lǐ zhí yáng kě lì jiāng dōng zhī tāng zhào jīng jīn shì héng wáng yuán hàn sūn zhèn jī zi bì xiǎn dīng yuán jiàn yú yù lì lǐ pǔ xià jiā yù
李植(羊可立) 江東之 湯兆京 金士衡 王元翰 孫振基(子必顯)丁元薦(于玉立) 李朴 夏嘉遇
lǐ zhí, zì rǔ péi. fù chéng shì, zì dà tóng xǐ jū jiāng dū, guān fú jiàn bù zhèng shǐ. zhí jǔ wàn lì wǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu yù shǐ. shí nián dōng, zhāng jū zhèng zú, féng bǎo yóu yòng shì. qí dǎng jǐn yī zhǐ huī tóng zhī xú jué jū jìn zhōng, wèi yuè zhāng zòu, nǐ zhào zhǐ rú gù. jū zhèng dǎng lǜ yǐ jué yǐ zì jié yú bǎo, jué shì yì zhāng. ér dì yǎ xián jū zhèng bǎo, wèi yǒu yǐ fā. yù shǐ jiāng dōng zhī shǒu bào jué jiān, bìng yán bīng bù shàng shū liáng mèng lóng yǔ jué jiāo huān, yǐ dé lì bù, yí chì. dì xià jué yù, lùn sǐ, mèng lóng bà qù. zhí suì fā bǎo shí èr dà zuì. dì zhèn nù, zuì bǎo. zhí dōng zhī yóu shì shòu zhī yú dì.
李植,字汝培。父承式,自大同徙居江都,官福建布政使。植舉萬曆五年進士,選庶吉士,授御史。十年冬,張居正卒,馮保猶用事。其黨錦衣指揮同知徐爵居禁中,為閱章奏,擬詔旨如故。居正黨率倚爵以自結於保,爵勢益張。而帝雅銜居正、保,未有以發。御史江東之首暴爵奸,並言兵部尚書梁夢龍與爵交歡,以得吏部,宜斥。帝下爵獄,論死,夢龍罷去。植遂發保十二大罪。帝震怒,罪保。植、東之由是受知於帝。
míng nián, zhí xún àn jī fǔ, qǐng kuān jū zhèng suǒ dìng bǎi guān chéng yì zhī jìn, cóng zhī. dì yòng lǐ bù shàng shū xú xué mó yán, jiāng bo shòu gōng yú dà yù shān. zhí hù xíng yuè shì, wèi qí dì wèi shàn. yù xié dōng zhī shū zhēng, bù guǒ. míng nián, zhí hái cháo. shí yù shǐ yáng kě lì yì yǐ zhuī lùn jū zhèng shòu dì zhī. sān rén gèng xiāng jié, yì pō yǐn wú zhōng xíng zhào yòng xián chén sī xiào wèi zhòng. zhí zhèng fāng jì zhōng xíng yòng xián, qiě xīn hài zhí sān rén chǒng. huì zhēng yù shǐ dīng cǐ lǚ shì jí lùn xué mó bo shòu gōng zhī fēi, yǔ shēn shí xíng děng xiāng zhǔ, zú bèi chì qù.
明年,植巡按畿輔,請寬居正所定百官乘驛之禁,從之。帝用禮部尚書徐學謨言,將卜壽宮於大峪山。植扈行閱視,謂其地未善。欲偕東之疏爭,不果。明年,植還朝。時御史羊可立亦以追論居正受帝知。三人更相結,亦頗引吳中行、趙用賢、沈思孝為重。執政方忌中行、用賢,且心害植三人寵。會爭御史丁此呂事及論學謨卜壽宮之非,與申時行等相拄,卒被斥去。
chū, bīng bù yuán wài láng jī yīng kē shān xī tí xué fù shǐ lù xí hé nán cān zhèng dài guāng qǐ wèi xiāng huì shì kǎo guān, sī jū zhèng zǐ sì xiū mào xiū jìng xiū. jū zhèng bài, cǐ lǚ fā qí shì. yòu yán: lǐ bù shì láng hé luò wén dài sì xiū mào xiū zhuàn diàn shì cè, ér shì láng gāo qǐ yú zhǔ nán jīng shì, zhì yǐ shùn yì yǐ mìng yǔ wèi tí, xiǎn wèi quàn jìn. dà xué shì shēn shí xíng yú yǒu dīng xǔ guó jiē sì xiū děng zuò zhǔ yě, yán kǎo guān zhǐ jù wén yì, ān zhī xìng míng, bù yí yǐ cǐ wèi zuì, qǐng chì lì bù hé guān píng, yǐ dìng qù liú. shàng shū yáng wēi yì chù luò wén, gǎi diào yīng kē xí, liú qǐ yú guāng qǐ, ér yán cǐ lǚ bù gù jīng zhǐ, xiàn qǐ yú dà nì. cǐ lǚ zuò zhé. zhí dōng zhī jí tóng guān yáng sì zhī gěi shì zhōng wáng shì xìng děng bù píng, jiāo zhāng hé wēi, yǔ qīn shí xíng. dōng zhī shū yán: shí xíng yǐ èr zi jiē dēng kē, bù lè cǐ lǚ yán kē chǎng shì. wēi suī bì jū zhèng, shí mèi shí xíng. shí xíng wēi bìng qiú qù. dì yù wèi liú shí xíng, zhào hái cǐ lǚ, yǐ liǎng jiě zhī. yǒu dīng guó yán bù zhé cǐ lǚ, wú yǐ ān shí xíng wēi xīn. guó fǎn fù dǐ yán zhě shēng shì, zhǐ zhōng xíng yòng xián wèi dǎng. zhōng xíng yòng xián shū biàn qiú qù, yǔ jiē qīn guó, yòng xián yǔ yóu jùn. guó bì wèi bù chū. yú shì zuǒ dōu yù shǐ zhào jǐn, fù dōu yù shǐ shí xīng, shàng shū wáng lín pān jì xún yáng zhào, shì láng shěn lǐ lù guāng zǔ shū huà hé qǐ míng chǔ fū, dà lǐ qīng wēn chún, jí dōu gěi shì zhōng qí shì chén yù shǐ liú huái shù děng, jí lùn shí xíng guó wēi bù yí qù. zhǔ shì zhāng zhèng hú nán jīng láng zhōng wāng yīng jiāo yù shǐ lǐ tíng yàn cài shí dǐng huáng shī yán děng yòu lì gōng qǐng liú sān chén zhě zhī shī. zhōng xíng yì shū yán: lǜ jìn shàng yán dà chén dé zhèng. ěr zhě xí qǐng liú jū zhèng yí fēng, fǔ chén cí wèi, qún qǐ zòu liú, zàn dé chēng gōng, lián zhāng lèi dú. cǐ chǎn yú zhī jí, shén kě chǐ yě. zǔ zōng èr bǎi yú nián yǐ lái, wú jiàn guān lùn shì wèi lì bù hé bà zhě, zé yòu yōng bì zhī jiàn, bù kě zhǎng yě. dì jìng liú sān chén, zé yán zhě rú jǐn děng zhǐ. qí hòu, qǐ yú zú wèi nán jīng gěi shì zhōng liú yī xiāng hé qù, shí xíng yì bù néng jiù yě.
初,兵部員外郎嵇應科、山西提學副使陸檄、河南參政戴光啟為鄉會試考官,私居正子嗣修、懋修、敬修。居正敗,此呂發其事。又言:「禮部侍郎何雒文代嗣修、懋修撰殿試策,而侍郎高啟愚主南京試,至以『舜亦以命禹』為題,顯為勸進。」大學士申時行、余有丁、許國皆嗣修等座主也,言考官止據文藝,安知姓名,不宜以此為罪,請敕吏部核官評,以定去留。尚書楊巍議黜雒文,改調應科、檄,留啟愚、光啟,而言此呂不顧經旨,陷啟愚大逆。此呂坐謫。植、東之及同官楊四知、給事中王士性等不平,交章劾巍,語侵時行。東之疏言:「時行以二子皆登科,不樂此呂言科場事。巍雖庇居正,實媚時行。」時行、巍並求去。帝欲慰留時行,召還此呂,以兩解之。有丁、國言不謫此呂,無以安時行、巍心。國反覆詆言者生事,指中行、用賢為黨。中行、用賢疏辨求去,語皆侵國,用賢語尤峻。國避位不出。於是左都御史趙錦,副都御史石星,尚書王遴、潘季馴、楊兆,侍郎沈鯉、陸光祖、舒化、何起鳴、褚鈇,大理卿溫純,及都給事中齊世臣、御史劉懷恕等,極論時行、國、巍不宜去。主事張正鵠、南京郎中汪應蛟、御史李廷彥、蔡時鼎、黃師顏等又力攻請留三臣者之失。中行亦疏言:「律禁上言大臣德政。邇者襲請留居正遺風,輔臣辭位,群起奏留,贊德稱功,聯章累牘。此諂諛之極,甚可恥也。祖宗二百餘年以來,無諫官論事為吏部劾罷者,則又壅蔽之漸,不可長也。」帝竟留三臣,責言者如錦等指。其後,啟愚卒為南京給事中劉一相劾去,時行亦不能救也。
dì zhuī chóu jū zhèng shén, yǐ dà chén yīn xiāng bì, dú zhí dōng zhī kě lì néng fā qí jiān, yù zhòu guì zhī, fēng shì tíng chén. yī xiāng yòu hé jǐn yī dū du liú shǒu yǒu nì jū zhèng jiā zī. dì nǎi yù nèi gé chù shǒu yǒu, chāo zhuó jū zhèng suǒ yì qiū shùn yú mào xué zhào shì qīng jí zhí dōng zhī fán wǔ rén. shí xíng děng lì wèi shǒu yǒu jiě, yán shùn děng bù yí zhòu qiān. dì zhòng wéi dà chén yì, yì suī qǐn, xīn yóu yù yòng zhí děng. qǐng zhī, zhí hé xíng bù shàng shū pān jì xún péng dǎng jiān nì, wū shàng qī jūn, jì xún zuò xuē jí. dì suì shǒu zhào lì bù zhuó zhí tài pú shǎo qīng, dōng zhī guāng lù shǎo qīng, kě lì shàng bǎo shǎo qīng, bìng tiān zhù. tíng chén yì jì zhí děng.
帝追仇居正甚,以大臣陰相庇,獨植、東之、可立能發其奸,欲驟貴之,風示廷臣。一相又劾錦衣都督劉守有匿居正家資。帝乃諭內閣黜守有,超擢居正所抑丘橓、余懋學、趙世卿及植、東之凡五人。時行等力為守有解,言橓等不宜驟遷。帝重違大臣意,議雖寢,心猶欲用植等。頃之,植劾刑部尚書潘季馴朋黨奸逆,誣上欺君,季馴坐削籍。帝遂手詔吏部擢植太僕少卿,東之光祿少卿,可立尚寶少卿,並添注。廷臣益忌植等。
shí sān nián sì yuè hàn, yù shǐ cài xì zhōu yán: gǔ zhě, cháo yǒu quán chén, yù yǒu yuān qiú, zé hàn. zhí shù wèi rén yán: zhì zūn hū wǒ wèi ér, měi guān méi rù bǎo wán zé xǐ wǒ. qí wú jì dàn rú cǐ. bì xià yù xuě wǎng, ér xíng bù shàng shū zhī wǎng, xiān bù dé xuě. jīn rì zhī hàn, shí yóu yú zhí. yòu yuē: zhí pò yù de zhōng xíng bǐng guó, yǐ shàn qí hòu zhōng xíng pò yù de zhí bǐng quán, ér chěng qí sī. tǎng qí jì de xíng, shì bì jǐn dú shàn lèi, jīn rì hàn zāi yóu qí xiǎo zhě. qí tā yǔ jué kuáng dàn. suǒ chēng shàng shū, wèi jì xún yě. shū shàng, wèi bào, yù shǐ gōng mào xián sūn yù xián jì zhī. dōng zhī fā fèn shàng shū yuē: sī xiào zhōng xíng yòng xián jí zhāng yuè zōu yuán biāo shù chén, zhōng yì tiān zhí, zhī sǐ bù yí, chén shí ān wèi zhī dǎng, lè cóng zhī yóu. jīn zhǐ zhí yǔ jiāo huān wèi dǎng, zé zhí yóu wèi ruò chén zhī mì, yuàn xiān bà chén guān. bù yǔn. kě lì yì kàng yán: jiān dǎng huái féng zhāng sī huì, zào bù gēn zhī cí, yǐ qīng jiàn yán zhū chén, shì bù jǐn qù chén děng bù zhǐ. qǐ bà zhí. zhāng xià nèi gé, shí xíng děng qǐng jié kě lì jiān dǎng zhǔ míng. dì réng yù liǎng wèi zhī jiě, qǐn gé chén zòu, ér chì dū chá yuàn: zì jīn jiàn guān yán shì, dāng gù guó jiā dà tǐ, wú yǐ sī miè gōng, fàn zhě bì zuì. zhí dōng zhī qiú qù, bù xǔ. gěi shì yù shǐ qí shì chén wú dìng děng jiāo zhāng hé kě lì bù dāng dài zhí biàn. bào yuē: zhèn fāng yōu hàn, zhū chén hé fēn zhēng? nǎi yǐ. qī yuè, yù shǐ gōng zhòng qìng yòu hé zhí zhōng xíng sī xiào wèi xié chén, dì è qí pái jǐ, chū zhī wài. shì chén jí yù shǐ gù qián děng lián zhāng lùn jiù, bù tīng.
十三年四月旱,御史蔡系周言:「古者,朝有權臣,獄有冤囚,則旱。植數為人言:『至尊呼我為兒,每觀沒入寶玩則喜我。』其無忌憚如此。陛下欲雪枉,而刑部尚書之枉,先不得雪。今日之旱,實由於植。」又曰:「植迫欲得中行柄國,以善其後;中行迫欲得植秉銓,而騁其私。倘其計得行,勢必盡毒善類,今日旱災猶其小者。」其他語絕狂誕。所稱尚書,謂季馴也。疏上,未報,御史龔懋賢、孫愈賢繼之。東之發憤上疏曰:「思孝、中行、用賢及張岳、鄒元標數臣,忠義天植,之死不移,臣實安為之黨,樂從之游。今指植與交歡為黨,則植猶未若臣之密,願先罷臣官。」不允。可立亦抗言:「奸黨懷馮、張私惠,造不根之辭,以傾建言諸臣,勢不盡去臣等不止。」乞罷職。章下內閣,時行等請詰可立奸黨主名。帝仍欲兩為之解,寢閣臣奏,而敕都察院:「自今諫官言事,當顧國家大體,毋以私滅公,犯者必罪。」植、東之求去,不許。給事御史齊世臣、吳定等交章劾可立不當代植辨。報曰:「朕方憂旱,諸臣何紛爭?」乃已。七月,御史龔仲慶又劾植、中行、思孝為邪臣,帝惡其排擠,出之外。世臣及御史顧鈐等連章論救,不聽。
shì shí, jìng yòng xué mó yán, zuò shòu gōng yú dà yù shān. bā yuè, yì jì xìng yǐ, dà xué shì wáng xī jué, zhí guǎn shī, dōng zhī kě lì yòu cháng tè jiàn zhī yú cháo, xī jué gù yǐ miàn zhé zhāng jū zhèng, wèi shí suǒ zhòng. sān rén niàn shí xíng qù, xī jué bì wèi shǒu fǔ, ér shòu gōng dì yǒu shí, shí xíng yǐ xué mó gù zhǔ zhī, kě yòng shì zuì yě, nǎi hé shū shàng yán: dì guǒ jí zé bù yí yǒu shí, yǒu shí zé yí zòu qǐng gǎi tú. nǎi xué mó yǐ sī yì zhǔ qí yì, shí xíng yǐ qīn gù zàn qí chéng. jīn záo shí yǐ ān shòu gōng zhě, yǔ nǎng suǒ lì biǎo, qí dì bù yī. méng lóng yì xǐ, ruò yì qí rán, fēi dà chén móu guó zhī zhōng yě. shí xíng zòu biàn, yán: chē jià chū yuè shí, zhí dōng zhī jiàn chén zhí lú, lì yán xíng lóng shān bù rú dà yù. jīn yǐ èr nián, hū chuàng cǐ yì. qí jiè shì qīng chén míng shén. dì zé sān rén bù yí yǐ zàng shī shù zé fǔ chén, duó fèng bàn suì. sān rén yǐ míng xí zàng fǎ jiàn shì láng zhāng yuè tài cháng hé yuán. liǎng rén fāng shū cí, xī jué hū zòu yán chǐ wèi zhí sān rén suǒ yǐn, yì bù kě liú, yīn jù zòu bù píng zhě bā shì. dà lüè yán: zhāng féng zhī yù, shàng zhì xiān dìng, yán zhě shì tóu qí huì, ér zhé zì fù yú yòng xián děng yīng lín zhé kǎn zhī dǎng. qiě wèi shě jiàn yán bié wú rén pǐn jiàn yán zhī zhōng, shě cǎi zhí zhāng féng jiù shì, bié wú tóng zhì. yǐ zhōng rén zhī zī, chéng yī yán zhī huì, chāo yuè cháo yòu, rì xún gē máo. dà chén rú guó wēi huà bèi, nǎng cháng jǔ wèi zhèng rén. yī yán xiāng zuǒ, rì móu zì rèn, jiē bù píng zhī dà zhě. yù shǐ hán guó zhēn, gěi shì zhōng chén yǔ jiāo wáng jìng mín děng yīn dié gōng zhí děng, dì xià jìng mín shū, biǎn zhí hù bù yuán wài láng, dōng zhī bīng bù yuán wài láng, kě lì dà lǐ píng shì. zhāng yuè yǐ zhū chén fēn zhēng, jù shū píng qí xián fǒu, pō wèi zhí dōng zhī kě lì dì, qǐng lìng gè xuān lì yī fāng, yǐ quán zhōng shǐ. yú shí xíng guó xī jué wēi huà guāng zǔ shì chén dìng yù xián jiē bāo zhōng yù cì, ér lì dǐ jì xún mào xián xì zhōu zhòng qìng, wéi zhōng xíng yòng xián sī xiào wú suǒ jī biǎn. dì zé yuè sòng měi dà chén, qiě zhī màn, bù zú dìng guó shì, yuè zuò miǎn. dì yóu yǐ zhí yán shòu gōng yǒu shí shù shí zhàng, rú píng fēng, qí xià jiē shí, kǒng bǎo zuò jiāng zhì yú shí shàng. rùn yuè, fù gōng wǎng shì zhī, zhōng wèi dà yù jí, suì diào sān rén yú wài. yù shǐ kē tǐng yīn zì yán xí zàng fǎ, lì chēng dà yù zhī měi, huò dū nán jī xué zhèng. ér zhí tóng nián shēng gěi shì zhōng lú kuí yì chéng fēng qǐng zhèng sān rén zuì, shì lùn shěn zhī.
是時,竟用學謨言,作壽宮於大峪山。八月,役既興矣,大學士王錫爵,植館師,東之、可立又嘗特薦之於朝,錫爵故以面折張居正,為時所重。三人念時行去,錫爵必為首輔,而壽宮地有石,時行以學謨故主之,可用是罪也,乃合疏上言:「地果吉則不宜有石,有石則宜奏請改圖。乃學謨以私意主其議,時行以親故贊其成。今鑿石以安壽宮者,與曩所立表,其地不一。朦朧易徙,若弈棋然,非大臣謀國之忠也。」時行奏辨,言:「車駕初閱時,植、東之見臣直廬,力言形龍山不如大峪。今已二年,忽創此議。其借事傾臣明甚。」帝責三人不宜以葬師術責輔臣,奪俸半歲。三人以明習葬法薦侍郎張岳、太常何源。兩人方疏辭,錫爵忽奏言恥為植三人所引,義不可留,因具奏不平者八事。大略言:「張、馮之獄,上志先定,言者適投其會,而輒自附於用賢等攖鱗折檻之黨。且謂舍建言別無人品;建言之中,舍採摭張、馮舊事,別無同志。以中人之資,乘一言之會,超越朝右,日尋戈矛。大臣如國、巍、化輩,曩嘗舉為正人。一言相左,日謀剚刃,皆不平之大者。」御史韓國楨,給事中陳與郊、王敬民等因迭攻植等,帝下敬民疏,貶植戶部員外郎,東之兵部員外郎,可立大理評事。張岳以諸臣紛爭,具疏評其賢否,頗為植、東之、可立地,請令各宣力一方,以全終始。於時行、國、錫爵、巍、化、光祖、世臣、定、愈賢皆褒中寓刺,而力詆季馴、懋賢、系周、仲慶,惟中行、用賢、思孝無所譏貶。帝責岳頌美大臣,且支蔓,不足定國是,岳坐免。帝猶以植言壽宮有石數十丈,如屏風,其下皆石,恐寶座將置於石上。閏月,復躬往視之,終謂大峪吉,遂調三人於外。御史柯梃因自言習葬法,力稱大峪之美,獲督南畿學政。而植同年生給事中盧逵亦承風請正三人罪,士論哂之。
zhí dōng zhī kě lì zì yǐ yán shì jiàn zhī, wèi jí sān suì ér biǎn. zhí dé suī dé zhī zhōu, xuán yǐn jí guī. jū shí nián, qǐ yuán zhōu zhī zhōu. lǚ guān yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng. shí èr shí liù nián yě. zhí kěn tǔ jī sù, dé tián sì wàn mǔ, suì huò liáng wàn shí. hù bù tuī qí fǎ jiǔ biān. yǐ wō kòu tuì, qǐng yīn shī xuán, xuǎn zhǔ kè ruì zú, qū chú sù kòu, huī fù jiù liáo yáng. zhào xià zǒng dū zhū chén xiáng yì, bù guǒ xíng. zòu shuì jiān gāo huái tān bào, qǐng zhào hái, bù bào. hòu huái jī biàn, wěi zǔ náo zuì yú zhí. zhí shū biàn qǐ xiū, dì wèi liú zhī. míng nián, jǐn yì shī shì, xún àn yù shǐ wáng yè hóng hé zhí jí zhū jiāng shī lǜ. zhí yǐ què dí wén, qiě dǐ yè hóng. yè hóng zài shū hé zhí qī bì, zhào jiě guān tīng kān. kān yǐ, mìng jiā jū tīng yòng, jìng bù zhào. zú, zèng bīng bù yòu shì láng.
植、東之、可立自以言事見知,未及三歲而貶。植得綏德知州,旋引疾歸。居十年,起沅州知州。屢官右僉都御史,巡撫遼東。時二十六年也。植墾土積粟,得田四萬畝,歲獲糧萬石。戶部推其法九邊。以倭寇退,請因師旋,選主、客銳卒,驅除宿寇,恢復舊遼陽。詔下總督諸臣詳議,不果行。奏稅監高淮貪暴,請召還,不報。後淮激變,委阻撓罪於植。植疏辨乞休,帝慰留之。明年,錦、義失事,巡按御史王業弘劾植及諸將失律。植以卻敵聞,且詆業弘。業弘再疏劾植欺蔽,詔解官聽勘。勘已,命家居聽用,竟不召。卒,贈兵部右侍郎。
kě lì, rǔ yáng rén. yóu ān yì zhī xiàn wèi yù shǐ, yǔ zhí děng bìng zhuó. yǐ, yóu píng shì diào dà míng tuī guān. zhōng shān dōng qiān shì.
可立,汝陽人。由安邑知縣為御史,與植等並擢。已,由評事調大名推官。終山東僉事。
jiāng dōng zhī, zì zhǎng xìn, shè rén. wàn lì wǔ nián jìn shì. yóu xíng rén zhuó yù shǐ. shǒu fā féng bǎo xú jué jiān, shòu zhī yú dì. qiān dōu yù shǐ wáng zōng zài cháng chéng zhāng jū zhèng zhǐ, yǔ yú yīng chāng gòng xiàn liú tái, dōng zhī shū hé zhī. gù shì, yù shǐ shàng fēng shì, bì yǐ fù fēng bái zhǎng guān. dōng zhī chí rù shǔ, zōng zài yíng wèi yuē: jiāng yù shǐ hé yán? yuē: wèi sǐ yù shǐ míng yuān. wèn wèi shuí? yuē: liú tái yě. zōng zài shī qì fǎn zǒu, suì yǔ yīng chāng jù dé zuì. dōng zhī chū shì jī fǔ tún zhèng, zòu fù mǎ dū wèi hóu gǒng chén cóng fù háo duó mín tián, zhì yú lǐ. xiān shì, huáng zǐ shēng, miǎn tiān xià tián zū sān zhī yī, dú bù jí huáng zhuāng jí xūn qī zhuāng tián. dōng zhī wèi yán, jiǎn miǎn rú zhì. hái cháo, zhuó guāng lù shǎo qīng, gǎi tài pú. zuò zhēng shòu gōng shì, yǔ lǐ zhí yáng kě lì jiē biǎn. dōng zhī dé huò zhōu zhī zhōu, yǐ bìng miǎn. jiǔ zhī, qǐ dèng zhōu, jìn hú guǎng qiān shì. sān qiān dà lǐ sì yòu shǎo qīng. èr shí sì nián, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ guì zhōu. jī gāo zhài pàn miáo, zhǎn shǒu bǎi yú jí. jīng chá, bèi hé miǎn guān. fù yǐ qiǎn zhǐ huī yáng guó zhù tǎo yáng yīng lóng bài jī shì, chù wèi mín. fèn hèn dǐ jiā zú.
江東之,字長信,歙人。萬曆五年進士。由行人擢御史。首發馮保、徐爵奸,受知於帝。僉都御史王宗載嘗承張居正指,與於應昌共陷劉台,東之疏劾之。故事,御史上封事,必以副封白長官。東之持入署,宗載迎謂曰:「江御史何言?」曰:「為死御史鳴冤。」問為誰?曰:「劉台也。」宗載失氣反走,遂與應昌俱得罪。東之出視畿輔屯政,奏駙馬都尉侯拱宸從父豪奪民田,置於理。先是,皇子生,免天下田租三之一,獨不及皇莊及勛戚莊田。東之為言,減免如制。還朝,擢光祿少卿,改太僕。坐爭壽宮事,與李植、羊可立皆貶。東之得霍州知州,以病免。久之,起鄧州,進湖廣僉事。三遷大理寺右少卿。二十四年,以右僉都御史巡撫貴州。擊高砦叛苗,斬首百餘級。京察,被劾免官。復以遣指揮楊國柱討楊應龍敗績事,黜為民。憤恨抵家卒。
dōng zhī guān xíng rén shí, xíng bù láng shū bāng rú hé mén bìng yì sǐ, yí gū yī suì, rén mò gǎn guò qí mén. dōng zhī jīng jì qí sàng, tí qí gū guī, rǔ zhī. shū shì zú yǒu hòu.
東之官行人時,刑部郎舒邦儒闔門病疫死,遺孤一歲,人莫敢過其門。東之經紀其喪,提其孤歸,乳之。舒氏卒有後。
tāng zhào jīng, zì bó hóng, yí xìng rén. wàn lì èr shí nián jìn shì. chú fēng chéng zhī xiàn. zhì zuì, zhēng shòu yù shǐ. lián hé lǐ bù shì láng zhū guó zuò jì liáo zǒng dū wàn shì dé, dì bù wèn. xún shì xī chéng, guì fēi gōng yān shù tú rǔ lǐ bù shì láng áo wén zhēn, zhào jīng dàn hé, zhàng pèi nán jīng. shí kuàng shuì fán xìng, jiān rén jìng yán lì. yǒu wèi kāi hǎi wài jī yì shān, suì kě huò jīn sì shí wàn zhě, yǒu qǐng zhēng huī níng zhū fǔ qì shuì, yù gāo chún zhū xiàn cǎo chǎng zhě, dì yì jù xiàng zhī. zhào jīng xié tóng guān jīn zhōng shì shǐ xué qiān wēn rú zhāng jiāo zhāng lì jiàn, bù bào. chū àn xuān fǔ dà tóng, qǐng bà shuì shǐ zhāng yè kuàng shǐ wáng hǔ wáng zhōng, yì bù nà. zhǎng hé nán dào. zuǒ sūn pī yáng diǎn jīng chá, suǒ qiǎn chù jiē dāng, ér bèi chù zhě zhī dǎng zhēng xiāng gōng jī. zhào jīng yì shí yú shū yīng zhī. qí cí zhí, zú wú yǐ duó yě. xiáng jù pī yáng chuán zhōng. xún chū àn shùn tiān zhū fǔ. shǒu líng zhōng guān lǐ jùn wū jūn mín dào líng mù, dǎi xì wú xū rì. zhào jīng àn xuān fǔ shí zòu zhī, jùn yì wū jié zhào jīng. dì qiǎn shǐ àn yàn, shì yǐ bái, ér zhū bèi xì zhě yóu wèi shì, zhào jīng xī zòng qiǎn zhī. dōng chǎng tài jiān lú shòu zòng qí xià héng dū shì, zhào jīng lùn rú fǎ.
湯兆京,字伯閎,宜興人。萬曆二十年進士。除豐城知縣。治最,征授御史。連劾禮部侍郎朱國祚、薊遼總督萬世德,帝不問。巡視西城,貴妃宮閹豎塗辱禮部侍郎敖文禎,兆京彈劾,杖配南京。時礦稅繁興,奸人競言利。有謂開海外機易山,歲可獲金四十萬者,有請征徽、寧諸府契稅,鬻高淳諸縣草場者,帝意俱向之。兆京偕同官金忠士、史學遷、溫如璋交章力諫,不報。出按宣府、大同,請罷稅使張曄、礦使王虎、王忠,亦不納。掌河南道。佐孫丕揚典京察,所譴黜皆當,而被黜者之黨爭相攻擊。兆京亦十餘疏應之。其詞直,卒無以奪也。詳具丕揚傳中。尋出按順天諸府。守陵中官李浚誣軍民盜陵木,逮系無虛日。兆京按宣府時奏之,浚亦誣訐兆京。帝遣使按驗,事已白,而諸被系者猶未釋,兆京悉縱遣之。東廠太監盧受縱其下橫都市,兆京論如法。
hái fù zhǎng hé nán dào. fú wáng jiǔ bù zhī guó, zhào jīng chàng gěi shì yù shǐ fú què gù qǐng, zú bù dé mìng. nán jīng quē tí xué yù shǐ, lì bù shàng shū zhào huàn diào zhè jiāng xún àn lǚ tú nán bǔ zhī, xún yǐ nián lì chū sān yù shǐ yú wài, jiē bù zī dū chá yuàn. zhào jīng yǐn gù shì zhēng. tú nán zhī diào, wèi gěi shì zhōng zhōu yǒng chūn suǒ hé, qì guān guī. zhào jīng jí yù shǐ wáng shí xī wāng yǒu gōng wèi tú nán shēn xuě, yǔ qīn yǒng chūn, bìng jí huàn, èr rén lián zhāng biàn, zhào jīng yì zhēng zhī qiáng. dì yù ān huàn, wèi shāo duó zhào jīng fèng. zhào jīng yǐ bù dé qí zhí, bài shū jìng guī. yù shǐ lǐ bāng huá zhōu qǐ yuán sūn jū xiāng suì zhù zhào jīng gōng huàn. dì yì duó qí fèng, rán huàn yì yǐn qù.
還復掌河南道。福王久不之國,兆京倡給事御史伏闕固請,卒不得命。南京缺提學御史,吏部尚書趙煥調浙江巡按呂圖南補之,尋以年例出三御史於外,皆不咨都察院。兆京引故事爭。圖南之調,為給事中周永春所劾,棄官歸。兆京及御史王時熙、汪有功為圖南申雪,語侵永春,並及煥,二人連章辨,兆京亦爭之強。帝欲安煥,為稍奪兆京俸。兆京以不得其職,拜疏徑歸。御史李邦華、周起元、孫居相遂助兆京攻煥。帝亦奪其俸,然煥亦引去。
zhào jīng jū guān lián zhèng, yù shì kāng kǎi. qí shí dǎng shì yǐ chéng, zhèng rén duō jiàn yǐ hé. zhào jīng lì wéi chí qí jiān, qīng yì yǐ yǐ wèi zhòng. lǚ zāo pái jī, zú wú néng yī yán wū zhī zhě. tiān qǐ zhōng, zèng tài pú shǎo qīng.
兆京居官廉正,遇事慷慨。其時黨勢已成,正人多見齮齕。兆京力維持其間,清議倚以為重。屢遭排擊,卒無能一言污之者。天啟中,贈太僕少卿。
jīn shì héng, zì bǐng zhōng, zhǎng zhōu rén. fù yīng zhēng, yún nán cān zhèng, yǐ lián néng chēng. shì héng jǔ wàn lì èr shí nián jìn shì, shòu yǒng fēng zhī xiàn, zhuó nán jīng gōng kē gěi shì zhōng. shū chén kuàng shuì zhī hài, yán: nǎng zhě cǎi yú shān, què yú shì, jīn zé bù shān ér cǎi, bù shì ér què yǐ. xíng yú xiǎo chǒu, shì jǐng wú jí, ān zhī yuǎn móu, jiǎ yǐ lì bǐng, tān tāo wú yàn. yáng róng qǐ xìn yú lì jiāng, gāo huái sì dú yú liáo zuǒ, sūn cháo zào huàn yú shí lǐng, qí yóu zhù zhě yě. jīn tiān xià shuǐ hàn dào zéi, suǒ zài ér yǒu. xiāo dàng fēng pèi jiān hé liú jué dī, jū rén wèi yú biē, nǎi fù héng zhēng qiǎo qǔ yǐ cù zhī. shòu qióng zé jué, niǎo qióng zé zhuó, huò jiāng yǒu bù kě yán zhě. gān sù dì zhèn, fù shàng shū yuē: wǎng zhě hú guǎng bīng báo, shùn tiān zhòu huì, fēng rùn dì xiàn, sì chuān xīng biàn, liáo dōng tiān gǔ zhèn, shān dōng shān xī zé niú yāo, rén yāo jīn gān sù tiān míng dì liè, shān bēng chuān jié yǐ. bì xià míng zhī luàn zhēng, ér xiè xiè cóng shì, shì yǐ tiān xià xì yě. yīn jí yán biān xǔ gào guì, yí jí chū nèi tǎng jì xiǎng, bà chè shuì shǐ, wú shì póu kè, yǐn lù tái xī yuán wèi jiè. dì jiē bù tīng. nán jīng dū chǔ shàng shū wáng jī yún nán xún fǔ chén yòng bīn shí yí bèi hé, gěi shì zhōng qián mèng gāo yù shǐ zhāng yǐ qú děng kǎo chá bèi chù, wèi shěn yī guàn suǒ bì, dì jiē liú zhī. shì héng shū zhēng. shì láng zhōu yīng bīn huáng rǔ liáng lǐ tíng jī dāng yù tuī nèi gé. shì héng yǐ bù xié rén wàng, kàng zhāng lùn. jiāng shì chāng sòng dào yán shì dé zuì, bìng shēn jiù zhī. gěi shì zhōng wáng yuán hàn yán jūn guó jī mì bù yí chāo chuán, zhào bìng jìn zhāng zòu wèi xià zhě. yóu shì zhōng cháo zhèng shì, sì fāng jì rán bù dé wén. shì héng lì chén qí fēi biàn. shū duō bù xíng. dì zhào wáng xī jué wèi shǒu fǔ, yǐ bèi hé zòu biàn, yǔ guò fèn jī, shì héng chí shū hé zhī. xún zhuó nán jīng tōng zhèng cān yì. shí yuán hàn jí lǐ sān cái xiān hòu wèi yán zhě suǒ gōng, shì héng bìng wèi shēn xuě. sān shí jiǔ nián, dà jì jīng guān. zhǎng nán chá zhě, nán jīng lì bù shì láng shǐ jì xié, qí chǔ zhè rén zhī dǎng yě, yǔ sūn pī yáng běi chá xiāng fǎn, fán zhù sān cái yuán hàn zhě xī chì zhī. shì héng yì zhé liǎng zhè yán yùn fù shǐ, bù fù. tiān qǐ chū, qǐ bīng bù yuán wài láng. lèi qiān tài pú shǎo qīng. yǐn jí qù, zú yú jiā.
金士衡,字秉中,長洲人。父應徵,雲南參政,以廉能稱。士衡舉萬曆二十年進士,授永豐知縣,擢南京工科給事中。疏陳礦稅之害,言:「曩者采於山,榷於市,今則不山而采,不市而榷矣。刑餘小丑,市井無藉,安知遠謀,假以利柄,貪饕無厭。楊榮啟釁於麗江,高淮肆毒於遼左,孫朝造患於石嶺,其尤著者也。今天下水旱盜賊,所在而有。蕭、碭、豐、沛間河流決堤,居人為魚鱉,乃復橫征巧取以蹙之。獸窮則攫,鳥窮則啄,禍將有不可言者。」甘肅地震,復上疏曰:「往者湖廣冰雹,順天晝晦,豐潤地陷,四川星變,遼東天鼓震,山東、山西則牛妖,人妖、今甘肅天鳴地裂,山崩川竭矣。陛下明知亂徵,而泄泄從事,是以天下戲也。」因極言邊糈告匱,宜急出內帑濟餉,罷撤稅使,毋事掊克,引鹿台、西園為戒。帝皆不聽。南京督儲尚書王基、雲南巡撫陳用賓拾遺被劾,給事中錢夢皋、御史張以渠等考察被黜,為沈一貫所庇,帝皆留之。士衡疏爭。侍郎周應賓、黃汝良、李廷機當預推內閣。士衡以不協人望,抗章論。姜士昌、宋燾言事得罪,並申救之。給事中王元翰言軍國機密不宜抄傳,詔並禁章奏未下者。由是中朝政事,四方寂然不得聞。士衡力陳其非便。疏多不行。帝召王錫爵為首輔,以被劾奏辨,語過憤激,士衡馳疏劾之。尋擢南京通政參議。時元翰及李三才先後為言者所攻,士衡並為申雪。三十九年,大計京官。掌南察者,南京吏部侍郎史繼偕,齊、楚、浙人之黨也,與孫丕揚北察相反,凡助三才、元翰者悉斥之。士衡亦謫兩浙鹽運副使,不赴。天啟初,起兵部員外郎。累遷太僕少卿。引疾去,卒於家。
xiān shì, yáng yīng lóng fú zhū, guì zhōu xuān wèi shǐ ān jiāng chén yāo jù gù suǒ qīn dì. zǒng dū wáng xiàng gān bù xǔ. shì héng suì hé xiàng gān qǐ xìn. hòu xiàng gān dì xiàng héng xún fǔ sū sōng, yǐ xiōng gù pō xián shì héng. lián zhī qí qīng jiè zhuàng, chēng shuō bù zhì yún.
先是,楊應龍伏誅,貴州宣慰使安疆臣邀據故所侵地。總督王象乾不許。士衡遂劾象乾起釁。後象乾弟象恆巡撫蘇、松,以兄故頗銜士衡。廉知其清介狀,稱說不置雲。
wáng yuán hàn, zì bó jǔ, yún nán níng zhōu rén. wàn lì èr shí jiǔ nián jìn shì. xuǎn shù jí shì. sān shí sì nián, gǎi lì kē gěi shì zhōng. yì qì líng lì, yǐ jiàn zhèng zì rèn. shí tíng chén xí tōu duò, fǎ dù jǐn chí. huì tuī zhī bǐng sàn zài jiǔ liè kē dào. lǜ tuī jīng qīng, měi shǔ shù bèi jiù é. ér jiàn yán zhū chén, yī chì bù fù. dà chén bèi dàn, lǜ lián zhāng dǐ jié. yuán hàn xī shū lùn qí fēi.
王元翰,字伯舉,雲南寧州人。萬曆二十九年進士。選庶吉士。三十四年,改吏科給事中。意氣陵厲,以諫諍自任。時廷臣習偷惰,法度盡弛。會推之柄散在九列科道。率推京卿,每署數倍舊額。而建言諸臣,一斥不復。大臣被彈,率連章詆訐。元翰悉疏論其非。
xún jìn gōng kē yòu gěi shì zhōng, xún shì chǎng kù, jí chén xī xīn sī guān duō zhī hài. qí qiū shàng shū, jí yán shí shì bài huài, qǐng dì wèi shuǎng shì cháo, tíng jiàn dà chén, yán guān dé suí qí hòu, rì chén sì fāng lì bìng. xún fù chén shí shì, yán: fǔ chén, xīn lǚ yě. zhū gēng fǔ zhèng sān zài, yóu wèi yī gòu tiān yán, kě tòng kū zhě yī. jiǔ qīng qiáng bàn xū xuán, shèn zhě hé shǔ wú yī rén. jiān sī jùn shǒu, yì kuàng nián wú guān, huò yī rén wǎn shù fú. shì bù qiè shēn, zhèng zì gǒu qiě, kě tòng kū zhě èr. liǎng dōu tái shěng liáo liáo jǐ rén. xíng qǔ rù dōu zhě, lěi nián bù bèi mìng. shù cháng sàn guǎn yì yuè cháng qī. yù shǐ xún fāng shì jùn, qiǎn dài wú rén. wēi lìng bù xíng, shàng xià xū wán, kě tòng kū zhě sān. bèi fèi zhū chén, jiǔ lún shān gǔ. jìn suī fèng zhào xù lù, wèi jiàn lián rú huì zhēng. gǒu gèng yuè shù nián, rì jiàn xiāo shuò. rén zhī yún wáng, bāng guó tiǎn cuì, kě tòng kū zhě sì. jiǔ biān suì xiǎng, quē zhì bā shí yú wàn, píng jū dòng něi, tuō jīn kě yú yǒu shì yuàn fèn, sǐ suī wú wàng. sài běi zhī huàn, wèi kě zhī yě. jīng shī shí yú wàn bīng, suì mí xiǎng èr bǎi yú wàn, dà dū shì jǐng fù fàn yóu shǒu ér yǐ. yī dàn yǒu jí, néng qū shǐ fù dí zāi? kě tòng kū zhě wǔ. tiān zǐ gāo gǒng shēn jū, suǒ shì yǐ tōng xià qíng zhě, zhǐ zhāng shū ěr, jīn yī qiè gāo gé. kāng kǎi jiàn bái zhě mò bù yuē wú zhī wú jì, dì cún cǐ yì lùn ěr. yán lù wéi kōng cún yì lùn, shì dào hé rú zāi! kě tòng kū zhě liù. què shuì shǐ zhě mǎn tiān xià, zhì xiǎo mín yuàn shēng chè tiān, jiàng zāi zhào yì. fāng qiě zhǐ diàn gōng yǐ wèi míng, jiè tíng zhǐ yǐ yú zhòng. shì tiān yǐ huí lù jǐng bì xià, bì xià fǎn yǐ huí lù bō wàn mín yě. zhòng xīn lí pàn, ér yóu bù zhī biàn, kě tòng kū zhě qī. jiāo miào bù qīn, zé tiān dì zǔ zōng bù xiāng shǔ cháo jiǎng bù yù, zé fú jī yǐn huò bù shàng wén. gǔ jīn wèi yǒu rú cǐ ér tiān xià wú shì zhě. qiě qīng gōng chuò jiǎng, yì yǐ jīng nián, qīn huàn guān gōng qiè, ér shū zhèng rén duān shì, dú nài hé bù wèi zōng shè jì yě! kě tòng kū zhě bā. dì jiē bù xǐng.
尋進工科右給事中,巡視廠庫,極陳惜薪司官多之害。其秋上疏,極言時事敗壞,請帝味爽視朝,廷見大臣,言官得隨其後,日陳四方利病。尋復陳時事,言:「輔臣,心膂也。朱賡輔政三載,猶未一覯天顏,可痛哭者一。九卿強半虛懸,甚者闔署無一人。監司、郡守,亦曠年無官,或一人綰數符。事不切身,政自苟且,可痛哭者二。兩都台省寥寥幾人。行取入都者,累年不被命。庶常散館亦越常期。御史巡方事竣,遣代無人。威令不行,上下胥玩,可痛哭者三。被廢諸臣,久淪山谷。近雖奉詔敘錄,未見連茹匯征。苟更閱數年,日漸銷鑠。人之雲亡,邦國殄瘁,可痛哭者四。九邊歲餉,缺至八十餘萬,平居凍餒,脫巾可虞;有事怨憤,死綏無望。塞北之患,未可知也。京師十餘萬兵,歲靡餉二百餘萬,大都市井負販游手而已。一旦有急,能驅使赴敵哉?可痛哭者五。天子高拱深居,所恃以通下情者,只章疏耳,今一切高閣。慷慨建白者莫不曰『吾知無濟,第存此議論耳』。言路惟空存議論,世道何如哉!可痛哭者六。榷稅使者滿天下,致小民怨聲徹天,降災召異。方且指殿工以為名,借停止以愚眾。是天以回祿警陛下,陛下反以回祿剝萬民也。眾心離叛,而猶不知變,可痛哭者七。郊廟不親,則天地祖宗不相屬;朝講不御,則伏機隱禍不上聞。古今未有如此而天下無事者。且青宮輟講,亦已經年,親宦官宮妾,而疏正人端士,獨奈何不為宗社計也!可痛哭者八。」帝皆不省。
wǔ dìng zéi ā kè zuò luàn. yuán hàn shàng yán: kè běn xiǎo chǒu, luàn yì píng yě. zhì yún nán dà hài, mò shén gòng jīn què shuì èr shì. mín bù kān mìng, zhì shā shuì shǐ, ér zhēng què rú gù. gòng jīn qǐng jiǎn, fǎn zēng yì zhī. zhòng xīn fèn nù, shǐ luàn zéi jiǎ yǐ wèi míng. zéi shǒu zòng pū miè, nüè zhèng bù chú, diān zhī wèi diān, yóu wèi kě bǎo yě. é yán: kuàng shuì zhī shè, běn wèi dà gōng. ruò juān nèi tǎng shù bǎi wàn jīn, gōng kě lì jùn, wú tú kǔ sì fāng wàn xìng. shū jiē bù bào. xún liǎng shū hé guì zhōu xún fǔ guō zi zhāng děng fán sì rén, yán: zi zhāng qū bì ān jiāng chén, jiān yì gē dì, yí xī nán dà yōu. qiě cháng zhe fù sì lùn, yán rén zhǔ dāng gé jué tíng chén, zhuān yǔ huàn guān gōng qiè chù, nǎi xiāng ān wú huàn. zi zhāng zuì dāng zhǎn. bù nà.
武定賊阿克作亂。元翰上言:「克本小丑,亂易平也。至雲南大害,莫甚貢金、榷稅二事。民不堪命,至殺稅使,而征榷如故。貢金請減,反增益之。眾心憤怒,使亂賊假以為名。賊首縱撲滅,虐政不除,滇之為滇,猶未可保也。」俄言:「礦稅之設,本為大工。若捐內帑數百萬金,工可立竣,毋徒苦四方萬姓。」疏皆不報。尋兩疏劾貴州巡撫郭子章等凡四人,言:「子章曲庇安疆臣,堅意割地,貽西南大憂。且嘗著《婦寺論》,言人主當隔絕廷臣,專與宦官宮妾處,乃相安無患。子章罪當斬。」不納。
xiān shì, tíng tuī gé chén. yuán hàn yán lǐ tíng jī fēi zǎi xiàng qì. yǐ ér huáng rǔ liáng tuī lì bù shì láng, quán tiān xù tuī nán jīng lǐ bù shì láng. rǔ liáng, tíng jī yì rén tiān xù, zhū gēng tóng xiāng yě. yuán hàn jí lùn huì tuī zhī bì, jī qiè zhèng fǔ, èr rén suì bù yòng. zhì shì, jiāng tuī liǎng jīng bīng bù shàng shū xiāo dà hēng sūn xiǎn wèi lì bù shàng shū. yuán hàn yì shū lùn èr rén, bìng yán zhí fāng láng shēn yòng mào wèi dà hēng móu zhǔ, tài cháng shǎo qīng táng hè zhēng wèi xiǎn móu zhǔ, yì dāng chì. xún yīn zāi yì, qǐ jí bà gēng dà hēng jí fù dōu yù shǐ zhān yí. qiě yán: jìn gèng yǒu èr dà biàn. dà xiǎo chén gōng zhì qī dé guān, bù gù chī xiào, cǐ yī biàn yě. bì xià bù xù rén yán, shèn zhì tiān dì qiǎn gào yì hàn rán fú gù, cǐ yòu yī biàn yě. yǒu jūn xīn zhī biàn, rán hòu chén gōng zhī biàn yīn zhī. zài jīn rì, wǎn tiān dì hóng shuǐ kòu zéi zhī biàn yì, wǎn jūn xīn yǔ chén gōng zhī biàn nán. yòu yán: bì xià sān shí nián péi yǎng zhī rén cái, bàn sǎo chú yú shēn shí xíng wáng xī jué, bàn jìn gù yú shěn yī guàn zhū gēng. yīn jiàn zōu yuán biāo gù xiàn chéng děng shí yú rén. wú hé, yòu hé gěi shì zhōng yù ān xìng yù shǐ guǎn jú bài qún cóng huì, jiē bù bào. zhǎng chǎng nèi guān wáng dào bù fǎ, shū bào qí zuì, yì fú tīng.
先是,廷推閣臣。元翰言李廷機非宰相器。已而黃汝良推吏部侍郎,全天敘推南京禮部侍郎。汝良,廷機邑人;天敘,朱賡同鄉也。元翰極論會推之弊,譏切政府,二人遂不用。至是,將推兩京兵部尚書蕭大亨、孫幰為吏部尚書。元翰亦疏論二人,並言職方郎申用懋為大亨謀主,太常少卿唐鶴征為幰謀主,亦當斥。尋因災異,乞亟罷賡、大亨及副都御史詹沂。且言:「近更有二大變。大小臣工志期得官,不顧嗤笑,此一變也。陛下不恤人言,甚至天地譴告亦悍然弗顧,此又一變也。有君心之變,然後臣工之變因之。在今日,挽天地洪水寇賊之變易,挽君心與臣工之變難。」又言:「陛下三十年培養之人才,半掃除於申時行、王錫爵,半禁錮於沈一貫、朱賡。」因薦鄒元標、顧憲成等十餘人。無何,又劾給事中喻安性、御史管橘敗群叢穢,皆不報。掌廠內官王道不法,疏暴其罪,亦弗聽。
yuán hàn jū jiàn yuán sì nián, lì chí qīng yì. mó zhǔ què, zhǔ guì jìn, shì fú qí gǎn yán. rán ruì yì bó jī, máo jǔ yīng zhì, jǔ cháo xián wèi qí kǒu. lì kē dōu gěi shì zhōng chén zhì zé yǔ yuán hàn bù xiāng néng, yù shǐ zhèng jì fāng, qí mén rén yě, suì hé yuán hàn dào kù jīn, kè shāng rén zī, jiān zāng shù shí wàn. yuán hàn fèn shén, biàn shū dǐ jì fāng běi bǐ xiǎo zéi, yǔ guò jī. yú shì jì fāng dǎng liú wén bǐng wáng shào huī liú guó jìn děng shí yú shū bìng gōng zhī, ér shǐ jì shì hú xīn shǐ xué qiān zhāng guó rú mǎ mèng zhēn chén yú tíng wú liàng jīn shì héng liú jié liú lán bèi zé lián zhāng lùn jiù. dì xī bù xǐng. yuán hàn nǎi jǐn chū qí kuāng qiè, yú zhì guó mén, zòng lì shì jiǎn kuò, tòng kū cí cháo ér qù. lì bù zuò shàn lí zhí shǒu, zhé xíng bù jiǎn xiào. hòu sūn pī yáng zhǔ jīng chá, chì zhì zé guó jìn děng, yì yǐ fú zào zuò yuán hàn, zài biǎn hú guǎng àn chá zhī shì. fāng jì fāng zhī fā shū yě, jí qián qiǎn rén wéi shǒu yuán hàn jiā. jí yuán hàn qù, suǒ hé zāng wú yǒu, zé wèi jì zhī jì shì jiā. liǎng dǎng fēn zhēng jiǔ bù xī. ér shì shí hé lǐ sān cái zhě yì zhǐ qí tān, zhū zuǒ yòu yuán hàn zhě yòu wǎng wǎng zuǒ yòu sān cái, yóu shì chén liáo yì xiāng shuǐ huǒ, ér péng dǎng zhī shì chéng yǐ.
元翰居諫垣四年,力持清議。摩主闕,拄貴近,世服其敢言。然銳意搏擊,毛舉鷹鷙,舉朝咸畏其口。吏科都給事中陳治則與元翰不相能,御史鄭繼芳,其門人也,遂劾元翰盜庫金,克商人貲,奸贓數十萬。元翰憤甚,辨疏詆繼芳北鄙小賊,語過激。於是繼芳黨劉文炳、王紹徽、劉國縉等十餘疏並攻之,而史記事、胡忻、史學遷、張國儒、馬孟禎、陳於廷、吳亮、金士衡、劉節、劉蘭輩則連章論救。帝悉不省。元翰乃盡出其筐篋,舁置國門,縱吏士簡括,慟哭辭朝而去。吏部坐擅離職守,謫刑部檢校。後孫丕揚主京察,斥治則、國縉等,亦以浮躁坐元翰,再貶湖廣按察知事。方繼芳之發疏也,即潛遣人圍守元翰家。及元翰去,所劾贓無有,則謂寄之記事家。兩黨分爭久不息。而是時劾李三才者亦指其貪,諸左右元翰者又往往左右三才,由是臣僚益相水火,而朋黨之勢成矣。
tiān qǐ chū, lèi qiān xíng bù zhǔ shì. wèi zhōng xián luàn zhèng, qí dǎng shí sān wèi hé zhī, xuē jí. zhuāng liè dì jí wèi, fù guān. jiāng zhào yòng, wèi shàng shū wáng yǒng guāng suǒ ní. yuán hàn nǎi liú yù nán dōu, shí nián bù guī. zú, suì zàng yān.
天啟初,累遷刑部主事。魏忠賢亂政,其黨石三畏劾之,削籍。莊烈帝即位,復官。將召用,為尚書王永光所尼。元翰乃流寓南都,十年不歸。卒,遂葬焉。
sūn zhèn jī, zì xiào gāng, tóng guān wèi rén. wàn lì èr shí jiǔ nián jìn shì. chú shēn xiàn zhī xiàn, diào fán ān qiū. sān shí liù nián sì yuè, yǐ zhì xíng zhēng, yǔ lǐ chéng míng děng shí qī rén dāng shòu gěi shì zhōng, xiān chú lǐ bù zhǔ shì. sì shí nián shí yuè mìng shǐ xià, zhèn jī dé hù kē. shí lì bù tuī jǔ dà liáo, měi huàn fá cái, zhèn jī lì qǐng qǐ fèi.
孫振基,字肖岡,潼關衛人。萬曆二十九年進士。除莘縣知縣,調繁安丘。三十六年四月,以治行征,與李成名等十七人當授給事中,先除禮部主事。四十年十月命始下,振基得戶科。時吏部推舉大僚,每患乏才,振基力請起廢。
hán jìng zhě, guī ān rén yě, shòu yè xuān chéng tāng bīn yǐn. bīn yǐn fēn xiào huì shì, jìng juǎn wèi tā kǎo guān suǒ qì. bīn yǐn sōu dé zhī, qiáng zǒng cái shì láng xiāo yún jǔ wáng tú lù wèi dì yī. bǎng fā, shì lùn dà huā. zhī gòng jǔ shì láng wú dào nán yù zòu zhī, yǐ yún jǔ tú zī shēn, xián jǐ pái qián bèi, yǐn bù fā. jí tíng duì, bīn yǐn wèi jìng yín yuán dé dì yī rén. hòu bīn yǐn yǐ kǎo chá chǐ guān, jìng yì chēng bìng qù, shì sān nián yǐ. huì jìn shì zōu zhī lín fēn xiào shùn tiān xiāng shì, suǒ qǔ tóng xué xián yǒu sī, yú shì yù shǐ sūn jū xiāng bìng bīn yǐn shì fā zhī. xià lǐ guān, huì lì bù dū chá yuàn yì, gù bù jí bīn yǐn shì. zhèn jī nǎi kàng shū qǐng bìng yì, wèi dé mìng. lǐ bù shì láng wēng zhèng chūn děng yì chù xué xián, zhé zhī lín, yì bù jí bīn yǐn děng. zhèn jī wèi yì zhě bì zhī, zài shū lùn hé. dì nǎi xià tíng chén gèng yì. yù shǐ wáng shí xī liú cè mǎ mèng zhēn yì shū lùn qí shì, ér nán jīng gěi shì zhōng zhāng dǔ jìng zhèng yóu lì. fāng bīn yǐn zhī fēn xiào yě, yuè fáng qǔ zhōng wǔ rén, tā kǎo guān xiào zhī, jìng xiāng sōu qǔ, fán shí qī rén. shí bīn yǐn suī fèi, zhōng cháo duō qí dǎng, yù jí shì kuān jìng. zhèng chūn nǎi huì jiǔ qīng zhào huàn jí dōu gěi shì zhōng wēng xiàn xiáng yù shǐ yú mào héng děng liù shí sān rén yì zuò jìng bù jǐn, luò zhí xián zhù. yù shǐ liú tíng yuán dǒng yuán rú guò tíng xùn, jìng tóng xiāng yě, wèi jìng guān jié guǒ zhēn, zuì fēi zhǐ bù jǐn, zhí bù shǔ míng, yì yù qiān yán wèi jìng dì. zhèng chūn děng bù cóng, chí chū yì shàng. tíng yuán suì shū hé zhī, gōng yì yì fèn. zhèn jī jū xiāng dǔ jìng jí yù shǐ wèi yún zhōng děng lián zhāng lùn liè. gěi shì zhōng shāng zhōu zuò yì jìng tóng xiāng, yì bìng zuì dào nán. mèng zhēn yǐ dào nán fā jiān, bù dāng zuì, zài shū jiū bó. dì jìng rú tíng yuán děng yán, chì bù gèng hé. tíng yuán dǎng qí shī jiào suì hé zhèng chūn shǒu shǔ liǎng duān, zhèng chūn xún yǐn qù.
韓敬者,歸安人也,受業宣城湯賓尹。賓尹分校會試,敬卷為他考官所棄。賓尹搜得之,強總裁侍郎蕭雲舉、王圖錄為第一。榜發,士論大嘩。知貢舉侍郎吳道南欲奏之,以雲舉、圖資深,嫌擠排前輩,隱不發。及廷對,賓尹為敬夤緣得第一人。後賓尹以考察褫官,敬亦稱病去,事三年矣。會進士鄒之麟分校順天鄉試,所取童學賢有私,於是御史孫居相併賓尹事發之。下禮官,會吏部都察院議,顧不及賓尹事。振基乃抗疏請並議,未得命。禮部侍郎翁正春等議黜學賢,謫之麟,亦不及賓尹等。振基謂議者庇之,再疏論劾。帝乃下廷臣更議。御史王時熙、劉策、馬孟禎亦疏論其事,而南京給事中張篤敬證尤力。方賓尹之分校也,越房取中五人,他考官效之,競相搜取,凡十七人。時賓尹雖廢,中朝多其黨,欲藉是寬敬。正春乃會九卿趙煥及都給事中翁憲祥、御史余懋衡等六十三人議坐敬不謹,落職閒住。御史劉廷元、董元儒、過庭訓,敬同鄉也,謂敬關節果真,罪非止不謹,執不署名,意欲遷延為敬地。正春等不從,持初議上。廷元遂疏劾之,公議益憤。振基、居相、篤敬及御史魏雲中等連章論列。給事中商周祚亦敬同鄉,議並罪道南。孟禎以道南發奸,不當罪,再疏糾駁。帝竟如廷元等言,敕部更核。廷元黨亓詩教遂劾正春首鼠兩端,正春尋引去。
huì xióng tíng bì zhī yì yì qǐ. chū, bīn yǐn jiā jū, cháng duó shēng yuán shī tiān dé qī wèi qiè, bù cóng, tóu huán sǐ. zhū shēng féng yīng xiáng ruì yǒng jìn bèi sòng yú guān, wèi jiàn cí, bīn yǐn chǐ zhī. hòu yǒng jìn yòu fā zhū shēng méi zhèn zuò xuān zuò péng yín zhuàng. dū xué yù shǐ xióng tíng bì sù jiāo huān bīn yǐn, pàn dié yán cǐ shī tāng gù zhì, yù jí xuě bīn yǐn qián chǐ. yòu yǐ suǒ sī bào yǒng jìn jí yīng xiáng xíng liè, zhàng shā yǒng jìn. xún àn yù shǐ jīng yǎng qiáo suì hé tíng bì shā rén mèi rén, shū shàng, jìng zì yǐn guī. tíng bì yì shū biàn. dōu yù shǐ sūn wěi yì juān yǎng qiáo zhì, lìng tíng bì jiě zhí hòu kān. shí nán běi tái jiàn yì lùn fāng xiāo, gè zì suǒ zuǒ yòu. zhèn jī mèng zhēn yún zhōng cè jí gěi shì lǐ chéng míng má xī chén bó yǒu, yù shǐ lǐ bāng huá cuī ěr jìn lǐ ruò xīng pān zhī xiáng dí fèng chōng xú liáng yàn děng chí kān yì shén lì. ér dǔ jìng jí gěi shì zhōng guān yīng zhèn jiāng xìng wú liàng sì méi zhī huàn qí shī jiào zhào xìng bāng, yù shǐ huáng yàn shì, nán jīng yù shǐ zhōu yuǎn děng bó zhī, shū fán shù shí shàng. zhèn jī jí zhū gěi shì yù shǐ fù jí yán tíng bì dāng kān, chì yīng zhèn děng dǎng bì, zì shì dǎng tíng bì zhě pō qū. dì jìng nà wěi yán, lìng tíng bì jiě zhí. qí dǎng dà hèn. lì bù shàng shū zhào huàn zhě, wéi shī jiào yán shì tīng, nǎi yǐ nián lì chū zhèn jī jí yún zhōng shí xī yú wài. zhèn jī dé shān dōng qiān shì, wěi yì yǐn qù.
會熊廷弼之議亦起。初,賓尹家居,嘗奪生員施天德妻為妾,不從,投繯死。諸生馮應祥、芮永縉輩訟於官,為建祠,賓尹恥之。後永縉又發諸生梅振祚、宣祚朋淫狀。督學御史熊廷弼素交歡賓尹,判牒言此施、湯故智,欲藉雪賓尹前恥。又以所司報永縉及應祥行劣,杖殺永縉。巡按御史荊養喬遂劾廷弼殺人媚人,疏上,徑自引歸。廷弼亦疏辨。都御史孫瑋議鐫養喬秩,令廷弼解職候勘。時南北台諫議論方囂,各自所左右。振基、孟禎、雲中策及給事李成名、麻僖、陳伯友,御史李邦華、崔爾進、李若星、潘之祥、翟鳳翀、徐良彥等持勘議甚力。而篤敬及給事中官應震、姜性、吳亮嗣、梅之煥、亓詩教、趙興邦,御史黃彥士,南京御史周遠等駁之,疏凡數十上。振基及諸給事御史復極言廷弼當勘,斥應震等黨庇,自是黨廷弼者頗屈。帝竟納瑋言,令廷弼解職。其黨大恨。吏部尚書趙煥者,惟詩教言是聽,乃以年例出振基及雲中、時熙於外。振基得山東僉事,瑋亦引去。
zhèn jī jìn zhí gǎn yán. jū jiàn yuán jǐn bàn suì, shù yǒu jiàn bái. jì qù, kē chǎng yì yóu wèi dìng, cè fù shàng shū jí lùn. ér bīn yǐn dǎng bì yù shí qī rén bìng zuì, yǐ kuān jìng. sūn shèn xíng dài zhèng chūn, fù jí tíng chén yì. réng zuò jìng guān jié, ér wèi shí qī rén zhāo xuě. shū jìng liú zhōng. bīn yǐn jìng yǒu ào yuán, wài tíng yòu duō zhù zhī, gù yì jiǔ bù jué. dǔ jìng fù shàng shū lùn jìng, yīn dǐ zhū dǎng rén. zhū dǎng rén xuán chū zhī wài, bìng zhú shèn xíng. jì ér jū xiāng cè yǐn qù, zhī xiáng wài qiān. mèng zhēn bù píng, shū yán: tíng bì tīng kān yī shì, yè zhú qù yī zǒng xiàn, wài zhuǎn liǎng yán guān yǐ, dú jiè jiè yú zhī xiáng. jìng kē chǎng yī àn, yì qù liǎng shì láng liǎng yán guān yǐ, fù duàn duàn yú dǔ jìng, wú nǎi yǐ shèn hū! mèng zhēn suì yì diào wài. fán yǔ jìng wèi nán zhě, cháo wú yī rén. jìng yóu shì de kuān diǎn, jǐn zhé xíng rén sī fù. gài qī nián ér shì shǐ jùn yún. zhèn jī dào guān, xún yǐ yōu qù, zú yú jiā.
振基勁直敢言。居諫垣僅半歲,數有建白。既去,科場議猶未定,策復上疏極論。而賓尹黨必欲十七人並罪,以寬敬。孫慎行代正春,復集廷臣議。仍坐敬關節,而為十七人昭雪。疏竟留中。賓尹、敬有奧援,外廷又多助之,故議久不決。篤敬復上疏論敬,陰詆諸黨人。諸黨人旋出之外,並逐慎行。既而居相、策引去,之祥外遷。孟禎不平,疏言:「廷弼聽勘一事,業逐去一總憲,外轉兩言官矣,獨介介於之祥。敬科場一案,亦去兩侍郎、兩言官矣,復斷斷於篤敬,毋乃已甚乎!」孟禎遂亦調外。凡與敬為難者,朝無一人。敬由是得寬典,僅謫行人司副。蓋七年而事始竣雲。振基到官,尋以憂去,卒於家。
zi bì xiǎn, zì kè xiào. wàn lì sì shí sì nián jìn shì. guān wén xuǎn yuán wài láng, wèi shàng shū zhào nán xīng suǒ zhòng. tiān qǐ wǔ nián dōng, wèi zhōng xián luó zhī qīng liú, yù shǐ chén ruì mó hé qí shì tóu mén hù, suì xuē jí. chóng zhēn èr nián, qǐ yàn fēng láng zhōng, yí kǎo gōng. míng nián, yí wén xuǎn. shàng shū wáng yǒng guāng yǎ bù xǐ dōng lín, gěi shì zhōng cháng zì yù yīn hé qí tuī jǔ bù dāng shù shì, qiě dǐ yǐ tān wū. yù shǐ wú lǚ zhōng yòu hé qí wěn luàn xuǎn fǎ. bì xiǎn liǎng shū biàn, dì bù tīng, zhé shān xī àn chá sī jīng lì, liàng yí nán jīng lǐ bù zhǔ shì. dào chū zhè chéng guī dé, shì liú zéi lái fàn, jiē wèi shè shǒu, wán qí chéng. yī shí tuī zhī bīng. lì shàng bǎo sī chéng dà lǐ zuǒ sì chéng. shí yī nián dōng, dū chéng bèi bīng, bīng bù liǎng shì láng jiē quē, shàng shū yáng sì chāng qǐng bù jū cháng gé, bó tuī cái wàng zhě qiān bǔ, suì zhuó bì xiǎn yòu shì láng. fǔ yī yuè, wú jí ér zú.
子必顯,字克孝。萬曆四十四年進士。官文選員外郎,為尚書趙南星所重。天啟五年冬,魏忠賢羅織清流,御史陳睿謨劾其世投門戶,遂削籍。崇禎二年,起驗封郎中,移考功。明年,移文選。尚書王永光雅不喜東林,給事中常自裕因劾其推舉不當數事,且詆以貪污。御史吳履中又劾其紊亂選法。必顯兩疏辨,帝不聽,謫山西按察司經歷,量移南京禮部主事。道出柘城、歸德,適流賊來犯,皆為設守,完其城。一時推知兵。歷尚寶司丞、大理左寺丞。十一年冬,都城被兵,兵部兩侍郎皆缺,尚書楊嗣昌請不拘常格,博推才望者遷補,遂擢必顯右侍郎。甫一月,無疾而卒。
dīng yuán jiàn, zì zhǎng rú, zhǎng xìng rén. fù yīng zhào, jiāng xī qiān shì. yuán jiàn jǔ wàn lì shí sì nián jìn shì. qǐng gào guī. jiā jū bā nián, shǐ yè xuǎn wèi zhōng shū shè rén. fǔ qī yuè, shàng fēng shì wàn yán, jí chén shí bì. yán jīn rì shì shì kě hán xīn zhě sān: jī mín sī luàn yě, wǔ bèi jī chí yě, rì běn fēng gòng yě. kě hào tàn zhě qī: zhēng liǎn kē jí yě, shǎng fá bù míng yě, zhōng xián fèi gù yě, fǔ chén dù jí yě, yì lùn zī duō yě, shì xí bài huài yě, bāo gōng xù zhōng wèi bèi yě. zuò shì ér bù kě jiù yào zhě èr, zé jì gāng rén xīn yě. qí suǒ yán fǔ chén, zhuān chì shǒu fǔ wáng xī jué, yuán jiàn zuò zhǔ yě.
丁元薦,字長孺,長興人。父應詔,江西僉事。元薦舉萬曆十四年進士。請告歸。家居八年,始謁選為中書舍人。甫期月,上封事萬言,極陳時弊。言今日事勢可寒心者三:饑民思亂也,武備積弛也,日本封貢也。可浩嘆者七:征斂苛急也,賞罰不明也,忠賢廢錮也,輔臣妒嫉也,議論滋多也,士習敗壞也,褒功恤忠未備也。坐視而不可救藥者二,則紀綱、人心也。其所言輔臣,專斥首輔王錫爵,元薦座主也。
èr shí qī nián jīng chá. yuán jiàn jiā jū, zuò fú zào lùn diào. yuè shí yǒu èr nián, qǐ guǎng dōng àn chá sī jīng lì, yí lǐ bù zhǔ shì. fǔ dǐ guān, zhí jīng chá shì jùn, shàng shū sūn pī yáng lì qīng xié dǎng, fǎn wèi qí dǎng suǒ gōng. fù dōu yù shǐ xǔ hóng gāng gù gòng zhǎng chá, jiàn qún xiǎo héng shén, wèi zhī, lèi shū qǐng jùn chá diǎn, yǔ pō shì yì. qún xiǎo jiè yǐ gōng pī yáng. chá shū yóu wèi xià, rén qíng wù niè, lǜ shì zhōng biàn, rán wú gǎn yán zhě. yuán jiàn nǎi shàng yán hóng gāng chí yì bù yí qián què, bìng jǐn fā zhū rén yǐn zhuàng. dǎng rén è zhī, jiāo zhāng lùn hé wú xū rì. yuán jiàn fù zài shū biàn xī, jìng bù ān qí shēn ér qù. qí hòu xié dǎng yù chì, zhèng rén píng chì dài jǐn, zhì yǒu yǐ liù jīng luàn tiān xià yǔ rù xiāng shì cè wèn zhě. yuán jiàn jiā jū bù shèng fèn, fù chí shū què xià, jí dǐ luàn zhèng zhī pàn gāo huáng xié shuō zhī pàn kǒng zǐ zhě. shū suī bù bào, dǎng rén yì è zhī. sì shí wǔ nián jīng chá, suì fù yǐ bù jǐn xuē jí. tiān qǐ chū, dà qǐ yí yì. yuán jiàn gé yú lì, dú bù zhào. zhì sì nián, tíng chén jiāo sòng qí yuān, qǐ xíng bù jiǎn xiào, lì shàng bǎo shǎo qīng. míng nián, cháo shì dà biàn, fù xuē qí jí.
二十七年京察。元薦家居,坐浮躁論調。閱十有二年,起廣東按察司經歷,移禮部主事。甫抵官,值京察事竣,尚書孫丕揚力清邪黨,反為其黨所攻。副都御史許弘綱故共掌察,見群小橫甚,畏之,累疏請竣察典,語頗示異。群小藉以攻丕揚。察疏猶未下,人情杌隉,慮事中變,然無敢言者。元薦乃上言弘綱持議不宜前卻,並盡發諸人隱狀。黨人惡之,交章論劾無虛日。元薦復再疏辨晰,竟不安其身而去。其後邪黨愈熾,正人屏斥殆盡,至有以「《六經》亂天下」語入鄉試策問者。元薦家居不勝憤,復馳疏闕下,極詆亂政之叛高皇、邪說之叛孔子者。疏雖不報,黨人益惡之。四十五年京察,遂復以不謹削籍。天啟初,大起遺佚。元薦格於例,獨不召。至四年,廷臣交訟其冤,起刑部檢校,歷尚寶少卿。明年,朝事大變,復削其籍。
yuán jiàn chū xué yú xǔ fú yuǎn, yǐ, cóng gù xiàn chéng yóu. kāng kǎi fù qì, yù shì fèn qián, lǚ zhì wú shǎo cuò. tōng jí sì shí nián, qián hòu fú guān bù mǎn yī zài. tóng jùn shěn huái zhào rù gé, yāo yī jiàn, xiè bù wǎng. cháng guò gāo pān lóng, qǐng yǔ jiāo huān, cí yuē: wú lǎo yǐ, bù néng shè xián yào jīn. jù bié qù. dāng dōng lín zhè dǎng zhī fēn, zhè dǎng suǒ dàn shè dōng lín zhě, lǐ sān cái zhī cì, zé yuán jiàn yǔ yú yù lì.
元薦初學於許孚遠,已,從顧憲成游。慷慨負氣,遇事奮前,屢躓無少挫。通籍四十年,前後服官不滿一載。同郡沈淮召入閣,邀一見,謝不往。嘗過高攀龍,請與交歡,辭曰:「吾老矣,不能涉嫌要津。」遽別去。當東林、浙黨之分,浙黨所彈射東林者,李三才之次,則元薦與于玉立。
yù lì, zì zhōng fǔ, jīn tán rén. wàn lì shí yī nián jìn shì. chú xíng bù zhǔ shì, jìn yuán wài láng. èr shí nián qī yuè, shū chén shí zhèng què shī, yán: bì xià chǒng xìng guì fēi, yàn yì wú dù. zì xíng wēi nù, biān chī qún xià, gōng rén yǎn shù wú gū sǐ zhě qiān rén. fū rén huái bì sǐ zhī xīn, ér shǐ chù zhǒu yè fáng tà jiān, tǎng yīn lì chéng biàn, gān xīn yī chěng, kě bù hán xīn! tián yì běn yī jiān shù, bì xià chǒng xìn bù yí. ěr zhě zòu dú huò xià huò liú, tuī jǔ huò yòng huò fǒu, dào lù jí jí, xián wèi yì bǒ nòng qí jiān. gài yì yǐ bì xià wèi chéng shè, ér wài tíng zhī xiān xié yòu yǐ yì wèi chéng shè. dǎng hé móu lián, qí huò nán liàng. qiě bì xià yī huò yú bì xìng, ér shù nián yǐ lái, wèn ān shì shàn, jiāo miào cháo jiǎng, yī qiè bù xíng. zhì biān fēng sì qǐ, huò luàn chéng xíng, yóu bù zú yǐ dòng yōu wēi zhī qíng, duó yàn ān zhī xí. shì jūn shēn zhī bù xiū, wèi yǒu shèn yú jīn rì zhě yǐ. fū gōng tíng zhèn jīng, ér bì xià ruò wǎng wén, hé yǐ jiě liǎng gōng zhī yōu? shēn gǒng jìn zhōng, kāi yín yuán zhī xì, zhì xié niè qīn quán, ér bì xià wèi chá qí jiān, hé yǐ dù páng luò zhī jiàn? wàn guó qīn bèi wèi cháng wǔ zhǔ, ér zhōng yú jìn gù, hé yǐ lì gǔ gěng zhī chén? shàng xià gé yuè, guó yì jūn jī wú yóu cān duàn, ér bì xià chēng zhǐ xià lìng, zhōng bù chū guī tà zhī jiān, hé yǐ jǐn dà chén zhī móu? zhōng liáng duō bìn, xié nìng dé míng, hé yǐ zuò qún chén zhī qì? yuǎn jìn zhī mín, jiē yí zhì zūn rì qiú bān lè, bù gù bǎi xìng tú tàn, hé yǐ xì tiān xià zhī xīn? yīn lì yán lǐ rú sōng má guì bù kě wèi dà jiāng, zhèng luò bù dāng zài qǐ, shí xīng bù kān wèi běn bīng. shū rù, bù bào.
玉立,字中甫,金壇人。萬曆十一年進士。除刑部主事,進員外郎。二十年七月,疏陳時政闕失,言:「陛下寵幸貴妃,宴逸無度。恣行威怒,鞭笞群下,宮人奄豎無辜死者千人。夫人懷必死之心,而使處肘腋房闥間,倘因利乘便,甘心一逞,可不寒心!田義本一奸豎,陛下寵信不疑。邇者奏牘或下或留,推舉或用或否,道路籍籍,咸謂義簸弄其間。蓋義以陛下為城社,而外廷之憸邪又以義為城社。黨合謀連,其禍難量。且陛下一惑於嬖倖,而數年以來,問安視膳,郊廟朝講,一切不行。至邊烽四起,禍亂成形,猶不足以動憂危之情,奪晏安之習。是君身之不修,未有甚於今日者矣。夫宮庭震驚,而陛下若罔聞,何以解兩宮之憂?深拱禁中,開夤緣之隙,致邪孽侵權,而陛下未察其奸,何以杜旁落之漸?萬國欽輩未嘗忤主,而終于禁錮,何以勵骨鯁之臣?上下隔越,國議、軍機無由參斷,而陛下稱旨下令,終不出閨闥之間,何以盡大臣之謀?忠良多擯,邪佞得名,何以作群臣之氣?遠近之民,皆疑至尊日求般樂,不顧百姓塗炭,何以系天下之心?」因力言李如松、麻貴不可為大將,鄭洛不當再起,石星不堪為本兵。疏入,不報。
xún jìn láng zhōng, xiè bìng guī. jiǔ zhī, qǐ gù guān. kāng pī yáng bèi yù yǐ yāo shū xiàn guō zhèng yù, yù lì dú zuǒ yòu zhī. huì yǒu yán yī rén shěn lìng yù shí wèi yāo shū zhě, sōu qí qiè, dé yù lì yǔ lì bù láng zhōng wáng shì qí shū, zhōng jí qí qǐ guān shì. dì fāng xià lì bù àn wèn, ér yù lì jù shū biàn. dì nù, chǐ qí guān.
尋進郎中,謝病歸。久之,起故官。康丕揚輩欲以妖書陷郭正域,玉立獨左右之。會有言醫人沈令譽實為妖書者,搜其篋,得玉立與吏部郎中王士騏書,中及其起官事。帝方下吏部按問,而玉立遽疏辨。帝怒,褫其官。
yù lì tì tǎng hǎo shì. hǎi nèi jiàn yán fèi gù zhū chén, xián yǐ dōng lín wèi guī. yù lì yǔ tōng shēng qì, dōng lín míng yì shèng. ér gōng dōng lín zhě, lǜ wèi yù lì yáo zhì cháo quán, yǐ shì gòu bìng dōng lín. yù lì jū jiā jiǔ zhī, shù bèi tuī jiàn. sān shí qī nián, shāo qǐ guāng lù chéng, cí bù fù. yán zhě yóu yǐ hé bù yǐ, yù shǐ mǎ mèng zhēn kàng zhāng zhí zhī, dì jiē bù xǐng. yòu sān nián, yǐ guāng lù shǎo qīng zhào, zhōng bù chū. tiān qǐ chū, lù xiān cháo zuì qiǎn zhū chén, yù lì yǐ qián zú, zèng shàng bǎo qīng.
玉立倜儻好事。海內建言廢錮諸臣,咸以東林為歸。玉立與通聲氣,東林名益盛。而攻東林者,率謂玉立遙制朝權,以是詬病東林。玉立居家久之,數被推薦。三十七年,稍起光祿丞,辭不赴。言者猶齮齕不已,御史馬孟禎抗章直之,帝皆不省。又三年,以光祿少卿召,終不出。天啟初,錄先朝罪譴諸臣,玉立已前卒,贈尚寶卿。
lǐ pǔ, zì jì bái, cháo yì rén. wàn lì èr shí jiǔ nián jìn shì. yóu zhāng dé tuī guān rù wèi hù bù zhǔ shì. sì shí nián xià, pǔ yǐ cháo duō péng dǎng, qīng liú fèi gù, shū qǐng pò jiān dǎng, lù yí xián, yīn wèi gù xiàn chéng yú yù lì lǐ sān cái sūn pī yáng biàn bàng, ér jiàn lǚ kūn jiāng shì chāng zōu yuán biāo zhào nán xīng. dì bù tīng. míng nián, zài qiān láng zhōng. qí chǔ zhè sān dǎng shì shèng, shāo chí yì lùn zhě, qún zào zhú zhī. zhǔ shì shěn zhèng zōng hè lǎng jiē yǔ xiāng zhǔ, zuò biǎn guān. pǔ xìng zhuàng, jī fèn bù píng. qí nián shí èr yuè, shàng shū yuē:
李朴,字繼白,朝邑人。萬曆二十九年進士。由彰德推官入為戶部主事。四十年夏,朴以朝多朋黨,清流廢錮,疏請破奸黨,錄遺賢,因為顧憲成、于玉立、李三才、孫丕揚辨謗,而薦呂坤、姜士昌、鄒元標、趙南星。帝不聽。明年,再遷郎中。齊、楚、浙三黨勢盛,稍持議論者,群噪逐之。主事沈正宗、賀烺皆與相拄,坐貶官。朴性戇,積憤不平。其年十二月,上疏曰:
cháo tíng shè yán guān, jiǎ zhī quán shì, běn zé yǐ jiū zhèng zhū sī, jǔ cì fēi fǎ, fēi yù qí jié dǎng chěng wēi, xié zhì bǎi liáo, pái chì duān rén zhèng shì yě. jīn nǎi shēn jié qī wǎn jìn zuò, wēi zhì dà liáo rì shì qǐng jì, guǎng nà lù yí xiè yī xiǎo chē, áo yóu shì sì, xiá bǐ chāng yōu huò jiù yǐn shāng jiǎ zhī jiā, liú lián shān rén zhī shì. shēn zé guǐ yù, fǎn wū tā rén. cǐ gài míng qī zhì zūn bù lǎn zhāng zòu, dà chén róu ruò wú wèi, gù chāng kuáng zì sì, zhì yú cǐ jí. chén wèi cǐ bèi jiē kě zhǎn yě.
朝廷設言官,假之權勢,本責以糾正諸司,舉刺非法,非欲其結黨逞威,挾制百僚,排斥端人正士也。今乃深結戚畹近坐,威制大僚;日事請寄,廣納賂遺;褻衣小車,遨遊市肆,狎比娼優;或就飲商賈之家,流連山人之室。身則鬼蜮,反誣他人。此蓋明欺至尊不覽章奏,大臣柔弱無為,故猖狂恣肆,至於此極。臣謂此輩皆可斬也。
sūn wěi tāng zhào jīng lǐ bāng huá sūn jū xiāng zhōu qǐ yuán gè zhēng zhí zhǎng, zé qún gōng zhī. jīn huò qù huò fá, wéi cún yī jū xiāng, yóu wèi zhī dǎng. fū jū xiāng yī rén ěr, hé néng wèi? bǐ zhè jiāng zé yáo zōng wén liú tíng yuán bèi, hú guǎng zé guān yīng zhèn wú liàng sì huáng yàn shì bèi, shān dōng zé qí shī jiào zhōu yǒng chūn bèi, sì chuān zé tián yī jiǎ bèi, bǎi rén hé wèi yī xīn, yǐ jǐ pái shàn lèi, ér zhào xìng bāng bèi fù lì zhī. bì xià shì sī jū xiāng yī rén dí zōng wén bèi bǎi rén, shú wèi yǒu dǎng yé? nǎi gōng dōng lín zhě, jīn rì zhǐ wèi luàn zhèng, míng rì mù wèi shàn quán, bù zhī dōng lín jū hé guān? cāo hé bǐng? zài cháo liè yán lù zhě, fǎn wèi wú quán, ér lín xià tóu xián dù mén lè dào zhě, fǎn wèi yǒu quán, cǐ bù kě qī sān chǐ shù zi, ér nǎi yǐ qī bì xià zāi! zhì ruò huáng kè zuǎn zāng sī jù wàn, yǐ bài yóu jiàn liú gù xiàn chéng qīng fēng bǎi dài, yǐ sǐ yóu bèi lùn ér fēng jiāng zuò sǐ rú chén yòng bīn, kē chǎng zuò jiān rú hán jìng, qū shí yù jué rú zhào huàn, shā rén mèi rén rú xióng tíng bì, yóu wèi zhī yíng hù, wèi zhī chēng yuān. guó diǎn ān zài zāi!
孫瑋、湯兆京、李邦華、孫居相、周起元各爭職掌,則群攻之。今或去或罰,惟存一居相,猶謂之黨。夫居相一人耳,何能為?彼浙江則姚宗文、劉廷元輩,湖廣則官應震、吳亮嗣、黃彥士輩,山東則亓詩教、周永春輩,四川則田一甲輩,百人合為一心,以擠排善類,而趙興邦輩附麗之。陛下試思居相一人敵宗文輩百人,孰為有黨耶?乃攻東林者,今日指為亂政,明日目為擅權,不知東林居何官?操何柄?在朝列言路者,反謂無權,而林下投閒杜門樂道者,反謂有權,此不可欺三尺豎子,而乃以欺陛下哉!至若黃克纘贓私鉅萬,已敗猶見留;顧憲成清風百代,已死猶被論;而封疆坐死如陳用賓,科場作奸如韓敬,趨時鬻爵如趙煥,殺人媚人如熊廷弼,猶為之營護,為之稱冤。國典安在哉!
wàng fǔ chá chén yán, lì cì wēi duàn, xiān zhǎn chén yǐ xiè zhū jiān, rán hòu zhǎn zhū jiān yǐ xiè tiān xià, zōng shè xìng shèn.
望俯察臣言,立賜威斷,先斬臣以謝諸奸,然後斬諸奸以謝天下,宗社幸甚。
shū zòu, tái jiàn jiē dà hèn. zōng wén děng jí qí dǎng lì dǐ, bìng qīn jū xiāng, ér yī jiǎ qiě luó zhī qí zāng sī. dì yǎ bù xǐ yán guān, dé pǔ shū, xīn shàn zhī. huì dà xué shì yè xiàng gāo fāng cóng zhé yì wèi pǔ yán guò dāng, nǎi xià bù yuàn yì fá. ér pǔ zài shū fā liàng sì yīng zhèn yàn shì yī jiǎ zāng sī, jí zōng wén tíng yuán bì hán jìng xìng bāng mèi zhào huàn zhuàng, qiě yán: shī jiào wèi qún xiōng méng zhǔ, shí shè jì jù dù, bì xià yóu bù kě bù chá. dì wèi xià zhào qiè zé yán guān, lüè rú pǔ zhǐ. dǎng rén yì nù, pái jī wú xū rì. shì láng lǐ rǔ huá yì yǐ shǔ lì chū wèi wàng yán hé pǔ. bù yuàn yì juān pǔ sān jí, diào wài rèn, dì chí bù xià. zhì míng nián sì yuè, lì bù fèng zhào qǐ fèi, pǔ míng yù yān. yú shì dǎng rén yì huā, zài qǐ gōng pǔ, bìng jí wén xuǎn láng guō cún qiān. cún qiān yǐn zuì, gōng zhě yóu wèi yǐ. pǔ yì fèn, fù chén zhè rén kōng guó zhī yóu, zhuī jiù shěn yī guàn, dǐ zōng wén jí máo yī lù shén lì, yǐ liǎng rén jiē zhè chǎn yě. qǐng zhī, yòu zài shū hé zōng wén yī lù jí qí dǎng dǒng dìng cè děng. dì jiē zhì bù wèn. qí nián liù yuè, shǐ yòng gé chén yán, xià bù yuàn shū, zhé pǔ zhōu tóng zhī. zì hòu dǎng rén yì yòng shì, suì yǐ jīng chá luò qí zhí.
疏奏,台諫皆大恨。宗文等及其黨力詆,並侵居相,而一甲且羅織其贓私。帝雅不喜言官,得朴疏,心善之。會大學士葉向高、方從哲亦謂朴言過當,乃下部院議罰。而朴再疏發亮嗣、應震、彥士、一甲贓私,及宗文、廷元庇韓敬、興邦媚趙煥狀,且言:「詩教為群凶盟主,實社稷巨蠹,陛下尤不可不察。」帝為下詔切責言官,略如朴指。黨人益怒,排擊無虛日。侍郎李汝華亦以屬吏出位妄言劾朴。部院議鐫朴三級,調外任,帝持不下。至明年四月,吏部奉詔起廢,朴名預焉。於是黨人益嘩,再起攻朴,並及文選郎郭存謙。存謙引罪,攻者猶未已。朴益憤,復陳浙人空國之由,追咎沈一貫,詆宗文及毛一鷺甚力,以兩人皆浙產也。頃之,又再疏劾宗文、一鷺及其黨董定策等。帝皆置不問。其年六月,始用閣臣言,下部院疏,謫朴州同知。自後黨人益用事,遂以京察落其職。
tiān qǐ chū, qǐ yòng, lì guān cān yì. zú, zèng tài pú shǎo qīng. wèi zhōng xián qiè bǐng, yù shǐ ān shēn zhuī lùn, zhào duó qí zèng. chóng zhēn chū, fù yān.
天啟初,起用,歷官參議。卒,贈太僕少卿。魏忠賢竊柄,御史安伸追論,詔奪其贈。崇禎初,復焉。
xià jiā yù, zì zhèng fǔ, sōng jiāng huá tíng rén. wàn lì sān shí bā nián jìn shì. shòu bǎo dìng tuī guān.
夏嘉遇,字正甫,松江華亭人。萬曆三十八年進士。授保定推官。
sì shí wǔ nián, yòng zhì xíng zhēng. dāng zhuó jiàn zhí, xiān zhù lǐ bù zhǔ shì. dì jiǔ juàn qín, fāng cóng zhé dú bǐng guó. lù lù chōng wèi, zhōng wài zhāng zòu xī liú zhōng. wéi yán lù yī gōng, zé qí rén zì qù, bù dài zhào zhǐ. tái jiàn zhī shì, jī zhòng bù fǎn, yǒu qí chǔ zhè sān fāng dǐng zhì zhī míng. qí zé gěi shì zhōng qí shī jiào zhōu yǒng chūn, yù shǐ hán jùn. chǔ zé gěi shì zhōng guān yīng zhèn wú liàng sì. zhè zé gěi shì zhōng yáo zōng wén yù shǐ liú tíng yuán. ér tāng bīn yǐn bèi yīn wèi zhī zhǔ. qí dǎng gěi shì zhōng zhào xìng bāng zhāng yán dēng xú shào jí shāng zhōu zuò, yù shǐ luò qīn céng guò tíng xùn fáng zhuàng lì móu zhì kuí táng shì jì jīn rǔ xié péng zōng mèng tián shēng jīn lǐ zhēng yí dǒng yuán rú lǐ sōng bèi, yǔ xiāng chàng hé, wù yǐ gōng dōng lín pái yì jǐ wèi shì. qí shí kǎo xuǎn jiǔ jī, lǚ qù bù xià, yán lù wú jǐ rén, pán jù yì jiān. hòu jìn dāng rù wèi tái jiàn zhě, bì gōu zhì mén xià, yǐ wèi yǔ yì, dāng shì dà chén mò gǎn yīng qí fēng.
四十五年,用治行征。當擢諫職,先注禮部主事。帝久倦勤,方從哲獨柄國。碌碌充位,中外章奏悉留中。惟言路一攻,則其人自去,不待詔旨。台諫之勢,積重不返,有齊、楚、浙三方鼎峙之名。齊則給事中亓詩教、周永春,御史韓浚。楚則給事中官應震、吳亮嗣。浙則給事中姚宗文、御史劉廷元。而湯賓尹輩陰為之主。其黨給事中趙興邦、張延登、徐紹吉、商周祚,御史駱駸曾、過庭訓、房壯麗、牟志夔、唐世濟、金汝諧、彭宗孟、田生金、李徵儀、董元儒、李嵩輩,與相倡和,務以攻東林排異己為事。其時考選久稽,屢趣不下,言路無幾人,盤踞益堅。後進當入為台諫者,必鈎致門下,以為羽翼,當事大臣莫敢攖其鋒。
shī jiào zhě, cóng zhé mén shēng, ér lì bù shàng shū zhào huàn xiāng rén yě. huàn mào hūn, liǎng rén yī tīng shī jiào. shī jiào bǎ chí cháo jú, wèi zhū dǎng rén kuí. wǔ jìn zōu zhī lín zhě, zhè rén dǎng yě. xiān zuò shì zhé shàng lín diǎn bù, zhì shì wèi gōng bù zhǔ shì, fù shī jiào jùn. qiú lì bù bù dé, dà hèn, fǎn gōng zhī, bìng dǐ cóng zhé. shī jiào nù, huàn wèi chù zhī lín. shí jiā yù jí gōng bù zhǔ shì zhōng xīng zhōng shū shè rén yǐn jiā bīn xíng rén wèi guāng guó jiē yǐ cái míng, dāng liè yán zhí. shī jiào bèi yǐ yǔ zhī lín shàn, yì zhī, bǐ bù yǔ kǎo xuǎn. yǐ gù jiā yù bù néng wú yuàn.
詩教者,從哲門生,而吏部尚書趙煥鄉人也。煥耄昏,兩人一聽詩教。詩教把持朝局,為諸黨人魁。武進鄒之麟者,浙人黨也。先坐事謫上林典簿,至是為工部主事,附詩教、浚。求吏部不得,大恨,反攻之,並詆從哲。詩教怒,煥為黜之麟。時嘉遇及工部主事鍾惺、中書舍人尹嘉賓、行人魏光國皆以才名,當列言職。詩教輩以與之麟善,抑之,俾不與考選。以故嘉遇不能無怨。
sì shí qī nián sān yuè, liáo dōng bài shū wén, jiā yù suì kàng shū yán: liáo zuǒ sān lù sàng shī, suī yuán yáng hào shī cè, kuí jué suǒ yóu, zé yǐ zòng dài lǐ wéi hàn gù. fū wéi hàn sàng shī rǔ guó, zuì bù róng zhū, nǎi jǐn lìng huí jí tīng kān. shuí sī piào nǐ? zé gé chén fāng cóng zhé yě shuí sī jiū bó? zé bīng kē zhào xìng bāng yě. cān diāo bái qiǎng, lù yí yì luò, guó diǎn biān fáng, yīn zhī dà huài. wéi bì xià lì duàn. shū rù, wèi bào. cóng zhé lì biàn, jiā yù zài shū hé zhī, bìng jí shī jiào. yú shì shī jiào xìng bāng jí liàng sì yán dēng zhuàng lì bèi jiāo zhāng lì gōng. shī jiào wèi jiā yù bù dé kǎo xuǎn, gù xié sī kuáng chěng. jiā yù yán: shī jiào yú cóng zhé, yī xīn yōng dài, xiāng yǐ wèi jiān. fán méi bǔ kǎo xuǎn zhū dà zhèng, bǎi fāng náo zǔ, zhuān wù yōng bì, è jué zhǔ cōng. suì zhì gāng jì bù zhāng, róng mǎ chí tū, chén qiè tòng zhī. jīn nèi zhì jǐn huài, zòng rì yì bīng shí tán zhàn shǒu, jiū hé yì yú shì? gù chén wèi guó jī jiān, jì chú huò běn, suī sǐ bù bì, shàng qū qū jì shēng chén dé sàng zāi!
四十七年三月,遼東敗書聞,嘉遇遂抗疏言:「遼左三路喪師,雖緣楊鎬失策,揆厥所由,則以縱貸李維翰故。夫維翰喪師辱國,罪不容誅,乃僅令回籍聽勘。誰司票擬?則閣臣方從哲也;誰司糾駁?則兵科趙興邦也。參貂白鏹,賂遺繹絡,國典邊防,因之大壞。惟陛下立斷。」疏入,未報。從哲力辨,嘉遇再疏劾之,並及詩教。於是詩教、興邦及亮嗣、延登、壯麗輩交章力攻。詩教謂嘉遇不得考選,故挾私狂逞。嘉遇言:「詩教於從哲,一心擁戴,相倚為奸。凡枚卜、考選諸大政,百方撓阻,專務壅蔽,遏絕主聰。遂致綱紀不張,戎馬馳突,臣竊痛之。今內治盡壞,縱日議兵食、談戰守,究何益於事?故臣為國擊奸,冀除禍本,雖死不避,尚區區計升沉得喪哉!」
shí xìng bāng yǐ yòu gěi shì zhōng zhǎng bīng kē. xiān yǒu zhǐ, qí liáo dōng dǐ níng, cóng yōu xù lù. zhì shì yǐ jiā yù lián hé, lì bù suì lì zhuó wèi tài cháng shǎo qīng. jiā yù yì fèn, shū yán: sì lù zòu gōng, xìng bāng bì jiāng yù qí shǎng. zé jīn rì shì bài, xìng bāng ān dé táo qí fá? qiě bù fá yǐ yǐ, fǎn cóng ér chāo zhì zhī. shì chén dàn zhāng shì wèi jiàn shàn, guó jiā yǒu rú shì fǎ jì zāi! shū zòu, zhū yù shǐ fù hé cí gōng jiā yù. jiā yù fù shū yán: gǔ rén yǒu yún, jiàn wú lǐ yú jūn zhě zhú zhī, rú yīng zhān zhī zhú niǎo què yě. shī jiào xìng bāng wèi chén bù dé tái jiàn ér nù. fū jué wèi míng zhì, cāo zhī tiān zǐ, rén chén hé gǎn gàn? bì rú suǒ yán, shì kǎo xuǎn yǔ duó, èr chén shí zhuān zhī. cǐ wú lǐ yú jūn zhě yī. shì níng yōu xù, fēi míng zhǐ hū? nǎi jìng miè ér qì zhī. cǐ wú lǐ yú jūn zhě èr. wèi guāng guó shū lùn shī jiào, wèi tōng zhèng jǔ gé. fū yào jié shí fēng zhě zhǎn. zì lái jiān chén bù gǎn wèi, ér shī jiào wèi zhī. cǐ wú lǐ yú jūn zhě sān. èr jiān měi shì qǐng tuō, yī rì yǐ qī shì shǔ zhí fāng láng yáng chéng qiáo. chéng qiáo bù tīng, suì zhú zhī qù. shī jiào yǐ jiù hàn yù qù qí xiāng zhī fǔ, kǎo gōng láng chén xiǎn dào bù cóng, yì bī zhī qù. fū lì bīng èr bù, tiān zǐ suǒ yǐ yù tiān xià yě, ér èr jiān gǎn qīn yuè zhī. cǐ wú lǐ yú jūn zhě sì. yǒu chén rú cǐ, chén yì qǐ yǔ jù shēng zāi!
時興邦以右給事中掌兵科。先有旨,俟遼東底寧,從優敘錄。至是以嘉遇連劾,吏部遂立擢為太常少卿。嘉遇益憤,疏言:「四路奏功,興邦必將預其賞。則今日事敗,興邦安得逃其罰?且不罰已矣,反從而超陟之。是臣彈章適為薦剡,國家有如是法紀哉!」疏奏,諸御史複合詞攻嘉遇。嘉遇復疏言:「古人有云,見無禮於君者逐之,如鷹鸇之逐鳥雀也。詩教、興邦謂臣不得台諫而怒。夫爵位名秩,操之天子,人臣何敢幹?必如所言,是考選予奪,二臣實專之。此無禮於君者一。事寧優敘,非明旨乎?乃竟蔑而棄之。此無禮於君者二。魏光國疏論詩教,為通政沮格。夫要截實封者斬。自來奸臣不敢為,而詩教為之。此無禮於君者三。二奸每事請託,一日以七事屬職方郎楊成喬。成喬不聽,遂逐之去。詩教以舊憾欲去其鄉知府,考功郎陳顯道不從,亦逼之去。夫吏、兵二部,天子所以馭天下也,而二奸敢侵越之。此無禮於君者四。有臣如此,臣義豈與俱生哉!」
xiān shì, sān dǎng zhū kuí jiāo shén mì, hòu qí yǔ zhè jiàn xiāng èr. bù yī wāng wén yán zhě, sù yóu huáng zhèng bīn yú yù lì zhī mén, xí zhī dǎng rén běn mò. hòu yù lì qiǎn zhī rù dōu, yì xī zhū dǎng rén suǒ wèi, cè zhī yuē: zhè rén zhě, zhǔ bīng yě, qí chǔ zé yīng bīng. chéng gōng zhī hòu, zhǔ yù zhú kè yǐ, rán bǐng sù zài kè, wèi yì zhú, cǐ kě gòu yě. suì duō fāng shè qí jiān zhī, zhū rén guǒ xiāng yí. ér zōu zhī lín jì jiàn è qí dǎng, yì jiāo dòu qí jiān. yáng yán qí rén zhāng fèng xiáng wèi wén xuǎn, bì yǐ nián lì chì zōng wén tíng yuán. yú shì qí zhè zhī dǎng dà lí. jí shì jiā yù wǔ shū lì gōng, shī jiào bèi yì jiǒng. ér zhè rén táng shì jì dǒng yuán rú suì zhù jiā yù pái jī. zì shì qí zhào zhī shì dùn shuāi, xìng bāng jìng bù guǒ qiān, zì yǐn qù. shí lùn kuài yān.
先是,三黨諸魁交甚密,後齊與浙漸相貳。布衣汪文言者,素游黃正賓、于玉立之門,習知黨人本末。後玉立遣之入都,益悉諸黨人所為,策之曰:「浙人者,主兵也,齊、楚則應兵。成功之後,主欲逐客矣,然柄素在客,未易逐,此可構也。」遂多方設奇間之,諸人果相疑。而鄒之麟既見惡齊黨,亦交斗其間。揚言齊人張鳳翔為文選,必以年例斥宗文、廷元。於是齊、浙之黨大離。及是嘉遇五疏力攻,詩教輩亦窘。而浙人唐世濟、董元儒遂助嘉遇排擊。自是亓、趙之勢頓衰,興邦竟不果遷,自引去。時論快焉。
guāng zōng lì, jiā yù qǐ gǎi nán bù, jiù qiān lì bù yuán wài láng. tiān qǐ zhōng, zhào nán xīng bǐng quán, zhào wèi kǎo gōng yuán wài láng, gǎi wén xuǎn shǔ xuǎn shì. shí zuǒ guāng dòu wèi dà zhōng yǐ jiā yù yǔ zhī lín hán jìng tóng nián xiāng shàn, pō yí zhī. yǐ, jiàn jiā yù gōng lián, yì jiē qīn shàn. jí chén jiǔ chóu hé xiè yīng xiáng, yǔ lián jiā yù, juān sān jí, diào wài, yǔ jù nán xīng chuán. wèi jǐ, dǎng rén zhāng nè wū hé nán xīng, bìng jí jiā yù, suì chú míng. xún duàn liàn guāng dǒu dà zhōng yù, wū jiā yù cháng xíng huì. dǎi xùn lùn tú, fèn hèn fā bìng zú. chóng zhēn chū, zèng tài cháng shǎo qīng.
光宗立,嘉遇乞改南部,就遷吏部員外郎。天啟中,趙南星秉銓,召為考功員外郎,改文選署選事。時左光斗、魏大中以嘉遇與之麟、韓敬同年相善,頗疑之。已,見嘉遇公廉,亦皆親善。及陳九疇劾謝應祥,語連嘉遇,鐫三級,調外,語具南星傳。未幾,黨人張訥誣劾南星,並及嘉遇,遂除名。尋鍛煉光斗、大中獄,誣嘉遇嘗行賄。逮訊論徒,憤恨發病卒。崇禎初,贈太常少卿。
zàn yuē: lǐ zhí jiāng dōng zhī zhū rén, fēng jié zì xǔ, jiǎo shǒu kàng sú, yì qì héng lì, dǐ pái qún wǎng, jī bù wéi hū zhèng. ér zhì zhī jīn ér bù zhēng qún ér bù dǎng zhī yì, bù néng wú jiù xīn yān. gǔ zhī jīn yě lián, jīn zhī jīn yě fèn lì, shèng rén suǒ wèi zhì kǎi yú mò shì zhī yì shuāi yě.
贊曰:李植、江東之諸人,風節自許,矯首抗俗,意氣橫厲,抵排群枉,跡不違乎正。而質之矜而不爭、群而不黨之義,不能無疚心焉。「古之矜也廉,今之矜也忿戾」,聖人所為致慨於末世之益衰也。