zhōng yì wǔ
◎忠義五
wǔ dà liè xú rì tài děng qián zuò zhēng shèng yǐ héng gāo xiào zhì děng yán rì yú ài yù chū děng pān hóng liú zhèn shì děng chén yù bào xǔ xuān děng liú zhèn zhī dù bāng jǔ fèi céng móu děng lǐ chéng yún yú jué děng guān yǒng jié hóu jūn zhuó děng zhāng wéi shì yáo ruò shí děng wáng shì xiù yán zé kǒng děng xǔ yǒng xǐ gāo dòu yuán děng lǐ zhēn zuǒ zhōu bo lì děng lǔ shì rèn zhāng xìn děng liú yīn chén xiǎn yuán děng hé xiè zuǒ xiāng shēn děng zhào xìng jī zhèng yuán shòu děng
○武大烈(徐日泰等) 錢祚徵 盛以恆(高孝志等) 顏日愉(艾毓初等)潘弘(劉振世等) 陳豫抱(許宣等) 劉振之(杜邦舉 費曾謀等) 李乘雲(余爵等) 關永傑(侯君擢等) 張維世(姚若時等) 王世琇(顏則孔等)許永禧(高斗垣等) 李貞佐(周卜歷等) 魯世任(張信等) 劉禋(陳顯元等) 何燮(左相申等) 趙興基(鄭元綬等)
wǔ dà liè, lín tóng rén. jǔ tiān qǐ qī nián xiāng shì. chóng zhēn zhōng, shòu yǒng níng zhī xiàn. jiān rén yǐ wàn ān jùn wáng zì bù fǎ, dà liè tòng chéng zhī. shí sān nián shí èr yuè, lǐ zì chéng zì nán yáng xiàn yí yáng, zhī xiàn táng qǐ tài bèi hài, suì gōng yǒng níng. dà liè yǔ xiāng guān sì chuān xún fǔ zhāng lùn xié lì hàn yù. lùn mò, zi lì bù láng zhōng dǐng yán jí cóng fù zhì zhōng zàn jì zhī. yǒu yù qiú gōu zéi rù, dū sī mǎ yǒu yì qì chéng zǒu. dà liè dǐng yán děng gù shǒu sān rì, zéi yè bàn dēng chéng, zhí dà liè. zì chéng yǐ tóng xiāng yù huó zhī, dà liè bù qū, suǒ yìn yòu bù yǔ, nǎi fán zhuó yǐ sǐ. dǐng yán nì yuān jǐng miǎn. zàn jí zi guó xué shēng zuò yán sǐ zhī. zhǔ bù wèi guó fǔ jiào yù rèn wéi qīng shǒu bèi wáng zhèng jǐ bǎi hù sūn shì yīng bìng bù qū sǐ. wàn ān wáng cǎi jīn qīng yì bèi hài.
武大烈,臨潼人。舉天啟七年鄉試。崇禎中,授永寧知縣。奸人倚萬安郡王恣不法,大烈痛懲之。十三年十二月,李自成自南陽陷宜陽,知縣唐啟泰被害,遂攻永寧。大烈與鄉官四川巡撫張論協力捍禦。論歿,子吏部郎中鼎延及從父治中讃繼之。有獄囚勾賊入,都司馬有義棄城走。大烈、鼎延等固守三日,賊夜半登城,執大烈。自成以同鄉欲活之,大烈不屈,索印又不予,乃燔灼以死。鼎延匿眢井免。讃及子國學生祚延死之。主簿魏國輔、教諭任維清、守備王正己、百戶孫世英並不屈死。萬安王采釒輕亦被害。
zéi yí gōng yǎn shī, yī rì ér xiàn. zhī xiàn xú rì tài dà mà bù qū, wèi zéi luán gē sǐ. qǐ tài, yē xiàn rén. rì tài, jīn xī rén. bìng qǐ jiā xiāng jǔ.
賊移攻偃師,一日而陷。知縣徐日泰大罵不屈,為賊臠割死。啟泰,掖縣人。日泰,金谿人。並起家鄉舉。
míng nián zhēng yuè, zéi xiàn bǎo fēng, zhī xiàn zhū yóu jiān sǐ zhī. xiàn mì xiàn, zhī xiàn zhū mǐn tīng jí lǐ jū tài pú qīng wèi chí héng jǔ rén mǎ tǐ jiàn sǐ zhī. yóu jiān, yì fǔ zhèn guó jiāng jūn cháng chè zi, mǐn tīng yì zōng shì, bìng yóu gòng shēng. mǐn tīng qiè zhāng, yī nǚ yī sūn jí zāng huò shù rén jù sǐ, yǔ yóu jiān bìng zèng qiān shì.
明年正月,賊陷寶豐,知縣朱由椷死之。陷密縣,知縣朱敏汀及里居太僕卿魏持衡、舉人馬體健死之。由椷,益府鎮國將軍常澈子,敏汀亦宗室,並由貢生。敏汀妾張,一女一孫及臧獲數人俱死,與由椷並贈僉事。
shì yuè, xiàn luò yáng, xiāng guān lái bǐng héng liú fāng yì cháng kè niàn guō xiǎn xīng hán jīn shēng wáng míng yáng cuì xún liáng hàn děng kàng jié sǐ. bǐng héng, tiān qǐ sì nián jǔ yú xiāng, wèi shì. chéng xiàn, wèi zéi jiāng liú zōng mǐn suǒ zhí, lìng yì fú, yù guān zhī, bù kě. jī nán jiāo mín shě, gù jiàn qí yǒu, wèi zhī yuē: zéi lēi wǒ yǐ guān, wǒ yì bù shòu rǔ, hèn mǔ lǎo zi yòu, sǐ bù míng mù ěr. zéi wén, shāo tiě suǒ jiā qí jìng, zhōng bù cóng, suì bèi shā, bìng qí mǔ liú qiè wú jí yòu zǐ jù shā zhī. fāng yì, kāng kǎi fù zhì lüè, yǔ bǐng héng tóng jǔ yú xiāng, wèi chāng lè zhī xiàn. jiě guān guī, suì dà qiàn, rén xiāng shí, qīng tuó jì zhī. zéi jiàn bī, jí yì shì wèi gān chéng shè, zuǒ yǒu sī bǎo zhàng. jí chéng xiàn, yì sǐ xī chéng shù lóu. kè niàn jǔ jìn shì, wèi píng yáng tuī guān, yǒu shēng. xiǎn xīng jǔ yú xiāng, wèi hàn lín dài zhào. jīn shēng míng, jiē jìn shì. jīn shēng guān hán dān zhī xiàn, míng guān xíng rén. cuì liáng hàn jiē jǔ rén. cuì guān chén zhōu zhī fǔ, liáng hàn wèi shì.
是月,陷洛陽,鄉官來秉衡、劉芳奕、常克念、郭顯星、韓金聲、王明、楊萃、荀良翰等抗節死。秉衡,天啟四年舉於鄉,未仕。城陷,為賊將劉宗敏所執,令易服,欲官之,不可。羈南郊民舍,顧見其友,謂之曰:「賊勒我以官,我義不受辱,恨母老子幼,死不瞑目爾。」賊聞,燒鐵索加其脛,終不從,遂被殺,並其母劉、妾吳及幼子俱殺之。芳奕,慷慨負智略,與秉衡同舉於鄉,為昌樂知縣。解官歸,歲大歉,人相食,傾橐濟之。賊漸逼,集義士為干城社,佐有司保障。及城陷,縊死西城戍樓。克念舉進士,為平陽推官,有聲。顯星舉於鄉,為翰林待詔。金聲、明,皆進士。金聲官邯鄲知縣,明官行人。萃、良翰皆舉人。萃官辰州知府,良翰未仕。
qián zuò zhēng, zì xī jí, yē xiàn rén. chóng zhēn zhōng, yóu xiāng jǔ lì guān rǔ zhōu zhī zhōu. rǔ wèi liú zéi wǎng lái kǒng dào, tǔ kòu yòu qiè jù shān zhōng. zuò zhēng yù xiān chú tǔ kòu, mù zhuàng shì qiān rén xùn liàn, ér qiǎn rén wèi hǎo yán zhāo fǔ, yè bàn qǔ jiān dào zhí dǎo qí cháo, kòu dà bài. nǎi lìng mín qiān jiā lì yī dà zhài, yǒu jí míng zhēng xiāng jiù, kòu shì shuāi xī, qí kuí suì jiàng. shí sì nián zhēng yuè, lǐ zì chéng zhòu lái fàn, zuò zhēng chéng chéng shǒu, shēn zhōng liú shǐ, shǒu yì lì. yuè yú, dà fēng mái, pào zhà lóu fén, chéng suì xiàn, mà zéi ér sǐ. rǔ rén lì miào sì zhī.
錢祚徵,字錫吉,掖縣人。崇禎中,由鄉舉歷官汝州知州。汝為流賊往來孔道,土寇又竊據山中。祚徵欲先除土寇,募壯士千人訓練,而遣人為好言招撫,夜半取間道直搗其巢,寇大敗。乃令民千家立一大寨,有急鳴鉦相救,寇勢衰息,其魁遂降。十四年正月,李自成驟來犯,祚徵乘城守,身中流矢,守益力。月余,大風霾,炮炸樓焚,城遂陷,罵賊而死。汝人立廟祀之。
shèng yǐ héng, tóng guān wèi rén. chóng zhēn shí sān nián jǔ rén. zhī shāng chéng xiàn. shì shì yuè yú, liú zéi tū zhì, què zhī. míng nián, zhāng xiàn zhōng xiàn xiāng yáng, lín jìng dà kǒng. yǐ héng yǐ qiān kāi fēng tóng zhī, jiāng xíng, shì mín kěn liú zhī, nǎi dēng pí, yǔ xiāng guān yáng suǒ xiū hóng yìn héng mǎ gāng zhōng duàn zēng huī gòng chéng shǒu. èr yuè zhōng, zéi yǎn zhì, shì yǔ xuě, shǒu zhě dòng něi bù néng zhàn. yǐ héng dū jiā zhòng shè zéi shí qī rén zhuì mǎ, zéi nù, bìng lì gōng, shǐ zhōng yǐ héng yòu é, yóu guǒ chuàng jù dí. zéi dēng běi chéng, jiā zhòng xiàng zhàn sǐ qiě jǐn, nǎi bèi zhí, mà zéi bù qū, wèi zéi zhī jiě. sūn jué jí diǎn shǐ lǚ wéi xiǎn jiào yù cáo wéi zhèng jiē sǐ.
盛以恆,潼關衛人。崇禎十三年舉人。知商城縣。視事月余,流賊突至,卻之。明年,張獻忠陷襄陽,鄰境大恐。以恆已遷開封同知,將行,士民懇留之,乃登陴,與鄉官楊所修、洪胤衡、馬剛中、段增輝共城守。二月中,賊奄至,適雨雪,守者凍餒不能戰。以恆督家眾射賊十七人墜馬,賊怒,並力攻,矢中以恆右額,猶裹創拒敵。賊登北城,家眾巷戰死且盡,乃被執,罵賊不屈,為賊支解。孫覺及典史呂維顯、教諭曹維正皆死。
suǒ xiū, gù wèi zhōng xián dǎng yě. lì zuǒ fù dōu yù shǐ, rù nì àn, shú tú wèi mín, zhì shì mà zéi sǐ. yìn héng, wàn lì zhōng jìn shì. lì guān yáng hé bīng bèi fù shǐ, fēn shǒu běi mén, lì zhàn sǐ. gāng zhōng, zì jiǔ rú. chóng zhēn qī nián jìn shì. chú dà tóng zhī xiàn, xíng qǔ shòu jiǎn tǎo, qǐ jiǎ guī. zéi rù, dà mà, bèi zhé sǐ. zēng huī, zì hán sù, wèi zhū shēng, yǐ xué xíng chēng. cháo tíng xià bǎo jǔ lìng, bèi jiàn, bù lè wèi lì, nǐ chú jiào shòu, wèi yè xuǎn guī. yù biàn, mà zéi sǐ.
所修,故魏忠賢黨也。歷左副都御史,入逆案,贖徒為民,至是罵賊死。胤衡,萬曆中進士。歷官陽和兵備副使,分守北門,力戰死。剛中,字九如。崇禎七年進士。除大同知縣,行取授檢討,乞假歸。賊入,大罵,被磔死。增輝,字含素,為諸生,以學行稱。朝廷下保舉令,被薦,不樂為吏,擬除教授,未謁選歸。遇變,罵賊死。
zéi jì xiàn shāng chéng, jí jí qū fàn xìn yáng. chéng xiàn, zhī zhōu gāo xiào zhì, xùn dǎo lǐ féng xù chéng suǒ wén, lǐ jū jìng hǎi zhī xiàn zhāng yìng sù sǐ zhī. qí xiàn guāng shān, diǎn shǐ wèi guāng yuǎn yì sǐ zhī. suǒ sī qǐng zèng xù, wèi bào.
賊既陷商城,即疾驅犯信陽。城陷,知州高孝志,訓導李逢旭、程所聞,里居靜海知縣張映宿死之。其陷光山,典史魏光遠亦死之。所司請贈恤,未報。
shí wǔ nián qī yuè, dì xià zhào yuē: bǐ zhōu xiàn yǒu sī bù shè shǒu bèi, zéi zhì jí xiàn, yǔ chōng fēng xiàn zhèn, chí jiǔ lì qū zhě shū kē. ruò gài yuán tiān qǐ jiān lì, yōu yǔ zèng yīn, hé yóu jīng quàn láo chén. zì jīn wǔ pǐn yǐ xià, zhǐ zèng jiān sī, sì pǐn jí fāng miàn, shǐ zèng jīng qīng. zhe wèi lìng. nǎi zèng yǐ héng fù shǐ, xiào zhì cān yì, wéi xiǎn děng zèng xù yǒu chà. tiān qǐ zhōng, zhōu xiàn zhǎng lì xùn nán zhě, lǜ zèng jīng qīng, yīn jǐn yī shì zhí, cì jì zàng, yǒu sī jiàn cí. chóng zhēn chū, gǎi yīn guó zi shēng, bǐ zhī chū shì, ér jīng qīng zhī zèng rú gù, zhì shì shǐ gǎi zèng wài liáo yún.
十五年七月,帝下詔曰:「比州縣有司不設守備,賊至即陷,與衝鋒陷陣,持久力詘者殊科。若概援天啟間例,優予贈蔭,何由旌勸勞臣。自今五品以下,止贈監司,四品及方面,始贈京卿。著為令。」乃贈以恆副使,孝志參議,維顯等贈恤有差。天啟中,州縣長吏殉難者,率贈京卿,蔭錦衣世職,賜祭葬,有司建祠。崇禎初,改蔭國子生,俾之出仕,而京卿之贈如故,至是始改贈外僚雲。
yán rì yú, zì huá yáng, shàng yú rén. wàn lì zhōng, jǔ yú xiāng. chóng zhēn chū, chú zhī yè xiàn, yǒu huì zhèng, wèi shàng guān suǒ è, hé bà. bù mín zhēng yì què sòng yuān, nǎi huò xù yòng. hòu wèi jìng níng zhī zhōu. luó zéi luàn, chí qǐng gù zhèn wǔ dào bīng hé jiǎo. ér xiān lǜ gǎn sǐ shì shù rén zhāo yù zhī, zéi chí bèi, suì qiǎn jīng zú dǎo qí yíng, zéi cāng huáng kuì, zhǎn shù bǎi jí. lí míng, wǔ dào bīng jì zhì, fù dà pò zhī. qiān kāi fēng tóng zhī. liú zéi shì fāng chì, shàng guān yǐ nán yáng yào chōng, jǔ rì yú wèi zhī fǔ, dà zhì shǒu jù, rén xīn shāo gù. shí sì nián wǔ yuè, zéi cù zhì, bǎi yú rén mào yǔ dēng chéng. rì yú jī shā zhī jǐ jǐn, yú zéi yǐn qù, chéng huò quán. rì yú shǒu zhōng yī shǐ, tóu xiàng bèi èr rèn, sǐ chéng shàng. shì wén, zèng tài pú qīng. zéi jì bù dé zhì qù, suì zòng lüè páng jìn zhōu xiàn. qí dōng zài wéi nán yáng, gōng xiàn zhī, cān yì ài yù chū sǐ yān.
顏日愉,字華陽,上虞人。萬曆中,舉於鄉。崇禎初,除知葉縣,有惠政,為上官所惡,劾罷。部民爭詣闕訟冤,乃獲敘用。後為靜寧知州。羅賊亂,馳請固鎮五道兵合剿。而先率敢死士數人招諭之,賊弛備,遂遣精卒搗其營,賊倉皇潰,斬數百級。黎明,五道兵繼至,復大破之。遷開封同知。流賊勢方熾,上官以南陽要衝,舉日愉為知府,大治守具,人心稍固。十四年五月,賊猝至,百餘人冒雨登城。日愉擊殺之幾盡,余賊引去,城獲全。日愉手中一矢,頭項被二刃,死城上。事聞,贈太僕卿。賊既不得志去,遂縱掠旁近州縣。其冬再圍南陽,攻陷之,參議艾毓初死焉。
yù chū, zì hái rú, mǐ zhī rén, hù bù shì láng xī chún céng sūn yě. chóng zhēn sì nián jìn shì. shòu nèi xiāng zhī xiàn. shēng zhǎng biān chuí, xí zhàn shì. liù nián dōng, liú kòu lái fàn. mái dà pào míng gǔn dì lóng zhě yú chéng wài, chéng zhōng rán xiàn fā zhī, zéi sǐ wú suàn, suì jiě qù. nèi xiāng yǔ lǐng yì xī chuān duō shēn shān suì gǔ, wèi dào kū, mín jū lǐn lǐn. yù chū zhì, wèi shè shǒu bèi, mín dé shǎo ān. míng nián dōng, táng wáng yù jiàn shàng yán: zǔ zhì, qīn wáng suǒ fēng dì, yǒu sī zǎo wǎn bì yè jiàn. jīn ài yù chū děng jiē bù yè. dì nù, xī dǎi xià fǎ sī, ér chì lǐ bù shēn diǎn zhì. yǐ ér wáng bèi dǎi, yù chū huò bǔ guān. lǚ qiān zhì yòu cān yì, fēn shǒu nán yáng, yǔ rì yú què zéi yǒu gōng. zì chéng yòng sòng xiàn cè jì, yù qǔ nán yáng yǐ tú guān zhōng, fù lǜ dà zhòng lái kòu. yù chū xié zǒng bīng guān měng rú hǔ děng jiān shǒu. zéi gōng rù nán mén, huì zǒng dū yáng wén yuè yuán jūn zhì, zéi yǐn tuì. wén yuè qù, zéi fù gōng zhī, shí jǐn yuán jué, yù chū tí shī chéng lóu, suì zì yì. nán yáng zhī xiàn yáo yùn xī zhǔ bù mén yíng ēn xùn dǎo yáng qì kāi yì sǐ zhī.
毓初,字孩如,米脂人,戶部侍郎希淳曾孫也。崇禎四年進士。授內鄉知縣。生長邊陲,習戰事。六年冬,流寇來犯。埋大炮名「滾地龍」者於城外,城中燃線發之,賊死無算,遂解去。內鄉與領邑淅川多深山邃谷,為盜窟,民居懍懍。毓初至,為設守備,民得少安。明年冬,唐王聿鍵上言:「祖制,親王所封地,有司早晚必謁見。今艾毓初等皆不謁。」帝怒,悉逮下法司,而敕禮部申典制。已而王被逮,毓初獲補官。屢遷至右參議,分守南陽,與日愉卻賊有功。自成用宋獻策計,欲取南陽以圖關中,復率大眾來寇。毓初偕總兵官猛如虎等堅守。賊攻入南門,會總督楊文岳援軍至,賊引退。文岳去,賊復攻之,食盡援絕,毓初題詩城樓,遂自縊。南陽知縣姚運熙、主簿門迎恩、訓導楊氣開亦死之。
míng nián shí yuè, zì chéng zài xiàn nán yáng, zhī fǔ qiū mào sù mà zéi bù qū, hé mén bèi hài. shì yuè, zéi guò fú gōu, zhòng yì chéng shǒu, jǔ rén liú ēn zé chū cháng yǐ cè gàn dāng shì, duō jiàn yòng. xiàn lìng ái bù jiě shì, ēn zé tòng kū yuē: wú bù xìng cóng mù ǒu rén sǐ. zì tí lóu bì yuē: qiān gǔ gāng cháng shì, nán ér kěn ràng rén. míng rì, chéng xiàn, zhì lóu xià yǐ sǐ.
明年十月,自成再陷南陽,知府丘懋素罵賊不屈,闔門被害。是月,賊過扶溝,眾議城守,舉人劉恩澤初嘗以策幹當事,多見用。縣令騃不解事,恩澤痛哭曰:「吾不幸從木偶人死。」自題樓壁曰:「千古綱常事,男兒肯讓人。」明日,城陷,擲樓下以死。
pān hóng, zì ruò zhì, huái ān shān yáng rén. qǐ jiā gòng shēng. chóng zhēn shí sān nián wèi wǔ yáng zhī xiàn. shí liú zéi pī chāng, tǔ kòu yì jiān fā, hóng shù tǎo bài zhī. míng nián shí yī yuè, lǐ zì chéng luó rǔ cái jì xiàn nán yáng, zòng bīng fù suǒ shǔ zhōu xiàn, jiāng gōng wǔ yáng, hóng yù shì mín gòng jù. zhū shēng lǜ zéi tú chéng, qǐng wěi qū shū huò, hóng chì zhī qù. zéi báo chéng, fā pào jī zhī, duō bì. yǒu xiǎo xiào shàn shè, lǚ què zéi. zhū shēng qián qiǎn rén yuē jiàng, zéi fù zhì. hóng zuò gào xiān shèng wén, zì shì bì sǐ. zhū shēng qián kāi mén, fù hóng yǐ xiàn. zéi suǒ yìn, hóng bù yǔ. xié jiàng, nù mà bù qū, nǎi zhī jiě zhī. zi chéng lán tòng fèn dà kū, tóu jǐng sǐ.
潘弘,字若稚,淮安山陽人。起家貢生。崇禎十三年為舞陽知縣。時流賊披猖,土寇亦間發,弘數討敗之。明年十一月,李自成、羅汝才既陷南陽,縱兵覆所屬州縣,將攻舞陽,弘諭士民共拒。諸生慮賊屠城,請委曲紓禍,弘叱之去。賊薄城,發炮擊之,多斃。有小校善射,屢卻賊。諸生潛遣人約降,賊復至。弘作告先聖文,自誓必死。諸生潛開門,縛弘以獻。賊索印,弘不予。脅降,怒罵不屈,乃支解之。子澄瀾痛憤大哭,投井死。
shí dèng zhōu zhèn píng nèi xiāng qìn yáng xīn yě xiāng jì xiàn. dèng zhōu zhī zhōu liú zhèn shì, lì mù lǐ guó xǐ, qiān hù yú chéng yīn lǐ xī, zhū shēng dīng yī tǒng zhāng wǔ měi wáng zhōng wáng zǐ zhāng hǎi kuān fù yàn jiē kàng jié sǐ. zhèn píng zhī xiàn chéng xiàn zhōng qí shuò bèi zhí, mà zéi sǐ. nèi xiāng zhī xiàn nán chāng gōng xīn xīn yě zhī xiàn sì chuān hán chún, bìng bù qū sǐ.
時鄧州、鎮平、內鄉、沁陽、新野相繼陷。鄧州知州劉振世,吏目李國璽,千戶余承蔭、李錫,諸生丁一統、張五美、王鍾、王子章、海寬、傅彥皆抗節死。鎮平知縣成縣鍾其碩被執,罵賊死。內鄉知縣南昌龔新、新野知縣四川韓醇,並不屈死。
mì yáng fán zài xiàn. shì nián wǔ yuè, zhāng xiàn zhōng pò xìn yáng, huò zuǒ liáng yù qí zhì, jiǎ zhī yǐ dēng chéng. zhī xiàn yún nán nán níng wáng shì chāng huái yìn duān zuò, bèi fù, mán mà sǐ. lín chāng yáo chāng zuò dài zhī, fǔ shù yuè, fù xiàn. chāng zuò shǒu zhǎn shù zéi, lì qū sǐ. diǎn shǐ léi jìn xiān lǜ bǔ zú zhàn sǐ. yòu yǒu wǔ zhí wáng yǎn fàn qián jì gōng hǎi chéng jù sǐ nán. ér dèng zhōu yú shí nián chūn wèi zhāng xiàn zhōng suǒ pò, zhī zhōu sūn zé shèng tóng zhī xuē yīng líng jiē zhàn sǐ, zhì shì yì zài xiàn yún.
泌陽凡再陷。是年五月,張獻忠破信陽,獲左良玉旗幟,假之以登城。知縣雲南南寧王士昌懷印端坐,被縛,謾罵死。臨昌姚昌祚代之,甫數月,復陷。昌祚手斬數賊,力屈死。典史雷晉暹率捕卒戰死。又有武職王衍范、錢繼功、海成俱死難。而鄧州於十年春為張獻忠所破,知州孫澤盛、同知薛應齡皆戰死,至是亦再陷雲。
chén yù bào, wǔ yáng rén. mǔ duàn zǎo guǎ, fǔ yù bào jí qí dì yù yǎng yù huái, jiē wèi zhū shēng, lì tián hǎo xué, shàn chéng mǔ zhì. chóng zhēn shí sì nián, liú zéi xiàn wǔ yáng, mǔ xiān fù jǐng, sān zi cóng zhī. yù bào qī huáng xié qí zi mò tōng, yù yǎng qī mǎ xié zi mò héng mò yán jù cóng zhī. sān shì jiǔ rén, yī shí jǐn jié.
陳豫抱,舞陽人。母段早寡,撫豫抱及其弟豫養、豫懷,皆為諸生,力田好學,善承母志。崇禎十四年,流賊陷舞陽,母先赴井,三子從之。豫抱妻黃攜其子默通,豫養妻馬攜子默恆、默言俱從之。三世九人,一時盡節。
shí jùn yì zhū shēng sǐ zhě shén zhòng, lù qí zhù zhě. nèi xiāng xǔ xuān jí èr dì cǎi gōng, kāng kǎi hǎo yì. zéi xiàn dèng zhōu, xuān xiōng dì jié lǐ zhōng zhuàng shì, zhí rù qí chéng, qín wěi guān, jiān shǒu xǔ jiā zhài. zéi nù, gōng pò zhī, cǎi cóng mǔ cháng xiān tóu jǐng sǐ, xuān gōng jiē lì zéi bèi shā, gōng qī zhōng cǎi qī chén bìng zì jīng, qí mèi yì mà zéi bèi shā. shí chēng xǔ shì qī liè.
時郡邑諸生死者甚眾,錄其著者。內鄉許宣及二弟寀、宮,慷慨好義。賊陷鄧州,宣兄弟結里中壯士,直入其城,擒偽官,堅守許家寨。賊怒,攻破之,寀從母常先投井死,宣、宮皆詈賊被殺,宮妻鍾、寀妻陳並自經,其妹亦罵賊被殺。時稱「許氏七烈」。
zéi zhī gōng yǎn shī yě, zhāng yù cuì lǜ èr zi zuǒ yǒu sī gù shǒu, chéng xiàn, dà mà, jù bèi shā. qī lìn yǔ sān nǚ èr sūn xī fù jǐng sǐ. zéi shā wǔ tóng fāng mǔ, tóng fāng pēn xuè dà mà, zhī jiě ér sǐ. liú fāng míng liú fāng shì lìn zhī cuì qiáo yú kūn lìn wán pīn wáng guāng xiǎn qiáo guó píng wáng bāng jì lìn xiāng yì zhāng yī lù zhāng yī péng niú yī yuán jiē kàng jié sǐ. fāng míng wán pīn qī jiē zhāng shì, yǔ bāng jì qī gāo bìng cóng sǐ. yī lù yī péng fù yì mà zéi sǐ.
賊之攻偃師也,張毓粹率二子佐有司固守,城陷,大罵,俱被殺。妻藺與三女、二孫悉赴井死。賊殺武同芳母,同芳噴血大罵,支解而死。劉芳名、劉芳世、藺之粹、喬於昆、藺完馪、王光顯、喬國屏、王邦紀、藺相裔、張一鷺、張一鵬、牛一元皆抗節死。芳名、完馪妻皆張氏,與邦紀妻高並從死。一鷺、一鵬父亦罵賊死。
táng xiàn xǔ yuē cóng, zǎo sàng fù. mǔ mò, lú mù sān nián. chéng pò, dùn jū nán shān. zéi zhēng zhī bù chū, xié yǐ sǐ, juān qí bèi yuē: shì bù cóng zéi, suì ǒu xuè ér sǐ.
唐縣許曰琮,早喪父。母歿,廬墓三年。城破,遁居南山。賊徵之不出,脅以死,鐫其背曰:「誓不從賊」,遂嘔血而死。
liú zhèn zhī, zì ér qiáng, cí xī rén. xìng gāng fāng, dūn xué xíng, xiāng rén yán zhòng zhī. chóng zhēn chū, jǔ yú xiāng, yǐ jiào yù qiān yān líng zhī xiàn. shí sì nián shí èr yuè, lǐ zì chéng xiàn xǔ zhōu. zhī zhōu wáng yīng yì bèi hài, dū sī zhāng shǒu zhèng, xiāng guān wèi wán zhēn, zhū shēng lǐ wén péng wáng yīng péng jiē sǐ. zì xǔ yǐ nán wú jiān chéng. yǒu jiān rén sù tōng zéi, chàng yán chéng xiǎo yí sù jiàng, zhèn zhī nù chì tuì zhī. diǎn shǐ dù bāng jǔ yuē: chéng cún yǔ cún, wáng yǔ wáng, rén chén dà yì, gōng yán shì. zhèn zhī nǎi yǔ jí lì mín gòng shǒu. zéi dà zhì, chéng xiàn, zhèn zhī bǐng hù zuò táng shàng. zéi suǒ yìn, bù yǔ, fù zhì xuě zhōng sān rì yè, mà bù jué kǒu, luàn rèn jiāo xià nǎi sǐ. chū, zhèn zhī shū yī xiǎo jiǎn, cáng qiè zhōng, měi suì yuán dàn qǔ shì, zhé jiā zhǐ fēng qí shàng. jí sǐ, jiā rén fā qiè, nǎi bù tān cái bù hào sè bù wèi sǐ sān yǔ yě, qí lì zhì rú cǐ. zèng guāng lù sì chéng. bāng jǔ, fù píng rén. xǔ bèi tú, yān líng rén xiōng jù, shǒu zhě huò dùn zǒu, bāng jǔ bǔ dé, zhǎn yǐ xùn. jí chéng xiàn, zì chéng yù jiàng zhī, bāng jǔ mà yuē: cháo tíng chén zǐ, qǐ wèi zéi yòng! zéi jué qí shé, hán xuè pēn zhī, suì yù hài.
劉振之,字而強,慈谿人。性剛方,敦學行,鄉人嚴重之。崇禎初,舉於鄉,以教諭遷鄢陵知縣。十四年十二月,李自成陷許州。知州王應翼被害,都司張守正,鄉官魏完真,諸生李文鵬、王應鵬皆死。自許以南無堅城。有奸人素通賊,倡言城小宜速降,振之怒叱退之。典史杜邦舉曰:「城存與存,亡與亡,人臣大義,公言是。」振之乃與集吏民共守。賊大至,城陷,振之秉笏坐堂上。賊索印,不與,縛置雪中三日夜,罵不絕口,亂刃交下乃死。初,振之書一小簡,藏篋中,每歲元旦取視,輒加紙封其上。及死,家人發篋,乃「不貪財、不好色、不畏死」三語也,其立志如此。贈光祿寺丞。邦舉,富平人。許被屠,鄢陵人恟懼,守者或遁走,邦舉捕得,斬以徇。及城陷,自成欲降之,邦舉罵曰:「朝廷臣子,豈為賊用!」賊抉其舌,含血噴之,遂遇害。
kāi fēng shǔ yì duō xiàn, xùn nán zhě, yǒu fèi céng móu wèi lìng wàng chái jiàn yīn yáng yī péng liú kǒng huī wáng huà xíng yáo wén héng zhī shǔ.
開封屬邑多陷,殉難者,有費曾謀、魏令望、柴薦禋、楊一鵬、劉孔暉、王化行、姚文衡之屬。
céng móu, qiān shān rén, shǎo shī hóng yì yě. yóu xiāng jǔ zhī tōng xǔ, fǔ sì xún, zéi cù zhì. céng móu zhào fù lǎo yuē: wǒ sǐ, ruò bèi yǐ chéng jiàng, kě miǎn tú lù. běi xiàng zài bài, bào yìn tóu jǐng sǐ. lìng wàng, zì yú yě, wǔ xiāng rén. jǔ jìn shì, shòu shāng qiū zhī xiàn, diào tài kāng. kòu zhì, gù shǒu bù xià. zéi nù, gōng pò zhī, tú qí chéng, lìng wàng hé mén zì fén. jiàn yīn, jiāng shān jǔ rén, zhī wěi chuān, chéng xiàn, dà mà sǐ. yī péng, hé jīn rén. jǔ chóng zhēn jiǔ nián xiāng shì, wèi wèi shì zhī xiàn, fǔ shù yuè, zhèng shēng sì qǐ. chéng pò, mà zéi sǐ. kǒng huī, shào yáng rén. jǔ tiān qǐ yuán nián xiāng shì, zhī xīn zhèng, gù shǒu bù néng zhī, suì sǐ zhī. shì mín sì zhī zǐ chǎn cí. huà xíng, zhī shāng shuǐ, chéng xiàn, bèi shā. dài zhě wén héng, lì rèn shù yuè, zéi fù zhì, xié yìn fù jǐng sǐ. qí xiǎo lì, zé lín yǐng qiān zǒng jiǎ yīn xù zhǎng gé diǎn shǐ dù fù chūn, xiāng jū zé zhǎng gé jǔ rén mèng liáng píng zhū shēng zhāng fàn kǒng děng, sì shuǐ jǔ rén zhāng zhì zài mǎ dé mào, jiē sǐ zhī.
曾謀,鉛山人,少師宏裔也。由鄉舉知通許,甫四旬,賊猝至。曾謀召父老曰:「我死,若輩以城降,可免屠戮。」北向再拜,抱印投井死。令望,字於野,武鄉人。舉進士,授商丘知縣,調太康。寇至,固守不下。賊怒,攻破之,屠其城,令望闔門自焚。薦禋,江山舉人,知洧川,城陷,大罵死。一鵬,河津人。舉崇禎九年鄉試,為尉氏知縣,甫數月,政聲四起。城破,罵賊死。孔暉,邵陽人。舉天啟元年鄉試,知新鄭,固守不能支,遂死之。士民祀之子產祠。化行,知商水,城陷,被殺。代者文衡,蒞任數月,賊復至,攜印赴井死。其小吏,則臨潁千總賈蔭序、長葛典史杜復春,鄉居則長葛舉人孟良屏、諸生張范孔等,汜水舉人張治載、馬德茂,皆死之。
lǐ chéng yún, gāo yáng rén, jǔ yú xiāng. chóng zhēn chū, zhī fú shān xiàn. liú zéi shù wàn lái kòu, chéng yún shǒu fā yī shǐ bì qí kuí, zhòng suì dùn. lǚ qiān shān xī qiān shì. shí sì nián qiū, yǐ cái diào hé nán dà liáng dào, zhù yǔ zhōu. shí èr yuè, lǐ zì chéng lián xiàn yān líng chén liú zhū xiàn, suì kòu yǔ zhōu. chéng yún shì sǐ gù shǒu, zéi duō bì yú pào. é yǐ shí wàn zhòng pān dié dēng, zhí chéng yún shǐ guì, chéng yún nù chì zéi, zéi zuó ér zhàng zhī, dà mà bù jué shēng. fù zhū shù zǎn shè zhī, mà bù yǐ, duàn qí shé, luàn rèn jiāo xià ér sǐ. zèng guāng lù qīng. zhōu xiān yǒu huī wáng fǔ, jiā jìng shí, wáng zài lǔn yǒu zuì, jué jué, ér yán jīn děng wǔ jùn wáng jiē bèi nán.
李乘雲,高陽人,舉於鄉。崇禎初,知浮山縣。流賊數萬來寇,乘雲手發一矢斃其魁,眾遂遁。屢遷山西僉事。十四年秋,以才調河南大梁道,駐禹州。十二月,李自成連陷鄢陵、陳留諸縣,遂寇禹州。乘雲誓死固守,賊多斃於炮。俄以十萬眾攀堞登,執乘雲使跪,乘雲怒叱賊,賊捽而杖之,大罵不絕聲。縛諸樹攢射之,罵不已,斷其舌,亂刃交下而死。贈光祿卿。州先有徽王府,嘉靖時,王載埨有罪,爵絕,而延津等五郡王皆被難。
míng nián, zéi fàn kāi fēng, jiān jūn zhǔ shì yú jué jiān jūn qiān shì rèn dòng xiān hòu zhàn sǐ. dòng, yǒng shòu rén, yóu gòng shēng wèi lái zhōu tōng pàn. chóng zhēn sì nián, lǐ jiǔ chéng děng pàn, dòng zuǒ zhī fǔ zhū wàn nián gòng shǒu. wàn nián yǔ xún fǔ xiè liǎn wèi zéi suǒ yòu zhí, dòng yǔ tóng zhī kòu huà yē xiàn zhī xiàn hóng ēn zhào zhù dà shuài yáng yù fān lì jù. wéi jiě, lùn gōng jìn zhì, lǚ qiān bǎo dìng jiān jūn qiān shì. shí sì nián cóng zǒng dū yáng wén yuè nán zhēng, míng gāo zhèn zhī jié, yǔ yǒu gōng. xún yǔ zǒng bīng hǔ dà wēi pò zéi píng yù, zài pò zhī dèng zhōu. míng nián zhēng yuè, cóng jiě kāi fēng wéi. xún zhàn yǎn chéng, dà jié. hòu cóng yuán kāi fēng, huì zuǒ liáng yù dà kuì yú zhū xiān zhèn, zéi lái zhuī, dòng lì zhàn, mò yú zhèn. yú jué, yǔ zhōu rén. chóng zhēn yuán nián jìn shì. lì zhī fǔ níng zhāng qiū. qiān zhí fāng zhǔ shì, bà guī. yáng sì chāng chū dū shī, qǐng jué yǐ gù guān cān móu jūn shì. sì chāng rù shǔ, mìng yǔ zhāng kè jiǎn tóng shǒu xiāng yáng. chéng xiàn, jué tuō zǒu, cóng dū shī dīng qǐ ruì yú hé nán, pò zéi dèng zhōu. shí wǔ nián, kāi fēng wéi jí, jiān zuǒ liáng yù jūn wǎng yuán, zhàn bài bèi zhí, mà zéi sǐ. zhí dūn huá yì yù hài. dòng zèng tài pú qīng, jué tài pú shǎo qīng.
明年,賊犯開封,監軍主事余爵、監軍僉事任棟先後戰死。棟,永壽人,由貢生為萊州通判。崇禎四年,李九成等叛,棟佐知府朱萬年共守。萬年與巡撫謝璉為賊所誘執,棟與同知寇化、掖縣知縣洪恩召助大帥楊御蕃力拒。圍解,論功進秩,屢遷保定監軍僉事。十四年從總督楊文岳南征,鳴皋鎮之捷,與有功。尋與總兵虎大威破賊平峪,再破之鄧州。明年正月,從解開封圍。尋戰郾城,大捷。後從援開封,會左良玉大潰於朱仙鎮,賊來追,棟力戰,歿於陣。余爵,禹州人。崇禎元年進士。歷知撫寧、章丘。遷職方主事,罷歸。楊嗣昌出督師,請爵以故官參謀軍事。嗣昌入蜀,命與張克儉同守襄陽。城陷,爵脫走,從督師丁啟睿於河南,破賊鄧州。十五年,開封圍急,監左良玉軍往援,戰敗被執,罵賊死。侄敦華亦遇害。棟贈太僕卿,爵太僕少卿。
guān yǒng jié, zì rén mèng, gǒng chāng wèi rén. shì guān bǎi hù. yǒng jié hǎo dú shū, měi yù zhōng yì shì, zhé shū zhī bì. zhuàng mào qí wěi, lèi shì rén suǒ huì zhuàng móu hóu xiàng. chóng zhēn sì nián huì shì rù dōu, yǔ chái bèi yóu zhuàng móu cí. yǒu dào shì qián yuē: zuó mèng shén gào: wú hòu rén dāng yǒu dēng dì zhě, hòu qiě jì wǒ zhōng yì, kě yǔ zhī. yǒng jié è rán, pō zì xǐ. yǐ guǒ dēng dì, shòu kāi fēng tuī guān, qiáng zhí bù ā, mín wèi ài zhī. yōu guī, qǐ guān shào xìng. qiān bīng bù zhǔ shì, dū shī yáng sì chāng jiàn qí cái, qǐng yòng zhī jūn qián, nǎi zhuó suī chén bīng bèi qiān shì, zhù chén zhōu. chén gù zéi chōng, suì bèi róu lìn, yǒng jié rì yè wèi jǐng bèi. shí wǔ nián èr yuè, lǐ zì chéng shù shí wàn zhòng lái gōng, yǒng jié yǔ zhī zhōu hóu jūn zhuó xiāng guān cuī mì zhī jǔ rén wáng shòu jué děng lǜ shì mín fēn dié shǒu. zéi qiǎn shǐ shuō jiàng, zhǎn qí tóu, xuán zhī chéng shàng. zéi nù, gōng pò zhī, yǒng jié gé shā shù zéi, shēn zhōng luàn rèn ér sǐ.
關永傑,字人孟,鞏昌衛人。世官百戶。永傑好讀書,每遇忠義事,輒書之壁。狀貌奇偉,類世人所繪壯繆侯像。崇禎四年會試入都,與儕輩游壯繆祠。有道士前曰:「昨夢神告:『吾後人當有登第者,後且繼我忠義,可語之。』」永傑愕然,頗自喜。已果登第,授開封推官,強植不阿,民畏愛之。憂歸,起官紹興。遷兵部主事,督師楊嗣昌薦其才,請用之軍前,乃擢睢陳兵備僉事,駐陳州。陳故賊沖,歲被蹂躪,永傑日夜為儆備。十五年二月,李自成數十萬眾來攻,永傑與知州侯君擢、鄉官崔泌之、舉人王受爵等率士民分堞守。賊遣使說降,斬其頭,懸之城上。賊怒,攻破之,永傑格殺數賊,身中亂刃而死。
jūn zhuó, zì jì míng, chéng ān rén, qǐ jiā jǔ rén. chéng wéi shí, shēn xiān shì zú, yùn mù shí jī zéi, chéng háo jiē mǎn. hòu bèi fù, mà bù jué kǒu sǐ. mì zhī, lù yì rén. jìn shì. zhī xióng xiàn, diào qīng yuàn, duō suǒ jiàn shù. jiù lìng huáng zōng chāng wèi yù shǐ, hé zhōu yán rú, yán rú shǔ bǎo dìng zhī fǔ zhí zōng chāng zuì. zhī fǔ yǐ shǔ mì zhī, mì zhī yuē: shā rén mèi rén kě hū! zhī fǔ kuì qiě nù. huì mì zhī qiān hù bù zhǔ shì, zhī fǔ wèi qí qīn xiàn qián liáng sān wàn, bù tīng xíng. yù shǐ xíng bù zhì, mì zhī zhí qián yǔ zhī fǔ jiǎo. yù shǐ yǐ wén, xià yù qiǎn shù, jiǔ zhī shì hái. zhì shì, zāo biàn, yòng tiě zhàng bì zéi shù rén, zì jǐng sǐ. shǒu bèi zhāng yīng yáng lì zhàn bèi qín, bù qū. shòu jué yì jī shā shù zéi, dà mà. bìng sǐ zhī. zèng yǒng jié guāng lù qīng, jūn zhuó yòu cān yì, mì zhī fù gù guān. shòu jué, wǎn píng zhī xiàn.
君擢,字際明,成安人,起家舉人。城圍時,身先士卒,運木石擊賊,城濠皆滿。後被縛,罵不絕口死。泌之,鹿邑人。進士。知雄縣,調清苑,多所建豎。舊令黃宗昌為御史,劾周延儒,延儒屬保定知府摭宗昌罪。知府以屬泌之,泌之曰:「殺人媚人可乎!」知府愧且怒。會泌之遷戶部主事,知府謂其侵陷錢糧三萬,不聽行。御史行部至,泌之直前與知府角。御史以聞,下獄遣戍,久之釋還。至是,遭變,用鐵杖斃賊數人,自剄死。守備張鷹揚力戰被擒,不屈。受爵亦擊殺數賊,大罵。並死之。贈永傑光祿卿,君擢右參議,泌之復故官。受爵,宛平知縣。
yǒu gōng zuò méi zhě, nián shí qī, fù mǔ jù wáng, bìn yú shě. zéi huǒ mín jū, zuò méi guì jiù qián fén sǐ.
有龔作梅者,年十七,父母俱亡,殯於舍。賊火民居,作梅跪柩前焚死。
zhāng wéi shì, tài kāng rén. wàn lì sì shí sì nián jìn shì. lì píng yáng zhī fǔ, bǔ zhì jiàng zhōu jiān huá shù shí rén, qiān fù shǐ. lèi guān yòu qiān dōu yù shǐ, dài chén xīn jiǎ xún fǔ xuān fǔ, shì shì fǔ xún rì, zuò shī fáng, xuē jí qiǎn shù, yǐ ér shì hái. chóng zhēn shí wǔ nián èr yuè, lǐ zì chéng xiàn suī zhōu, fàn tài kāng. wéi shì zuǒ zhī xiàn wèi lìng wàng jié lì jù shǒu. chéng xiàn, kàng jié sǐ.
張維世,太康人。萬曆四十四年進士。歷平陽知府,捕治絳州奸猾數十人,遷副使。累官右僉都御史,代陳新甲巡撫宣府,視事甫旬日,坐失防,削籍遣戍,已而釋還。崇禎十五年二月,李自成陷睢州,犯太康。維世佐知縣魏令望竭力拒守。城陷,抗節死。
shí zhōng zhōu jìn shēn xiān hòu sǐ nán zhě shén zhòng. shí sān nián, dēng fēng tǔ kòu lǐ jì yù yīn suì jī chàng luàn, xún rì jiān zhòng shù wàn. qián fèng yáng tōng pàn yáo ruò shí jū lǔ zhuāng, bèi zhí, yòu zhī jiàng, dà mà sǐ. zú zhū shēng bù xiǎn yì sǐ zhī. ruò shí zi zhū shēng chéng, sī bào fù chóu, shù qǐng bīng tǎo zéi. zéi zhí zhī yú lù, yì kàng mà sǐ. shǎn zhōu zhào liáng dòng, shì péng lái jiào yù, bà guī, yù miǎn chí. kòu xiàn miǎn chí, fù zǐ tǐng shēn mà zéi sǐ, zi fù yǔ sūn yì fù jǐng yǐ xùn. shǎn zhōu zhī xiàn, píng dìng zhī zhōu liáng kě dòng dà mà ér sǐ, huái ān tóng zhī wàn dà chéng tóu jǐng sǐ. shāng shuǐ xiàn, lín fén zhī xiàn zhāng zhì kàng zéi sǐ. xī píng xiàn, huái rén zhī xiàn yáng shì yīng sǐ zhī, zi fù wáng yì sǐ. suī zhōu xiàn, tài píng zhī fǔ dù shí máo bù qū sǐ. shí máo, zì guān shēng, chóng zhēn qī nián jìn shì. xī xiàn xiàn, zéi zhào qián xiàng chéng jiào yù wáng duō fú yù guān zhī, jiān jù bù fù. zéi bī zhī, tóu huán sǐ. qí hòu yǐ guó biàn sǐ zhě, yǒu luò yáng ruǎn tài, zhī guǎng líng, jiě zhí guī. wén jīng shī xiàn, bù shí sǐ, qī zhū shì cóng zhī. suī zhōu yáng rǔ jīng, chóng zhēn shí nián jìn shì. shòu hù bù zhǔ shì, zhuó jǐng xíng bīng bèi qiān shì. shí qī nián, gān sù xiàn, xún fǔ lín rì ruì xùn nán, chāo bài rǔ jīng yòu qiān dōu yù shǐ, dài zhī. xíng cì lín xiàn, wén jīng shī xiàn, jiāng fù nán jīng, zhì dōng míng, lǜ zhuàng shì bǎi yú qí hái tǎo lín xiàn wěi guān. yù zéi, zhàn bài bèi zhí. wěi guān shì qí fù, lǚ shuō zhī jiàng, bù cóng, bì zhī yù.
時中州縉紳先後死難者甚眾。十三年,登封土寇李際遇因歲飢倡亂,旬日間眾數萬。前鳳陽通判姚若時居魯莊,被執,誘之降,大罵死。族諸生不顯亦死之。若時子諸生城,思報父仇,數請兵討賊。賊執之於路,亦抗罵死。陝州趙良棟,仕蓬萊教諭,罷歸,寓澠池。寇陷澠池,父子挺身罵賊死,子婦與孫亦赴井以殉。陝州之陷,平定知州梁可棟大罵而死,淮安同知萬大成投井死。商水陷,臨汾知縣張質抗賊死。西平陷,懷仁知縣楊士英死之,子婦王亦死。睢州陷,太平知府杜時髦不屈死。時髦,字觀生,崇禎七年進士。息縣陷,賊召前項城教諭王多福欲官之,堅拒不赴。賊逼之,投繯死。其後以國變死者,有洛陽阮泰,知廣靈,解職歸。聞京師陷,不食死,妻朱氏從之。睢州楊汝經,崇禎十年進士。授戶部主事,擢井陘兵備僉事。十七年,甘肅陷,巡撫林日瑞殉難,超拜汝經右僉都御史,代之。行次林縣,聞京師陷,將赴南京,至東明,率壯士百餘騎還討林縣偽官。遇賊,戰敗被執。偽官釋其縛,屢說之降,不從,斃之獄。
wáng shì xiù, zì kūn liáng, qīng yuàn rén. chóng zhēn shí nián jìn shì. shòu guī dé tuī guān, qiān gōng bù zhǔ shì. shí wǔ nián èr yuè, lǐ zì chéng xiàn chén zhōu, chéng shèng fàn guī dé. shì xiù jiāng xíng, liáo shǔ yāo gòng shǒu, kǎi rán yuē: jiǔ guān qí dì, lín nán ér qù zhī, fēi yì yě. suì yǔ tóng zhī yán zé kǒng jīng lì xú yī yuán shāng qiū zhī xiàn liáng yǐ zhāng jiào yù xià shì yīng lǐ jū shàng shū zhōu shì pǔ děng shì zhòng jiān shǒu. zéi gōng wéi qī rì, zǒng dū hóu xún jiā shāng qiū, qí zi fāng xià lǜ jiā zhòng zhǎn guān chū, shāng shǒu zhě, zhòng suì luàn. zéi chéng zhī rù, shì xiù zé kǒng bìng yù hài. zé kǒng nǚ wén zhī, jí zì yì. yī yuán fēn shǒu běi chéng, shā zéi duō, chéng xiàn, xiàng zhàn, mà zéi sǐ. yǐ zhāng zhōng zéi rèn, jiǔ ér fù sū, qī zhāng jí zǐ nǚ pú cóng jiē sǐ, yǐ zhāng jìng huò miǎn. shì yīng chí dāo mà zéi, sǐ yú míng lún táng, qī shí yì zì wěn. tóng sǐ zhě, shàng shū shì pǔ, gōng bù láng zhōng shěn shì, zhǔ shì zhū guó qìng, zhōng shū hóu xīn, guǎng xī zhī fǔ shěn zǐ, wēi xiàn zhī xiàn zhāng rú jí jǔ rén xú zuò lín wú bó yìn zhōu shì měi děng liù rén, guān shēng shěn bì hóu yǐ děng sān rén, gòng shēng hóu héng shěn chéng zhōu shì guì děng bā rén, guó xué shēng hóu cóng shěn tì děng sì rén, zhū shēng wú bó yì zhāng wèi liú bó yú děng yī bǎi shí yú rén. shì, shāng qiū rén, dà xué shì lǐ zhī sūn. zuò lín bó yìn bó yì wèi bó yú, jiē jùn zhōng míng shì. zé kǒng, xīn zhōu rén. yī yuán, hǎi yán rén. shì yīng, xiáng fú rén. shì pǔ zì yǒu chuán. zéi jì pò guī dé, xún xiàn lù yì, zhī xiàn jì mào xūn sǐ zhī. xiàn yú chéng, shǔ xiàn shì zhǔ bù kǒng liàng sǐ zhī.
王世琇,字昆良,清苑人。崇禎十年進士。授歸德推官,遷工部主事。十五年二月,李自成陷陳州,乘勝犯歸德。世琇將行,僚屬邀共守,慨然曰:「久官其地,臨難而去之,非誼也。」遂與同知顏則孔、經歷徐一源、商丘知縣梁以樟、教諭夏世英、里居尚書周士朴等誓眾堅守。賊攻圍七日,總督侯恂家商丘,其子方夏率家眾斬關出,傷守者,眾遂亂。賊乘之入,世琇、則孔並遇害。則孔女聞之,即自縊。一源分守北城,殺賊多,城陷,巷戰,罵賊死。以樟中賊刃,久而復甦,妻張及子女僕從皆死,以樟竟獲免。世英持刀罵賊,死於明倫堂,妻石亦自刎。同死者,尚書士朴,工部郎中沈試,主事朱國慶,中書侯忻,廣西知府沈仔,威縣知縣張儒及舉人徐作霖、吳伯胤、周士美等六人,官生沈佖、侯矣等三人,貢生侯恆、沈誠、周士貴等八人,國學生侯悰、沈倜等四人,諸生吳伯裔、張渭、劉伯愚等一百十餘人。試,商丘人,大學士鯉之孫。作霖、伯胤、伯裔、渭、伯愚,皆郡中名士。則孔,忻州人。一源,海鹽人。世英,祥符人。士朴自有傳。賊既破歸德,尋陷鹿邑,知縣紀懋勛死之。陷虞城,署縣事主簿孔亮死之。
xǔ yǒng xǐ, qǔ wò rén. yóu xiāng jǔ wèi shàng cài zhī xiàn, duō huì zhèng. xìng gěng jiè, pín xiào wú suǒ jiǎ. chóng zhēn shí wǔ nián chūn, lǐ zì chéng qiǎn shù qí dǐ chéng xià, xié jiàng, yǒng xǐ jí dū lì mín chéng shǒu. zéi dà hū yuē: jīn rì bù jiàng, míng rì tú! zhòng jù, yǒng xǐ tàn yuē: zéi shì pī chāng, dàn wán yì qǐ néng shǒu, wú yī sǐ jǐn zhí ér yǐ! zhòng jiē qì. míng rì, zéi guǒ dà zhì, shǒu zhě jīng kuì. yǒng xǐ jù páo hù, běi miàn zài bài, jù àn bǐng zhú duān zuò. zéi rù, suì zì jǐng.
許永禧,曲沃人。由鄉舉為上蔡知縣,多惠政。性耿介,嚬笑無所假。崇禎十五年春,李自成遣數騎抵城下,脅降,永禧即督吏民城守。賊大呼曰:「今日不降,明日屠!」眾懼,永禧嘆曰:「賊勢披猖,彈丸邑豈能守,吾一死盡職而已!」眾皆泣。明日,賊果大至,守者驚潰。永禧具袍笏,北面再拜,據案秉燭端坐。賊入,遂自剄。
shí xī píng suì píng xiān hòu jiē xiàn. xī píng zhī xiàn gāo dòu yuán, fán shì rén. chóng zhēn shí èr nián yóu gòng shēng shòu guān. wèi rén gū gěng, yǐ qīng shèn dé míng. chéng xiàn, bèi zhí bù qū sǐ. suì píng zhī xiàn liú yīng, guì zhōu gòng shēng, shì zhòng sǐ shǒu. chéng xiàn, mà zéi sǐ.
時西平、遂平先後皆陷。西平知縣高斗垣,繁峙人。崇禎十二年由貢生授官。為人孤鯁,以清慎得名。城陷,被執不屈死。遂平知縣劉英,貴州貢生,誓眾死守。城陷,罵賊死。
shàng cài jì xiàn, yǒu guān zhuàn zhě, yǐ rǔ níng tōng pàn wǎng shè xiàn shì. chéng zhōng mín shě jǐn huǐ, zhuàn guǎng zhāo liú wáng, zhòng guān wàng bù gǎn rù. huì zuǒ liáng yù zhù chéng nán, bīng shì zì yín lüè, zhòng shǐ rù chéng yī zhuàn. cūn mín zāo nán lái yùn, zhuàn jí rù liáng yù yíng, zé yǐ dà yì, duó hái zhī. hàn zú xié gōng rèn xiāng xiàng, zhuàn tǎn fù dāng zhī, bù gǎn hài, mín huò wán jiā shì zhě shén zhòng. shì nián dōng, rǔ níng xiàn, zéi dǎng hè yī lóng lüě dì shàng cài. é chuán tǔ kòu piāo lüè, zhuàn chū yù zhī, xiàn zhèn sǐ. zhuàn, jiāo zhōu rén, qǐ jiā rèn zǐ.
上蔡既陷,有官篆者,以汝寧通判往攝縣事。城中民舍盡毀,篆廣招流亡,眾觀望不敢入。會左良玉駐城南,兵士恣淫掠,眾始入城依篆。村民遭難來醖,篆即入良玉營,責以大義,奪還之。悍卒挾弓刃相向,篆坦腹當之,不敢害,民獲完家室者甚眾。是年冬,汝寧陷,賊黨賀一龍掠地上蔡。訛傳土寇剽掠,篆出御之,陷陣死。篆,膠州人,起家任子。
lǐ zhēn zuǒ, zì wú yù, ān yì rén. shǎo shòu yè tóng lǐ cáo yú biàn zhī mén, yǐ xué xíng zhe, hòu jǔ yú xiāng. chóng zhēn shí sì nián chú zhī jiá xiàn. chū, lǐ zì chéng fén lüè zhì jiá, tǔ kòu dǎo zhī, hài qián lìng shào kě zhuó. zhēn zuǒ zhì, zé liàn xiāng bīng, kuò tǔ kòu cái chōng xiǎng, shí chū jiāo láo gēng zhě, yuè kè shì. yì yǒu zǐ mèi èr rén kàng zéi sǐ, bài qí zhǒng, sì yǐ shǎo láo. mín wáng xī yìn yǒu xiào xíng, zào lú lǐ zhī. shì mín dà yuè. míng nián èr yuè, zì chéng fù lái kòu, zhēn zuǒ jí zhòng sǐ shǒu. rǔ zhōu lì mù gù wáng jiā, rén hé rén, fǔ zéi yǒu gōng, dāng qiān, rǔ rén qǐ liú yǐ zhù zhī. chéng xiàn, zhēn zuǒ zǒu bài qí mǔ yuē: ér bù zhōng bù xiào, xiàn mǔ zhì cǐ. yǒu quàn wēi fú dùn zhě, bù kě, zéi zhí zhī qù, dà mà. jiàn zéi shā rén, zhé lì shēng yuē: qū bǎi xìng gù shǒu zhě, wǒ yě, wàng shā hé wèi! zéi gē qí shé, zhī jiě ér sǐ, mǔ qiáo yì sǐ. yǒu rén wáng yù, xiāng suí bù qù, zéi yì zhī. yù shōu zàng zhēn zuǒ yú nán jiāo. suì hán shí, xiāng rén qīng yì jì diàn, guǎng qí zhǒng zhì èr mǔ yú. zèng hé nán qiān shì. wáng jiā yì dà shēng chì zéi, zéi luàn rèn zhuó sǐ. zi guó yòu zéi fā jīn xū mù jiān, yòng jù shí jī shā zhī, zéi suì jǐn shā jiá rén.
李貞佐,字無欲,安邑人。少受業同里曹於汴之門,以學行著,後舉於鄉。崇禎十四年除知郟縣。初,李自成焚掠至郟,土寇導之,害前令邵可灼。貞佐至,則練鄉兵,括土寇財充餉,時出郊勞耕者,月課士。邑有姊妹二人抗賊死,拜其冢,祀以少牢。民王錫胤有孝行,造廬禮之。士民大悅。明年二月,自成復來寇,貞佐集眾死守。汝州吏目顧王家,仁和人,撫賊有功,當遷,汝人乞留以助之。城陷,貞佐走拜其母曰:「兒不忠不孝,陷母至此。」有勸微服遁者,不可,賊執之去,大罵。見賊殺人,輒厲聲曰:「驅百姓固守者,我也,妄殺何為!」賊割其舌,支解而死,母喬亦死。友人王昱,相隨不去,賊義之。昱收葬貞佐於南郊。歲寒食,鄉人傾邑祭奠,廣其冢至二畝余。贈河南僉事。王家亦大聲叱賊,賊亂刃斫死。子國誘賊發金墟墓間,用巨石擊殺之,賊遂盡殺郟人。
jiá yǒu chén xīn xué zhě, shòu zhī xiàn, bù yè xuǎn ér guī. qí yǒu zhōu bo lì jǔ xiāng shì, zhī nèi huáng, yǐ fù sàng guī lǐ. zì chéng xiàn jiá, zhí liǎng rén yù guān zhī, xīn xué bù cóng bèi shā. zì chéng wèi bo lì yuē: wèi wǒ zhí zhī xiàn lái, kě dài rǔ sǐ. yuē: qiāng rén yǐ lì jǐ, rén zhě bù wèi. zéi nù, bìng shā zhī.
郟有陳心學者,授知縣,不謁選而歸。其友周卜歷舉鄉試,知內黃,以父喪歸里。自成陷郟,執兩人慾官之,心學不從被殺。自成謂卜歷曰:「為我執知縣來,可代汝死。」曰:「戕人以利己,仁者不為。」賊怒,並殺之。
rǔ suǒ xiá sì yì bìng xiàn. bǎo fēng zhī xiàn zhāng rén lóng, zūn huà rén. chéng xiàn, bù qū sǐ. qī nián shào, hàn nú sì rén yù luàn zhī. qī yǐn yǐ jiǔ bǐ jí huān, qián qiǎn bì gào chéng wèi, bǔ shā nú, nǎi fú chèn xuán lǐ. lǔ shān zhī xiàn yáng chéng fāng, shān hǎi wèi rén, yǒu huì zhèng. liàn zǒng zhān sī luán yǔ jìn shì zōng lín xiáng děng móu bù guǐ, chéng fāng bǔ zhǎn zhī. chéng xiàn, sǐ. yī yáng zhī xiàn kǒng zhēn pú, qū fù rén. zéi báo chéng, yǐ shǒu yù jiān, jiě wéi qù. tā rì yǒu shì rǔ yáng, dào yù zéi, bèi zhí, yì bù qū sǐ.
汝所轄四邑並陷。寶豐知縣張人龍,遵化人。城陷,不屈死。妻年少,悍奴四人慾亂之。妻飲以酒俾極歡,潛遣婢告丞尉,捕殺奴,乃扶櫬旋里。魯山知縣楊呈芳,山海衛人,有惠政。練總詹思鸞與進士宗麟祥等謀不軌,呈芳捕斬之。城陷,死。伊陽知縣孔貞璞,曲阜人。賊薄城,以守御堅,解圍去。他日有事汝陽,道遇賊,被執,亦不屈死。
bǎo fēng zhī xiàn yě, jǔ rén lǐ dé sì duǎn yī zá zhòng zhōng, wèi suǒ zhí. zéi móu zhǔ niú jīn xīng zhě, gù jǔ rén yě, quàn zéi zhòng yòng jǔ rén, zéi suǒ zhì huò jǔ rén, jí shòu yǐ guān. dé sì zhōng bù zì yán, zéi mò zhī qí wèi jǔ rén yě, yì shǐ zhī, bù kěn, cì zéi mèi jiāng cì zhī, zéi jué, bèi shā. huò gào zéi yuē: cǐ jǔ rén yě. zéi jù, qì qí shī ér qù.
寶豐之陷也,舉人李得笥短衣雜眾中,為所執。賊謀主牛金星者,故舉人也,勸賊重用舉人,賊所至獲舉人,即授以官。得笥終不自言,賊莫知其為舉人也,役使之,不肯,伺賊寐將刺之,賊覺,被殺。或告賊曰:「此舉人也。」賊懼,棄其屍而去。
shí zhōng zhōu jǔ rén jǐn jié zhě, nán yáng zhāng fèng lín wáng míng wù, luò yáng zhāng mín biǎo, yǒng chéng xià yún chún, shāng chéng yú róng shàn, guāng zhōu wáng zhě guǎn, guāng shān hú zhí, sōng xiàn wáng yì míng, bìng mà zéi sǐ.
時中州舉人盡節者,南陽張鳳翷、王明物,洛陽張民表,永城夏雲醇,商城余容善,光州王者琯,光山胡植,嵩縣王翼明,並罵賊死。
lǔ shì rèn, zì kuì yǐn, yuán qǔ rén. xìng duān fāng, shì qīn xiào. cóng ān yì cáo yú biàn xué, yòu jiāo jiàng zhōu xīn quán, xué rì yǒu wén. tiān qǐ mò jǔ yú xiāng. chóng zhēn shí nián zhī zhèng zhōu, jiàn tiān zhōng shū yuàn, jí shì zǐ jiǎng yì qí zhōng, yuǎn jìn cóng xué zhě qiān rén. shí sān nián qiū, gěi shì zhōng fàn shì máo jiàn shì rèn jí lín chéng zhū shēng qiáo jǐ bǎi nèi qiū tài yuán tōng pàn qiáo zhōng hé yú cháo, chēng wèi dé xíng chún rú, kān jì xuē xuān chén xiàn zhāng zhī hòu. qǐ zhào shì píng tái, zhì zuǒ yòu bèi gù wèn, bù bào. shí wǔ nián, liú zéi lái fàn, shì rèn lēi mín bīng yù zhī hé gàn, zhàn bài zì jǐng sǐ. shì mín sì zhī shū yuàn zhōng.
魯世任,字愧尹,垣曲人。性端方,事親孝。從安邑曹於汴學,又交絳州辛全,學日有聞。天啟末舉於鄉。崇禎十年知鄭州,建天中書院,集士子講肄其中,遠近從學者千人。十三年秋,給事中范士髦薦世任及臨城諸生喬己百、內丘太原通判喬中和於朝,稱為德行醇儒,堪繼薛瑄、陳獻章之後。乞召試平台,置左右備顧問,不報。十五年,流賊來犯,世任勒民兵御之河干,戰敗自剄死。士民祀之書院中。
qí nián zhēng yuè, zéi xiàn xiāng chéng, zhī xiàn cáo sī zhèng bèi shā, xùn dǎo zhāng xìn mà zéi bù qū sǐ, diǎn shǐ zhào fèng zhì jù zéi sǐ. fù xiàn xī huá, zhī xiàn liú bó cān huái yìn tóu jǐng sǐ. míng nián, sì shuǐ xiàn, zhī xiàn zhōu téng jiāo yì sǐ yān.
其年正月,賊陷襄城,知縣曹思正被殺,訓導張信罵賊不屈死,典史趙鳳豸拒賊死。復陷西華,知縣劉伯驂懷印投井死。明年,汜水陷,知縣周騰蛟亦死焉。
bó cān, hé jiān rén. yóu suì gòng shēng de guān. zéi xìn jí, qiǎn qī fèng mǔ guī. jí chéng bèi kùn, yǒu quàn chū jiàng zhě, lì zhǎn zhī, dēng pí sǐ shǒu. zéi qū qí xià wèi shí fù, dié gōng zhī, chéng suì xiàn, kàng jié sǐ.
伯驂,河間人。由歲貢生得官。賊信急,遣妻奉母歸。及城被困,有勸出降者,立斬之,登陴死守。賊驅其下為十覆,迭攻之,城遂陷,抗節死。
téng jiāo, xiāng hé jǔ rén. yì bīng huāng, fǔ zì yǒu shù, yǐ qí jiān lí dìng yáo yì, mín shén biàn zhī. chéng gū xuán hé pàn, xiàn rén wú bāng qīng děng yú chéng nán lì qī zhài xiāng jǐ jiǎo, mó tiān zhài zuì xiǎn. tǔ kòu lǐ jì yù cì téng jiāo wǎng hé běi, jí jù zhī, suì gōng xiàn chéng. téng jiāo wén, lì qǐng yú shàng guān, jiù bīng zhì, shǐ jiě qù. téng jiāo niàn gù chéng nán shǒu, qiān xiàn zhì yú mó tiān zhài yǐ è zéi chōng. wèi jǐ, zéi dà zhì, chí shí yú rì, shì qiě bù zhī, zhài lín hé, kě dù yǐ miǎn. téng jiāo yuē: wú hé rěn shě zhòng dú shēng! suì zì tóu yú hé. zéi tuì, rén cóng hé bīn huò qí shī, yìn xuán zhǒu jiān.
騰蛟,香河舉人。邑兵荒,撫字有術,以其間厘定徭役,民甚便之。城孤懸河畔,縣人吳邦清等於城南立七砦相掎角,摩天砦最險。土寇李際遇伺騰蛟往河北,急據之,遂攻縣城。騰蛟聞,力請於上官,救兵至,始解去。騰蛟念故城難守,遷縣治於摩天砦以扼賊沖。未幾,賊大至,持十餘日,勢且不支,砦臨河,可渡以免。騰蛟曰:「吾何忍舍眾獨生!」遂自投於河。賊退,人從河濱獲其屍,印懸肘間。
hé nán fán bā jùn, sān zài hé běi, zì liù nián róu lìn hòu, zéi wèi zài fàn. qí nán wǔ jùn shí yī zhōu qī shí sān xiàn, mí bù cán pò, yǒu zài pò sān pò zhě. chéng guō qiū xū, rén mín bǎi bù cún yī. cháo tíng yì bù fù shè guān. jiān yǒu shè zhě, bù gǎn zhì qí dì, yáo jì zhì tā suǒ. qí yí lí jǐn cún zhě, lǜ jié shān zhài zì bǎo, duō zhě shù qiān rén, shǎo zhě shù bǎi. zuì dà zhě, luò yáng zé jì yù, rǔ níng zé shěn wàn dēng, nán yáng zé liú hóng qǐ xiōng dì, gè yōng zhòng shù wàn, ér zhū xiǎo zhài xī guī zhī. huò fù zéi, huò shòu cháo mìng, yīn yáng guān wàng. dú hóng qǐ cháng guān fù zǒng bīng, pō gōng shùn. qí hòu zhū rén zì xiāng tūn bìng, zhōng yuán huò luàn yú shì wèi jí. zhì shí liù nián sì yuè, dì tè xià zhào juān wǔ jùn fù sān nián, yù zhū rén shè qí zuì, zhǎn wěi guān zhě shòu zhí, bǔ zéi tú zhě jī jīn, fù chéng xiàn fú zhě bù cì zhuó yòng, rán shì yǐ bù kě wèi yǐ.
河南凡八郡,三在河北,自六年蹂躪後,賊未再犯。其南五郡十一州七十三縣,靡不殘破,有再破三破者。城郭丘墟,人民百不存一。朝廷亦不復設官。間有設者,不敢至其地,遙寄治他所。其遺黎僅存者,率結山寨自保,多者數千人,少者數百。最大者,洛陽則際遇,汝寧則沈萬登,南陽則劉洪起兄弟,各擁眾數萬,而諸小寨悉歸之。或附賊,或受朝命,陰陽觀望。獨洪起嘗官副總兵,頗恭順。其後諸人自相吞併,中原禍亂於是為極。至十六年四月,帝特下詔蠲五郡賦三年,諭諸人赦其罪,斬偽官者受職,捕賊徒者齎金,復城獻俘者不次擢用,然事已不可為矣。
liú yīn, zì chéng wú, zhōng bù rén. zǔ shì, xíng bù láng zhōng, yǐ zhèng dà lǐ tíng zhàng. hòu yǔ dìng lǐ fú dá yù, xià lì qiǎn shù. mù zōng cháo qǐ tài pú shǎo qīng, bù jiù. fù ěr wán, lì zhī shāng qiū míng shān, yǒu xué xíng. yīn xìng xiào, mǔ mò yú míng shān, sì qiān lǐ fú chèn, guò jiàn gé yún zhàn, yǐ jiān rèn zhī. fù shǎo mèi, ài tīng shǐ jì, yīn měi xī lǎng sòng, qí fù shú qǐn nǎi yǐ, chóng zhēn sì nián, zéi xiàn zhōng bù, yīn fù fù zǒu miǎn. shí sì nián yóu xiāng jǔ shòu dēng fēng zhī xiàn. tǔ kòu wèi luàn, yīn liàn zhuàng shì, qiě shǒu qiě zhàn, kòu bù gǎn jìn. shí wǔ nián, lǐ zì chéng xiàn qí chéng, yīn bèi fù. zì chéng yǐ tóng jùn gù yù jiàng zhī, yīn chì yuē: qǐ yǒu yì shì qīng bái lì kěn jiàng zéi yé! zì chéng yì zhī, qiǎn zéi jiāng fǎn fù shuō, yīn zhí mí lì, nǎi jiàn shā. zèng qiān shì.
劉禋,字誠吾,中部人。祖仕,刑部郎中,以諍大禮廷杖。後與定李福達獄,下吏遣戍。穆宗朝起太僕少卿,不就。父爾完,歷知商丘、名山,有學行。禋性孝,母歿於名山,四千里扶櫬,過劍閣雲棧,以肩任之。父少寐,愛聽《史記》,禋每夕朗誦,俟父熟寢乃已,崇禎四年,賊陷中部,禋負父走免。十四年由鄉舉授登封知縣。土寇為亂,禋練壯士,且守且戰,寇不敢近。十五年,李自成陷其城,禋被縛。自成以同郡故欲降之,禋叱曰:「豈有奕世清白吏肯降賊耶!」自成義之,遣賊將反覆說,禋執彌厲,乃見殺。贈僉事。
chén xiǎn yuán zhě, yóu fù bǎng shòu xīn ān zhī xiàn. è yī lì shí, tú bù zī jí kǔ. yǐ chéng dié qīng tuí, kòu zhì bù néng shǒu, lǜ shì mín rù bǎo què mén zhài. zéi xí jiàng, lì suì qí xí. jí lái fàn, sǐ shǒu yuè yú, lì jié ér xiàn. jiàn zéi nù mà. zéi dà shā zhài zhōng rén, xiǎn yuán chì yuē: shǒu zhài zhě, wǒ yě. bǎi xìng hé gū, níng shā wǒ! zéi nù, suì zhī jiě ér sǐ.
陳顯元者,由副榜授新安知縣。惡衣糲食,徒步咨疾苦。以城堞傾頹,寇至不能守,率士民入保闕門寨。賊檄降,立碎其檄。及來犯,死守月余,力竭而陷。見賊怒罵。賊大殺寨中人,顯元叱曰:「守寨者,我也。百姓何辜,寧殺我!」賊怒,遂支解而死。
dāng shì shí, hé nán bèi zéi yóu kù, gù sǐ shì zhě yóu duō, qí chuán lì wèi xiáng zhě, kāi fēng zhī xiàn, zé tóng zhī sū mào jūn, tōng pàn péng shì qí, dà shǐ xú shēng yán shēng bái jiē sǐ zhī. shì qí, gāo yào rén, yóu xiāng jǔ. hé nán zhī xiàn, zé xiān hòu zhī fǔ kàng mèng guì wáng yīn zhǎng, tōng pàn bái shǒu wén, xùn dǎo zhāng dào mài, líng bǎo zhī xiàn zhū tǐng, huò bèi zhí bù qū, huò xiàn chéng zì jǐn. mèng guì, lín fén rén. yīn zhǎng, wú qiáo rén. bìng yóu xiāng jǔ. nán yáng zhī xiàn, zé yè xiàn zhī xiàn zhāng wǒ yì bèi hài, xīn yě xiān hòu zhī xiàn chén gōng qiū mào biǎo jiē sǐ zhī. rǔ níng zhī xiàn, wǔ chén zé yóu jī zhū chóng zǔ, qiān hù liú mào xūn yáng shào zǔ yuán yǒng jī tóng zi shì yīn, bǎi hù yè róng yīn zhāng chéng dé lǐ yǎn shòu yán zhōng guó, jiē lì zhàn sǐ. chóng zǔ qī sūn yǒng jī mǔ wáng yì sǐ zhī. suì gòng shēng lín jǐng yáng, guó xué shēng zhào dé gēng yáng dào lín děng, zhū shēng zhào zhòng míng fèi míng dòng yáng yīng zhēn lǐ shì è děng, jiē sǐ zhī. xún àn yù shǐ sū jīng fèng zhào lù shàng, fán èr bǎi sì shí jiǔ rén. hòu yīn guó biàn, zhū jí sàn yì. gài wǔ zhí jí zhōu xiàn mò zhì jǔ gòng zhū shēng, suǒ yí zhě jǐ shén zhī wǔ liù.
當是時,河南被賊尤酷,故死事者尤多,其傳隸未詳者,開封之陷,則同知蘇茂均,通判彭士奇,大使徐升、閻生白皆死之。士奇,高要人,由鄉舉。河南之陷,則先後知府亢孟檜、王蔭長,通判白守文,訓導張道脈,靈寶知縣朱挺,或被執不屈,或陷城自盡。孟檜,臨汾人。蔭長,吳橋人。並由鄉舉。南陽之陷,則葉縣知縣張我翼被害,新野先後知縣陳公、丘茂表皆死之。汝寧之陷,武臣則游擊朱崇祖,千戶劉懋勛、楊紹祖、袁永基同子世蔭,百戶葉榮蔭、張承德、李衍壽、閻忠國,皆力戰死。崇祖妻孫、永基母王亦死之。歲貢生林景昜,國學生趙得庚、楊道臨等,諸生趙重明、費明棟、楊應禎、李士諤等,皆死之。巡按御史蘇京奉詔錄上,凡二百四十九人。後因國變,諸籍散佚。蓋武職及州縣末秩、舉貢諸生,所遺者幾什之五六。
hé xiè, zì zhōng lǐ, jìn jiāng rén. jǔ yú xiāng. chóng zhēn zhōng, zhī bó zhōu. zhōu zì bā nián hòu, kòu zéi jiāo héng, yì yǐ jī jǐn, mín sǐ xǐ guò bàn. xiè jǐn xīn fǔ xún, yíng zhàn shǒu jù shén bèi. wèi jǐ, shān dōng hé nán tǔ kòu dié zhì, xiè zhàn lú jiā miào, shēng qín zéi kuí èr rén, kū qí cháng shì zhòng, fǔ jiàng zhě shù qiān rén. shí wǔ nián èr yuè, lǐ zì chéng xiàn hé nán, jū mín wàng fēng táo cuàn, chéng kōng bù néng shǒu. zéi zhì, zhí xiè yù jiàng zhī, mà bù qū, duàn zú pōu xiōng ér sǐ, xuán shǒu shì shàng sān rì, ěr bí yóu dòng. zéi suì zòng bīng sì chū, huò qiū líng bì xū yí jiē xiàn.
何燮,字中理,晉江人。舉於鄉。崇禎中,知亳州。州自八年後,寇賊交橫,益以饑饉,民死徙過半。燮盡心拊循,營戰守具甚備。未幾,山東、河南土寇迭至,燮戰盧家廟,生擒賊魁二人,刳其腸示眾,撫降者數千人。十五年二月,李自成陷河南,居民望風逃竄,城空不能守。賊至,執燮欲降之,罵不屈,斷足剖胸而死,懸首市上三日,耳鼻猶動。賊遂縱兵四出,霍丘、靈璧、盱眙皆陷。
huò qiū, bā nián chūn cháng xiàn, zhì shì zài xiàn. zhī xiàn zuǒ xiāng shēn lǜ bīng xiàng zhàn, lì qū sǐ zhī. xún jiǎn wú xìng zhě, dòu sǐ. líng bì zhī xiàn táng liáng ruì, quán zhōu jǔ rén. chéng xiàn, kàng mà sǐ. xū yí, xiān bèi xiàn, zéi zhì, shì mín xī zǒu, dú zhǔ bù hú yuān bù qù. xiàn gù wú chéng, yuān chí jǐ zhì guī shān sì lì dòu, yì shù rén. zéi hài yù dùn, huì mǎ jué bèi zhí, fèn mà ér sǐ. yuān, yǒng nián rén, qǐ jiā gòng shēng.
霍丘,八年春嘗陷,至是再陷。知縣左相申率兵巷戰,力屈死之。巡檢吳姓者,斗死。靈璧知縣唐良銳,全州舉人。城陷,抗罵死。盱眙,先被陷,賊至,士民悉走,獨主簿胡淵不去。縣故無城,淵持戟至龜山寺力斗,殪數人。賊駭欲遁,會馬蹶被執,奮罵而死。淵,永年人,起家貢生。
zhào xìng jī, yún nán tài hé rén. chóng zhēn chū, yǐ xiāng jǔ tōng pàn lú zhōu. hè yī lóng zuǒ jīn wáng děng wǔ bù jù yīng huò èr shān, shǔ rù qiū chū yǐ wèi cháng. dū shī yáng sì chāng qiǎn jiān jūn qiān shì yáng zhuō rán zhāo zhī, shòu wǔ ér fǎn. shí sì nián liù yuè xí xiàn yīng shān, zhī xiàn gāo zài yáo kàng zéi sǐ. shí èr yuè xiàn qián shān, zhī xiàn lǐ yìn jiā diǎn shǐ shěn suǒ ān sù kē jí, jiān mín dǎo zéi zhí zhī, bìng bù qū sǐ. suǒ ān zǐ yì sǐ yān.
趙興基,雲南太和人。崇禎初,以鄉舉通判廬州。賀一龍、左金王等五部據英、霍二山,暑入秋出以為常。督師楊嗣昌遣監軍僉事楊卓然招之,受侮而返。十四年六月襲陷英山,知縣高在颻抗賊死。十二月陷潛山,知縣李胤嘉、典史沈所安素苛急,奸民導賊執之,並不屈死。所安子亦死焉。
shí wǔ nián, zhāng xiàn zhōng wèi zuǒ liáng yù suǒ bài, zǒu yǔ zhū bù hé, suì yǐ sān yuè gōng shū chéng. yú yuè chéng xiàn, gǎi wèi dé shèng zhōu, jù zhī. qiǎn qí dǎng fēn lüè páng yì, yóu qí rì dǐ lú zhōu chéng xià. xìng jī yǔ zhī fǔ zhèng lǚ xiáng jīng lì zhèng yuán shòu hé féi zhī xiàn pān dēng guì zhǐ huī tóng zhī zhào zhī pú lǐ jū cān zhèng chéng kǎi fēn mén shǒu. jiān sī cài rú héng tān lì, mín bù fù, zéi dié mǎn chéng zhōng bù néng zhī. wǔ yuè, tí xué yù shǐ xú zhī yuán yǐ shì shì zhì, xiàn zhōng qiǎn qí tú wěi wèi zhū shēng, xí rú guàn yǐ rù, yè bàn jǔ pào, chéng zhōng dà rǎo. zhī yuán rú héng jí lǚ xiáng dēng guì bìng zhuì chéng zǒu. xìng jī shí shǒu shuǐ xī mén, wén biàn, tǐng rèn xià shù lóu yǔ dòu, zhǎn shù rén, bèi chuàng sǐ. yuán shòu kǎi gòng shǒu nán xūn mén, yuán shòu lì dòu sǐ, kǎi bù qū sǐ. zhī pú shǒu dōng mén, xiàng zhàn sǐ.
十五年,張獻忠為左良玉所敗,走與諸部合,遂以三月攻舒城。逾月城陷,改為得勝州,據之。遣其黨分掠旁邑,游騎日抵廬州城下。興基與知府鄭履祥、經歷鄭元綬、合肥知縣潘登貴、指揮同知趙之璞、里居參政程楷分門守。監司蔡如蘅貪戾,民不附,賊諜滿城中不能知。五月,提學御史徐之垣以試士至,獻忠遣其徒偽為諸生,襲儒冠以入,夜半舉炮,城中大擾。之垣、如蘅及履祥、登貴並縋城走。興基時守水西門,聞變,挺刃下戍樓與斗,斬數人,被創死。元綬、楷共守南薰門,元綬力斗死,楷不屈死。之璞守東門,巷戰死。
zéi chéng shì lián xiàn hán shān cháo xiàn lú jiāng jí wú wèi lù ān, yòu xiàn tài hú. zhī xiàn yáng chūn fāng diǎn shǐ chén zhī xùn jiào yù shěn hóng qǐ xùn dǎo lóu mào lǚ bìng sǐ yān.
賊乘勢連陷含山、巢縣、廬江及無為、六安,又陷太湖。知縣楊春芳、典史陳知訓、教諭沈鴻起、訓導婁懋履並死焉。
lú zhōu chéng chí gāo shēn. bā nián chūn, zéi bǎi fāng lì gōng, zhī fǔ wú tài pǔ jiān shǒu bù xià. hòu lǚ fàn, zhōng bù dé zhì, zhì shì yǐ jì dé zhī. lǚ xiáng dēng guì jù zuì, wěi zhī xìng jī. zǒng dū shǐ kě fǎ chá qí yuān yǐ wén, nǎi zhì shǒu lìng zuì, ér zèng xìng jī hé nán qiān shì, kǎi guāng lù qīng, yuán shòu yì zèng xù.
廬州城池高深。八年春,賊百方力攻,知府吳太朴堅守不下。後屢犯,終不得志,至是以計得之。履祥、登貴懼罪,委之興基。總督史可法察其冤以聞,乃治守令罪,而贈興基河南僉事,楷光祿卿,元綬亦贈恤。
fāng zéi gōng shū chéng, xiàn lìng shì yǐ yōu qù, lǐ jū biān xiū hú shǒu héng yǔ yóu jī kǒng tíng xùn dū mín bīng gòng shǒu. huì yóu jī zòng suǒ bù yín lüè, shì mín suì pàn jiàng zéi. chéng jiāng xiàn, hàn zú shā shǒu héng. shì wén, zèng shǎo zhān shì, shì wén jié.
方賊攻舒城,縣令適以憂去,里居編修胡守恆與游擊孔廷訓督民兵共守。會游擊縱所部淫掠,士民遂叛降賊。城將陷,悍卒殺守恆。事聞,贈少詹事,諡文節。