wén yuàn sì
◎文苑四
lǐ wéi zhēn hǎo jìng xú wèi tú lóng wáng zhì dēng yú yǔn wén wáng shū chéng qú jiǔ sī táng shí shēng lóu jiān lǐ liú fāng chéng jiā suì jiāo hóng huáng huī chén rén xī dǒng qí chāng mò rú zhōng xíng dòng mǐ wàn zhōng yuán hóng dào zhōng xīng tán yuán chūn wáng wéi jiǎn lǐ rì huá cáo xué quán céng yì zhuàn wáng zhì jiān ài nán yīng zhāng shì chún luó wàn zǎo chén jì tài zhāng pǔ zhāng cǎi
○李維楨(郝敬) 徐渭(屠隆) 王穉登(俞允文 王叔承) 瞿九思唐時升(婁堅 李流芳 程嘉燧) 焦竑(黃輝 陳仁錫) 董其昌(莫如忠邢侗 米萬鍾) 袁宏道(鍾惺 譚元春)王惟儉(李日華) 曹學佺(曾異撰)王志堅 艾南英(章世純 羅萬藻 陳際泰) 張溥(張采)
lǐ wéi zhēn, zì běn níng, jīng shān rén. fù yù, fú jiàn bù zhèng shǐ. wéi zhēn jǔ lóng qìng èr nián jìn shì, yóu shù jí shì shòu biān xiū. wàn lì shí, mù zōng shí lù chéng, jìn xiū zhuàn. chū wèi shǎn xī yòu cān yì, qiān tí xué fù shǐ. fú chén wài liáo, jǐ sān shí nián. tiān qǐ chū, yǐ bù zhèng shǐ jiā jū, nián qī shí yú yǐ. huì cháo yì dēng yòng qí jiù, zhào wèi nán jīng tài pú qīng, xuán gǎi tài cháng, wèi fù. wén jiàn guān yǒu yán, cí bù jiù. shí fāng xiū shén zōng shí lù, gěi shì zhōng xuē dà zhōng tè shū jiàn zhī, wèi jí yòng. sì nián sì yuè, tài cháng qīng dǒng qí chāng fù jiàn zhī, nǎi zhào wèi lǐ bù yòu shì láng, fǔ sān yuè jìn shàng shū, bìng zài nán jīng. wéi zhēn yuán shǐ shì qǐ yòng, nǎi guǎn zhōng zhū chén dàn qí yǐ qián bèi yā jǐ, bù lìng rù guǎn, dàn chāo qiān qí guān. wéi zhēn yì yǐ nián shuāi, míng nián zhēng yuè lì qǐ hái gǔ qù. yòu míng nián zú yú jiā, nián bā shí. chóng zhēn shí, zèng tài zǐ tài bǎo.
李維楨,字本寧,京山人。父裕,福建布政使。維楨舉隆慶二年進士,由庶吉士授編修。萬曆時,《穆宗實錄》成,進修撰。出為陝西右參議,遷提學副使。浮沉外僚,幾三十年。天啟初,以布政使家居,年七十餘矣。會朝議登用耆舊,召為南京太僕卿,旋改太常,未赴。聞諫官有言,辭不就。時方修《神宗實錄》,給事中薛大中特疏薦之,未及用。四年四月,太常卿董其昌復薦之,乃召為禮部右侍郎,甫三月進尚書,並在南京。維楨緣史事起用,乃館中諸臣憚其以前輩壓己,不令入館,但超遷其官。維楨亦以年衰,明年正月力乞骸骨去。又明年卒於家,年八十。崇禎時,贈太子太保。
wéi zhēn ruò guàn dēng cháo, bó wén qiáng jì, yǔ tóng guǎn xǔ guó qí míng. guǎn zhōng wèi zhī yǔ yuē: jì bù dé, wèn lǎo xǔ zuò bù dé, wèn xiǎo lǐ. wéi zhēn wèi rén, lè yì kuò dá, bīn kè zá jìn. qí wén zhāng, hóng sì yǒu cái qì, hǎi nèi qǐng qiú zhě wú xū rì, néng qū qǔ yǐ fù qí suǒ wàng. bēi bǎn zhī wén, zhào yào sì yì. mén xià shì zhāo fù rén dà jiǎ, shòu qǔ jīn qián, dài wèi qǐng qǐ, yì yīng zhī wú juàn, fù zhòng míng chuí sì shí nián. rán wén duō shuài yì yīng chóu, pǐn gé bù néng gāo yě.
維楨弱冠登朝,博聞強記,與同館許國齊名。館中為之語曰:「記不得,問老許;做不得,問小李。」維楨為人,樂易闊達,賓客雜進。其文章,弘肆有才氣,海內請求者無虛日,能屈曲以副其所望。碑版之文,照耀四裔。門下士招富人大賈,受取金錢,代為請乞,亦應之無倦,負重名垂四十年。然文多率意應酬,品格不能高也。
yì rén hǎo jìng, zì zhòng yú. fù chéng jiàn, jǔ yú xiāng, guān sù níng zhī xiàn. jìng yòu chēng shén tóng, xìng tuò chí, cháng shā rén xì yù. wéi zhēn, qí fù zhí yě, yuán chū zhī, guǎn yú jiā. shǐ zhé jié dú shū, jǔ wàn lì shí qī nián jìn shì. lì zhī jìn yún yǒng jiā èr xiàn, bìng yǒu néng shēng. zhēng shòu lǐ kē gěi shì zhōng, qǐ jiǎ guī yǎng. jiǔ zhī, bǔ hù kē, shù yǒu suǒ lùn zòu.
邑人郝敬,字仲輿。父承健,舉於鄉,官肅寧知縣。敬幼稱神童,性跅弛,嘗殺人系獄。維楨,其父執也,援出之,館於家。始折節讀書,舉萬曆十七年進士。歷知縉雲、永嘉二縣,並有能聲。征授禮科給事中,乞假歸養。久之,補戶科,數有所論奏。
shān dōng shuì jiān chén zēng tān héng, wèi yì dōu zhī xiàn wú zōng yáo suǒ zòu, dì bù zuì. jìng shàng yán: kāi cǎi bù bà, zé bì xià míng zhǐ bù guò wèi yú nòng chén mín zhī xū wén. qǐ xiān tíng zhǐ, rán hòu yǐ zōng yáo suǒ zòu xià fǔ àn kān hé, zhèng zēng bù fǎ zhī zuì. bù tīng. qǐng zhī, shān dōng xún fǔ yǐn yīng yuán yì jí lùn zēng zuì, dì nù, qiè zé yīng yuán, chì wán yáo wèi mín. jìng zài shàng yán: bì xià chù chén zēng yī shì, shén shī zhòng xīn. dì nù, duó fèng yī nián. dì qiǎn zhōng guān gāo cǎi què shuì jīng kǒu, jì lù què shuì yí zhēn, jìng fù lì jiàn. zōng yáo zhī hé zēng yě, zēng nù shén, wū jié qí zāng sī, cí lián qīng zhōu yī fǔ guān liáo, páng yǐn shāng mín wú shí fèng děng, qǐng jiē jí méi, dì zhé kě zhī. jìng fù lì dǐ zēng, qǐ sù qǐn qí zòu, yì bù nà. zuò shì, zhé zhī jiāng yīn xiàn. tān wū bù jiǎn, wù lùn jiē bù yǔ, suì tóu hé guī, dù mén zhe shū. chóng zhēn shí èr nián zú.
山東稅監陳增貪橫,為益都知縣吳宗堯所奏,帝不罪。敬上言:「開採不罷,則陛下明旨不過為愚弄臣民之虛文。乞先停止,然後以宗堯所奏下撫按勘核,正增不法之罪。」不聽。頃之,山東巡撫尹應元亦極論增罪,帝怒,切責應元,斥完堯為民。敬再上言:「陛下處陳增一事,甚失眾心。」帝怒,奪俸一年。帝遣中官高寀榷稅京口,暨祿榷稅儀真,敬復力諫。宗堯之劾增也,增怒甚,誣訐其贓私,詞連青州一府官僚,旁引商民吳時奉等,請皆籍沒,帝輒可之。敬復力詆增,乞速寢其奏,亦不納。坐事,謫知江陰縣。貪污不檢,物論皆不予,遂投劾歸,杜門著書。崇禎十二年卒。
xú wèi, zì wén zhǎng, shān yīn rén. shí yú suì fǎng yáng xióng jiě cháo zuò shì huǐ, zhǎng shī tóng lǐ jì běn. wèi zhū shēng, yǒu shèng míng. zǒng dū hú zōng xiàn zhāo zhì mù fǔ, yǔ shè yú yín yín shěn míng chén tóng xiàn shū jì. zōng xiàn dé bái lù, jiāng xiàn zhū cháo, lìng wèi cǎo biǎo, bìng tā kè cǎo jì suǒ shàn xué shì, zé qí yóu shàng zhī. xué shì yǐ wèi biǎo jìn, shì zōng dà yuè, yì chǒng yì zōng xiàn, zōng xiàn yǐ shì yì zhòng wèi. zōng xiàn cháng yàn jiāng lì yú làn kē shān, jiǔ hān lè zuò, míng chén zuò náo gē shí zhāng, zhōng yǒu yún xiá xiàng duǎn bīng xiāng jiē chù, shā rén rú cǎo bù wén shēng. zōng xiàn qǐ, lǚ qí xū yuē: hé wù shěn shēng, xióng kuài nǎi ěr! jí mìng kè yú shí, chǒng lǐ yǔ wèi liè. dū fǔ shì yán zhòng, jiāng lì mò gǎn yǎng shì. wèi jiǎo jīn bù yī, zhǎng yī zòng tán. mù zhōng yǒu jí xū, yè shēn kāi jǐ mén yǐ dài. wèi huò zuì bù zhì, zōng xiàn gù shàn zhī. yín míng chén yì pō fù yá àn, yǐ kǎn zhí jiàn lǐ.
徐渭,字文長,山陰人。十餘歲仿揚雄《解嘲》作《釋毀》,長師同里季本。為諸生,有盛名。總督胡宗憲招致幕府,與歙余寅、鄞沈明臣同憲書記。宗憲得白鹿,將獻諸朝,令渭草表,並他客草寄所善學士,擇其尤上之。學士以渭表進,世宗大悅,益寵異宗憲,宗憲以是益重渭。宗憲嘗宴將吏於爛柯山,酒酣樂作,明臣作《鐃歌》十章,中有雲「狹巷短兵相接處,殺人如草不聞聲」。宗憲起,捋其須曰:「何物沈生,雄快乃爾!」即命刻於石,寵禮與渭埒。督府勢嚴重,將吏莫敢仰視。渭角巾布衣,長揖縱談。幕中有急需,夜深開戟門以待。渭或醉不至,宗憲顧善之。寅、明臣亦頗負崖岸,以侃直見禮。
wèi zhī bīng, hào qí jì, zōng xiàn qín xú hǎi, yòu wáng zhí, jiē yù qí móu. jí zōng xiàn shì, pō héng. jí zōng xiàn xià yù, wèi jù huò, suì fā kuáng, yǐn jù zhuī zì ěr, shēn shù cùn, yòu yǐ chuí suì shèn náng, jiē bù sǐ. yǐ, yòu jī shā jì qī, lùn sǐ xì yù, lǐ rén zhāng yuán biàn lì jiù dé miǎn. nǎi yóu jīn líng, dǐ xuān liáo, zòng guān zhū biān è sāi, shàn lǐ chéng liáng zhū zi. rù jīng shī, zhǔ yuán biàn. yuán biàn dǎo yǐ lǐ fǎ, wèi bù néng cóng, jiǔ zhī nù ér qù. hòu yuán biàn zú, bái yī wǎng diào, fǔ guān tòng kū, bù gào xìng míng qù.
渭知兵,好奇計,宗憲擒徐海,誘王直,皆預其謀。藉宗憲勢,頗橫。及宗憲下獄,渭懼禍,遂發狂,引巨錐剚耳,深數寸,又以椎碎腎囊,皆不死。已,又擊殺繼妻,論死系獄,里人張元忭力救得免。乃游金陵,抵宣、遼,縱觀諸邊厄塞,善李成梁諸子。入京師,主元忭。元忭導以禮法,渭不能從,久之怒而去。後元忭卒,白衣往吊,撫棺慟哭,不告姓名去。
wèi tiān cái chāo yì, shī wén jué chū lún bèi. shàn cǎo shū, gōng xiě huā cǎo zhú shí. cháng zì yán: wú shū dì yī, shī cì zhī, wén cì zhī, huà yòu cì zhī. dāng jiā jìng shí, wáng lǐ chàng qī zǐ shè, xiè zhēn yǐ bù yì pī bìn. wèi fèn qí yǐ xuān miǎn yā wéi bù, shì bù rù èr rén dǎng. hòu èr shí nián, gōng ān yuán hóng dào yóu yuè zhōng, dé wèi cán zhì yǐ shì jì jiǔ táo wàng líng, xiāng yǔ jī shǎng, kè qí jí xíng shì.
渭天才超軼,詩文絕出倫輩。善草書,工寫花草竹石。嘗自言:「吾書第一,詩次之,文次之,畫又次之。」當嘉靖時,王、李倡七子社,謝榛以布衣被擯。渭憤其以軒冕壓韋布,誓不入二人黨。後二十年,公安袁宏道游越中,得渭殘帙以示祭酒陶望齡,相與激賞,刻其集行世。
yín, zì zhòng fáng. míng chén, zì jiā zé. jiē yǒu shī míng.
寅,字仲房。明臣,字嘉則。皆有詩名。
tú lóng zhě, zì zhǎng qīng, míng chén tóng yì rén yě. shēng yǒu yì cái, cháng xué shī yú míng chén, luò bǐ shù qiān yán lì jiù. zú rén dà shān lǐ rén zhāng shí chè fāng wèi guì guān, gòng xiāng yán yù, míng dà zào. jǔ wàn lì wǔ nián jìn shì, chú yǐng shàng zhī xiàn, diào fán qīng pǔ. shí zhāo míng shì yǐn jiǔ fù shī, yóu jiǔ fēng sān mǎo, yǐ xiān lìng zì xǔ, rán yú lì shì bù fèi, shì mín jiē ài dài zhī. qiān lǐ bù zhǔ shì.
屠隆者,字長卿,明臣同邑人也。生有異才,嘗學詩於明臣,落筆數千言立就。族人大山、里人張時徹方為貴官,共相延譽,名大噪。舉萬曆五年進士,除潁上知縣,調繁青浦。時招名士飲酒賦詩,游九峰、三泖,以仙令自許,然於吏事不廢,士民皆愛戴之。遷禮部主事。
xī níng hóu sòng shì ēn xiōng shì lóng, yàn yóu shén huān. xíng bù zhǔ shì yú xiǎn qīng zhě, xiǎn rén yě, cháng wèi lóng suǒ dǐ, xīn hèn zhī. jié lóng yǔ shì ēn yín zòng, cí lián lǐ bù shàng shū chén jīng bāng. lóng děng shàng shū zì lǐ, bìng liè xiǎn qīng xié chóu wū xiàn zhuàng. suǒ sī nǎi liǎng chù zhī, ér tíng shì ēn fèng bàn suì. lóng guī, dào qīng pǔ, fù lǎo wèi liǎn tián qiān mǔ, qǐng xǐ jū. lóng bù xǔ, huān yǐn sān rì xiè qù.
西寧侯宋世恩兄事隆,宴遊甚歡。刑部主事俞顯卿者,險人也,嘗為隆所詆,心恨之。訐隆與世恩淫縱,詞連禮部尚書陳經邦。隆等上疏自理,並列顯卿挾仇誣陷狀。所司乃兩黜之,而停世恩俸半歲。隆歸,道青浦,父老為斂田千畝,請徙居。隆不許,歡飲三日謝去。
guī yì zòng qíng shī jiǔ, hǎo bīn kè, mài wén wèi huó. shī wén lǜ bù jīng yì, yī huī shù zhǐ. cháng xì mìng liǎng rén duì àn niān èr tí, gè fù bǎi yùn, duō jiē zhī jiān èr zhāng bìng jiù. yòu yǔ rén duì yì, kǒu sòng shī wén, mìng rén shū zhī, shū bù dǎi sòng yě.
歸益縱情詩酒,好賓客,賣文為活。詩文率不經意,一揮數紙。嘗戲命兩人對案拈二題,各賦百韻,咄嗟之間二章並就。又與人對弈,口誦詩文,命人書之,書不逮誦也。
zi fù shěn shì, xiū zhuàn mào xué nǚ, yǔ lóng nǚ yáo sè bìng néng shī. lóng yǒu suǒ zuò, liǎng rén zhé hé zhī. liǎng jiā xiōng dì hé kè qí shī, yuē liú xiāng cǎo.
子婦沈氏,修撰懋學女,與隆女瑤瑟並能詩。隆有所作,兩人輒和之。兩家兄弟合刻其詩,曰《留香草》。
wáng zhì dēng, zì bó gǔ, zhǎng zhōu rén. sì suì néng shǔ duì, liù suì shàn bāi kē dà zì, shí suì néng shī, zhǎng yì jùn fā yǒu shèng míng. jiā jìng mò, yóu jīng shī, kè dà xué shì yuán wěi jiā. wěi shì zhū jí shì zǐ mǔ dān shī, bù chēng yì. mìng zhì dēng wèi zhī, yǒu jǐng jù. wěi zhào shù zhū jí shì yuē: jūn bèi zhí wén zhāng, néng dé wáng xiù cái yī jù yé? jiāng jiàn zhī cháo, bù guǒ. lóng qìng chū, fù yóu jīng shī, xú jiē dāng guó, pō xiū hàn yú wěi. huò quàn zhì dēng fú míng yuán gōng kè, bù cóng, kè yàn shì kè yuè èr jí, bèi shū qí shì.
王穉登,字伯谷,長洲人。四歲能屬對,六歲善擘窠大字,十歲能詩,長益駿發有盛名。嘉靖末,游京師,客大學士袁煒家。煒試諸吉士紫牡丹詩,不稱意。命穉登為之,有警句。煒召數諸吉士曰:「君輩職文章,能得王秀才一句耶?」將薦之朝,不果。隆慶初,復游京師,徐階當國,頗修憾於煒。或勸穉登弗名袁公客,不從,刻《燕市》、《客越》二集,備書其事。
wú zhōng zì wén zhēng míng hòu, fēng yǎ wú dìng shǔ. zhì dēng cháng jí zhēng míng mén, yáo jiē qí fēng, zhǔ cí hàn zhī xí zhě sān shí yú nián. jiā lóng wàn lì jiān, bù yī shān rén yǐ shī míng zhě shí shù, yú yǔn wén wáng shū chéng shěn míng chén bèi yóu wèi shì suǒ chēng, rán shēng huá xuǎn hè, zhì dēng wèi zuì. shēn shí xíng yǐ yuán lǎo lǐ jū, tè xiāng tuī zhòng. wáng shì zhēn yǔ tóng jùn yǒu shàn, gù bù shèn tuī zhī. jí shì zhēn mò, qí zhòng zi shì sù zuò shì xì yù, zhì dēng wèi qīng shēn jiù yuán, rén yǐ shì zhòng qí fēng yì. wàn lì zhōng, zhào xiū guó shǐ, dà xué shì zhào zhì gāo bèi jiàn zhì dēng jí qí tóng yì wèi xué lǐ jiāng dū lù bì huáng gāng wáng yī míng. yǒu zhào zhēng yòng, wèi shàng, ér shǐ jú bà. zú nián qī shí yú. zi liú, zì yì fáng, yì yǐ shī míng.
吳中自文徵明後,風雅無定屬。穉登嘗及征明門,遙接其風,主詞翰之席者三十餘年。嘉、隆、萬曆間,布衣、山人以詩名者十數,俞允文、王叔承、沈明臣輩尤為世所稱,然聲華烜赫,穉登為最。申時行以元老里居,特相推重。王世貞與同郡友善,顧不甚推之。及世貞歿,其仲子士驌坐事系獄,穉登為傾身救援,人以是重其風義。萬曆中,詔修國史,大學士趙志皋輩薦穉登及其同邑魏學禮、江都陸弼、黃岡王一鳴。有詔徵用,未上,而史局罷。卒年七十餘。子留,字亦房,亦以詩名。
yú yǔn wén, zì zhòng wèi, kūn shān rén. qí fù jǔ jìn shì, guān dà lǐ píng shì. yǔn wén nián shí wǔ wèi mǎ ān shān fù, yuán jù gāi bó. nián wèi sì shí, xiè qù zhū shēng, zhuān lì yú shī wén shū fǎ. yǔ wáng shì zhēn shàn, ér bù xǐ lǐ pān lóng shī, qí chí lùn bù gǒu tóng rú cǐ.
俞允文,字仲蔚,崑山人。其父舉進士,官大理評事。允文年十五為《馬鞍山賦》,援據該博。年未四十,謝去諸生,專力於詩文書法。與王世貞善,而不喜李攀龍詩,其持論不苟同如此。
wáng shū chéng, zì chéng fù, wú jiāng rén. shǎo gū, zhì jīng shēng yè, yǐ hào gǔ xiè qù. pín, zhuì fù jiā, wèi fù wēng suǒ suì, bù yǔ yī qián, nǎi xié fù guī fèng mǔ, pín yì shén. rù dōu, kè dà xué shì lǐ chūn fāng suǒ. xìng shì jiǔ, chūn fāng yǒu suǒ zhuàn shù, mì zhī, wǎng wǎng wò jiǔ lóu, qiàn shēn fú kěn yīng. jiǔ zhī, nǎi xiè guī. tài cāng wáng xī jué, qí bù yī jiāo yě. zài zhào, huì yǒu sān wáng bìng fēng zhī yì, shū chéng yí shū shù qiān yán, wèi dāng yǐn dà yì yǐ qù jiù lì zhēng, bù dāng yī wéi liǎng duān, fù zhǔ ēn, gū wù wàng. xī jué dé shū tàn fú. qí shī, jí wèi shì zhēn xiōng dì suǒ xǔ. zú yú wàn lì zhōng.
王叔承,字承父,吳江人。少孤,治經生業,以好古謝去。貧,贅婦家,為婦翁所遂,不予一錢,乃攜婦歸奉母,貧益甚。入都,客大學士李春芳所。性嗜酒,春芳有所撰述,覓之,往往臥酒樓,欠伸弗肯應。久之,乃謝歸。太倉王錫爵,其布衣交也。再召,會有三王並封之議,叔承遺書數千言,謂當引大義以去就力爭,不當依違兩端,負主恩,辜物望。錫爵得書嘆服。其詩,極為世貞兄弟所許。卒於萬曆中。
qú jiǔ sī, zì ruì fū, huáng méi rén. fù chéng, jiā jìng sān shí èr nián jìn shì. lì guān guǎng píng zhī fǔ. záo zhǎng qú sān bǎi lǐ, yǐn shuǐ wèi sì zhá, dé tián shù shí wàn mǔ. zú yú guān. jiǔ sī shí suì cóng fù huàn jí ān, shì luó hóng xiān. shí wǔ zuò dìng zhì lùn. hòu cóng tóng jùn gěng dìng xiàng yóu, xué yì jìn. jǔ wàn lì yuán nián xiāng shì. jū èr nián, xiàn lìng zhāng wéi hàn wéi zhì kē pài, mín jù ōu zhī, wéi hàn zuò jiǔ sī chàng luàn. xún àn yù shǐ xiàng chéng hé wéi hàn jī biàn. lì bù shàng shū zhāng hàn yán yù shǐ yì fēi shì, jiǔ sī suì zhǎng liú sāi xià. zi jiǎ, nián shí sān, wèi shū shù qiān yán, lì dǐ gōng qīng, sòng fù yuān. jiǎ dì hǎn, yì fú què shàng shū qiú yòu. tú lóng zuò sòng qú shēng shū, biàn gào zhōng wài, féng mèng zhēn yì bái yú chǔ zhōng dāng shì, ér zhāng jū zhèng gù cái jiǔ sī, nǎi huò shì guī. sān shí qī nián, yǐ fǔ àn shū jiàn, shòu hàn lín dài zhào, lì cí bù shòu. zhào yǒu sī suì gěi mǐ liù shí shí, zhōng qí shēn. nǎi zhuàn lè zhāng jí wàn lì wǔ gōng lù, qiǎn hǎn yì què shàng zhī. zú nián qī shí yī. jiǔ sī xué jí ào bó, qí wén zhāng bù yǎ xún, rán yī shí shì gǔ dǔ zhì zhī shì yì xiān qí chóu. jiǎ, zì shì zhī, nián shí jiǔ jǔ yú xiāng, zǎo zú. hǎn, zì yuē yǒu, qī suì néng wén. bái fù yuān shí, wǎng fǎn tú bù, bù bì hán něi, tiān xià chēng shuāng xiào. chóng zhēn shí, pì jǔ zhī zhōu.
瞿九思,字睿夫,黃梅人。父晟,嘉靖三十二年進士。歷官廣平知府。鑿長渠三百里,引水為四閘,得田數十萬畝。卒於官。九思十歲從父宦吉安,事羅洪先。十五作《定志論》。後從同郡耿定向游,學益進。舉萬曆元年鄉試。居二年,縣令張維翰違制苛派,民聚毆之,維翰坐九思倡亂。巡按御史向程劾維翰激變。吏部尚書張瀚言御史議非是,九思遂長流塞下。子甲,年十三,為書數千言,歷抵公卿,訟父冤。甲弟罕,亦伏闕上書求宥。屠隆作《訟瞿生書》,遍告中外,馮夢禎亦白於楚中當事,而張居正故才九思,乃獲釋歸。三十七年,以撫按疏薦,授翰林待詔,力辭不受。詔有司歲給米六十石,終其身。乃撰《樂章》及《萬曆武功錄》,遣罕詣闕上之。卒年七十一。九思學極奧博,其文章不雅馴,然一時嗜古篤志之士亦鮮其儔。甲,字釋之,年十九舉於鄉,早卒。罕,字曰有,七歲能文。白父冤時,往返徒步,不避寒餒,天下稱雙孝。崇禎時,辟舉知州。
táng shí shēng, zì shū dá, jiā dìng rén. fù qīn xùn, yǔ guī yǒu guāng shàn, gù shí shēng zǎo dēng yǒu guāng zhī mén. nián wèi sān shí, xiè jǔ zi yè, zhuān yì gǔ xué. wáng shì zhēn guān nán dōu, yán zhī dǐ shě, yǔ biàn xī yí yì. shí shēng zì yǐ chū guī shì mén, bù kěn fù chēng wáng shì dì zǐ. jí wáng xī jué fāng guó, qí zi héng yāo shí shēng rù dōu, zhí sāi shàng yòng bīng, nì duàn qí qíng xíng xū shí, jiāng shuài shèng fù, wú yī shuǎng zhě. jiā pín, hào shī yǔ, guàn yuán yì shū, xiāo rán zì dé. shī yuán bǐ chéng, bù jiā diǎn cuàn, wén dé yǒu guāng zhī chuán. yǔ lǐ rén lóu jiān chéng jiā suì bìng chēng yuē liàn chuān sān lǎo. zú yú chóng zhēn jiǔ nián, nián bā shí yǒu liù.
唐時升,字叔達,嘉定人。父欽訓,與歸有光善,故時升早登有光之門。年未三十,謝舉子業,專意古學。王世貞官南都,延之邸舍,與辨晰疑義。時升自以出歸氏門,不肯復稱王氏弟子。及王錫爵枋國,其子衡邀時升入都,值塞上用兵,逆斷其情形虛實,將帥勝負,無一爽者。家貧,好施予,灌園藝蔬,蕭然自得。詩援筆成,不加點竄,文得有光之傳。與里人婁堅、程嘉燧並稱曰「練川三老」。卒於崇禎九年,年八十有六。
lóu jiān, zì zi róu. yòu hǎo xué, qí shī yǒu jiē chū yǒu guāng mén. jiān xué yǒu shī chéng, jīng míng xíng xiū, xiāng lǐ tuī wèi dà shī. gòng yú guó xué, bù shì ér guī. gōng shū fǎ, shī yì qīng xīn. sì míng xiè sān bīn zhī xiàn shì, hé shí shēng jiān jiā suì jí lǐ liú fāng shī kè zhī, yuē jiā dìng sì xiān shēng jí.
婁堅,字子柔。幼好學,其師友皆出有光門。堅學有師承,經明行修,鄉里推為大師。貢於國學,不仕而歸。工書法,詩亦清新。四明謝三賓知縣事,合時升、堅、嘉燧及李流芳詩刻之,曰《嘉定四先生集》。
liú fāng, zì zhǎng héng, wàn lì sān shí sì nián jǔ yú xiāng. gōng shī shàn shū, yóu jīng huì shì. tiān qǐ chū, huì shì běi shàng, dǐ jìn jiāo wén jǐng, fù shī ér fǎn, suì jué yì jìn qǔ.
流芳,字長蘅,萬曆三十四年舉於鄉。工詩善書,尤精繪事。天啟初,會試北上,抵近郊聞警,賦詩而返,遂絕意進取。
chéng jiā suì, zì mèng yáng, xiū níng rén, qiáo jū jiā dìng. gōng shī shàn huà. yǔ tōng zhōu gù yǎng qiān shàn. yǒu rén quàn yì zhī, nǎi dù jiāng yù gǔ sì, yǔ jiǔ rén huān yǐn sān rì yè, fù yǒng gǔ wǔ zhāng, bù jiàn yǎng qiān ér fǎn. chóng zhēn zhōng, cháng shú qián qiān yì yǐ shì láng bà guī, zhú ǒu gēng táng, yāo jiā suì dú shū qí zhōng. yuè shí nián fǎn xiū níng, suì zú, nián qī shí yǒu jiǔ. qiān yì zuì zhòng qí shī, chēng yuē sōng yuán shī lǎo.
程嘉燧,字孟陽,休寧人,僑居嘉定。工詩善畫。與通州顧養謙善。友人勸詣之,乃渡江寓古寺,與酒人歡飲三日夜,賦《詠古》五章,不見養謙而返。崇禎中,常熟錢謙益以侍郎罷歸,築耦耕堂,邀嘉燧讀書其中。閱十年返休寧,遂卒,年七十有九。謙益最重其詩,稱曰松圓詩老。
jiāo hóng, zì ruò hóu, jiāng níng rén. wèi zhū shēng, yǒu shèng míng. cóng dū xué yù shǐ gěng dìng xiàng xué, fù zhì yí yú luó rǔ fāng. jǔ jiā jìng sì shí sān nián xiāng shì, xià dì hái. dìng xiàng lín shí sì jùn míng shì dú shū chóng zhèng shū yuàn, yǐ hóng wèi zhī zhǎng. jí dìng xiàng lǐ jū, fù wǎng cóng zhī. wàn lì shí qī nián, shǐ yǐ diàn shì dì yī rén guān hàn lín xiū zhuàn, yì tǎo xí guó cháo diǎn zhāng. èr shí èr nián, dà xué shì chén yú bì jiàn yì xiū guó shǐ, yù hóng zhuān lǐng qí shì, hóng xùn xiè, nǎi xiān zhuàn jīng jí zhì, qí tā lǜ wú suǒ zhuàn, guǎn yì jìng bà. hàn lín jiào xiǎo nèi shì shū zhě, zhòng shì wèi jù wén, hóng dú yuē: cǐ cáo tā rì zài dì zuǒ yòu, ān dé hū zhī. qǔ gǔ yǎn rén shàn è, shí yǔ lùn shuō.
焦竑,字弱侯,江寧人。為諸生,有盛名。從督學御史耿定向學,復質疑於羅汝芳。舉嘉靖四十三年鄉試,下第還。定向遴十四郡名士讀書崇正書院,以竑為之長。及定向里居,復往從之。萬曆十七年,始以殿試第一人官翰林修撰,益討習國朝典章。二十二年,大學士陳於陛建議修國史,欲竑專領其事,竑遜謝,乃先撰《經籍志》,其他率無所撰,館亦竟罷。翰林教小內侍書者,眾視為具文,竑獨曰:「此曹他日在帝左右,安得忽之。」取古奄人善惡,時與論說。
huáng zhǎng zi chū gé, hóng wèi jiǎng guān. gù shì, jiǎng guān jìn jiǎng hǎn yǒu wèn zhě. hóng jiǎng bì, xú yuē: bó xué shěn wèn, gōng yòng wéi jūn, fū chén huò wèi jǐn, wéi diàn xià cì míng wèn. huáng zhǎng zi chēng shàn, rán wú suǒ zhì nán yě. yī rì, hóng fù jìn yuē: diàn xià yán bù yì fā, dé wú huì qí wù yé? jiě zé yǒu wù, wèn fù hé wù? gǔ rén bù chǐ xià wèn, yuàn yǐ wèi fǎ. huáng zhǎng zi fù chēng shàn, yì jìng wú suǒ wèn. hóng nǎi yǔ tóng liè móu xiān qǐ qí duān, shì jiǎng shùn diǎn, hóng jǔ jī yú zhòng, shě jǐ cóng rén wèi wèn. huáng zhǎng zǐ yuē: jī zhě, kǎo yě. kǎo jí zhòng sī, rán hòu shě jǐ zhī duǎn, cóng rén zhī zhǎng. yòu yī rì, jǔ shàng dì jiàng zhōng, ruò yǒu héng xìng. huáng zhǎng zǐ yuē: cǐ wú tā, jí tiān mìng zhī wèi xìng yě. shí fāng shí sān líng, dá wèn wú zhì, hóng yì jié chéng qǐ dí. cháng jiǎng cì, qún niǎo fēi míng, huáng zhǎng zi yǎng shì, hóng chuò jiǎng sù lì. huáng zhǎng zi liǎn róng tīng, nǎi fù jiǎng rú chū. hóng cháng cǎi gǔ chǔ jūn shì kě wèi fǎ jiè zhě wèi yǎng zhèng tú shuō, nǐ jìn zhī. tóng guān guō zhèng yù bèi è qí bù xiāng wén, mù wèi jiǎ yù, hóng suì zhǐ. hóng jì fù zhòng míng, xìng fù shū zhí, shí shì yǒu bù kě, zhé xíng zhī yán lùn, zhèng fǔ yì è zhī, zhāng wèi yóu shén. èr shí wǔ nián zhǔ shùn tiān xiāng shì, jǔ zi cáo fān děng jiǔ rén wén duō xiǎn dàn yǔ, hóng bèi hé, zhé fú níng zhōu tóng zhī. suì yú dà jì, fù juān zhì, hóng suì bù chū.
皇長子出閣,竑為講官。故事,講官進講罕有問者。竑講畢,徐曰:「博學審問,功用維均,敷陳或未盡,惟殿下賜明問。」皇長子稱善,然無所質難也。一日,竑復進曰:「殿下言不易發,得毋諱其誤耶?解則有誤,問復何誤?古人不恥下問,願以為法。」皇長子復稱善,亦竟無所問。竑乃與同列謀先啟其端,適講《舜典》,竑舉「稽於眾,捨己從人」為問。皇長子曰:「稽者,考也。考集眾思,然後舍己之短,從人之長。」又一日,舉「上帝降衷,若有恆性」。皇長子曰:「此無他,即天命之謂性也。」時方十三齡,答問無滯,竑亦竭誠啟迪。嘗講次,群鳥飛鳴,皇長子仰視,竑輟講肅立。皇長子斂容聽,乃復講如初。竑嘗采古儲君事可為法戒者為《養正圖說》,擬進之。同官郭正域輩惡其不相聞,目為賈譽,竑遂止。竑既負重名,性復疏直,時事有不可,輒形之言論,政府亦惡之,張位尤甚。二十五年主順天鄉試,舉子曹蕃等九人文多險誕語,竑被劾,謫福寧州同知。歲余大計,復鐫秩,竑遂不出。
hóng bó jí qún shū, zì jīng shǐ zhì bài guān zá shuō, wú bù yān guàn. shàn wèi gǔ wén, diǎn zhèng xún yǎ, zhuō rán míng jiā. jí míng dàn yuán, hóng suǒ zì hào yě. jiǎng xué yǐ rǔ fāng wèi zōng, ér shàn dìng xiàng xiōng dì jí lǐ zhì, shí pō yǐ chán xué jī zhī. wàn lì sì shí bā nián zú, nián bā shí. xī zōng shí, yǐ xiān cháo jiǎng dú ēn, fù guān, zèng yù dé, cì jì yīn zi. fú wáng shí, zhuī shì wén duān. zi rùn shēng, jiàn zhōng yì chuán.
竑博極群書,自經史至稗官、雜說,無不淹貫。善為古文,典正馴雅,卓然名家。集名《澹園》,竑所自號也。講學以汝芳為宗,而善定向兄弟及李贄,時頗以禪學譏之。萬曆四十八年卒,年八十。熹宗時,以先朝講讀恩,復官,贈諭德,賜祭蔭子。福王時,追諡文端。子潤生,見《忠義傳》。
huáng huī, zì píng qiàn, yī zì zhāo sù, nán chōng rén. hóng tóng nián jìn shì. yòu yǐng yì, fù zǐ yuán, guān hú guǎng, yù shǐ shǔ xùn yí yù, huī jiǎn lǜ rú lǎo lì. yù shǐ wén ér yì zhī, mìng fù yǐ zhì, shòu qián gǔ jí, yī lǎn zhé jì. shāo zhǎng, bó jí qún shū. nián shí wǔ jǔ xiāng shì dì yī. jiǔ zhī, chéng jìn shì, gǎi shù jí shì. guǎn kè wén zì duō yán xí shú làn, mù wèi hàn lín tǐ, jí lǐ pān lóng wáng shì zhēn zhī xué xíng, zé yòu gǎi ér cóng zhī. huī kè yì xué gǔ, yī yǐ hán ōu wèi shī, guǎn gé wén shāo biàn. shí tóng guǎn zhōng, shī wén tuī táo wàng líng, shū huà tuī dǒng qí chāng, huī shī jí shū yǔ qí míng. zhì zhēng shì, huī shí dé bā jiǔ, hóng yǐ hóng yǎ míng, yì zì xùn bù rú yě.
黃輝,字平倩,一字昭素,南充人。竑同年進士。幼穎異,父子元,官湖廣,御史屬訊疑獄,輝檢律如老吏。御史聞而異之,命負以至,授錢穀集,一覽輒記。稍長,博極群書。年十五舉鄉試第一。久之,成進士,改庶吉士。館課文字多沿襲熟爛,目為翰林體,及李攀龍、王世貞之學行,則又改而從之。輝刻意學古,一以韓、歐為師,館閣文稍變。時同館中,詩文推陶望齡,書畫推董其昌,輝詩及書與齊名。至征事,輝十得八九,竑以閎雅名,亦自遜不如也。
yóu biān xiū qiān yòu zhōng yǔn, chōng huáng zhǎng zi jiǎng guān. shí dì chǒng zhèng guì fēi, shū huáng hòu zhǎng zi, zhǎng zi shēng mǔ wáng gōng fēi jǐ dài. huī cóng nèi shù zhēng zhī qí zhuàng, wèi tóng lǐ gěi shì zhōng wáng dé wán yuē: cǐ guó jiā dà shì, dàn xī bù cè, shū zhī shǐ cè, wèi cháo tíng wú rén, wú bèi wèi wàn shì lù yǐ. dé wán fèn rán, shǔ huī jù cǎo shàng zhī, xià yù, tíng zhàng bīn sǐ. huī zhōu xuán tuó zhān, bù bì xiǎn zǔ, rén huò wēi zhī. huī yuē: wú xiàn rén yú huò, kě zuò shì hū? huī yǎ hǎo chán xué, duō fāng wài jiāo, wèi yán zhě suǒ lùn. shí yǐ wèi shù zǐ zhǎng sī jīng jú, suì qǐng gào guī. yǐ, qǐ gù guān, zhuó shǎo zhān shì jiān shì dú xué shì, zú guān.
由編修遷右中允,充皇長子講官。時帝寵鄭貴妃,疏皇后、長子,長子生母王恭妃幾殆。輝從內豎征知其狀,謂同里給事中王德完曰:「此國家大事,旦夕不測,書之史冊,謂朝廷無人,吾輩為萬世僇矣。」德完奮然,屬輝具草上之,下獄,廷杖瀕死。輝周旋橐饘,不避險阻,人或危之。輝曰:「吾陷人於禍,可坐視乎?」輝雅好禪學,多方外交,為言者所論。時已為庶子掌司經局,遂請告歸。已,起故官,擢少詹事兼侍讀學士,卒官。
chén rén xī, zì míng qīng, zhǎng zhōu rén. fù yǔn jiān, jìn shì. lì zhī zhū jì chóng dé èr xiàn. rén xī nián shí jiǔ, jǔ wàn lì èr shí wǔ nián xiāng shì. wén wǔ jìn qián yī běn shàn yì, wǎng shī zhī, dé qí zhǐ yào. jiǔ bù dì. yì jiū xīn jīng shǐ zhī xué, duō suǒ lùn zhe. tiān qǐ èr nián yǐ diàn shì dì sān rén shòu hàn lín biān xiū. shí dì yī wèi wén zhèn mèng, yì lǎo chéng sù xué. hǎi nèi xián qìng dé rén. míng nián dīng nèi jiān, lú mù cì. fú què, qǐ gù guān, xún zhí jīng yán, diǎn gào chì. wèi zhōng xián mào biān gōng, jiǎo zhǐ xī shàng gōng jué, gěi shì quàn. rén xī dāng shì cǎo, chí bù kě, qí dǎng yǐ wēi jié zhī, yì rán yuē: shì zì yǒu shì cǎo zhě, hé bì wǒ! zhōng xián wén zhī nù. bù shù rì, lǐ rén sūn wén zhì yǐ sòng bù tiān gē jiàn bǔ, zuò yāo yán duàn liàn chéng yù, cí lián rén xī jí zhèn mèng, zuì jiāng bù cè. yǒu mì jiù zhě, dé xuē jí guī. chóng zhēn gǎi yuán, zhào fù gù guān. xuán jìn yòu zhōng yǔn, shǔ guó zi sī yè shì, zài zhí jīng yán. yǐ yù xiū shén guāng èr cháo shí lù, jìn yòu yù dé, qǐ jiǎ guī. yuè sān nián, jí jiā qǐ nán jīng guó zi jì jiǔ, fǔ bài mìng, dé jí zú. fú wáng shí, zèng zhān shì, shì wén zhuāng. rén xī jiǎng qiú jīng jì, yǒu zhì tiān xià shì, xìng hǎo xué, xǐ zhe shū, yī shí guǎn gé zhōng bó qià zhě xiān qí chóu yún.
陳仁錫,字明卿,長洲人。父允堅,進士。歷知諸暨、崇德二縣。仁錫年十九,舉萬曆二十五年鄉試。聞武進錢一本善《易》,往師之,得其指要。久不第。益究心經史之學,多所論著。天啟二年以殿試第三人授翰林編修。時第一為文震孟,亦老成宿學。海內咸慶得人。明年丁內艱,廬墓次。服闋,起故官,尋直經筵,典誥敕。魏忠賢冒邊功,矯旨錫上公爵,給世券。仁錫當視草,持不可,其黨以威劫之,毅然曰:「世自有視草者,何必我!」忠賢聞之怒。不數日,里人孫文豸以誦《步天歌》見捕,坐妖言鍛煉成獄,詞連仁錫及震孟,罪將不測。有密救者,得削籍歸。崇禎改元,召復故官。旋進右中允,署國子司業事,再直經筵。以預修神、光二朝實錄,進右諭德,乞假歸。越三年,即家起南京國子祭酒,甫拜命,得疾卒。福王時,贈詹事,諡文莊。仁錫講求經濟,有志天下事,性好學,喜著書,一時館閣中博洽者鮮其儔雲。
dǒng qí chāng, zì xuán zǎi, sōng jiāng huá tíng rén. jǔ wàn lì shí qī nián jìn shì, gǎi shù jí shì. lǐ bù shì láng tián yī jùn yǐ jiào xí zú guān, qí chāng qǐng jiǎ, zǒu shù qiān lǐ, hù qí sàng guī zàng. qiān shòu biān xiū. huáng zhǎng zi chū gé, chōng jiǎng guān, yīn shì qǐ wò, huáng zhǎng zi měi mù shǔ zhī. zuò shī zhí zhèng yì, chū wèi hú guǎng fù shǐ, yí jí guī. qǐ gù guān, dū hú guǎng xué zhèng, bù xùn qǐng zhǔ, wèi shì jiā suǒ yuàn, sǒu shēng rú shù bǎi rén gǔ zào, huǐ qí gōng shǔ. qí chāng jí bài shū qiú qù, dì bù xǔ, ér lìng suǒ sī àn zhì, qí chāng zú xiè shì xù. qǐ shān dōng fù shǐ dēng lái bīng bèi hé nán cān zhèng, bìng bù fù.
董其昌,字玄宰,松江華亭人。舉萬曆十七年進士,改庶吉士。禮部侍郎田一俊以教習卒官,其昌請假,走數千里,護其喪歸葬。遷授編修。皇長子出閣,充講官,因事啟沃,皇長子每目屬之。坐失執政意,出為湖廣副使,移疾歸。起故官,督湖廣學政,不徇請囑,為勢家所怨,嗾生儒數百人鼓譟,毀其公署。其昌即拜疏求去,帝不許,而令所司按治,其昌卒謝事旭。起山東副使、登萊兵備、河南參政,並不赴。
guāng zōng lì, wèn: jiù jiǎng guān dǒng xiān shēng ān zài? nǎi zhào wèi tài cháng shǎo qīng, zhǎng guó zi sī yè shì. tiān qǐ èr nián zhuó běn sì qīng, jiān shì dú xué shì. shí xiū shén zōng shí lù, mìng wǎng nán fāng cǎi jí xiān cháo zhāng shū jí yí shì, qí chāng qìng sōu bó zhēng, lù chéng sān bǎi běn. yòu cǎi liú zhōng zhī shū qiè yú guó běn fān fēng rén cái fēng sú hé qú shí huò lì zhì biān fáng zhě, bié wèi sì shí juǎn. fǎng shǐ zàn zhī lì, měi piān xì yǐ bǐ duàn. shū chéng biǎo jìn, yǒu zhào bāo měi, xuān fù shǐ guǎn. míng nián qiū, zhuó lǐ bù yòu shì láng, xié lǐ zhān shì fǔ shì, xún zhuǎn zuǒ shì láng. wǔ nián zhēng yuè bài nán jīng lǐ bù shàng shū. shí zhèng zài yǎn shù, dǎng huò kù liè. qí chāng shēn zì yǐn yuǎn, yú nián qǐng gào guī. chóng zhēn sì nián qǐ gù guān, zhǎng zhān shì fǔ shì. jū sān nián, lǚ shū qǐ xiū, zhào jiā tài zǐ tài bǎo zhì shì. yòu èr nián zú, nián bā shí yǒu sān. zèng tài zǐ tài fù. fú wáng shí, shì wén mǐn.
光宗立,問:「舊講官董先生安在?」乃召為太常少卿,掌國子司業事。天啟二年擢本寺卿,兼侍讀學士。時修《神宗實錄》,命往南方采輯先朝章疏及遺事,其昌慶搜博征,錄成三百本。又采留中之疏切於國本、藩封、人才、風俗、河渠、食貨、吏治、邊防者,別為四十卷。仿史贊之例,每篇系以筆斷。書成表進,有詔褒美,宣付史館。明年秋,擢禮部右侍郎,協理詹事府事,尋轉左侍郎。五年正月拜南京禮部尚書。時政在奄豎,黨禍酷烈。其昌深自引遠,逾年請告歸。崇禎四年起故官,掌詹事府事。居三年,屢疏乞休,詔加太子太保致仕。又二年卒,年八十有三。贈太子太傅。福王時,諡文敏。
qí chāng tiān cái jùn yì, shǎo fù zhòng míng. chū, huá tíng zì shěn dù shěn càn yǐ hòu, nán ān zhī fǔ zhāng bì zhān shì lù shēn bù zhèng mò rú zhōng jí zi shì lóng jiē yǐ shàn shū chēng. qí chāng hòu chū, chāo yuè zhū jiā, shǐ yǐ sòng mǐ fú wèi zōng. hòu zì chéng yī jiā, míng wén wài guó. qí huà jí sòng yuán zhū jiā zhī zhǎng, xíng yǐ jǐ yì, sǎ sǎ shēng dòng, fēi rén lì suǒ jí yě. sì fāng jīn shí zhī kè, dé qí zhì zuò shǒu shū, yǐ wèi èr jué. zào qǐng wú xū rì, chǐ sù duǎn zhá, liú bù rén jiān, zhēng gòu bǎo zhī. jīng yú pǐn tí, shōu cáng jiā dé piàn yǔ zhī zì yǐ wèi zhòng. xìng hé yì, tōng chán lǐ, xiāo xián tǔ nà, zhōng rì wú sú yǔ. rén nǐ zhī mǐ fú zhào mèng fǔ yún. tóng shí yǐ shàn shū míng zhě, lín yì xíng dòng shùn tiān mǐ wàn zhōng jìn jiāng zhāng ruì tú, shí rén wèi xíng zhāng mǐ dǒng, yòu yuē nán dǒng běi mǐ. rán sān rén zhě, bù dǎi qí chāng yuǎn shén.
其昌天才俊逸,少負重名。初,華亭自沈度、沈粲以後,南安知府張弼、詹事陸深、布政莫如忠及子是龍皆以善書稱。其昌後出,超越諸家,始以宋米芾為宗。後自成一家,名聞外國。其畫集宋、元諸家之長,行以己意,灑灑生動,非人力所及也。四方金石之刻,得其製作手書,以為二絕。造請無虛日,尺素短札,流布人間,爭購寶之。精於品題,收藏家得片語隻字以為重。性和易,通禪理,蕭閒吐納,終日無俗語。人儗之米芾、趙孟頫雲。同時以善書名者,臨邑刑侗、順天米萬鍾、晉江張瑞圖,時人謂刑、張、米、董,又曰南董、北米。然三人者,不逮其昌遠甚。
mò rú zhōng, zì zi liáng. jiā jìng shí qī nián jìn shì. lèi guān zhè jiāng bù zhèng shǐ. jié xiū zì hào. xià yán sǐ, jīng jì qí sàng. shàn cǎo shū, shī wén yǒu tǐ yào. shì lóng, zì yún qīng, hòu yǐ zì xíng, gèng zì tíng hán. shí suì néng wén, zhǎng shàn shū. huáng fǔ fāng wáng shì zhēn bèi jí chēng zhī. yǐ gòng shēng zhōng. xíng dòng, zì zi yuàn. wàn lì èr nián jìn shì. zhōng shǎn xī xíng tài pú qīng. jiā zī jù wàn, zhú lái qín guǎn yú gǔ lí qiū, jiǎn chǎn fèng kè, suì zhì zhōng luò. mèi cí jìng, shàn fǎng xiōng shū. mǐ wàn zhōng, zì yǒu shí. wàn lì èr shí sān nián jìn shì. lì guān jiāng xī àn chá shǐ. tiān qǐ wǔ nián, wèi zhōng xián dǎng ní wén huàn hé zhī, suì xuē jí. chóng zhēn chū, qǐ tài pú shǎo qīng, zú guān. zhāng ruì tú zhě, guān zhì dà xué shì, nì àn zhōng rén yě.
莫如忠,字子良。嘉靖十七年進士。累官浙江布政使。潔修自好。夏言死,經紀其喪。善草書,詩文有體要。是龍,字雲卿,後以字行,更字廷韓。十歲能文,長善書。皇甫汸、王世貞輩亟稱之。以貢生終。刑侗,字子願。萬曆二年進士。終陝西行太僕卿。家資鉅萬,築來禽館於古犁丘,減產奉客,遂致中落。妹慈靜,善仿兄書。米萬鍾,字友石。萬曆二十三年進士。歷官江西按察使。天啟五年,魏忠賢黨倪文煥劾之,遂削籍。崇禎初,起太僕少卿,卒官。張瑞圖者,官至大學士,逆案中人也。
yuán hóng dào, zì zhōng láng, gōng ān rén. yǔ xiōng zōng dào dì zhōng dào bìng yǒu cái míng, shí chēng sān yuán. zōng dào, zì bó xiū. wàn lì shí sì nián huì shì dì yī. shòu shù jí shì, jìn biān xiū, zú guān yòu shù zǐ. tài chāng shí, zhuī lù guāng zōng jiǎng guān, zèng lǐ bù yòu shì láng.
袁宏道,字中郎,公安人。與兄宗道、弟中道並有才名,時稱「三袁」。宗道,字伯修。萬曆十四年會試第一。授庶吉士,進編修,卒官右庶子。泰昌時,追錄光宗講官,贈禮部右侍郎。
hóng dào nián shí liù wèi zhū shēng, jí jié shè chéng nán, wèi zhī zhǎng. xián wèi shī gē gǔ wén, yǒu shēng lǐ zhōng. jǔ wàn lì èr shí nián jìn shì. guī jiā, xià wéi dú shū, shī wén zhǔ miào wù. xuǎn wú xiàn zhī xiàn, tīng duàn mǐn jué, gōng tíng xiān shì. yǔ shì dài fū tán shuō shī wén, yǐ fēng yǎ zì mìng. yǐ ér jiě guān qù. qǐ shòu shùn tiān jiào shòu, lì guó zi zhù jiào lǐ bù zhǔ shì, xiè bìng guī. jiǔ zhī, qǐ gù guān. xún yǐ qīng wàng zhuó lì bù yàn fēng zhǔ shì, gǎi wén xuǎn. xún yí kǎo gōng yuán wài láng, lì suì zhōng kǎo chá qún lì fǎ, yán: wài guān sān suì yī chá, jīng guān liù suì, wǔ guān wǔ suì, cǐ cáo ān dé dú miǎn? shū shàng, bào kě, suì wèi dìng zhì. qiān jī xūn láng zhōng, hòu xiè bìng guī, shù yuè zú.
宏道年十六為諸生,即結社城南,為之長。閒為詩歌古文,有聲里中。舉萬曆二十年進士。歸家,下帷讀書,詩文主妙悟。選吳縣知縣,聽斷敏決,公庭鮮事。與士大夫談說詩文,以風雅自命。已而解官去。起授順天教授,歷國子助教、禮部主事,謝病歸。久之,起故官。尋以清望擢吏部驗封主事,改文選。尋移考功員外郎,立歲終考察群吏法,言:「外官三歲一察,京官六歲,武官五歲,此曹安得獨免?」疏上,報可,遂為定製。遷稽勛郎中,後謝病歸,數月卒。
zhōng dào, zì xiǎo xiū. shí yú suì, zuò huáng shān xuě èr fù, wǔ qiān yú yán. zhǎng yì háo mài, cóng liǎng xiōng huàn yóu jīng shī, duō jiāo sì fāng míng shì, zú jī bàn tiān xià. wàn lì sān shí yī nián shǐ jǔ yú xiāng. yòu shí sì nián nǎi chéng jìn shì. yóu huī zhōu jiào shòu, lì guó zi bó shì nán jīng lǐ bù zhǔ shì. tiān qǐ sì nián jìn nán jīng lì bù láng zhōng, zú yú guān.
中道,字小修。十餘歲,作《黃山》、《雪》二賦,五千餘言。長益豪邁,從兩兄宦遊京師,多交四方名士,足跡半天下。萬曆三十一年始舉於鄉。又十四年乃成進士。由徽州教授,歷國子博士、南京禮部主事。天啟四年進南京吏部郎中,卒於官。
xiān shì, wáng lǐ zhī xué shèng xíng, yuán shì xiōng dì dú xīn fēi zhī. zōng dào zài guǎn zhōng, yǔ tóng guǎn huáng huī lì pái qí shuō. yú táng hǎo bái lè tiān, yú sòng hǎo sū shì, míng qí zhāi yuē bái sū. zhì hóng dào, yì jiǎo yǐ qīng xīn qīng jùn, xué zhě duō shě wáng lǐ ér cóng zhī, mù wèi gōng ān tǐ. rán xì xuè cháo xiào, jiān zá lǐ yǔ, kōng shū zhě biàn zhī. qí hòu, wáng lǐ fēng jiàn xī, ér zhōng tán zhī shuō dà chì. zhōng tán zhě, zhōng xīng tán yuán chūn yě.
先是,王、李之學盛行,袁氏兄弟獨心非之。宗道在館中,與同館黃輝力排其說。於唐好白樂天,於宋好蘇軾,名其齋曰白蘇。至宏道,益矯以清新輕俊,學者多舍王、李而從之,目為公安體。然戲謔嘲笑,間雜俚語,空疏者便之。其後,王、李風漸息,而鍾、譚之說大熾。鍾、譚者,鍾惺、譚元春也。
xīng, zì bó jìng, jìng líng rén. wàn lì sān shí bā nián jìn shì. shòu xíng rén, shāo qiān gōng bù zhǔ shì, xún gǎi nán jīng lǐ bù, jìn láng zhōng. zhuó fú jiàn tí xué qiān shì, yǐ fù yōu guī, zú yú jiā. xīng mào qǐn, léi bù shèng yī, wèi rén yán lěng, bù xǐ jiē sú kè, yóu cǐ dé xiè rén shì. guān nán dōu, jiù qín huái shuǐ gé dú shǐ, héng zhì bǐng yè, yǒu suǒ jiàn jí bǐ zhī, míng yuē shǐ huái. wǎn táo yú chán yǐ zú.
惺,字伯敬,竟陵人。萬曆三十八年進士。授行人,稍遷工部主事,尋改南京禮部,進郎中。擢福建提學僉事,以父憂歸,卒於家。惺貌寢,羸不勝衣,為人嚴冷,不喜接俗客,由此得謝人事。官南都,僦秦淮水閣讀史,恆至丙夜,有所見即筆之,名曰《史懷》。晚逃於禪以卒。
zì hóng dào jiǎo wáng lǐ shī zhī bì, chàng yǐ qīng zhēn, xīng fù jiǎo qí bì, biàn ér wèi yōu shēn gū qiào. yǔ tóng lǐ tán yuán chūn píng xuǎn táng rén zhī shī wèi táng shī guī, yòu píng xuǎn suí yǐ qián shī wèi gǔ shī guī. zhōng tán zhī míng mǎn tiān xià, wèi zhī jìng líng tǐ. rán liǎng rén xué bù shèn fù, qí shí jiě duō pì, dà wèi tōng rén suǒ jī. yuán chūn, zì yǒu xià, míng bèi hòu yú xīng, yǐ shī guī gù, yǔ qí míng. zhì tiān qǐ qī nián shǐ jǔ xiāng shì dì yī, xīng yǐ qián zú yǐ.
自宏道矯王、李詩之弊,倡以清真,惺復矯其弊,變而為幽深孤峭。與同里譚元春評選唐人之詩為《唐詩歸》,又評選隋以前詩為《古詩歸》。鍾、譚之名滿天下,謂之竟陵體。然兩人學不甚富,其識解多僻,大為通人所譏。元春,字友夏,名輩後於惺,以《詩歸》故,與齊名。至天啟七年始舉鄉試第一,惺已前卒矣。
wáng wéi jiǎn, zì sǔn zhòng, xiáng fú rén. wàn lì èr shí sān nián jìn shì. shòu wéi xiàn zhī xiàn, qiān bīng bù zhí fāng zhǔ shì. sān shí nián chūn, liáo dōng zǒng bīng guān mǎ lín yǐ wǔ shuì shǐ gāo huái bèi dǎi, bīng bù shàng shū tián lè děng jiù zhī. dì nù, zé zhí fāng bù tuī dài zhě, kōng sī ér zhú, wéi jiǎn yì xuē jí guī. jiā jū èr shí nián, guāng zōng lì, qǐ guāng lù chéng. sān qiān dà lǐ shǎo qīng.
王惟儉,字損仲,祥符人。萬曆二十三年進士。授濰縣知縣,遷兵部職方主事。三十年春,遼東總兵官馬林以忤稅使高淮被逮,兵部尚書田樂等救之。帝怒,責職方不推代者,空司而逐,惟儉亦削籍歸。家居二十年,光宗立,起光祿丞。三遷大理少卿。
tiān qǐ sān nián bā yuè zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shān dōng. zhí xú hóng rú zhī luàn, mín duō táo wáng, liáo rén bì nán lái zhě, yì duō shī suǒ, wéi jiǎn jiā yì suī jí. wǔ nián sān yuè zhuó nán jīng bīng bù yòu shì láng, wèi fù. rù wèi gōng bù yòu shì láng, wèi zhōng xián dǎng yù shǐ tián jǐng xīn hé zhī, luò zhí xián zhù.
天啟三年八月擢右僉都御史,巡撫山東。值徐鴻儒之亂,民多逃亡,遼人避難來者,亦多失所,惟儉加意綏輯。五年三月擢南京兵部右侍郎,未赴。入為工部右侍郎,魏忠賢黨御史田景新劾之,落職閒住。
wéi jiǎn zī mǐn shì xué. chū bèi fèi, sì lì jīng shǐ bǎi jiā. kǔ sòng shǐ fán wú, shǒu shān dìng, zì wèi yī shū. hǎo shū huà gǔ wán. wàn lì tiān qǐ jiān, shì suǒ chēng bó wù jūn zǐ, wéi jiǎn yǔ dǒng qí chāng bìng, ér jiā xìng lǐ rì huá yà zhī. rì huá, zì jūn shí, jiā xìng rén. wàn lì èr shí nián jìn shì. guān zhì tài pú shǎo qīng. tián dàn hé yì, yǔ wù wú wǔ. wéi jiǎn zé kǒu duō wēi cí, hǎo pēng jī dào xué, rén bù néng kān. cháng yǔ shí bèi yàn jí, zhēng hàn shū yī shì, jù xī běn mò, zhǐ qí fù xiào yuē: míng xià níng yǒu xū shì hū! qí zì xǐ rú cǐ.
惟儉資敏嗜學。初被廢,肆力經史百家。苦《宋史》繁蕪,手刪定,自為一書。好書畫古玩。萬曆、天啟間,世所稱博物君子,惟儉與董其昌並,而嘉興李日華亞之。日華,字君實,嘉興人。萬曆二十年進士。官至太僕少卿。恬澹和易,與物無忤。惟儉則口多微詞,好抨擊道學,人不能堪。嘗與時輩宴集,征《漢書》一事,具悉本末,指其腹笑曰:「名下寧有虛士乎!」其自喜如此。
cáo xué quán, zì néng shǐ, hóu guān rén. ruò guàn jǔ wàn lì èr shí sān nián jìn shì, shòu hù bù zhǔ shì. zhōng chá diǎn, diào nán jīng tiān zhù dà lǐ zuǒ sì zhèng. jū rǒng sǎn qī nián, sì lì yú xué. lèi qiān nán jīng hù bù láng zhōng, sì chuān yòu cān zhèng àn chá shǐ. shǔ fǔ huǐ yú huǒ, gū xiū zī qī shí wàn jīn, xué quán yǐ zōng fān tiáo lì què zhī. yòu zhōng chá diǎn, yì diào. tiān qǐ èr nián qǐ guǎng xī yòu cān yì. chū, tǐng jī yù xìng, liú tíng yuán bèi zhǔ fēng diān. xué quán zhe yě shǐ jì lüè, zhí shū shì běn mò. zhì liù nián qiū, xué quán qiān shǎn xī fù shǐ, wèi xíng, ér tíng yuán fù wèi zhōng xián dà xìng, nǎi hé xué quán sī zhuàn yě shǐ, xiáo luàn guó zhāng, suì xuē jí, huǐ suǒ lòu bǎn. xún àn yù shǐ wáng zhèng xīn, yǐ cháng jiàn xué quán, yì lēi xián zhù. guǎng xī dà lì chuāi xué quán bì děi zhòng huò, jī liú yǐ dài. yǐ, zhī zhōng xián wú yì shā zhī, nǎi dé shì hái. chóng zhēn chū, qǐ guǎng xī fù shǐ, lì cí bù jiù.
曹學牷,字能始,侯官人。弱冠舉萬曆二十三年進士,授戶部主事。中察典,調南京添注大理左寺正。居冗散七年,肆力於學。累遷南京戶部郎中,四川右參政、按察使。蜀府毀於火,估修資七十萬金,學牷以《宗藩條例》卻之。又中察典,議調。天啟二年起廣西右參議。初,梃擊獄興,劉廷元輩主瘋顛。學牷著《野史紀略》,直書事本末。至六年秋,學牷遷陝西副使,未行,而廷元附魏忠賢大幸,乃劾學牷私撰野史,淆亂國章,遂削籍,毀所鏤板。巡按御史王政新,以嘗薦學牷,亦勒閒住。廣西大吏揣學牷必得重禍,羈留以待。已,知忠賢無意殺之,乃得釋還。崇禎初,起廣西副使,力辭不就。
jiā jū èr shí nián, zhe shū suǒ jū shí cāng yuán zhōng, wèi shí cāng shí èr dài shī xuǎn, shèng xíng yú shì. cháng wèi èr shì yǒu cáng, wú rú hé dú wú, yù xiū rú cáng yǔ dǐng lì. cǎi xié sì kù shū, yīn lèi fēn jí, shí yǒu yú nián, gōng wèi jí jùn, liǎng jīng jì fù. táng wáng lì yú mǐn zhōng, qǐ shòu tài cháng qīng. xún qiān lǐ bù yòu shì láng jiān shì jiǎng xué shì, jìn shàng shū, jiā tài zǐ tài bǎo. jí shì bài, zǒu rù shān zhōng, tóu huán ér sǐ, nián qī shí yǒu sì. shī wén shén fù, zǒng míng shí cāng jí. wàn lì zhōng, mǐn zhōng wén fēng pō shèng, zì xué quán chàng zhī, wǎn nián gèng yǐ xùn jié zhe yún.
家居二十年,著書所居石倉園中,為《石倉十二代詩選》,盛行於世。嘗謂「二氏有藏,吾儒何獨無」,欲修儒藏與鼎立。採擷四庫書,因類分輯,十有餘年,功未及竣,兩京繼覆。唐王立於閩中,起授太常卿。尋遷禮部右侍郎兼侍講學士,進尚書,加太子太保。及事敗,走入山中,投繯而死,年七十有四。詩文甚富,總名《石倉集》。萬曆中,閩中文風頗盛,自學牷倡之,晚年更以殉節著雲。
qí tóng yì hòu qǐ zhě, céng yì zhuàn, zì fú rén, jìn jiāng rén, jiā hóu guān. fù wèi zhū shēng, zǎo zú. mǔ zhāng shì, yǐ yí fù shēng. jiā jù shén, fǎng jī gěi chén xī. yì zhuàn qǐ gū tóng, shì mǔ zhì xiào. suì jī, cǎi shǔ yè zá kāng hé shí zhī, mǔ qī cháng fù běn chú gān cǎo gěi cuàn. rán xìng jiè shén, zhǎng lì zhī qí pín, yù wèi dì, bù xiè yě. wú xìng pān céng hóng dū xué zhèng, shàng qí mǔ jié xíng, huò jīng yú cháo. jí céng hóng xún fǔ nán gàn, dé wáng wéi jiǎn suǒ zhuàn sòng shǐ, zhāo yì zhuàn jí xīn jiàn xú shì pǔ gēng dìng, wèi chéng ér bà. yì zhuàn jiǔ wèi zhū shēng, jiū xīn jīng shì xué, suǒ wèi shī, yǒu qí qì. chóng zhēn shí èr nián jǔ xiāng shì, nián sì shí yǒu jiǔ yǐ, zài fù huì shì hái, suì zú.
其同邑後起者,曾異撰,字弗人,晉江人,家侯官。父為諸生,早卒。母張氏,以遺腹生。家寠甚,紡績給晨夕。異撰起孤童,事母至孝。歲飢,采薯葉雜糠籺食之,母妻嘗負畚鋤乾草給爨。然性介甚,長吏知其貧,欲為地,不屑也。吳興潘曾紘督學政,上其母節行,獲旌於朝。及曾紘巡撫南、贛,得王惟儉所撰《宋史》,招異撰及新建徐世溥更定,未成而罷。異撰久為諸生,究心經世學,所為詩,有奇氣。崇禎十二年舉鄉試,年四十有九矣,再赴會試還,遂卒。
wáng zhì jiān, zì ruò shēng, kūn shān rén. fù lín hēng, jìn shì. háng zhōu zhī fǔ. zhì jiān jǔ wàn lì sān shí bā nián jìn shì, shòu nán jīng bīng bù zhǔ shì, qiān yuán wài láng láng zhōng. xiá rì yào tóng shě láng wèi dú shǐ shè, zhuàn dú shǐ shāng yǔ. qiān guì zhōu tí xué qiān shì, bù fù, qǐ shì yǎng guī. tiān qǐ èr nián qǐ dū zhè jiāng yì chuán, bēn mǔ sàng guī. chóng zhēn sì nián fù yǐ qiān shì dū hú guǎng xué zhèng, lǐ bù tuī wèi xué zhèng dì yī. liù nián zú yú guān.
王志堅,字弱生,崑山人。父臨亨,進士。杭州知府。志堅舉萬曆三十八年進士,授南京兵部主事,遷員外郎、郎中。暇日要同舍郎為讀史社,撰《讀史商語》。遷貴州提學僉事,不赴,乞侍養歸。天啟二年起督浙江驛傳,奔母喪歸。崇禎四年復以僉事督湖廣學政,禮部推為學政第一。六年卒於官。
zhì jiān shǎo yǔ lǐ liú fāng tóng xué, wèi shī wén, fǎ táng sòng míng jiā. tōng jí hòu, bǔ jū wú mén gǔ nán yuán, dù mén què sǎo, sì zhì dú shū, xiān jīng hòu shǐ, xiān shǐ hòu zǐ jí. qí dú jīng, xiān jiān shū ér hòu biàn lùn. dú shǐ, xiān zhèng jù ér hòu fā míng. dú zi, zé wèi táng sòng ér hòu wú zi, dāng qǔ shuō jiā zhī yǒu bì jīng shǐ zhě bǔ zhī. dú jí, zé dìng qín hàn yǐ hòu gǔ wén wèi wǔ biān, kǎo hé táng sòng bēi zhì, yuán shǐ chuán, jùn zá shuō, yǐ cān hé qí shì zhī tóng yì wén zhī chún bó. qí yú nèi diǎn, yì shēn biàn xìng xiāng zhī zōng. zuò shī shén fù, zì xuǎn zhǐ qī shí yú shǒu.
志堅少與李流芳同學,為詩文,法唐、宋名家。通籍後,卜居吳門古南園,杜門卻掃,肆志讀書,先經後史,先史後子、集。其讀經,先箋疏而後辨論。讀史,先證據而後發明。讀子,則謂唐、宋而後無子,當取說家之有裨經史者補之。讀集,則定秦、漢以後古文為五編,考核唐、宋碑誌,援史傳,捃雜說,以參核其事之同異、文之純駁。其於內典,亦深辨性相之宗。作詩甚富,自選止七十餘首。
dì zhì zhǎng, zì píng zhòng, jǔ yú xiāng, yì shēn yú jīng xué.
弟志長,字平仲,舉於鄉,亦深於經學。
ài nán yīng, zì qiān zi, dōng xiāng rén. qī suì zuò zhú lín qī xián lùn. zhǎng wèi zhū shēng, hǎo xué wú suǒ bù kuī. wàn lì mò, chǎng wū wén fǔ làn, nán yīng shēn jí zhī, yǔ tóng jùn zhāng shì chún luó wàn zǎo chén jì tài yǐ xìng qǐ sī wén wèi rèn, nǎi kè sì rén suǒ zuò xíng zhī shì. shì rén xī rán guī zhī, chēng wèi zhāng luó chén ài. tiān qǐ sì nián, nán yīng shǐ jǔ yú xiāng. zuò zhǔ jiǎn tǎo dīng gān xué gěi shì zhōng hǎo tǔ gāo fā cè dǐ wèi zhōng xián, nán yīng duì cè yì yǒu jī cì yǔ. zhōng xián nù, xuē kǎo guān jí, nán yīng yì tíng sān kē.
艾南英,字千子,東鄉人。七歲作《竹林七賢論》。長為諸生,好學無所不窺。萬曆末,場屋文腐爛,南英深疾之,與同郡章世純、羅萬藻、陳際泰以興起斯文為任,乃刻四人所作行之世。世人翕然歸之,稱為章、羅、陳、艾。天啟四年,南英始舉於鄉。座主檢討丁乾學、給事中郝土膏發策詆魏忠賢,南英對策亦有譏刺語。忠賢怒,削考官籍,南英亦停三科。
zhuāng liè dì jí wèi, zhào xǔ huì shì. jiǔ zhī, zú bù dì, ér wén rì yǒu míng. fù qì líng wù, rén duō dàn qí kǒu. shǐ wáng lǐ zhī xué dà xíng, tiān xià tán gǔ wén zhě xī zōng zhī, hòu zhōng tán chū ér yī biàn. zhì shì qián qiān yì fù zhòng míng yú cí lín, tòng xiāng jiū bó. nán yīng hé zhī, pái dǐ wáng lǐ bù yí yú lì. liǎng jīng jì fù, jiāng xī jùn xiàn jǐn shī, nán yīng nǎi rù mǐn. táng wáng zhào jiàn, chén shí kě yōu shū, shòu bīng bù zhǔ shì, xún gǎi yù shǐ. míng nián bā yuè zú yú yán píng.
莊烈帝即位,詔許會試。久之,卒不第,而文日有名。負氣陵物,人多憚其口。始王、李之學大行,天下談古文者悉宗之,後鍾、譚出而一變。至是錢謙益負重名於詞林,痛相糾駁。南英和之,排詆王、李不遺餘力。兩京繼覆,江西郡縣盡失,南英乃入閩。唐王召見,陳十可憂疏,授兵部主事,尋改御史。明年八月卒於延平。
zhāng shì chún, zì dà lì, lín chuān rén. bó wén qiáng jì. jǔ tiān qǐ yuán nián xiāng shì. chóng zhēn zhōng, lèi guān liǔ zhōu zhī fǔ, nián yǐ qī shí yǐ, wén jīng shī biàn, bēi fèn, gòu jí zú.
章世純,字大力,臨川人。博聞強記。舉天啟元年鄉試。崇禎中,累官柳州知府,年已七十矣,聞京師變,悲憤,遘疾卒。
luó wàn zǎo, zì wén zhǐ, shì chún tóng xiàn rén. tiān qǐ qī nián jǔ yú xiāng. chóng zhēn zhōng xíng bǎo jǔ fǎ, jì jiǔ ní yuán lù yǐ wàn zǎo yīng zhào, cí bù jiù. fú wáng shí wèi shàng háng zhī xiàn. táng wáng lì yú mǐn, zhuó lǐ bù zhǔ shì. nán yīng zú, kū ér bìn zhī, jū shù yuè yì zú.
羅萬藻,字文止,世純同縣人。天啟七年舉於鄉。崇禎中行保舉法,祭酒倪元璐以萬藻應詔,辭不就。福王時為上杭知縣。唐王立於閩,擢禮部主事。南英卒,哭而殯之,居數月亦卒。
chén jì tài, zì dà shì, yì lín chuān rén, fù liú yù tīng zhōu wǔ píng, shēng yú qí dì. jiā pín, bù néng cóng shī, yòu wú shū, shí qǔ páng shě ér shū, píng rén qiè sòng. cóng wài xiōng suǒ huò shū jīng, sì jiǎo yǐ màn miè, qiě wú jù dú, zì yǐ yì shí bié zhī, suì tōng qí yì. shí suì, yú wài jiā yào lóng zhōng jiàn shī jīng, qǔ ér jí zǒu. fù jiàn zhī, nù, dū wǎng tián, zé xié zhì tián suǒ, jù gāo fù ér ó, suì bì shēn bù wàng. jiǔ zhī, fǎn lín chuān, yǔ nán yīng bèi yǐ shí wén míng tiān xià. qí wèi wén, mǐn shén, yī rì kě èr sān shí shǒu, xiān hòu suǒ zuò zhì wàn shǒu, jīng shēng jǔ yè zhī fù, wú ruò jì tài zhě. chóng zhēn sān nián jǔ yú xiāng. yòu sì nián chéng jìn shì, nián liù shí yǒu bā yǐ. yòu sān nián chú xíng rén. jū sì nián, hù gù xiāng cài guó yòng sàng nán xíng, zú yú dào.
陳際泰,字大士,亦臨川人,父流寓汀州武平,生於其地。家貧,不能從師,又無書,時取旁舍兒書,屏人竊誦。從外兄所獲《書經》,四角已漫滅,且無句讀,自以意識別之,遂通其義。十歲,於外家藥籠中見《詩經》,取而疾走。父見之,怒,督往田,則攜至田所,踞高阜而哦,遂畢身不忘。久之,返臨川,與南英輩以時文名天下。其為文,敏甚,一日可二三十首,先後所作至萬首,經生舉業之富,無若際泰者。崇禎三年舉於鄉。又四年成進士,年六十有八矣。又三年除行人。居四年,護故相蔡國用喪南行,卒於道。
zhāng pǔ, zì tiān rú, tài cāng rén. bó fù fǔ zhī, nán jīng gōng bù shàng shū. pǔ yòu shì xué. suǒ dú shū bì shǒu chāo, chāo yǐ lǎng sòng yī guò, jí fén zhī, yòu chāo, rú shì zhě liù qī shǐ yǐ. yòu shǒu wò guǎn chù, zhǐ zhǎng chéng jiǎn. dōng rì shǒu jūn, rì wò tāng shù cì. hòu míng dú shū zhī zhāi yuē qī lù, yǐ cǐ yě. yǔ tóng lǐ zhāng cǎi gòng xué qí míng, hào lóu dōng èr zhāng.
張溥,字天如,太倉人。伯父輔之,南京工部尚書。溥幼嗜學。所讀書必手鈔,鈔已朗誦一過,即焚之,又鈔,如是者六七始已。右手握管處,指掌成繭。冬日手皸,日沃湯數次。後名讀書之齋曰「七錄」,以此也。與同里張采共學齊名,號「婁東二張」。
chóng zhēn yuán nián yǐ xuǎn gòng shēng rù dōu, cǎi fāng chéng jìn shì, liǎng rén míng chè dū xià. yǐ ér cǎi guān lín chuān. pǔ guī, jí jùn zhōng míng shì xiāng yǔ fù gǔ xué, míng qí wén shè rì fù shè. sì nián chéng jìn shì, gǎi shù jí shì. yǐ zàng qīn qǐ jiǎ guī, dú zhě ruò jīng shēng, wú jiān hán shǔ. sì fāng dàn míng zhě zhēng zǒu qí mén, jǐn míng wèi fù shè. pǔ yì qīng shēn jié nà, jiāo yóu rì guǎng, shēng qì tōng cháo yòu. suǒ pǐn tí jiǎ yǐ, pō néng wèi róng rǔ. zhū bēn zǒu fù lì zhě, zhé zì jīn yuē: wú yǐ sì dōng lín yě. zhí zhèng dà liáo yóu cǐ è zhī. lǐ rén lù wén shēng zhě, shū zī wèi jiān shēng, qiú rù shè bù xǔ, cǎi yòu cháng yǐ shì chì zhī. wén shēng yì què yán: fēng sú zhī bì, jiē yuán yú shì zǐ. pǔ cǎi wèi zhǔ méng, chàng fù shè, luàn tiān xià. wēn tǐ rén fāng fāng guó shì, xià suǒ sī. qiān yán jiǔ zhī, tí xué yù shǐ ní yuán gǒng bīng bèi cān yì féng yuán yáng tài cāng zhī zhōu zhōu zhòng lián yán fù shè wú kě zuì. sān rén jiē biǎn chì, yán zhǐ qióng jiū bù yǐ. mǐn rén zhōu zhī kuí zhě, cháng wèi sū zhōu tuī guān, zuò shì bà qù, yí pǔ wèi zhī, hèn shén. wén wén shēng jié pǔ, suì fú què yán pǔ děng bǎ chí jì diǎn, jǐ bà zhí shí qí suǒ wèi, yīn jí fù shè zì héng zhuàng. zhāng xià, xún fǔ zhāng guó wéi děng yán zhī kuí qù guān, wú yù pǔ shì, yì bèi zhǐ qiào ràng.
崇禎元年以選貢生入都,采方成進士,兩人名徹都下。已而采官臨川。溥歸,集郡中名士相與復古學,名其文社日復社。四年成進士,改庶吉士。以葬親乞假歸,讀者若經生,無間寒暑。四方啖名者爭走其門,盡名為復社。溥亦傾身結納,交遊日廣,聲氣通朝右。所品題甲乙,頗能為榮辱。諸奔走附麗者,輒自矜曰:「吾以嗣東林也。」執政大僚由此惡之。里人陸文聲者,輸貲為監生,求入社不許,采又嘗以事抶之。文聲詣闕言:「風俗之弊,皆原於士子。溥、採為主盟,倡復社,亂天下。」溫體仁方枋國事,下所司。遷延久之,提學御史倪元珙、兵備參議馮元揚、太倉知州周仲連言復社無可罪。三人皆貶斥,嚴旨窮究不已。閩人周之夔者,嘗為蘇州推官,坐事罷去,疑溥為之,恨甚。聞文聲訐溥,遂伏闕言溥等把持計典,己罷職實其所為,因及復社恣橫狀。章下,巡撫張國維等言之夔去官,無預溥事,亦被旨譙讓。
zhì shí sì nián, pǔ yǐ zú, ér shì yóu wèi jìng. xíng bù shì láng cài yì chēn zuò dǎng xuē guó guān xì yù, wèi zhī pǔ zú yě, jié pǔ yáo wò cháo bǐng, jǐ zuì yóu pǔ, yīn yán cǎi jié dǎng luàn zhèng. zhào zé pǔ cǎi huí zòu, cǎi shàng yán: fù shè fēi chén shì, rán chén yǔ pǔ shēng píng xiāng cuì lì, sǐ bì wǎng luó, fù yì tú quán, yì bù chū cǐ. niàn pǔ rì yè jiě jīng lùn wén, shǐ xīn bào chēng, céng wèi yī rì fú guān, huái zhōng rù dì. jí jīn yán lún zhī xià, bìng bù dé qì xuè zì míng, liáng zú āi dào. dāng shì shí, tǐ rén yǐ qián bà, jì zhě zhāng zhì fā xuē guó guān jiē bù xǐ dōng lín, gù suǒ sī bù gǎn fù zòu. jí shì, zhì fā guó guān yì xiāng jì bà, ér zhōu yán rú dāng guó, pǔ zuò zhǔ yě, qí huò zài xiāng, pǔ yǒu lì yān, gù cǎi shū shàng, shì jí dé jiě.
至十四年,溥已卒,而事猶未竟。刑部侍郎蔡奕琛坐黨薛國觀系獄,未知溥卒也,訐溥遙握朝柄,己罪由溥,因言采結黨亂政。詔責溥、採回奏,采上言:「復社非臣事,然臣與溥生平相淬礪,死避網羅,負義圖全,誼不出此。念溥日夜解經論文,矢心報稱,曾未一日服官,懷忠入地。即今嚴綸之下,並不得泣血自明,良足哀悼。」當是時,體仁已前罷,繼者張至發、薛國觀皆不喜東林,故所司不敢復奏。及是,至發、國觀亦相繼罷,而周延儒當國,溥座主也,其獲再相,溥有力焉,故采疏上,事即得解。
míng nián, yù shǐ liú xī zuò gěi shì zhōng jiāng cài jiāo zhāng yán pǔ dǐ xíng bó wén, suǒ zuǎn shù jīng shǐ, yǒu gōng shèng xué, yí qǔ bèi yǐ yè guān. dì yù jīng yán, wèn jí èr rén, yán rú duì yuē: dú shū hǎo xiù cái. dì yuē: pǔ yǐ zú, cǎi xiǎo chén, yán guān hé wèi jiàn zhī? yán rú yuē: èr rén hǎo dú shū, néng wén zhāng, yán guān wèi jǔ zi shí dú qí wén, yòu yǐ qí yòng wèi jìng, gù xī zhī ěr. dì yuē: yì wèi miǎn piān. yán rú yán: chéng rú shèng yù, pǔ yǔ huáng dào zhōu jiē piān, yīn shàn dú shū, yǐ gù xī zhī zhě zhòng. dì hàn zhī, suì yǒu zhào zhēng pǔ yí shū, ér dào zhōu yì fù guān. yǒu sī xiān hòu lù shàng sān qiān yú juǎn, dì xī liú lǎn.
明年,御史劉熙祚、給事中姜埰交章言溥砥行博聞,所纂述經史,有功聖學,宜取備乙夜觀。帝御經筵,問及二人,延儒對曰:「讀書好秀才。」帝曰:「溥已卒,采小臣,言官何為薦之?」延儒曰:「二人好讀書,能文章,言官為舉子時讀其文,又以其用未竟,故惜之耳。」帝曰:「亦未免偏。」延儒言:「誠如聖諭,溥與黃道周皆偏,因善讀書,以故惜之者眾。」帝頷之,遂有詔征溥遺書,而道周亦復官。有司先後錄上三千餘卷,帝悉留覽。
pǔ shī wén mǐn jié. sì fāng zhēng suǒ zhě, bù qǐ cǎo, duì kè huī háo, é qǐng lì jiù, yǐ gù míng gāo yī shí. zú shí, nián zhǐ sì shí.
溥詩文敏捷。四方征索者,不起草,對客揮毫,俄頃立就,以故名高一時。卒時,年止四十。
cǎi, zì shòu xiān, yǔ pǔ shàn. pǔ xìng kuān, fàn jiāo bó ài. cǎi tè yán yì, xǐ zhēn bié kě fǒu, rén yǒu guò, cháng miàn chì zhī. zhī lín chuān, cuī qiáng fú ruò, shēng dà qǐ. yí jí guī, shì mín qì sòng zài dào. zhī zhōu liú shì dòu qián sù lè yán zhòng zhī, yǐ jiān dù xún cǎi, piàn zhǐ bào, xián zhì zhī fǎ. fú wáng shí, qǐ lǐ bù zhǔ shì, jìn yuán wài láng, qǐ jiǎ qù. nán dōu shī shǒu, jiān rén sù xián cǎi zhě, qún jī zhī sǐ, fù yòng dà zhuī luàn cì zhī. yǐ ér sū, bì zhī lín yì, yòu sān nián zú.
采,字受先,與溥善。溥性寬,泛交博愛。采特嚴毅,喜甄別可否,人有過,嘗面叱之。知臨川,摧強扶弱,聲大起。移疾歸,士民泣送載道。知州劉士斗、錢肅樂嚴重之,以奸蠹詢采,片紙報,咸置之法。福王時,起禮部主事,進員外郎,乞假去。南都失守,奸人素銜采者,群擊之死,復用大錐亂刺之。已而蘇,避之鄰邑,又三年卒。