zhōng yì sì
◎忠義四
zhāng yǔn dēng guō jǐng sōng guō yīng xiǎng zhāng guāng kuí yáng yú kǎi děng lǐ zhōng zhèng mǎ zú qīng děng fāng guó rú wáng shào zhèng cháng cún wèi liú dìng guó hé chéng guāng gāo rì lín děng páng yú dǒng sān mó děng yǐn mèng áo zhào shì kuān děng lú qiān zhāng yǒu jùn děng gōng yuán xiáng zi bǐng héng yáo yǔn gōng wáng xìn shǐ jì yán lǐ jūn cì děng liáng zhì rén dān sī rén děng wáng guó xùn hú ěr chún děng lí hóng yè mǎ rú jiāo děng zhāng shào dēng zhāng guó xūn děng wáng dào wèi shí guāng jiǎng jiā zhēng wú chàng chūn děng xú shàng qīng wáng shí huà děng ruǎn zhī tián hǎo jǐng chūn zi míng luán děng zhāng kè jiǎn kuàng yuē guǎng děng xú shì chún zi zhào liáng yú què děng
○張允登(郭景嵩 郭應響) 張光奎(楊於楷等) 李中正(馬足輕等)方國儒(王紹正 常存畏 劉定國) 何承光(高日臨等) 龐瑜(董三謨等)尹夢鰲(趙士寬等) 盧謙(張有俊等) 龔元祥(子炳衡 姚允恭) 王信史記言(李君賜等) 梁志仁(單思仁等) 王國訓(胡爾純等) 黎弘業(馬如蛟等) 張紹登(張國勛等) 王燾(魏時光) 蔣佳徵(吳暢春等)徐尚卿(王時化等) 阮之鈿 郝景春(子鳴鑾等) 張克儉(鄺曰廣等) 徐世淳(子肇梁 余塙等)
zhāng yǔn dēng, hàn zhōu rén. wàn lì sān shí bā nián jìn shì. lì zhī xián níng xián yáng, yǒu shàn zhèng. qí chéng jìn shì, chū tāng bīn yǐn zhī mén, bīn yǐn fú shàn yě, ér dōng lín yǐ bīn yǐn gù, è zhī. jǔ zhuō yì, dé xíng bù zhǔ shì, lèi qiān hé xī bīng bèi fù shǐ. fū yán suì jī, jí zāo dào, yǔn dēng fǔ xún bèi zhì, shì mín dé zhī. chóng zhēn sì nián rùn shí yī yuè dū xiǎng zhì gān quán, jiàng zú qián yǔ liú zéi tōng, shā zhī xiàn guō yǒng gù, jié xiǎng. yǔn dēng lì yù, bù dí sǐ. fū rén sù fú yíng qí sàng, kū shēng zhèn shí lǐ, bà shì sān rì.
張允登,漢州人。萬曆三十八年進士。歷知咸寧、咸陽,有善政。其成進士,出湯賓尹之門,賓尹弗善也,而東林以賓尹故,惡之。舉卓異,得刑部主事,累遷河西兵備副使。鄜、延歲飢,亟遭盜,允登拊循備至,士民德之。崇禎四年閏十一月督餉至甘泉,降卒潛與流賊通,殺知縣郭永固,劫餉。允登力御,不敵死。鄜人素服迎其喪,哭聲震十里,罷市三日。
dāng shì shí, liú zéi rì chì, zǒng dū hóng chéng chóu wǎng lái bēn jī, rì bù xiá gěi. yú yuè xiàn yí jūn, yòu xiàn jiā zhōu, qiān shì guō jǐng sōng sǐ zhī. míng nián èr yuè xiàn fū zhōu, bīng bèi fù shǐ guō yīng xiǎng sǐ zhī. yīng xiǎng, fú qīng rén, wàn lì bǐng wǔ jǔ xiāng shì dì yī. níng sāi yú zéi lái fàn, yīng xiǎng yù zhī, zhǎn zéi cháng shān hǔ děng shí wǔ rén. zhì shì, hùn tiān hóu lǜ zhòng yè tū zhì, yīng xiǎng dēng běi guān, jí shì zú jù shǒu, shǒu shā sān zéi, lì bù zhī suì sǐ. shì wén, zèng guāng lù sì shǎo qīng, shì zhōng liè, yǔ jì zàng, yīn yī zi rù jiān dú shū.
當是時,流賊日熾,總督洪承疇往來奔擊,日不暇給。逾月陷宜君,又陷葭州,僉事郭景嵩死之。明年二月陷鄜州,兵備副使郭應響死之。應響,福清人,萬曆丙午舉鄉試第一。寧塞余賊來犯,應響御之,斬賊常山虎等十五人。至是,混天猴率眾夜突至,應響登北關,集士卒拒守,手殺三賊,力不支遂死。事聞,贈光祿寺少卿,諡忠烈,予祭葬,蔭一子入監讀書。
zhāng guāng kuí, zé zhōu rén. shì zhì shān dōng yòu cān zhèng. chóng zhēn wǔ nián, liú zéi lìn shān xī, jiān sī wáng zhào shēng yǐ pián yí shǔ shè rén wú kāi xiān wèi jiāng, shǐ jī zéi, zhàn zé zhōu chéng xī. zéi bài qù, cóng qìn shuǐ zhuǎn lüè yáng chéng. kāi xiān shì yǒng dù qìn, zhàn běi liú dūn xià, jī zhǎn shù bǎi rén, pào jǐn wú yuán, yī jūn jǐn méi. zéi nǎi zài fàn zé zhōu, guāng kuí fāng lǐ jū, yǔ xiōng shǒu bèi guāng xǐ qiān zǒng liú zì ān děng lǜ zhòng gù shǒu bā rì, yuán bīng bù zhì, chéng xiàn, bìng sǐ zhī. zé, dà zhōu yě, yuǎn jìn wèi zhèn dòng. shì wén, zèng guāng lù qīng, guāng xǐ děng zèng xù yǒu chà.
張光奎,澤州人。仕至山東右參政。崇禎五年,流賊躪山西,監司王肇生以便宜署歙人吳開先為將,使擊賊,戰澤州城西。賊敗去,從沁水轉掠陽城。開先恃勇渡沁,戰北留墩下,擊斬數百人,炮盡無援,一軍盡沒。賊乃再犯澤州,光奎方里居,與兄守備光璽、千總劉自安等率眾固守八日,援兵不至,城陷,並死之。澤,大州也,遠近為震動。事聞,贈光祿卿,光璽等贈恤有差。
shì suì, zǐ jīn liáng děng kòu liáo zhōu, lǐ jū xíng rén yáng yú kǎi yǔ zhǔ shì zhāng yǒu chéng, zuǒ zhī zhōu xìn yáng lǐ chéng zhāng jù shǒu, lì qū chéng xiàn, yú kǎi bèi zhí, mà zéi sǐ. chéng zhāng yǒu chéng jí jǔ rén zhào yī hēng hóu biāo bìng sǐ zhī. míng nián liù yuè, zéi xiàn hé shùn, lǐ jū chāng píng fù shǐ lè jì zhòng bèi shāng, bù qū, tóu jǐng sǐ. zèng yú kǎi guāng lù shǎo qīng, jì zhòng tài pú shǎo qīng. yǒu xú míng yáng zhě, fú liáng rén, yóu xuǎn gòng shēng wèi píng shùn zhī xiàn. liù nián sì yuè, zéi lái fàn, shè cè shǒu yù, chéng pò bù qū sǐ.
是歲,紫金梁等寇遼州,里居行人楊於楷與主事張友程,佐知州信陽李呈章拒守,力屈城陷,於楷被執,罵賊死。呈章、友程及舉人趙一亨、侯標並死之。明年六月,賊陷和順,里居昌平副使樂濟眾被傷,不屈,投井死。贈於楷光祿少卿,濟眾太僕少卿。有徐明揚者,浮梁人,由選貢生為平順知縣。六年四月,賊來犯,設策守御,城破不屈死。
lǐ zhōng zhèng, lú shì rén. wàn lì mò, jǔ huì shì, yǐ tiān qǐ èr nián fù tíng duì, shòu chéng tiān fǔ tuī guān, qiān bīng bù zhǔ shì. chóng zhēn chū, xiè bìng guī. liù nián, qún dào dà luàn hé běi. qí dōng, chéng bīng dù hé, suì yóu miǎn chí fàn lú shì. zhōng zhōu chéng píng jiǔ, bù shè bèi. zhòu wén zéi zhì, lì mín huáng xiè, zhī xiàn jīn huì jiā qì chéng dùn. shí èr yuè, zéi rù chéng, zhōng zhèng lēi jiā zhòng jí lǐ zhōng zhuàng shì fèn jī, zhòng guǎ bù dí, lì zhàn sǐ. zéi zòng lüè chéng zhōng, zhí jǔ rén jìn qiān shū, shǐ guì, bù qū, dà mà ér sǐ.
李中正,盧氏人。萬曆末,舉會試,以天啟二年赴廷對,授承天府推官,遷兵部主事。崇禎初,謝病歸。六年,群盜大亂河北。其冬,乘冰渡河,遂由澠池犯盧氏。中州承平久,不設備。驟聞賊至,吏民惶駴,知縣金會嘉棄城遁。十二月,賊入城,中正勒家眾及里中壯士奮擊,眾寡不敵,力戰死。賊縱掠城中,執舉人靳謙書,使跪,不屈,大罵而死。
zéi yǐ shì dōng shǐ rù hé nán, zì shì lǚ xiàn míng chéng, shā jiāng lì wú suàn, xiāng guān jǔ gòng duō bèi nán. qí yí yáng mǎ zú qīng, líng bǎo xǔ jūn, xīn ān liú jūn péi mǎ shān lǐ dēng yīng, yǎn shī péi jūn hé, shǎn zhōu zhāng wǒ zhèng zhāng wǒ dé, mèng jīn sūn tǐng shēng, sōng xiàn fù shì jì lǐ pèi yù, shàng cài liú shí chǒng bèi, zé xiān hòu yǐ bù yī kàng jié xiǎn.
賊以是冬始入河南,自是屢陷名城,殺將吏無算,鄉官舉貢多被難。其宜陽馬足輕,靈寶許軍,新安劉君培、馬山、李登英,偃師裴君合,陝州張我正、張我德,孟津孫挺生,嵩縣傅世濟、李佩玉,上蔡劉時寵輩,則先後以布衣抗節顯。
zú qīng, xìng xiào yǒu. dì huò fù yán, pò fēn chǎn, nǎi qǔ tián qiāo báo zhě zì yǔ. wàn lì mò, suì dà xiōng, chū sù liù bǎi shí yǐ zhèn, fén quàn qiān yú. chóng zhēn liù nián dōng, liú zéi dù hé ér nán, qiè jiā bì zhī shí lóng yá. sān nǚ jiē shū sè, lǜ zéi wū, xī tóu yá sǐ. zú qīng bèi zhí, lì shēng dà mà. zéi nù, bìng sān zi shā zhī. jiā zhòng jiē yù hài, wéi cún cì zǐ jùn yī rén, hòu dēng xiāng jiàn. jūn wèi xiàn yīn yáng guān, wèi zéi suǒ lüè, dà mà jiàn shā.
足輕,性孝友。弟惑婦言,迫分產,乃取田磽薄者自予。萬曆末,歲大凶,出粟六百石以振,焚券千餘。崇禎六年冬,流賊渡河而南,挈家避之石龍崖。三女皆殊色,慮賊污,悉投崖死。足輕被執,厲聲大罵。賊怒,並三子殺之。家眾皆遇害,惟存次子駿一人,後登鄉薦。軍為縣陰陽官,為賊所掠,大罵見殺。
jūn péi yǒu yì xíng, xié zi jí cóng sūn bì nán, dào yù zéi, yù shā qí cóng sūn. jūn péi yuē: wǒ shàng yǒu nán, cǐ zi nǎi yí gū, xìng shě zhī ér shā wǒ. zéi rú qí yán, èr zi huò miǎn.
君培有義行,攜子及從孫避難,道遇賊,欲殺其從孫。君培曰:「我尚有男,此子乃遺孤,幸舍之而殺我。」賊如其言,二子獲免。
shān xìng gāng zhí, tǔ kòu yú dà zhōng xiàn xīn ān, huò shān, shǐ fù mǐ. chì yuē: wǒ tiān cháo bǎi xìng, kěn wèi zéi fù mǐ xié! dà mà ér sǐ. dēng yīng yì yǐ mà zéi sǐ.
山性剛直,土寇於大中陷新安,獲山,使負米。叱曰:「我天朝百性,肯為賊負米邪!」大罵而死。登英亦以罵賊死。
jūn hé yòu gū, mǔ kǔ jié, xiào yǎng wéi jǐn. zéi zhì, jù zhòng bǎo shā àn zhài. gōng wéi shí zhòu yè bù kè, shuō zhī jiàng, dà mà bù cóng. zhài pò, bèi zhé.
君合幼孤,母苦節,孝養惟謹。賊至,聚眾保沙岸寨。攻圍十晝夜不克,說之降,大罵不從。寨破,被磔。
wǒ zhèng sù háo xiá, jí zhòng bǎo xiāng lǐ, yī fāng lài zhī. shí sì nián lēi zhòng yù zéi, guó sān rén. é zéi dà zhì, zhòng xī bēn, fèn bì dú zhàn. zéi ài qí nán, yù shēng zhì zhī, gòu mà zì wěn sǐ. wǒ dé zhī zéi zhì, kǒng qī zǐ shòu rǔ, qū yī jiā èr shí qī rén dēng lóu zì fén.
我正素豪俠,集眾保鄉里,一方賴之。十四年勒眾御賊,馘三人。俄賊大至,眾悉奔,奮臂獨戰。賊愛其男,欲生致之,詬罵自刎死。我德知賊至,恐妻子受辱,驅一家二十七人登樓自焚。
tǐng shēng jīng xīng shù, yù bo shí wǔ nián yǒu kòu huò, biān máo hé zhǔ yǐ jū. zéi zōng jī dé zhī, yǔ qí qī liáng shì yuē: cǐ pǐ fū xùn yì zhī qiū yě. fū fù duì qì, gòu zéi ér sǐ. shì jì yǔ xiōng shì zhōu bìng wèi tǔ kòu yú dà zhōng suǒ zhí, jiāng shā zhī. xiōng dì xiāng bào qì, zéi yì shì qí yī, shì jì jí duó zéi dāo zì shā, shì zhōu huò miǎn.
挺生精星術,預卜十五年有寇禍,編茅河渚以居。賊蹤跡得之,語其妻梁氏曰:「此匹夫徇義之秋也。」夫婦對泣,詬賊而死。世濟與兄世舟並為土寇於大中所執,將殺之。兄弟相抱泣,賊議釋其一,世濟即奪賊刀自殺,世舟獲免。
pèi yù zhě, yù shǐ xìng yuán sūn yě. chóng zhēn mò, zhōng zhōu jǐn cán, pèi yù jié yí mín hàn xiāng jǐng, yǔ lín zhài xiāng jǐ jiǎo, wǎng wǎng wěi zéi hòu, duó qí zī zhòng. zéi dàn zhī, bù gǎn chū qí jìng. hòu dà jǔ wéi bié zhài, pèi yù wǎng jiù, lì zhàn ér sǐ, lǐ rén jù kū zhī.
佩玉者,御史興元孫也。崇禎末,中州盡殘,佩玉結遺民捍鄉井,與鄰寨相掎角,往往尾賊後,奪其輜重。賊憚之,不敢出其境。後大舉圍別寨,佩玉往救,力戰而死,里人聚哭之。
shí chǒng yǒu xiào xíng. zéi xiàn chéng, qí fù zōng sì yǐ nián lǎo bù néng xíng, mìng zhī sù bì, suì zì shā. shí chǒng tòng kū, cì shā yī zi sān nǚ, fū fù bìng zì jǐng. qí mèi shì guī níng, yì cóng sǐ, yī jiā sǐ zhě bā rén.
時寵有孝行。賊陷城,其父宗祀以年老不能行,命之速避,遂自殺。時寵慟哭,刺殺一子、三女,夫婦並自剄。其妹適歸寧,亦從死,一家死者八人。
fāng guó rú, zì dào chún, shè xiàn rén. sì suì shī fù, fèng mǔ yǐ xiào wén. tiān qǐ yuán nián jǔ yú xiāng. chóng zhēn jiān, shòu bǎo kāng zhī xiàn. liú zéi dà rù hú guǎng, jiāng lì lǜ wàng fēng xiān bēn. bǎo kāng xiǎo yì sù wú bīng, qī nián zhēng yuè zéi zhì, guó rú jí lǜ xiāng bīng chū yù, lì bù zhī, chéng suì xiàn. wáng hé, zéi tuì, guó rú hái rù chéng. yú yuè fù zhì, dū lì mín gù jù. zéi zhì yì zhòng, fù xiàn. guó rú guān fú zuò táng shàng, bèi zhí dà mà, shēn zhōng qī rèn sǐ.
方國儒,字道醇,歙縣人。四歲失父,奉母以孝聞。天啟元年舉於鄉。崇禎間,授保康知縣。流賊大入湖廣,將吏率望風先奔。保康小邑素無兵,七年正月賊至,國儒急率鄉兵出御,力不支,城遂陷。亡何,賊退,國儒還入城。逾月復至,督吏民固拒。賊至益眾,復陷。國儒官服坐堂上,被執大罵,身中七刃死。
zéi xiàn zhú xī, xùn dǎo wáng shào zhèng sǐ zhī. gǔ chéng jǔ rén cháng cún wèi huì shì fù jīng, dào yù zéi, yù jié wèi shǒu lǐng, mà bù jué kǒu sǐ. tā zéi fàn xìng shān, zhī xiàn liú dìng guó jiān shǒu. chéng jiāng xiàn, qiǎn lì huái yìn sòng shàng guān, mà zéi sǐ.
賊陷竹谿,訓導王紹正死之。谷城舉人常存畏會試赴京,道遇賊,欲劫為首領,罵不絕口死。他賊犯興山,知縣劉定國堅守。城將陷,遣吏懷印送上官,罵賊死。
hé chéng guāng, guì zhōu zhèn yuǎn rén. wàn lì sì shí nián jǔ yú xiāng. chóng zhēn zhōng, lì kuí zhōu tóng zhī. qī nián èr yuè, zéi yóu jīng zhōu rù kuí mén, fàn kuí zhōu. fù shǐ zhōu shì dēng zài fú zhōu, chéng zhōng cāng cù wú bèi, tōng pàn tuī guān zhī xiàn xī dùn. chéng guāng shè fǔ shì, lǜ lì mín gù shǒu, lì jié chéng xiàn. chéng guāng zhěng guān dài wēi zuò, zéi rù shā zhī, tóu shī yú jiāng. shì wén, zèng chéng guāng kuí zhōu zhī fǔ.
何承光,貴州鎮遠人。萬曆四十年舉於鄉。崇禎中,歷夔州同知。七年二月,賊由荊州入夔門,犯夔州。副使周士登在涪州,城中倉猝無備,通判、推官、知縣悉遁。承光攝府事,率吏民固守,力竭城陷。承光整冠帶危坐,賊入殺之,投屍於江。事聞,贈承光夔州知府。
zì zéi qǐ shǎn xī, zhuǎn kòu shān xī jī fǔ hé nán běi jí hú guǎng sì chuān, xiàn zhōu xiàn yǐ shù shí xǔ, wèi yǒu pò dà jùn zhě, zhì shì tiān xià wèi zhèn dòng.
自賊起陝西,轉寇山西、畿輔、河南、北及湖廣、四川,陷州縣以數十許,未有破大郡者,至是天下為震動。
qí tā bù zì hàn zhōng fàn dà níng, zhī xiàn gāo rì lín jiàn shì ruò bù néng shǒu, niè zhǐ shū dié qǐ yuán shàng guān, lǜ zhòng yù zhī běi mén. bīng bài bèi zhí, dà mà bù qū, zéi suì qí tǐ fén zhī. xùn dǎo gāo xī jí qī nǚ, xún jiǎn chén guó jùn jí qī, jiē yù hài. rì lín, zì yǎn ruò, pó yáng ēn gòng shēng.
其他部自漢中犯大寧,知縣高日臨見勢弱不能守,齧指書牒乞援上官,率眾御之北門。兵敗被執,大罵不屈,賊碎其體焚之。訓導高錫及妻女,巡檢陳國俊及妻,皆遇害。日臨,字儼若,鄱陽恩貢生。
zéi xiàn kuí zhōu, tā zéi jí yǐ cì rì xiàn wū shān, tōng jiāng xún jiǎn guō zuǎn huà zhèn méi, tōng jiāng zhǐ huī wáng yǒng nián lì zhàn sǐ. zhì sì yuè, shǒu bèi guō zhèn chén zhǐ huī tián shí jī zéi bǎi zhàng guān, bīng bài bèi zhí, mà zéi sǐ.
賊陷夔州,他賊即以次日陷巫山,通江巡檢郭纘化陣沒,通江指揮王永年力戰死。至四月,守備郭震辰、指揮田實擊賊百丈關,兵敗被執,罵賊死。
páng yú, zì jiān bái, gōng ān rén. jiā pín, gōng gēng zì gěi. xià zhuǎn shuǐ guàn tián, zhí shū cóng niú hòu, lǎng sòng bù chuò. yóu suì gòng shēng shòu jīng shān xùn dǎo. chóng zhēn qī nián zhuó shǎn xī chóng xìn zhī xiàn. xiàn wú chéng, bīng huāng, pín mín zhǐ bǎi yú hù. yú zhī zéi bì zhì, yán yú jiān sī lù mèng lóng, yǐ wú bīng cí. yú jí shì mín zhú tǔ yuán yǐ shǒu, liú tì shì sǐ zhí. rùn bā yuè tiān dà yǔ, tǔ yuán jǐn pǐ. zéi yǎn zhì, yú jí jiě yìn qiǎn jiā rén jī sòng shàng guān, duān zuò táng shàng yǐ dài. zéi zhì, zuó lìng guì. yú mà yuē: zéi nú gǎn rǔ guān zhǎng! bá dāo xié zhī, mà yì lì. zéi lüè chéng zhōng wú suǒ yǒu, zhí zhì yě wài, pōu xīn liè shī ér qù. zèng gù yuán zhī zhōu.
龐瑜,字堅白,公安人。家貧,躬耕自給。夏轉水灌田,執書從牛後,朗誦不輟。由歲貢生授京山訓導。崇禎七年擢陝西崇信知縣。縣無城,兵荒,貧民止百餘戶。瑜知賊必至,言於監司陸夢龍,以無兵辭。瑜集士民築土垣以守,流涕誓死職。閏八月天大雨,土垣盡圮。賊掩至,瑜急解印遣家人齎送上官,端坐堂上以待。賊至,捽令跪。瑜罵曰:「賊奴敢辱官長!」拔刀脅之,罵益厲。賊掠城中無所有,執至野外,剖心裂屍而去。贈固原知州。
shí zéi jǐn qū qín zhōng, zhǎng lì duō xùn chéng zhě.
時賊盡趨秦中,長吏多殉城者。
shān yáng xiàn, zhī xiàn dǒng sān mó, lí píng jǔ rén yě, jí fù sì chéng dì sān yuán jù sǐ zhī, qī lǐ shì yì xié zǐ nǚ xié sǐ. zèng guāng lù chéng, lì cí, yǔ sì chéng sān yuán bìng sì, qī nǚ jiàn fāng jīng biǎo.
山陽陷,知縣董三謨,黎平舉人也,及父嗣成、弟三元俱死之,妻李氏亦攜子女偕死。贈光祿丞,立祠,與嗣成、三元並祀,妻女建坊旌表。
jí yǒng zuò, huī xiàn rén. wèi fèng xiàn zhǔ bù, xiè shì jiāng guī. huì zéi zhì, zhī xiàn qì chéng dùn, yǒng zuò chàng yì jù shǒu. chéng xiàn, běi miàn zài bài yuē: chén suī xiǎo lì, cháng shí lù yú cháo, bù gǎn yǐ xiè shì táo zé. dà mà sǐ zhī. zi shì shū shì mó jiē sǐ. jiào yù lǐ zhī wèi xiāng guān wèi bǐng yì bù qū sǐ. yǒng zuò zèng hàn zhōng wèi jīng lì, yú zèng xù yǒu chà.
吉永祚,輝縣人。為鳳縣主簿,謝事將歸。會賊至,知縣棄城遁,永祚倡義拒守。城陷,北面再拜曰:「臣雖小吏,嘗食祿於朝,不敢以謝事逃責。」大罵死之。子士樞、士模皆死。教諭李之蔚、鄉官魏炳亦不屈死。永祚贈漢中衛經歷,余贈恤有差。
lóu xiù zhī jīng zhōu. rùn bā yuè, chéng xiàn sǐ, zèng tài pú shǎo qīng.
婁琇知涇州。閏八月,城陷死,贈太僕少卿。
pú lái jǔ zhī gān quán. zéi lái fàn, shǒu bèi sūn shǒu fǎ děng yōng bīng bù jiù. chéng pò, lái jǔ shǒu rèn yī zéi, shāng liù zéi ér hòu sǐ. zèng guāng lù shǎo qīng.
蒲來舉知甘泉。賊來犯,守備孫守法等擁兵不救。城破,來舉手刃一賊,傷六賊而後死。贈光祿少卿。
lǚ míng shì, fú jiàn rén. yóu ēn gòng shēng wèi lín yóu zhī xiàn. bīng xiǎn hòu, fǔ jū mín yǒu ēn. chéng xiàn, zéi bù rěn jiā hài, zì jué shí liù rì zú.
呂鳴世,福建人。由恩貢生為麟遊知縣。兵燹後,拊居民有恩。城陷,賊不忍加害,自絕食六日卒。
yǒu sòng xù tāng zhě, yào zhōu zhū shēng, bèi huò, dà mà sǐ.
有宋緒湯者,耀州諸生,被獲,大罵死。
yǐn mèng áo, yún nán tài hé rén. wàn lì shí jǔ yú xiāng. chóng zhēn zhōng zhī yǐng zhōu. bā nián zhēng yuè fāng yè shàng guān yú fèng yáng, wén liú zéi dà zhì, lì chí hái. zéi yǐ dǐ chéng xià, nǎi xié tōng pàn zhào shì kuān lǜ mín gù shǒu. chéng běi yǒu gāo lóu jiàn chéng zhōng, zhū shēng liú tíng chuán qǐng xiān jù zhī, mèng áo yǐ wèi rán. ér tíng chuán suǒ tǒng jiē shì rén, bù kě yòng. zéi suì jù lóu yǐ gōng, qiě záo chéng, tuí shù zhàng, chéng shàng rén jiē zǒu, zhǐ zhī bù kě. mèng áo chí dà dāo, dú dāng chéng huài chù, shā zéi shí yú rén, shēn bèi shù rèn. zéi zhòng bì dēng, suì tóu chéng xià wū lóng tán sǐ, dì zhí qī rén jiē sǐ zhī.
尹夢鰲,雲南太和人。萬曆時舉於鄉。崇禎中知潁州。八年正月方謁上官於鳳陽,聞流賊大至,立馳還。賊已抵城下,乃偕通判趙士寬率民固守。城北有高樓瞷城中,諸生劉廷傳請先據之,夢鰲以為然。而廷傳所統皆市人,不可用。賊遂據樓以攻,且鑿城,頹數丈,城上人皆走,止之不可。夢鰲持大刀,獨當城壞處,殺賊十餘人,身被數刃。賊眾畢登,遂投城下烏龍潭死,弟侄七人皆死之。
tíng chuán zhě, gù bù zhèng shǐ jiǔ guāng cóng zi, rèn xiá hǎo yì, yì mà zéi sǐ. jiǔ guāng zǐ tíng shí fēn shǒu xī chéng, zhōng zéi rèn wèi jué, kǒu shòu yǒu rén fāng lüè, lìng shàn dú shàng dāng shì, xuán zú.
廷傳者,故布政使九光從子,任俠好義,亦罵賊死。九光子廷石分守西城,中賊刃未絕,口授友人方略,令繕牘上當事,旋卒。
shì kuān, zì rǔ liáng, yē xiàn rén. yóu mén yīn wèi fèng yáng tōng pàn, zhù yǐng zhōu. yǐ zhēng dàn yì jùn chéng, wén jǐng, yī rì yè chí sān bǎi lǐ fǎn zhōu. chéng xiàn, lǜ jiā zhòng xiàng zhàn, lì jié, yì tóu wū lóng tán sǐ. qī lǐ xié sān nǚ dēng lóu zì fén, pū wáng dān yì mà zéi sǐ. xiāng guān shàng shū zhāng hè míng dì fù shǐ hè shèng zi dà tóng, zhōng shū shè rén tián zhī yǐng, zhī xiàn liú dào yuǎn, guāng lù shǔ zhèng lǐ shēng bái, xùn dǎo dīng jiā yù, jǔ rén guō sān jié, zhū shēng hán guāng lù děng, jiē sǐ zhī.
士寬,字汝良,掖縣人。由門蔭為鳳陽通判,駐潁州。以正旦詣郡城,聞警,一日夜馳三百里返州。城陷,率家眾巷戰,力竭,亦投烏龍潭死。妻李攜三女登樓自焚,仆王丹亦罵賊死。鄉官尚書張鶴鳴、弟副使鶴勝、子大同,中書舍人田之穎,知縣劉道遠,光祿署正李生白,訓導丁嘉遇,舉人郭三傑,諸生韓光祿等,皆死之。
guāng zǔ, jìn shì xiàn cè fù yě, bèi zhí, zéi zuó shǐ guì. chì yuē: wú shēng píng dú shū, zhǐ zhī zhōng yì. suì dà mà. zéi shā zhī, suì qí shī. qī wǔ xié yī mèi yī nǚ bìng xiàn cè qī lǐ fù jǐng sǐ. qiè lǐ fāng yǒu shēn, zéi pōu fù tī tāi sǐ. cì zǐ dìng cè sūn rì xī mà zéi sǐ, dú xiàn cè huò cún. shí bèi nán zhě gòng yī bǎi sān rén, chéng zhōng fù rén sǐ jié zhě sān shí qī rén, liè nǚ bā rén. yǐng zhōu zhōng liè, chēng dú shèng yún.
光祖,進士獻策父也,被執,賊捽使跪。叱曰:「吾生平讀書,止知忠義。」遂大罵。賊殺之,碎其屍。妻武偕一妹、一女並獻策妻李赴井死。妾李方有娠,賊剖腹剔胎死。次子定策、孫日曦罵賊死,獨獻策獲存。時被難者共一百三人,城中婦人死節者三十七人,烈女八人。潁州忠烈,稱獨盛雲。
yǐng zhōu wèi lì hé nán, liú zéi zhì, zhǐ huī lǐ cóng shī wáng tíng jùn, qiān hù sūn shēng tián sān zhèn, bǎi hù luó yuán qìng tián dé mín wáng zhī lín jù chéng chéng zhàn sǐ. zéi jì xiàn yǐng zhōu, tú qí mín. qí bié bù jí yǐ shì yuè yóu shòu zhōu fàn fèng yáng.
潁州衛隸河南,流賊至,指揮李從師、王廷俊,千戶孫升、田三震,百戶羅元慶、田得民、王之麟俱乘城戰死。賊既陷潁州,屠其民。其別部即以是月由壽州犯鳳陽。
fèng yáng gù wú chéng, zhōng dōu liú shǒu zhū guó xiāng shuài zhǐ huī yuán ruì zhēng lǚ chéng yīn guō xī shèng zhāng péng yì zhōu shí wàng lǐ yù yuè guāng zuò, qiān hù chén hóng zǔ chén qí zhōng jīn lóng huà děng, yǐ bīng sān qiān nì zéi shàng yáo shān, duō zhǎn huò. é zéi shù wàn zhì, shǐ jí rú wèi, suì bài, guó xiāng zì wěn sǐ, yú jiē zhèn méi. zéi suì fàn huáng líng, dà sì fén lüè.
鳳陽故無城,中都留守朱國相率指揮袁瑞徵、呂承蔭、郭希聖、張鵬翼、周時望、李郁、岳光祚,千戶陳弘祖、陳其忠、金龍化等,以兵三千逆賊上窯山,多斬獲。俄賊數萬至,矢集如蝟,遂敗,國相自刎死,余皆陣沒。賊遂犯皇陵,大肆焚掠。
zhī fǔ yán róng xuān qiú fú nì yú yù, shì qiú huò zhī, róng xuān dà mà, zéi zhàng shā zhī. xuè jìn shí jiē, wǎn rú qí xiàng, dí zhī bù miè. shì mín nǎi qǔ shí lì zhǒng, jiàn cí fèng sì.
知府顏容暄囚服匿於獄,釋囚獲之,容暄大罵,賊杖殺之。血浸石階,宛如其像,滌之不滅。士民乃取石立冢,建祠奉祀。
tuī guān wàn wén yīng wò bìng, zéi suǒ zhī. zi yuán hēng, nián shí liù, qì yǔ fù yuē: ér bù dé fù shì qīn yǐ! chū mén hū yuē: ruò suǒ guān, hé wèi? wǒ jí guān yě. zéi zhí zhī. gù jiàn qí shī wàn shī yǐn yì bèi zhí, dài zéi yuē: ruò yù de zhě, guān ěr. hé zhí cǐ jiàn lì? zéi suì shì zhī. yuán hēng nǎi jí kǒu dà mà. zéi nù, duàn jìng sǐ, wén yīng huò miǎn.
推官萬文英臥病,賊索之。子元亨,年十六,泣語父曰:「兒不得復事親矣!」出門呼曰:「若索官,何為?我即官也。賊縶之。顧見其師萬師尹亦被縶,紿賊曰:「若欲得者,官爾。何縶此賤隸?」賊遂釋之。元亨乃極口大罵。賊怒,斷脛死,文英獲免。
róng xuān, zhāng pǔ rén. wén yīng, nán chāng rén. jiē jìn shì. yī shí tóng sǐ zhě, qiān hù chén yǒng líng bǎi hù shèng kě xué děng sì shí yī rén, zhū shēng liù shí liù rén. jǔ rén jiǎng sī chén wén biàn, tóu huán sǐ.
容暄,漳浦人。文英,南昌人。皆進士。一時同死者,千戶陳永齡、百戶盛可學等四十一人,諸生六十六人。舉人蔣思宸聞變,投繯死。
hòu gěi shì zhōng lín zhèng hēng lù shàng qí zhuàng, zèng mèng áo guāng lù shǎo qīng, shì kuān guāng lù chéng, yú zèng xù yǒu chà.
後給事中林正亨錄上其狀,贈夢鰲光祿少卿,士寬光祿丞,余贈恤有差。
lú qiān, zì jí fǔ, lú jiāng rén. wàn lì sān shí èr nián jìn shì. shòu yǒng fēng zhī xiàn. zhuó yù shǐ, chū wèi jiāng xī yòu cān zhèng, yǐn jí guī. chóng zhēn bā nián èr yuè, liú zéi fàn lú jiāng, shì mín jù cái bó qiú miǎn, zéi wěi xǔ zhī. é xí xiàn qí chéng, qiān fú mìng fú, wēi zuò zhōng mén. zéi zhì, yù qū zhī, mà yuē: wú cháo tíng xiàn chén, kěn wèi zéi qū xié? shǔ bèi miè wáng zài jí, ān gǎn wú lǐ! zéi nù shā zhī, tóu shī yú chí, chí shuǐ jǐn chì. jǔ rén zhāng shòu bì yǐn zhōu yì bù qū bèi shā. shì nián zhēng yuè, zéi xiàn huò qiū, xiàn chéng zhāng yǒu jùn, jiào yù ní kě dà, xùn dǎo hé bǐng, xiāng guān tián jì tíng dài tíng duì, jǔ rén wáng yù zhēn sǐ yān. zéi xiàn cháo xiàn, zhī xiàn yán jué bèi zhí bù qū, yī mén jiē sǐ. èr yuè fàn tài hú, zhī xiàn jīn yīng yuán jù chéng dōng dà háo yǐ shǒu. jiān rén dǎo zéi dù háo, zhí yīng yuán, zhuó zhī wèi shū, zì jīng sǐ. xùn dǎo hù yǒng níng yì sǐ zhī. qiān zèng guāng lù qīng, yú zèng xù rú zhì. jué, guī ān rén. yīng yuán, zhè jiāng shān yīn rén. jiē jǔ rén.
盧謙,字吉甫,廬江人。萬曆三十二年進士。授永豐知縣。擢御史,出為江西右參政,引疾歸。崇禎八年二月,流賊犯廬江,士民具財帛求免,賊偽許之。俄襲陷其城,謙服命服,危坐中門。賊至,欲屈之,罵曰:「吾朝廷憲臣,肯為賊屈邪?鼠輩滅亡在即,安敢無禮!」賊怒殺之,投屍於池,池水盡赤。舉人張受、畢尹周亦不屈被殺。是年正月,賊陷霍丘,縣丞張有俊,教諭倪可大,訓導何炳,鄉官田既庭、戴廷對,舉人王毓貞死焉。賊陷巢縣,知縣嚴覺被執不屈,一門皆死。二月犯太湖,知縣金應元據城東大濠以守。奸人導賊渡濠,執應元,斫之未殊,自經死。訓導扈永寧亦死之。謙贈光祿卿,余贈恤如制。覺,歸安人。應元,浙江山陰人。皆舉人。
gōng yuán xiáng, zì zi zhēn, zhǎng zhōu rén. jǔ yú xiāng. chóng zhēn sì nián wèi huò shān jiào yù, lì lián yú, yǐ míng jiào zì rèn, yǔ xùn dǎo yáo yǔn gōng yǒu shàn. bā nián, zéi xiàn fèng yáng, yuán xiáng xié xiàn lìng shǒu yù. zéi yǎn zhì, lìng yì qù, yuán xiáng dū shì mín gù shǒu. huò quàn zhī bì, yuán xiáng yuē: shí lù ér bì nán, bù zhōng. lín wēi ér qì chéng, bù yì. wú píng rì jiǎng shuō zhě wèi hé? tǎng bù cè, sǐ ěr. jí zéi xiàn chéng, yuán xiáng zhěng yì guān wēi zuò. zéi zhì, kǎn kǎn yù yǐ dà yì. zéi yù qū zhī, lì shēng yuē: sǐ jí sǐ, zéi bèi hé gǎn rǔ wǒ! zéi nù, zhí zhī qù, mà bù jué kǒu, suì yù hài. zi bǐng héng hào hū mà zéi, zéi yòu shā zhī. yuè wǔ rì, yǔn gōng liǎn qí shī, jí zì yì, shì lìng zhì, jiě miǎn. yuè rì, zéi fù rù, yǔn gōng zú sǐ zhī. shì wén, zèng yuán xiáng guó zi zhù jiào, jiàn cí yuē zhōng xiào, yǐ qí zi pèi. yǔn gōng yì bèi jīng.
龔元祥,字子禎,長洲人。舉於鄉。崇禎四年為霍山教諭,厲廉隅,以名教自任,與訓導姚允恭友善。八年,賊陷鳳陽,元祥偕縣令守御。賊掩至,令逸去,元祥督士民固守。或勸之避,元祥曰:「食祿而避難,不忠。臨危而棄城,不義。吾平日講說者謂何?倘不測,死爾。」及賊陷城,元祥整衣冠危坐。賊至,侃侃諭以大義。賊欲屈之,厲聲曰:「死即死,賊輩何敢辱我!」賊怒,執之去,罵不絕口,遂遇害。子炳衡號呼罵賊,賊又殺之。閱五日,允恭斂其屍,即自縊,適令至,解免。越日,賊復入,允恭卒死之。事聞,贈元祥國子助教,建祠曰忠孝,以其子配。允恭亦被旌。
wáng xìn, shǎn xī níng zhōu rén. fù mò, lú mù sān nián. mǔ mò, xìn nián yǐ liù shí, zú bù yú yù zhě sān nián. chóng zhēn chū, yóu suì gòng shēng chú líng bì xùn dǎo, qiān zhēn yáng zhī xiàn. bā nián èr yuè chū fǔ tǔ kòu, huì liú zéi cù zhì, bèi zhí, shǐ yù jiàng luó shān zhēn yáng. xìn dà mà bù cóng, duàn tóu pōu fù ér sǐ. yuè sì rì, qí zi lái mì, yóu shū zhǐ wò zi shǒu. zèng guāng lù chéng, jiàn cí fèng sì.
王信,陝西寧州人。父歿,廬墓三年。母歿,信年已六十,足不逾閾者三年。崇禎初,由歲貢生除靈璧訓導,遷真陽知縣。八年二月出撫土寇,會流賊猝至,被執,使諭降羅山、真陽。信大罵不從,斷頭剖腹而死。閱四日,其子來覓,猶舒指握子手。贈光祿丞,建祠奉祀。
shǐ jì yán, zì sī zhí, dāng tú rén. chóng zhēn zhōng jǔ rén, yóu zhǎng shā zhī xiàn qiān zhī shǎn zhōu. shǎn dāng zéi chōng, jì yán chū sī cái mù shì, pìn shǎo shì sēng xùn liàn zhī. bā nián dōng shí yī yuè, liú zéi fàn shǎn, jì yán yù zhī, zhǎn shù shí jí, shēng qín èr shí yú rén. lǎo huí huí fèn, lǜ shù wàn rén gōng chéng, bù kè, chéng xuě yè lái xí, ér suǒ liàn shì fāng diào tā jùn, chéng suì xiàn. jì yán zòng huǒ zì fén, liǎng sēng yē zhī chū yuē: sǐ cǐ, hé yǐ zì míng? nǎi yuè nǚ qiáng xià. zéi zhuī huò zhī, lìng jiàng, chì yuē: yǒu sǐ zhī zhōu, wú jiàng zhī zhōu yě! suì bèi shā. zhǐ huī lǐ jūn cì shā shù zéi ér sǐ. xùn dǎo wáng chéng xīn, lǐ jū jiào yù zhāng mǐn xíng yáo liáng bì, zhǐ huī yáng dào tài ruǎn wǒ jiāng, zhèn fǔ chén sān yuán, yì bù qū sǐ. shì yuè, zéi xiàn lú shì, zhī xiàn bái yíng zì jǐng. shí nián jiǔ yuè xiàn miǎn chí, zhī xiàn lǐ mài lín sǐ zhī. jì yán zèng guāng lù shǎo qīng, yú zèng xù yǒu chà.
史記言,字司直,當塗人。崇禎中舉人,由長沙知縣遷知陝州。陝當賊沖,記言出私財募士,聘少室僧訓練之。八年冬十一月,流賊犯陝,記言御之,斬數十級,生擒二十餘人。老回回憤,率數萬人攻城,不克,乘雪夜來襲,而所練士方調他郡,城遂陷。記言縱火自焚,兩僧掖之出曰:「死此,何以自明?」乃越女牆下。賊追獲之,令降,叱曰:「有死知州,無降知州也!」遂被殺。指揮李君賜殺數賊而死。訓導王誠心,里居教諭張敏行、姚良弼,指揮楊道泰、阮我疆,鎮撫陳三元,亦不屈死。是月,賊陷盧氏,知縣白楹自剄。十年九月陷澠池,知縣李邁林死之。記言贈光祿少卿,余贈恤有差。
liáng zhì rén, nán jīng rén, bǎo dìng hóu míng zhī yì yě. wàn lì mò nián jǔ yú xiāng. chóng zhēn liù nián shòu héng yáng zhī xiàn, diào luó tián. zéi dà rǎo hú guǎng, zhì rén rì xī jǐng bèi. luó rǔ cái wèi zuǒ yòu yuē: luó tián chéng xiǎo yì kè, rán liáng jūn zhǎng zhě, wú bù rěn jiā bīng. qí qí qù, dāng qǔ zhī. huì yì háo jiāng yóu lóng yǔ zéi tōng, zhì rén bǔ xià yù. yóu lóng zhī bì sǐ, qián dǎo rǔ cái bié xiào lái gōng. bā nián èr yuè cù gōng chéng. zhì rén jí xié diǎn shǐ dān sī rén jiào yù wú fèng lái xùn dǎo lú dà shòu dū mín shǒu yù. chéng xiàn, zhì rén chí zhǎng máo xiàng zhàn, shā liù zéi. lì qū bèi zhí, yì shǐ guì. mà yuē: wǒ tiān zǐ mìng guān, kěn qū xī zéi bèi xié! zéi nù, suì qí zhī tǐ, fén zhī. qī táng bèi bī, dà mà, duó zéi dāo bù dé, kǒu niè zéi shǒu, suì yù hài. sī rén děng yì bù qū sǐ. rǔ cái zài yīng shān, wén zhī, chí zhì luó tián, zhǎn qí bié xiào, yuē: nài hé shàn hài zhǎng zhě! yǐ jǐn xiù liǎn qí fū fù shī. fèng lái, fú jiàn jǔ rén. dà shòu, bǎo qìng gòng shēng. zhào zèng zhì rén qí zhōu zhī zhōu, sī rén luó tián zhǔ bù, fèng lái guó zi zhù jiào, dà shòu xué lù, yīn zi, jì zàng yǒu chà.
梁志仁,南京人,保定侯銘之裔也。萬曆末年舉於鄉。崇禎六年授衡陽知縣,調羅田。賊大擾湖廣,志仁日夕儆備。羅汝才謂左右曰:「羅田城小易克,然梁君長者,吾不忍加兵。俟其去,當取之。」會邑豪江猶龍與賊通,志仁捕下獄。猶龍知必死,潛導汝才別校來攻。八年二月猝攻城。志仁急偕典史單思仁、教諭吳鳳來、訓導盧大受督民守御。城陷,志仁持長矛巷戰,殺六賊。力屈被縶,抑使跪。罵曰:「我天子命官,肯屈膝賊輩邪!」賊怒,碎其支體,焚之。妻唐被逼,大罵,奪賊刀不得,口齧賊手,遂遇害。思仁等亦不屈死。汝才在英山,聞之,馳至羅田,斬其別校,曰:「奈何擅害長者!」以錦繡斂其夫婦屍。鳳來,福建舉人。大受,寶慶貢生。詔贈志仁蘄州知州,思仁羅田主簿,鳳來國子助教,大受學錄,蔭子,祭葬有差。
wáng guó xùn, zì zhèn zhī, jiě zhōu rén. tiān qǐ èr nián jìn shì. lì zhī jīn xiāng shòu zhāng zī yáng wǔ qīng. zuò dà jì, jiǔ zhī, bǔ diào fú fēng. guó xùn xìng gāng yán, chǐ gàn jìn, gù guān jiǔ bù qiān. chóng zhēn bā nián qiū, zéi lái fàn, xié zhǔ bù xià jiàn zhōng diǎn shǐ chén shào nán jiào yù zhāng hóng gāng xùn dǎo chén xū yīng chéng gù shǒu. yuè liǎng yuè, wài yuán bù zhì, chéng xiàn, mà zéi sǐ. jiàn zhōng děng yì bù qū sǐ. zèng guó xùn guāng lù shǎo qīng, jiàn zhōng děng jiē zèng xù.
王國訓,字振之,解州人。天啟二年進士。歷知金鄉、壽張、滋陽、武清。坐大計,久之,補調扶風。國訓性剛嚴,恥干進,故官久不遷。崇禎八年秋,賊來犯,偕主簿夏建忠、典史陳紹南、教諭張弘綱、訓導陳繻嬰城固守。閱兩月,外援不至,城陷,罵賊死。建忠等亦不屈死。贈國訓光祿少卿,建忠等皆贈恤。
dāng shì shí, dà shuài cáo wén zhào ài wàn nián děng bìng zhàn mò, zéi shì yì zhāng, guān zhōng zhū zhōu xiàn xī cán pò. bā yuè, zéi xiàn yǒng shòu, shā zhī xiàn báo kuāng yǔ. xún xiàn xián yáng, shā zhī xiàn zhào jī chāng.
當是時,大帥曹文詔、艾萬年等並戰歿,賊勢益張,關中諸州縣悉殘破。八月,賊陷永壽,殺知縣薄匡宇。尋陷咸陽,殺知縣趙躋昌。
qí shí zhǎng lì yǐ sǐ wén zhě, lǒng zhōu zhī zhōu hú ěr chún, zì jīng sǐ. yán zhǎng zhī xiàn wàn dài fāng yǔ jiào yù tán ēn yì chéng luó wén kuí xié lì shǒu chéng, chéng xiàn jiē sǐ zhī. dài fāng qī liú qiè liáng cóng sǐ. ěr chún, shān dōng rén, zèng guāng lù shǎo qīng. dài fāng zèng guāng lù chéng, qī qiè jiàn fāng jīng biǎo. ēn děng yì cì jì.
其時長吏以死聞者,隴州知州胡爾純,自經死。延長知縣萬代芳與教諭譚恩、驛丞羅文魁協力守城,城陷皆死之。代芳妻劉、妾梁從死。爾純,山東人,贈光祿少卿。代芳贈光祿丞,妻妾建坊旌表。恩等亦賜祭。
yǒu sūn zhòng sì zhě, fū shī rén, yóu gòng shēng wèi jiē zhōu xué zhèng. dāng shì zhī qí cái, wěi yǐ chéng shǒu. zéi dà zhì, jǐn cuì sǐ shǒu. chéng pò, yǔ qī zǐ shí yú rén bìng sǐ zhī. zèng guó zi bó shì. yòu yǒu yáng chéng xiù, huá yīn rén. yóu jìn shì lì guān shùn qìng zhī fǔ, dà jì bà guī. zéi gōng chéng, zuǒ yǒu sī yù zéi yǐ sǐ, zèng xù rú zhì.
有孫仲嗣者,膚施人,由貢生為階州學正。當事知其才,委以城守。賊大至,盡瘁死守。城破,與妻子十餘人並死之。贈國子博士。又有楊呈秀,華陰人。由進士歷官順慶知府,大計罷歸。賊攻城,佐有司御賊以死,贈恤如制。
lí hóng yè, zì mèng kuò, shùn dé rén. yóu jǔ rén zhī hé zhōu. chóng zhēn bā nián, liú zéi fàn hé zhōu, yù què zhī. shí èr yuè fù zhì, yǔ xiāng guān mǎ rú jiāo mù sǐ shì, dēng pí gù shǒu. chéng jiāng xiàn, hóng yè xì yìn yú zhǒu, guì gào qí mǔ yuē: ér bù xiào, tān wēi guān yǐ lèi mǔ, nài hé! mǔ lǐ qì yù yuē: rǔ wù yǐ wǒ wèi yì, shì zhì cǐ, yǒu sǐ ér yǐ. suì zì yì. qī yáng qiè lǐ jí nǚ sì rén jì zhī. hóng yè běi miàn tòng kū zài bài, zì wěn wèi shū, rú jǐng xuè dà shū yuē: wèi chén jǐn zhōng, wèi zi jǐn xiào, hé xī yī sǐ. zéi rù, shāng shù rèn ér sǐ. zèng tài pú shǎo qīng, rèn yī zi. pàn guān qián dà yòng xié qī qiè zi fù jù sǐ. lì mù jǐng yī gāo bèi chuàng sǐ. xué zhèng kāng zhèng jiàn, qí mén rén, jǔ rén. xié qī wāng zǐ fù zhāng fù shuǐ sǐ, zèng guó zi jiān chéng. xùn dǎo zhào shì xuǎn bù qū sǐ, zèng guó zi xué lù.
黎弘業,字孟擴,順德人。由舉人知和州。崇禎八年,流賊犯和州,御卻之。十二月復至,與鄉官馬如蛟募死士,登陴固守。城將陷,弘業系印於肘,跪告其母曰:「兒不肖,貪微官以累母,奈何!」母李泣諭曰:「汝勿以我為意,事至此,有死而已。」遂自縊。妻楊、妾李及女四人繼之。弘業北面慟哭再拜,自刎未殊,濡頸血大書曰:「為臣盡忠,為子盡孝,何惜一死。」賊入,傷數刃而死。贈太僕少卿,任一子。判官錢大用偕妻妾子婦俱死。吏目景一高被創死。學正康正諫,祁門人,舉人。偕妻汪、子婦章赴水死,贈國子監丞。訓導趙世選不屈死,贈國子學錄。
mǎ rú jiāo, zì téng zhòng, zhōu rén. tiān qǐ èr nián jìn shì. shòu zhè jiāng shān yīn zhī xiàn, yǒu qīng cāo. chóng zhēn yuán nián zhēng shòu yù shǐ, hé bà wèi zhōng xián dǎng xú shào jí zhāng nè. chū àn sì chuān, shǔ zhōng jiān mín xī yǐ tā rén tián chǎn tóu shì jiā, rú jiāo liè shàng shí shì, yǒng gé qí bì. hái cháo, jiān wǔ huì shì. wǔ jǔ dǒng xìng zhě, yǐ jì yǒng wén yú dì, jí rù shì, wén bù zhōng chéng, bèi chù. dì nù, chù kǎo guān, rú jiāo yì luò zhí. bā nián lùn píng bāng yàn gōng, fù gù guān, yǐ fù yōu wèi fù. liú zéi zhì, rú jiāo qīng zī mù shì, zuǒ hóng yè gù shǒu. huī zhuàng shì chū jī, liǎng zhàn jiē jié. zéi jiāng bēn, huì fēng xuě dà zuò, bù biàn rén sè, shǒu zhě jiē kuì, zéi suì rù chéng. rú jiāo jí xià lìng, néng jī zéi zhě, yǔ bǎi jīn, xū yú dé bǎi yú rén. xiàng zhàn, zéi duō shāng, lì qū, suì zhàn sǐ. xiōng yán yùn sī pàn guān rú qiú zhū shēng rú hóng jí jiā shǔ shí sì rén jiē sǐ. shì wén, zèng tài pú shǎo qīng, guān yī zi.
馬如蛟,字騰仲,州人。天啟二年進士。授浙江山陰知縣,有清操。崇禎元年征授御史,劾罷魏忠賢黨徐紹吉、張訥。出按四川,蜀中奸民悉以他人田產投勢家,如蛟列上十事,永革其弊。還朝,監武會試。武舉董姓者,以技勇聞於帝,及入試,文不中程,被黜。帝怒,黜考官,如蛟亦落職。八年論平邦彥功,復故官,以父憂未赴。流賊至,如蛟傾貲募士,佐弘業固守。麾壯士出擊,兩戰皆捷。賊將奔,會風雪大作,不辨人色,守者皆潰,賊遂入城。如蛟急下令,能擊賊者,予百金,須臾得百餘人。巷戰,賊多傷,力屈,遂戰死。兄鹽運司判官如虬、諸生如虹及家屬十四人皆死。事聞,贈太僕少卿,官一子。
zhāng shào dēng, zì zhèn fū, nán chéng rén. chóng zhēn zhōng jǔ rén, zhī yīng chéng xiàn. jiǔ nián, zéi lái fàn, xié xùn dǎo zhāng guó xūn xiāng guān ráo kě jiǔ xī lì yù zhī. guó xūn yuē: zéi bù yī chuàng, chéng bù yì shǒu. lǜ zhuàng shì chū jī, lì zhàn yī rì yè, zhǎn huò shén zhòng. zéi qù, yì shì láng wáng jiān zhī zǐ quán jié yuàn yú zú dǎng, yuàn jiā qián dǎo zéi fù lái gōng. guó xūn zuǒ shào dēng lì shǒu, ér qǐ yuán yú shàng guān. fù jiāng dèng zǔ yǔ lái jiù, shǒu xī nán, guó xūn shǒu dōng běi, shào dēng wǎng lái cè yīng. huì zéi shè shū suǒ quán, quán jù, zhǎn běi guān yǐ chū, zéi chéng jiān dēng nán chéng. shào dēng hái shǔ, duān zuò táng shàng, zéi zhì, fèn quán jī zhī. qún zéi dà zhì, nǎi bèi shā. zéi qú tàn qí zhōng, yǐ guān dài fù shī, mái táng cè.
張紹登,字振夫,南城人。崇禎中舉人,知應城縣。九年,賊來犯,偕訓導張國勛、鄉官饒可久悉力御之。國勛曰:「賊不一創,城不易守。」率壯士出擊,力戰一日夜,斬獲甚眾。賊去,邑侍郎王瑊之子權結怨於族黨,怨家潛導賊復來攻。國勛佐紹登力守,而乞援於上官。副將鄧祖禹來救,守西南,國勛守東北,紹登往來策應。會賊射書索權,權懼,斬北關以出,賊乘間登南城。紹登還署,端坐堂上,賊至,奮拳擊之。群賊大至,乃被殺。賊渠嘆其忠,以冠帶覆屍,埋堂側。
guó xūn, huáng bēi suì gòng shēng. zéi jì rù, cháo fú běi miàn bài, zǒu pěng xiān shèng shén zhǔ, gǒng lì yǐ dài. zéi suì fén wén miào, tóu guó xūn yú liè yàn zhōng. zǔ yǔ yì bù qū sǐ.
國勛,黃陂歲貢生。賊既入,朝服北面拜,走捧先聖神主,拱立以待。賊遂焚文廟,投國勛於烈焰中。祖禹亦不屈死。
kě jiǔ, yòu gū, shì mǔ xiào, jǔ yú xiāng. zhī dà xìng xiàn. chóng zhēn chū, shū qǐng gèng sān cháo yào diǎn, shí yǎn huàn shàn quán, zhé guāng lù diǎn bù. qiān yīng tiān fǔ tuī guān xíng bù zhǔ shì, lì zhī fǔ, dīng jiān guī. zéi rù, yǔ qī chéng yuē: chén sǐ zhōng, fù sǐ jié, fēn yě. yú shì qī nǚ xiāng duì zì jīng. kě jiǔ bèi zhí, zéi qiáng zhī bài, yuē: tóu kě duàn, xī bù kě qū yě! suì yù hài. jiān wèi zéi zhī jiě.
可久,幼孤,事母孝,舉於鄉。知大興縣。崇禎初,疏請更《三朝要典》,時奄宦擅權,謫光祿典簿。遷應天府推官、刑部主事,歷知府,丁艱歸。賊入,語妻程曰:「臣死忠,婦死節,分也。」於是妻女相對自經。可久被執,賊強之拜,曰:「頭可斷,膝不可屈也!」遂遇害。瑊為賊支解。
shì wén, zèng shào dēng shàng bǎo shǎo qīng, guó xūn guó zi xué zhèng.
事聞,贈紹登尚寶少卿,國勛國子學正。
wáng dào, zì jùn zhòng, kūn shān rén. shǎo gū pín, jiǔ suì wèi rén hòu. zú rén yǒu móu qí chǎn zhě, dào jǔ yǐ ràng zhī, yíng yǎng sì zǔ mǔ jí mǔ wéi jǐn. wàn lì mò, jǔ yú xiāng, yóu jiào yù lì suí zhōu zhī zhōu. zhōu jīng qún dào fén lüè, hù bù mǎn qiān. dào xùn mín bīng, shàn shǒu jù. tǔ kòu lǐ liáng qiáo wèi luàn, jiān miè zhī. shí nián zhēng yuè, dà zéi yǎn zhì. dào qiě shǒu qiě zhàn, jī zhǎn sān bǎi yú rén. zéi gōng yì lì, xiāng chí èr shí yú rì. tiān dà fēng xuě, shǒu zhě duō sàn. dào zhī bì bài, rù shǔ, zhěng guān dài zì jīng. zéi fén qí shǔ, huǒ zhú bù jí dào sǐ suǒ, shī zhí lì bù pū, zéi wàng jiàn hài zǒu. yǐ, mì zhōu yìn, dé zhī dào suǒ lì chǐ shì xià. shì wén, zèng tài cháng shǎo qīng. fú wáng shí, cì shì liè mǐn, jiàn shuāng zhōng cí, yǔ tóng yì cài mào dé bìng sì.
王燾,字浚仲,崑山人。少孤貧,九歲為人後。族人有謀其產者,燾舉以讓之,迎養嗣祖母及母惟謹。萬曆末,舉於鄉,由教諭歷隨州知州。州經群盜焚掠,戶不滿千。燾訓民兵,繕守具。土寇李良喬為亂,殲滅之。十年正月,大賊奄至。燾且守且戰,擊斬三百餘人。賊攻益力,相持二十餘日。天大風雪,守者多散。燾知必敗,入署,整冠帶自經。賊焚其署,火燭不及燾死所,屍直立不仆,賊望見駭走。已,覓州印,得之燾所立尺士下。事聞,贈太常少卿。福王時,賜諡烈愍,建雙忠祠,與同邑蔡懋德並祀。
yǒu wèi shí guāng zhě, nán chāng rén. shàn wǔ shuāng dāo. chóng zhēn jiǔ nián xià, wèi guǎng jì diǎn shǐ. yì zāo cán pò, zhǎng lì shè pái bīng sān bǎi rén, wěi zhī jiào liàn. qí dōng, zéi jù qí zhōu hé kǒu, dàn shí guāng bù gǎn dù. shí guāng yì mù sǐ shì, yè xí qí yíng, shǒu shā shù zéi, zéi bù gǎn bī. é zéi dà zhì, bù zú jiē sàn, shí guāng dān qí jù gāo pō, yòu shā shù rén. zéi huán rào zhī, yǐn duàn bèi zhí, bù qū sǐ. qí xiōng chén yú shàng guān, què bù zòu. xiōng fèn fā bìng sǐ, yǒu rén shōu liàn zhī, kū jǐn āi, yuē: dì wèi guó sǐ, xiōng wèi dì sǐ, wú dú bù néng biǎo bào zhī hū! jù dú lì chén, nǎi zòu wén. zèng guǎng jì zhǔ bù, yǔ xù diǎn.
有魏時光者,南昌人。善舞雙刀。崇禎九年夏,為廣濟典史。邑遭殘破,長吏設排兵三百人,委之教練。其冬,賊據蘄州河口,憚時光不敢渡。時光益募死士,夜襲其營,手殺數賊,賊不敢逼。俄賊大至,部卒皆散,時光單騎據高坡,又殺數人。賊環繞之,靷斷被執,不屈死。其兄陳於上官,卻不奏。兄憤發病死,友人收殮之,哭盡哀,曰:「弟為國死,兄為弟死,吾獨不能表暴之乎!」具牘力陳,乃奏聞。贈廣濟主簿,予恤典。
jiǎng jiā zhēng, guàn yáng rén. tiān qǐ sì nián jǔ yú xiāng. chóng zhēn zhōng, zhī xū yí xiàn, yǒu shēng. xiàn gù wú chéng, jiā zhēng zhī zéi bì zhì, xùn mín wèi bīng. shí nián qiū, zéi guǒ lái fàn, shè fú yào hài, qīn lǜ bīng wǎng yòu, zéi jiān shén zhòng. zéi nù, huán gōng zhī, lì zhàn sǐ. mǔ wén zhī, yì tóu huán sǐ. bīng bù yì zèng fèng xùn dài fū shàng bǎo shǎo qīng. wèi jǐ, xún àn yù shǐ yán jiā zhēng zi zhōng mǔ yì, yí cì shì yīn, yǐ zhí lún cháng. nǎi jiàn biǎo zhōng cí, bìng mǔ fèng sì.
蔣佳徵,灌陽人。天啟四年舉於鄉。崇禎中,知盱眙縣,有聲。縣故無城,佳徵知賊必至,訓民為兵。十年秋,賊果來犯,設伏要害,親率兵往誘,賊殲甚眾。賊怒,環攻之,力戰死。母聞之,亦投繯死。兵部議贈奉訓大夫、尚寶少卿。未幾,巡按御史言佳徵子忠母義,宜賜諡蔭,以植倫常。乃建表忠祠,並母奉祀。
tóng shí jiāng běi sǐ nán zhě, yǒu wú chàng chūn. chóng zhēn bā nián wèi qián shān tiān táng zhài xún jiǎn, liàn xiāng bīng fáng zéi. míng nián dōng, zéi zhì, yè shè liáo, dà jīng qù zhī. yú nián, zéi zài zhì, chàng chūn sǐ shǒu, lì qū, yǎng tiān tàn yuē: wú de sǐ suǒ yǐ! shǒu rèn shù zéi, bèi zhí bù qū sǐ. zèng dí gōng láng ān qìng fǔ jīng lì, yīn zi suǒ zhèn fǔ.
同時江北死難者,有吳暢春。崇禎八年為潛山天堂寨巡檢,練鄉兵防賊。明年冬,賊至,夜設燎,大驚去之。逾年,賊再至,暢春死守,力屈,仰天嘆曰:「吾得死所矣!」手刃數賊,被執不屈死。贈迪功郎、安慶府經歷,蔭子所鎮撫。
yòu yǒu wáng yín, qián táng rén. lǚ lì jué rén, jǔ wǔ xiāng shì, yǐ fù zhēng bō gōng wèi qiān hù. chóng zhēn zhōng, zhuó fǔ biāo shǒu bèi. jiàn bù zú cuì ruò, chà yuē: nǎng qī jiāng jūn liàn zhè bīng, wén tiān xià, jīn ruò ěr xié! dū jiào zhī, zú shǐ kě yòng. shí nián qiān lóng jiāng dū sī, diào fù sì zhōu hù zǔ líng. zéi lái fàn, yín yuē: zéi zhòng wǒ guǎ, jí qí wèi jí, kě pò yě. juǎn jiǎ jí qū, zhì xū yí, zhǎn qí xiān fēng yī rén. zhàn zì wǔ qì shēn, zéi lái yì zhòng, yǔ shǒu bèi chén zhèng hēng xiàn zhèn sǐ. zèng zhèn guó jiāng jūn dōu zhǐ huī qiān shì. zhèng hēng zèng zhāo yǒng jiāng jūn zhǐ huī shǐ. bìng guān yī zi.
又有王寅,錢塘人。膂力絕人,舉武鄉試,以父征播功為千戶。崇禎中,擢撫標守備。見步卒脆弱,詫曰:「曩戚將軍練浙兵,聞天下,今若爾邪!」督教之,卒始可用。十年遷龍江都司,調赴泗州護祖陵。賊來犯,寅曰:「賊眾我寡,及其未集,可破也。」卷甲疾趨,至盱眙,斬其先鋒一人。戰自午迄申,賊來益眾,與守備陳正亨陷陣死。贈鎮國將軍、都指揮僉事。正亨贈昭勇將軍、指揮使。並官一子。
xú shàng qīng, nán píng rén. jǔ yú xiāng, zhī jiàn zhōu. chóng zhēn shí nián shí yuè, lǐ zì chéng huì dēng xiāng děng yǐ shù shí wàn zhòng rù sì chuān, dà jiāng hóu liáng zhù bài mò yú guǎng yuán, suì gōng xiàn zhāo huà, zhī xiàn wáng shí huà sǐ zhī. shàng qīng zhī zéi bì zhì, jí shì mín qì yuē: chéng bì bù néng shǒu, ruò bèi sù qù, wú sǐ cǐ. zhòng qì, qǐng xié qù, shàng qīng bù kě. yuè èr rì, chéng xiàn, tóu huán sǐ, lì mù lǐ yīng jùn cóng zhī. zéi suì zhǎng qū xiàn jiāng yóu zhāng míng ān xiàn luó jiāng dé yáng hàn zhōu, lì mín jiē xiān dùn. xún lüè pí xiàn, zhǔ bù zhāng yīng qí sǐ zhī. xiàn jīn táng, diǎn shǐ pān mèng kē sǐ zhī. shì yuè yě, zéi xiàn zhōu xiàn sān shí liù, yǐ sǐ shì wén zhě sì rén. shì dìng, zèng shàng qīng yòu cān yì, shí huà guāng lù chéng, yīng qí àn chá sī zhī shì, mèng kē jiāng shì láng, bìng cì xù diǎn. shí huà, hú guǎng rén, jǔ xiāng shì dì yī.
徐尚卿,南平人。舉於鄉,知劍州。崇禎十年十月,李自成、惠登相等以數十萬眾入四川,大將侯良柱敗歿於廣元,遂攻陷昭化,知縣王時化死之。尚卿知賊必至,集士民泣曰:「城必不能守,若輩速去,吾死此。」眾泣,請偕去,尚卿不可。閱二日,城陷,投繯死,吏目李英俊從之。賊遂長驅陷江油、彰明、安縣、羅江、德陽、漢州,吏民皆先遁。尋掠郫縣,主簿張應奇死之。陷金堂,典史潘孟科死之。是月也,賊陷州縣三十六,以死事聞者四人。事定,贈尚卿右參議,時化光祿丞,應奇按察司知事,孟科將仕郎,並賜恤典。時化,湖廣人,舉鄉試第一。
ruǎn zhī tián, zì shí fǔ, tóng chéng zhū shēng. chóng zhēn zhōng, xià zhào bǎo jǔ rén cái, tóng jùn yù dé liú ruò zǎi yǐ zhī tián yīng, shòu gǔ chéng zhī xiàn. shí yī nián zhēng yuè, zhī tián wèi zhì, zhāng xiàn zhōng xí xiàn qí chéng, jù yǐ qiú fǔ. zǒng lǐ xióng wén càn xǔ zhī, chù qí zhòng shù wàn yú sì jiāo, jū mín xiōng xiōng yù cuàn. zhī tián zhì, jǐn xīn diào jì, mín shāo ān, nǎi shàng shū yán: xiàn zhōng hǔ jù yì chéng, qí móu pǒ cè. suǒ yāo qiú zhī dì, shí bīng xiǎng qǔ dào yān hóu, qín shǔ jiāo huì mài luò, jīn jiē wèi suǒ jù. jiān mín gān xīn xiào yòng, shàn liáng xī wèi pò xié. chén shǒu tǔ mù mín zhī guān, zhì wú tǔ kě shǒu, wú mín kě mù. kù cáng dān xū, mín chǎn bèi duó, wú fù kě zhēng. míng suī xiàn lìng, shí zhuì yuán ěr. nǎi miào táng zhī shàng zhuān zhǔ fǔ yì, chén yú wàng wèi fǔ jiǎo èr cè kě hé yán, wèi kě fēn yán, zhì sǔn guó wēi, ér cuò shì qì. shí bù néng yòng. zéi zhòng jiàn chū yě wài háng jié, zhī tián zhí zhī yǐ gào qí yíng jiāng, shāo zhì zhī fǎ. jí zài gào, jiē bù yīng, yuē: guān sī bù gěi xiǎng ěr, dé xiǎng zì zhǐ. yóu shì cūn mín xǐ wáng dài jǐn, suì lüè jí huán huì. shāo jù, zhé tǐng rèn xiāng xiàng, rì yǒu sǐ zhě, yī chéng dà xiāo. jiān jūn qiān shì zhāng dà jīng fèng wén càn lìng lái zhèn fǔ, yì bù néng jìn.
阮之鈿,字實甫,桐城諸生。崇禎中,下詔保舉人才,同郡諭德劉若宰以之鈿應,授谷城知縣。十一年正月,之鈿未至,張獻忠襲陷其城,據以求撫。總理熊文燦許之,處其眾數萬於四郊,居民洶洶欲竄。之鈿至,盡心調劑,民稍安,乃上疏言:「獻忠虎踞邑城,其謀叵測。所要求之地,實兵餉取道咽喉,秦、蜀交會脈絡,今皆為所據。奸民甘心效用,善良悉為迫脅。臣守土牧民之官,至無土可守,無民可牧。庫藏殫虛,民產被奪,無賦可征。名雖縣令,實贅員爾。乃廟堂之上專主撫議,臣愚妄謂撫剿二策可合言,未可分言,致損國威,而挫士氣。」時不能用。賊眾漸出野外行劫,之鈿執之以告其營將,稍置之法。及再告,皆不應,曰:「官司不給餉耳,得餉自止。」由是村民徙亡殆盡,遂掠及闤闠。稍拒,輒挺刃相向,日有死者,一城大囂。監軍僉事張大經奉文燦令來鎮撫,亦不能禁。
míng nián, xiàn zhōng fǎn xíng jiàn lù, zhī tián wǎng shuō zhī yuē: jiāng jūn shǐ suǒ wèi shén bèi, jīn xìng de wèi wáng chén, dāng cóng jūn lì gōng, chuí míng zhú bó. qiě bù jiàn liú jiāng jūn guó néng hū? tiān zǐ shǒu zhào jìn gōng, hòu jī jīn bó, cǐ chì chéng xiào yě. jiāng jūn ruò yí tiān cháo yǒu yì lùn, zhī tián qǐng yǐ bǎi kǒu bǎo. hé xián hé yí, ér fù huái tā zhì. xiàn zhōng sù xián zhī tián, suì è yán jí mà zhī. zhī tián yōu fèn chéng bìng, tí shù yǔ yú bì, zì shì yǐ sǐ, suì bù shì shì. zhì wǔ yuè, xiàn zhōng guǒ fǎn, jié kù zòng qiú, huǐ qí chéng. zhī tián yǎng yào wèi jué, xiàn zhōng qiǎn shǐ suǒ yìn, jiān bù yǔ, zéi suì shā zhī. xuán zòng huǒ fén gōng shǔ, hái gǔ wèi jìn. ér dà jīng wèi zéi jié qù, bù néng sǐ. dài mǎ nǎo shān zhàn bài, xié zéi jiāng cáo wēi děng chū jiàng, shì lùn chǒu zhī. zhī tián hòu zèng shàng bǎo shǎo qīng.
明年,獻忠反形漸露,之鈿往說之曰:「將軍始所為甚悖,今幸得為王臣,當從軍立功,垂名竹帛。且不見劉將軍國能乎?天子手詔進宮,厚齎金帛,此赤誠效也。將軍若疑天朝有異論,之鈿請以百口保。何嫌何疑,而復懷他志。」獻忠素銜之鈿,遂惡言極罵之。之鈿憂憤成病,題數語於壁,自誓以死,遂不視事。至五月,獻忠果反,劫庫縱囚,毀其城。之鈿仰藥未絕,獻忠遣使索印,堅不予,賊遂殺之。旋縱火焚公署,骸骨為燼。而大經為賊劫去,不能死。迨瑪瑙山戰敗,偕賊將曹威等出降,士論丑之。之鈿後贈尚寶少卿。
hǎo jǐng chūn, zì hé mǎn, jiāng dū rén. jǔ yú xiāng, shǔ yán chéng jiào yù, zuò shì bà guī. qǐ shǎn xī yuàn mǎ sì wàn ān jiān lù shì, liàng yí huáng zhōu zhào mó, shè huáng ān xiàn shì. fǔ sān rì, qún zéi yǎn zhì, jiān shǒu bā rì yè, shǐ jiě qù.
郝景春,字和滿,江都人。舉於鄉,署鹽城教諭,坐事罷歸。起陝西苑馬寺萬安監錄事,量移黃州照磨,攝黃安縣事。甫三日,群賊奄至,堅守八日夜,始解去。
chóng zhēn shí yī nián, zhuó zhī fáng xiàn. luó rǔ cái lǜ jiǔ yíng zhī zhòng qǐng jiàng yú xióng wén càn, wén càn shòu zhī. rǔ cái yóu yù, jǐng chūn dān qí rù qí yíng, xié rǔ cái jí qí dǎng bái guì hēi yún xiáng shà xuè méng. rǔ cái yì jūn mén jiàng, fēn zhū yíng yú zhú xī bǎo kāng shàng jīn, ér zì yǔ guì yún xiáng jū fáng xiàn zhī yě. dāng shì shí, yún yáng zhū shǔ yì, chéng guō wèi xū, dú fáng lài jǐng chūn fǔ xún, cū kě shǒu. jí dà zhòng zá chù, jū mín rì zhuì zhuì. jǐng chūn nǎi yǔ zhǔ bù zhū bāng wén shǒu bèi yáng dào xuǎn xiū shǒu jù, jí zhū yíng.
崇禎十一年,擢知房縣。羅汝才率九營之眾請降於熊文燦,文燦受之。汝才猶豫,景春單騎入其營,偕汝才及其黨白貴、黑雲祥歃血盟。汝才詣軍門降,分諸營於竹谿、保康、上津,而自與貴、雲祥居房縣之野。當是時,鄖陽諸屬邑,城郭為墟,獨房賴景春拊循,粗可守。及大眾雜處,居民日惴惴。景春乃與主簿朱邦聞、守備楊道選修守具,輯諸營。
míng nián wǔ yuè, zhāng xiàn zhōng fǎn gǔ chéng, yuē rǔ cái tóng fǎn. jǐng chūn zi míng luán, zhū shēng yě, lì dí wàn fū, wèi fù yuē: wú chéng dāng zéi chōng, ér léi zú zhǐ èr bǎi, chéng hé yǐ shǒu? nǎi huàn jiǎ yì rǔ cái yuē: ruò bù niàn xiāng huǒ méng hū? shèn wú cóng luàn. rǔ cái yáng nuò. míng luán jué qí wěi, guī yǔ dào xuǎn shòu bīng dēng pí, ér xiàn zhōng suǒ qiǎn qián fēng yǐ zhì, jī zhǎn qí jiāng shàng tiān lóng. qiǎn shǐ zhuì chéng qǐ yuán yú wén càn, fán shí sì wǎng, bù bào.
明年五月,張獻忠反谷城,約汝才同反。景春子鳴鑾,諸生也,力敵萬夫,謂父曰:「吾城當賊沖,而羸卒止二百,城何以守?」乃擐甲詣汝才曰:「若不念香火盟乎?慎毋從亂。」汝才佯諾。鳴鑾覺其偽,歸與道選授兵登陴,而獻忠所遣前鋒已至,擊斬其將上天龍。遣使縋城乞援於文燦,凡十四往,不報。
yǐ ér zéi dà zhì, xiàn zhōng bīng zhāng bái zhì, rǔ cái bīng zhāng chì zhì, é èr zhì xiāng zá, huán chéng lì gōng. guì yún xiáng cè mǎ hū yuē: yǐ chéng ràng wǒ, bǎo wú tā yě. xiàn zhōng yòu yǐ zhāng dà jīng xí yù jiàng, jǐng chūn dà mà suì zhī. míng luán qiě shǒu qiě zhàn, yuè wǔ rì, zéi duō sǐ. nǎi fù bǎn xué chéng, chéng jiāng bēng, míng luán rè yóu guàn zhī. yòu jī shāng xiàn zhōng zuǒ zú, shā qí suǒ ài shàn mǎ. nǎi yòng jiān rù zéi lěi, yīn shí xiàn zhōng suǒ wò zhàng, jiāng xí qín zhī. zhǐ huī zhāng sān xī qǐ běi mén yī rǔ cái rù, dào xuǎn xiàng zhàn sǐ. dà jīng shǐ rǔ cái shuō jǐng chūn jiàng, nù bù dá. wèn kù cáng chǔ xù ān zài, chì yuē: kù cáng ruò yǒu wù, chéng qǐ wèi rǔ xiàn! zéi nù, shā yī diǎn shǐ yī shǒu bèi kǒng zhī, zú bù qū, yǔ míng luán jù bèi shā. pū chén yí chì sǐ zhī. bāng wén jí qí jiā rén bìng bù qū sǐ. shì wén, zèng jǐng chūn shàng bǎo shǎo qīng, jiàn cí fèng sì, dào xuǎn děng yì zèng xù. yǐ, dì zhào jiàn fǔ chén hè féng shèng, bèi shù qí sǐ shì zhuàng, gǎi zèng tài pú shǎo qīng. sān xī hòu wèi guān jūn suǒ huò, zhé sǐ.
已而賊大至,獻忠兵張白幟,汝才兵張赤幟,俄二幟相雜,環城力攻。貴、雲祥策馬呼曰:「以城讓我,保無他也。」獻忠又以張大經檄諭降,景春大罵碎之。鳴鸞且守且戰,閱五日,賊多死。乃負板穴城,城將崩,鳴鑾熱油灌之。又擊傷獻忠左足,殺其所愛善馬。乃用間入賊壘,陰識獻忠所臥帳,將襲擒之。指揮張三錫啟北門揖汝才入,道選巷戰死。大經使汝才說景春降,怒不答。問庫藏儲蓄安在,叱曰:「庫藏若有物,城豈為汝陷!」賊怒,殺一典史、一守備恐之,卒不屈,與鳴鑾俱被殺。仆陳宜赤死之。邦聞及其家人並不屈死。事聞,贈景春尚寶少卿,建祠奉祀,道選等亦贈恤。已,帝召見輔臣賀逢聖,備述其死事狀,改贈太僕少卿。三錫後為官軍所獲,磔死。
zhāng kè jiǎn, zì yǔ xíng, tún liú rén. chóng zhēn sì nián jìn shì. shòu huī xiàn zhī xiàn. liù nián chūn, zéi fàn wǔ ān, shǒu bèi cáo míng è zhàn sǐ, suì fàn huī xiàn. kè jiǎn chéng chéng gù shǒu, zéi bù néng xià, tún bǎi quán shū yuàn, sān rì ér qù. qiān bīng bù zhǔ shì, bèi jiàn zhào duì, chēng zhǐ. shí èr nián zhuó hú guǎng qiān shì, jiān yún xiāng zhū jūn. yáng sì chāng zhèn xiāng yáng, shēn yǐ zhàng zhī. zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái zhī bài yě, xiǎo qín wáng hún shì wáng guò tiān xīng děng jiē jiàng, sì chāng chù zhī fáng zhú shān zhōng, mìng kè jiǎn ān jí. ér zhū zéi dé miǎn sǐ pái, mò kěn sàn, zì zé biàn dì, lián yíng shù bǎi lǐ. shí hé nán běi dà jī, liú mín jiù shí xiāng hàn zhě rì shù wàn, jiàng zú duō lán rù liú mín zhōng. kè jiǎn shēn yōu zhī, shàng shū sì chāng yuē: xiāng yáng zì gǔ yào qū, běn cháo guǎn yào xiàn líng, shì xī yóu zhòng. jìn liǎng hé jī mín yún jí, xīn jiù jiàng dīng bī chù qí jiān, yī fū jiào hū, jí zú zhì luàn. kuàng qín bīng yǐ zhǎng wǔ zhī biàn, xī guī yún fáng. jūn fǔ cū lì, jiàng yíng qí zhì, xī chì fàng hǔ zì wèi. zǐ hàn xī xìng, chū wú zhòng mén zhī bèi, hé shì bù kǒng. sì chāng bù yǐ wèi yì, bào yuē: xī gāo rén hòu liù rì jiàng zéi bǎi wàn, qì qín qiān néng, jiān jūn hé qiè yé? jí sì chāng rù shǔ, wěi kè jiǎn yǐ liú wù. lù pò zéi gōng, jiā yòu cān yì, jiān jūn rú gù. wèi jǐ, yǐ běn guān yí shǒu xià chuān nán dào, yún yáng xún fǔ yuán jì xián zòu liú zhī.
張克儉,字禹型,屯留人。崇禎四年進士。授輝縣知縣。六年春,賊犯武安,守備曹鳴鶚戰死,遂犯輝縣。克儉乘城固守,賊不能下,屯百泉書院,三日而去。遷兵部主事,被薦召對,稱旨。十二年擢湖廣僉事,監鄖、襄諸軍。楊嗣昌鎮襄陽,深倚仗之。張獻忠、羅汝才之敗也,小秦王、渾世王、過天星等皆降,嗣昌處之房、竹山中,命克儉安輯。而諸賊得免死牌,莫肯散,自擇便地,連營數百里。時河南、北大飢,流民就食襄、漢者日數萬,降卒多闌入流民中。克儉深憂之,上書嗣昌曰:「襄陽自古要區,本朝筦鑰獻陵,視昔尤重。近兩河饑民雲集,新舊降丁逼處其間,一夫叫呼,即足致亂。況秦兵以長、武之變,西歸鄖、房。軍府粗立,降營棋置,奚啻放虎自衛。紫、漢、西、興,初無重門之備,何恃不恐。」嗣昌不以為意,報曰:「昔高仁厚六日降賊百萬,迄擒阡能,監軍何怯耶?」及嗣昌入蜀,委克儉以留務。錄破賊功,加右參議,監軍如故。未幾,以本官移守下川南道,鄖陽巡撫袁繼咸奏留之。
shí sì nián èr yuè zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ hé nán. wèi wén mìng, xiàn zhōng lìng rén jiǎ dū fǔ jūn fú kuáng rù xiāng yáng chéng. kè jiǎn bù néng biàn, yè fēn, zéi cóng zhōng qǐ, fén xiāng wáng fǔ. kè jiǎn cāng huáng bēn jiù, wèi zéi suǒ zhí, dà mà sǐ. tuī guān kuàng yuē guǎng shè xiàn shì lǐ dà jué yóu jī lí mín ān sǐ yān.
十四年二月擢右僉都御史,巡撫河南。未聞命,獻忠令人假督府軍符誑入襄陽城。克儉不能辨,夜分,賊從中起,焚襄王府。克儉倉皇奔救,為賊所執,大罵死。推官鄺曰廣、攝縣事李大覺、游擊黎民安死焉。
yuē guǎng, pān yú rén. chóng zhēn shí nián jìn shì. jū guān yǒu shǒu. fèng xí hé jūn chǔ yú jīng zhōu, fǔ hái rèn ér nán zuò, zhōng rèn sǐ, qī zǐ nǚ jù yù hài. dà jué, zì jué zhī, jīn xī rén. yóu xiāng jǔ zhī gǔ chéng, jiān shǔ xiāng yáng xiàn. wén biàn, xì yìn yú zhǒu, yì sǐ táng shàng. mín ān, dà jué tóng xiàn rén. chéng zhōng huǒ qǐ, lǜ suǒ bù qiān yú rén bó zhàn, shǐ jǐn bèi fù, kàng mà sǐ. dú zhī fǔ xià yì wáng chéng céng dùn miǎn.
曰廣,番禺人。崇禎十年進士。居官有守。奉檄核軍儲於荊州,甫還任而難作,中刃死,妻子女俱遇害。大覺,字覺之,金谿人。由鄉舉知谷城,兼署襄陽縣。聞變,系印於肘,縊死堂上。民安,大覺同縣人。城中火起,率所部千餘人搏戰,矢盡被縛,抗罵死。獨知府夏邑王承曾遁免。
chū, xiàn zhōng bài yú mǎ nǎo shān, qí qī áo shì gāo shì bèi huò, tā jiāng sōu shān, yòu huò qí jūn shī pān dú áo, jiē xì xiāng yáng yù. chéng céng nián shào qīng tiāo, měi xī tuō wèn zéi zhōng qíng xíng, yǔ xiàn zhōng èr qī xiào yǔ. yù lì yòu duō nà zéi jīn, jìn fáng jǐn chí, dú áo děng tuō zhì gù zì yǐn. sì chāng yí dié jiè zhī, chéng céng xiào yuē: shì qǐ néng fēi zhì yé? jí shì, dú áo guǒ cóng yù zhōng qǐ, chéng céng lǜ zhòng duó mén zǒu. shì wén, mìng dǎi zhì. shí hé nán yì dà luàn, jiǔ dǎi bù zhì, wèi zhī suǒ zhōng.
初,獻忠敗於瑪瑙山,其妻敖氏、高氏被獲,他將搜山,又獲其軍師潘獨鰲,皆系襄陽獄。承曾年少輕佻,每夕托問賊中情形,與獻忠二妻笑語。獄吏又多納賊金,禁防盡弛,獨鰲等脫桎梏恣飲。嗣昌移牒戒之,承曾笑曰:「是豈能飛至耶?」及是,獨鰲果從獄中起,承曾率眾奪門走。事聞,命逮治。時河南亦大亂,久逮不至,未知所終。
xú shì chún, zì zhōng míng, xiù shuǐ rén. fù bì dá, zì dé fū, wàn lì èr shí nián jìn shì. zhī lì shuǐ xiàn, zhú shí jiù hú dī, zòu chú qí tài yīn qī zi sūn jūn jí èr shí liù jiā. lèi qiān lì bù kǎo gōng láng zhōng, yǔ lì kē gěi shì zhōng chǔ chún chén tóng lǐng chá shì. chún chén shòu zāng lì qiú, dāng dà jì rì, bì dá jìn zhuàng qǐng chù chún chén, miàn yī zhī tuì, yī zuò dà jīng. qiān guāng lù chéng, chén bái liáng lì bì shí yī shì, xī yǔn xíng. jìn shǎo qīng, xún cáo yù shǐ sūn jū xiāng yǐ chuán huài bù zhì, qǐng gù mín chuán jì yùn, bì dá zhēng zhǐ zhī. tiān qǐ chū, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ dū cāo jiāng jūn. bái lián zéi jiāng kuī xú zhōu, bì dá mù ruì zú huì shān dōng bīng jī pò zhī. qiān bīng bù yòu shì láng, yǐ shí yí bà guī, zú.
徐世淳,字中明,秀水人。父必達,字德夫,萬曆二十年進士。知溧水縣,築石臼湖堤,奏除齊泰姻戚子孫軍籍二十六家。累遷吏部考功郎中,與吏科給事中儲純臣同領察事。純臣受贓吏賕,當大計日,必達進狀請黜純臣,面揖之退,一座大驚。遷光祿丞,陳白糧利弊十一事,悉允行。進少卿,巡漕御史孫居相以船壞不治,請雇民船濟運,必達爭止之。天啟初,以右僉都御史督操江軍。白蓮賊將窺徐州,必達募銳卒會山東兵擊破之。遷兵部右侍郎,以拾遺罷歸,卒。
shì chún, chóng zhēn zhōng jǔ rén. shí sān nián dōng, lì suí zhōu zhī zhōu. zhōu cháng bèi zéi, jū mín xiāo rán. shì chún zhī zéi bì fù zhì, jí shì mín shì yǐ sǐ shǒu. huì suì dà huāng, shì duō jiù shí zhōu chǎng, tàn yuē: kě shǐ shì yǐ něi shī lǐ hū? fēn sù zhèn zhī. kuì bīng guò suí suǒ xiǎng, shì chún shòu bīng dēng pí, ér dān qí rù jiàn jūn shuài yuē: jūn shí bù gōng, yǒu sī zuì yě. shā wǒ zú yǐ, qǐng xiè wǒ yǐ jiàn dū shī. shuài qì duó, liǎn zhòng qù.
世淳,崇禎中舉人。十三年冬,歷隨州知州。州嘗被賊,居民蕭然。世淳知賊必復至,集士民誓以死守。會歲大荒,士多就食粥廠,嘆曰:「可使士以餒失禮乎?」分粟振之。潰兵過隨索餉,世淳授兵登陴,而單騎入見軍帥曰:「軍食不供,有司罪也。殺我足矣,請械我以見督師。」帥氣奪,斂眾去。
míng nián sān yuè, zhāng xiàn zhōng zì xiāng yáng lái fàn, shì chún qǐn shí nán chéng qiào lóu, xiǎo yè gù shǒu, gào jí yú xún fǔ sòng yī hè. yī hè qiǎn bīng lái yuán, wèi jiān sī shǒu chéng tiān zhě yāo qù. shǒu yuè yú, yuán jué lì qióng, zéi jí gōng nán chéng, ér qián bīng duò běi chéng yǐ rù. shì chún mìng zi zhào liáng cao lí yìn xiè hòu, lēi mǎ xiàng zhàn, shǐ guàn yí, ěr bí héng duàn, zhuì mǎ, luàn rèn zhuó sǐ. zhào liáng bēn fù, qiě kū qiě mà, zéi jiāng shā zhī, hū zhōu rén gào yǐ cao lí yìn chù, nǎi sǐ. shì chún qiè zhào wáng jí zāng huò shí bā rén jiē sǐ. hòu zèng tài pú shǎo qīng, jiàn cí, yǐ zhào liáng fù.
明年三月,張獻忠自襄陽來犯,世淳寢食南城譙樓,曉夜固守,告急於巡撫宋一鶴。一鶴遣兵來援,為監司守承天者邀去。守月余,援絕力窮,賊急攻南城,而潛兵墮北城以入。世淳命子肇梁{艹貍}印廨後,勒馬巷戰,矢貫頤,耳鼻橫斷,墜馬,亂刃斫死。肇梁奔赴,且哭且罵,賊將殺之,呼州人告以{艹貍}印處,乃死。世淳妾趙、王及臧獲十八人皆死。後贈太僕少卿,建祠,以肇梁祔。
suí zì shí nián zhēng yuè xiàn, jí shì zài xiàn, zhì qī yuè fù xiàn, pàn guān yú què sǐ yān. sān xiàn zhī hòu, chéng zhōng jǐ wú jié yí.
隨自十年正月陷,及是再陷,至七月復陷,判官余塙死焉。三陷之後,城中幾無孑遺。