéi shàng ruì qǔ qí qīng lì, dāng rú gǔ zhì. yòu yī shang bì xì jiē chì sè, hé wèi? qiě pèi shòu jù wú, yú jì yòng zhī, kě hū? cōng duì: zì gǔ fú miǎn biàn jù yòng gé dài, yǐ qián xì fú, hòu xì shòu. wéi biàn zhī bì, zhèng xì yú gé dài ěr. wǔ shì shàng wēi liè, gù sè chún yòng chì. dì fù bào cōng: guān fú yī shang bì xì jù rú gǔ zhì, zēng gé dài pèi shòu jí guī. nǎi dìng zhì, biàn shàng ruì, sè yòng chì, shàng shí èr fèng, zhōng zhuì wǔ cǎi yù, luò luò rú xīng zhuàng. mèi yī mèi shang mèi gé, jù chì sè. pèi shòu gé dài, rú cháng zhì. pèi shòu jí mèi gé, jù shàng xì yú gé dài. xì rú shang sè. yù guī shì zhèn guī chà xiǎo, shàn shàng fāng xià, yǒu zhuàn wén yuē tǎo zuì ān mín.
皇帝武弁服:明初親征遣將服之。嘉靖八年諭閣臣張璁云:「《會典》紀親征、類禡之祭,皆具武弁服。不可不備。」璁對:《周禮》有韋弁,謂以韎韋為弁,又以為衣裳。國朝視古損益,有皮弁之制。今武弁當如皮弁,但皮弁以黑紗冒之,武弁當以絳紗冒之。」隨具圖以進。帝報曰:「覽圖有韠形,但無系處。冠制古象上尖,今皮弁則圓。朕惟上銳取其輕利,當如古制。又衣裳韠舄皆赤色,何謂?且佩綬俱無,於祭用之,可乎?」璁對:「自古服冕弁俱用革帶,以前系韍,後系綬。韋弁之韠,正繫於革帶耳。武事尚威烈,故色純用赤。」帝復報璁:「冠服、衣裳、韠舄俱如古制,增革帶、佩綬及圭。」乃定製,弁上銳,色用赤,上十二縫,中綴五采玉,落落如星狀。韎衣、韎裳、韎韐,俱赤色。佩、綬、革帶,如常制。佩綬及韎韐,俱上繫於革帶。舄如裳色。玉圭視鎮圭差小,剡上方下,有篆文曰「討罪安民」。
huáng dì cháng fú: hóng wǔ sān nián dìng, wū shā zhé jiǎo xiàng shàng jīn, pán lǐng zhǎi xiù páo, shù dài jiān yòng jīn hǔ pò tòu xī. yǒng lè sān nián gēng dìng, guàn yǐ wū shā mào zhī, zhé jiǎo xiàng shàng, qí hòu míng yì shàn guān. páo huáng, pán lǐng, zhǎi xiù, qián hòu jí liǎng jiān gè zhī jīn pán lóng yī. dài yòng yù, xuē yǐ pí wèi zhī. xiān shì, hóng wǔ èr shí sì nián, dì wēi xíng zhì shén lè guān, jiàn yǒu jié wǎng jīn zhě. yì rì, mìng qǔ wǎng jīn, bān shì shí sān bù zhèng shǐ sī, rén wú guì jiàn, jiē guǒ wǎng jīn, yú shì tiān zǐ yì cháng fú wǎng jīn. yòu huì diǎn zài huáng tài sūn guān lǐ yǒu yún: zhǎng guān guì jiā wǎng jīn, ér huáng dì huáng tài zǐ guān fú, jù què ér bù zài.
皇帝常服:洪武三年定,烏紗折角向上巾,盤領窄袖袍,束帶間用金、琥珀、透犀。永樂三年更定,冠以烏紗冒之,折角向上,其後名翼善冠。袍黃,盤領,窄袖,前後及兩肩各織金盤龍一。帶用玉,靴以皮為之。先是,洪武二十四年,帝微行至神樂觀,見有結網巾者。翼日,命取網巾,頒示十三布政使司,人無貴賤,皆裹網巾,於是天子亦常服網巾。又《會典》載皇太孫冠禮有云:「掌冠跪加網巾」,而皇帝、皇太子冠服,俱闕而不載。
jiā jìng qī nián, gēng dìng yàn biàn fú. chū, dì yǐ yàn jū guān fú, shàng yán xí sú, yù zhāng cōng kǎo gǔ dì wáng yàn jū fǎ fú zhī zhì. cōng nǎi cǎi lǐ shū xuán duān shēn yī zhī wén, tú zhù yǐ jìn. dì wèi cān dìng qí zhì, yù cōng xiáng yì. cōng yán: gǔ zhě miǎn fú zhī wài, xuán duān shēn yī, qí yòng zuì guǎng. xuán duān zì tiān zǐ dá yú shì, guó jiā zhī mìng fú yě. shēn yī zì tiān zǐ dá yú shù rén, shèng xián zhī fǎ fú yě. jīn yǐ xuán duān jiā wén shì, bù yì jiù zhì, shēn yī yì huáng sè, bù lí zhōng yī, chéng dé dì wáng sǔn yì shí zhōng zhī dào. dì yīn yù lǐ bù yuē: gǔ xuán duān shàng xià tōng yòng, jīn fēi gǔ rén bǐ, suī yàn jū, yí biàn děng wēi. yīn zhuó gǔ zhì, gēng míng yuē yàn biàn, yù shēn gōng dú chù yǐ yàn ān wèi jiè zhī yì. qí zhì, guān kuāng rú pí biàn zhī zhì, mào yǐ wū shā, fēn shí yǒu èr bàn, gè yǐ jīn xiàn yā zhī, qián shì wǔ cǎi yù yún gè yī, hòu liè sì shān, zhū tiáo wèi zǔ yīng, shuāng yù zān. fú rú gǔ xuán duān zhī zhì, sè xuán, biān yuán yǐ qīng, liǎng jiān xiù rì yuè, qián pán yuán lóng yī, hòu pán fāng lóng èr, biān jiā lóng wén bā shí yī, lǐng yǔ liǎng qū gòng lóng wén wǔ jiǔ. rèn tóng qián hòu qí, gòng lóng wén sì jiǔ. chèn yòng shēn yī zhī zhì, sè huáng. mèi yuán qū fāng, xià qí fù shéng jí huái shí èr fú. sù dài, zhū lǐ qīng biǎo, lǜ yuán biān, yāo wéi shì yǐ yù lóng jiǔ. xuán lǚ, zhū yuán hóng yīng huáng jié. bái wà.
嘉靖七年,更定燕弁服。初,帝以燕居冠服,尚沿習俗,諭張璁考古帝王燕居法服之制。璁乃采《禮書》「玄端深衣」之文,圖注以進。帝為參定其制,諭璁詳議。璁言:「古者冕服之外,玄端深衣,其用最廣。玄端自天子達於士,國家之命服也。深衣自天子達於庶人,聖賢之法服也。今以玄端加文飾,不易舊制,深衣易黃色,不離中衣,誠得帝王損益時中之道。」帝因諭禮部曰:「古玄端上下通用,今非古人比,雖燕居,宜辨等威。」因酌古制,更名曰「燕弁」,寓深宮獨處、以燕安為戒之意。其制,冠匡如皮弁之制,冒以烏紗,分十有二瓣,各以金線壓之,前飾五采玉雲各一,後列四山,朱條為組纓,雙玉簪。服如古玄端之制,色玄,邊緣以青,兩肩繡日月,前盤圓龍一,後盤方龍二,邊加龍文八十一,領與兩祛共龍文五九。衽同前後齊,共龍文四九。襯用深衣之制,色黃。袂圓祛方,下齊負繩及踝十二幅。素帶,朱里青表,綠緣邊,腰圍飾以玉龍九。玄履,朱緣紅纓黃結。白襪。
huáng hòu guān fú: hóng wǔ sān nián dìng, shòu cè yè miào cháo huì, fú lǐ fú. qí guān yuán kuāng, mào yǐ fěi cuì, shàng shì jiǔ lóng sì fèng, dà huā shí èr shù, xiǎo huā shù rú zhī. liǎng bó bìn shí èr tián. yī yī, shēn qīng huì dí, chì zhì, wǔ sè shí èr děng. sù shā zhōng dān, fú lǐng, zhū luó hú lù zhuàn jū. bì xī suí yī sè, yǐ zōu wèi lǐng yuán, yòng dí wèi zhāng sān děng. dà dài suí yī sè, zhū lǐ pī qí wài, shàng yǐ zhū jǐn, xià yǐ lǜ jǐn, niǔ yuē yòng qīng zǔ. yù gé dài. qīng wà qīng xì, yǐ jīn shì. yǒng lè sān nián dìng zhì, qí guān shì cuì lóng jiǔ, jīn fèng sì, zhōng yī lóng xián dà zhū yī, shàng yǒu cuì gài, xià chuí zhū jié, yú jiē kǒu xián zhū dī, zhū cuì yún sì shí piàn, dà zhū huā xiǎo zhū huā shù rú jiù. sān bó bìn, shì yǐ jīn lóng cuì yún, jiē chuí zhū dī. cuì kǒu quān yī fù, shàng shì zhū bǎo tián huā shí èr, cuì tián rú qí shù. tuō lǐ jīn kǒu quān yī fù. zhū cuì miàn huā wǔ shì. zhū pái huán yī duì. zào luó é zi yī, miáo jīn lóng wén, yòng zhū èr shí yī. dí yī, shēn qīng, zhī dí wén shí yǒu èr děng, jiān yǐ xiǎo lún huā. hóng lǐng biǎo zhuàn jū, zhī jīn yún lóng wén. zhōng dān, yù sè shā wèi zhī, hóng lǐng biǎo zhuàn jū, zhī fú wén shí sān. bì xī suí yī sè, zhī dí wèi zhāng sān děng, jiān yǐ xiǎo lún huā sì, yǐ zōu wèi lǐng yuán, zhī jīn yún lóng wén. yù gǔ guī, zhǎng qī cùn, shàn qí shàng, zhuàn gǔ wén, huáng qǐ yuē qí xià, tāo yǐ huáng náng, jīn lóng wén. yù gé dài, qīng qǐ tīng, miáo jīn yún lóng wén, yù shì jiàn shí, jīn shì jiàn sì. dà dài, biǎo lǐ jù qīng hóng xiāng bàn, mò chún hóng, xià chuí zhī jīn yún lóng wén, shàng zhū yuán, xià lǜ yuán, qīng qǐ fù dài yī. shòu wǔ cǎi, huáng chì bái piǎo lǜ, xūn zhì, jiān shī èr yù huán, jiē zhī chéng. xiǎo shòu sān, sè tóng dà shòu. yù pèi èr, gè yòng yù háng yī yǔ yī jū èr chōng yá yī huáng èr, yǔ xià chuí yù huā yī yù dī èr zhuàn shì yún lóng wén miáo jīn zì háng ér xià, xì zǔ wǔ, guàn yǐ yù zhū, xíng zé chōng yá èr dī yǔ èr huáng xiāng chù yǒu shēng shàng yǒu jīn gōu, yǒu xiǎo shòu wǔ cǎi yǐ fù zhī, xūn zhì, zhī chéng. qīng wà xì, shì yǐ miáo jīn yún lóng, zào chún, měi xì shǒu jiā zhū wǔ kē.
皇后冠服:洪武三年定,受冊、謁廟、朝會,服禮服。其冠圓匡,冒以翡翠,上飾九龍四鳳,大花十二樹,小花數如之。兩博鬢十二鈿。禕衣,深青繪翟,赤質,五色十二等。素紗中單,黻領,朱羅縠逯襈裾。蔽膝隨衣色,以緅為領緣,用翟為章三等。大帶隨衣色,朱里紕其外,上以朱錦,下以綠錦,紐約用青組。玉革帶。青襪、青舄,以金飾。永樂三年定製,其冠飾翠龍九,金鳳四,中一龍銜大珠一,上有翠蓋,下垂珠結,餘皆口銜珠滴,珠翠雲四十片,大珠花、小珠花數如舊。三博鬢,飾以金龍、翠雲,皆垂珠滴。翠口圈一副,上飾珠寶鈿花十二,翠鈿如其數。托里金口圈一副。珠翠面花五事。珠排環一對。皂羅額子一,描金龍文,用珠二十一。翟衣,深青,織翟文十有二等,間以小輪花。紅領褾襈裾,織金雲龍文。中單,玉色紗為之,紅領褾襈裾,織黻文十三。蔽膝隨衣色,織翟為章三等,間以小輪花四,以緅為領緣,織金雲龍文。玉穀圭,長七寸,剡其上,瑑谷文,黃綺約其下,韜以黃囊,金龍文。玉革帶,青綺鞓,描金雲龍文,玉事件十,金事件四。大帶,表里俱青紅相半,末純紅,下垂織金雲龍文,上朱緣,下綠緣,青綺副帶一。綬五采,黃、赤、白、縹、綠,纁質,間施二玉環,皆織成。小綬三,色同大綬。玉佩二,各用玉珩一、瑀一、琚二、沖牙一、璜二,瑀下垂玉花一、玉滴二;瑑飾雲龍文描金;自珩而下,系組五,貫以玉珠,行則沖牙二滴與二璜相觸有聲;上有金鈎,有小綬五采以副之,纁質,織成。青襪舄,飾以描金雲龍,皂純,每舄首加珠五顆。
huáng hòu cháng fú: hóng wǔ sān nián dìng, shuāng fèng yì lóng guān, shǒu shì chuàn zhuó yòng jīn yù zhū bǎo fěi cuì. zhū sè tuán shān, jīn xiù lóng fèng wén, dài yòng jīn yù. sì nián gēng dìng, lóng fèng zhū cuì guān, zhēn hóng dà xiù yī xiá pèi, hóng luó zhǎng qún, hóng bèi zǐ. guān zhì rú tè jì, shàng jiā lóng fèng shì, yī yòng zhī jīn lóng fèng wén, jiā xiù shì. yǒng lè sān nián gēng dìng, guān yòng zào hú, fù yǐ cuì bó shān, shàng shì jīn lóng yī, yì yǐ zhū. cuì fèng èr, jiē kǒu xián zhū dī. qián hòu zhū mǔ dān èr, huā bā ruǐ, cuì yè sān shí liù. zhū cuì ráng huā bìn èr, zhū cuì yún èr shí yī, cuì kǒu quān yī. jīn bǎo tián huā jiǔ, shì yǐ zhū. jīn fèng èr, kǒu xián zhū jié. sān bó bìn, shì yǐ luán fèng. jīn bǎo tián èr shí sì, biān chuí zhū dī. jīn zān èr. shān hú fèng guān zī yī fù. dà shān xiá pèi, shān huáng, xiá pèi shēn qīng, zhī jīn yún xiá lóng wén, huò xiù huò pù cuì quān jīn, shì yǐ zhū yù zhuì zi, zhuàn lóng wén. sì yī guǐ ǎo zi, jí bèi zǐ. shēn qīng, jīn xiù tuán lóng wén. jū yī hóng sè, qián hòu zhī jīn yún lóng wén, huò xiù huò pù cuì quān jīn, shì yǐ zhū. dà dài hóng xiàn luó wèi zhī, yǒu yuán, yú huò qīng huò lǜ, gè suí jū yī sè. yuán zhuàn ǎo zi, huáng sè, hóng lǐng biǎo zhuàn jū, jiē zhī jīn cǎi sè yún lóng wén. yuán zhuàn qún, hóng sè, lǜ yuán zhuàn, zhī jīn cǎi sè yún lóng wén. yù dài, rú dí yī nèi zhì, dì jiǎn jīn shì jiàn yī. yù huā cǎi jié shòu, yǐ hóng lǜ xiàn luó wèi jié, yù shòu huā yī, zhuàn yún lóng wén. shòu dài yù zhuì zhū liù, jīn chuí tóu huā bàn sì, xiǎo jīn yè liù. hóng xiàn luó xì dài yī. bái yù yún yàng dīng kē èr, rú pèi zhì, yǒu jīn gōu, jīn rú yì yún gài yī, xià xuán hóng zǔ wǔ guàn, jīn fāng xīn yún bǎn yī, jù sà yún lóng wén, chèn yǐ hóng qǐ, xià chuí jīn zhǎng tóu huā sì, zhōng xiǎo jīn zhōng yī, mò zhuì bái yù yún duǒ wǔ. qīng wà xì, yǔ dí yī nèi zhì tóng.
皇后常服:洪武三年定,雙鳳翊龍冠,首飾、釧鐲用金玉、珠寶、翡翠。諸色團衫,金繡龍鳳文,帶用金玉。四年更定,龍鳳珠翠冠,真紅大袖衣霞帔,紅羅長裙,紅褙子。冠制如特髻,上加龍鳳飾,衣用織金龍鳳文,加繡飾。永樂三年更定,冠用皂縠,附以翠博山,上飾金龍一,翊以珠。翠鳳二,皆口銜珠滴。前後珠牡丹二,花八蕊,翠葉三十六。珠翠穰花鬢二,珠翠雲二十一,翠口圈一。金寶鈿花九,飾以珠。金鳳二,口銜珠結。三博鬢,飾以鸞鳳。金寶鈿二十四,邊垂珠滴。金簪二。珊瑚鳳冠觜一副。大衫霞帔,衫黃,霞帔深青,織金雲霞龍文,或繡或鋪翠圈金,飾以珠玉墜子,瑑龍文。四衤癸襖子,(即褙子。)深青,金繡團龍文。鞠衣紅色,前後織金雲龍文,或繡或鋪翠圈金,飾以珠。大帶紅線羅為之,有緣,餘或青或綠,各隨鞠衣色。緣襈襖子,黃色,紅領褾襈裾,皆織金采色雲龍文。緣襈裙,紅色,綠緣襈,織金采色雲龍文。玉帶,如翟衣內製,第減金事件一。玉花采結綬,以紅綠線羅為結,玉綬花一,瑑雲龍文。綬帶玉墜珠六,金垂頭花瓣四,小金葉六。紅線羅系帶一。白玉雲樣玎榼二,如佩制,有金鈎,金如意雲蓋一,下懸紅組五貫,金方心雲板一,俱鈒雲龍文,襯以紅綺,下垂金長頭花四,中小金鐘一,末綴白玉雲朵五。青襪舄,與翟衣內製同。
huáng fēi huáng pín jí nèi mìng fù guān fú: hóng wǔ sān nián dìng, huáng fēi shòu cè zhù jì cháo huì lǐ fú. guān shì jiǔ huī sì fèng huā chāi jiǔ shù, xiǎo huā shù rú zhī. liǎng bó bìn jiǔ tián. dí yī, qīng zhì xiù dí, biān cì yú yī jí shang, zhòng wèi jiǔ děng. qīng shā zhōng dān, fú lǐng, zhū hú lù zhuàn jū. bì xī suí shang sè, jiā wén xiù zhòng zhì, wèi zhāng èr děng, yǐ zōu wèi lǐng yuán. dà dài suí yī sè. yù gé dài. qīng wà xì pèi shòu. cháng fú: luán fèng guān, shǒu shì chuàn zhuó yòng jīn yù zhū bǎo cuì. zhū sè tuán shān, jīn xiù luán fèng, bù yòng huáng. dài yòng jīn yù xī. yòu dìng shān sōng tè jì, jiǎ bìn huā tián, huò huā chāi fèng guān. zhēn hóng dà xiù yī, xiá pèi, hóng luó qún, bèi zǐ, yī yòng zhī jīn jí xiù fèng wén. yǒng lè sān nián gēng dìng, lǐ fú: jiǔ dí guān èr, yǐ zào hú wèi zhī, fù yǐ cuì bó shān, shì dà zhū dí èr, xiǎo zhū dí sān, cuì dí sì, jiē kǒu xián zhū dī. guān zhōng bǎo zhū yī zuò, cuì dǐng yún yī zuò, qí zhū mǔ dān cuì ráng huā bìn zhī shǔ, jù rú shuāng fèng yì lóng guān zhì, dì jiǎn cuì yún shí. yòu cuì mǔ dān huā ráng huā gè èr, miàn huā sì, méi huā huán sì, zhū huán gè èr. qí dà shān xiá pèi yàn jū pèi fú zhī shì, jù tóng zhōng gōng, dì zhī jīn xiù zhuàn, jù yún xiá fèng wén, bù yòng yún lóng wén.
皇妃、皇嬪及內命婦冠服:洪武三年定,皇妃受冊、助祭、朝會禮服。冠飾九翬、四鳳花釵九樹,小花數如之。兩博鬢九鈿。翟衣,青質繡翟,編次於衣及裳,重為九等。青紗中單,黻領,朱縠逯襈裾。蔽膝隨裳色,加文繡重雉,為章二等,以緅為領緣。大帶隨衣色。玉革帶。青襪舄、佩綬。常服:鸞鳳冠,首飾、釧鐲用金玉、珠寶、翠。諸色團衫,金繡鸞鳳,不用黃。帶用金、玉、犀。又定山松特髻,假鬢花鈿,或花釵鳳冠。真紅大袖衣,霞帔,紅羅裙,褙子,衣用織金及繡鳳文。永樂三年更定,禮服:九翟冠二,以皂縠為之,附以翠博山,飾大珠翟二,小珠翟三,翠翟四,皆口銜珠滴。冠中寶珠一座,翠頂雲一座,其珠牡丹、翠穰花鬢之屬,俱如雙鳳翊龍冠制,第減翠雲十。又翠牡丹花、穰花各二,面花四,梅花環四,珠環各二。其大衫、霞帔、燕居佩服之飾,俱同中宮,第織金繡瑑,俱雲霞鳳文,不用雲龍文。
jiǔ pín guān fú: jiā jìng shí nián shǐ dìng, guān yòng jiǔ dí, cì huáng fēi zhī fèng. dà shān jū yī, rú huáng fēi zhì. guī yòng cì yù gǔ wén.
九嬪冠服:嘉靖十年始定,冠用九翟,次皇妃之鳳。大衫、鞠衣,如皇妃制。圭用次玉谷文。
nèi mìng fù guān fú, hóng wǔ wǔ nián dìng, sān pǐn yǐ shàng huā chāi dí yī, sì pǐn wǔ pǐn shān sōng tè jì, dà shān wèi lǐ fú. guì rén shì sān pǐn, yǐ huáng fēi yàn jū guān jí dà shān xiá pèi wèi lǐ fú, yǐ zhū cuì qìng yún guān, jū yī bèi zǐ yuán zhuàn ǎo qún wèi cháng fú.
內命婦冠服,洪武五年定,三品以上花釵、翟衣,四品、五品山松特髻,大衫為禮服。貴人視三品,以皇妃燕居冠及大衫、霞帔為禮服,以珠翠慶雲冠,鞠衣、褙子、緣襈襖裙為常服。
gōng rén guān fú, zhì yǔ sòng tóng. zǐ sè, tuán lǐng, zhǎi xiù, biàn cì zhé zhī xiǎo kuí huā, yǐ jīn quān zhī, zhū luò fèng jīn dài hóng qún. gōng yàng xié, shàng cì xiǎo jīn huā. wū shā mào, shì yǐ huā, mào é zhuì tuán zhū. jié zhū bìn shū. chuí zhū ěr shì.
宮人冠服,制與宋同。紫色,團領,窄袖,遍刺折枝小葵花,以金圈之,珠絡縫金帶紅裙。弓樣鞋,上刺小金花。烏紗帽,飾以花,帽額綴團珠。結珠鬢梳。垂珠耳飾。
huáng tài zǐ guān fú: péi sì tiān dì shè jì zōng miào jí dà cháo huì shòu cè nà fēi zé fú gǔn miǎn. hóng wǔ èr shí liù nián dìng, gǔn miǎn jiǔ zhāng, miǎn jiǔ liú, liú jiǔ yù, jīn zān dǎo, hóng zǔ yīng, liǎng yù zhèn. guī zhǎng jiǔ cùn wǔ fēn. xuán yī xūn shang, yī wǔ zhāng, zhī shān lóng huá chóng zōng yí huǒ shang sì zhāng, zhī zǎo fěn mǐ fǔ fú. bái shā zhōng dān, fú lǐng. bì xī suí shang sè, zhī huǒ shān èr zhāng. gé dài, jīn gōu bì, yù pèi. shòu wǔ cǎi chì bái xuán piǎo lǜ zhī chéng, chún chì zhì, sān bǎi sān shí shǒu. xiǎo shòu sān, sè tóng. jiān zhī sān yù huán. dà dài, bái biǎo zhū lǐ, shàng yuán yǐ hóng, xià yuán yǐ lǜ. bái wà, chì xì. yǒng lè sān nián dìng, miǎn guān, xuán biǎo zhū lǐ, qián yuán hòu fāng, qián hòu gè jiǔ liú. měi liú wǔ cǎi sāo jiǔ jiù, guàn wǔ cǎi yù jiǔ, chì bái qīng huáng hēi xiāng cì. yù héng jīn zān, xuán dǎn chuí qīng kuàng chōng ěr, yòng qīng yù. chéng yǐ bái yù zhèn, zhū hóng yīng. yù guī zhǎng jiǔ cùn wǔ fēn, yǐ jǐn yuē qí xià, bìng tāo. gǔn fú jiǔ zhāng, xuán yī wǔ zhāng, lóng zài jiān, shān zài bèi, huǒ huá chóng zōng yí zài xiù, měi xiù gè sān. jiē zhī chéng. běn shǎi lǐng biǎo zhuàn jū. xūn shang sì zhāng, zhī zǎo fěn mǐ fǔ fú gè èr, qián sān fú, hòu sì fú, bù xiāng shǔ, gòng yāo, yǒu bì jī, běn shǎi bì tì. zhōng dān yǐ sù shā wèi zhī, qīng lǐng biǎo zhuàn jū, lǐng zhī fú wén shí yī. bì xī suí shang sè, sì zhāng, zhī zǎo fěn mǐ fǔ fú. běn shǎi yuán, yǒu xún, shī yú fèng zhōng. shàng yù gōu èr. yù pèi èr, gè yòng yù háng yī yǔ yī jū yī chōng yá yī huáng èr yǔ xià chuí yù huā yī yù dī èr. zhuàn yún lóng wén, miáo jīn. zì háng ér xià, xì zǔ wǔ, guàn yǐ yù zhū. shàng yǒu jīn gōu. xiǎo shòu sì cǎi chì bái piǎo lǜ yǐ fù zhī, xūn zhì. dà dài, sù biǎo zhū lǐ, zài yāo jí chuí, jiē yǒu bì, shàng bì yǐ zhū, xià bì yǐ lǜ. niǔ yuē yòng qīng zǔ. dà shòu sì cǎi, chì bái piǎo lǜ. xūn zhì. xiǎo shòu sān cǎi. jiān shī èr yù huán, lóng wén, jiē zhī chéng. wà xì jiē chì sè, xì yòng hēi qú chún, hēi shì xì shǒu. shuò wàng cháo jiàng zhào jiàng xiāng jìn biǎo wài guó cháo gòng cháo jìn, zé fú pí biàn. yǒng lè sān nián dìng, pí biàn, mào yǐ wū shā, qián hòu gè jiǔ fèng, měi fèng zhuì wǔ cǎi yù jiǔ, fèng jí guān wǔ bìng guàn zān xì yīng chù, jiē shì yǐ jīn. jīn zān zhū yīng. yù guī, rú miǎn fú nèi zhì. jiàng shā páo, běn shǎi lǐng biǎo zhuàn jū. hóng shang, rú miǎn fú nèi shang zhì, dàn bù zhī zhāng shù. zhōng dān yǐ sù shā wèi zhī, rú shēn yī zhì. hóng lǐng biǎo zhuàn jū, lǐng zhī fú wén shí yī. bì xī suí shang sè, běn shǎi yuán, yǒu xún, shī yú fèng zhōng qí shàng yù gōu èr, yù pèi rú miǎn fú nèi zhì, dàn wú yún lóng wén yǒu xiǎo shòu sì cǎi yǐ fù zhī. dà dài dà shòu wà xì chì sè, jiē rú miǎn fú nèi zhì. qí cháng fú, hóng wǔ yuán nián dìng, wū shā zhé shàng jīn. yǒng lè sān nián dìng, guān wū shā zhé jiǎo xiàng shàng jīn, yì míng yì shàn guān, qīn wáng jùn wáng jí shì zǐ jù tóng. páo chì, pán lǐng zhǎi xiù, qián hòu jí liǎng jiān gè jīn zhī pán lóng yī. yù dài xuē, yǐ pí wèi zhī.
皇太子冠服:陪祀天地、社稷、宗廟及大朝會、受冊、納妃則服袞冕。洪武二十六年定,袞冕九章,冕九旒,旒九玉,金簪導,紅組纓,兩玉瑱。圭長九寸五分。玄衣纁裳,衣五章,織山、龍、華蟲、宗彝、火;裳四章,織藻、粉米、黼、黻。白紗中單,黻領。蔽膝隨裳色,織火、山二章。革帶,金鈎苾,玉佩。綬五采(赤、白、玄、縹、綠)織成,純赤質,三百三十首。小綬三,色同。間織三玉環。大帶,白表朱里,上緣以紅,下緣以綠。白襪,赤舄。永樂三年定,冕冠,玄表朱里,前圓後方,前後各九旒。每旒五采繅九就,貫五采玉九,赤、白、青、黃、黑相次。玉衡金簪,玄紞垂青纊充耳,(用青玉。)承以白玉瑱,朱紘纓。玉圭長九寸五分,以錦約其下,並韜。袞服九章,玄衣五章,龍在肩,山在背,火、華蟲、宗彝在袖,(每袖各三。)皆織成。本色領褾襈裾。纁裳四章,織藻、粉米、黼、黻各二,前三幅,後四幅,不相屬,共腰,有襞積,本色綼裼。中單以素紗為之,青領褾襈裾,領織黻文十一。蔽膝隨裳色,四章,織藻、粉米、黼、黻。本色緣,有紃,施於縫中。上玉鈎二。玉佩二,各用玉珩一、瑀一、琚一、沖牙一、璜二;瑀下垂玉花一、玉滴二。瑑雲龍文,描金。自珩而下,系組五,貫以玉珠。上有金鈎。小綬四采(赤、白、縹、綠)以副之,纁質。大帶,素表朱里,在腰及垂,皆有綼,上綼以朱,下綼以綠。紐約用青組。大綬四采,(赤、白、縹、綠。)纁質。小綬三采。間施二玉環,龍文,皆織成。襪舄皆赤色,舄用黑絇純,黑飾舄首。朔望朝、降詔、降香、進表、外國朝貢、朝覲,則服皮弁。永樂三年定,皮弁,冒以烏紗,前後各九縫,每縫綴五采玉九,縫及冠武並貫簪系纓處,皆飾以金。金簪朱纓。玉圭,如冕服內製。絳紗袍,本色領褾襈裾。紅裳,如冕服內裳制,但不織章數。中單以素紗為之,如深衣制。紅領褾襈裾,領織黻文十一。蔽膝隨裳色,本色緣,有紃,施於縫中;其上玉鈎二,玉佩如冕服內製,但無雲龍文;有小綬四采以副之。大帶、大綬、襪舄赤色,皆如冕服內製。其常服,洪武元年定,烏紗折上巾。永樂三年定,冠烏紗折角向上巾,(亦名翼善冠,親王、郡王及世子俱同。)袍赤,盤領窄袖,前後及兩肩各金織盤龍一。玉帶、靴,以皮為之。
huáng tài zǐ fēi guān fú: hóng wǔ sān nián dìng, lǐ fú yǔ huáng fēi tóng. yǒng lè sān nián gēng dìng, jiǔ huī sì fèng guān, qī zhú sī wèi kuāng, mào yǐ fěi cuì, shàng shì cuì huī jiǔ jīn fèng sì, jiē kǒu xián zhū dī. zhū cuì yún sì shí piàn, dà zhū huā jiǔ shù, xiǎo zhū huā shù rú zhī. shuāng bó bìn, shì yǐ luán fèng, jiē chuí zhū dī. cuì kǒu quān yī fù, shàng shì zhū bǎo tián huā jiǔ, cuì tián rú qí shù. tuō lǐ jīn kǒu quān yī fù. zhū cuì miàn huā wǔ shì. zhū pái huán yī duì. zhū zào luó é zi yī, miáo jīn fèng wén, yòng zhū èr shí yī. dí yī, qīng zhì, zhī dí wén jiǔ děng, jiān yǐ xiǎo lún huā. hóng lǐng biǎo zhuàn jū, zhī jīn yún lóng wén. zhōng dān yù sè shā wèi zhī. hóng lǐng biǎo zhuàn jū, lǐng zhī fú wén shí yī. bì xī suí yī sè, zhī dí wèi zhāng èr děng, jiān yǐ xiǎo lún huā sān, yǐ zōu wèi lǐng yuán, zhī jīn yún fèng wén. qí yù guī dài shòu yù pèi wà xì zhī zhì, jù tóng huáng fēi. hóng wǔ sān nián yòu dìng cháng fú. xī guān, kè yǐ huā fèng. shǒu shì chuàn zhuó shān dài jù tóng huáng fēi. sì nián dìng, guān yì yǔ huáng fēi tóng. yǒng lè sān nián dìng yàn jū guān, yǐ zào hú wèi zhī, fù yǐ cuì bó shān, shàng shì bǎo zhū yī zuò, yì yǐ èr zhū cuì fèng, jiē kǒu xián zhū dī. qián hòu zhū mǔ dān èr, huā bā ruǐ, cuì yè sān shí liù. zhū cuì ráng huā bìn èr. zhū cuì yún shí liù piàn. cuì kǒu quān yī fù. jīn bǎo tián huā jiǔ, shàng shì zhū jiǔ. jīn fèng yī duì, kǒu xián zhū jié. shuāng bó bìn, shì yǐ luán fèng. jīn bǎo tián shí bā, biān chuí zhū dī. jīn zān yī duì. shān hú fèng guān zī yī fù. qí dà shān xiá pèi yàn jū pèi fú zhī shì, jù tóng huáng fēi.
皇太子妃冠服:洪武三年定,禮服與皇妃同。永樂三年更定,九翬四鳳冠,漆竹絲為匡,冒以翡翠,上飾翠翬九、金鳳四,皆口銜珠滴。珠翠雲四十片,大珠花九樹,小珠花數如之。雙博鬢,飾以鸞鳳,皆垂珠滴。翠口圈一副,上飾珠寶鈿花九,翠鈿如其數。托里金口圈一副。珠翠面花五事。珠排環一對。珠皂羅額子一,描金鳳文,用珠二十一。翟衣,青質,織翟文九等,間以小輪花。紅領褾襈裾,織金雲龍文。中單玉色紗為之。紅領褾襈裾,領織黻文十一。蔽膝隨衣色,織翟為章二等,間以小輪花三,以緅為領緣,織金雲鳳文。其玉圭、帶綬、玉佩、襪舄之制,俱同皇妃。洪武三年又定常服。犀冠,刻以花鳳。首飾、釧鐲、衫帶俱同皇妃。四年定,冠亦與皇妃同。永樂三年定燕居冠,以皂縠為之,附以翠博山,上飾寶珠一座,翊以二珠翠鳳,皆口銜珠滴。前後珠牡丹二,花八蕊,翠葉三十六。珠翠穰花鬢二。珠翠雲十六片。翠口圈一副。金寶鈿花九,上飾珠九。金鳳一對,口銜珠結。雙博鬢,飾以鸞鳳。金寶鈿十八,邊垂珠滴。金簪一對。珊瑚鳳冠觜一副。其大衫、霞帔、燕居佩服之飾,俱同皇妃。
qīn wáng guān fú: zhù jì yè miào cháo hè shòu cè nà fēi fú gǔn miǎn, shuò wàng cháo jiàng zhào jiàng xiāng jìn biǎo sì yí cháo gòng cháo jìn fú pí biàn. hóng wǔ èr shí liù nián dìng, miǎn fú jù rú dōng gōng, dì miǎn liú yòng wǔ cǎi, yù guī zhǎng jiǔ cùn èr fēn wǔ lí, qīng yī xūn shang. yǒng lè sān nián yòu dìng miǎn fú pí biàn zhì, jù yǔ dōng gōng tóng, qí cháng fú yì yǔ dōng gōng tóng.
親王冠服:助祭、謁廟、朝賀、受冊、納妃服袞冕,朔望朝、降詔、降香、進表、四夷朝貢、朝覲服皮弁。洪武二十六年定,冕服俱如東宮,第冕旒用五采,玉圭長九寸二分五厘,青衣纁裳。永樂三年又定冕服、皮弁制,俱與東宮同,其常服亦與東宮同。
jiā jìng qī nián, yù lǐ bù: zhèn fǎng gǔ xuán duān, zì wèi yàn biàn guān fú, gèng zhì zhōng jìng guān fú, xī yú yǒu wèi, ér zōng shì zhū wáng zhì yóu wèi bèi. jīn zhuó yàn biàn jí zhōng jìng guān zhī zhì, fù wèi shì jù tú, mìng yuē bǎo hé guān fú. zì jùn wáng zhǎng zi yǐ shàng, qí shì yǐ míng. zhèn guó jiāng jūn yǐ xià zhì fèng guó zhōng wèi jí zhǎng shǐ shěn lǐ jì shàn jiào shòu bàn dú, jù yòng zhōng jìng guān fú, yī qí pǐn fú zhī. yí bīn jí yú guān bù xǔ gài fú. fū zhōng jìng guān fú zhī yì shì, zūn xián zhī děng yě. bǎo hé guān fú zhī yì shì, qīn qīn zhī shā yě. děng shā jì míng, shù jǐ hū lǐ zhī suǒ bǎo, bǎo sī hé, hé sī ān, cǐ xī míng zhī yì yě. qí yǐ tú shuō bān shì zhū wáng fǔ, rú chì zūn xíng. bǎo hé guān zhì, yǐ yàn biàn wèi zhǔn, yòng jiǔ yī qǔ, qù zān yǔ wǔ yù, hòu shān yī shàn, fēn huà wèi sì. fú, qīng zhì qīng yuán, qián hòu fāng lóng bǔ, shēn yòng sù dì, biān yòng yún. chèn yòng shēn yī, yù sè. dài qīng biǎo lǜ lǐ lǜ yuán. lǚ yòng zào lǜ jié, bái wà.
嘉靖七年,諭禮部:「朕仿古玄端,自為燕弁冠服,更制忠靜冠服,錫於有位,而宗室諸王制猶未備。今酌燕弁及忠靜冠之制,復為式具圖,命曰保和冠服。自郡王長子以上,其式已明。鎮國將軍以下至奉國中尉及長史、審理、紀善、教授、伴讀,俱用忠靜冠服,依其品服之。儀賓及餘官不許概服。夫忠靜冠服之異式,尊賢之等也。保和冠服之異式,親親之殺也。等殺既明,庶幾乎禮之所保,保斯和,和斯安,此錫名之義也。其以圖說頒示諸王府,如敕遵行。」保和冠制,以燕弁為準,用九衤取,去簪與五玉,後山一扇,分畫為四。服,青質青緣,前後方龍補,身用素地,邊用雲。襯用深衣,玉色。帶青表綠里綠緣。履用皂綠結,白襪。
qīn wáng fēi guān fú: shòu cè zhù jì cháo huì fú lǐ fú. hóng wǔ sān nián dìng jiǔ huī sì fèng guān. yǒng lè sān nián yòu dìng jiǔ dí guān, zhì tóng huáng fēi. qí dà shān xiá pèi yàn jū pèi fú zhī shì, tóng dōng gōng fēi, dì jīn shì jiàn jiǎn yī, yù shòu huā, zhuàn bǎo xiāng huā wén.
親王妃冠服:受冊、助祭、朝會服禮服。洪武三年定九翬四鳳冠。永樂三年又定九翟冠,制同皇妃。其大衫、霞帔、燕居佩服之飾,同東宮妃,第金事件減一,玉綬花,瑑寶相花文。
gōng zhǔ guān fú, yǔ qīn wáng fēi tóng, wéi bù yòng guī.
公主冠服,與親王妃同,惟不用圭。
qīn wáng shì zǐ guān fú: shèng jié qiān qiū jié bìng zhēng dàn dōng zhì jìn hè biǎo jiān jí fù wáng shēng rì zhū jié qìng hè, jiē fú gǔn miǎn. hóng wǔ èr shí liù nián dìng, gǔn miǎn qī zhāng, miǎn sān cǎi yù zhū, qī liú. guī zhǎng jiǔ cùn. qīng yī sān zhāng, zhī huá chóng huǒ zōng yí. xūn shang sì zhāng, zhī zǎo fěn mǐ fǔ fú. sù shā zhōng dān, qīng lǐng zhuàn, chì fú. gé dài, pèi bái yù, xuán zǔ shòu. shòu zǐ zhì, yòng sān cǎi zǐ huáng chì zhī chéng, jiān zhī sān bái yù huán. bái wà, chì xì. yǒng lè sān nián gēng dìng, miǎn guān qián hòu gè bā liú, měi liú wǔ cǎi sāo bā jiù, guàn sān cǎi yù zhū bā, chì bái qīng sè xiàng cì. yù guī zhǎng jiǔ cùn. qīng yī sān zhāng, huǒ zài jiān, huá chóng zōng yí zài liǎng xiù, jiē zhī chéng. běn shǎi lǐng biǎo wà jū. qí xūn shang yù pèi dài shòu zhī zhì, jù yǔ qīn wáng tóng, dì lǐng zhī fú wén jiǎn èr. pí biàn yòng wū shā mào zhī, qián hòu gè bā fèng, měi fèng zhuì sān cǎi yù bā, yú zhì rú qīn wáng. qí guī pèi dài shòu wà xì rú miǎn fú nèi zhì. cháng fú yì yǔ qīn wáng tóng. jiā jìng qī nián dìng bǎo hé guān fú, yǐ yàn biàn wèi zhǔn, yòng bā yī qǔ, qù zān yù, hòu shān yǐ yī shàn fēn huà wèi sì, fú yǔ qīn wáng tóng.
親王世子冠服:聖節、千秋節並正旦、冬至、進賀表箋及父王生日諸節慶賀,皆服袞冕。洪武二十六年定,袞冕七章,冕三采玉珠,七旒。圭長九寸。青衣三章,織華蟲、火、宗彝。纁裳四章,織藻、粉米、黼、黻。素紗中單,青領襈,赤韍。革帶,佩白玉,玄組綬。綬紫質,用三采(紫、黃、赤)織成,間織三白玉環。白襪,赤舄。永樂三年更定,冕冠前後各八旒,每旒五采繅八就,貫三采玉珠八,赤、白、青色相次。玉圭長九寸。青衣三章,火在肩,華蟲、宗彝在兩袖,皆織成。本色領褾襪裾。其纁裳、玉佩、帶、綬之制,俱與親王同,第領織黻文減二。皮弁用烏紗冒之,前後各八縫,每縫綴三采玉八,餘制如親王。其圭佩、帶綬、襪舄如冕服內製。常服亦與親王同。嘉靖七年定保和冠服,以燕弁為準,用八衤取,去簪玉,後山以一扇分畫為四,服與親王同。
shì zǐ fēi guān fú: yǒng lè sān nián dìng, yǔ qīn wáng fēi tóng, wéi guān yòng qī dí.
世子妃冠服:永樂三年定,與親王妃同,惟冠用七翟。
jùn wáng guān fú: yǒng lè sān nián dìng, miǎn guān qián hòu gè qī liú, měi liú wǔ cǎi sāo qī jiù, guàn sān cǎi yù zhū qī. guī zhǎng jiǔ cùn. qīng yī sān zhāng, fěn mǐ zài jiān, zǎo zōng yí zài liǎng xiù, jiē zhī chéng. xūn shang èr zhāng, zhī fǔ fú gè èr. zhōng dān, lǐng zhī fú wén qī, yú yǔ qīn wáng shì zǐ tóng. pí biàn, qián hòu gè qī fèng, měi fèng zhuì sān cǎi yù qī, yú yǔ qīn wáng shì zǐ tóng. qí guī pèi dài shòu wà xì rú miǎn fú nèi zhì. cháng fú yì yǔ qīn wáng shì zǐ tóng. jiā jìng qī nián dìng bǎo hé guān fú, guān yòng qī yī qǔ, fú yǔ qīn wáng shì zǐ tóng.
郡王冠服:永樂三年定,冕冠前後各七旒,每旒五采繅七就,貫三采玉珠七。圭長九寸。青衣三章,粉米在肩,藻、宗彝在兩袖,皆織成。纁裳二章,織黼、黻各二。中單,領織黻文七,餘與親王世子同。皮弁,前後各七縫,每縫綴三采玉七,餘與親王世子同。其圭佩、帶綬、襪舄如冕服內製。常服亦與親王世子同。嘉靖七年定保和冠服,冠用七衤取,服與親王世子同。
jùn wáng fēi guān fú: yǒng lè sān nián dìng, guān yòng qī dí, yǔ qīn wáng shì zǐ fēi tóng. qí dà shān xiá pèi yàn jū pèi fú zhī shì, jù tóng qīn wáng fēi, dì xiù yún xiá dí wén, bù yòng pán fèng wén.
郡王妃冠服:永樂三年定,冠用七翟,與親王世子妃同。其大衫、霞帔、燕居佩服之飾,俱同親王妃,第繡雲霞翟文,不用盤鳳文。
jùn wáng zhǎng zi cháo fú: qī liáng guān, dà hóng sù luó yī, bái sù shā zhōng dān, dà hóng sù luó shang jí bì xī, dà hóng sù luó bái sù shā èr sè dà dài, yù cháo dài, dān fán hóng huā jǐn, jǐn jī shòu, yù pèi, xiàng hù, bái juàn wà, zào pí yún tóu lǚ xié. gōng fú: zào zhòu shā fú tóu, dà hóng sù zhù sī yī, yù gé dài. cháng fú: wū shā mào, dà hóng zhù sī zhī jīn shī zi kāi yī guǐ, yuán lǐng, yù shù dài, zào pí tóng xiàn xuē. qí bǎo hé guān, rú zhōng jìng zhī zhì, yòng wǔ yī qǔ fú yǔ jùn wáng tóng, bǔ zi yòng zhī jīn fāng lóng.
郡王長子朝服:七梁冠,大紅素羅衣,白素紗中單,大紅素羅裳及蔽膝,大紅素羅白素紗二色大帶,玉朝帶,丹礬紅花錦,錦雞綬,玉佩,象笏,白絹襪,皂皮雲頭履鞋。公服:皂縐紗幞頭,大紅素紵絲衣,玉革帶。常服:烏紗帽,大紅紵絲織金獅子開衤癸,圓領,玉束帶,皂皮銅線靴。其保和冠,如忠靜之制,用五衤取;服與郡王同,補子用織金方龍。
jùn zhǔ guān fú: yǒng lè sān nián dìng, yǔ jùn wáng fēi tóng. wéi bù yòng guī, jiǎn sì zhū huán yī duì.
郡主冠服:永樂三年定,與郡王妃同。惟不用圭,減四珠環一對。
jùn wáng zhǎng zi fū rén guān fú: zhū cuì wǔ dí guān, dà hóng zhù sī dà shān, shēn qīng zhù sī jīn xiù dí bèi zǐ, qīng luó jīn xiù dí xiá pèi, jīn zhuì tóu.
郡王長子夫人冠服:珠翠五翟冠,大紅紵絲大衫,深青紵絲金繡翟褙子,青羅金繡翟霞帔,金墜頭。
zhèn guó jiāng jūn guān fú, yǔ jùn wáng zhǎng zi tóng. zhèn guó jiāng jūn fū rén guān fú, yǔ jùn wáng zhǎng zi fū rén tóng. fǔ guó jiāng jūn guān fú, yǔ zhèn guó jiāng jūn tóng, wéi guān liù liáng, dài yòng xī. fǔ guó jiāng jūn fū rén guān fú, yǔ zhèn guó jiāng jūn fū rén tóng, wéi guān yòng sì dí, mǒ jīn yín zhuì tóu. fèng guó jiāng jūn guān fú, yǔ fǔ guó jiāng jūn tóng, wéi guān wǔ liáng, dài yòng jīn sà huā, cháng fú dà hóng zhī jīn hǔ bào. fèng guó jiāng jūn shū rén guān fú, yǔ fǔ guó jiāng jūn fū rén tóng, wéi bèi zǐ xiá pèi, jīn xiù kǒng què wén. zhèn guó zhōng wèi guān fú, yǔ fèng guó jiāng jūn tóng, wéi guān sì liáng, dài yòng sù jīn, pèi yòng yào yù. zhèn guó zhōng wèi gōng rén guān fú, yǔ fèng guó jiāng jūn shū rén tóng. fǔ guó zhōng wèi guān fú, yǔ zhèn guó zhōng wèi tóng, wéi guān sān liáng, dài yòng yín sà huā, shòu yòng pán diāo, gōng fú yòng shēn qīng sù luó, cháng fú hóng zhī jīn xióng pí. fǔ guó zhōng wèi yí rén guān fú, yǔ zhèn guó zhōng wèi gōng rén tóng, wéi guān yòng sān dí, bèi zǐ xiá pèi, jīn xiù yuān yāng wén, yín zhuì tóu. fèng guó zhōng wèi guān fú, yǔ fǔ guó zhōng wèi tóng, wéi guān èr liáng, dài yòng sù yín, shòu yòng liàn què, fú tóu hēi qī, cháng fú hóng zhī jīn biāo. fèng guó zhōng wèi ān rén guān fú, yǔ fǔ guó zhōng wèi yí rén tóng, wéi dà shān yòng dān fán hóng, bèi zǐ xiá pèi jīn xiù liàn què wén.
鎮國將軍冠服,與郡王長子同。鎮國將軍夫人冠服,與郡王長子夫人同。輔國將軍冠服,與鎮國將軍同,惟冠六梁,帶用犀。輔國將軍夫人冠服,與鎮國將軍夫人同,惟冠用四翟,抹金銀墜頭。奉國將軍冠服,與輔國將軍同,惟冠五梁,帶用金鈒花,常服大紅織金虎豹。奉國將軍淑人冠服,與輔國將軍夫人同,惟褙子、霞帔,金繡孔雀文。鎮國中尉冠服,與奉國將軍同,惟冠四梁,帶用素金,佩用藥玉。鎮國中尉恭人冠服,與奉國將軍淑人同。輔國中尉冠服,與鎮國中尉同,惟冠三梁,帶用銀鈒花,綬用盤雕,公服用深青素羅,常服紅織金熊羆。輔國中尉宜人冠服,與鎮國中尉恭人同,惟冠用三翟,褙子、霞帔,金繡鴛鴦文,銀墜頭。奉國中尉冠服,與輔國中尉同,惟冠二梁,帶用素銀,綬用練鵲,幞頭黑漆,常服紅織金彪。奉國中尉安人冠服,與輔國中尉宜人同,惟大衫用丹礬紅,褙子、霞帔金繡練鵲文。
xiàn zhǔ guān fú: zhū cuì wǔ dí guān, dà hóng zhù sī dà shān, shēn qīng zhù sī jīn xiù kǒng què bèi zǐ, qīng luó jīn xiù kǒng què xiá pèi, mǒ jīn yín zhuì tóu. jùn jūn guān fú, yǔ xiàn zhǔ tóng, wéi guān yòng sì dí, bèi zǐ xiá pèi jīn xiù yuān yāng wén. xiàn jūn guān fú, yǔ jùn jūn tóng, wéi guān yòng sān dí. xiāng jūn guān fú, yǔ xiàn jūn tóng, wéi dà shān yòng dān fán hóng, bèi zǐ xiá pèi jīn xiù liàn què wén.
縣主冠服:珠翠五翟冠,大紅紵絲大衫,深青紵絲金繡孔雀褙子,青羅金繡孔雀霞帔,抹金銀墜頭。郡君冠服,與縣主同,惟冠用四翟,褙子、霞帔金繡鴛鴦文。縣君冠服,與郡君同,惟冠用三翟。鄉君冠服,與縣君同,惟大衫用丹礬紅,褙子、霞帔金繡練鵲文。