jīn guó fèng yáng zhèn yáng guó zhù cáo biàn jiāo zhū wén dé lǐ fǔ míng liú zhào jī yǐ bāng cái mǎ yīng kuí zhuāng zi gù
金國鳳(楊振 楊國柱) 曹變蛟(朱文德 李輔明) 劉肇基(乙邦才馬應魁 莊子固)
jīn guó fèng, xuān fǔ rén. chóng zhēn zhōng, yǐ fù zǒng bīng shǒu sōng shān. shí èr nián èr yuè, dà qīng yǐ zhòng bīng lái gōng, huán chéng fā pào, tái dié jù cuī. chéng zhōng rén fù fēi yǐ xíng. guó fèng jiān chū bīng tū jī, zhé bài hái, nǎi yǐ mù shí zhòu bǔ chéng huài chù. dà qīng bīng lǚ dēng lǚ què, suì fēn bīng gōng tǎ shān lián shān, lìng ruì zú fēn dào xué chéng. guó fèng duō fāng jù shǒu, zhōng bù xià, yuè sì xún wéi jiě. dì dà xǐ, lì zhuó shǔ dū du qiān shì, wèi níng yuǎn tuán liàn zǒng bīng guān. zài lùn gōng, shǔ dū du tóng zhī, yīn jǐn yī wèi qiān hù. shì nián shí yuè, dà qīng bīng fù gōng níng yuǎn. guó fèng fèn jiāng shì kuāng qiè, lǜ qīn dīng shù shí rén chū jù běi shān gāng áo zhàn. yí shí shǐ jǐn lì jié, yǔ èr zi jù sǐ. dì wén tòng dào, zèng tè jìn róng lù dài fū, zuǒ dū du, cì jì zàng, yǒu sī jiàn cí, zēng shì zhí sān jí. zǒng dū hóng chéng chóu shàng yán: guó fèng sù huái zhōng yǒng. qián shǒu sōng shān, bīng bù mǎn sān qiān, nǎi néng lì kàng qiáng dí, zú bǎo gū chéng. fēi qí cái lì yōu yě, yǐ shì quán zhuān, hào lìng yī, ér rén xīn sù yě. dài zhuó rèn dà jiāng, bīng jìn wàn rén, fǎn zhì yǔn mìng. fēi qí cái lì duǎn yě, yóu yíng wǔ fēn yún, hào lìng nán shī, ér rén xīn bù yī yě. qǐ zì jīn shè lián yíng jié zhì zhī fǎ, fán yù jǐng shǒu chéng, jí tǒng bīng chū zhàn, wéi zǒng bīng guān lìng shì tīng. shù jūn xīn qí sù, zhàn shǒu yǒu zī, suǒ xì yú fēng jiāng shén dà. dì jí yǔn xíng zhī. jí guó fèng fù zǐ jiù guī, dì niàn qí zhōng, mìng suǒ guò yǒu sī gěi yǐ zhōu chē, qiě jiā èr jì. qí qī zhāng shì yuán liú tīng lì, qǐ jiā gōng bǎo. bù yì gé bù xíng, ér qǐng yú shì zhí zēng jí wài, zài yīn běn wèi shì bǎi hù shì xí, yǐ quàn zhōng chén. dì kě zhī.
金國鳳,宣府人。崇禎中,以副總兵守松山。十二年二月,大清以重兵來攻,環城發炮,台堞俱摧。城中人負扉以行。國鳳間出兵突擊,輒敗還,乃以木石甃補城壞處。大清兵屢登屢卻,遂分兵攻塔山、連山,令銳卒分道穴城。國鳳多方拒守,終不下,閱四旬圍解。帝大喜,立擢署都督僉事,為寧遠團練總兵官。再論功,署都督同知,蔭錦衣衛千戶。是年十月,大清兵復攻寧遠。國鳳憤將士恇怯,率親丁數十人出據北山岡鏖戰。移時矢盡力竭,與二子俱死。帝聞痛悼,贈特進榮祿大夫,左都督,賜祭葬,有司建祠,增世職三級。總督洪承疇上言:「國鳳素懷忠勇。前守松山,兵不滿三千,乃能力抗強敵,卒保孤城。非其才力優也,以事權專,號令一,而人心肅也。迨擢任大將,兵近萬人,反致隕命。非其才力短也,由營伍紛紜,號令難施,而人心不一也。乞自今設連營節制之法,凡遇警守城,及統兵出戰,惟總兵官令是聽。庶軍心齊肅,戰守有資,所繫於封疆甚大。」帝即允行之。及國鳳父子柩歸,帝念其忠,命所過有司給以舟車,且加二祭。其妻張氏援劉綎例,乞加宮保。部議格不行,而請於世職增級外,再蔭本衛試百戶世襲,以勸忠臣。帝可之。
dāng sōng shān bèi wéi, xún fǔ fāng yī zǎo yì qiǎn bīng jiù yuán, zhū jiāng mò gǎn yīng. dú fù jiāng yáng zhèn qǐng xíng, zhì lǚ hóng shān yù fú, yī jūn jǐn fù. zhèn bèi zhí, lìng wǎng sōng shān shuō jiàng. wèi zhì lǐ xǔ, jù dì nán xiàng zuò, yǔ cóng guān lǐ lù yuē: wèi wǒ gào chéng zhōng rén jiān shǒu, yuán jūn jí rì zhì yǐ. lù yì chéng xià zhì zhèn yǔ, chéng zhōng shǒu yì jiān. zhèn lù jiē bèi shā. shì wén, mìng yōu xù.
當松山被圍,巡撫方一藻議遣兵救援,諸將莫敢應。獨副將楊振請行,至呂洪山遇伏,一軍盡覆。振被執,令往松山說降。未至里許,踞地南向坐,語從官李祿曰:「為我告城中人堅守,援軍即日至矣。」祿詣城下致振語,城中守益堅。振、祿皆被殺。事聞,命優恤。
zhèn, yì zhōu wèi rén. shì wèi běn wèi zhǐ huī shǐ. tiān qǐ èr nián, hé dōng shī shǒu, guī lù gěng, qí mǔ zì yì. zhèn suí fù jí dì yè xíng zhòu fú, dù yā lǜ jiāng rù pí dǎo. máo wén lóng zhī qí fù zǐ cái, bìng shǔ jūn zhí. wén lóng sǐ, zhèn guī yuán chóng huàn, wèi níng yuǎn qiān zǒng. chóng zhēn èr nián cóng rù wèi. jiù kāi píng yǒu gōng, jìn dū sī qiān shū. yóu mǎ shān zhī zhàn, yǐ yóu jī jìn cān jiāng. jiǔ zhī, zhuó fù zǒng bīng. jiān shì zhōng guān gāo qǐ qián zhāo zhì zhī, bù wǎng. zhōng yǐ tā shì, luò zhí. yòng yī zǎo jiàn, fù guān, jí shì sǐ nán.
振,義州衛人。世為本衛指揮使。天啟二年,河東失守,歸路梗,其母自縊。振隨父及弟夜行晝伏,渡鴨綠江入皮島。毛文龍知其父子才,並署軍職。文龍死,振歸袁崇煥,為寧遠千總。崇禎二年從入衛。救開平有功,進都司僉書。郵馬山之戰,以游擊進參將。久之,擢副總兵。監視中官高起潛招致之,不往。中以他事,落職。用一藻薦,復官,及是死難。
zhèn cóng fù guó zhù, chóng zhēn jiǔ nián wèi xuān fǔ zǒng bīng guān. shí yī nián dōng, rù wèi jī fǔ, cóng zǒng dū lú xiàng shēng zhàn jiǎ zhuāng. xiàng shēng bài mò, guó zhù dāng zuò zuì. dà xué shì liú yǔ liàng shì láng sūn chuán tíng jiē yán qí shēn rù zhòng wéi, fēi lín dí tuì què zhě bǐ. nǎi chōng wèi shì guān, dài zuì tú gōng. shí sì nián, zǔ dà shòu bèi kùn jǐn zhōu, zǒng dū hóng chéng chóu lǜ bā dà jiāng wǎng jiù. guó zhù xiān zhì sōng shān, xiàn fú zhōng. dà qīng bīng sì miàn hū jiàng, guó zhù tài xī, yǔ qí xià yuē: cǐ wú xiōng zi xī nián xùn nán chù yě, wú dú wèi jiàng jiāng jūn hū! tū wéi, zhōng shǐ duò mǎ zú. shì wén, zèng xù rú zhì.
振從父國柱,崇禎九年為宣府總兵官。十一年冬,入衛畿輔,從總督盧象升戰賈莊。象升敗歿,國柱當坐罪。大學士劉宇亮、侍郎孫傳庭皆言其身入重圍,非臨敵退卻者比。乃充為事官,戴罪圖功。十四年,祖大壽被困錦州,總督洪承疇率八大將往救。國柱先至松山,陷伏中。大清兵四面呼降,國柱太息,語其下曰:「此吾兄子昔年殉難處也,吾獨為降將軍乎!」突圍,中矢墮馬卒。事聞,贈恤如制。
guó zhù èr zi jù yāo. qī hé shì yǐ suǒ yí jiǎ zhòu gōng shǐ jí zhàn mǎ wǔ shí sān pǐ xiàn zhū cháo. dì shēn jiā tàn, mìng shòu yī pǐn fū rén, yǒu sī yuè gěi mǐ shí, xì zhī zhōng shēn.
國柱二子俱殀。妻何氏以所遺甲冑弓矢及戰馬五十三匹獻諸朝。帝深嘉嘆,命授一品夫人,有司月給米石,餼之終身。
cáo biàn jiāo, wén zhào cóng zi yě, yòu cóng wén zhào jī jūn gōng zhì yóu jī. chóng zhēn sì nián cóng fù hé qū. míng nián lián pò zéi hóng jūn yǒu děng yú zhāng má cūn lǒng ān shuǐ luò chéng táng máo shān, yòu pò liú dào jiāng děng yú tóng chuān qiáo, yǒng guān zhū jūn. yǐ yù shǐ wú shēn jiàn, jìn cān jiāng. wén zhào yí shān xī, biàn jiāo cóng zhàn zhé shèng. jí wén zhào gǎi zhèn dà tóng, shān xī xún fǔ xǔ dǐng chén yán: jìn zéi zǐ jīn liáng suī sǐ, lǎo huí huí guò tiān xīng dà tiān wáng xiē zi kuài chuǎng tā tiān zhū qú wèi miè. biàn jiāo xiāo yǒng jué rén, huī xià jiàn ér qiān bǎi, cái nǎi wén zhào yà, qǐ liú zhī jìn zhōng. cóng zhī.
曹變蛟,文詔從子也,幼從文詔積軍功至游擊。崇禎四年從復河曲。明年連破賊紅軍友等於張麻村、隴安、水落城、唐毛山,又破劉道江等於銅川橋,勇冠諸軍。以御史吳甡薦,進參將。文詔移山西,變蛟從戰輒勝。及文詔改鎮大同,山西巡撫許鼎臣言:「晉賊紫金梁雖死,老回回、過天星、大天王、蠍子塊、闖塌天諸渠未滅。變蛟驍勇絕人,麾下健兒千百,才乃文詔亞,乞留之晉中。」從之。
qī nián, qún zéi rù hú guǎng, mìng biàn jiāo nán zhēng. wén zhào kùn yú dà tóng, yòu mìng běi yuán. qī yuè yù dà qīng bīng guǎng wǔ, yǒu zhàn gōng. qí dōng, wén zhào shī shì lùn shù, biàn jiāo yì yǐ jí guī. míng nián, wén zhào qǐ tǎo shǎn xī zéi, biàn jiāo yǐ gù guān cóng. dà jié jīn lǐng chuān, áo zhēn níng zhī jiǎo tóu zhèn, jiē wèi jūn fēng. wén zhào jì zhàn mò, biàn jiāo shōu kuì zú, fù chéng yī jūn. zǒng dū hóng chéng chóu jiàn wèi fù zǒng bīng, zhì huī xià, yǔ gāo jié pò zéi guān shān zhèn, zhú běi sān shí yú lǐ. yòu yǔ fù jiāng yóu dí wén yóu jī sūn shǒu fǎ zhuī chuǎng wáng gāo yíng xiáng, yǔ zhàn fèng xiáng guān tíng, zhǎn shǒu qī bǎi yú jí. yòu yǔ zǒng bīng zuǒ guāng xiān bài yíng xiáng gān zhōu. yíng xiáng zhōng jiàn zǒu, zhǎn shǒu sān bǎi wǔ shí yú jí. yǐ ér yíng xiáng zì huá yīn nán yuán jué dà lǐng, yè chū zhū yáng guān. guāng xiān zhàn bù lì, lài biàn jiāo xiàn zhèn, nǎi huò quán. jiǔ nián pò chuǎng jiāng chéng chéng. xié guāng xiān děng zhuī zhì jìng lǔ wèi, zhuǎn zhàn ān dìng huì níng, dǐ jìng níng gù níng, zéi lǚ cuò. qí qiū zhuī hùn tiān xīng děng, bài zhī pú chéng. zéi xī zǒu píng liáng gǒng chāng, fù jī pò zhī.
七年,群賊入湖廣,命變蛟南征。文詔困於大同,又命北援。七月遇大清兵廣武,有戰功。其冬,文詔失事論戍,變蛟亦以疾歸。明年,文詔起討陝西賊,變蛟以故官從。大捷金嶺川,鏖真寧之湫頭鎮,皆為軍鋒。文詔既戰歿,變蛟收潰卒,復成一軍。總督洪承疇薦為副總兵,置麾下,與高傑破賊關山鎮,逐北三十餘里。又與副將尤翟文、游擊孫守法追闖王高迎祥,與戰鳳翔官亭,斬首七百餘級。又與總兵左光先敗迎祥乾州。迎祥中箭走,斬首三百五十餘級。已而迎祥自華陰南原絕大嶺,夜出朱陽關。光先戰不利,賴變蛟陷陣,乃獲全。九年破闖將澄城。偕光先等追至靖虜衛,轉戰安定、會寧,抵靜寧、固寧,賊屢挫。其秋追混天星等,敗之蒲城。賊西走平涼、鞏昌,復擊破之。
shí nián èr yuè, xún fǔ sūn chuán tíng bù zú xǔ zhōng pàn, gōu zéi hùn shí wàn móu fàn xī ān. biàn jiāo fāng xī zhuī guò tiān xīng, wén luàn jí hái, zéi suì dùn. chuán tíng yǐ zhū yíng xiáng, qí dǎng chuǎng jiāng hùn tiān xīng guò tiān xīng jù táo mín jiē wén shēn gǔ jiān. chéng chóu qiǎn biàn jiāo guāng xiān jí zǔ dà bì sūn xiǎn zǔ hé jī. sì yuè wàng, rù shān, yù zéi guō jiā bà, dà yǔ. zhū jiāng lì zhàn, zéi sǐ shāng wú suàn, shí jǐn yǐn hái. jiǔ yuè, jiē zhōu xiàn, yǔ guāng xiān bìng tíng fèng. é zhuó dū du qiān shì, wèi lín táo zǒng bīng guān. dāng shì shí, chéng chóu chuán tíng gòng shǐ miè zéi. chuán tíng zhàn yú dōng, chéng chóu zhàn yú xī, dōng zéi jǐ jǐn. zéi zài xī zhě, fù yóu jiē chéng chū xī hé lǐ xiàn. guāng xiān xiǎn zǔ jiē wú gōng, dú biàn jiāo jiàng xiǎo hóng láng. yú zéi cuàn zǒu huī zhōu liǎng dāng chéng fèng jiān, bù gǎn dà chěng. shí yuè, zéi jiàn shǔ zhōng xū, xiàn níng qiāng zhōu, fēn sān dào, lián xiàn sān shí yú zhōu xiàn. chéng chóu lǜ biàn jiāo děng yóu miǎn xiàn lì níng qiāng, guò qī pán cháo tiān èr guān. shān gāo dào xiá, shì mǎ jī pí, suì mù dǐ guǎng yuán, zéi yǐ zǒu hái qín. biàn jiāo děng huí jūn yāo jī, zhǎn shǒu wǔ bǎi yú jí. shí bīng bù shàng shū yáng sì chāng chuàng sì zhèng liù yú zhī shuō, xiàn sān yuè píng zéi. shí yī nián sì yuè yǐ miè zéi yú qī, pǔ yì jiàng fá, biàn jiāo guāng xiān bìng juān wǔ jí, dài zuì bàn zéi.
十年二月,巡撫孫傳庭部卒許忠叛,勾賊混十萬謀犯西安。變蛟方西追過天星,聞亂急還,賊遂遁。傳庭已誅迎祥,其黨闖將混天星、過天星踞洮、岷、階、文深谷間。承疇遣變蛟、光先及祖大弼、孫顯祖合擊。四月望,入山,遇賊郭家壩,大雨。諸將力戰,賊死傷無算,食盡引還。九月,階州陷,與光先並停俸。俄擢都督僉事,為臨洮總兵官。當是時,承疇、傳庭共矢滅賊。傳庭戰於東,承疇戰於西,東賊幾盡。賊在西者,復由階、成出西和、禮縣。光先、顯祖皆無功,獨變蛟降小紅狼。余賊竄走徽州、兩當、成、鳳間,不敢大逞。十月,賊瞷蜀中虛,陷寧羌州,分三道,連陷三十餘州縣。承疇率變蛟等由沔縣歷寧羌,過七盤、朝天二關。山高道狹,士馬飢疲,歲暮抵廣元,賊已走還秦。變蛟等回軍邀擊,斬首五百餘級。時兵部尚書楊嗣昌創「四正六隅」之說,限三月平賊。十一年四月以滅賊逾期,普議降罰,變蛟、光先並鐫五級,戴罪辦賊。
zéi zhī zài rù qín yě, qí qú kuí hào liù duì zhě, yǔ dà tiān wáng hùn tiān wáng zhēng guǎn wáng sì bù lián yíng dōng fàn, hùn tiān xīng guò tiān xīng èr bù réng fú jiē wén, dú chuǎng jiāng lǐ zì chéng yǐ sān yuè zì táo zhōu chū fān dì. chéng chóu lìng biàn jiāo xié hè rén lóng zhuī zhī, lián zhàn zhǎn shǒu liù qiān qī bǎi yǒu qí. fān dì fá shí, zéi duō sǐ wáng. biàn jiāo zhuǎn zhàn qiān lǐ, shēn bù jiě jiǎ zhě èr shí qī zhòu yè. yú zéi kuì rù sāi. dà bì zhù táo zhōu, è zhàn bù lì. nǎi zǒu rù mín zhōu jí xī hé lǐ xiàn shān zhōng. biàn jiāo hái jiǎo, zéi fú nì bù gǎn chū, wéi liù duì shì yóu zhāng. liù yuè, guāng xiān zì gù yuán jìn bīng, zéi yǐ bēn lǒng zhōu qīng shuǐ. guāng xiān zhuī zhì qín zhōu, liù duì jí zhēng guǎn wáng fù zǒu chéng xiàn jiē zhōu, wèi biàn jiāo suǒ è. qí bié bù hào sān duì jí rén yì wáng hùn tiān wáng jiàng yú guāng xiān, ér zì chéng liù duì jí qí dǎng qí zǒng guǎn bì qín bīng, fù móu fàn shǔ, fù jiāng mǎ kē hè rén lóng jù zhī. jiāng hái zǒu jiē wén jí xī xiāng, dàn biàn jiāo, nǎi zǒu hàn zhōng, yòu wèi guāng xiān suǒ è. liù duì qí zǒng guǎn jiē jiàng, wéi zì chéng dōng dùn. chéng chóu lìng biàn jiāo qióng zhuī, ér shè sān fú yú tóng guān zhī nán yuán. biàn jiāo zhuī jí, dà hū zhuó zéi. fú jǐn qǐ, zéi shī xiāng zhěn jiè. cūn mín yòng dà bàng jī táo zhě. zì chéng qī nǚ jù shī, cóng qī qí dùn qù. yú jiē jiàng. shì shí, cáo bīng zuì qiáng, gè zhèn yī zhī yǐ wèi gù, lù guān zhōng píng zéi gōng, jìn biàn jiāo zuǒ dū du.
賊之再入秦也,其渠魁號六隊者,與大天王、混天王、爭管王四部連營東犯,混天星、過天星二部仍伏階、文,獨闖將李自成以三月自洮州出番地。承疇令變蛟偕賀人龍追之,連戰斬首六千七百有奇。番地乏食,賊多死亡。變蛟轉戰千里,身不解甲者二十七晝夜。余賊潰入塞。大弼駐洮州,扼戰不力。乃走入岷州及西和、禮縣山中。變蛟還剿,賊伏匿不敢出,惟六隊勢猶張。六月,光先自固原進兵,賊已奔隴州、清水。光先追至秦州,六隊及爭管王復走成縣、階州,為變蛟所扼。其別部號三隊及仁義王、混天王降於光先,而自成、六隊及其黨祁總管避秦兵,復謀犯蜀,副將馬科、賀人龍拒之。將還走階、文及西鄉,憚變蛟,乃走漢中,又為光先所扼。六隊、祁總管皆降,惟自成東遁。承疇令變蛟窮追,而設三伏於潼關之南原。變蛟追及,大呼斫賊。伏盡起,賊屍相枕藉。村民用大棒擊逃者。自成妻女俱失,從七騎遁去。余皆降。是時,曹兵最強,各鎮依之以為固,錄關中平賊功,進變蛟左都督。
shí yī yuè, jīng shī jiè yán, zhào chéng chóu rù wèi, biàn jiāo jí guāng xiān cóng zhī. míng nián èr yuè, dǐ jìn jī, dì qiǎn shǐ yíng láo, jiāng shì gè yǒu cì. wèi jǐ, zhàn hún hé, wú gōng. zài zhàn tài píng zhài běi, xiǎo yǒu zhǎn huò. jí jiě yán, liú tún zūn huà. huī xià jiē qín zú, sī guī, duō táo wáng zhě, zhuī zhǎn zhī nǎi dìng. shí zhāng xiàn zhōng luó rǔ cái jì jiàng fù pàn, shǎn xī zài yòng bīng. zǒng dū zhèng chóng jiǎn qǐ lìng biàn jiāo bīng xī hái, dì bù xǔ, xún yòng wèi dōng xié zǒng bīng guān.
十一月,京師戒嚴,召承疇入衛,變蛟及光先從之。明年二月,抵近畿,帝遣使迎勞,將士各有賜。未幾,戰渾河,無功。再戰太平砦北,小有斬獲。及解嚴,留屯遵化。麾下皆秦卒,思歸,多逃亡者,追斬之乃定。時張獻忠、羅汝才既降復叛,陝西再用兵。總督鄭崇儉乞令變蛟兵西還,帝不許,尋用為東協總兵官。
shí sān nián wǔ yuè, jǐn zhōu gào jí. cóng zǒng dū chéng chóu chū guān, zhù níng yuǎn. qī yuè yǔ yuán jiǎo zǒng bīng zuǒ guāng xiān shān hǎi zǒng bīng mǎ kē níng yuǎn zǒng bīng wú sān guì liáo dōng zǒng bīng liú zhào jī, yù dà qīng bīng yú huáng tǔ tái jí sōng shān xìng shān, hù yǒu shā shāng. dà qīng bīng tuì tún yì zhōu. chéng chóu yì qiǎn biàn jiāo guāng xiān kē zhī bīng rù guān yǎng ruì, liú sān guì zhào jī yú sōng xìng jiān, yáng shì jìn bīng zhuàng. yòu qǐng jiě zhào jī rèn, dài yǐ wáng tíng chén qiǎn guāng xiān xī guī, dài yǐ bái guǎng ēn. bù yì xián cóng zhī, ér qǐng diào páng jìn biān jūn, hé guān nèi wài jiàn zú shí wǔ wàn rén bèi zhàn shǒu. yòng chéng chóu yán, shī xíng liáng cóng, bì chú liáng zú zhī yī suì, rán hòu kě yì yì bīng. dì rán zhī, chì suǒ sī sù cuò gěi.
十三年五月,錦州告急。從總督承疇出關,駐寧遠。七月與援剿總兵左光先、山海總兵馬科、寧遠總兵吳三桂、遼東總兵劉肇基,遇大清兵於黃土台及松山、杏山,互有殺傷。大清兵退屯義州。承疇議遣變蛟、光先、科之兵入關養銳,留三桂、肇基於松、杏間,佯示進兵狀。又請解肇基任,代以王廷臣;遣光先西歸,代以白廣恩。部議咸從之,而請調旁近邊軍,合關內外見卒十五萬人備戰守。用承疇言,師行糧從,必芻糧足支一歲,然後可議益兵。帝然之,敕所司速措給。
zhēng xuān fǔ zǒng bīng yáng guó zhù dà tóng zǒng bīng wáng pǔ mì yún zǒng bīng táng tōng gè jiǎn jīng bīng fù yuán. yǐ shí sì nián sān yuè xié biàn jiāo kē guǎng ēn xiān hòu chū guān, hé sān guì tíng chén fán bā dà jiāng, bīng shí sān wàn, mǎ sì wàn, bìng zhù níng yuǎn.
征宣府總兵楊國柱、大同總兵王朴、密雲總兵唐通各揀精兵赴援。以十四年三月偕變蛟、科、廣恩先後出關,合三桂、廷臣凡八大將,兵十三萬,馬四萬,並駐寧遠。
chéng chóu zhǔ chí zhòng, ér cháo yì yǐ bīng duō xiǎng jiān, zhí fāng láng zhāng ruò qí qù zhàn. chéng chóu niàn zǔ dà shòu bèi wéi jiǔ, nǎi yì jí jiù jǐn zhōu. qī yuè èr shí bā rì, zhū jūn cì sōng shān, yíng xī běi gāng. shù zhàn, wéi bù jiě. bā yuè, guó zhù zhàn mò, yǐ shān xī zǒng bīng lǐ fǔ míng dài zhī. chéng chóu mìng biàn jiāo yíng sōng shān zhī běi, rǔ fēng shān zhī xī, liǎng shān jiān liè qī yíng, huán yǐ zhǎng háo. é wén wǒ tài zōng wén huáng dì qīn lín dū zhèn, zhū jiāng dà jù. jí chū zhàn, lián bài, xiǎng dào yòu jué. pǔ xiān yè dùn. tōng kē sān guì guǎng ēn fǔ míng xiāng jì zǒu. zì xìng shān yí nán yán hǎi, dōng zhì tǎ shān, wèi dà qīng bīng yāo jī, nì hǎi sǐ zhě wú suàn. biàn jiāo tíng chén wén bài, chí zhì sōng shān, yǔ chéng chóu gù shǒu. sān guì pǔ bēn jù xìng shān. yuè shù rì, yù zǒu hái níng yuǎn. zhì gāo qiáo yù fú, dà bài, jǐn yǐ shēn miǎn. xiān hòu sàng shì zú fán wǔ wàn sān qiān qī bǎi yú rén. zì shì jǐn zhōu wéi yì jí, ér sōng shān yì bèi wéi, yīng yuán jù jué yǐ. jiǔ yuè, chéng chóu biàn jiāo děng jǐn chū chéng zhōng mǎ bù bīng, yù tū wéi chū, bài hái. shǒu bàn nián, zhì míng nián èr yuè, fù jiāng xià chéng dé wèi nèi yīng, sōng shān suì pò. chéng chóu biàn jiāo tíng chén jí xún fǔ qiū mín yǎng, gù zǒng bīng zǔ dà lè, bīng bèi dào zhāng dòu yáo gōng wáng zhī zhēn, fù jiāng jiāng zhù ráo xūn zhū wén dé, cān jiāng yǐ xià bǎi yú rén jiē bèi zhí jiàn shā, dú chéng chóu yǔ dà lè huò miǎn.
承疇主持重,而朝議以兵多餉艱,職方郎張若麒趣戰。承疇念祖大壽被圍久,乃議急救錦州。七月二十八日,諸軍次松山,營西北岡。數戰,圍不解。八月,國柱戰歿,以山西總兵李輔明代之。承疇命變蛟營松山之北,乳峰山之西,兩山間列七營,環以長壕。俄聞我太宗文皇帝親臨督陣,諸將大懼。及出戰,連敗,餉道又絕。朴先夜遁。通、科、三桂、廣恩、輔明相繼走。自杏山迤南沿海,東至塔山,為大清兵邀擊,溺海死者無算。變蛟、廷臣聞敗,馳至松山,與承疇固守。三桂、朴奔據杏山。越數日,欲走還寧遠。至高橋遇伏,大敗,僅以身免。先後喪士卒凡五萬三千七百餘人。自是錦州圍益急,而松山亦被圍,應援俱絕矣。九月,承疇、變蛟等盡出城中馬步兵,欲突圍出,敗還。守半年,至明年二月,副將夏成德為內應,松山遂破。承疇、變蛟、廷臣及巡撫丘民仰,故總兵祖大樂,兵備道張斗、姚恭、王之楨,副將江翥、饒勛、朱文德,參將以下百餘人皆被執見殺,獨承疇與大樂獲免。
wén dé, yì zhōu wèi rén, hòu jiā jǐn zhōu. chóng zhēn shí, jī gōng zhì sōng shān fù jiāng. wǔ jiān shì zhōng guān gāo qǐ qián, wèi suǒ zhōng, chì bà. shí yī nián qǐ gù guān. jí chéng bèi wéi, lǐng qián fēng jù shǒu shén lì, chéng pò jìng sǐ.
文德,義州衛人,後家錦州。崇禎時,積功至松山副將。忤監視中官高起潛,為所中,斥罷。十一年起故官。及城被圍,領前鋒拒守甚力,城破竟死。
sān yuè, dà shòu suì yǐ jǐn zhōu jiàng. xìng shān tǎ shān lián shī, jīng shī dà zhèn. zhào cì zhū chén jì zàng, yǒu sī jiàn cí. biàn jiāo qī gāo shì yǐ zèng yīn qǐng, nǎi zèng róng lù dài fū tài zǐ shǎo bǎo, shì yīn jǐn yī zhǐ huī qiān shì.
三月,大壽遂以錦州降。杏山、塔山連失,京師大震。詔賜諸臣祭葬,有司建祠。變蛟妻高氏以贈蔭請,乃贈榮祿大夫、太子少保,世蔭錦衣指揮僉事。
fǎ sī huì jū wáng pǔ zuì. yù shǐ hǎo jìn yán: liù zhèn zuì tóng, jiē yí sǐ. sān guì shí liáo zuǒ zhǔ jiāng, bù zhàn ér táo, nài hé fǎn jiā tí dū? bīng bù shàng shū chén xīn jiǎ fù yì, qǐng dú zhǎn pǔ, lēi kē jūn lìng zhuàng, zài shī jī jí zhǎn jué. sān guì shī dì yīng zhǎn, niàn shǒu níng yuǎn gōng, yǔ fǔ míng guǎng ēn tōng jiē biǎn zhì, chōng wèi shì guān.
法司會鞫王朴罪。御史郝晉言:「六鎮罪同,皆宜死。三桂實遼左主將,不戰而逃,奈何反加提督?」兵部尚書陳新甲覆議,請獨斬朴,勒科軍令狀,再失機即斬決。三桂失地應斬,念守寧遠功,與輔明、廣恩、通皆貶秩,充為事官。
fǔ míng, liáo dōng rén, lèi guān fù zǒng bīng. chóng zhēn bā nián cóng zǔ kuān jī zéi, lián cù zhī sōng xiàn rǔ zhōu què shān. míng nián zhuī pò zéi yú chú zhōu. xù gōng, jiā dū du qiān shì. shí èr nián zhuó shān xī zǒng bīng guān, bèi hé bà. míng nián cóng chéng chóu chū guān, shǐ dài guó zhù, jìng bài. shí liù nián wèi yuán jiǎo zǒng bīng. shì dōng, dà qīng bīng báo níng yuǎn, fǔ míng chí yuán, jūn bài yóu lì zhàn, mò yú zhèn. shì wén, zèng tè jìn róng lù dài fū zuǒ dū du, shì yīn jǐn yī fù qiān hù, cì jì zàng, liè tán qián tún sì zhī.
輔明,遼東人,累官副總兵。崇禎八年從祖寬擊賊,連蹙之嵩縣、汝州、確山。明年追破賊於滁州。敘功,加都督僉事。十二年擢山西總兵官,被劾罷。明年從承疇出關,使代國柱,竟敗。十六年為援剿總兵。是冬,大清兵薄寧遠,輔明馳援,軍敗猶力戰,歿於陣。事聞,贈特進榮祿大夫、左都督,世蔭錦衣副千戶,賜祭葬,列壇前屯祀之。
pǔ, yú lín wèi rén. fù wēi, guān zuǒ dū du, jiǔ pèi jiāng yìn, wèi tí zhèn zhě wǔ shí nián. xiōng shì qīn, lǐ jū xùn nán, jiàn yóu shì wēi chuán zhōng. pǔ yóu fù yīn lǚ qiān jīng yíng fù jiāng. chóng zhēn liù nián, zéi lìn jī nán, mìng pǔ yǔ ní chǒng wèi zǒng bīng guān, jiāng jīng jūn liù qiān, jiān yǐ zhōng guān yáng yīng cháo lú jiǔ dé, lǚ yǒu zhǎn huò gōng, jìn yòu dū du. míng nián dài cáo wén zhào zhèn dà tóng, jìn zuǒ dū du. jiǔ nián qiū, dū chéng bèi bīng, zhào pǔ rù wèi, lài mǎng yī cǎi bì, jìng wú gōng. shí yī nián jiā tài zǐ tài bǎo. shì dōng, cóng zǒng dū lú xiàng shēng rù wèi, fāng zhàn luán chéng shù lù jiān. huò yán dà tóng yǒu jǐng jí yǐn bīng guī. jí shì jiù jǐn zhōu, yǐ shǒu táo xià zhào yù. shí wǔ nián wǔ yuè fú zhū.
朴,榆林衛人。父威,官左都督,九佩將印,為提鎮者五十年。兄世欽,里居殉難,見《尤世威傳》中。朴由父蔭屢遷京營副將。崇禎六年,賊躪畿南,命朴與倪寵為總兵官,將京軍六千,監以中官楊應朝、盧九德,屢有斬獲功,進右都督。明年代曹文詔鎮大同,進左都督。九年秋,都城被兵,詔朴入衛,賚蟒衣彩幣,竟無功。十一年加太子太保。是冬,從總督盧象升入衛,方戰欒城、束鹿間。或言大同有警即引兵歸。及是救錦州,以首逃下詔獄。十五年五月伏誅。
kē, qǐ piān bì zhì dà shuài, zhàn gōng yà biàn jiāo, yǔ sān guì tóng shǒu níng yuǎn yǒu gōng. shí liù nián chūn, dū bīng rù wèi, cì yàn wǔ yīng diàn, mìng cóng dà xué shì wú shēn nán zhēng, bù guǒ xíng. míng nián sān yuè cóng lǐ jiàn tài xī zhēng. lǐ zì chéng bīng zhì, kē suì jiàng, fēng huái rén bó.
科,起偏裨至大帥,戰功亞變蛟,與三桂同守寧遠有功。十六年春,督兵入衛,賜宴武英殿,命從大學士吳甡南征,不果行。明年三月從李建泰西征。李自成兵至,科遂降,封懷仁伯。
guǎng ēn, chū cóng hùn tiān hóu wèi dào. jì jiàng, lǚ lì zhàn gōng. sōng shān bài hái, dài mǎ kē zhèn shān hǎi guān. shì nián shí yī yuè, jīng shī jiè yán, guǎng ēn rù wèi, lài yín bì yáng jiǔ. é zhàn lóng wáng kǒu, shāo yǒu zhǎn huò, yǐ jié wén. dì shǐ è guǎng ēn guān wàng, jiàng zhǐ qiào zé, ér jì qí hòu xiào, tè mìng xù gōng. míng nián sì yuè hé bā zhèn bīng zhàn luó shān, xī kuì bài. zǒng dū zhào guāng biàn qǐng dì zhào zhī rù, yòng wèi wǔ jīng lüè. guǎng ēn yǐ dì pín lù dà jiāng, jǐ yòu duō guò, jù bù gǎn zhì, jiǎ suǒ xiǎng míng, dùn zhēn dìng. dà xué shì wú shēn jiāng nán zhēng, mì qǐng dì yán zhǐ dǎi zhì, ér jǐ lì jiù, lǜ zhī jiǎo kòu. guǎng ēn gǎn shén. wú hé, dì qiǎn zhōng guān jī èr wàn jīn kào qí jūn, qiě yù yǐ wēn zhǐ. guǎng ēn suì jiāo, bù wèi shēn yòng, dà lüè lín míng guān, jìng guī shǎn xī. dì bù dé yǐ, mìng lì dū shī sūn chuán tíng bàn zéi. shí yuè, jiá xiàn shī fù, jiā guǎng ēn dàng kòu jiāng jūn, bǐ yuán dào shōu kuì zú yǐ bǎo tóng guān. wèi jǐ, tóng guān yì pò, guǎng ēn xī bēn gù yuán. zéi jiāng zhuī niè jí zhī, jí kāi mén jiàng. zì chéng dà xǐ, wò shǒu gòng yǐn, fēng táo yuán bó.
廣恩,初從混天猴為盜。既降,屢立戰功。松山敗還,代馬科鎮山海關。是年十一月,京師戒嚴,廣恩入衛,賚銀幣羊酒。俄戰龍王口,稍有斬獲,以捷聞。帝始惡廣恩觀望,降旨譙責,而冀其後效,特命敘功。明年四月合八鎮兵戰螺山,悉潰敗。總督趙光抃請帝召之入,用為武經略。廣恩以帝頻戮大將,己又多過,懼不敢至,假索餉名,頓真定。大學士吳甡將南征,密請帝嚴旨逮治,而己力救,率之剿寇。廣恩感甚。無何,帝遣中官齎二萬金犒其軍,且諭以溫旨。廣恩遂驕,不為甡用,大掠臨洺關,徑歸陝西。帝不得已,命隸督師孫傳庭辦賊。十月,郟縣師覆,加廣恩蕩寇將軍,俾緣道收潰卒以保潼關。未幾,潼關亦破,廣恩西奔固原。賊將追躡及之,即開門降。自成大喜,握手共飲,封桃源伯。
tōng, kǒu biàn wú yǒng lüè. jì bài guī, réng zhèn mì yún. qí nián dōng, fèng zhào rù wèi, mìng shǒu yù sān hé píng gǔ. dà qīng bīng xià shān dōng, tōng wěi zhī ér nán, dǐ qīng zhōu, qì bù gǎn yī zhàn. míng nián fù wěi ér běi, zhàn luó shān, bài jī. yǐ, mìng cóng shēn nán zhēng. shēn wèi xíng ér chì, nǎi lìng tōng xiá jì zhèn xī xié. wǔ yuè tài mì yún zǒng bīng guān, mìng jiān xiá zhōng xié sì lù. xún yòng kǒng xī guì yú xī xié, ér mìng tōng zhuān xiá zhōng xié. shí yuè, guān wài yǒu jǐng, mìng lǜ shī fù yuán, yǐ yín pái èr bǎi wèi shǎng gōng yòng. shì dìng, fù yí zhèn xī xié. dì gù tōng hòu, yǒu mǎng yī yù dài zhī cì, zhào jiàn chēng qīng ér bù míng, xī zhī yàn, jiǎng láo bèi zhì. míng nián, zéi bī xuān fǔ, mìng yí shǒu jū yōng, fēng dìng xī bó. wú hé, zéi fàn guān, jí xié zhōng guān dù zhī zhì yíng jiàng, jīng shī suì xiàn.
通,口辯無勇略。既敗歸,仍鎮密雲。其年冬,奉詔入衛,命守御三河、平谷。大清兵下山東,通尾之而南,抵青州,迄不敢一戰。明年復尾而北,戰螺山,敗績。已,命從甡南征。甡未行而斥,乃令通轄薊鎮西協。五月汰密雲總兵官,命兼轄中協四路。尋用孔希貴於西協,而命通專轄中協。十月,關外有警,命率師赴援,以銀牌二百為賞功用。事定,復移鎮西協。帝顧通厚,有蟒衣玉帶之賜,召見稱卿而不名,錫之宴,獎勞備至。明年,賊逼宣府,命移守居庸,封定西伯。無何,賊犯關,即偕中官杜之秩迎降,京師遂陷。
guāng xiān, xiāo jiāng yě, yǔ zéi jiǎo shǎn xī, gōng zuì duō. zì liáo zuǒ qiǎn hái, fèi bù yòng. hòu wén guǎng ēn cóng zéi, yì yì zéi jiàng.
光先,梟將也,與賊角陝西,功最多。自遼左遣還,廢不用。後聞廣恩從賊,亦詣賊降。
yòu yǒu chén yǒng fú zhě, shǒu kāi fēng, shè lǐ zì chéng zhōng mù. jí zì chéng xiàn shān xī, lìng guǎng ēn yù zhī jiàng. yǒng fú jù zhū, yì yóu yù. zì chéng zhé jiàn yǐ shì xìn, nǎi jiàng, fēng wèi wén shuǐ bó. hòu zì chéng bài hái shān xī, yǒng fú wèi shǒu tài yuán, shā jìn fǔ zōng shì dài jǐn.
又有陳永福者,守開封,射李自成中目。及自成陷山西,令廣恩諭之降。永福懼誅,意猶豫。自成折箭以示信,乃降,封為文水伯。後自成敗還山西,永福為守太原,殺晉府宗室殆盡。
liú zhào jī, zì dǐng wéi, liáo dōng rén. sì shì zhí zhǐ huī qiān shì, qiān dū sī qiān shū, lì shān hǎi zǒng bīng guān yóu shì wēi huī xià. chóng zhēn qī nián cóng shì wēi yuán xuān fǔ, yòu cóng jiǎo zhōng yuán zéi. jìn yóu jī, shù luò nán lán cǎo chuān. míng nián yù zéi, zhàn bài shāng bì. wèi jǐ, shì wēi bà, zhào jī jí yóu jī luó dài fēn jiāng qí bīng, yǔ zǔ kuān dà pò zéi rǔ zhōu, zhǎn shǒu qiān liù bǎi yǒu qí. hòu cóng kuān shù yǒu gōng, ér qí bù xià jiē biān jūn, jiǔ shù sī guī, yǔ kuān jūn zào ér zǒu. zǒng lǐ lú xiàng shēng nǎi qiǎn zhī rù qín. qí qiū, jī fǔ yǒu jǐng, shǐ hái shān hǎi, jìng zuò qián zuì jiě zhí, lìng cóng zhēng zì xiào. é yǐ gù shǒu yǒng píng gōng fù zhí, lǚ qiān liáo dōng fù zǒng bīng.
劉肇基,字鼎維,遼東人。嗣世職指揮僉事,遷都司僉書,隸山海總兵官尤世威麾下。崇禎七年從世威援宣府,又從剿中原賊。進游擊,戍雒南蘭草川。明年遇賊,戰敗傷臂。未幾,世威罷,肇基及游擊羅岱分將其兵,與祖寬大破賊汝州,斬首千六百有奇。後從寬數有功,而其部下皆邊軍,久戍思歸,與寬軍噪而走。總理盧象升乃遣之入秦。其秋,畿輔有警,始還山海,竟坐前罪解職,令從征自效。俄以固守永平功復職,屢遷遼東副總兵。
shí èr nián dōng, jì liáo zǒng dū hóng chéng chóu qǐng yòng wèi shǔ zǒng bīng guān, fēn liàn níng yuǎn zhū yíng zú. bīng bù shàng shū fù zōng lóng shāo chí zhī, dì nù, xià zōng lóng yù, zhuó zhào jī dū du qiān shì rèn zhī. míng nián sān yuè, jǐn zhōu yǒu jǐng. chéng chóu mìng wú sān guì xié zhào jī fù sōng shān wèi shēng yuán. sān guì kùn sōng xìng jiān, zhào jī jiù chū zhī, sàng shì zú qiān rén. qī yuè yǔ cáo biàn jiāo děng zhàn huáng tǔ tái jí sōng shān xìng shān. jiǔ yuè, fù zhàn xìng shān, zhào jī jūn shāo què. chéng chóu zhēn bié zhū jiāng, jiě zhào jī zhí, dài yǐ wáng tíng chén. shí qī nián chūn, jiā dū du tóng zhī, tí dū nán jīng dà jiào chǎng, jí fú wáng lì, shǐ kě fǎ dū shī huái yáng, zhào jī qǐng cóng zhēng zì xiào. lǚ jiā zuǒ dū du tài zǐ tài bǎo. kě fǎ yì fēn bù zhū jiāng, zòu jiàn lǐ chéng dòng hè dà chéng wáng zhī gāng lǐ běn shēn hú mào zhēn wèi zǒng bīng guān. chéng dòng zhèn xú zhōu, dà chéng yáng zhōu, zhī gāng kāi fēng. běn shēn mào zhēn lì gāo jié huī xià, wèi qián fēng. ér lìng zhào jī zhù gāo jiā jí, lǐ lóu fèng zhù suī níng, yǐ fáng hé. qī fèng běn gān sù zǒng bīng, yǐ dì shī liú huái yáng jiān yě. gé biāo qián fēng, zé yòng zhāng tiān lù zhù guā zhōu. shí yī yuè, zhào jī qī fèng yǐ kě fǎ mìng móu qǔ sù qiān. chū bā rì dù hé, fù qí chéng. yuè shù rì, dà qīng bīng wéi pī zhōu, jūn chéng běi, zhào jī jūn chéng nán, xiāng chí bàn yuè, dà qīng bīng yǐn qù.
十二年冬,薊遼總督洪承疇請用為署總兵官,分練寧遠諸營卒。兵部尚書傅宗龍稍持之,帝怒,下宗龍獄,擢肇基都督僉事任之。明年三月,錦州有警。承疇命吳三桂偕肇基赴松山為聲援。三桂困松、杏間,肇基救出之,喪士卒千人。七月與曹變蛟等戰黃土台及松山、杏山。九月,復戰杏山,肇基軍稍卻。承疇甄別諸將,解肇基職,代以王廷臣。十七年春,加都督同知,提督南京大教場,及福王立,史可法督師淮、揚,肇基請從征自效。屢加左都督、太子太保。可法議分布諸將,奏薦李成棟、賀大成、王之綱、李本身、胡茂楨為總兵官。成棟鎮徐州,大成揚州,之綱開封。本身、茂楨隸高傑麾下,為前鋒。而令肇基駐高家集,李樓鳳駐睢寧,以防河。棲鳳本甘肅總兵,以地失留淮、揚間也。閣標前鋒,則用張天祿駐瓜洲。十一月,肇基、棲鳳以可法命謀取宿遷。初八日渡河,復其城。越數日,大清兵圍邳州,軍城北,肇基軍城南,相持半月,大清兵引去。
shùn zhì èr nián sān yuè, dà qīng bīng dǐ yáng zhōu, kě fǎ yāo zhū jiāng fù yuán. dú zhào jī zì bái yáng hé qū fù, guò gāo yóu bù jiàn qī zǐ. jì rù chéng, qǐng chéng dà qīng bīng wèi jí, bèi chéng yī zhàn. kě fǎ chí zhòng, zhào jī nǎi fēn shǒu běi mén, fā pào shāng wéi zhě. yǐ ér chéng pò, lǜ suǒ bù sì bǎi rén xiàng zhàn, gé shā shù bǎi rén. hòu qí lái yì zhòng, lì bù zhī, yī jūn jiē méi. fù jiāng yǐ bāng cái mǎ yīng kuí zhuāng zi gù děng jiē tóng sǐ.
順治二年三月,大清兵抵揚州,可法邀諸將赴援。獨肇基自白洋河趨赴,過高郵不見妻子。既入城,請乘大清兵未集,背城一戰。可法持重,肇基乃分守北門,發炮傷圍者。已而城破,率所部四百人巷戰,格殺數百人。後騎來益眾,力不支,一軍皆沒。副將乙邦才、馬應魁、莊子固等皆同死。
yǐ bāng cái, qīng zhōu rén. chóng zhēn zhōng, yǐ duì zhǎng jī zéi yú hé nán jiāng běi jiān. dà jiāng huáng dé gōng yǔ zéi zhàn huò shān, dān qí zhú zéi, xiàn nào zhōng. zéi wéi ér shè zhī, mǎ bì, dé gōng tú bù dòu. tiān jiāng mù, jǐn yú èr shǐ. bāng cái dà hū chōng zéi zǒu, dé gōng nǎi dé chū. bāng cái shòu yǐ jǐ mǎ, fēn shǐ yǔ zhī, qiě zǒu qiě shè, yì zhuī qí shí yú rén, shǐ dé jí qí jūn. dé gōng zì shì zhī bāng cái.
乙邦才,青州人。崇禎中,以隊長擊賊於河南、江北間。大將黃得功與賊戰霍山,單騎逐賊,陷淖中。賊圍而射之,馬斃,得功徒步斗。天將暮,僅餘二矢。邦才大呼沖賊走,得功乃得出。邦才授以己馬,分矢與之,且走且射,殪追騎十餘人,始得及其軍。得功自是知邦才。
shí yǒu zhāng héng zhě, yì yǐ xiāo gǎn míng. zéi wéi lù ān jí, zǒng dū mǎ shì yīng jiù zhī. fǔ zhì, chì qí zuǒ yòu fù jiāng, ér hào yú jūn zhōng yuē: shú wèi yǐ bāng cái zhāng héng zhě? liǎng rén rù yè, jí dié bǔ fù jiāng, yǐ qí bīng shòu zhī, yuē: wèi wǒ rù lù ān, qǔ zhī zhōu zhuàng lái bào. liǎng rén chū, jí jiǎn jīng qí èr bǎi, yè chōng zéi zhèn ér rù, rào chéng dà hū, yuē: dà jūn zhì yǐ, gù shǒu wù xiè! chéng zhōng rén xǐ, shǒu yì jiān. liǎng rén cù zhī zhōu shǔ zhuàng, fù duó wéi chū, bù sǔn yī qí.
時有張衡者,亦以驍敢名。賊圍六安急,總督馬士英救之。甫至,斥其左右副將,而號於軍中曰:「孰為乙邦才、張衡者?」兩人入謁,即牒補副將,以其兵授之,曰:「為我入六安,取知州狀來報。」兩人出,即簡精騎二百,夜沖賊陣而入,繞城大呼,曰:「大軍至矣,固守勿懈!」城中人喜,守益堅。兩人促知州署狀,復奪圍出,不損一騎。
shí yǐng shòu lù ān huò shān zhū zhōu xiàn shù bèi kòu, bāng cái dà xiǎo shí yú zhàn, xián yǒu gōng. jí kě fǎ zhèn yáng zhōu, xié zhī xíng. zhì shì zhàn bài, zì wěn sǐ.
時潁、壽、六安、霍山諸州縣數被寇,邦才大小十餘戰,咸有功。及可法鎮揚州,攜之行。至是戰敗,自刎死。
mǎ yīng kuí, zì shǒu qīng, guì chí rù. chū wèi xiǎo jiāng, lǜ jiā dīng wǔ shí rén xún cūn luò jiān. cù yù zéi, zhòng jù yù bēn. yīng kuí dà shēng yuē: wù bù sǐ! sǐ, mìng yě. lián fā èr shǐ yì èr zéi, zéi jí tuì. kě fǎ yīn bá wèi fù zǒng bīng, bǐ lǐng qí gǔ. měi zhàn pī bái jiǎ, dà shū jǐn zhōng bào guó sì zì yú bèi, zhì shì xiàng zhàn sǐ.
馬應魁,字守卿,貴池入。初為小將,率家丁五十人巡村落間。猝遇賊,眾懼欲奔。應魁大聲曰:「勿怖死!死,命也。」連發二矢殪二賊,賊即退。可法因拔為副總兵,俾領旗鼓。每戰披白甲,大書「盡忠報國」四字於背,至是巷戰死。
zhuāng zi gù, zì xiàn bó, liáo dōng rén, nián shí sān, shā rén wáng mìng. hòu cóng jūn yǒu gōng, jī guān zhì cān jiāng. cháng cóng shān xī zǒng bīng xǔ dìng guó jiù kāi fēng, jūn bàn dào zào guī, dìng guó huò zuì. zi gù jí yú zhòng, dé miǎn yì. hòu kě fǎ chū zhèn, yòng wèi fù zǒng bīng, bǐ xìng tún yú xú zhōu guī dé jiān. zi gù mù zhuàng shì qī bǎi rén, yǐ chì xīn bào guó wèi hào. wén yáng zhōu bèi wéi, lǜ zhòng chí jiù, sān rì ér zhì. chéng jiāng pò, yù yōng kě fǎ chū chéng, yù dà qīng bīng, gé dòu sǐ.
莊子固,字憲伯,遼東人,年十三,殺人亡命。後從軍有功,積官至參將。嘗從山西總兵許定國救開封,軍半道噪歸,定國獲罪。子固輯餘眾,得免議。後可法出鎮,用為副總兵,俾興屯於徐州、歸德間。 子固募壯士七百人,以赤心報國為號。聞揚州被圍,率眾馳救,三日而至。城將破,欲擁可法出城,遇大清兵,格鬥死。
tā ruò fù jiāng lóu tǐng jiāng yún lóng lǐ yù, cān jiāng táo guó zuò xǔ jǐn féng guó yòng chén guāng yù lǐ lóng xú chún rén, yóu jī lǐ dà zhōng sūn kāi zhōng, dū sī yáo huái lóng jiě xué céng děng shí yú rén, jiē yǐ xiàng zhàn sǐ.
他若副將樓挺、江雲龍、李豫,參將陶國祚、許謹、馮國用、陳光玉、李隆、徐純仁,游擊李大忠、孫開忠,都司姚懷龍、解學曾等十餘人,皆以巷戰死。
zàn yuē: jīn guó fèng zhī shàn shǒu, cáo biàn jiāo zhī lì zhàn, jūn wú kuì liáng jiāng cái. rán ér yùn yí shì yì, nán yú jiàn gōng, ér yì yú cuò bài, suì zhì móu yǒng jiān chù, yǐ shēn xùn zhī. gài tiān mìng yǒu guī, mò zhī wèi ér wèi zhě yǐ.
贊曰:金國鳳之善守,曹變蛟之力戰,均無愧良將材。然而運移事易,難於建功,而易於挫敗,遂至謀勇兼絀,以身殉之。蓋天命有歸,莫之為而為者矣。