tán lún xú fǔ zǎi wáng huà lǐ yòu wáng chóng gǔ zi qiān sūn zhī zhēn zhī cǎi lǐ táng fāng féng shí wú duì sūn mèng míng mèng míng zǐ bāng fǔ zhèng luò zhāng xué yán zhāng jiā yìn yīn zhèng mào lǐ qiān líng yún yì
譚綸徐(甫宰 王化 李佑) 王崇古(子謙 孫之楨 之采 李棠)方逢時 吳兌(孫孟明 孟明子邦輔) 鄭洛 張學顏 張佳胤 殷正茂(李遷)凌雲翼
tán lún, zì zi lǐ, yí huáng rén. jiā jìng èr shí sān nián jìn shì. chú nán jīng lǐ bù zhǔ shì. lì zhí fāng láng zhōng, qiān tái zhōu zhī fǔ. lún chén yì zhī bīng. shí dōng nán wō huàn yǐ sì nián, cháo yì liàn xiāng bīng yù zéi. cān jiāng qī jì guāng qǐng qī sān nián ér hòu yòng zhī. lún yì liàn qiān rén. lì shù wǔ fǎ, zì bì jiāng yǐ xià jié jié xiāng zhì. fēn shù jì míng, jìn zhǐ qí yī, wèi jiǔ jí chéng jīng ruì. wō fàn shān pǔ, lún zì jiāng jī zhī, sān zhàn sān jié. wō fù yóu sōng mén chán hú lüè páng liù xiàn, jìn wéi tái zhōu, bù kè ér qù. zhuǎn kòu xiān jū lín hǎi, lún qín zhǎn dài jǐn. jìn hǎi dào fù shǐ, yì mù zhè dōng liáng jiā zǐ jiào zhī, ér jì guāng liàn bīng yǐ jí qī, lún yīn shōu zhī yǐ wèi yòng, kè bīng bà bù fù diào. wō zì xiàng shān tū tái zhōu, lún lián pò zhī mǎ gǎng hé jiā shí lǎn, yòu yǔ jì guāng gòng pò zhī gé bù nán wān. jiā yòu cān zhèng, huì yōu qù. yǐ shàng shū yáng bó jiàn qǐ, fù jiāng zhè bīng, tǎo ráo píng zéi lín cháo xī. cháo xī zhě, dà dào zhāng liǎn yú dǎng yě. liǎn jì miè, cháo xī jù cháo bù xià, chū gōng chéng xiāng. zhī xiàn yú fǔ zǎi yán bīng dài, ér qiǎn zhǔ bù liáng wéi dòng rù zéi zhōng, yù sàn qí dǎng. cháo xī qióng, qì cháo zǒu, lún jí guǎng dōng bīng zhuī qín zhī. xún gǎi guān fú jiàn, qǐ zhōng zhì qù.
譚綸,字子理,宜黃人。嘉靖二十三年進士。除南京禮部主事。歷職方郎中,遷台州知府。綸沉毅知兵。時東南倭患已四年,朝議練鄉兵御賊。參將戚繼光請期三年而後用之。綸亦練千人。立束伍法,自裨將以下節節相制。分數既明,進止齊一,未久即成精銳。倭犯柵浦,綸自將擊之,三戰三捷。倭復由松門、澶湖掠旁六縣,進圍台州,不克而去。轉寇仙居、臨海,綸擒斬殆盡。進海道副使,益募浙東良家子教之,而繼光練兵已及期,綸因收之以為用,客兵罷不復調。倭自象山突台州,綸連破之馬崗、何家〈石覽〉,又與繼光共破之葛埠、南灣。加右參政,會憂去。以尚書楊博薦起,復將浙兵,討饒平賊林朝曦。朝曦者,大盜張璉餘黨也。璉既滅,朝曦據巢不下,出攻程鄉。知縣余甫宰嚴兵待,而遣主簿梁維棟入賊中,諭散其黨。朝曦窮,棄巢走,綸及廣東兵追擒之。尋改官福建,乞終制去。
jì guāng shù pò zéi, zhè dōng lüè dìng. wō zhuǎn rù fú jiàn. zì fú níng zhì zhāng quán, qiān lǐ jǐn zéi kū, jì guāng jiàn jī dìng zhī. shī fǔ xuán, qí zhòng fù fàn shào wǔ, xiàn xìng huà. sì shí èr nián chūn, zài qǐ lún. dào zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ fú jiàn. wō tún qí tóu chéng, dōu zhǐ huī ōu yáng shēn bó zhàn zhōng fú sǐ, wō suì jù píng hǎi wèi, xiàn zhèng hé shòu níng, gè è hǎi dào wèi guī jì. lún huán shān duàn lù, zéi bù dé qù, yí yíng zhǔ lín. jì guāng zhì, lún zì jiāng zhōng jūn, zǒng bīng guān liú xiǎn yú dà yóu jiāng zuǒ yòu jūn. lìng jì guāng yǐ zhōng jūn báo zéi lěi, zuǒ yòu jūn jì zhī, dà pò zéi, fù yī fǔ èr xiàn. zhào jiā yòu fù dōu yù shǐ. lún yǐ yán jiàn tīng shào jiān cán pò shén, qǐng huǎn zhēng juān fù. yòu kǎo jiù zhì, jiàn shuǐ zhài wǔ, è hǎi kǒu, jiàn jì guāng wèi zǒng bīng guān yǐ zhèn shǒu zhī. wō fù wéi xiān yóu, lún jì guāng dà pò zéi chéng xià. yǐ ér jì guāng pò zéi wáng cāng píng cài pī lǐng, yú zéi zǒu, guǎng dōng jìng nèi xī dìng. lún shàng shū qǐng fù xíng fú, shì zōng xǔ zhī.
繼光數破賊,浙東略定。倭轉入福建。自福寧至漳、泉,千里盡賊窟,繼光漸擊定之。師甫旋,其眾復犯邵武,陷興化。四十二年春,再起綸。道擢右僉都御史,巡撫福建。倭屯崎頭城,都指揮歐陽深搏戰中伏死,倭遂據平海衛,陷政和、壽寧,各扼海道為歸計。綸環柵斷路,賊不得去,移營渚林。繼光至,綸自將中軍,總兵官劉顯、俞大猷將左、右軍。令繼光以中軍薄賊壘,左右軍繼之,大破賊,復一府二縣。詔加右副都御史。綸以延、建、汀、邵間殘破甚,請緩徵蠲賦。又考舊制,建水砦五,扼海口,薦繼光為總兵官以鎮守之。倭復圍仙遊,綸、繼光大破賊城下。已而繼光破賊王倉坪、蔡丕嶺,余賊走,廣東境內悉定。綸上疏請復行服,世宗許之。
sì shí sì nián dōng, qǐ gù guān, xún fǔ shǎn xī. wèi shàng ér dà zú mín zuò luàn, xiàn qī chéng. zhào gǎi lún sì chuān, zhì yǐ pò miè. yún nán pàn qiú fèng jì zǔ dùn rù huì lǐ, lún huì shī tǎo píng zhī. jìn bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū liǎng guǎng jūn wù jiān xún fǔ guǎng xī. zhāo xiáng lǐng gǎng zéi jiāng yuè zhào děng.
四十四年冬,起故官,巡撫陝西。未上而大足民作亂,陷七城。詔改綸四川,至已破滅。雲南叛酋鳳繼祖遁入會理,綸會師討平之。進兵部右侍郎兼右僉都御史,總督兩廣軍務兼巡撫廣西。招降嶺崗賊江月照等。
lún liàn bīng shì, cháo tíng yǐ yǐ bàn zéi, yù jǐng zhé diào, jū guān wú yān suì. dài nán kòu lüè píng, ér biān huàn fāng wèi yǐ. lóng qìng yuán nián, gěi shì zhōng wú shí lái qǐng zhào lún jì guāng liàn bīng. zhào zhēng lún hái bù, jìn zuǒ shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. lún shàng shū yuē:
綸練兵事,朝廷倚以辦賊,遇警輒調,居官無淹歲。迨南寇略平,而邊患方未已。隆慶元年,給事中吳時來請召綸、繼光練兵。詔征綸還部,進左侍郎兼右僉都御史,總督薊、遼、保定軍務。綸上疏曰:
jì chāng zú bù mǎn shí wàn, ér lǎo ruò jū bàn, fēn shǔ zhū jiāng, sàn èr qiān lǐ jiān. dí jù gōng, wǒ fēn shǒu, zhòng guǎ qiáng ruò bù móu, gù yán zhě jí qǐng liàn bīng. rán sì nán bù qù, bīng zhōng bù kě liàn.
薊、昌卒不滿十萬,而老弱居半,分屬諸將,散二千裡間。敵聚攻,我分守,眾寡強弱不侔,故言者亟請練兵。然四難不去,兵終不可練。
fū dí zhī zhǎng jì zài qí, fēi zhào mù sān wàn rén qín xí chē zhàn, bù zú yǐ zhì dí. jì sān wàn rén yuè xiǎng, suì wǔ shí sì wàn, cǐ yī nán yě. yàn zhào zhī shì ruì qì jǐn yú fáng biān, fēi mù wú yuè xí zhàn zú wàn èr qiān rén zá jiào zhī, shì bì wú chéng. chén yǔ jì guāng zhào zhī kě lì zhì, yì zhě yǐ wèi bù kě. xìn rèn zhī bù zhuān, cǐ èr nán yě. jūn shì shàng yán, ér yàn zhào shì sù jiāo, zhòu jiàn jūn fǎ, bì dà zhèn hài. qiě qù jīng shī jìn, liú yán yì shēng, tú lìng zhōng zhì zhī shì chè zhǒu fèi gōng, gèng niàng tā huàn, cǐ sān nán yě. wǒ bīng sù wèi dāng dí, zhàn ér shèng zhī, bǐ bù xīn fú. néng zài pò, nǎi zhōng shēn chuàng, ér jì jí yì shēng yù zài jǔ, huò yǐ xiān zhì. cǐ sì nán yě.
夫敵之長技在騎,非召募三萬人勤習車戰,不足以制敵。計三萬人月餉,歲五十四萬,此一難也。燕、趙之士銳氣盡於防邊,非募吳、越習戰卒萬二千人雜教之,事必無成。臣與繼光召之可立至,議者以為不可。信任之不專,此二難也。軍事尚嚴,而燕、趙士素驕,驟見軍法,必大震駭。且去京師近,流言易生,徒令忠智之士掣肘廢功,更釀他患,此三難也。我兵素未當敵,戰而勝之,彼不心服。能再破,乃終身創,而忌嫉易生;欲再舉,禍已先至。此四難也。
yǐ jīn zhī jì, qǐng diào jì zhèn zhēn dìng dà míng jǐng xíng jí dū fǔ biāo bīng sān wàn, fēn wèi sān yíng, lìng zǒng bīng cān yóu fēn jiāng zhī, ér shòu jì guāng yǐ zǒng lǐ liàn bīng zhī zhí. chūn qiū liǎng fáng, sān yíng bīng gè yí jìn biān. zhì zé è zhī biān wài, rù zé jué sǐ biān nèi. èr zhě bù xiào, chén wú suǒ táo zuì. yòu liàn bīng fēi dàn xī kě qī, jīn qiū fáng yǐ jìn, qǐng sù diào zhè bīng sān qiān, yǐ jì huǎn jí. sān nián hòu, biān jūn jì liàn, qiǎn hái.
以今之計,請調薊鎮、真定、大名、井陘及督撫標兵三萬,分為三營,令總兵參游分將之,而授繼光以總理練兵之職。春秋兩防,三營兵各移近邊。至則遏之邊外,入則決死邊內。二者不效,臣無所逃罪。又練兵非旦夕可期,今秋防已近,請速調浙兵三千,以濟緩急。三年後,邊軍既練,遣還。
zhào xī rú suǒ qǐng, réng lìng lún jì guāng yì fēn lì sān yíng shì yí. lún yīn yán: jì zhèn liàn bīng yú shí nián, rán jìng bù xiào zhě, rèn zhī wèi zhuān, ér xíng zhī wèi shí yě. jīn yí zé chén lún jì guāng, lìng dé zhuān duàn, wù shǐ xún àn xún guān yù shǐ cān yǔ qí jiān. zì bīng shì qǐ, biān chén qiān zhì yì lùn, bù néng yǒu wèi, gù lún shū yán zhī. ér xún fǔ liú yīng jié guǒ yì yì, xún àn yù shǐ liú xuān xún guān yù shǐ sūn dài yòu hé lún zì zhuān. mù zōng yòng zhāng jū zhèng yán, xī yǐ bīng shì wěi lún, ér yù yīng jié děng wú náo.
詔悉如所請,仍令綸、繼光議分立三營事宜。綸因言:「薊鎮練兵逾十年,然竟不效者,任之未專,而行之未實也。今宜責臣綸、繼光,令得專斷,勿使巡按、巡關御史參與其間。」自兵事起,邊臣牽制議論,不能有為,故綸疏言之。而巡撫劉應節果異議,巡按御史劉翾、巡關御史孫代又劾綸自專。穆宗用張居正言,悉以兵事委綸,而諭應節等無撓。
lún xiāng dù biān ài chōng huǎn, dào lǐ yuǎn jìn, fēn jì zhèn wèi shí èr lù, lù zhì yī xiǎo jiāng, zǒng lì sān yíng: dōng zhù jiàn chāng bèi yàn hé yǐ dōng, zhōng zhù sān tún bèi mǎ lán sōng tài, xī zhù shí xiá bèi cáo qiáng gǔ shí. zhū jiāng yǐ shí xùn liàn, hù wèi jǐ jiǎo, jié zhì xiáng míng. shì suì qiū, jì chāng wú jǐng. yì shí diào shǎn xī hé jiān zhèng dìng bīng fáng qiū, zhì shì xī bà. lún chū zhì, àn xíng sāi shàng, wèi jiāng zuǒ yuē: mò mǎ lì bīng, jiǎo shèng fù hū xī zhě, yí yú nán jiān bì qīng yě, zuò zhì qīn yì zhě, yí yú běi. suì yǔ jì guāng tú shàng fāng lüè, zhú dí tái sān qiān, qǐ jū yōng zhì shān hǎi, kòng shǒu yào hài. lún zhào rù wèi yòu dōu yù shǐ jiān bīng bù zuǒ shì láng, xié lǐ róng zhèng. huì tái gōng chéng, yì mù zhè bīng jiǔ qiān yú shǒu zhī. biān bèi dà chì, dí bù gǎn rù fàn. yǐ gōng jìn bīng bù shàng shū jiān yòu dōu yù shǐ, xié lǐ rú gù. qí dōng, yǔ gào guī.
綸相度邊隘沖緩,道里遠近,分薊鎮為十二路,路置一小將,總立三營:東駐建昌備燕河以東,中駐三屯備馬蘭、松、太,西駐石匣備曹牆、古石。諸將以時訓練,互為掎角,節制詳明。是歲秋,薊、昌無警。異時調陝西、河間、正定兵防秋,至是悉罷。綸初至,按行塞上,謂將佐曰:「秣馬厲兵,角勝負呼吸者,宜於南;堅壁清野,坐制侵軼者,宜於北。」遂與繼光圖上方略,築敵台三千,起居庸至山海,控守要害。綸召入為右都御史兼兵部左侍郎,協理戎政。會台工成,益募浙兵九千餘守之。邊備大飭,敵不敢入犯。以功進兵部尚書兼右都御史,協理如故。其冬,予告歸。
shén zōng jí wèi, qǐ bīng bù shàng shū. wàn lì chū, jiā tài zǐ shǎo bǎo. gěi shì zhōng luò zūn hé lún bù chēng zhí. lún sān shū qǐ bà, yōu zhào liú zhī. wǔ nián zú guān. zèng tài zǐ tài bǎo, shì xiāng mǐn.
神宗即位,起兵部尚書。萬曆初,加太子少保。給事中雒遵劾綸不稱職。綸三疏乞罷,優詔留之。五年卒官。贈太子太保,諡襄敏。
lún zhōng shǐ bīng shì chuí sān shí nián, jī shǒu gōng èr wàn yī qiān wǔ bǎi. cháng zhàn hān, rèn xuè zì wàn, lèi wò nǎi tuō. yǔ jì guāng gòng shì qí míng, chēng tán qī.
綸終始兵事垂三十年,積首功二萬一千五百。嘗戰酣,刃血漬腕,累沃乃脫。與繼光共事齊名,稱「譚、戚」。
xú fǔ zǎi, zì yǔn píng, zhè jiāng shān yīn rén. jiā jìng zhōng jǔ shùn tiān xiāng shì, chú wǔ píng zhī xiàn. wǔ píng dāng mǐn yuè jiāo, duō dào, fǔ zǎi zhú chéng lì bǎo zhě sān. shàng guān yǐ chéng xiāng zéi dào sǒu, diào zhī wǎng. jì píng cháo xī, chāo zhuó cháo zhōu bīng bèi qiān shì, tiān zhù jiǎo kòu, rèn yī zi qiān hù. yǐ ér chéng xiāng wēn jiàn liáng huī děng hé shàng háng zéi kuī jiāng xī. píng yuǎn zhī xiàn wáng huà zhē jī zhī tán lǐng, zéi bài bēn ruì jīn, fù shǐ lǐ yòu sān zhàn jiē jié. zéi yóu jiān dào guī chéng xiāng, fǔ zǎi tǎo qín zhī, yú dǎng xī píng. lài yín bì. yǐ, bǔ cháo zhōu fēn xún qiān shì jiān lǐ bīng bèi shì. dōng guǎn shuǐ bīng xú yǒng tài děng luàn, tíng fèng tǎo zéi. fǔ zǎi yǐ jí jí, qǐ guī. wèi jǐ zú.
徐甫宰,字允平,浙江山陰人。嘉靖中舉順天鄉試,除武平知縣。武平當閩、粵交,多盜,甫宰築城立堡者三。上官以程鄉賊盜藪,調之往。既平朝曦,超擢潮州兵備僉事,添注剿寇,任一子千戶。已而程鄉溫鑒、梁輝等合上杭賊窺江西。平遠知縣王化遮擊之檀嶺,賊敗奔瑞金,副使李佑三戰皆捷。賊由間道歸程鄉,甫宰討擒之,餘黨悉平。賚銀幣。已,補潮州分巡僉事兼理兵備事。東莞水兵徐永太等亂,停俸討賊。甫宰已疾亟,乞歸。未幾卒。
wáng huà, zì rǔ zàn, guǎng xī mǎ píng rén. fù shàng xué, zhí fāng láng zhōng. huà dēng xiāng jiàn. jiā jìng sì shí nián, xīn zhì píng yuǎn xiàn, shòu huà zhī xiàn. yǐ jī zéi tán lǐng, yǒu zhī bīng míng. tián kēng zéi liáng guó xiāng jì jiàng fù pàn, yuē sān tú zéi gé dǐng róng děng fēn kòu jiāng xī fú jiàn. huà jì qī zǐ huì chāng, ér shēn lǜ xiāng bīng wǎng jī. zéi lián bài, nǎi zòng fǎn jiān huì chāng, yán huà yǐ mò, huà qī jì shì tòng kū zì wěn. huà nù, zhuī zéi yì jí, huò guó xiāng yú shí zǐ lǐng. qiān cháo zhōu fǔ tóng zhī, réng shǔ xiàn shì. jì bèi jīng, guān wèi lì cí. huà jǔ zhuō yì, chāo zhuó guǎng dōng fù shǐ. nán gàn xún fǔ wú bǎi péng yǐ tān dú hé zhī, xuē jí. xún àn yù shǐ zhào chún jiàn qí zhī bīng, nǎi mìng yǐ qiān shì chì huì cháo bīng bèi. jiǔ zhī, kǎo chá bà.
王化,字汝贊,廣西馬平人。父尚學,職方郎中。化登鄉薦。嘉靖四十年,新置平遠縣,授化知縣。以擊賊檀嶺,有知兵名。田坑賊梁國相既降復叛,約三圖賊葛鼎榮等分寇江西、福建。化寄妻子會昌,而身率鄉兵往擊。賊連敗,乃縱反間會昌,言化已歿,化妻計氏慟哭自刎。化怒,追賊益急,獲國相於石子嶺。遷潮州府同知,仍署縣事。計被旌,官為立祠。化舉卓異,超擢廣東副使。南贛巡撫吳百朋以貪黷劾之,削籍。巡按御史趙淳薦其知兵,乃命以僉事飭惠、潮兵備。久之,考察罷。
lǐ yòu, zì jí fǔ, guì zhōu qīng píng wèi rén. jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. lì guān jiāng xī fù shǐ, yāo zéi ruì jīn yǒu gōng. xún bài guǎng dōng zéi wú zhì gāo jiāng xī xià lì zéi lài qīng guī děng, jiē lài yín bì. jìn jiāng xī yòu cān zhèng. xié zǒng bīng guān yú dà yóu, dà pò jù zéi lǐ yà yuán. zhuó qiān dōu yù shǐ, xún fǔ guǎng dōng. lǚ bài hǎi kòu lín dào gān shān kòu zhāng sháo nán děng. lóng qìng zhōng, bèi hé bà guī.
李佑,字吉甫,貴州清平衛人。嘉靖二十六年進士。歷官江西副使,邀賊瑞金有功。尋敗廣東賊吳志高、江西下歷賊賴清規等,皆賚銀幣。進江西右參政。偕總兵官俞大猷,大破劇賊李亞元。擢僉都御史,巡撫廣東。屢敗海寇林道乾、山寇張韶南等。隆慶中,被劾罷歸。
wáng chóng gǔ, zì xué fǔ, pú zhōu rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. chú xíng bù zhǔ shì. yóu láng zhōng lì zhī ān qìng rǔ níng èr fǔ. qiān cháng zhèn bīng bèi fù shǐ, jī wō xià gǎng, zhuī jiān zhī jìng jiāng. cóng xún fǔ cáo bāng fǔ zhàn hǔ shù. yǐ, xié yú dà yóu zhuī wō chū hǎi. lèi jìn shǎn xī àn chá shǐ, hé nán yòu bù zhèng shǐ.
王崇古,字學甫,蒲州人。嘉靖二十年進士。除刑部主事。由郎中歷知安慶、汝寧二府。遷常鎮兵備副使,擊倭夏港,追殲之靖江。從巡撫曹邦輔戰滸墅。已,偕俞大猷追倭出海。累進陝西按察使,河南右布政使。
sì shí sān nián, gǎi yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ níng xià. chóng gǔ xǐ tán bīng, jù zhī zhū biān è sāi, shēn lì xíng zhèn, xiū zhàn shǒu, nà jiàng fù, shù chū bīng dǎo cháo. kòu lǚ cán tā zhèn, níng xià dú wán. lóng qìng chū, jiā yòu fù dōu yù shǐ.
四十三年,改右僉都御史,巡撫寧夏。崇古喜譚兵,具知諸邊厄塞,身歷行陣,修戰守,納降附,數出兵搗巢。寇屢殘他鎮,寧夏獨完。隆慶初,加右副都御史。
jí náng zi jí néng jù hé tào wèi xī chuí zhū bù zhǎng, bié bù bīn tù zhù mù dà xiǎo sōng shān, nán rǎo hé huáng fān zú, huán sì zhèn jiē kòu. zǒng dū chén qí xué wú wēi lüè, zǒng bīng guān guō jiāng huáng yǎn děng jiē bài sǐ, shǎn xī xún fǔ dài cái yì zuò miǎn. qí dōng, jìn chóng gǔ bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū shǎn xī yán níng gān sù jūn wù. chóng gǔ zòu gěi sì zhèn qí pái, fǔ chén de yòng jūn fǎ dū zhàn, yòu zhǐ huà dì tú, fēn shòu zhū dà jiāng zhào kě léi lóng děng. shù yǒu gōng. zhuó lì tù xíng mù hé dōng, lóng qián chū xìng wǔ xí pò qí yíng, zhǎn huò duō, jiā chóng gǔ yòu dōu yù shǐ. jí néng fàn biān, wèi fáng qiū bīng suǒ è, yí yíng bái chéng zi. lóng děng chū huā mǎ chí zhǎng chéng guān yǔ zhàn, dà bài zhī. chóng gǔ zài shǎn qī nián, xiān hòu huò shǒu gōng shén duō.
吉囊子吉能據河套為西陲諸部長,別部賓兔駐牧大、小松山,南擾河、湟番族,環四鎮皆寇。總督陳其學無威略,總兵官郭江、黃演等皆敗死,陝西巡撫戴才亦坐免。其冬,進崇古兵部右侍郎兼右僉都御史,總督陝西、延、寧、甘肅軍務。崇古奏給四鎮旗牌,撫臣得用軍法督戰,又指畫地圖,分授諸大將趙岢、雷龍等。數有功。着力兔行牧河東,龍潛出興武襲破其營,斬獲多,加崇古右都御史。吉能犯邊,為防秋兵所遏,移營白城子。龍等出花馬池、長城關與戰,大敗之。崇古在陝七年,先後獲首功甚多。
zì hé tào yǐ dōng xuān fǔ dà tóng biān wài, jí náng dì ǎn dá kūn dōu lì zhù mù dì yě. yòu dōng jì chāng yǐ běi, jí náng ǎn dá zhǔ tǔ mán jū zhī, jiē qiáng shèng. ǎn dá yòu nà pàn rén zhào quán děng, jù gǔ fēng zhōu dì, zhāo wáng mìng shù wàn, wū jū diàn zuò, hào yuē bǎn shēng. quán děng zūn ǎn dá wèi dì, wèi zhì chéng guō gōng diàn yì zì zhì dì, zhì dù rú wáng zhě, shǔ qí mén yuē kāi huà fǔ. yòu rì yè jiào ǎn dá wèi bīng. dōng rù jì chāng, xī lüè xīn dài, yóu qí báo píng yáng líng shí, zhì lù ān yǐ běi. qǐ jiā jìng xīn chǒu, rǎo biān zhě sān shí nián, biān chén zuò shī shì dé zuì zhě shén zhòng, huàn shì shǎn xī sì zhèn yóu jù. cháo tíng mù huò quán zhě guān dōu zhǐ huī shǐ, shǎng qiān jīn, zú bù néng dé. biān jiāng shì lǜ huì kòu qiú hé, huò fǎn wèi yòng zhū xiàn kòu zì bá guī zhě, zhé shā zhī yǐ mào gōng shǎng dí qíng bù kě dé, ér jūn zhōng dòng jìng dí zhé zhī. sì nián zhēng yuè, zhào chóng gǔ zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. chóng gǔ jìn biān zú lán chū, ér zòng qí sù tōng kòu zhě shēn rù wèi jiān. yòu xí láo fān hàn xiàn kòu jūn mín, lǜ zhòng jiàng jí zì bá zhě, xī cún fǔ zhī. guī zhě jiē zhǒng. xī fān wǎ là huáng máo zhū zhǒng yī suì zhōng jiàng zhě yú èr qiān rén.
自河套以東宣府、大同邊外,吉囊弟俺答、昆都力駐牧地也。又東薊、昌以北,吉囊、俺答主土蠻居之,皆強盛。俺答又納叛人趙全等,據古豐州地,招亡命數萬,屋居佃作,號曰板升。全等尊俺答為帝,為治城郭宮殿;亦自治第,制度如王者,署其門曰開化府。又日夜教俺答為兵。東入薊、昌,西掠忻、代,游騎薄平陽、靈石,至潞安以北。起嘉靖辛丑,擾邊者三十年,邊臣坐失事得罪者甚眾,患視陝西四鎮尤劇。朝廷募獲全者官都指揮使,賞千金,卒不能得。邊將士率賄寇求和,或反為用;諸陷寇自拔歸者,輒殺之以冒功賞;敵情不可得,而軍中動靜敵輒知。四年正月,詔崇古總督宣、大、山西軍務。崇古禁邊卒闌出,而縱其素通寇者深入為間。又檄勞番、漢陷寇軍民,率眾降及自拔者,悉存撫之。歸者接踵。西番、瓦剌、黃毛諸種一歲中降者逾二千人。
qí dōng, bǎ hàn nà jí lái jiàng. bǎ hàn nà jí zhě, ǎn dá dì sān zi tiě bèi tái jí zi yě. yòu shī fù, yù yú ǎn dá qī yī kè hā tún. zhǎng qǔ dà chéng bǐ jì bù xiāng de. bǎ hàn zì pìn wǒ ér dū sī nǚ, hào sān niáng zǐ, jí ǎn dá wài sūn nǚ yě. ǎn dá jiàn qí měi, duó zhī. bǎ hàn huì, yòu wén chóng gǔ fāng nà jiàng, shì nián shí yuè, lǜ qī zǐ shí yú rén lái guī. xún fǔ fāng féng shí yǐ gào. chóng gǔ niàn yīn cǐ zhì ǎn dá, zé zhào quán děng kě chú yě, liú zhī dà tóng, wèi jiè shèn zhì. xié féng shí shū wén yú cháo yuē: ǎn dá héng xíng sài wài jǐ wǔ shí nián, wēi zhì zhū bù, qīn rǎo biān yǔ. jīn shén yàn xiōng dé, gǔ ròu lí pàn, qiān lǐ lái jiàng, yí gěi zhái shè, shòu guān zhí, fēng xì lǐn fú yòng, yǐ yuè qí xīn, yán jìn chū rù, yǐ yú qí zhà. ruò ǎn dá lín biān suǒ qǔ, zé yīn yǔ wèi shì, zé lìng fù sòng bǎn shēng zhū nì, hái bèi lüè rén kǒu, rán hòu yǐ lǐ qiǎn guī, cè zhī shàng yě. ruò suì jié ào chēng bīng, bù kě lǐ yù, zé míng shì yù shā, yǐ náo qí zhì. bǐ wàng shēng hái, bì jù wǒ zhì qí sǐ mìng. zhì duó qì jǔ, bù gǎn dà chěng, rán hòu xú xíng wú jì, cè zhī zhōng yě. ruò suì qì ér bù qiú, zé dāng hòu jiā zī yǎng, jié yǐ ēn xìn. qí bù zhòng jì jiàng zhě, chù zhī sāi xià, jí lìng bǎ hàn tǒng lǐng, lüè rú hàn zhì shǔ guó jū wū huán zhī zhì. tā rì ǎn dá sǐ, zi xīn ài bì yǒu qí zhòng. yīn jiā bǎ hàn míng hào, lìng shōu jí yú zhòng, zì wèi yī bù. xīn ài bì fèn zhēng. bǐ liǎng zú xiāng chí, zé liǎng lì jù cún, ruò hù xiāng chóu shā, zé àn bīng chēng zhù. bǐ wú xiá qīn líng, wǒ suì dé xiū xī, yòu yī cè yě. ruò xún jiù lì ān zhì hǎi bīn, shǐ ǎn dá rì nán wàng, qīn rǎo bù yǐ yòu huò gěi pèi zhū jiāng, shǐ zhī suí yíng lì gōng, bǐ sù jiāo guì bù shòu qū cè, jià yù gǒu guāi, bì zī yuàn wàng, dùn shēng yáng qù zhī xīn, zhōng yí fǎn shì zhī huò, jūn wèi wú cè. zòu zhì, cháo yì fēn rán. yù shǐ ráo rén kǎn wǔ shàng xián yè mèng xióng jiē yán dí qíng pǒ cè. mèng xióng zhì yǐn sòng shòu guō yào shī zhāng gòu shì wèi yù. bīng bù shàng shū guō gān bù néng jué, dà xué shì gāo gǒng zhāng jū zhèng lì zhǔ chóng gǔ yì. zhào shòu bǎ hàn zhǐ huī shǐ, cì fēi yī yī xí, ér chù mèng xióng yú wài, yǐ xī yì yì.
其冬,把漢那吉來降。把漢那吉者,俺答第三子鐵背台吉子也。幼失父,育於俺答妻一克哈屯。長娶大成比妓不相得。把漢自聘我兒都司女,號三娘子,即俺答外孫女也。俺答見其美,奪之。把漢恚,又聞崇古方納降,是年十月,率妻子十餘人來歸。巡撫方逢時以告。崇古念因此制俺答,則趙全等可除也,留之大同,慰藉甚至。偕逢時疏聞於朝曰:「俺答橫行塞外幾五十年,威制諸部,侵擾邊圉。今神厭凶德,骨肉離叛,千里來降,宜給宅舍,授官職,豐餼廩服用,以悅其心,嚴禁出入,以虞其詐。若俺答臨邊索取,則因與為市,責令縛送板升諸逆,還被掠人口,然後以禮遣歸,策之上也。若遂桀驁稱兵,不可理諭,則明示欲殺,以撓其志。彼望生還,必懼我制其死命。志奪氣沮,不敢大逞,然後徐行吾計,策之中也。若遂棄而不求,則當厚加資養,結以恩信。其部眾繼降者,處之塞下,即令把漢統領,略如漢置屬國居烏桓之制。他日俺答死,子辛愛必有其眾。因加把漢名號,令收集餘眾,自為一部。辛愛必忿爭。彼兩族相持,則兩利俱存,若互相仇殺,則按兵稱助。彼無暇侵陵,我遂得休息,又一策也。若循舊例安置海濱,使俺答日南望,侵擾不已;又或給配諸將,使之隨營立功,彼素驕貴不受驅策,駕馭苟乖,必滋怨望,頓生颺去之心,終貽反噬之禍,均為無策。」奏至,朝議紛然。御史饒仁侃、武尚賢、葉夢熊皆言敵情叵測。夢熊至引宋受郭藥師、張彀事為喻。兵部尚書郭乾不能決,大學士高拱、張居正力主崇古議。詔授把漢指揮使,賜緋衣一襲,而黜夢熊於外,以息異議。
ǎn dá fāng lüè xī fān, wén biàn jí guī, diào xīn ài bīng fēn dào rù fàn, suǒ bǎ hàn shén jí. xīn ài yáng fā bīng, yīn zé biàn lì, yǐ gù ǎn dá bù dé zhì. yī kè hā tún sī qí sūn, zhāo xī kū, ǎn dá huàn zhī. xún fǔ féng shí qiǎn bǎi hù bào chóng dé rù qí yíng, ǎn dá shèng qì dài zhī yuē: zì wú yòng bīng, ér zhèn jiāng duō sǐ. chóng dé yuē: zhèn jiāng shú yǔ ér sūn? jīn zhāo tíng dài ér sūn shén hòu, chēng bīng shì sù qí sǐ yě. ǎn dá yí bǎ hàn yǐ sǐ, jí wén yán, xīn dòng, shǐ shǐ xiòng zhī. chóng gǔ lìng bǎ hàn fēi páo jīn dài jiàn shǐ zhě, ǎn dá xǐ guò wàng, chóng dé yīn shuō zhī yuē: zhào quán děng dàn zhì, bǎ hàn xī fǎn. ǎn dá dà xǐ, píng rén yǔ yuē: wǒ bù wèi luàn, luàn yóu quán děng. lìng wú sūn jiàng hàn, shì tiān qiǎn zhī hé yě. tiān zǐ xìng fēng wǒ wèi wáng, yǒng zhǎng běi fāng, zhū bù shú gǎn wèi huàn. jí bù xìng sǐ, wǒ sūn dāng xí fēng, bǐ shòu cháo tíng hòu ēn, qǐ gǎn fù yé? suì qiǎn shǐ yǔ chóng dé jù lái, yòu wèi xīn ài qiú guān, bìng qǐng hù shì. chóng gǔ yǐ wén, dì xī bào kě. ǎn dá suì fù quán děng shí yú rén yǐ xiàn, chóng gǔ yì qiǎn shǐ sòng bǎ hàn guī. dì yǐ pàn rén jì dé, jì gào jiāo miào, zhé quán děng yú shì. jiā chóng gǔ tài zǐ shǎo bǎo bīng bù shàng shū, zǒng dū rú gù.
俺答方掠西番,聞變急歸,調辛愛兵分道入犯,索把漢甚急。辛愛佯發兵,陰擇便利,以故俺答不得志。一克哈屯思其孫,朝夕哭,俺答患之。巡撫逢時遣百戶鮑崇德入其營,俺答盛氣待之曰:「自吾用兵,而鎮將多死。」崇德曰:「鎮將孰與而孫?今朝廷待而孫甚厚,稱兵是速其死也。」俺答疑把漢已死,及聞言,心動,使使詗之。崇古令把漢緋袍金帶見使者,俺答喜過望,崇德因說之曰:「趙全等旦至,把漢夕返。」俺答大喜,屏人語曰:「我不為亂,亂由全等。令吾孫降漢,是天遣之合也。天子幸封我為王,永長北方,諸部孰敢為患。即不幸死,我孫當襲封,彼受朝廷厚恩,豈敢負耶?」遂遣使與崇德俱來,又為辛愛求官,並請互市。崇古以聞,帝悉報可。俺答遂縛全等十餘人以獻,崇古亦遣使送把漢歸。帝以叛人既得,祭告郊廟,磔全等於市。加崇古太子少保、兵部尚書,總督如故。
bǎ hàn jì guī, ǎn dá yǔ qí qī fǔ zhī qì. qiǎn shǐ bào xiè, shì bù fàn dà tóng. chóng gǔ lìng yào tǔ mán kūn dōu lì jí néng děng jiē rù gòng, ǎn dá bào rú yuē, wéi tǔ mán bù zhì. chóng gǔ niàn tǔ mán shì gū, jì chāng kě wú huàn, mìng jiāng shì wù shāo huāng dǎo cháo, yì tōng gòng shì, xiū xī biān mín. cháo yì fù huā. shàng shū guō gān wèi mǎ shì xiān dì míng jìn, bù yí xǔ. gěi shì zhōng zhāng duān fǔ qǐng chì chóng gǔ wú yāo jìn gōng, hū yuǎn lǜ. chóng gǔ shàng shū yuē: xiān dì jì zhū chóu luán, zhì fù yán kāi shì zhě zhǎn, biān chén hé gǎn gù wéi jìn zhǐ, zì xiàn zhòng pì. dàn dí shì jì yì xī qiáng, wǒ bīng yì fēi xī qiè, bù dāng yuán yǐ wèi lì. fū xiān dì jìn kāi mǎ shì, wèi jìn běi dí zhī nà kuǎn. jīn dí qiú gòng shì, bù guò rú liáo dōng kāi yuán guǎng níng zhī guī, shāng rén zì yǐ yǒu wú mào yì, fēi qǐng fù kāi mǎ shì yě. ǎn dá fù zǐ xiōng dì héng xíng sì wǔ shí nián, zhèn jīng chén yán, liú dú jī fǔ, mò shōu è liú gōng zhě, yuán yì lùn tài duō, wén wǎng qiān zhì, shǐ biān chén wú suǒ cuò shǒu zú ěr. zuó qiū, ǎn dá dōng xíng, jīng shī jiè yán, zhì chàng yùn zhuān jù huī sāi mén chéng chéng zhī jì. jīn nà kuǎn qiú gòng, yòu bì zé yǐ jiǔ yào, yù bǎo bǎi nián wú shì, fǒu zé zhì shǒu shì zhī zuì. qǐ wéi chén děng bù néng nì liào, tā shí suī ǎn dá yì kǒng néng bǎo qí shēn, bù néng zhì zhū bù yú shēn hòu yě. fū jù dí shén yì, zhí xiān dì jìn zhǐ, yī yán kě jué. dàn dí jì bù dé qǐng, huái fèn ér qù, zòng yǐ bǎ hàn zhī gù, bù rǎo xuān dà, ér tǔ mán sān wèi suì kuī jì liáo, jí néng bīn tù qīn rǎo xī bǐ, xī jǐng wú shí, cái wù dān chù, suī zhì zhě wú yǐ shàn qí hòu yǐ. xī yě xiān yǐ kè jiǎn mǎ jià ér chēng bīng, zhōng shùn wáng yǐ yuán yì ér fēng hā mì, xiǎo wáng zǐ yóu dà tóng èr nián sān gòng, cǐ jiē qián dài fēng gòng gù shì. fū kuí zhī shí shì, jì dāng fǔ cóng, kǎo zhī diǎn gù, fēi jīn chuàng shǐ. táng táng tiān cháo, róng huāng fú zhī lái wáng, zhāo shèng tú zhī guǎng dà, yǐ shì dōng xī zhū bù, chuán tiān xià wàn shì, zhū chén hé yí dàn ér bù wèi yé? yīn tiáo fēng gòng bā shì yǐ shàng.
把漢既歸,俺答與其妻撫之泣。遣使報謝,誓不犯大同。崇古令要土蠻、昆都力、吉能等皆入貢,俺答報如約,惟土蠻不至。崇古念土蠻勢孤,薊、昌可無患,命將士勿燒荒搗巢,議通貢市,休息邊民。朝議復嘩。尚書郭乾謂馬市先帝明禁,不宜許。給事中章端甫請敕崇古無邀近功,忽遠慮。崇古上疏曰:「先帝既誅仇鸞,制復言開市者斬,邊臣何敢故違禁旨,自陷重辟。但敵勢既異昔強,我兵亦非昔怯,不當援以為例。夫先帝禁開馬市,未禁北敵之納款。今敵求貢市,不過如遼東、開原、廣寧之規,商人自以有無貿易,非請復開馬市也。俺答父子兄弟橫行四五十年,震驚宸嚴,流毒畿輔,莫收遏劉功者,緣議論太多,文網牽制,使邊臣無所措手足耳。昨秋,俺答東行,京師戒嚴,至倡運磚聚灰塞門乘城之計。今納款求貢,又必責以久要,欲保百年無事,否則治首事之罪。豈惟臣等不能逆料,他時雖俺答亦恐能保其身,不能制諸部於身後也。夫拒敵甚易,執先帝禁旨,一言可決。但敵既不得請,懷憤而去,縱以把漢之故,不擾宣、大,而土蠻三衛歲窺薊、遼,吉能、賓兔侵擾西鄙,息警無時,財務殫絀,雖智者無以善其後矣。昔也先以克減馬價而稱兵,忠順王以元裔而封哈密,小王子由大同二年三貢,此皆前代封貢故事。夫揆之時勢,既當俯從,考之典故,非今創始。堂堂天朝,容荒服之來王,昭聖圖之廣大,以示東西諸部,傳天下萬世,諸臣何疑憚而不為耶?」因條封貢八事以上。
zhào xià tíng yì. dìng guó gōng xú wén bì shì láng zhāng sì wéi yǐ xià èr shí èr rén yǐ wèi kě xǔ, yīng guó gōng zhāng róng shàng shū zhāng shǒu zhí yǐ xià shí qī rén yǐ wèi bù kě xǔ. shàng shū zhū héng děng wǔ rén yán fēng gòng biàn hù shì bù biàn, dú qiān dōu yù shǐ lǐ táng jí yán dāng xǔ zhuàng. guō gān xī shàng zhòng yì. huì dì yù jīng yán, gé chén miàn qǐng wài shì jī mí, nèi xiū shǒu bèi. nǎi zhào fēng ǎn dá shùn yì wáng, míng suǒ jū chéng yuē guī huà kūn dōu lì xīn ài děng jiē shòu guān fēng bǎ hàn zhāo yǒng jiāng jūn, zhǐ huī shǐ rú gù. ǎn dá lǜ zhū bù shòu zhào shén gōng, shǐ shǐ gòng mǎ, zhí zhào quán yú dǎng yǐ xiàn. dì jiā qí chéng, cì jīn bì. yòu zá cǎi chóng gǔ jí tíng chén yì, cì wáng yìn, gěi shí yòng, jiā fǔ shǎng, wéi gòng shǐ bù tīng rù jīng.
詔下廷議。定國公徐文璧、侍郎張四維以下二十二人以為可許,英國公張溶、尚書張守直以下十七人以為不可許。尚書朱衡等五人言封貢便、互市不便,獨僉都御史李棠極言當許狀。郭乾悉上眾議。會帝御經筵,閣臣面請外示羈縻,內修守備。乃詔封俺答順義王,名所居城曰歸化;昆都力、辛愛等皆授官;封把漢昭勇將軍,指揮使如故。俺答率諸部受詔甚恭,使使貢馬,執趙全餘黨以獻。帝嘉其誠,賜金幣。又雜采崇古及廷臣議,賜王印,給食用,加撫賞,惟貢使不聽入京。
hé tào jí néng yì rú yuē qǐng mìng. yǐ shì zài shǎn xī, xià zǒng dū wáng zhī gào yì. zhī gào yù lìng jí néng yī èr nián bù fàn, fāng xǔ fēng gòng. chóng gǔ fù shàng shū yuē: ǎn dá jí néng qīn wèi shū zhí, shǒu wěi xiāng yīng. jīn shōu qí shū ér zòng qí zhí, gù qí shǒu ér shū qí bì, ǎn dá bì hū jí néng zhī zhòng jiù shì hé dōng xuān dà shāng fàn bù néng gěi, ér jí néng jiū ǎn dá rǎo shǎn xī, sì zhèn zhī yōu fāng dà yǐ. dì rán qí yán, yì shòu jí néng dū du tóng zhī. chóng gǔ nǎi guǎng zhào shāng fàn, tīng lìng mào yì. bù bó shū sù pí gé yuǎn zì jiāng huái hú guǎng fú còu sāi xià, yīn shōu qí shuì yǐ chōng kào shǎng. qí dà xiǎo bù zhǎng zé guān gěi jīn zēng, suì shì mǎ gè yǒu shù. chóng gǔ réng suì yì hóng cì bǎo xuān yù wēi dé. zhū bù luó bài, wú gǎn huā zhě. zì shì biān jìng xiū xī. dōng qǐ yán yǒng, xī dǐ jiā yù qī zhèn, shù qiān lǐ jūn mín lè yè, bù yòng bīng gé, suì shěng fèi shén qī. zhào jìn tài zǐ tài bǎo.
河套吉能亦如約請命。以事在陝西,下總督王之誥議。之誥欲令吉能一二年不犯,方許封貢。崇古復上疏曰:「俺答、吉能親為叔侄,首尾相應。今收其叔而縱其侄,錮其首而舒其臂,俺答必呼吉能之眾就市河東宣、大;商販不能給,而吉能糾俺答擾陝西,四鎮之憂方大矣。」帝然其言,亦授吉能都督同知。崇古乃廣召商販,聽令貿易。布帛、菽粟、皮革遠自江淮、湖廣輻輳塞下,因收其稅以充犒賞。其大小部長則官給金繒,歲市馬各有數。崇古仍歲詣弘賜堡宣諭威德。諸部羅拜,無敢嘩者。自是邊境休息。東起延、永,西抵嘉峪七鎮,數千里軍民樂業,不用兵革,歲省費什七。詔進太子太保。
wàn lì chū, zhào lǐ róng zhèng. gěi shì zhōng liú xuàn hé chóng gǔ xíng huì yíng qiān, zhào zé xuàn wàng yán. yǐ, jiā shǎo bǎo, qiān xíng bù shàng shū, gǎi bīng bù. chū, ǎn dá zhū bù cháng yuè gān sù lüè xī fān. jì tōng kuǎn, qí cóng sūn qiè jǐn tái jí lián suì dào fān, bù dé zhì, qiú ǎn dá xī yuán. chóng gǔ měi zuò shū zhǐ zhī, ǎn dá yì bào shū xiè. shì nián, ǎn dá qǐng yǔ sān zhèn tōng shì yuē shì, yù xī yíng fú. chóng gǔ shàng yán: xī xíng fēi ǎn dá yì, qiě yǐ yíng fú wèi míng, bù kě jǔ, yí chì biān zhèn yán shǒu bèi, ér yīn xiè qí móu yú fān zú yǐ shì ēn. yú shì xuàn jí tóng guān péng yīng shí nán jīng yù shǐ chén táng jiāo zhāng lùn chóng gǔ chí fáng xùn dí. chóng gǔ shū biàn qǐ xiū. dì yōu zhào bào zhī, lìng wù yǐ rén yán jiè yì. gěi shì zhōng yǐn jǐn yù shǐ gāo wéi sōng zài hé zhī, chóng gǔ lì qǐng zhì shì, dì nǎi yǔn guī.
萬曆初,召理戎政。給事中劉鉉劾崇古行賄營遷,詔責鉉妄言。已,加少保,遷刑部尚書,改兵部。初,俺答諸部嘗越甘肅掠西番。既通款,其從孫切盡台吉連歲盜番,不得志,求俺答西援。崇古每作書止之,俺答亦報書謝。是年,俺答請與三鎮通事約誓,欲西迎佛。崇古上言:「西行非俺答意,且以迎佛為名,不可沮,宜飭邊鎮嚴守備,而陰泄其謀於番族以示恩。」於是鉉及同官彭應時、南京御史陳堂交章論崇古弛防徇敵。崇古疏辯乞休。帝優詔報之,令勿以人言介意。給事中尹瑾、御史高維崧再劾之,崇古力請致仕,帝乃允歸。
ǎn dá jì sǐ, xīn ài chě lì kè xiāng jì xí fēng. shí wǔ nián, zhào yǐ chóng gǔ jié zhōng shǒu shì, sān fēng gào chéng, yīn yī zi shì jǐn yī qiān hù, yǒu sī yǐ lǐ cún wèn. yòu èr nián zú. zèng tài bǎo, shì xiāng yì.
俺答既死,辛愛、撦力克相繼襲封。十五年,詔以崇古竭忠首事,三封告成,蔭一子世錦衣千戶,有司以禮存問。又二年卒。贈太保,諡襄毅。
chóng gǔ shēn lì qī zhèn, xūn zhe biān chuí. fēng gòng zhī chū, tíng yì fēn náo, yǒu wèi wēi yán hàn dì zhě. gé chén lì chí zhī, nǎi dé chéng gōng. shùn yì guī kuǎn èr shí nián, chóng gǔ nǎi mò. zǒng dū méi yǒu sōng fǔ yù shī yí, xī biān shǐ rǎo, ér huò yǐ shū yú jiā jìng shí, xuān dà zé guī kuǎn qì míng jì bù biàn.
崇古身歷七鎮,勛著邊陲。封貢之初,廷議紛呶,有為危言撼帝者。閣臣力持之,乃得成功。順義歸款二十年,崇古乃歿。總督梅友松撫馭失宜,西邊始擾,而禍已紓於嘉靖時,宣、大則歸款迄明季不變。
zi qiān, wàn lì wǔ nián jìn shì. guān gōng bù zhǔ shì, què shuì háng zhōu. luó mù yíng bīng biàn, xié zhí xún fǔ wú shàn yán. qiān chí yù zhī nǎi jiě. zhōng tài pú shǎo qīng. sūn zhī zhēn, yǐ yīn lèi guān tài zǐ tài bǎo zuǒ dū du, zhǎng jǐn yī wèi shì fán shí yǒu qī nián zhī cǎi, wàn lì èr shí liù nián jìn shì, guān bīng bù yòu shì láng, shǎn xī sān biān zǒng dū.
子謙,萬曆五年進士。官工部主事,榷稅杭州。羅木營兵變,脅執巡撫吳善言。謙馳諭之乃解。終太僕少卿。孫之楨,以蔭累官太子太保、左都督,掌錦衣衛事凡十有七年;之采,萬曆二十六年進士,官兵部右侍郎,陝西三邊總督。
lǐ táng, zhǎng shā rén. yóu lì bù láng zhōng lèi qiān yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ nán gàn. dū qiān shì zhū chá tǎo píng sháo zhōu shān zéi. zhōng nán jīng lì bù yòu shì láng. shì huàn sān shí nián, yǐ jiè jié chēng. tiān qǐ chū, zhuī shì gōng yì.
李棠,長沙人。由吏部郎中累遷右副都御史,巡撫南、贛。督僉事諸察討平韶州山賊。終南京吏部右侍郎。仕宦三十年,以介潔稱。天啟初,追諡恭懿。
fāng féng shí, zì xíng zhī, jiā yú rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. shòu yí xìng zhī xiàn, zài xǐ níng jīn qǔ zhōu. zhuó hù bù zhǔ shì, lì gōng bù láng zhōng, qiān níng guó zhī fǔ. guǎng dōng jiāng xī dào qǐ, zhào yú xìng níng chéng xiāng ān yuǎn wǔ píng jiān zhú shēn wēi zhèn, zhuó féng shí guǎng dōng bīng bèi fù shǐ, yǔ cān jiāng yú dà yóu zhèn zhī. yǐ ér chéng xiāng zéi píng, yí xún huì zhōu.
方逢時,字行之,嘉魚人。嘉靖二十年進士。授宜興知縣,再徙寧津、曲周。擢戶部主事,歷工部郎中,遷寧國知府。廣東、江西盜起,詔於興寧、程鄉、安遠、武平間築伸威鎮,擢逢時廣東兵備副使,與參將俞大猷鎮之。已而程鄉賊平,移巡惠州。
lóng qìng chū, gǎi xuān fǔ kǒu běi dào, jiā yòu cān zhèng. xuán zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng. sì nián zhēng yuè, yí dà tóng. ǎn dá fàn wēi yuǎn bǎo, bié bù qiān yú qí gōng jìng lǔ, fú bīng què zhī. qí dōng, ǎn dá sūn bǎ hàn nà jí lái jiàng, féng shí gào zǒng dū wáng chóng gǔ yuē: jī bù kě shī yě. qiǎn zhōng jūn kāng lún lǜ qí wǔ bǎi wǎng shòu zhī. yǔ chóng gǔ dìng jì, xié bǎ hàn yǐ suǒ pàn rén zhào quán děng. qiǎn bǎi hù bào chóng dé chū yún shí bǎo yǔ ǎn dá bù xià wǔ nú zhù yuē: yù hái bǎ hàn zé sù nà kuǎn, ruò yǐ bīng lái, shì qù zhī sǐ yǐ. wǔ nú zhù bái ǎn dá, yāo rù yíng, shuō yǐ zhí zhào quán yì bǎ hàn. ǎn dá xīn dòng, qiǎn huǒ lì chì zhì shū féng shí. ér quán fāng cóng yú yòng bīng, ǎn dá yòu huò zhī, lìng qí zi xīn ài jiāng èr wàn qí rù hóng cì bǎo, xiōng zi yǒng shào bo qū wēi yuǎn bǎo, zì lǜ zhòng fàn píng lǔ chéng. féng shí yuē: cǐ bì zhào quán móu yě. quán cháng tóu shū féng shí, yán huǐ huò sī hàn, yù fù guī zhōng guó. féng shí yǐ shì ǎn dá, ǎn dá dà jīng, yǒu zhí quán yì. jí zhàn, yòu bù lì, nǎi yǐn tuì. xīn ài yóu wèi zhī, yǎn zhì dà tóng. féng shí shǐ rén chí bǎ hàn jiàn shì zhī yuē: wú yǐ yǔ ér fù yuē, yǐ bào rǔ. xīn ài zhí jiàn qì yuē: cǐ wú dì tiě bèi tái jí gù wù yě, wǒ lái qiú bǎ hàn, bǎ hàn jì shòu guān, yòu yǒu chéng yuē, dāng gèng jì zhī. nǎi qiǎn bù xià yǎ dōu shàn rù jiàn. féng shí xiǎo yǐ dà yì, kào ér qiǎn zhī. xīn ài xǐ, yīn shǐ qiú bì, féng shí xiào yuē: tái jí, háo jié yě, ruò nà kuǎn, fāng zhòng jiā jué shǎng, hé ài cǐ qū qū, sǔn shèng míng. xīn ài dà cán, fù qiǎn yǎ dōu shàn lái xiè yuē: biān rén bù zhī shū, méng tài shī jiào, xìng shèn. ǎn dá shǐ zhě zhì gù jiāng tián shì wēi suǒ, shì wēi yì ràng zhī yuē: ěr lái qiú hé, bīng hé wèi zhě? shǐ zhě hái bào ǎn dá, zhào xīn ài hái. xīn ài dōng xíng, xuān fǔ zǒng bīng guān zhào kě è zhī, fù yóu dà tóng běi qù. yú shì xún àn yù shǐ yáo jì kě hé féng shí zhé tōng kòu shǐ, píng rén yǔ, dǎo zhī dōng xíng, jià huò lín zhèn. dà xué shì gāo gǒng yuē: fǔ chén lín jī shè cè, hé kě xiè yě. dàn dāng guān hòu xiào, bù yí xiān shì zhé yì. dì rán zhī. ǎn dá nǎi qiǎn shǐ dìng yuē, yè zhào quán děng jì shì, jí zhàng zhōng fù zhī sòng dà tóng. féng shí shòu zhī, chóng gǔ yì sòng bǎ hàn guī. féng shí yǐ gōng jìn bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ. fǔ bài mìng, yǐ yōu guī. hòu chóng gǔ rù lǐ jīng yíng, shén zōng wèn shuí kě dài zhě, dà xué shì zhāng jū zhèng yǐ féng shí duì.
隆慶初,改宣府口北道,加右參政。旋擢右僉都御史,巡撫遼東。四年正月,移大同。俺答犯威遠堡,別部千餘騎攻靖鹵,伏兵卻之。其冬,俺答孫把漢那吉來降,逢時告總督王崇古曰:「機不可失也。」遣中軍康綸率騎五百往受之。與崇古定計,挾把漢以索叛人趙全等。遣百戶鮑崇德出雲石堡語俺答部下五奴柱曰:「欲還把漢則速納款,若以兵來,是趣之死矣。」五奴柱白俺答,邀入營,說以執趙全易把漢。俺答心動,遣火力赤致書逢時。而全方從臾用兵,俺答又惑之,令其子辛愛將二萬騎入弘賜堡,兄子永邵卜趨威遠堡,自率眾犯平虜城。逢時曰:「此必趙全謀也。」全嘗投書逢時,言悔禍思漢,欲復歸中國。逢時以示俺答,俺答大驚,有執全意。及戰,又不利,乃引退。辛愛猶未知,奄至大同。逢時使人持把漢箭示之曰:「吾已與而父約,以報汝。」辛愛執箭泣曰:「此吾弟鐵背台吉故物也,我來求把漢,把漢既授官,又有成約,當更計之。」乃遣部下啞都善入見。逢時曉以大義,犒而遣之。辛愛喜,因使求幣,逢時笑曰:「台吉,豪傑也,若納款,方重加爵賞,何愛此區區,損盛名。」辛愛大慚,復遣啞都善來謝曰:「邊人不知書,蒙太師教,幸甚。俺答使者至故將田世威所,世威亦讓之曰:「爾來求和,兵何為者?」使者還報俺答,召辛愛還。辛愛東行,宣府總兵官趙岢遏之,復由大同北去。於是巡按御史姚繼可劾逢時輒通寇使,屏人語,導之東行,嫁禍鄰鎮。大學士高拱曰:「撫臣臨機設策,何可泄也。但當觀後效,不宜先事輒易。」帝然之。俺答乃遣使定約,夜召全等計事,即帳中縛之送大同。逢時受之,崇古亦送把漢歸。逢時以功進兵部右侍郎兼右僉都御史。甫拜命,以憂歸。後崇古入理京營,神宗問誰可代者,大學士張居正以逢時對。
wàn lì chū, qǐ gù guān, zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. shǐ féng shí yǔ chóng gǔ gòng jué dà jì, ér gòng shì zhī yì chóng gǔ dú chéng zhī. féng shí fù dài chóng gǔ, nǎi shēn míng yuē xìn. liǎng rén shǒu wěi gòng jì, biān jìng suì ān. féng shí fēn xún kǒu běi, shí qīn xíng sài wài, zì lóng mén pán dào dūn yǐ dōng zhì jìng hú bǎo shān liáng yī bǎi yú lǐ, xíng shì lián luò, tàn yuē: cǐ shān tiān xiǎn. ruò xiū záo, běi kě dá dú shí, nán kě yuán nán shān, chéng líng jīng yī fān lí yě. jí fù yáng hé, dào jū yōng, chū guān jiàn biān wù xiū jǔ, yù bìng suì qián jì. shàng shū yuē: dú shí zài xuān fǔ běi, sān miàn lín dí, shì jí gū xuán. huái yǒng yǔ líng qǐn zhǐ xiàn yī shān, suǒ xì yóu zhòng. qí dì běn xiàng shǔ, ér jīng xíng zhī lù shàng zài sài wài, yǐ gù shēng yuán bù biàn. ruò shè pán dào zhī xiǎn, shě yū jiù jìng, zì lóng mén hēi yù yǐ dá níng yuǎn, jīng xíng sān shí lǐ, nán shān dú shí jiē kě cháo fā xī zhì, bù wéi tà dì bǎi lǐ, yì kě jiàn zī tún mù, yú zhàn shǒu jiē lì. suì yǔ xún fǔ wú duì jīng yíng xiū zhú, shè bīng shù shǒu. lèi jìn bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, zǒng dū rú gù, jiā tài zǐ shǎo bǎo.
萬曆初,起故官,總督宣、大、山西軍務。始逢時與崇古共決大計,而貢市之議崇古獨成之。逢時復代崇古,乃申明約信。兩人首尾共濟,邊境遂安。逢時分巡口北,時親行塞外,自龍門盤道墩以東至靖湖堡山樑一百餘里,形勢聯絡,嘆曰:「此山天險。若修鑿,北可達獨石,南可援南山,誠陵京一藩籬也。」及赴陽和,道居庸,出關見邊務修舉,欲並遂前計。上疏曰:「獨石在宣府北,三面鄰敵,勢極孤懸。懷、永與陵寢止限一山,所系尤重。其地本相屬,而經行之路尚在塞外,以故聲援不便。若設盤道之險,舍迂就徑,自龍門黑峪以達寧遠,經行三十里,南山、獨石皆可朝發夕至,不惟拓地百里,亦可漸資屯牧,於戰守皆利。」遂與巡撫吳兌經營修築,設兵戍守。累進兵部尚書兼右副都御史,總督如故,加太子少保。
wǔ nián, zhào lǐ róng zhèng. shí yì zhě zhēng yán gòng shì lì hài, féng shí lín fù què, shàng shū yuē:
五年,召理戎政。時議者爭言貢市利害,逢時臨赴闕,上疏曰:
bì xià tè ēn qǐ chén cǎo tǔ zhōng, dài chóng gǔ rèn, lài bì xià shén wǔ, bā nián yǐ lái, jiǔ biān shēng chǐ rì fán, shǒu bèi rì gù, tián yě rì pì, shāng jiǎ rì tōng, biān mín shǐ zhī yǒu shēng zhī lè. běi bù shū chéng xiào gòng, mò gǎn yú yuē, suì shí qǐng qiú, suí yí yǔ zhī, dé yī guǒ bǐng, zhé qǐ shǒu huān xiào. yǒu lüè rén yào shǎng, rú dǎ lǎ míng ān tù zhě, gào ǎn dá fá zhì, jí fǔ shǒu tīng mìng. ér yì yì zhě huò yuē dí shǐ chōng chì wèi hài, huò yuē rì yì fèi hào, bǐ yù zhōng bù kě zú, huò yuē yǔ kòu yì xiá, yǐn yōu pǒ cè. cǐ yán xīn zé zhōng yǐ, shì jī huò wèi dǔ yě.
陛下特恩起臣草土中,代崇古任,賴陛下神武,八年以來,九邊生齒日繁,守備日固,田野日辟,商賈日通,邊民始知有生之樂。北部輸誠效貢,莫敢渝約,歲時請求,隨宜與之,得一果餅,輒稽首歡笑。有掠人要賞,如打喇明安兔者,告俺答罰治,即俯首聽命。而異議者或曰「敵使充斥為害」,或曰「日益費耗,彼欲終不可足」,或曰「與寇益狎,隱憂叵測」。此言心則忠矣,事機或未睹也。
fū shǐ zhě zhī rù, duō zhě bā jiǔ rén, shǎo zhě èr sān rén, cháo zhì xī qù, shǒu gòng zhī shǐ, shǎng zhì jí guī, hé yǒu chōng chì. cái huò zhī fèi, yǒu shì běn, yǒu fǔ shǎng, jì sān zhèn suì fèi èr shí qī wàn, jiào zhī xiāng shí hù bù kè xiǎng qī shí yú wàn, tài pú mǎ jià shí shù wàn, shí cái èr sān ěr. ér mín jiān gēng huò zhī rù, shì jiǎ zhī lì bù yǔ yān. suǒ shěng shén duō, hé yǒu hào fèi. nǎi ruò suǒ yōu zé yǒu zhī, rán fēi yǐn yě. fāng gēng wǔ yǐ qián, sān jūn bào gǔ, wàn xìng liú lí, chéng guō qiū xū, chú liáng hào jié, biān chén shǒu lǐng bù bǎo, cháo tíng wèi gàn shí. qī bā nián lái, xìng wú cǐ shì yǐ. ruò shǐ chén děng chù zhì guāi fāng, lìn xiǎo fèi ér kuī dà xìn, shǐ yī dàn sì xíng qīn lüè, zé qián rì zhī yōu lì jiàn, hé yǐn zhī yǒu zāi?
夫使者之入,多者八九人,少者二三人,朝至夕去,守貢之使,賞至即歸,何有充斥。財貨之費,有市本,有撫賞,計三鎮歲費二十七萬,較之鄉時戶部客餉七十餘萬,太僕馬價十數萬,十才二三耳。而民間耕穫之入,市賈之利不與焉。所省甚多,何有耗費。乃若所憂則有之,然非隱也。方庚午以前,三軍暴骨,萬姓流離,城郭丘墟,芻糧耗竭,邊臣首領不保,朝廷為旰食。七八年來,幸無此事矣。若使臣等處置乖方,吝小費而虧大信,使一旦肆行侵掠,則前日之憂立見,何隱之有哉?
qí suǒ bù kě zhī zhě, ǎn dá lǎo yǐ, chéng kǒng shù nián zhī hòu, cǐ rén jì sǐ, zhū bù wú suǒ tǒng yī, qí zhōng jiǎo xiá, hù xiāng zhēng gòu, jiǎ tuō yì cí, suì xíng qīn rǎo. cǐ zé shí biàn zhī huò rán, ér bù kě yù liào zhě. zài wǒ chù zhī, yì wéi bà gòng jué shì, bì guān gù lěi yǐ dài. réng jìn biān jiāng wú dé qīng jǔ, shǐ qū cháng zài bǐ, ér zhí cháng zài wǒ. yīn jī chù zhì, gù hòu rén fāng lüè hé rú ěr. fū fēng jiāng zhī shì, wú dìng xíng yì wú dìng jī, wéi cháo tíng rèn yòng dé rén, chù zhì shì yí, hé bì jū jū yān gòng shì fēi ér zhàn shǒu shì zāi? chén yòu wén zhī, yù róng wú shàng cè. zhēng zhàn huò yě, hé qīn rǔ yě, lù yí chǐ xīn. jīn yuē gòng, zé fēi hé qīn yǐ yuē shì, zé fēi lù yí yǐ jì gòng qiě shì, zé wú zhēng zhàn yǐ. chén xìng jí wēi líng, zhì fú qiáng gěng, dé miǎn fǔ yuè zhī zhū. jīn shòu mìng hái cháo, bù fù yǔ wén kǔn wài zhī shì, chéng kǒng yì zhě wèi gòng shì fēi jì, zhé yǒu fū chén, guó shì yáo huò. nèi zé biān chén wèi suō, wài zé bù luò xié èr, shì jī guāi wù, hòu huǐ wú jí. chén suī dé qù, ér quǎn mǎ zhī xīn shí yǒu bù néng yī rì wàng zhě, jǐn liè shàng wǔ shì.
其所不可知者,俺答老矣,誠恐數年之後,此人既死,諸部無所統一,其中狡黠,互相爭構,假託異辭,遂行侵擾。此則時變之或然,而不可預料者。在我處之,亦惟罷貢絕市,閉關固壘以待。仍禁邊將毋得輕舉,使曲常在彼,而直常在我。因機處置,顧後人方略何如耳。夫封疆之事,無定形亦無定機,惟朝廷任用得人,處置適宜,何必拘拘焉貢市非而戰守是哉?臣又聞之,御戎無上策。征戰禍也,和親辱也,賂遺恥心。今曰貢,則非和親矣;曰市,則非賂遺矣;既貢且市,則無征戰矣。臣幸藉威靈,制伏強梗,得免斧鉞之誅。今受命還朝,不復與聞閫外之事,誠恐議者謂貢市非計,輒有敷陳,國是搖惑。內則邊臣畏縮,外則部落攜貳,事機乖迕,後悔無及。臣雖得去,而犬馬之心實有不能一日忘者,謹列上五事。
zhì jīng, fù zòu shàng kuǎn gòng tú. xún dài chóng gǔ wèi shàng shū, shǔ lì bù shì, jiā tài zǐ tài bǎo. yǐ píng liǎng guǎng gōng, jìn shǎo bǎo. lèi shū zhì shì guī, yù shū jǐn zhōng zì cì zhī. èr shí sì nián zú.
至京,復奏上款貢圖。尋代崇古為尚書,署吏部事,加太子太保。以平兩廣功,進少保。累疏致仕歸,御書「盡忠」字賜之。二十四年卒。
féng shí cái lüè míng liàn. chù zhì biān shì, jiē xié jī yí. qí gōng míng yǔ chóng gǔ xiāng yà, chēng fāng wáng yún.
逢時才略明練。處置邊事,皆協機宜。其功名與崇古相亞,稱「方、王」雲。
wú duì, zì jūn zé, shào xìng shān yīn rén. jiā jìng sān shí bā nián jìn shì. shòu bīng bù zhǔ shì. lóng qìng sān nián, yóu láng zhōng qiān hú guǎng cān yì. diào hé nán, qiān jì zhōu bīng bèi fù shǐ. wǔ nián qiū, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ xuān fǔ. duì jǔ xiāng shì chū gāo gǒng mén. gǒng zhī chū bà xiāng yě, duì dú sòng zhì lù hé. jí gǒng zài qǐ jiān lì bù, suì chāo zhuó zhī. shì hè shí sān nián dé jié yuè, qián cǐ wèi yǒu yě.
吳兌,字君澤,紹興山陰人。嘉靖三十八年進士。授兵部主事。隆慶三年,由郎中遷湖廣參議。調河南,遷薊州兵備副使。五年秋,擢右僉都御史,巡撫宣府。兌舉鄉試出高拱門。拱之初罷相也,兌獨送至潞河。及拱再起兼吏部,遂超擢之。釋褐十三年得節鉞,前此未有也。
shí ǎn dá chū fēng gòng, ér kūn dōu lì xīn ài yīn chí liǎng duān, zhù qí zhǔ tǔ mán wèi huàn. duì shì zhì jì, cāo zòng xún fú zhī. cháng zhēn ǎn dá lí yíng liè, cóng wǔ qí zhí qū qí yíng. shǒu zhě è, kòng xián. cóng qí ā zhī yuē: tài shī lái kào jūn ěr! jiē bài guì yíng dǎo, qiě xiàn lào. duì biàn yuè lú zhàng, dǐ mù hái. shì zhě huò qián dào suǒ yù mǎ, duì shǐ rén bàng jī zhī, yuē: hòu fù dào, jí bì guān tíng shì. zhū bù zhuī jiū suǒ duó mǎ, bìng zhí qí rén yǐ xiè. xīn ài fù rǎo biān, ǎn dá yuē xuān dà, wǒ shì chǎng yě. jiè wù dòng. rán xīn ài yóu jié ào, ǎn dá cháng yǐ jǐ mǎ dài rù gòng. jì dé shǎng cì, dǐ dì bù kěn shòu, yòu qiǎn bīng lüè chē yí. chē yí zhě, bù zhī qí suǒ chū, zì jiā jìng zhōng xǐ zhì, yǔ shǐ yí zá jū, jiē xuān zhèn bǎo sāi shǔ yě. xīn ài lüè zhī, yǐ qí zhǎng gé gù qù, qí èr bǐ jì lái zhù lóng mén jiào chǎng. duì yǐ shǐ chē chún chǐ, chē bèi lüè, shǐ yì gū, zòu zhú bǎo jū zhī. shǐ shǐ jié zé xīn ài, lìng hái gé gù ér lēi qí bǐ jì yuǎn biān. xīn ài yòu bǐ jì wǔ lán qiě qìn wēi wù shèn, suì dào gé yù bǎo qì jiǎ niú yáng. duì jiē fù sān niáng zǐ fá zhì. sān niáng zǐ yǒu shèng chǒng yú ǎn dá, xīn ài jí dù, shù zǔ lì zhī. sān niáng zǐ rù gòng, sù duì jūn zhōng, sù qí shì. duì zèng yǐ bā bǎo guān bǎi fèng yún yī hóng gū duǒ yún qún, sān niáng zǐ yǐ cǐ wèi duì jǐn lì. xīn ài chě lì kè xiāng jì xí wáng, jiē qī sān niáng zǐ, sān niáng zǐ zhǔ gòng shì zhě sān shì. kūn dōu lì cháng qiú fēng wáng, huì bìng sǐ, qí zi qīng bǎ dōu yōng bīng zhì sāi, duō suǒ yào xié. duì yù yǐ huò fú, ér yào wǔ zhèn zhī. qīng bǎ dōu jù, gòng rú chū, qí nǚ dōng guì jià duǒ yán dū du zhǎng áng, cháng suí fù rù gòng, sù qí pín. duì yù qí kūn dì, měi yī mǎ fēn yī zēng bì zhī. hòu dōng guì bào tǔ mán bié qí lüè sān chà hé dōng, duì dé wèi bèi, yǒu gōng.
時俺答初封貢,而昆都力、辛愛陰持兩端,助其主土蠻為患。兌事智計,操縱馴伏之。嘗偵俺答離營獵,從五騎直趨其營。守者愕,控弦。從騎呵之曰:「太師來犒軍耳!」皆拜跪迎導,且獻酪。兌遍閱廬帳,抵暮還。市者或潛盜所鬻馬,兌使人棓擊之,曰:「後復盜,即閉關停市。」諸部追究所奪馬,並執其人以謝。辛愛復擾邊,俺答曰「宣、大,我市場也。」戒勿動。然辛愛猶傑驁,俺答常以己馬代入貢。既得賞賜,抵地不肯受,又遣兵掠車夷。車夷者,不知其所出,自嘉靖中徙至,與史夷雜居,皆宣鎮保塞屬也。辛愛掠之,以其長革固去,其二比妓來駐龍門教場。兌以史、車唇齒,車被掠,史益孤,奏築堡居之。使使詰責辛愛,令還革固而勒其比妓遠邊。辛愛誘比妓五蘭且沁、威兀慎,歲盜葛峪堡器甲、牛羊。兌皆付三娘子罰治。三娘子有盛寵於俺答,辛愛嫉妒,數詛詈之。三娘子入貢,宿兌軍中,訴其事。兌贈以八寶冠、百鳳雲衣、紅骨朵雲裙,三娘子以此為兌盡力。辛愛、撦力克相繼襲王,皆妻三娘子,三娘子主貢市者三世。昆都力嘗求封王,會病死,其子青把都擁兵至塞,多所要挾。兌諭以禍福,而耀武震之。青把都懼,貢如初,其女東桂嫁朵顏都督長昂,嘗隨父入貢,訴其貧。兌諭其昆弟,每一馬分一繒畀之。後東桂報土蠻別騎掠三岔河東,兌得為備,有功。
wàn lì èr nián chūn, tuī kuǎn gòng gōng, jiā duì yòu fù dōu yù shǐ. gòng shì bì, jiā bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ. wǔ nián xià, dài fāng féng shí zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. ǎn dá xī lüè wǎ là, shēng yán yíng fú, jì tǎng yú duì, liú qí jiàn wèi xìn. shàng shū wáng chóng gǔ zòu shàng fāng lüè, shǐ duì yù ǎn dá rào hè lán shān hòu xíng, wù dào gān sù yòu yīn xiè qí móu yú wǎ là. ǎn dá bīng suì cuò, liú qīng hǎi wèi guī. ér qīng bǎ dōu fù fù tǔ mán, qí bù xià shí rù kòu. dà xué shì zhāng jū zhèng lìng duì qù ǎn dá dōng hái yuē shù zhī, qīng bǎ dōu yì fá zhì qí xià, kuǎn gòng nǎi yì jiān. qī nián qiū, yǐ zuǒ shì láng zhào hái bù, xún jiā yòu dōu yù shǐ, réng zuǒ bù shì.
萬曆二年春,推款貢功,加兌右副都御史。貢市畢,加兵部右侍郎兼右僉都御史。五年夏,代方逢時總督宣、大、山西軍務。俺答西掠瓦剌,聲言迎佛,寄帑於兌,留旗箭為信。尚書王崇古奏上方略,使兌諭俺答繞賀蘭山後行,勿道甘肅;又陰泄其謀於瓦剌。俺答兵遂挫,留青海未歸。而青把都復附土蠻,其部下時入寇。大學士張居正令兌趣俺答東還約束之,青把都亦罰治其下,款貢乃益堅。七年秋,以左侍郎召還部,尋加右都御史,仍佐部事。
jiǔ nián xià, fù yǐ běn guān zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù jiān xún fǔ shùn tiān. tài níng sù bǎ hài yǔ qīng bǎ dōu jiāo tōng, yīn rù shì xuān fǔ, ér suì fàn liáo dōng yǐ yào kuǎn. cháo tíng jù bù xǔ, duì xiū yì zhōu chéng bèi zhī. míng nián chūn, sù bǎ hài lái kòu, zǒng bīng guān lǐ chéng liáng jī zhǎn zhī. qí dì chǎo huā zhí lǎo sā bo ér xī dùn qù. zhào jìn duì bīng bù shàng shū réng jiān yòu dōu yù shǐ. xún jìn tài zǐ shǎo bǎo, zhào bài bīng bù shàng shū. yù shǐ wèi yǔn zhēn hé duì lì fù gāo gǒng zhāng jū zhèng, qiě kuì féng bǎo jīn qiān liǎng, fēng shí jù cún. gěi shì wáng jì guāng yì yán duì shòu jiāng lì kuì yí, yù shǐ lín xiū zhēng zhù zhī gōng. dì nǎi yǔn duì qù, hòu shù nián zú.
九年夏,復以本官總督薊、遼、保定軍務兼巡撫順天。泰寧速把亥與青把都交通,陰入市宣府,而歲犯遼東以要款。朝廷拒不許,兌修義州城備之。明年春,速把亥來寇,總兵官李成梁擊斬之。其弟炒花、侄老撒卜兒悉遁去。詔進兌兵部尚書仍兼右都御史。尋進太子少保,召拜兵部尚書。御史魏允貞劾兌歷附高拱、張居正,且饋馮保金千兩,封識具存。給事王繼光亦言兌受將吏饋遺,御史林休徵助之攻。帝乃允兌去,後數年卒。
sūn mèng míng, xí jǐn yī qiān hù, zuǒ xǔ xiǎn chún lǐ běi sī xíng. tiān qǐ chū, yàn zhōng shū wāng wén yán, pō wèi zhī zuǒ yòu. xiǎn chún nù, wū mèng míng cáng nì wáng mìng. xià běn sī kǎo xùn, xuē jí guī. chóng zhēn chū, qǐ gù guān, lèi qiān dū du tóng zhī, zhǎng wèi shì. mèng míng jū guān tān, yǐ fù dōng lín, pō dé shí yù. zi bāng fǔ xí zhí, yì lǐ běi sī xíng. chóng zhēn mò, gěi shì zhōng jiāng cǎi xíng rén sī fù xióng kāi yuán yǐ yán shì tóng rì xì zhào yù, dì yù zhì zhī sǐ, bāng fǔ gù huǎn qí yù. dì nù shāo jiě, lìng yán xùn zhǔ shǐ zhě. bāng fǔ nǎi lüè xùn jí jù yù shàng, zhào yǔ zhàng bǎi, èr rén yóu shì huò miǎn.
孫孟明,襲錦衣千戶,佐許顯純理北司刑。天啟初,讞中書汪文言,頗為之左右。顯純怒,誣孟明藏匿亡命。下本司拷訊,削籍歸。崇禎初,起故官,累遷都督同知,掌衛事。孟明居官貪,以附東林,頗得時譽。子邦輔襲職,亦理北司刑。崇禎末,給事中姜采、行人司副熊開元以言事同日系詔獄,帝欲置之死,邦輔故緩其獄。帝怒稍解,令嚴訊主使者。邦輔乃略訊即具獄上,詔予杖百,二人由是獲免。
zhèng luò, zì yǔ xiù, ān sù rén. jiā jìng sān shí wǔ nián jìn shì. chú dēng zhōu tuī guān, zhēng shòu yù shǐ. hé bà yán sōng dǎng yān mào qīng wàn cǎi wàn yú lóng. chū wèi sì chuān cān yì, qiān shān xī cān zhèng. zuǒ zǒng dū wáng chóng gǔ kuǎn ǎn dá yǒu gōng. wàn lì èr nián, yóu zhè jiāng zuǒ bù zhèng shǐ gǎi yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shān xī. yí dà tóng, jiā yòu fù dōu yù shǐ, rù wèi bīng bù yòu shì láng. qī nián, yǐ zuǒ shì láng zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. kūn dōu lì zi mǎn wǔ dà lìng yín dìng rù fàn, luò zòu tíng gòng shì, qiǎn shǐ zé ǎn dá fá shú tuó mǎ niú yáng, nǎi fù xǔ kuǎn. sān niáng zǐ zuǒ ǎn dá zhǔ gòng shì, zhū bù jiē shòu qí yuē shù. jí xīn ài xí fēng, nián lǎo qiě bìng, yù qī sān niáng zǐ. sān niáng zǐ bù cóng, lǜ zhòng xī zǒu, xīn ài zì zhuī zhī, gòng shì jiǔ bù zhì. luò jì sān niáng zǐ bié shǔ, zé xīn ài suī wáng wú yì, nǎi shǐ rén yǔ zhī yuē: fū rén néng guī wáng, bù shī ēn chǒng, fǒu zé sāi shàng yī fù rén ěr. sān niáng zǐ tīng mìng. xīn ài gēng míng qǐ qìng hā, gòng shì wéi jǐn. luò yǐ gōng jiā bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ. shí sì nián, qǐ qìng hā sǐ, zi chě lì kè dāng xí. sān niáng zǐ yǐ nián zhǎng, zì liàn bīng wàn rén, zhú chéng bié jū. luò kǒng gòng shì wú zhǔ, fù yù chě lì kè yuē: fū rén sān shì guī shùn, rǔ néng yǔ zhī pǐ, zé wáng, bù rán fēng bié yǒu shǔ yě. chě lì kè jǐn zhú zhū qiè, fù qī sān niáng zǐ. suì yǐ míng nián sì fēng, bìng zòu fēng sān niáng zǐ zhōng shùn fū rén. luò nǎi shàng shū qǐng dìng shì mǎ shù, xuān fǔ bù dé yú sān wàn, dà tóng wàn sì qiān, shān xī liù qiān, ér shēn chì jiāng lì yán bèi, yǐ fáng dào qiè, qiě wú qīng è qí bù luò chí liè zhě. dì jiā nà zhī. yù shǐ xǔ shǒu ēn hé luò. qǐ guī, bù yǔn. zì tài zǐ shǎo bǎo lěi jiā zhì tài zǐ tài bǎo, zhào wèi róng zhèng shàng shū.
鄭洛,字禹秀,安肅人。嘉靖三十五年進士。除登州推官,征授御史。劾罷嚴嵩黨鄢懋卿、萬寀、萬虞龍。出為四川參議,遷山西參政。佐總督王崇古款俺答有功。萬曆二年,由浙江左布政使改右僉都御史,巡撫山西。移大同,加右副都御史,入為兵部右侍郎。七年,以左侍郎總督宣、大、山西軍務。昆都力子滿五大令銀定入犯,洛奏停貢市,遣使責俺答罰贖駝馬牛羊,乃復許款。三娘子佐俺答主貢市,諸部皆受其約束。及辛愛襲封,年老且病,欲妻三娘子。三娘子不從,率眾西走,辛愛自追之,貢市久不至。洛計三娘子別屬,則辛愛雖王無益,乃使人語之曰:「夫人能歸王,不失恩寵,否則塞上一婦人耳。」三娘子聽命。辛愛更名乞慶哈,貢市惟謹。洛以功加兵部尚書兼右副都御史。十四年,乞慶哈死,子撦力克當襲。三娘子以年長,自練兵萬人,築城別居。洛恐貢市無主,復諭撦力克曰:「夫人三世歸順,汝能與之匹,則王,不然封別有屬也。」撦力克盡逐諸妾,復妻三娘子。遂以明年嗣封,並奏封三娘子忠順夫人。洛乃上疏請定市馬數,宣府不得逾三萬,大同萬四千,山西六千,而申飭將吏嚴備,以防盜竊,且無輕遏其部落馳獵者。帝嘉納之。御史許守恩劾洛。乞歸,不允。自太子少保累加至太子太保,召為戎政尚書。
shí bā nián, táo hé yòng bīng, zhào jiān yòu dōu yù shǐ, jīng lüè shǎn xī yán níng gān sù jí xuān dà shān xī biān wù. sōng tào bīn tù děng lǚ yuè gān sù qīn rǎo hé huáng zhū fān. jí ǎn dá yíng fú, yòu jiàn sì yú qīng hǎi, zòu cì míng yǎng huá, liú yǒng shào bo bié bù bǎ ěr hù jí bǐng tù huǒ luò chì shǒu zhī, jù mù hǎi shàng. tā bù wǎng lái zhě, lǜ qǔ dào gān sù, gān sù zhèn chén yǐ tōng kuǎn fú jìn yě. bǐng tù sǐ, qí zǐ zhēn xiāng jìn jù mǎng lá chuān, huǒ luò chì jù niē gōng chuān, yì bìng tūn fān zú. hé tào dū du bo shī tù yì qiǎn shǐ yāo chě lì kè, chě lì kè yí luò shū, yǐ fù yǎng huá wèi míng. luò shǐ cóng sài wài xíng, yòu yù zhōng shùn fū rén yuē: bǐ zhōng fǔ shǎng bù néng duō, qiě wáng jiā zài dōng, kǒng yǒu nèi gù yōu yě. chě lì kè suì xíng. wèi zhì, bǎ ěr hù bù zú lán rù xī níng. fù zǒng bīng lǐ kuí fāng zuì, dān qí chí zhī. zú chí kòng zì bái, wèi kuí suǒ zhuó, suì dà zào, shè kuí sǐ. huǒ luò chì zhēn xiàng jìn wéi jiù táo zhōu, fù zǒng bīng lǐ lián fāng bài mò. rù lín táo hé zhōu wèi yuán, zǒng bīng guān liú chéng sì shī lì, yóu jī lǐ fāng děng jiē sǐ. dāng shì shí, chě lì kè yǐ zhì yǎng huá, huǒ luò chì zhēn xiàng yì xié wèi zhòng, guān zhōng dà zhèn, wéi bǎ ěr hù bù zhù nì. shì wén, zhào luò jīng lüè qī zhèn, yǐ qiān shì wàn shì dé bīng bù yuán wài láng liáng yún lóng suí jūn zàn huà, ér tíng chě lì kè gòng shì. é bà zǒng dū méi yǒu sōng, mìng luò jiān lǐng qí shì. luò yǐ táo hé zhī huò, yóu zòng dí rù qīng hǎi, nǎi chí zhì gān sù, lìng yuē: běi bù zì qīng hǎi guī cháo zhě, tīng jiǎ dào zì cháo rù qīng hǎi zhě, jí lè bīng jù zhī. wèi jǐ, bo shī tù zhì shuǐ quán, yù qū qīng hǎi. zǒng bīng guān zhāng chén yǔ xiāng chí yuè yú, luò shè fú yǎn jī zhī, bo shī tù jǐn yǐ shēn miǎn. zhuāng tū lài hòu zhì, wén zhī yì tuì qù.
十八年,洮河用兵,詔兼右都御史,經略陝西、延、寧、甘肅及宣、大、山西邊務。松套賓兔等屢越甘肅侵擾河、湟諸番。及俺答迎佛,又建寺於青海,奏賜名仰華,留永邵卜別部把爾戶及丙兔、火落赤守之,俱牧海上。他部往來者,率取道甘肅,甘肅鎮臣以通款弗禁也。丙兔死,其子真相進據莽剌川,火落赤據捏工川,益併吞番族。河套都督卜失兔亦遣使邀撦力克,撦力克遺洛書,以赴仰華為名。洛使從塞外行,又諭忠順夫人曰:「彼中撫賞不能多,且王家在東,恐有內顧憂也。」撦力克遂行。未至,把爾戶部卒闌入西寧。副總兵李奎方醉,單騎馳之。卒持鞚自白,為奎所斫,遂大噪,射奎死。火落赤、真相進圍舊洮州,副總兵李聯芳敗歿。入臨洮、河州、渭源,總兵官劉承嗣失利,游擊李芳等皆死。當是時,撦力克已至仰華,火落赤、真相益挾為重,關中大震,惟把爾戶不助逆。事聞,詔洛經略七鎮,以僉事萬世德、兵部員外郎梁雲龍隨軍贊畫,而停撦力克貢市。俄罷總督梅友松,命洛兼領其事。洛以洮河之禍,由縱敵入青海,乃馳至甘肅,令曰:「北部自青海歸巢者,聽假道;自巢入青海者,即勒兵拒之。」未幾,卜失兔至水泉,欲趨青海。總兵官張臣與相持月余,洛設伏掩擊之,卜失兔僅以身免。莊禿賴後至,聞之亦退去。
míng nián, luò yǔ yún lóng rù xī níng, kòng è qīng hǎi. chě lì kè wén zhī, xī xǐ èr bǎi lǐ, hái táo hé suǒ lüè rén kǒu, yǔ zhōng shùn fū rén shū zuì qǐng guī. huǒ luò chì zhēn xiàng yì yè qù, liǎng chuān yú dǎng liú mǎng cì nán shān. luò lǜ zhū bù yuē jié, xiān qiǎn shǐ qù chě lì kè běi guī, bié qiǎn yún lóng shì dé shōu fān zú yǐ ruò qí shì, ér jù yǐ zhuàng zòu wén. yán: zì shùn yì nán mù, jiè tú shōu fān, zǐ nǚ niú yáng jiē yǒu zhī, shēng sǐ wéi suǒ zhì. táo hé zhī yì, suì wèi xiàng dǎo, fān róng zhī shì bù fēn, zé xīn fù zhī huàn wú yǐ. chén gǔ wǔ láo lái, zhāo huí zhū fān bā wàn yú rén, jiē bì xià wēi dé suǒ zhì. qiě jù chén shōu fān yǒu liù lì. shì shí, chě lì kè guān wàng bù jí guī, luò yǔ xiāng jī mí, xiān qiǎn zǒng bīng guān yóu jì xiān jī zǒu mǎng lá yú kòu. dū fǔ wèi xué céng yè mèng xióng děng qǐng jué zhàn, mèng xióng yòu téng shū dū xià, luò shū chí bù kě. mèng xióng nǎi diào miáo bīng sān qiān wèi xuǎn fēng, dǐ luò wèi qín guì jiǎ shì dào. huì chě lì kè běi guī xiè zuì, qǐ fù gòng shì, luò nǎi jìn bīng qīng hǎi, zǒu huǒ luò chì zhēn xiàng, fén yǎng huá, zhì shù xī níng guī dé ér hái. shàng shū shí xīng yǐ xuān dà shì jí, qǐng sù zhào luò jiū kuǎn zhàn zhī jì. luò jì zhì, yǔ zǒng dū xiāo dà hēng xún fǔ wáng shì yáng xíng jiè děng shàng shū yuē: chě lì kè wěi zuì huǒ luò chì zhēn xiàng, jié ào zhī zhuàng yǐ liǎn. qiě qí bù luò shù qiān lǐ, bù zhǎng shí yú bèi. zài cháo bǎo jiāng zhě, xuān zhèn zé qīng bǎ dōu xiōng dì wèi cháng dōng kuī jì liáo, ér wù shèn bǎi yāo wǔ lù zhī zài xīn píng, xún fú yóu gù. zài xī xíng mù zhě, bù tā shī wèi cháng kuī mǎng niē, ér dà chéng bǐ jì zé yòu guī cháo dú xiān. jīn yǐ yī rén zhī zuì, gài jué zhū bù, xiāo wǎng rì zhī ēn, kāi jiāng lái zhī xì, chén wèi jiàn qí kě. jīn shǐ èr wài pàn, lǚ fàn biān jiāng, ruò lìng shùn yì wáng fù xiàn yǐ zhe xìn, rán hòu zhuó yì shì shǎng, zài wǒ gù wèi wèi shī cè yě. yì suì dìng. xún jiā shǎo bǎo, réng zhào lǐ róng zhèng. shùn yì wáng guǒ fù shǐ èr lái xiàn, fù kuǎn rú gù.
明年,洛與雲龍入西寧,控扼青海。撦力克聞之,西徙二百里,還洮河所掠人口,與忠順夫人輸罪請歸。火落赤、真相亦夜去,兩川餘黨留莽刺南山。洛慮諸部約結,先遣使趣撦力克北歸,別遣雲龍、世德收番族以弱其勢,而具以狀奏聞。言:「自順義南牧,借途收番,子女牛羊皆有之,生死唯所制。洮河之役,遂為嚮導,番戎之勢不分,則心腹之患無已。臣鼓舞勞來,招回諸番八萬餘人,皆陛下威德所致。」且具陳收番有六利。是時,撦力克觀望不即歸,洛與相羈縻,先遣總兵官尤繼先擊走莽剌余寇。督撫魏學曾、葉夢熊等請決戰,夢熊又騰書都下,洛疏持不可。夢熊乃調苗兵三千為選鋒,詆洛為秦檜、賈似道。會撦力克北歸謝罪,乞復貢市,洛乃進兵青海,走火落赤、真相,焚仰華,置戍西寧、歸德而還。尚書石星以宣、大事急,請速召洛究款戰之計。洛既至,與總督蕭大亨、巡撫王世揚、邢玠等上疏曰:「撦力克諉罪火落赤、真相,桀驁之狀已斂。且其部落數千里,部長十餘輩。在巢保疆者,宣鎮則青把都兄弟未嘗東窺薊、遼,而兀慎、擺腰五路之在新平,馴服猶故。在西行牧者,不他失未嘗窺莽、捏,而大成比妓則又歸巢獨先。今以一人之罪,概絕諸部,消往日之恩,開將來之隙,臣未見其可。今史二外叛,屢犯邊疆,若令順義王縛獻以著信,然後酌議市賞,在我固未為失策也。」議遂定。尋加少保,仍召理戎政。順義王果縛史二來獻,復款如故。
chū, yuè biān gěi shì zhōng zhāng dòng yán, táo hé zhī nǜ, yǔn jiāng sàng shī, luò wèi qí suǒ qīng, gù dōng xī yí zhàng zì biàn. tài pú sì chéng xú yǎn fù dǐ luò, qǐ chù fēn yǐ chú wù guó zhī zuì. dòng zài shū hé luò qī wǎng, gěi shì zhōng zhāng shàng xué yì qǐng lìng luò huí xuān dà. zhì shì chě lì kè guī, dòng yòu yán: huǒ zhēn luàn shǒu, shùn yì luàn jiē, luò yí chú xiōng xuě chǐ, nǎi xū cí yòu dí, ér zhòng lì mèi zhī. jīn huǒ zhēn yī hǎi wèi kū, chū méi rú gù, luò zhé chǐ rán xù wén wǔ láo. qǐ chì suǒ sī, wú xùn luò qǐng. luò nǎi xiè bìng guī. shàng shū xīng yán luò wú zhòng lì dàn dí shì, qiě yǒu wēi wàng, bù yí jiǔ qì. yú sān nián, guān jūn yǔ fān rén jiā jī bǎ ěr hù yú xī níng, dà pò zhī. xīng fù zòu luò shōu fān zhī gōng, zài zhào qǐ yòng. dāng shí yǐ luò yǒu wù yì, zú bù tuī yě. zú, zèng tài bǎo, shì xiāng mǐn.
初,閱邊給事中張棟言,洮河之衄,殞將喪師,洛為其所輕,故東西移帳自便。太僕寺丞徐琰復詆洛,乞處分以除誤國之罪。棟再疏劾洛欺罔,給事中章尚學亦請令洛回宣、大。至是撦力克歸,棟又言:「火、真亂首,順義亂階,洛宜除凶雪恥,乃虛詞誘敵,而重利媚之。今火、真依海為窟,出沒如故,洛輒侈然敘文武勞。乞敕所司,毋徇洛請。」洛乃謝病歸。尚書星言洛無重利啖敵事,且有威望,不宜久棄。逾三年,官軍與番人夾擊把爾戶於西寧,大破之。星復奏洛收番之功,再詔起用。當時以洛有物議,卒不推也。卒,贈太保,諡襄敏。
zhāng xué yán, zì zi yú, féi xiāng rén. shēng jiǔ yuè shī mǔ, shì jì mǔ yǐ xiào wén. qīn sàng lú mù, yǒu bái què lái cháo. dēng jiā jìng sān shí èr nián jìn shì, yóu qǔ wò zhī xiàn rù wèi gōng kē gěi shì zhōng. qiān shān xī cān yì, yǐ zǒng dū jiāng dōng hé qù guān. shì bái, qiān yǒng píng bīng bèi fù shǐ, zài diào jì zhōu. ǎn dá fēng shùn yì wáng, chá hǎn tǔ mén hàn yǔ qí xià yuē: ǎn dá, nú yě, ér fēng wáng, wú gù fú rú. xié sān wèi kuī liáo, yù yǐ qiú wáng. ér hǎi jiàn zhū bù rì qiáng, jiē jiàn guó chēng hàn. dà jiāng wáng zhì dào láng dé gōng zhàn sǐ, liáo rén dà kǒng. lóng qìng wǔ nián èr yuè, liáo fǔ lǐ qiū miǎn, dà xué shì gāo gǒng yù yòng xué yán, huò yí zhī, gǒng yuē: zhāng shēng zhuō luò tì tǎng, rén wèi zhī shí yě, zhì zhū pán cuò, lì qì dāng jiàn. shì láng wèi xué céng hòu zhì, gǒng yíng wèn yuē: liáo fǔ shuí kě zhě? xué zēng sī liáng jiǔ, yuē: zhāng xué yán kě. gǒng xǐ yuē: dé zhī yǐ. suì yǐ qí míng shàng, jìn yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng.
張學顏,字子愚,肥鄉人。生九月失母,事繼母以孝聞。親喪廬墓,有白雀來巢。登嘉靖三十二年進士,由曲沃知縣入為工科給事中。遷山西參議,以總督江東劾去官。事白,遷永平兵備副使,再調薊州。俺答封順義王,察罕土門汗語其下曰:「俺答,奴也,而封王,吾顧弗如。」挾三衛窺遼,欲以求王。而海、建諸部日強,皆建國稱汗。大將王治道、郎得功戰死,遼人大恐。隆慶五年二月,遼撫李秋免,大學士高拱欲用學顏,或疑之,拱曰:「張生卓犖倜儻,人未之識也,置諸盤錯,利器當見。」侍郎魏學曾後至,拱迎問曰:「遼撫誰可者?」學曾思良久,曰:「張學顏可。」拱喜曰:「得之矣。」遂以其名上,進右僉都御史,巡撫遼東。
liáo zhèn biān zhǎng èr qiān yú lǐ, chéng zhài yī bǎi èr shí suǒ, sān miàn lín dí. guān jūn qī wàn èr qiān, yuè gěi mǐ yī shí, zhé yín èr qián wǔ fēn, mǎ zé dōng chūn gěi liào, yuè zhé yín yī qián bā fēn, jí suì rěn bù zú zhī shù rì. zì jiā jìng wù wǔ dà jī, shì mǎ táo gù zhě sān fēn zhī èr. qián fǔ wáng zhī gào wèi xué céng xiāng jì suī jí, wèi fù quán shèng zhī bàn. jì yǐ huāng hàn, è fú zhěn jí. xué yán shǒu qǐng zhèn xù, shí jūn wǔ, zhāo liú yí, zhì jiǎ zhàng, shì zhàn mǎ, xìn shǎng fá. chù nuò jiāng shù rén, chuàng píng yáng bǎo yǐ tōng liǎng hé, yí yóu jī yú zhēng an bǎo yǐ wèi zhèn chéng, zhàn shǒu jù xī jiù jīng huà. dà jiāng lǐ chéng liáng gǎn lì zhàn shēn rù, ér xué yán zé yǐ shōu bǎo wèi wán cè, dí zhì wú suǒ wáng shī, dí tuì bèi rú chū, gōng sī lì wán, jiàn fù qí jiù. shí yī yuè, yǔ chéng liáng pò tǔ mán zhuō shān, jìn yòu fù dōu yù shǐ. míng nián chūn, tǔ mán móu rù kòu, wén yǒu bèi ér zhǐ.
遼鎮邊長二千餘里,城砦一百二十所,三面鄰敵。官軍七萬二千,月給米一石,折銀二錢五分,馬則冬春給料,月折銀一錢八分,即歲稔不足支數日。自嘉靖戊午大飢,士馬逃故者三分之二。前撫王之誥、魏學曾相繼綏輯,未復全盛之半。繼以荒旱,餓莩枕籍。學顏首請振恤,實軍伍,招流移,治甲仗,市戰馬,信賞罰。黜懦將數人,創平陽堡以通兩河,移游擊於正安堡以衛鎮城,戰守具悉就經畫。大將李成梁敢力戰深入,而學顏則以收保為完策,敵至無所亡失,敵退備如初,公私力完,漸復其舊。十一月,與成梁破土蠻卓山,進右副都御史。明年春,土蠻謀入寇,聞有備而止。
jiān mín lán chū hǎi shàng, jù sān shí liù dǎo. yuè shì shì láng wāng dào kūn yì jī bǔ, xué yán wèi jī bǔ fēi biàn. mìng lǐ chéng liáng àn bīng hǎi shàng, shì jiāng jiā zhū, bié qiǎn shǐ zhāo yù, xǔ miǎn chāi yì. wèi bàn zài, zhāo hái sì qiān sì bǎi yú kǒu, jī huàn yǐ xiāo. qiū, jiàn zhōu dū du wáng gǎo yǐ suǒ jiàng rén bù dé, rù lüè fǔ shùn, shǒu jiāng jiǎ rǔ yì jié zé zhī. gǎo yì hàn, yuē zhū bù wèi kòu, fù zǒng bīng zhào wán zé rǔ yì qǐ xìn, xué yán zòu yuē: rǔ yì què gǎo kuì yí, chéng qí wéi kàng, shí shēn guó wēi, gǒu yuán cǐ bà chì, shì jìn tuì biān jiāng jiē dí zhǔ zhī yǐ. chén wèi yí yù wáng gǎo sòng hái fú lüè, fǒu zé diào bīng jiǎo shā, wú shì gū xī yǐ xù huò. zhào wán jù, kuì jīn diāo, xué yán fā zhī, zhào dǎi wán, ér xuān yù wáng gǎo rú xué yán cè. zhū bù wén dà bīng qiě chū, xī cuàn nì shān gǔ. gǎo jù, shí èr yuè yuē hǎi xī wáng tái sòng fú huò jiù kuǎn, xué yán yīn ér fǔ zhī.
奸民闌出海上,踞三十六島。閱視侍郎汪道昆議緝捕,學顏謂緝捕非便。命李成梁按兵海上,示將加誅,別遣使招諭,許免差役。未半載,招還四千四百餘口,積患以消。秋,建州都督王杲以索降人不得,入掠撫順,守將賈汝翼詰責之。杲益憾,約諸部為寇,副總兵趙完責汝翼啟釁,學顏奏曰:「汝翼卻杲饋遺,懲其違抗,實伸國威,苟緣此罷斥,是進退邊將皆敵主之矣。臣謂宜諭王杲送還俘掠,否則調兵剿殺,毋事姑息以蓄禍。」趙完懼,饋金貂,學顏發之,詔逮完,而宣諭王杲如學顏策。諸部聞大兵且出,悉竄匿山谷。杲懼,十二月約海西王台送俘獲就款,學顏因而撫之。
liáo yáng zhèn dōng èr bǎi yú lǐ jiù yǒu gū shān bǎo, xún àn yù shǐ zhāng duó zēng zhì xiǎn shān wǔ bǎo, rán yǔ liáo zhèn shēng yuán bù jiē. dōu yù shǐ wáng zhī gào zòu shè xiǎn shān cān jiāng, xiá liù bǎo yī shí èr chéng, fēn shǒu ài yáng. yòu yǐ qí dì bù máo, yù yí zhì kuān diàn, yǐ shí chù bù guǒ. wàn lì chū, lǐ chéng liáng yì yí gū shān bǎo yú zhāng qí hā diàn, yí xiǎn shān wǔ bǎo yú kuān diàn zhǎng diàn shuāng dūn zhǎng lǐng sàn děng. jiē jù gāo yú, è yào hài. ér biān rén kǔ yuǎn yì, chū yuàn yán. gōng fǔ xìng, wáng gǎo fù fàn biān, shā yóu jī péi chéng zǔ. xún àn yù shǐ jí qǐng bà yì, xué yán bù kě, yuē: rú cǐ zé shì ruò yě. jí rì xún sāi shàng, fǔ dìng wáng wù táng zhū bù, tīng yú suǒ zài mào yì. zú zhú kuān diàn, chì dì èr bǎi yú lǐ. yú shì fǔ shùn yǐ běi, qīng hé yǐ nán, jiē zūn yuē shù. míng nián dōng, fā bīng zhū wáng gǎo, dà pò zhī, zhuī bēn zhì hóng lì zhài. zhāng jū zhèng dì xué yán gōng zài zǒng dū yáng zhào shàng, jiā bīng bù shì láng.
遼陽鎮東二百餘里舊有孤山堡,巡按御史張鐸增置險山五堡,然與遼鎮聲援不接。都御史王之誥奏設險山參將,轄六堡一十二城,分守靉陽。又以其地不毛,欲移置寬佃,以時絀不果。萬曆初,李成梁議移孤山堡於張其哈佃,移險山五堡於寬佃、長佃、雙墩、長領散等。皆據膏腴,扼要害。而邊人苦遠役,出怨言。工甫興,王杲復犯邊,殺游擊裴承祖。巡按御史亟請罷役,學顏不可,曰:「如此則示弱也。」即日巡塞上,撫定王兀堂諸部,聽於所在貿易。卒築寬佃,斥地二百餘里。於是撫順以北,清河以南,皆遵約束。明年冬,發兵誅王杲,大破之,追奔至紅力寨。張居正第學顏功在總督楊兆上,加兵部侍郎。
wǔ nián xià, tǔ mán dà jí zhū bù fàn jǐn zhōu, yāo qiú fēng wáng. xué yán zòu yuē: dí fāng píng líng, ér yǔ zhī tōng, shì wèi zhī yě. zhì hé zhě zài bǐ, qí hé bì bù kě jiǔ. qiě wú gōng yǔ yǒu gōng tóng fēng, fàn shùn yǔ xiào shùn tóng shǎng, jì qǔ qīng zhū bù, yì jiàn xiào ǎn dá. chén děng jǐn yǐ zhèng yán què zhī. huì dà yǔ, dí yì yǐn tuì. qí dōng, zhào wèi róng zhèng shì láng, jiā yòu dōu yù shǐ. wèi shòu dài, ér tǔ mán yuē tài níng sù bǎ hài fēn fàn liáo shěn kāi yuán. míng nián zhēng yuè pò dí pī shān, shā qí zhǎng ā chǒu tái děng wǔ rén, xué yán suì hái bù. yú nián, bài hù bù shàng shū.
五年夏,土蠻大集諸部犯錦州,要求封王。學顏奏曰:「敵方憑陵,而與之通,是畏之也。制和者在彼,其和必不可久。且無功與有功同封,犯順與效順同賞,既取輕諸部,亦見笑俺答。臣等謹以正言卻之。」會大雨,敵亦引退。其冬,召為戎政侍郎,加右都御史。未受代,而土蠻約泰寧速把亥分犯遼、沈、開原。明年正月破敵劈山,殺其長阿丑台等五人,學顏遂還部。逾年,拜戶部尚書。
shí zhāng jū zhèng dāng guó, yǐ xué yán jīng xīn jì, shēn yǐ rèn zhī. xué yán zhuàn huì jì lù yǐ gōu jī chū nà. yòu zòu liè qīng zhàng tiáo lì, lí liǎng jīng shān dōng shǎn xī xūn qī zhuāng tián, qīng yì é tuō lòu guǐ jiè zhū bì. yòu tōng xíng tiān xià, dé guān mín tún mù hú bēi bā shí yú wàn qǐng. mín kùn péi lèi zhě, yǐ qí fù dǐ zhī. zì zhèng jiā xū hào zhī hòu, zhì wàn lì shí nián jiān, zuì chēng fù shù, xué yán yǒu lì yān. rán shì shí gōng wéi yòng dù tài chǐ, duō suǒ zhēng suǒ. xué yán suí shì nà jiàn, dé tíng fā tài cāng yín shí wàn liǎng, jiǎn yún nán huáng jīn kè yī qiān liǎng, yú duō fú néng zhí zhēng. ér jīn huā yín suì zēng èr shí wàn liǎng, suì wèi dìng é. rén yì yǐ shì shǎo zhī.
時張居正當國,以學顏精心計,深倚任之。學顏撰會計錄以勾稽出納。又奏列清丈條例,厘兩京、山東、陝西勛戚莊田,清溢額、脫漏、詭借諸弊。又通行天下,得官民屯牧湖陂八十餘萬頃。民困賠累者,以其賦抵之。自正、嘉虛耗之後,至萬曆十年間,最稱富庶,學顏有力焉。然是時宮闈用度汰侈,多所征索。學顏隨事納諫,得停發太倉銀十萬兩,減雲南黃金課一千兩,余多弗能執爭。而金花銀歲增二十萬兩,遂為定額。人亦以是少之。
shí yī nián sì yuè, gǎi bīng bù shàng shū, shí fāng xìng nèi cāo, xuǎn nèi shù èr qiān rén zá sī yǎng xùn liàn, fā tài pú sì mǎ sān qiān gěi zhī. xué yán zhí bù yǔ mǎ, yòu qǐng tíng nèi cāo, jiē bù tīng. qí nián qiū, chē jià zì shān líng hái, xué yán shàng shū yuē: huáng shàng gōng fèng shèng mǔ, fú niǎn qián qū, bài sì líng yuán, kǎo bo shòu yù, liù jūn jiāng shì shí yú wàn, bù wǔ qí sù. wéi nèi cāo suí jià jūn shì, jìn zhǐ zì zì. qián zhì liáng shuǐ hé, xuān zhēng wú jì lǜ, bēn yì chōng tū, shàng dòng tiān yán. jīn chē jià yǐ hái, yóu wèi jiě sàn. jǐn jī jiù zhì, yíng jūn suí jià jiāo sì, shǐ shòu jiǎ yú nèi kù, shì bì jí hái. gōng zhōng wéi zhǎng suí nèi shì xǔ pèi gōng shǐ. yòu lǜ: bù xì sù wèi jūn shì, chí cùn rèn rù gōng diàn mén zhě, jiǎo rù huáng chéng mén zhě, shù biān wèi. zǔ zōng fáng wēi mǐ luàn zhī yì shén shēn qiě yuǎn. jīn huáng chéng nèi bèi jiǎ chéng mǎ chí fēng rèn, kē dào bù dé jiū xún, chén bù bù dé jiǎn yuè. yòu zhāo jí sī yǎng pū lì, chū rù jìn yuàn, wàn yī zhòu qǐ xié xīn, péng móu chàng luàn, huā yú nèi zé wài chén bù gǎn rù, huā yú yè zé wài bīng bù jí zhī, huā yú dū chéng bái zhòu zé yuē tiān zǐ qīn bīng yě, qū zhī bù kěn sàn, bǔ zhī mò gǎn yīng. zhèng dé zhōng, xī chéng liàn bīng zhī shì, liáng kě jiàn yě. shū shàng, huàn shù jiē qiè chǐ, wèi fēi yǔ zhōng shāng. shén zōng chá zhī zhī, jié zé zhǔ shǐ zhě. xué yán dé miǎn, rán yì bù néng yòng yě.
十一年四月,改兵部尚書,時方興內操,選內豎二千人雜廝養訓練,發太僕寺馬三千給之。學顏執不與馬,又請停內操,皆不聽。其年秋,車駕自山陵還,學顏上疏曰:「皇上恭奉聖母,扶輦前驅,拜祀陵園,考卜壽域,六軍將士十餘萬,部伍齊肅。惟內操隨駕軍士,進止自恣。前至涼水河,喧爭無紀律,奔逸衝突,上動天顏。今車駕已還,猶未解散。謹稽舊制,營軍隨駕郊祀,始受甲於內庫,事畢即還。宮中惟長隨內侍許佩弓矢。又律:不系宿衛軍士,持寸刃入宮殿門者,絞;入皇城門者,戍邊衛。祖宗防微弭亂之意甚深且遠。今皇城內被甲乘馬持鋒刃,科道不得糾巡,臣部不得檢閱。又招集廝養仆隸,出入禁苑,萬一驟起邪心,朋謀倡亂,嘩於內則外臣不敢入,嘩於夜則外兵不及知,嘩於都城白晝則曰天子親兵也,驅之不肯散,捕之莫敢攖。正德中,西城練兵之事,良可鑑也。」疏上,宦豎皆切齒,為蜚語中傷。神宗察知之,詰責主使者。學顏得免,然亦不能用也。
kǎo mǎn, jiā tài zǐ shǎo bǎo. yún nán yuè fèng hǎn qián píng, jìn tài zǐ tài bǎo. shí zhāng jū zhèng jì mò, cháo lùn dà yì. chū, yù shǐ liú tái yǐ hé jū zhèng dé zuì, xué yán fù lùn qí zāng sī. yù shǐ féng jǐng lóng lùn lǐ chéng liáng shì gōng, xué yán jí chēng chéng liáng shí dà jié fēi wàng, jǐng lóng zuò biǎn chì. xué yán gù wèi jū zhèng suǒ hòu, yǔ lǐ chéng liáng gòng shì jiǔ, wù lùn jiē yǐ xué yán dǎng yú jū zhèng chéng liáng. yù shǐ sūn jì xiān céng gān hēng gěi shì zhōng huáng dào zhān jiāo zhāng lùn xué yán. xué yán shū biàn qiú qù, yòu qǐng liú dào zhān, bù tīng. míng nián, shùn tiān fǔ tōng pàn zhōu hóng yuè yòu lùn xué yán jiāo tōng tài jiān zhāng jīng, shén zōng jiē chù zhī yú wài. xué yán bā shū qǐ xiū, xǔ zhì shì qù. èr shí liù nián zú yú jiā. zèng shǎo bǎo.
考滿,加太子少保。雲南嶽鳳、罕虔平,進太子太保。時張居正既歿,朝論大異。初,御史劉台以劾居正得罪,學顏復論其贓私。御史馮景隆論李成梁飾功,學顏亟稱成梁十大捷非妄,景隆坐貶斥。學顏故為居正所厚,與李成梁共事久,物論皆以學顏黨於居正、成梁。御史孫繼先、曾乾亨、給事中黃道瞻交章論學顏。學顏疏辯求去,又請留道瞻,不聽。明年,順天府通判周弘禴又論學顏交通太監張鯨,神宗皆黜之於外。學顏八疏乞休,許致仕去。二十六年;卒於家。贈少保。
zhāng jiā yìn, zì xiào fǔ, tóng liáng rén. jiā jìng èr shí jiǔ nián jìn shì. zhī huá xiàn. jù dào gāo zhāng zhě, zhà wèi tí qí, zhí rù guān shǔ, jié jiā yìn suǒ tǎng jīn. jiā yìn sè bù biàn, wěi shū quàn dài jīn, xī shǔ yóu jiǎo míng, zhào rù lì qín zéi, yóu cǐ zhī míng. zhuó hù bù zhǔ shì, gǎi zhí fāng, qiān lǐ bù láng zhōng. yǐ fēng mái kǎo chá, zhé chén zhōu tóng zhī. lì qiān àn chá shǐ.
張佳胤,字肖甫,銅梁人。嘉靖二十九年進士。知滑縣。劇盜高章者,詐為緹騎,直入官署,劫佳胤索帑金。佳胤色不變,偽書券貸金,悉署游徼名,召入立擒賊,由此知名。擢戶部主事,改職方,遷禮部郎中。以風霾考察,謫陳州同知。歷遷按察使。
lóng qìng wǔ nián dōng, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ yīng tiān shí fǔ. ān qìng bīng biàn, zuò kān yù cí bù hé, diào nán jīng hóng lú qīng, jiù qiān guāng lù. jìn yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ bǎo dìng, dào wén sàng guī.
隆慶五年冬,擢右僉都御史,巡撫應天十府。安慶兵變,坐勘獄辭不合,調南京鴻臚卿,就遷光祿。進右副都御史,巡撫保定,道聞喪歸。
wàn lì qī nián, qǐ gù guān, xún fǔ shǎn xī. wèi shàng, gǎi xuān fǔ. shí qīng bǎ dōu yǐ fú, qí dì mǎn wǔ dà yóu jié ào, suǒ bù bā lài lüè sài wài shǐ chē èr bù, zǒng bīng guān má jǐn qín zhī. jiā yìn mìng jǐn fù bā lài jiāng zhǎn, ér shēn chí shè zhī, bā lài kòu tóu shì bù gǎn fàn biān. hòu yǔ zǒng dū zhèng luò jì fú mǎn wǔ dà. rù wèi bīng bù yòu shì láng.
萬曆七年,起故官,巡撫陝西。未上,改宣府。時青把都已服,其弟滿五大猶桀驁,所部八賴掠塞外史、車二部,總兵官麻錦擒之。佳胤命錦縛八賴將斬,而身馳赦之,八賴叩頭誓不敢犯邊。後與總督鄭洛計服滿五大。入為兵部右侍郎。
shí nián chūn, zhè jiāng xún fǔ wú shàn yán fèng zhào jiǎn yuè xiǎng. dōng xī èr yíng bīng mǎ wén yīng liú tíng yòng děng gòu dǎng dà zào, fù ōu shàn yán. zhāng jū zhèng yǐ jiā yìn cái, lìng jiān yòu qiān dōu yù shǐ dài shàn yán. fǔ rù jìng, ér háng mín yǐ xíng bǎo jiǎ gù, yì luàn. jiā yìn wèn gào zhě yuē: luàn bīng yǔ luàn mín hé hū? yuē: wèi yě. jiā yìn xǐ yuē: sù qū zhī, shàng kě lí ér èr yě. jì zhì, mín piāo yì shén. jiā yìn cóng shù zú yáng wèn mín suǒ kǔ, xià lìng chú zhī. zhòng yì zhāng, yè lüè jù shì, huǒ guāng zhú tiān. jiā yìn zhào yóu jī xú jǐng xīng yù èr yíng bīng, lìng tǎo luàn mín zì shú. qín bǎi wǔ shí rén, zhǎn qí sān zhī yī. nǎi yáng zhào wén yīng tíng yòng, yǔ guān dài. ér mì shǔ jǐng xīng bǔ qī rén, bìng wén yīng tíng yòng zhǎn zhī. èr luàn xī dìng. dì yōu zhào bāo měi. xún yǐ zuǒ shì láng hái bù, lù gōng, jiā yòu dōu yù shǐ.
十年春,浙江巡撫吳善言奉詔減月餉。東、西二營兵馬文英、劉廷用等構黨大噪,縛毆善言。張居正以佳胤才,令兼右僉都御史代善言。甫入境,而杭民以行保甲故,亦亂。佳胤問告者曰:「亂兵與亂民合乎?」曰:「未也。」佳胤喜曰:「速驅之,尚可離而二也。」既至,民剽益甚。佳胤從數卒佯問民所苦,下令除之。眾益張,夜掠巨室,火光燭天。佳胤召游擊徐景星諭二營兵,令討亂民自贖。擒百五十人,斬其三之一。乃佯召文英、廷用,予冠帶。而密屬景星捕七人,並文英、廷用斬之。二亂悉定。帝優詔褒美。尋以左侍郎還部,錄功,加右都御史。
wèi jǐ, bài róng zhèng shàng shū, xún jiān yòu fù dōu yù shǐ, zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. yǐ lǐ chéng liáng jī zhǎn chěng jiā nǔ gōng, jiā tài zǐ shǎo bǎo. chéng liáng pò tǔ mán shěn yáng, fù jìn tài zǐ tài bǎo. zhào hái lǐ bù shì. xù láo, yǔ yī pǐn gào. yù shǐ xǔ shǒu ēn hé jiā yìn yíng huò běn bīng, yù shǐ xú yuán fù hé zhī, suì sān shū xiè bìng guī. yuè èr nián zú. zèng shǎo bǎo. tiān qǐ chū, shì xiāng xiàn.
未幾,拜戎政尚書,尋兼右副都御史,總督薊、遼、保定軍務。以李成梁擊斬逞加努功,加太子少保。成梁破土蠻瀋陽,復進太子太保。召還理部事。敘勞,予一品誥。御史許守恩劾佳胤營獲本兵,御史徐元復劾之,遂三疏謝病歸。越二年卒。贈少保。天啟初,諡襄憲。
yīn zhèng mào, zì yǎng shí, shè rén. jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. yóu xíng rén xuǎn bīng kē gěi shì zhōng. hé bà nán jīng xíng bù shì láng shěn yīng lóng. lì guǎng xī yún nán hú guǎng bīng bèi fù shǐ, qiān jiāng xī àn chá shǐ. lóng qìng chū, gǔ tián tóng wéi yín bào huáng cháo měng fǎn. yín bào fù cháo wēi zì hóng zhì zhōng bài guān bīng yú sān è, shā fù zǒng bīng mǎ jùn cān yì mǎ xuàn, zhèng dé zhōng cháng xiàn luò róng. jiā jìng shí, yín bào jí cháo měng jié shā cān zhèng lí mín zhōng, tí dū shì láng wú guì fāng qiǎn diǎn shǐ liào yuán zhāo xiáng zhī. qiān yuán zhǔ bù yǐ shǒu, ér yín bào shù fǎn fù. lóng qìng sān nián dōng, tíng yì dà zhēng. zhuó zhèng mào yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ guǎng xī. zhèng mào yǔ tí dū lǐ qiān diào tǔ hàn bīng shí sì wàn, lìng zǒng bīng yú dà yóu jiāng zhī. xiān duó niú hé sān è xiǎn, zhū jūn lián kè dōng shān fèng huáng zhài, cù zhī cháo shuǐ. liào yuán yòu tóng rén zhǎn cháo měng, yín bào qióng, lìng qí dǎng yīn zhǎn mào lèi jǐ zhě yǐ xiàn. jié wén, jìn bīng bù yòu shì láng, xún fǔ rú gù. gǎi gǔ tián wèi yǒng níng zhōu, shè fù shǐ cān jiāng zhèn shǒu. wèi jǐ, qiān shì jīn zhù bǔ dé yín bào, zhèng mào yīn zì hé. zhào zhé yín bào jīng shī, zhì zhèng mào bù wèn.
殷正茂,字養實,歙人。嘉靖二十六年進士。由行人選兵科給事中。劾罷南京刑部侍郎沈應龍。歷廣西、雲南、湖廣兵備副使,遷江西按察使。隆慶初,古田僮韋銀豹、黃朝猛反。銀豹父朝威自弘治中敗官兵於三厄,殺副總兵馬俊、參議馬鉉,正德中嘗陷洛容。嘉靖時,銀豹及朝猛劫殺參政黎民衷,提督侍郎吳桂芳遣典史廖元招降之。遷元主簿以守,而銀豹數反覆。隆慶三年冬,廷議大征。擢正茂右僉都御史巡撫廣西。正茂與提督李遷調土、漢兵十四萬,令總兵俞大猷將之。先奪牛河、三厄險,諸軍連克東山鳳凰寨,蹙之潮水。廖元誘僮人斬朝猛,銀豹窮,令其黨陰斬貌類己者以獻。捷聞,進兵部右侍郎,巡撫如故。改古田為永寧州,設副使參將鎮守。未幾,僉事金柱捕得銀豹,正茂因自劾。詔磔銀豹京師,置正茂不問。
xún dài qiān tí dū liǎng guǎng jūn wù. dāng shì shí, qún dào huì zhōu lán yī qīng lài yuán jué, cháo zhōu lín dào gān lín fèng zhū liáng bǎo, qióng zhōu lǐ mào, chù chù tún jié. guǎng zhōng rì gào jǐng, wō yòu shù wèi hài. zhèng mào yì shǒu xún guān huà dì fēn shǒu, ér xǐ bīn hǎi zhé shù zhī mín yú yún nán chuān hú, jué wō xiàng dǎo. nǎi lìng zǒng bīng guān zhāng yuán xūn cān zhèng jiāng yī lín děng xiān hòu shā wō qiān yú, yǐ cì jǐn píng zhū dào. guǎng xī xún fǔ guō yīng pìn yì zòu píng huái yuǎn luò róng yáo, yǔ xiáng yuán xūn jí lǐ xī chuán. zhèng mào yǐ gōng lěi jiā bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ. wō fù xiàn tóng gǔ shuāng yú, yuán xūn dà pò zhī rú dòng fàn diàn bái, zhèng mào jiǎo shā qiān yú rén. lǐng biǎo lüè dìng.
尋代遷提督兩廣軍務。當是時,群盜惠州藍一清、賴元爵,潮州林道乾、林鳳、諸良寶,瓊州李茂,處處屯結。廣中日告警,倭又數為害。正茂議守巡官畫地分守,而徙瀕海謫戍之民於雲南、川、湖,絕倭嚮導。乃令總兵官張元勛、參政江一麟等先後殺倭千餘,以次盡平諸盜。廣西巡撫郭應聘亦奏平懷遠、洛容瑤,語詳元勛及李錫傳。正茂以功累加兵部尚書兼右副都御史。倭復陷銅鼓、雙魚,元勛大破之儒峒;犯電白,正茂剿殺千餘人。嶺表略定。
wàn lì sān nián, zhào wèi nán jīng hù bù shàng shū, yǐ líng yún yì dài. míng nián, gǎi běi bù. shū qǐng jié yòng, yòu jiàn zhǐ cǎi mǎi zhū bǎo. ér zhāng jū zhèng yǐ zhèng mào suǒ kuì é jì zhuǎn fèng cí níng tài hòu wèi zuò rù. lǐ yòu zī yǔ zhēng chǒng, sǒu yán guān zhān yí děng hé zhī. suì lǚ yǐn jí. liù nián, zhì shì guī. jiǔ zhī, qǐ nán jīng xíng bù shàng shū. jū zhèng zú zhī míng nián, yù shǐ zhāng yīng zhào yán, zhèng mào yǐ jīn pán èr, zhí shān hú qí zhōng, gāo sān chǐ xǔ, lù jū zhèng, fù qǔ jīn zhū fěi cuì xiàng yá kuì féng bǎo jí jū zhèng jiā rén yóu qī. zhèng mào shū biàn, qǐng gào, xǔ zhī. èr shí nián zú.
萬曆三年,召為南京戶部尚書,以凌雲翼代。明年,改北部。疏請節用,又諫止採買珠寶。而張居正以正茂所饋鵝罽轉奉慈寧太后為坐褥。李幼孜與爭寵,嗾言官詹沂等劾之。遂屢引疾。六年,致仕歸。久之,起南京刑部尚書。居正卒之明年,御史張應詔言,正茂以金盤二,植珊瑚其中,高三尺許,賂居正,復取金珠、翡翠、象牙饋馮保及居正家人游七。正茂疏辨,請告,許之。二十年卒。
zhèng mào zài guǎng shí, rèn fǎ yán, dào jiāng yǐ xià fèng xíng wéi jǐn. rán xìng tān, suì shòu shǔ lì jīn wàn jì. chū zhēng gǔ tián, dà xué shì gāo gǒng yuē: wú juān bǎi wàn jīn yǔ zhèng mào, zòng gān méi zhě bàn, rán shì kě lì bàn. shí yǐ gǒng wèi shàn yòng rén.
正茂在廣時,任法嚴,道將以下奉行惟謹。然性貪,歲受屬吏金萬計。初征古田,大學士高拱曰:「吾捐百萬金予正茂,縱乾沒者半,然事可立辦。」時以拱為善用人。
lǐ qiān, zì zǐ ān, xīn jiàn rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. lóng qìng sì nián guān nán jīng bīng bù yòu shì láng, yǐ zuǒ shì láng zǒng dū liǎng guǎng. gěi shì zhōng guāng mào yán liǎng guǎng xiàng shè tí dū, shì quán huà yī, jīn liǎng xún fǔ xiāng qiān chè, bù biàn. nǎi gǎi qiān tí dū jiān xún fǔ guǎng dōng, ér tè mìng zhèng mào wèi guǎng xī xún fǔ. hòu suì wèi dìng zhì. yǐ píng yín bào gōng jiā yòu dōu yù shǐ. xún tǎo huì cháo shān kòu, fú zhǎn qiān èr bǎi yú jí. zhào wèi xíng bù shàng shū. yǐn jí guī, zú. shì gōng jiè. qiān chū rù zhōng wài sān shí nián, bù wàng qǔ yī qián. nián jìn qī shí, mǔ zhōng, lú mù.
李遷,字子安,新建人。嘉靖二十年進士。隆慶四年官南京兵部右侍郎,以左侍郎總督兩廣。給事中光懋言兩廣向設提督,事權畫一,今兩巡撫相牽掣,不便。乃改遷提督兼巡撫廣東,而特命正茂為廣西巡撫。後遂為定製。以平銀豹功加右都御史。尋討惠、潮山寇,俘斬千二百餘級。召為刑部尚書。引疾歸,卒。諡恭介。遷出入中外三十年,不妄取一錢。年近七十,母終,廬墓。
líng yún yì, zì yáng shān, tài cāng zhōu rén. jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. shòu nán jīng gōng bù zhǔ shì. lóng qìng zhōng, lèi guān yòu qiān dōu yù shǐ, fǔ zhì yún yáng. shū lùn wèi suǒ bīng xiāo hào zhī bì, fán liù shì, duō yì xíng. wàn lì yuán nián, jìn yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ jiāng xī. sān qiān bīng bù zuǒ shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, tí dū liǎng guǎng jūn wù, dài yīn zhèng mào. shí kòu dào lüè jǐn, wéi lín fèng dùn qù. fèng chū tún qián ào qiú fǔ, zhèng mào bù xǔ, suì zì péng hú bēn dōng fān wǎng gǎng, wèi fú jiàn zǒng bīng guān hú shǒu rén suǒ bài. shì nián dōng, fàn zhè lín jìng hǎi jié shí, yǐ, fù fàn fú jiàn. shǒu rén zhuī jī zhì dàn shuǐ yáng, chén qí zhōu èr shí. zéi shī lì, fù rù cháo zhōu. cān zhèng jīn zhè yù jiàng qí dǎng mǎ zhì shàn lǐ chéng děng, fèng yè dùn. míng nián qiū, bǎ zǒng wáng wàng gāo yǐ lǚ sòng fān bīng tǎo píng zhī. xún jìn zhēng luó páng. luó páng zài dé qìng zhōu shàng xià jiāng jiè dōng xī liǎng shān jiān, yán mào qī bǎi lǐ. chéng huà zhōng, hán yōng jīng lüè xī shān, pō ān jí, wéi dōng shān yáo zǔ shēn qìng piāo lüè, yǒu sī suì fā zú shù shǒu. zhèng mào fāng jiàn yì dà zhēng, huì qiān qù. yún yì nǎi dà jí bīng, lìng liǎng guǎng zǒng bīng zhāng yuán xūn lǐ xī jiāng zhī. sì yuè yuè, kè cháo wǔ bǎi liù shí, fú zhǎn zhāo xiáng sì wàn èr qiān bā bǎi yú rén. cén xī liù shí sān shān qī shān nà liú lián chéng zhū chù lín jìng yáo tóng jiē jù. zéi shǒu pān jī shàn qiú fǔ, yún yì zòu shè guān shù zhī. lùn gōng, jiā yòu dōu yù shǐ jiān bīng bù shì láng. cì fēi yú fú. nǎi gǎi lóng shuǐ xiàn wèi luó dìng zhōu, shè jiān sī cān jiāng. jī huàn dùn xī. liù nián xià, yǔ xún fǔ wú wén huá tǎo píng hé chí bù hāi běi sān zhū yáo, yòu bǔ zhǎn guǎng dōng dà miào zhū shān zéi. lǐng biǎo xī dìng. zhào wèi nán jīng gōng bù shàng shū, jiù gǎi bīng bù, yǐ bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ zǒng dū cáo yùn, xún fǔ huái yáng. hé chén pān jì xún zhào rù, suì jiān dū hé dào. jiā tài zǐ shǎo bǎo. zhào wèi róng zhèng shàng shū, yǐ bìng guī. jiā jū jiāo zòng, gěi shì yù shǐ lián zhāng hé zhī. zhào duó guān, hòu zú.
凌雲翼,字洋山,太倉州人。嘉靖二十六年進士。授南京工部主事。隆慶中,累官右僉都御史,撫治鄖陽。疏論衛所兵消耗之弊,凡六事,多議行。萬曆元年,進右副都御史,巡撫江西。三遷兵部左侍郎兼右僉都御史,提督兩廣軍務,代殷正茂。時寇盜略盡,惟林鳳遁去。鳳初屯錢澳求撫,正茂不許,遂自彭湖奔東番魍港,為福建總兵官胡守仁所敗。是年冬,犯柘林、靖海、碣石,已,復犯福建。守仁追擊至淡水洋,沉其舟二十。賊失利,復入潮州。參政金淛諭降其黨馬志善、李成等,鳳夜遁。明年秋,把總王望高以呂宋番兵討平之。尋進征羅旁。羅旁在德慶州上下江界、東西兩山間,延袤七百里。成化中,韓雍經略西山,頗安輯,惟東山瑤阻深箐剽掠,有司歲發卒戍守。正茂方建議大征,會遷去。雲翼乃大集兵,令兩廣總兵張元勛、李錫將之。四閱月,克巢五百六十,俘斬、招降四萬二千八百餘人。岑溪六十三山、七山、那留、連城諸處鄰境瑤、僮皆懼。賊首潘積善求撫,雲翼奏設官戍之。論功,加右都御史兼兵部侍郎。賜飛魚服。乃改瀧水縣為羅定州,設監司、參將。積患頓息。六年夏,與巡撫吳文華討平河池、咘咳、北三諸瑤,又捕斬廣東大廟諸山賊。嶺表悉定。召為南京工部尚書,就改兵部,以兵部尚書兼右副都御史總督漕運,巡撫淮、揚。河臣潘季馴召入,遂兼督河道。加太子少保。召為戎政尚書,以病歸。家居驕縱,給事、御史連章劾之。詔奪官,後卒。
yún yì yǒu gàn jì cái. luó páng zhī yì, jì zhèng mào chéng gōng. rán xǐ shì hǎo shā lù, wèi dāng shí suǒ jī.
雲翼有幹濟才。羅旁之役,繼正茂成功。然喜事好殺戮,為當時所譏。
zàn yuē: tán lún wáng chóng gǔ zhū rén, shòu rèn yán jiāng, liàn dá bīng bèi, kě yǔ yú zi jùn qín hóng xiān hòu bǐ jī. kǎo qí shí, gài zhāng jū zhèng dāng guó, jiū xīn yú jūn móu biān suǒ. shū shū wǎng fù, dòng zhǔ jī yào, wěi rèn zé chéng, shǐ de zhǎn bù, shì yǐ gè jǐn qí cái, shì kè yǒu jì. guān yú cǐ, ér jū zhèng zhī gōng bù kě mǐn yě.
贊曰:譚綸、王崇古諸人,受任岩疆,練達兵備,可與餘子俊、秦紘先後比跡。考其時,蓋張居正當國,究心於軍謀邊瑣。書疏往復,洞矚機要,委任責成,使得展布,是以各盡其材,事克有濟。觀於此,而居正之功不可泯也。