tán lún xú fǔ zǎi wáng huà lǐ yòu wáng chóng gǔ zi qiān sūn zhī zhēn zhī cǎi lǐ táng fāng féng shí wú duì sūn mèng míng mèng míng zǐ bāng fǔ zhèng luò zhāng xué yán zhāng jiā yìn yīn zhèng mào lǐ qiān líng yún yì
谭纶徐(甫宰 王化 李佑) 王崇古(子谦 孙之桢 之采 李棠)方逢时 吴兑(孙孟明 孟明子邦辅) 郑洛 张学颜 张佳胤 殷正茂(李迁)凌云翼
tán lún, zì zi lǐ, yí huáng rén. jiā jìng èr shí sān nián jìn shì. chú nán jīng lǐ bù zhǔ shì. lì zhí fāng láng zhōng, qiān tái zhōu zhī fǔ. lún chén yì zhī bīng. shí dōng nán wō huàn yǐ sì nián, cháo yì liàn xiāng bīng yù zéi. cān jiāng qī jì guāng qǐng qī sān nián ér hòu yòng zhī. lún yì liàn qiān rén. lì shù wǔ fǎ, zì pí jiàng yǐ xià jié jié xiāng zhì. fēn shù jì míng, jìn zhǐ qí yī, wèi jiǔ jí chéng jīng ruì. wō fàn zhà pǔ, lún zì jiāng jī zhī, sān zhàn sān jié. wō fù yóu sōng mén chán hú lüè páng liù xiàn, jìn wéi tái zhōu, bù kè ér qù. zhuǎn kòu xiān jū lín hǎi, lún qín zhǎn dài jìn. jìn hǎi dào fù shǐ, yì mù zhè dōng liáng jiā zǐ jiào zhī, ér jì guāng liàn bīng yǐ jí qī, lún yīn shōu zhī yǐ wéi yòng, kè bīng bà bù fù diào. wō zì xiàng shān tū tái zhōu, lún lián pò zhī mǎ gǎng hé jiā shí lǎn, yòu yǔ jì guāng gòng pò zhī gé bù nán wān. jiā yòu cān zhèng, huì yōu qù. yǐ shàng shū yáng bó jiàn qǐ, fù jiāng zhè bīng, tǎo ráo píng zéi lín cháo xī. cháo xī zhě, dà dào zhāng liǎn yú dǎng yě. liǎn jì miè, cháo xī jù cháo bù xià, chū gōng chéng xiāng. zhī xiàn yú fǔ zǎi yán bīng dài, ér qiǎn zhǔ bù liáng wéi dòng rù zéi zhōng, yù sàn qí dǎng. cháo xī qióng, qì cháo zǒu, lún jí guǎng dōng bīng zhuī qín zhī. xún gǎi guān fú jiàn, qǐ zhōng zhì qù.
谭纶,字子理,宜黄人。嘉靖二十三年进士。除南京礼部主事。历职方郎中,迁台州知府。纶沉毅知兵。时东南倭患已四年,朝议练乡兵御贼。参将戚继光请期三年而后用之。纶亦练千人。立束伍法,自裨将以下节节相制。分数既明,进止齐一,未久即成精锐。倭犯栅浦,纶自将击之,三战三捷。倭复由松门、澶湖掠旁六县,进围台州,不克而去。转寇仙居、临海,纶擒斩殆尽。进海道副使,益募浙东良家子教之,而继光练兵已及期,纶因收之以为用,客兵罢不复调。倭自象山突台州,纶连破之马岗、何家〈石览〉,又与继光共破之葛埠、南湾。加右参政,会忧去。以尚书杨博荐起,复将浙兵,讨饶平贼林朝曦。朝曦者,大盗张琏余党也。琏既灭,朝曦据巢不下,出攻程乡。知县余甫宰严兵待,而遣主簿梁维栋入贼中,谕散其党。朝曦穷,弃巢走,纶及广东兵追擒之。寻改官福建,乞终制去。
jì guāng shù pò zéi, zhè dōng lüè dìng. wō zhuǎn rù fú jiàn. zì fú níng zhì zhāng quán, qiān lǐ jǐn zéi kū, jì guāng jiàn jī dìng zhī. shī fǔ xuán, qí zhòng fù fàn shào wǔ, xiàn xīng huà. sì shí èr nián chūn, zài qǐ lún. dào zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ fú jiàn. wō tún qí tóu chéng, dōu zhǐ huī ōu yáng shēn bó zhàn zhōng fú sǐ, wō suì jù píng hǎi wèi, xiàn zhèng hé shòu níng, gè è hǎi dào wèi guī jì. lún huán zhà duàn lù, zéi bù dé qù, yí yíng zhǔ lín. jì guāng zhì, lún zì jiāng zhōng jūn, zǒng bīng guān liú xiǎn yú dà yóu jiāng zuǒ yòu jūn. lìng jì guāng yǐ zhōng jūn báo zéi lěi, zuǒ yòu jūn jì zhī, dà pò zéi, fù yī fǔ èr xiàn. zhào jiā yòu fù dōu yù shǐ. lún yǐ yán jiàn tīng shào jiān cán pò shén, qǐng huǎn zhēng juān fù. yòu kǎo jiù zhì, jiàn shuǐ zhài wǔ, è hǎi kǒu, jiàn jì guāng wèi zǒng bīng guān yǐ zhèn shǒu zhī. wō fù wéi xiān yóu, lún jì guāng dà pò zéi chéng xià. yǐ ér jì guāng pò zéi wáng cāng píng cài pī lǐng, yú zéi zǒu, guǎng dōng jìng nèi xī dìng. lún shàng shū qǐng fù xíng fú, shì zōng xǔ zhī.
继光数破贼,浙东略定。倭转入福建。自福宁至漳、泉,千里尽贼窟,继光渐击定之。师甫旋,其众复犯邵武,陷兴化。四十二年春,再起纶。道擢右佥都御史,巡抚福建。倭屯崎头城,都指挥欧阳深搏战中伏死,倭遂据平海卫,陷政和、寿宁,各扼海道为归计。纶环栅断路,贼不得去,移营渚林。继光至,纶自将中军,总兵官刘显、俞大猷将左、右军。令继光以中军薄贼垒,左右军继之,大破贼,复一府二县。诏加右副都御史。纶以延、建、汀、邵间残破甚,请缓征蠲赋。又考旧制,建水砦五,扼海口,荐继光为总兵官以镇守之。倭复围仙游,纶、继光大破贼城下。已而继光破贼王仓坪、蔡丕岭,余贼走,广东境内悉定。纶上疏请复行服,世宗许之。
sì shí sì nián dōng, qǐ gù guān, xún fǔ shǎn xī. wèi shàng ér dà zú mín zuò luàn, xiàn qī chéng. zhào gǎi lún sì chuān, zhì yǐ pò miè. yún nán pàn qiú fèng jì zǔ dùn rù huì lǐ, lún huì shī tǎo píng zhī. jìn bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū liǎng guǎng jūn wù jiān xún fǔ guǎng xī. zhāo xiáng lǐng gǎng zéi jiāng yuè zhào děng.
四十四年冬,起故官,巡抚陕西。未上而大足民作乱,陷七城。诏改纶四川,至已破灭。云南叛酋凤继祖遁入会理,纶会师讨平之。进兵部右侍郎兼右佥都御史,总督两广军务兼巡抚广西。招降岭岗贼江月照等。
lún liàn bīng shì, cháo tíng yǐ yǐ bàn zéi, yù jǐng zhé diào, jū guān wú yān suì. dài nán kòu lüè píng, ér biān huàn fāng wèi yǐ. lóng qìng yuán nián, jǐ shì zhōng wú shí lái qǐng zhào lún jì guāng liàn bīng. zhào zhēng lún hái bù, jìn zuǒ shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. lún shàng shū yuē:
纶练兵事,朝廷倚以办贼,遇警辄调,居官无淹岁。迨南寇略平,而边患方未已。隆庆元年,给事中吴时来请召纶、继光练兵。诏征纶还部,进左侍郎兼右佥都御史,总督蓟、辽、保定军务。纶上疏曰:
jì chāng zú bù mǎn shí wàn, ér lǎo ruò jū bàn, fēn shǔ zhū jiàng, sàn èr qiān lǐ jiān. dí jù gōng, wǒ fēn shǒu, zhòng guǎ qiáng ruò bù móu, gù yán zhě jí qǐng liàn bīng. rán sì nán bù qù, bīng zhōng bù kě liàn.
蓟、昌卒不满十万,而老弱居半,分属诸将,散二千里间。敌聚攻,我分守,众寡强弱不侔,故言者亟请练兵。然四难不去,兵终不可练。
fū dí zhī zhǎng jì zài qí, fēi zhào mù sān wàn rén qín xí chē zhàn, bù zú yǐ zhì dí. jì sān wàn rén yuè xiǎng, suì wǔ shí sì wàn, cǐ yī nán yě. yān zhào zhī shì ruì qì jǐn yú fáng biān, fēi mù wú yuè xí zhàn zú wàn èr qiān rén zá jiào zhī, shì bì wú chéng. chén yǔ jì guāng zhào zhī kě lì zhì, yì zhě yǐ wéi bù kě. xìn rèn zhī bù zhuān, cǐ èr nán yě. jūn shì shàng yán, ér yān zhào shì sù jiāo, zhòu jiàn jūn fǎ, bì dà zhèn hài. qiě qù jīng shī jìn, liú yán yì shēng, tú lìng zhōng zhì zhī shì chè zhǒu fèi gōng, gèng niàng tā huàn, cǐ sān nán yě. wǒ bīng sù wèi dāng dí, zhàn ér shèng zhī, bǐ bù xīn fú. néng zài pò, nǎi zhōng shēn chuàng, ér jì jí yì shēng yù zài jǔ, huò yǐ xiān zhì. cǐ sì nán yě.
夫敌之长技在骑,非召募三万人勤习车战,不足以制敌。计三万人月饷,岁五十四万,此一难也。燕、赵之士锐气尽于防边,非募吴、越习战卒万二千人杂教之,事必无成。臣与继光召之可立至,议者以为不可。信任之不专,此二难也。军事尚严,而燕、赵士素骄,骤见军法,必大震骇。且去京师近,流言易生,徒令忠智之士掣肘废功,更酿他患,此三难也。我兵素未当敌,战而胜之,彼不心服。能再破,乃终身创,而忌嫉易生;欲再举,祸已先至。此四难也。
yǐ jīn zhī jì, qǐng diào jì zhèn zhēn dìng dà míng jǐng xíng jí dū fǔ biāo bīng sān wàn, fēn wéi sān yíng, lìng zǒng bīng cān yóu fēn jiāng zhī, ér shòu jì guāng yǐ zǒng lǐ liàn bīng zhī zhí. chūn qiū liǎng fáng, sān yíng bīng gè yí jìn biān. zhì zé è zhī biān wài, rù zé jué sǐ biān nèi. èr zhě bù xiào, chén wú suǒ táo zuì. yòu liàn bīng fēi dàn xī kě qī, jīn qiū fáng yǐ jìn, qǐng sù diào zhè bīng sān qiān, yǐ jì huǎn jí. sān nián hòu, biān jūn jì liàn, qiǎn hái.
以今之计,请调蓟镇、真定、大名、井陉及督抚标兵三万,分为三营,令总兵参游分将之,而授继光以总理练兵之职。春秋两防,三营兵各移近边。至则遏之边外,入则决死边内。二者不效,臣无所逃罪。又练兵非旦夕可期,今秋防已近,请速调浙兵三千,以济缓急。三年后,边军既练,遣还。
zhào xī rú suǒ qǐng, réng lìng lún jì guāng yì fēn lì sān yíng shì yí. lún yīn yán:" jì zhèn liàn bīng yú shí nián, rán jìng bù xiào zhě, rèn zhī wèi zhuān, ér xíng zhī wèi shí yě. jīn yí zé chén lún jì guāng, lìng dé zhuān duàn, wù shǐ xún àn xún guān yù shǐ cān yù qí jiān." zì bīng shì qǐ, biān chén qiān zhì yì lùn, bù néng yǒu wéi, gù lún shū yán zhī. ér xún fǔ liú yīng jié guǒ yì yì, xún àn yù shǐ liú xuān xún guān yù shǐ sūn dài yòu hé lún zì zhuān. mù zōng yòng zhāng jū zhèng yán, xī yǐ bīng shì wěi lún, ér yù yīng jié děng wú náo.
诏悉如所请,仍令纶、继光议分立三营事宜。纶因言:“蓟镇练兵逾十年,然竟不效者,任之未专,而行之未实也。今宜责臣纶、继光,令得专断,勿使巡按、巡关御史参与其间。”自兵事起,边臣牵制议论,不能有为,故纶疏言之。而巡抚刘应节果异议,巡按御史刘翾、巡关御史孙代又劾纶自专。穆宗用张居正言,悉以兵事委纶,而谕应节等无挠。
lún xiāng dù biān ài chōng huǎn, dào lǐ yuǎn jìn, fēn jì zhèn wèi shí èr lù, lù zhì yī xiǎo jiàng, zǒng lì sān yíng: dōng zhù jiàn chāng bèi yàn hé yǐ dōng, zhōng zhù sān tún bèi mǎ lán sōng tài, xī zhù shí xiá bèi cáo qiáng gǔ shí. zhū jiàng yǐ shí xùn liàn, hù wèi jǐ jiǎo, jié zhì xiáng míng. shì suì qiū, jì chāng wú jǐng. yì shí diào shǎn xī hé jiān zhèng dìng bīng fáng qiū, zhì shì xī bà. lún chū zhì, àn xíng sāi shàng, wèi jiàng zuǒ yuē:" mò mǎ lì bīng, jiǎo shèng fù hū xī zhě, yí yú nán jiān bì qīng yě, zuò zhì qīn yì zhě, yí yú běi." suì yǔ jì guāng tú shàng fāng lüè, zhù dí tái sān qiān, qǐ jū yōng zhì shān hǎi, kòng shǒu yào hài. lún zhào rù wèi yòu dōu yù shǐ jiān bīng bù zuǒ shì láng, xié lǐ róng zhèng. huì tái gōng chéng, yì mù zhè bīng jiǔ qiān yú shǒu zhī. biān bèi dà chì, dí bù gǎn rù fàn. yǐ gōng jìn bīng bù shàng shū jiān yòu dōu yù shǐ, xié lǐ rú gù. qí dōng, yǔ gào guī.
纶相度边隘冲缓,道里远近,分蓟镇为十二路,路置一小将,总立三营:东驻建昌备燕河以东,中驻三屯备马兰、松、太,西驻石匣备曹墙、古石。诸将以时训练,互为掎角,节制详明。是岁秋,蓟、昌无警。异时调陕西、河间、正定兵防秋,至是悉罢。纶初至,按行塞上,谓将佐曰:“秣马厉兵,角胜负呼吸者,宜于南;坚壁清野,坐制侵轶者,宜于北。”遂与继光图上方略,筑敌台三千,起居庸至山海,控守要害。纶召入为右都御史兼兵部左侍郎,协理戎政。会台工成,益募浙兵九千余守之。边备大饬,敌不敢入犯。以功进兵部尚书兼右都御史,协理如故。其冬,予告归。
shén zōng jí wèi, qǐ bīng bù shàng shū. wàn lì chū, jiā tài zǐ shǎo bǎo. jǐ shì zhōng luò zūn hé lún bù chèn zhí. lún sān shū qǐ bà, yōu zhào liú zhī. wǔ nián zú guān. zèng tài zǐ tài bǎo, shì xiāng mǐn.
神宗即位,起兵部尚书。万历初,加太子少保。给事中雒遵劾纶不称职。纶三疏乞罢,优诏留之。五年卒官。赠太子太保,谥襄敏。
lún zhōng shǐ bīng shì chuí sān shí nián, jī shǒu gōng èr wàn yī qiān wǔ bǎi. cháng zhàn hān, rèn xuè zì wàn, lèi wò nǎi tuō. yǔ jì guāng gòng shì qí míng, chēng" tán qī".
纶终始兵事垂三十年,积首功二万一千五百。尝战酣,刃血渍腕,累沃乃脱。与继光共事齐名,称“谭、戚”。
xú fǔ zǎi, zì yǔn píng, zhè jiāng shān yīn rén. jiā jìng zhòng jǔ shùn tiān xiāng shì, chú wǔ píng zhī xiàn. wǔ píng dāng mǐn yuè jiāo, duō dào, fǔ zǎi zhù chéng lì bǎo zhě sān. shàng guān yǐ chéng xiāng zéi dào sǒu, diào zhī wǎng. jì píng cháo xī, chāo zhuó cháo zhōu bīng bèi qiān shì, tiān zhù jiǎo kòu, rèn yī zi qiān hù. yǐ ér chéng xiāng wēn jiàn liáng huī děng hé shàng háng zéi kuī jiāng xī. píng yuǎn zhī xiàn wáng huà zhē jī zhī tán lǐng, zéi bài bēn ruì jīn, fù shǐ lǐ yòu sān zhàn jiē jié. zéi yóu jiān dào guī chéng xiāng, fǔ zǎi tǎo qín zhī, yú dǎng xī píng. lài yín bì. yǐ, bǔ cháo zhōu fēn xún qiān shì jiān lǐ bīng bèi shì. dōng guǎn shuǐ bīng xú yǒng tài děng luàn, tíng fèng tǎo zéi. fǔ zǎi yǐ jí jí, qǐ guī. wèi jǐ zú.
徐甫宰,字允平,浙江山阴人。嘉靖中举顺天乡试,除武平知县。武平当闽、粤交,多盗,甫宰筑城立堡者三。上官以程乡贼盗薮,调之往。既平朝曦,超擢潮州兵备佥事,添注剿寇,任一子千户。已而程乡温鉴、梁辉等合上杭贼窥江西。平远知县王化遮击之檀岭,贼败奔瑞金,副使李佑三战皆捷。贼由间道归程乡,甫宰讨擒之,余党悉平。赉银币。已,补潮州分巡佥事兼理兵备事。东莞水兵徐永太等乱,停俸讨贼。甫宰已疾亟,乞归。未几卒。
wáng huà, zì rǔ zàn, guǎng xī mǎ píng rén. fù shàng xué, zhí fāng láng zhōng. huà dēng xiāng jiàn. jiā jìng sì shí nián, xīn zhì píng yuǎn xiàn, shòu huà zhī xiàn. yǐ jī zéi tán lǐng, yǒu zhī bīng míng. tián kēng zéi liáng guó xiāng jì jiàng fù pàn, yuē sān tú zéi gé dǐng róng děng fēn kòu jiāng xī fú jiàn. huà jì qī zǐ huì chāng, ér shēn lǜ xiāng bīng wǎng jī. zéi lián bài, nǎi zòng fǎn jiàn huì chāng, yán huà yǐ mò, huà qī jì shì tòng kū zì wěn. huà nù, zhuī zéi yì jí, huò guó xiāng yú shí zǐ lǐng. qiān cháo zhōu fǔ tóng zhī, réng shǔ xiàn shì. jì bèi jīng, guān wèi lì cí. huà jǔ zhuō yì, chāo zhuó guǎng dōng fù shǐ. nán gàn xún fǔ wú bǎi péng yǐ tān dú hé zhī, xuē jí. xún àn yù shǐ zhào chún jiàn qí zhī bīng, nǎi mìng yǐ qiān shì chì huì cháo bīng bèi. jiǔ zhī, kǎo chá bà.
王化,字汝赞,广西马平人。父尚学,职方郎中。化登乡荐。嘉靖四十年,新置平远县,授化知县。以击贼檀岭,有知兵名。田坑贼梁国相既降复叛,约三图贼葛鼎荣等分寇江西、福建。化寄妻子会昌,而身率乡兵往击。贼连败,乃纵反间会昌,言化已殁,化妻计氏恸哭自刎。化怒,追贼益急,获国相于石子岭。迁潮州府同知,仍署县事。计被旌,官为立祠。化举卓异,超擢广东副使。南赣巡抚吴百朋以贪黩劾之,削籍。巡按御史赵淳荐其知兵,乃命以佥事饬惠、潮兵备。久之,考察罢。
lǐ yòu, zì jí fǔ, guì zhōu qīng píng wèi rén. jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. lì guān jiāng xī fù shǐ, yāo zéi ruì jīn yǒu gōng. xún bài guǎng dōng zéi wú zhì gāo jiāng xī xià lì zéi lài qīng guī děng, jiē lài yín bì. jìn jiāng xī yòu cān zhèng. xié zǒng bīng guān yú dà yóu, dà pò jù zéi lǐ yà yuán. zhuó qiān dōu yù shǐ, xún fǔ guǎng dōng. lǚ bài hǎi kòu lín dào gān shān kòu zhāng sháo nán děng. lóng qìng zhōng, bèi hé bà guī.
李佑,字吉甫,贵州清平卫人。嘉靖二十六年进士。历官江西副使,邀贼瑞金有功。寻败广东贼吴志高、江西下历贼赖清规等,皆赉银币。进江西右参政。偕总兵官俞大猷,大破剧贼李亚元。擢佥都御史,巡抚广东。屡败海寇林道乾、山寇张韶南等。隆庆中,被劾罢归。
wáng chóng gǔ, zì xué fǔ, pú zhōu rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. chú xíng bù zhǔ shì. yóu láng zhōng lì zhī ān qìng rǔ níng èr fǔ. qiān cháng zhèn bīng bèi fù shǐ, jī wō xià gǎng, zhuī jiān zhī jìng jiāng. cóng xún fǔ cáo bāng fǔ zhàn hǔ shù. yǐ, xié yú dà yóu zhuī wō chū hǎi. lěi jìn shǎn xī àn chá shǐ, hé nán yòu bù zhèng shǐ.
王崇古,字学甫,蒲州人。嘉靖二十年进士。除刑部主事。由郎中历知安庆、汝宁二府。迁常镇兵备副使,击倭夏港,追歼之靖江。从巡抚曹邦辅战浒墅。已,偕俞大猷追倭出海。累进陕西按察使,河南右布政使。
sì shí sān nián, gǎi yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ níng xià. chóng gǔ xǐ tán bīng, jù zhī zhū biān è sāi, shēn lì xíng zhèn, xiū zhàn shǒu, nà xiáng fù, shǔ chū bīng dǎo cháo. kòu lǚ cán tā zhèn, níng xià dú wán. lóng qìng chū, jiā yòu fù dōu yù shǐ.
四十三年,改右佥都御史,巡抚宁夏。崇古喜谭兵,具知诸边厄塞,身历行阵,修战守,纳降附,数出兵捣巢。寇屡残他镇,宁夏独完。隆庆初,加右副都御史。
jí náng zi jí néng jù hé tào wèi xī chuí zhū bù zhǎng, bié bù bīn tù zhù mù dà xiǎo sōng shān, nán rǎo hé huáng fān zú, huán sì zhèn jiē kòu. zǒng dū chén qí xué wú wēi lüè, zǒng bīng guān guō jiāng huáng yǎn děng jiē bài sǐ, shǎn xī xún fǔ dài cái yì zuò miǎn. qí dōng, jìn chóng gǔ bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, zǒng dū shǎn xī yán níng gān sù jūn wù. chóng gǔ zòu gěi sì zhèn qí pái, fǔ chén de yòng jūn fǎ dū zhàn, yòu zhǐ huà dì tú, fēn shòu zhū dà jiàng zhào kě léi lóng děng. shù yǒu gōng. zhuó lì tù xíng mù hé dōng, lóng qián chū xìng wǔ xí pò qí yíng, zhǎn huò duō, jiā chóng gǔ yòu dōu yù shǐ. jí néng fàn biān, wèi fáng qiū bīng suǒ è, yí yíng bái chéng zi. lóng děng chū huā mǎ chí cháng chéng guān yǔ zhàn, dà bài zhī. chóng gǔ zài shǎn qī nián, xiān hòu huò shǒu gōng shén duō.
吉囊子吉能据河套为西陲诸部长,别部宾兔驻牧大、小松山,南扰河、湟番族,环四镇皆寇。总督陈其学无威略,总兵官郭江、黄演等皆败死,陕西巡抚戴才亦坐免。其冬,进崇古兵部右侍郎兼右佥都御史,总督陕西、延、宁、甘肃军务。崇古奏给四镇旗牌,抚臣得用军法督战,又指画地图,分授诸大将赵岢、雷龙等。数有功。着力兔行牧河东,龙潜出兴武袭破其营,斩获多,加崇古右都御史。吉能犯边,为防秋兵所遏,移营白城子。龙等出花马池、长城关与战,大败之。崇古在陕七年,先后获首功甚多。
zì hé tào yǐ dōng xuān fǔ dà tóng biān wài, jí náng dì ǎn dá kūn dōu lì zhù mù dì yě. yòu dōng jì chāng yǐ běi, jí náng ǎn dá zhǔ tǔ mán jū zhī, jiē qiáng shèng. ǎn dá yòu nà pàn rén zhào quán děng, jù gǔ fēng zhōu dì, zhāo wáng mìng shù wàn, wū jū diàn zuò, hào yuē bǎn shēng. quán děng zūn ǎn dá wèi dì, wèi zhì chéng guō gōng diàn yì zì zhì dì, zhì dù rú wáng zhě, shǔ qí mén yuē kāi huà fǔ. yòu rì yè jiào ǎn dá wèi bīng. dōng rù jì chāng, xī lüè xīn dài, yóu qí báo píng yáng líng shí, zhì lù ān yǐ běi. qǐ jiā jìng xīn chǒu, rǎo biān zhě sān shí nián, biān chén zuò shī shì dé zuì zhě shén zhòng, huàn shì shǎn xī sì zhèn yóu jù. cháo tíng mù huò quán zhě guān dōu zhǐ huī shǐ, shǎng qiān jīn, zú bù néng dé. biān jiàng shì lǜ huì kòu qiú hé, huò fǎn wèi yòng zhū xiàn kòu zì bá guī zhě, zhé shā zhī yǐ mào gōng shǎng dí qíng bù kě dé, ér jūn zhōng dòng jìng dí zhé zhī. sì nián zhēng yuè, zhào chóng gǔ zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. chóng gǔ jìn biān zú lán chū, ér zòng qí sù tōng kòu zhě shēn rù wèi jiān. yòu xí láo fān hàn xiàn kòu jūn mín, lǜ zhòng jiàng jí zì bá zhě, xī cún fǔ zhī. guī zhě jiē zhǒng. xī fān wǎ là huáng máo zhū zhǒng yī suì zhōng jiàng zhě yú èr qiān rén.
自河套以东宣府、大同边外,吉囊弟俺答、昆都力驻牧地也。又东蓟、昌以北,吉囊、俺答主土蛮居之,皆强盛。俺答又纳叛人赵全等,据古丰州地,招亡命数万,屋居佃作,号曰板升。全等尊俺答为帝,为治城郭宫殿;亦自治第,制度如王者,署其门曰开化府。又日夜教俺答为兵。东入蓟、昌,西掠忻、代,游骑薄平阳、灵石,至潞安以北。起嘉靖辛丑,扰边者三十年,边臣坐失事得罪者甚众,患视陕西四镇尤剧。朝廷募获全者官都指挥使,赏千金,卒不能得。边将士率贿寇求和,或反为用;诸陷寇自拔归者,辄杀之以冒功赏;敌情不可得,而军中动静敌辄知。四年正月,诏崇古总督宣、大、山西军务。崇古禁边卒阑出,而纵其素通寇者深入为间。又檄劳番、汉陷寇军民,率众降及自拔者,悉存抚之。归者接踵。西番、瓦剌、黄毛诸种一岁中降者逾二千人。
qí dōng, bǎ hàn nà jí lái jiàng. bǎ hàn nà jí zhě, ǎn dá dì sān zi tiě bèi tái jí zi yě. yòu shī fù, yù yú ǎn dá qī yī kè hā tún. zhǎng qǔ dà chéng bǐ jì bù xiāng de. bǎ hàn zì pìn wǒ ér dū sī nǚ, hào sān niáng zǐ, jí ǎn dá wài sūn nǚ yě. ǎn dá jiàn qí měi, duó zhī. bǎ hàn huì, yòu wén chóng gǔ fāng nà xiáng, shì nián shí yuè, lǜ qī zǐ shí yú rén lái guī. xún fǔ fāng féng shí yǐ gào. chóng gǔ niàn yīn cǐ zhì ǎn dá, zé zhào quán děng kě chú yě, liú zhī dà tóng, wèi jiè shèn zhì. xié féng shí shū wén yú cháo yuē:" ǎn dá héng xíng sài wài jǐ wǔ shí nián, wēi zhì zhū bù, qīn rǎo biān yǔ. jīn shén yàn xiōng dé, gǔ ròu lí pàn, qiān lǐ lái jiàng, yí gěi zhái shè, shòu guān zhí, fēng xì lǐn fú yòng, yǐ yuè qí xīn, yán jìn chū rù, yǐ yú qí zhà. ruò ǎn dá lín biān suǒ qǔ, zé yīn yǔ wèi shì, zé lìng fù sòng bǎn shēng zhū nì, hái bèi lüè rén kǒu, rán hòu yǐ lǐ qiǎn guī, cè zhī shàng yě. ruò suì jié ào chēng bīng, bù kě lǐ yù, zé míng shì yù shā, yǐ náo qí zhì. bǐ wàng shēng huán, bì jù wǒ zhì qí sǐ mìng. zhì duó qì jǔ, bù gǎn dà chěng, rán hòu xú xíng wú jì, cè zhī zhōng yě. ruò suì qì ér bù qiú, zé dāng hòu jiā zī yǎng, jié yǐ ēn xìn. qí bù zhòng jì jiàng zhě, chù zhī sāi xià, jí lìng bǎ hàn tǒng lǐng, lüè rú hàn zhì shǔ guó jū wū huán zhī zhì. tā rì ǎn dá sǐ, zi xīn ài bì yǒu qí zhòng. yīn jiā bǎ hàn míng hào, lìng shōu jí yú zhòng, zì wèi yī bù. xīn ài bì fèn zhēng. bǐ liǎng zú xiāng chí, zé liǎng lì jù cún, ruò hù xiāng chóu shā, zé àn bīng chēng zhù. bǐ wú xiá qīn líng, wǒ suì dé xiū xī, yòu yī cè yě. ruò xún jiù lì ān zhì hǎi bīn, shǐ ǎn dá rì nán wàng, qīn rǎo bù yǐ yòu huò gěi pèi zhū jiàng, shǐ zhī suí yíng lì gōng, bǐ sù jiāo guì bù shòu qū cè, jià yù gǒu guāi, bì zī yuàn wàng, dùn shēng yáng qù zhī xīn, zhōng yí fǎn shì zhī huò, jūn wèi wú cè." zòu zhì, cháo yì fēn rán. yù shǐ ráo rén kǎn wǔ shàng xián yè mèng xióng jiē yán dí qíng pǒ cè. mèng xióng zhì yǐn sòng shòu guō yào shī zhāng gòu shì wèi yù. bīng bù shàng shū guō gān bù néng jué, dà xué shì gāo gǒng zhāng jū zhèng lì zhǔ chóng gǔ yì. zhào shòu bǎ hàn zhǐ huī shǐ, cì fēi yī yī xí, ér chù mèng xióng yú wài, yǐ xī yì yì.
其冬,把汉那吉来降。把汉那吉者,俺答第三子铁背台吉子也。幼失父,育于俺答妻一克哈屯。长娶大成比妓不相得。把汉自聘我儿都司女,号三娘子,即俺答外孙女也。俺答见其美,夺之。把汉恚,又闻崇古方纳降,是年十月,率妻子十余人来归。巡抚方逢时以告。崇古念因此制俺答,则赵全等可除也,留之大同,慰藉甚至。偕逢时疏闻于朝曰:“俺答横行塞外几五十年,威制诸部,侵扰边圉。今神厌凶德,骨肉离叛,千里来降,宜给宅舍,授官职,丰饩廪服用,以悦其心,严禁出入,以虞其诈。若俺答临边索取,则因与为市,责令缚送板升诸逆,还被掠人口,然后以礼遣归,策之上也。若遂桀骜称兵,不可理谕,则明示欲杀,以挠其志。彼望生还,必惧我制其死命。志夺气沮,不敢大逞,然后徐行吾计,策之中也。若遂弃而不求,则当厚加资养,结以恩信。其部众继降者,处之塞下,即令把汉统领,略如汉置属国居乌桓之制。他日俺答死,子辛爱必有其众。因加把汉名号,令收集余众,自为一部。辛爱必忿争。彼两族相持,则两利俱存,若互相仇杀,则按兵称助。彼无暇侵陵,我遂得休息,又一策也。若循旧例安置海滨,使俺答日南望,侵扰不已;又或给配诸将,使之随营立功,彼素骄贵不受驱策,驾驭苟乖,必滋怨望,顿生飏去之心,终贻反噬之祸,均为无策。”奏至,朝议纷然。御史饶仁侃、武尚贤、叶梦熊皆言敌情叵测。梦熊至引宋受郭药师、张彀事为喻。兵部尚书郭乾不能决,大学士高拱、张居正力主崇古议。诏授把汉指挥使,赐绯衣一袭,而黜梦熊于外,以息异议。
ǎn dá fāng lüè xī fān, wén biàn jí guī, diào xīn ài bīng fēn dào rù fàn, suǒ bǎ hàn shén jí. xīn ài yáng fā bīng, yīn zé biàn lì, yǐ gù ǎn dá bù dé zhì. yī kè hā tún sī qí sūn, zhāo xī kū, ǎn dá huàn zhī. xún fǔ féng shí qiǎn bǎi hù bào chóng dé rù qí yíng, ǎn dá shèng qì dài zhī yuē:" zì wú yòng bīng, ér zhèn jiāng duō sǐ." chóng dé yuē:" zhèn jiāng shú yǔ ér sūn? jīn zhāo tíng dài ér sūn shén hòu, chēng bīng shì sù qí sǐ yě." ǎn dá yí bǎ hàn yǐ sǐ, jí wén yán, xīn dòng, shǐ shǐ xiòng zhī. chóng gǔ lìng bǎ hàn fēi páo jīn dài jiàn shǐ zhě, ǎn dá xǐ guò wàng, chóng dé yīn shuō zhī yuē:" zhào quán děng dàn zhì, bǎ hàn xī fǎn." ǎn dá dà xǐ, píng rén yǔ yuē:" wǒ bù wéi luàn, luàn yóu quán děng. lìng wú sūn jiàng hàn, shì tiān qiǎn zhī hé yě. tiān zǐ xìng fēng wǒ wèi wáng, yǒng zhǎng běi fāng, zhū bù shú gǎn wéi huàn. jí bù xìng sǐ, wǒ sūn dāng xí fēng, bǐ shòu cháo tíng hòu ēn, qǐ gǎn fù yé?" suì qiǎn shǐ yǔ chóng dé jù lái, yòu wèi xīn ài qiú guān, bìng qǐng hù shì. chóng gǔ yǐ wén, dì xī bào kě. ǎn dá suì fù quán děng shí yú rén yǐ xiàn, chóng gǔ yì qiǎn shǐ sòng bǎ hàn guī. dì yǐ pàn rén jì dé, jì gào jiāo miào, zhé quán děng yú shì. jiā chóng gǔ tài zǐ shǎo bǎo bīng bù shàng shū, zǒng dū rú gù.
俺答方掠西番,闻变急归,调辛爱兵分道入犯,索把汉甚急。辛爱佯发兵,阴择便利,以故俺答不得志。一克哈屯思其孙,朝夕哭,俺答患之。巡抚逢时遣百户鲍崇德入其营,俺答盛气待之曰:“自吾用兵,而镇将多死。”崇德曰:“镇将孰与而孙?今朝廷待而孙甚厚,称兵是速其死也。”俺答疑把汉已死,及闻言,心动,使使诇之。崇古令把汉绯袍金带见使者,俺答喜过望,崇德因说之曰:“赵全等旦至,把汉夕返。”俺答大喜,屏人语曰:“我不为乱,乱由全等。令吾孙降汉,是天遣之合也。天子幸封我为王,永长北方,诸部孰敢为患。即不幸死,我孙当袭封,彼受朝廷厚恩,岂敢负耶?”遂遣使与崇德俱来,又为辛爱求官,并请互市。崇古以闻,帝悉报可。俺答遂缚全等十余人以献,崇古亦遣使送把汉归。帝以叛人既得,祭告郊庙,磔全等于市。加崇古太子少保、兵部尚书,总督如故。
bǎ hàn jì guī, ǎn dá yǔ qí qī fǔ zhī qì. qiǎn shǐ bào xiè, shì bù fàn dà tóng. chóng gǔ lìng yào tǔ mán kūn dōu lì jí néng děng jiē rù gòng, ǎn dá bào rú yuē, wéi tǔ mán bù zhì. chóng gǔ niàn tǔ mán shì gū, jì chāng kě wú huàn, mìng jiàng shì wù shāo huāng dǎo cháo, yì tōng gòng shì, xiū xī biān mín. cháo yì fù huā. shàng shū guō gān wèi mǎ shì xiān dì míng jìn, bù yí xǔ. jǐ shì zhōng zhāng duān fǔ qǐng chì chóng gǔ wú yāo jìn gōng, hū yuǎn lǜ. chóng gǔ shàng shū yuē:" xiān dì jì zhū chóu luán, zhì fù yán kāi shì zhě zhǎn, biān chén hé gǎn gù wéi jìn zhǐ, zì xiàn zhòng pì. dàn dí shì jì yì xī qiáng, wǒ bīng yì fēi xī qiè, bù dàng yuán yǐ wéi lì. fū xiān dì jìn kāi mǎ shì, wèi jìn běi dí zhī nà kuǎn. jīn dí qiú gòng shì, bù guò rú liáo dōng kāi yuán guǎng níng zhī guī, shāng rén zì yǐ yǒu wú mào yì, fēi qǐng fù kāi mǎ shì yě. ǎn dá fù zǐ xiōng dì héng xíng sì wǔ shí nián, zhèn jīng chén yán, liú dú jī fǔ, mò shōu è liú gōng zhě, yuán yì lùn tài duō, wén wǎng qiān zhì, shǐ biān chén wú suǒ cuò shǒu zú ěr. zuó qiū, ǎn dá dōng xíng, jīng shī jiè yán, zhì chàng yùn zhuān jù huī sāi mén chéng chéng zhī jì. jīn nà kuǎn qiú gòng, yòu bì zé yǐ jiǔ yào, yù bǎo bǎi nián wú shì, fǒu zé zhì shǒu shì zhī zuì. qǐ wéi chén děng bù néng nì liào, tā shí suī ǎn dá yì kǒng néng bǎo qí shēn, bù néng zhì zhū bù yú shēn hòu yě. fū jù dí shén yì, zhí xiān dì jìn zhǐ, yī yán kě jué. dàn dí jì bù de qǐng, huái fèn ér qù, zòng yǐ bǎ hàn zhī gù, bù rǎo xuān dà, ér tǔ mán sān wèi suì kuī jì liáo, jí néng bīn tù qīn rǎo xī bǐ, xī jǐng wú shí, cái wù dān chù, suī zhì zhě wú yǐ shàn qí hòu yǐ. xī yě xiān yǐ kè jiǎn mǎ jià ér chēng bīng, zhōng shùn wáng yǐ yuán yì ér fēng hā mì, xiǎo wáng zǐ yóu dà tóng èr nián sān gòng, cǐ jiē qián dài fēng gòng gù shì. fū kuí zhī shí shì, jì dāng fǔ cóng, kǎo zhī diǎn gù, fēi jīn chuàng shǐ. táng táng tiān cháo, róng huāng fú zhī lái wáng, zhāo shèng tú zhī guǎng dà, yǐ shì dōng xī zhū bù, chuán tiān xià wàn shì, zhū chén hé yí dàn ér bù wéi yé?" yīn tiáo fēng gòng bā shì yǐ shàng.
把汉既归,俺答与其妻抚之泣。遣使报谢,誓不犯大同。崇古令要土蛮、昆都力、吉能等皆入贡,俺答报如约,惟土蛮不至。崇古念土蛮势孤,蓟、昌可无患,命将士勿烧荒捣巢,议通贡市,休息边民。朝议复哗。尚书郭乾谓马市先帝明禁,不宜许。给事中章端甫请敕崇古无邀近功,忽远虑。崇古上疏曰:“先帝既诛仇鸾,制复言开市者斩,边臣何敢故违禁旨,自陷重辟。但敌势既异昔强,我兵亦非昔怯,不当援以为例。夫先帝禁开马市,未禁北敌之纳款。今敌求贡市,不过如辽东、开原、广宁之规,商人自以有无贸易,非请复开马市也。俺答父子兄弟横行四五十年,震惊宸严,流毒畿辅,莫收遏刘功者,缘议论太多,文网牵制,使边臣无所措手足耳。昨秋,俺答东行,京师戒严,至倡运砖聚灰塞门乘城之计。今纳款求贡,又必责以久要,欲保百年无事,否则治首事之罪。岂惟臣等不能逆料,他时虽俺答亦恐能保其身,不能制诸部于身后也。夫拒敌甚易,执先帝禁旨,一言可决。但敌既不得请,怀愤而去,纵以把汉之故,不扰宣、大,而土蛮三卫岁窥蓟、辽,吉能、宾兔侵扰西鄙,息警无时,财务殚绌,虽智者无以善其后矣。昔也先以克减马价而称兵,忠顺王以元裔而封哈密,小王子由大同二年三贡,此皆前代封贡故事。夫揆之时势,既当俯从,考之典故,非今创始。堂堂天朝,容荒服之来王,昭圣图之广大,以示东西诸部,传天下万世,诸臣何疑惮而不为耶?”因条封贡八事以上。
zhào xià tíng yì. dìng guó gōng xú wén bì shì láng zhāng sì wéi yǐ xià èr shí èr rén yǐ wéi kě xǔ, yīng guó gōng zhāng róng shàng shū zhāng shǒu zhí yǐ xià shí qī rén yǐ wéi bù kě xǔ. shàng shū zhū héng děng wǔ rén yán fēng gòng biàn hù shì bù biàn, dú qiān dōu yù shǐ lǐ táng jí yán dāng xǔ zhuàng. guō gān xī shàng zhòng yì. huì dì yù jīng yán, gé chén miàn qǐng wài shì jī mí, nèi xiū shǒu bèi. nǎi zhào fēng ǎn dá shùn yì wáng, míng suǒ jū chéng yuē guī huà kūn dōu lì xīn ài děng jiē shòu guān fēng bǎ hàn zhāo yǒng jiāng jūn, zhǐ huī shǐ rú gù. ǎn dá lǜ zhū bù shòu zhào shén gōng, shǐ shǐ gòng mǎ, zhí zhào quán yú dǎng yǐ xiàn. dì jiā qí chéng, cì jīn bì. yòu zá cǎi chóng gǔ jí tíng chén yì, cì wáng yìn, gěi shí yòng, jiā fǔ shǎng, wéi gòng shǐ bù tīng rù jīng.
诏下廷议。定国公徐文璧、侍郎张四维以下二十二人以为可许,英国公张溶、尚书张守直以下十七人以为不可许。尚书朱衡等五人言封贡便、互市不便,独佥都御史李棠极言当许状。郭乾悉上众议。会帝御经筵,阁臣面请外示羁縻,内修守备。乃诏封俺答顺义王,名所居城曰归化;昆都力、辛爱等皆授官;封把汉昭勇将军,指挥使如故。俺答率诸部受诏甚恭,使使贡马,执赵全余党以献。帝嘉其诚,赐金币。又杂采崇古及廷臣议,赐王印,给食用,加抚赏,惟贡使不听入京。
hé tào jí néng yì rú yuē qǐng mìng. yǐ shì zài shǎn xī, xià zǒng dū wáng zhī gào yì. zhī gào yù lìng jí néng yī èr nián bù fàn, fāng xǔ fēng gòng. chóng gǔ fù shàng shū yuē:" ǎn dá jí néng qīn wèi shū zhí, shǒu wěi xiāng yìng. jīn shōu qí shū ér zòng qí zhí, gù qí shǒu ér shū qí bì, ǎn dá bì hū jí néng zhī zhòng jiù shì hé dōng xuān dà shāng fàn bù néng gěi, ér jí néng jiū ǎn dá rǎo shǎn xī, sì zhèn zhī yōu fāng dà yǐ." dì rán qí yán, yì shòu jí néng dū du tóng zhī. chóng gǔ nǎi guǎng zhào shāng fàn, tīng lìng mào yì. bù bó shū sù pí gé yuǎn zì jiāng huái hú guǎng fú còu sāi xià, yīn shōu qí shuì yǐ chōng kào shǎng. qí dà xiǎo bù zhǎng zé guān gěi jīn zēng, suì shì mǎ gè yǒu shù. chóng gǔ réng suì yì hóng cì bǎo xuān yù wēi dé. zhū bù luó bài, wú gǎn huā zhě. zì shì biān jìng xiū xī. dōng qǐ yán yǒng, xī dǐ jiā yù qī zhèn, shù qiān lǐ jūn mín yuè yè, bù yòng bīng gé, suì shěng fèi shén qī. zhào jìn tài zǐ tài bǎo.
河套吉能亦如约请命。以事在陕西,下总督王之诰议。之诰欲令吉能一二年不犯,方许封贡。崇古复上疏曰:“俺答、吉能亲为叔侄,首尾相应。今收其叔而纵其侄,锢其首而舒其臂,俺答必呼吉能之众就市河东宣、大;商贩不能给,而吉能纠俺答扰陕西,四镇之忧方大矣。”帝然其言,亦授吉能都督同知。崇古乃广召商贩,听令贸易。布帛、菽粟、皮革远自江淮、湖广辐辏塞下,因收其税以充犒赏。其大小部长则官给金缯,岁市马各有数。崇古仍岁诣弘赐堡宣谕威德。诸部罗拜,无敢哗者。自是边境休息。东起延、永,西抵嘉峪七镇,数千里军民乐业,不用兵革,岁省费什七。诏进太子太保。
wàn lì chū, zhào lǐ róng zhèng. jǐ shì zhōng liú xuàn hé chóng gǔ xíng huì yíng qiān, zhào zé xuàn wàng yán. yǐ, jiā shǎo bǎo, qiān xíng bù shàng shū, gǎi bīng bù. chū, ǎn dá zhū bù cháng yuè gān sù lüè xī fān. jì tōng kuǎn, qí cóng sūn qiè jǐn tái jí lián suì dào fān, bù dé zhì, qiú ǎn dá xī yuán. chóng gǔ měi zuò shū zhǐ zhī, ǎn dá yì bào shū xiè. shì nián, ǎn dá qǐng yǔ sān zhèn tōng shì yuē shì, yù xī yíng fú. chóng gǔ shàng yán:" xī xíng fēi ǎn dá yì, qiě yǐ yíng fú wéi míng, bù kě jǔ, yí chì biān zhèn yán shǒu bèi, ér yīn xiè qí móu yú fān zú yǐ shì ēn." yú shì xuàn jí tóng guān péng yìng shí nán jīng yù shǐ chén táng jiāo zhāng lùn chóng gǔ chí fáng xùn dí. chóng gǔ shū biàn qǐ xiū. dì yōu zhào bào zhī, lìng wù yǐ rén yán jiè yì. jǐ shì zhōng yǐn jǐn yù shǐ gāo wéi sōng zài hé zhī, chóng gǔ lì qǐng zhì shì, dì nǎi yǔn guī.
万历初,召理戎政。给事中刘铉劾崇古行贿营迁,诏责铉妄言。已,加少保,迁刑部尚书,改兵部。初,俺答诸部尝越甘肃掠西番。既通款,其从孙切尽台吉连岁盗番,不得志,求俺答西援。崇古每作书止之,俺答亦报书谢。是年,俺答请与三镇通事约誓,欲西迎佛。崇古上言:“西行非俺答意,且以迎佛为名,不可沮,宜饬边镇严守备,而阴泄其谋于番族以示恩。”于是铉及同官彭应时、南京御史陈堂交章论崇古弛防徇敌。崇古疏辩乞休。帝优诏报之,令勿以人言介意。给事中尹瑾、御史高维崧再劾之,崇古力请致仕,帝乃允归。
ǎn dá jì sǐ, xīn ài chě lì kè xiāng jì xí fēng. shí wǔ nián, zhào yǐ chóng gǔ jié zhōng shǒu shì, sān fēng gào chéng, yīn yī zi shì jǐn yī qiān hù, yǒu sī yǐ lǐ cún wèn. yòu èr nián zú. zèng tài bǎo, shì xiāng yì.
俺答既死,辛爱、撦力克相继袭封。十五年,诏以崇古竭忠首事,三封告成,荫一子世锦衣千户,有司以礼存问。又二年卒。赠太保,谥襄毅。
chóng gǔ shēn lì qī zhèn, xūn zhe biān chuí. fēng gòng zhī chū, tíng yì fēn náo, yǒu wéi wēi yán hàn dì zhě. gé chén lì chí zhī, nǎi dé chéng gōng. shùn yì guī kuǎn èr shí nián, chóng gǔ nǎi mò. zǒng dū méi yǒu sōng fǔ yù shī yí, xī biān shǐ rǎo, ér huò yǐ shū yú jiā jìng shí, xuān dà zé guī kuǎn qì míng jì bù biàn.
崇古身历七镇,勋著边陲。封贡之初,廷议纷呶,有为危言撼帝者。阁臣力持之,乃得成功。顺义归款二十年,崇古乃殁。总督梅友松抚驭失宜,西边始扰,而祸已纾于嘉靖时,宣、大则归款迄明季不变。
zi qiān, wàn lì wǔ nián jìn shì. guān gōng bù zhǔ shì, què shuì háng zhōu. luó mù yíng bīng biàn, xié zhí xún fǔ wú shàn yán. qiān chí yù zhī nǎi jiě. zhōng tài pú shǎo qīng. sūn zhī zhēn, yǐ yīn lèi guān tài zǐ tài bǎo zuǒ dū du, zhǎng jǐn yī wèi shì fán shí yǒu qī nián zhī cǎi, wàn lì èr shí liù nián jìn shì, guān bīng bù yòu shì láng, shǎn xī sān biān zǒng dū.
子谦,万历五年进士。官工部主事,榷税杭州。罗木营兵变,胁执巡抚吴善言。谦驰谕之乃解。终太仆少卿。孙之桢,以荫累官太子太保、左都督,掌锦衣卫事凡十有七年;之采,万历二十六年进士,官兵部右侍郎,陕西三边总督。
lǐ táng, cháng shā rén. yóu lì bù láng zhōng lèi qiān yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ nán gàn. dū qiān shì zhū chá tǎo píng sháo zhōu shān zéi. zhōng nán jīng lì bù yòu shì láng. shì huàn sān shí nián, yǐ jiè jié chēng. tiān qǐ chū, zhuī shì gōng yì.
李棠,长沙人。由吏部郎中累迁右副都御史,巡抚南、赣。督佥事诸察讨平韶州山贼。终南京吏部右侍郎。仕宦三十年,以介洁称。天启初,追谥恭懿。
fāng féng shí, zì xíng zhī, jiā yú rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. shòu yí xīng zhī xiàn, zài xǐ níng jīn qǔ zhōu. zhuó hù bù zhǔ shì, lì gōng bù láng zhōng, qiān níng guó zhī fǔ. guǎng dōng jiāng xī dào qǐ, zhào yú xīng níng chéng xiāng ān yuǎn wǔ píng jiān zhù shēn wēi zhèn, zhuó féng shí guǎng dōng bīng bèi fù shǐ, yǔ cān jiāng yú dà yóu zhèn zhī. yǐ ér chéng xiāng zéi píng, yí xún huì zhōu.
方逢时,字行之,嘉鱼人。嘉靖二十年进士。授宜兴知县,再徙宁津、曲周。擢户部主事,历工部郎中,迁宁国知府。广东、江西盗起,诏于兴宁、程乡、安远、武平间筑伸威镇,擢逢时广东兵备副使,与参将俞大猷镇之。已而程乡贼平,移巡惠州。
lóng qìng chū, gǎi xuān fǔ kǒu běi dào, jiā yòu cān zhèng. xuán zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng. sì nián zhēng yuè, yí dà tóng. ǎn dá fàn wēi yuǎn bǎo, bié bù qiān yú qí gōng jìng lǔ, fú bīng què zhī. qí dōng, ǎn dá sūn bǎ hàn nà jí lái jiàng, féng shí gào zǒng dū wáng chóng gǔ yuē:" jī bù kě shī yě." qiǎn zhōng jūn kāng lún lǜ qí wǔ bǎi wǎng shòu zhī. yǔ chóng gǔ dìng jì, xié bǎ hàn yǐ suǒ pàn rén zhào quán děng. qiǎn bǎi hù bào chóng dé chū yún shí bǎo yǔ ǎn dá bù xià wǔ nú zhù yuē:" yù hái bǎ hàn zé sù nà kuǎn, ruò yǐ bīng lái, shì qù zhī sǐ yǐ." wǔ nú zhù bái ǎn dá, yāo rù yíng, shuō yǐ zhí zhào quán yì bǎ hàn. ǎn dá xīn dòng, qiǎn huǒ lì chì zhì shū féng shí. ér quán fāng cóng yú yòng bīng, ǎn dá yòu huò zhī, lìng qí zi xīn ài jiàng èr wàn qí rù hóng cì bǎo, xiōng zi yǒng shào bo qū wēi yuǎn bǎo, zì lǜ zhòng fàn píng lǔ chéng. féng shí yuē:" cǐ bì zhào quán móu yě." quán cháng tóu shū féng shí, yán huǐ huò sī hàn, yù fù guī zhōng guó. féng shí yǐ shì ǎn dá, ǎn dá dà jīng, yǒu zhí quán yì. jí zhàn, yòu bù lì, nǎi yǐn tuì. xīn ài yóu wèi zhī, yǎn zhì dà tóng. féng shí shǐ rén chí bǎ hàn jiàn shì zhī yuē:" wú yǐ yǔ ér fù yuē, yǐ bào rǔ." xīn ài zhí jiàn qì yuē:" cǐ wú dì tiě bèi tái jí gù wù yě, wǒ lái qiú bǎ hàn, bǎ hàn jì shòu guān, yòu yǒu chéng yuē, dāng gèng jì zhī." nǎi qiǎn bù xià yǎ dōu shàn rù jiàn. féng shí xiǎo yǐ dà yì, kào ér qiǎn zhī. xīn ài xǐ, yīn shǐ qiú bì, féng shí xiào yuē:" tái jí, háo jié yě, ruò nà kuǎn, fāng zhòng jiā jué shǎng, hé ài cǐ qū qū, sǔn shèng míng." xīn ài dà cán, fù qiǎn yǎ dōu shàn lái xiè yuē:" biān rén bù zhī shū, méng tài shī jiào, xìng shèn. ǎn dá shǐ zhě zhì gù jiāng tián shì wēi suǒ, shì wēi yì ràng zhī yuē:" ěr lái qiú hé, bīng hé wéi zhě?" shǐ zhě hái bào ǎn dá, zhào xīn ài hái. xīn ài dōng xíng, xuān fǔ zǒng bīng guān zhào kě è zhī, fù yóu dà tóng běi qù. yú shì xún àn yù shǐ yáo jì kě hé féng shí zhé tōng kòu shǐ, píng rén yǔ, dǎo zhī dōng xíng, jià huò lín zhèn. dà xué shì gāo gǒng yuē:" fǔ chén lín jī shè cè, hé kě xiè yě. dàn dāng guān hòu xiào, bù yí xiān shì zhé yì." dì rán zhī. ǎn dá nǎi qiǎn shǐ dìng yuē, yè zhào quán děng jì shì, jí zhàng zhōng fù zhī sòng dà tóng. féng shí shòu zhī, chóng gǔ yì sòng bǎ hàn guī. féng shí yǐ gōng jìn bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ. fǔ bài mìng, yǐ yōu guī. hòu chóng gǔ rù lǐ jīng yíng, shén zōng wèn shuí kě dài zhě, dà xué shì zhāng jū zhèng yǐ féng shí duì.
隆庆初,改宣府口北道,加右参政。旋擢右佥都御史,巡抚辽东。四年正月,移大同。俺答犯威远堡,别部千余骑攻靖卤,伏兵却之。其冬,俺答孙把汉那吉来降,逢时告总督王崇古曰:“机不可失也。”遣中军康纶率骑五百往受之。与崇古定计,挟把汉以索叛人赵全等。遣百户鲍崇德出云石堡语俺答部下五奴柱曰:“欲还把汉则速纳款,若以兵来,是趣之死矣。”五奴柱白俺答,邀入营,说以执赵全易把汉。俺答心动,遣火力赤致书逢时。而全方从臾用兵,俺答又惑之,令其子辛爱将二万骑入弘赐堡,兄子永邵卜趋威远堡,自率众犯平虏城。逢时曰:“此必赵全谋也。”全尝投书逢时,言悔祸思汉,欲复归中国。逢时以示俺答,俺答大惊,有执全意。及战,又不利,乃引退。辛爱犹未知,奄至大同。逢时使人持把汉箭示之曰:“吾已与而父约,以报汝。”辛爱执箭泣曰:“此吾弟铁背台吉故物也,我来求把汉,把汉既授官,又有成约,当更计之。”乃遣部下哑都善入见。逢时晓以大义,犒而遣之。辛爱喜,因使求币,逢时笑曰:“台吉,豪杰也,若纳款,方重加爵赏,何爱此区区,损盛名。”辛爱大惭,复遣哑都善来谢曰:“边人不知书,蒙太师教,幸甚。俺答使者至故将田世威所,世威亦让之曰:“尔来求和,兵何为者?”使者还报俺答,召辛爱还。辛爱东行,宣府总兵官赵岢遏之,复由大同北去。于是巡按御史姚继可劾逢时辄通寇使,屏人语,导之东行,嫁祸邻镇。大学士高拱曰:“抚臣临机设策,何可泄也。但当观后效,不宜先事辄易。”帝然之。俺答乃遣使定约,夜召全等计事,即帐中缚之送大同。逢时受之,崇古亦送把汉归。逢时以功进兵部右侍郎兼右佥都御史。甫拜命,以忧归。后崇古入理京营,神宗问谁可代者,大学士张居正以逢时对。
wàn lì chū, qǐ gù guān, zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. shǐ féng shí yǔ chóng gǔ gòng jué dà jì, ér gòng shì zhī yì chóng gǔ dú chéng zhī. féng shí fù dài chóng gǔ, nǎi shēn míng yuē xìn. liǎng rén shǒu wěi gòng jì, biān jìng suì ān. féng shí fēn xún kǒu běi, shí qīn xíng sài wài, zì lóng mén pán dào dūn yǐ dōng zhì jìng hú bǎo shān liáng yī bǎi yú lǐ, xíng shì lián luò, tàn yuē:" cǐ shān tiān xiǎn. ruò xiū záo, běi kě dá dú shí, nán kě yuán nán shān, chéng líng jīng yī fān lí yě." jí fù yáng hé, dào jū yōng, chū guān jiàn biān wù xiū jǔ, yù bìng suì qián jì. shàng shū yuē:" dú shí zài xuān fǔ běi, sān miàn lín dí, shì jí gū xuán. huái yǒng yǔ líng qǐn zhǐ xiàn yī shān, suǒ xì yóu zhòng. qí dì běn xiàng shǔ, ér jīng xíng zhī lù shàng zài sài wài, yǐ gù shēng yuán bù biàn. ruò shè pán dào zhī xiǎn, shě yū jiù jìng, zì lóng mén hēi yù yǐ dá níng yuǎn, jīng xíng sān shí lǐ, nán shān dú shí jiē kě zhāo fā xī zhì, bù wéi tà dì bǎi lǐ, yì kě jiàn zī tún mù, yú zhàn shǒu jiē lì." suì yǔ xún fǔ wú duì jīng yíng xiū zhù, shè bīng shù shǒu. lěi jìn bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ, zǒng dū rú gù, jiā tài zǐ shǎo bǎo.
万历初,起故官,总督宣、大、山西军务。始逢时与崇古共决大计,而贡市之议崇古独成之。逢时复代崇古,乃申明约信。两人首尾共济,边境遂安。逢时分巡口北,时亲行塞外,自龙门盘道墩以东至靖湖堡山梁一百余里,形势联络,叹曰:“此山天险。若修凿,北可达独石,南可援南山,诚陵京一藩篱也。”及赴阳和,道居庸,出关见边务修举,欲并遂前计。上疏曰:“独石在宣府北,三面邻敌,势极孤悬。怀、永与陵寝止限一山,所系尤重。其地本相属,而经行之路尚在塞外,以故声援不便。若设盘道之险,舍迂就径,自龙门黑峪以达宁远,经行三十里,南山、独石皆可朝发夕至,不惟拓地百里,亦可渐资屯牧,于战守皆利。”遂与巡抚吴兑经营修筑,设兵戍守。累进兵部尚书兼右副都御史,总督如故,加太子少保。
wǔ nián, zhào lǐ róng zhèng. shí yì zhě zhēng yán gòng shì lì hài, féng shí lín fù quē, shàng shū yuē:
五年,召理戎政。时议者争言贡市利害,逢时临赴阙,上疏曰:
bì xià tè ēn qǐ chén cǎo tǔ zhōng, dài chóng gǔ rèn, lài bì xià shén wǔ, bā nián yǐ lái, jiǔ biān shēng chǐ rì fán, shǒu bèi rì gù, tián yě rì pì, shāng gǔ rì tōng, biān mín shǐ zhī yǒu shēng zhī lè. běi bù shū chéng xiào gòng, mò gǎn yú yuē, suì shí qǐng qiú, suí yí yǔ zhī, dé yī guǒ bǐng, zhé qǐ shǒu huān xiào. yǒu lüè rén yào shǎng, rú dǎ lǎ míng ān tù zhě, gào ǎn dá fá zhì, jí fǔ shǒu tīng mìng. ér yì yì zhě huò yuē" dí shǐ chōng chì wéi hài", huò yuē" rì yì fèi hào, bǐ yù zhōng bù kě zú", huò yuē" yǔ kòu yì xiá, yǐn yōu pǒ cè". cǐ yán xīn zé zhōng yǐ, shì jī huò wèi dǔ yě.
陛下特恩起臣草土中,代崇古任,赖陛下神武,八年以来,九边生齿日繁,守备日固,田野日辟,商贾日通,边民始知有生之乐。北部输诚效贡,莫敢渝约,岁时请求,随宜与之,得一果饼,辄稽首欢笑。有掠人要赏,如打喇明安兔者,告俺答罚治,即俯首听命。而异议者或曰“敌使充斥为害”,或曰“日益费耗,彼欲终不可足”,或曰“与寇益狎,隐忧叵测”。此言心则忠矣,事机或未睹也。
fū shǐ zhě zhī rù, duō zhě bā jiǔ rén, shǎo zhě èr sān rén, cháo zhì xī qù, shǒu gòng zhī shǐ, shǎng zhì jí guī, hé yǒu chōng chì. cái huò zhī fèi, yǒu shì běn, yǒu fǔ shǎng, jì sān zhèn suì fèi èr shí qī wàn, jiào zhī xiāng shí hù bù kè xiǎng qī shí yú wàn, tài pú mǎ jià shí shù wàn, shí cái èr sān ěr. ér mín jiān gēng huò zhī rù, shì jiǎ zhī lì bù yǔ yān. suǒ shěng shén duō, hé yǒu hào fèi. nǎi ruò suǒ yōu zé yǒu zhī, rán fēi yǐn yě. fāng gēng wǔ yǐ qián, sān jūn bào gǔ, wàn xìng liú lí, chéng guō qiū xū, chú liáng hào jié, biān chén shǒu lǐng bù bǎo, cháo tíng wèi gàn shí. qī bā nián lái, xìng wú cǐ shì yǐ. ruò shǐ chén děng chǔ zhì guāi fāng, lìn xiǎo fèi ér kuī dà xìn, shǐ yī dàn sì xíng qīn lüè, zé qián rì zhī yōu lì jiàn, hé yǐn zhī yǒu zāi?
夫使者之入,多者八九人,少者二三人,朝至夕去,守贡之使,赏至即归,何有充斥。财货之费,有市本,有抚赏,计三镇岁费二十七万,较之乡时户部客饷七十余万,太仆马价十数万,十才二三耳。而民间耕获之入,市贾之利不与焉。所省甚多,何有耗费。乃若所忧则有之,然非隐也。方庚午以前,三军暴骨,万姓流离,城郭丘墟,刍粮耗竭,边臣首领不保,朝廷为旰食。七八年来,幸无此事矣。若使臣等处置乖方,吝小费而亏大信,使一旦肆行侵掠,则前日之忧立见,何隐之有哉?
qí suǒ bù kě zhī zhě, ǎn dá lǎo yǐ, chéng kǒng shù nián zhī hòu, cǐ rén jì sǐ, zhū bù wú suǒ tǒng yī, qí zhōng jiǎo xiá, hù xiāng zhēng gòu, jiǎ tuō yì cí, suì xíng qīn rǎo. cǐ zé shí biàn zhī huò rán, ér bù kě yù liào zhě. zài wǒ chù zhī, yì wéi bà gòng jué shì, bì guān gù lěi yǐ dài. réng jìn biān jiāng wú dé qīng jǔ, shǐ qū cháng zài bǐ, ér zhí cháng zài wǒ. yīn jī chǔ zhì, gù hòu rén fāng lüè hé rú ěr. fū fēng jiāng zhī shì, wú dìng xíng yì wú dìng jī, wéi cháo tíng rèn yòng dé rén, chǔ zhì shì yí, hé bì jū jū yān gòng shì fēi ér zhàn shǒu shì zāi? chén yòu wén zhī, yù róng wú shàng cè. zhēng zhàn huò yě, hé qīn rǔ yě, lù yí chǐ xīn. jīn yuē gòng, zé fēi hé qīn yǐ yuē shì, zé fēi lù yí yǐ jì gòng qiě shì, zé wú zhēng zhàn yǐ. chén xìng jí wēi líng, zhì fú qiáng gěng, dé miǎn fǔ yuè zhī zhū. jīn shòu mìng hái cháo, bù fù yù wén kǔn wài zhī shì, chéng kǒng yì zhě wèi gòng shì fēi jì, zhé yǒu fū chén, guó shì yáo huò. nèi zé biān chén wèi suō, wài zé bù luò xié èr, shì jī guāi wù, hòu huǐ wú jí. chén suī dé qù, ér quǎn mǎ zhī xīn shí yǒu bù néng yī rì wàng zhě, jǐn liè shàng wǔ shì.
其所不可知者,俺答老矣,诚恐数年之后,此人既死,诸部无所统一,其中狡黠,互相争构,假托异辞,遂行侵扰。此则时变之或然,而不可预料者。在我处之,亦惟罢贡绝市,闭关固垒以待。仍禁边将毋得轻举,使曲常在彼,而直常在我。因机处置,顾后人方略何如耳。夫封疆之事,无定形亦无定机,惟朝廷任用得人,处置适宜,何必拘拘焉贡市非而战守是哉?臣又闻之,御戎无上策。征战祸也,和亲辱也,赂遗耻心。今曰贡,则非和亲矣;曰市,则非赂遗矣;既贡且市,则无征战矣。臣幸藉威灵,制伏强梗,得免斧钺之诛。今受命还朝,不复与闻阃外之事,诚恐议者谓贡市非计,辄有敷陈,国是摇惑。内则边臣畏缩,外则部落携贰,事机乖迕,后悔无及。臣虽得去,而犬马之心实有不能一日忘者,谨列上五事。
zhì jīng, fù zòu shàng kuǎn gòng tú. xún dài chóng gǔ wèi shàng shū, shǔ lì bù shì, jiā tài zǐ tài bǎo. yǐ píng liǎng guǎng gōng, jìn shǎo bǎo. lèi shū zhì shì guī, yù shū" jìn zhōng" zì cì zhī. èr shí sì nián zú.
至京,复奏上款贡图。寻代崇古为尚书,署吏部事,加太子太保。以平两广功,进少保。累疏致仕归,御书“尽忠”字赐之。二十四年卒。
féng shí cái lüè míng liàn. chǔ zhì biān shì, jiē xié jī yí. qí gōng míng yǔ chóng gǔ xiāng yà, chēng" fāng wáng" yún.
逢时才略明练。处置边事,皆协机宜。其功名与崇古相亚,称“方、王”云。
wú duì, zì jūn zé, shào xīng shān yīn rén. jiā jìng sān shí bā nián jìn shì. shòu bīng bù zhǔ shì. lóng qìng sān nián, yóu láng zhōng qiān hú guǎng cān yì. diào hé nán, qiān jì zhōu bīng bèi fù shǐ. wǔ nián qiū, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ xuān fǔ. duì jǔ xiāng shì chū gāo gǒng mén. gǒng zhī chū bà xiāng yě, duì dú sòng zhì lù hé. jí gǒng zài qǐ jiān lì bù, suì chāo zhuó zhī. shì hè shí sān nián dé jié yuè, qián cǐ wèi yǒu yě.
吴兑,字君泽,绍兴山阴人。嘉靖三十八年进士。授兵部主事。隆庆三年,由郎中迁湖广参议。调河南,迁蓟州兵备副使。五年秋,擢右佥都御史,巡抚宣府。兑举乡试出高拱门。拱之初罢相也,兑独送至潞河。及拱再起兼吏部,遂超擢之。释褐十三年得节钺,前此未有也。
shí ǎn dá chū fēng gòng, ér kūn dōu lì xīn ài yīn chí liǎng duān, zhù qí zhǔ tǔ mán wéi huàn. duì shì zhì jì, cāo zòng xún fú zhī. cháng zhēn ǎn dá lí yíng liè, cóng wǔ qí zhí qū qí yíng. shǒu zhě è, kòng xián. cóng qí ā zhī yuē:" tài shī lái kào jūn ěr!" jiē bài guì yíng dǎo, qiě xiàn lào. duì biàn yuè lú zhàng, dǐ mù hái. shì zhě huò qián dào suǒ yù mǎ, duì shǐ rén bàng jī zhī, yuē:" hòu fù dào, jí bì guān tíng shì." zhū bù zhuī jiū suǒ duó mǎ, bìng zhí qí rén yǐ xiè. xīn ài fù rǎo biān, ǎn dá yuē" xuān dà, wǒ shì chǎng yě." jiè wù dòng. rán xīn ài yóu jié ào, ǎn dá cháng yǐ jǐ mǎ dài rù gòng. jì dé shǎng cì, dǐ dì bù kěn shòu, yòu qiǎn bīng lüè chē yí. chē yí zhě, bù zhī qí suǒ chū, zì jiā jìng zhōng xǐ zhì, yǔ shǐ yí zá jū, jiē xuān zhèn bǎo sāi shǔ yě. xīn ài lüè zhī, yǐ qí zhǎng gé gù qù, qí èr bǐ jì lái zhù lóng mén jiào chǎng. duì yǐ shǐ chē chún chǐ, chē bèi lüè, shǐ yì gū, zòu zhù bǎo jū zhī. shǐ shǐ jié zé xīn ài, lìng hái gé gù ér lēi qí bǐ jì yuǎn biān. xīn ài yòu bǐ jì wǔ lán qiě qìn wēi wù shèn, suì dào gé yù bǎo qì jiǎ niú yáng. duì jiē fù sān niáng zǐ fá zhì. sān niáng zǐ yǒu shèng chǒng yú ǎn dá, xīn ài jí dù, shù zǔ lì zhī. sān niáng zǐ rù gòng, sù duì jūn zhōng, sù qí shì. duì zèng yǐ bā bǎo guān bǎi fèng yún yī hóng gū duǒ yún qún, sān niáng zǐ yǐ cǐ wéi duì jìn lì. xīn ài chě lì kè xiāng jì xí wáng, jiē qī sān niáng zǐ, sān niáng zǐ zhǔ gòng shì zhě sān shì. kūn dōu lì cháng qiú fēng wáng, huì bìng sǐ, qí zi qīng bǎ dōu yōng bīng zhì sāi, duō suǒ yāo xié. duì yù yǐ huò fú, ér yào wǔ zhèn zhī. qīng bǎ dōu jù, gòng rú chū, qí nǚ dōng guì jià duǒ yán dū du zhǎng áng, cháng suí fù rù gòng, sù qí pín. duì yù qí kūn dì, měi yī mǎ fēn yī zēng bì zhī. hòu dōng guì bào tǔ mán bié qí lüè sān chà hé dōng, duì dé wèi bèi, yǒu gōng.
时俺答初封贡,而昆都力、辛爱阴持两端,助其主土蛮为患。兑事智计,操纵驯伏之。尝侦俺答离营猎,从五骑直趋其营。守者愕,控弦。从骑呵之曰:“太师来犒军耳!”皆拜跪迎导,且献酪。兑遍阅庐帐,抵暮还。市者或潜盗所鬻马,兑使人棓击之,曰:“后复盗,即闭关停市。”诸部追究所夺马,并执其人以谢。辛爱复扰边,俺答曰“宣、大,我市场也。”戒勿动。然辛爱犹杰骜,俺答常以己马代入贡。既得赏赐,抵地不肯受,又遣兵掠车夷。车夷者,不知其所出,自嘉靖中徙至,与史夷杂居,皆宣镇保塞属也。辛爱掠之,以其长革固去,其二比妓来驻龙门教场。兑以史、车唇齿,车被掠,史益孤,奏筑堡居之。使使诘责辛爱,令还革固而勒其比妓远边。辛爱诱比妓五兰且沁、威兀慎,岁盗葛峪堡器甲、牛羊。兑皆付三娘子罚治。三娘子有盛宠于俺答,辛爱嫉妒,数诅詈之。三娘子入贡,宿兑军中,诉其事。兑赠以八宝冠、百凤云衣、红骨朵云裙,三娘子以此为兑尽力。辛爱、撦力克相继袭王,皆妻三娘子,三娘子主贡市者三世。昆都力尝求封王,会病死,其子青把都拥兵至塞,多所要挟。兑谕以祸福,而耀武震之。青把都惧,贡如初,其女东桂嫁朵颜都督长昂,尝随父入贡,诉其贫。兑谕其昆弟,每一马分一缯畀之。后东桂报土蛮别骑掠三岔河东,兑得为备,有功。
wàn lì èr nián chūn, tuī kuǎn gòng gōng, jiā duì yòu fù dōu yù shǐ. gòng shì bì, jiā bīng bù yòu shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ. wǔ nián xià, dài fāng féng shí zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. ǎn dá xī lüè wǎ là, shēng yán yíng fú, jì tǎng yú duì, liú qí jiàn wèi xìn. shàng shū wáng chóng gǔ zòu shàng fāng lüè, shǐ duì yù ǎn dá rào hè lán shān hòu xíng, wù dào gān sù yòu yīn xiè qí móu yú wǎ là. ǎn dá bīng suì cuò, liú qīng hǎi wèi guī. ér qīng bǎ dōu fù fù tǔ mán, qí bù xià shí rù kòu. dà xué shì zhāng jū zhèng lìng duì qù ǎn dá dōng hái yuē shù zhī, qīng bǎ dōu yì fá zhì qí xià, kuǎn gòng nǎi yì jiān. qī nián qiū, yǐ zuǒ shì láng zhào hái bù, xún jiā yòu dōu yù shǐ, réng zuǒ bù shì.
万历二年春,推款贡功,加兑右副都御史。贡市毕,加兵部右侍郎兼右佥都御史。五年夏,代方逢时总督宣、大、山西军务。俺答西掠瓦剌,声言迎佛,寄帑于兑,留旗箭为信。尚书王崇古奏上方略,使兑谕俺答绕贺兰山后行,勿道甘肃;又阴泄其谋于瓦剌。俺答兵遂挫,留青海未归。而青把都复附土蛮,其部下时入寇。大学士张居正令兑趣俺答东还约束之,青把都亦罚治其下,款贡乃益坚。七年秋,以左侍郎召还部,寻加右都御史,仍佐部事。
jiǔ nián xià, fù yǐ běn guān zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù jiān xún fǔ shùn tiān. tài níng sù bǎ hài yǔ qīng bǎ dōu jiāo tōng, yīn rù shì xuān fǔ, ér suì fàn liáo dōng yǐ yào kuǎn. cháo tíng jù bù xǔ, duì xiū yì zhōu chéng bèi zhī. míng nián chūn, sù bǎ hài lái kòu, zǒng bīng guān lǐ chéng liáng jī zhǎn zhī. qí dì chǎo huā zhí lǎo sā bo ér xī dùn qù. zhào jìn duì bīng bù shàng shū réng jiān yòu dōu yù shǐ. xún jìn tài zǐ shǎo bǎo, zhào bài bīng bù shàng shū. yù shǐ wèi yǔn zhēn hé duì lì fù gāo gǒng zhāng jū zhèng, qiě kuì féng bǎo jīn qiān liǎng, fēng shí jù cún. jǐ shì wáng jì guāng yì yán duì shòu jiāng lì kuì yí, yù shǐ lín xiū zhēng zhù zhī gōng. dì nǎi yǔn duì qù, hòu shù nián zú.
九年夏,复以本官总督蓟、辽、保定军务兼巡抚顺天。泰宁速把亥与青把都交通,阴入市宣府,而岁犯辽东以要款。朝廷拒不许,兑修义州城备之。明年春,速把亥来寇,总兵官李成梁击斩之。其弟炒花、侄老撒卜儿悉遁去。诏进兑兵部尚书仍兼右都御史。寻进太子少保,召拜兵部尚书。御史魏允贞劾兑历附高拱、张居正,且馈冯保金千两,封识具存。给事王继光亦言兑受将吏馈遗,御史林休徵助之攻。帝乃允兑去,后数年卒。
sūn mèng míng, xí jǐn yī qiān hù, zuǒ xǔ xiǎn chún lǐ běi sī xíng. tiān qǐ chū, yàn zhōng shū wāng wén yán, pō wéi zhī zuǒ yòu. xiǎn chún nù, wū mèng míng cáng nì wáng mìng. xià běn sī kǎo xùn, xuē jí guī. chóng zhēn chū, qǐ gù guān, lèi qiān dū dū tóng zhī, zhǎng wèi shì. mèng míng jū guān tān, yǐ fù dōng lín, pō de shí yù. zi bāng fǔ xí zhí, yì lǐ běi sī xíng. chóng zhēn mò, jǐ shì zhōng jiāng cǎi xíng rén sī fù xióng kāi yuán yǐ yán shì tóng rì xì zhào yù, dì yù zhì zhī sǐ, bāng fǔ gù huǎn qí yù. dì nù shāo jiě, lìng yán xùn zhǔ shǐ zhě. bāng fǔ nǎi lüè xùn jí jù yù shàng, zhào yǔ zhàng bǎi, èr rén yóu shì huò miǎn.
孙孟明,袭锦衣千户,佐许显纯理北司刑。天启初,谳中书汪文言,颇为之左右。显纯怒,诬孟明藏匿亡命。下本司拷讯,削籍归。崇祯初,起故官,累迁都督同知,掌卫事。孟明居官贪,以附东林,颇得时誉。子邦辅袭职,亦理北司刑。崇祯末,给事中姜采、行人司副熊开元以言事同日系诏狱,帝欲置之死,邦辅故缓其狱。帝怒稍解,令严讯主使者。邦辅乃略讯即具狱上,诏予杖百,二人由是获免。
zhèng luò, zì yǔ xiù, ān sù rén. jiā jìng sān shí wǔ nián jìn shì. chú dēng zhōu tuī guān, zhēng shòu yù shǐ. hé bà yán sōng dǎng yān mào qīng wàn cǎi wàn yú lóng. chū wèi sì chuān cān yì, qiān shān xī cān zhèng. zuǒ zǒng dū wáng chóng gǔ kuǎn ǎn dá yǒu gōng. wàn lì èr nián, yóu zhè jiāng zuǒ bù zhèng shǐ gǎi yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shān xī. yí dà tóng, jiā yòu fù dōu yù shǐ, rù wèi bīng bù yòu shì láng. qī nián, yǐ zuǒ shì láng zǒng dū xuān dà shān xī jūn wù. kūn dōu lì zi mǎn wǔ dà lìng yín dìng rù fàn, luò zòu tíng gòng shì, qiǎn shǐ zé ǎn dá fá shú tuó mǎ niú yáng, nǎi fù xǔ kuǎn. sān niáng zǐ zuǒ ǎn dá zhǔ gòng shì, zhū bù jiē shòu qí yuē shù. jí xīn ài xí fēng, nián lǎo qiě bìng, yù qī sān niáng zǐ. sān niáng zǐ bù cóng, lǜ zhòng xī zǒu, xīn ài zì zhuī zhī, gòng shì jiǔ bù zhì. luò jì sān niáng zǐ bié shǔ, zé xīn ài suī wáng wú yì, nǎi shǐ rén yǔ zhī yuē:" fū rén néng guī wáng, bù shī ēn chǒng, fǒu zé sāi shàng yī fù rén ěr." sān niáng zǐ tīng mìng. xīn ài gēng míng qǐ qìng hā, gòng shì wéi jǐn. luò yǐ gōng jiā bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ. shí sì nián, qǐ qìng hā sǐ, zi chě lì kè dāng xí. sān niáng zǐ yǐ nián zhǎng, zì liàn bīng wàn rén, zhù chéng bié jū. luò kǒng gòng shì wú zhǔ, fù yù chě lì kè yuē:" fū rén sān shì guī shùn, rǔ néng yǔ zhī pǐ, zé wáng, bù rán fēng bié yǒu shǔ yě." chě lì kè jìn zhú zhū qiè, fù qī sān niáng zǐ. suì yǐ míng nián sì fēng, bìng zòu fēng sān niáng zǐ zhōng shùn fū rén. luò nǎi shàng shū qǐng dìng shì mǎ shù, xuān fǔ bù dé yú sān wàn, dà tóng wàn sì qiān, shān xī liù qiān, ér shēn chì jiāng lì yán bèi, yǐ fáng dào qiè, qiě wú qīng è qí bù luò chí liè zhě. dì jiā nà zhī. yù shǐ xǔ shǒu ēn hé luò. qǐ guī, bù yǔn. zì tài zǐ shǎo bǎo lěi jiā zhì tài zǐ tài bǎo, zhào wèi róng zhèng shàng shū.
郑洛,字禹秀,安肃人。嘉靖三十五年进士。除登州推官,征授御史。劾罢严嵩党鄢懋卿、万寀、万虞龙。出为四川参议,迁山西参政。佐总督王崇古款俺答有功。万历二年,由浙江左布政使改右佥都御史,巡抚山西。移大同,加右副都御史,入为兵部右侍郎。七年,以左侍郎总督宣、大、山西军务。昆都力子满五大令银定入犯,洛奏停贡市,遣使责俺答罚赎驼马牛羊,乃复许款。三娘子佐俺答主贡市,诸部皆受其约束。及辛爱袭封,年老且病,欲妻三娘子。三娘子不从,率众西走,辛爱自追之,贡市久不至。洛计三娘子别属,则辛爱虽王无益,乃使人语之曰:“夫人能归王,不失恩宠,否则塞上一妇人耳。”三娘子听命。辛爱更名乞庆哈,贡市惟谨。洛以功加兵部尚书兼右副都御史。十四年,乞庆哈死,子撦力克当袭。三娘子以年长,自练兵万人,筑城别居。洛恐贡市无主,复谕撦力克曰:“夫人三世归顺,汝能与之匹,则王,不然封别有属也。”撦力克尽逐诸妾,复妻三娘子。遂以明年嗣封,并奏封三娘子忠顺夫人。洛乃上疏请定市马数,宣府不得逾三万,大同万四千,山西六千,而申饬将吏严备,以防盗窃,且无轻遏其部落驰猎者。帝嘉纳之。御史许守恩劾洛。乞归,不允。自太子少保累加至太子太保,召为戎政尚书。
shí bā nián, táo hé yòng bīng, zhào jiān yòu dōu yù shǐ, jīng lüè shǎn xī yán níng gān sù jí xuān dà shān xī biān wù. sōng tào bīn tù děng lǚ yuè gān sù qīn rǎo hé huáng zhū fān. jí ǎn dá yíng fú, yòu jiàn sì yú qīng hǎi, zòu cì míng yǎng huá, liú yǒng shào bo bié bù bǎ ěr hù jí bǐng tù huǒ luò chì shǒu zhī, jù mù hǎi shàng. tā bù wǎng lái zhě, lǜ qǔ dào gān sù, gān sù zhèn chén yǐ tōng kuǎn fú jìn yě. bǐng tù sǐ, qí zǐ zhēn xiāng jìn jù mǎng lá chuān, huǒ luò chì jù niē gōng chuān, yì bìng tūn fān zú. hé tào dū du bo shī tù yì qiǎn shǐ yāo chě lì kè, chě lì kè yí luò shū, yǐ fù yǎng huá wéi míng. luò shǐ cóng sài wài xíng, yòu yù zhōng shùn fū rén yuē:" bǐ zhōng fǔ shǎng bù néng duō, qiě wáng jiā zài dōng, kǒng yǒu nèi gù yōu yě." chě lì kè suì xíng. wèi zhì, bǎ ěr hù bù zú lán rù xī níng. fù zǒng bīng lǐ kuí fāng zuì, dān qí chí zhī. zú chí kòng zì bái, wèi kuí suǒ zhuó, suì dà zào, shè kuí sǐ. huǒ luò chì zhēn xiàng jìn wéi jiù táo zhōu, fù zǒng bīng lǐ lián fāng bài mò. rù lín táo hé zhōu wèi yuán, zǒng bīng guān liú chéng sì shī lì, yóu jī lǐ fāng děng jiē sǐ. dàng shì shí, chě lì kè yǐ zhì yǎng huá, huǒ luò chì zhēn xiàng yì xié wéi zhòng, guān zhōng dà zhèn, wéi bǎ ěr hù bù zhù nì. shì wén, zhào luò jīng lüè qī zhèn, yǐ qiān shì wàn shì dé bīng bù yuán wài láng liáng yún lóng suí jūn zàn huà, ér tíng chě lì kè gòng shì. é bà zǒng dū méi yǒu sōng, mìng luò jiān lǐng qí shì. luò yǐ táo hé zhī huò, yóu zòng dí rù qīng hǎi, nǎi chí zhì gān sù, lìng yuē:" běi bù zì qīng hǎi guī cháo zhě, tīng jiǎ dào zì cháo rù qīng hǎi zhě, jí lè bīng jù zhī." wèi jǐ, bo shī tù zhì shuǐ quán, yù qū qīng hǎi. zǒng bīng guān zhāng chén yǔ xiāng chí yuè yú, luò shè fú yǎn jī zhī, bo shī tù jǐn yǐ shēn miǎn. zhuāng tū lài hòu zhì, wén zhī yì tuì qù.
十八年,洮河用兵,诏兼右都御史,经略陕西、延、宁、甘肃及宣、大、山西边务。松套宾兔等屡越甘肃侵扰河、湟诸番。及俺答迎佛,又建寺于青海,奏赐名仰华,留永邵卜别部把尔户及丙兔、火落赤守之,俱牧海上。他部往来者,率取道甘肃,甘肃镇臣以通款弗禁也。丙兔死,其子真相进据莽剌川,火落赤据捏工川,益并吞番族。河套都督卜失兔亦遣使邀撦力克,撦力克遗洛书,以赴仰华为名。洛使从塞外行,又谕忠顺夫人曰:“彼中抚赏不能多,且王家在东,恐有内顾忧也。”撦力克遂行。未至,把尔户部卒阑入西宁。副总兵李奎方醉,单骑驰之。卒持鞚自白,为奎所斫,遂大噪,射奎死。火落赤、真相进围旧洮州,副总兵李联芳败殁。入临洮、河州、渭源,总兵官刘承嗣失利,游击李芳等皆死。当是时,撦力克已至仰华,火落赤、真相益挟为重,关中大震,惟把尔户不助逆。事闻,诏洛经略七镇,以佥事万世德、兵部员外郎梁云龙随军赞画,而停撦力克贡市。俄罢总督梅友松,命洛兼领其事。洛以洮河之祸,由纵敌入青海,乃驰至甘肃,令曰:“北部自青海归巢者,听假道;自巢入青海者,即勒兵拒之。”未几,卜失兔至水泉,欲趋青海。总兵官张臣与相持月余,洛设伏掩击之,卜失兔仅以身免。庄秃赖后至,闻之亦退去。
míng nián, luò yǔ yún lóng rù xī níng, kòng è qīng hǎi. chě lì kè wén zhī, xī xǐ èr bǎi lǐ, hái táo hé suǒ lüè rén kǒu, yǔ zhōng shùn fū rén shū zuì qǐng guī. huǒ luò chì zhēn xiàng yì yè qù, liǎng chuān yú dǎng liú mǎng cì nán shān. luò lǜ zhū bù yuē jié, xiān qiǎn shǐ qù chě lì kè běi guī, bié qiǎn yún lóng shì dé shōu fān zú yǐ ruò qí shì, ér jù yǐ zhuàng zòu wén. yán:" zì shùn yì nán mù, jiè tú shōu fān, zǐ nǚ niú yáng jiē yǒu zhī, shēng sǐ wéi suǒ zhì. táo hé zhī yì, suì wèi xiàng dǎo, fān róng zhī shì bù fēn, zé xīn fù zhī huàn wú yǐ. chén gǔ wǔ láo lái, zhāo huí zhū fān bā wàn yú rén, jiē bì xià wēi dé suǒ zhì." qiě jù chén shōu fān yǒu liù lì. shì shí, chě lì kè guān wàng bù jí guī, luò yǔ xiāng jī mí, xiān qiǎn zǒng bīng guān yóu jì xiān jī zǒu mǎng lá yú kòu. dū fǔ wèi xué céng yè mèng xióng děng qǐng jué zhàn, mèng xióng yòu téng shū dū xià, luò shū chí bù kě. mèng xióng nǎi diào miáo bīng sān qiān wèi xuǎn fēng, dǐ luò wèi qín huì jiǎ sì dào. huì chě lì kè běi guī xiè zuì, qǐ fù gòng shì, luò nǎi jìn bīng qīng hǎi, zǒu huǒ luò chì zhēn xiàng, fén yǎng huá, zhì shù xī níng guī dé ér hái. shàng shū shí xīng yǐ xuān dà shì jí, qǐng sù zhào luò jiū kuǎn zhàn zhī jì. luò jì zhì, yǔ zǒng dū xiāo dà hēng xún fǔ wáng shì yáng xíng jiè děng shàng shū yuē:" chě lì kè wěi zuì huǒ luò chì zhēn xiàng, jié ào zhī zhuàng yǐ liǎn. qiě qí bù luò shù qiān lǐ, bù zhǎng shí yú bèi. zài cháo bǎo jiāng zhě, xuān zhèn zé qīng bǎ dōu xiōng dì wèi cháng dōng kuī jì liáo, ér wù shèn bǎi yāo wǔ lù zhī zài xīn píng, xún fú yóu gù. zài xī xíng mù zhě, bù tā shī wèi cháng kuī mǎng niē, ér dà chéng bǐ jì zé yòu guī cháo dú xiān. jīn yǐ yī rén zhī zuì, gài jué zhū bù, xiāo wǎng rì zhī ēn, kāi jiāng lái zhī xì, chén wèi jiàn qí kě. jīn shǐ èr wài pàn, lǚ fàn biān jiāng, ruò lìng shùn yì wáng fù xiàn yǐ zhe xìn, rán hòu zhuó yì shì shǎng, zài wǒ gù wèi wèi shī cè yě." yì suì dìng. xún jiā shǎo bǎo, réng zhào lǐ róng zhèng. shùn yì wáng guǒ fù shǐ èr lái xiàn, fù kuǎn rú gù.
明年,洛与云龙入西宁,控扼青海。撦力克闻之,西徙二百里,还洮河所掠人口,与忠顺夫人输罪请归。火落赤、真相亦夜去,两川余党留莽刺南山。洛虑诸部约结,先遣使趣撦力克北归,别遣云龙、世德收番族以弱其势,而具以状奏闻。言:“自顺义南牧,借途收番,子女牛羊皆有之,生死唯所制。洮河之役,遂为向导,番戎之势不分,则心腹之患无已。臣鼓舞劳来,招回诸番八万余人,皆陛下威德所致。”且具陈收番有六利。是时,撦力克观望不即归,洛与相羁縻,先遣总兵官尤继先击走莽剌余寇。督抚魏学曾、叶梦熊等请决战,梦熊又腾书都下,洛疏持不可。梦熊乃调苗兵三千为选锋,诋洛为秦桧、贾似道。会撦力克北归谢罪,乞复贡市,洛乃进兵青海,走火落赤、真相,焚仰华,置戍西宁、归德而还。尚书石星以宣、大事急,请速召洛究款战之计。洛既至,与总督萧大亨、巡抚王世扬、邢玠等上疏曰:“撦力克诿罪火落赤、真相,桀骜之状已敛。且其部落数千里,部长十余辈。在巢保疆者,宣镇则青把都兄弟未尝东窥蓟、辽,而兀慎、摆腰五路之在新平,驯服犹故。在西行牧者,不他失未尝窥莽、捏,而大成比妓则又归巢独先。今以一人之罪,概绝诸部,消往日之恩,开将来之隙,臣未见其可。今史二外叛,屡犯边疆,若令顺义王缚献以著信,然后酌议市赏,在我固未为失策也。”议遂定。寻加少保,仍召理戎政。顺义王果缚史二来献,复款如故。
chū, yuè biān jǐ shì zhōng zhāng dòng yán, táo hé zhī nǜ, yǔn jiāng sàng shī, luò wèi qí suǒ qīng, gù dōng xī yí zhàng zì biàn. tài pú sì chéng xú yǎn fù dǐ luò, qǐ chǔ fèn yǐ chú wù guó zhī zuì. dòng zài shū hé luò qī wǎng, jǐ shì zhōng zhāng shàng xué yì qǐng lìng luò huí xuān dà. zhì shì chě lì kè guī, dòng yòu yán:" huǒ zhēn luàn shǒu, shùn yì luàn jiē, luò yí chú xiōng xuě chǐ, nǎi xū cí yòu dí, ér zhòng lì mèi zhī. jīn huǒ zhēn yī hǎi wèi kū, chū mò rú gù, luò zhé chǐ rán xù wén wǔ láo. qǐ chì suǒ sī, wú xùn luò qǐng." luò nǎi xiè bìng guī. shàng shū xīng yán luò wú zhòng lì dàn dí shì, qiě yǒu wēi wàng, bù yí jiǔ qì. yú sān nián, guān jūn yǔ fān rén jiā jī bǎ ěr hù yú xī níng, dà pò zhī. xīng fù zòu luò shōu fān zhī gōng, zài zhào qǐ yòng. dāng shí yǐ luò yǒu wù yì, zú bù tuī yě. zú, zèng tài bǎo, shì xiāng mǐn.
初,阅边给事中张栋言,洮河之衄,殒将丧师,洛为其所轻,故东西移帐自便。太仆寺丞徐琰复诋洛,乞处分以除误国之罪。栋再疏劾洛欺罔,给事中章尚学亦请令洛回宣、大。至是撦力克归,栋又言:“火、真乱首,顺义乱阶,洛宜除凶雪耻,乃虚词诱敌,而重利媚之。今火、真依海为窟,出没如故,洛辄侈然叙文武劳。乞敕所司,毋徇洛请。”洛乃谢病归。尚书星言洛无重利啖敌事,且有威望,不宜久弃。逾三年,官军与番人夹击把尔户于西宁,大破之。星复奏洛收番之功,再诏起用。当时以洛有物议,卒不推也。卒,赠太保,谥襄敏。
zhāng xué yán, zì zi yú, féi xiāng rén. shēng jiǔ yuè shī mǔ, shì jì mǔ yǐ xiào wén. qīn sàng lú mù, yǒu bái què lái cháo. dēng jiā jìng sān shí èr nián jìn shì, yóu qǔ wò zhī xiàn rù wèi gōng kē jǐ shì zhōng. qiān shān xī cān yì, yǐ zǒng dū jiāng dōng hé qù guān. shì bái, qiān yǒng píng bīng bèi fù shǐ, zài diào jì zhōu. ǎn dá fēng shùn yì wáng, chá hǎn tǔ mén hàn yǔ qí xià yuē:" ǎn dá, nú yě, ér fēng wáng, wú gù fú rú." xié sān wèi kuī liáo, yù yǐ qiú wáng. ér hǎi jiàn zhū bù rì qiáng, jiē jiàn guó chēng hàn. dà jiàng wáng zhì dào láng dé gōng zhàn sǐ, liáo rén dà kǒng. lóng qìng wǔ nián èr yuè, liáo fǔ lǐ qiū miǎn, dà xué shì gāo gǒng yù yòng xué yán, huò yí zhī, gǒng yuē:" zhāng shēng zhuō luò tì tǎng, rén wèi zhī shí yě, zhì zhū pán cuò, lì qì dāng jiàn." shì láng wèi xué céng hòu zhì, gǒng yíng wèn yuē:" liáo fǔ shuí kě zhě?" xué zēng sī liáng jiǔ, yuē:" zhāng xué yán kě." gǒng xǐ yuē:" dé zhī yǐ." suì yǐ qí míng shàng, jìn yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ liáo dōng.
张学颜,字子愚,肥乡人。生九月失母,事继母以孝闻。亲丧庐墓,有白雀来巢。登嘉靖三十二年进士,由曲沃知县入为工科给事中。迁山西参议,以总督江东劾去官。事白,迁永平兵备副使,再调蓟州。俺答封顺义王,察罕土门汗语其下曰:“俺答,奴也,而封王,吾顾弗如。”挟三卫窥辽,欲以求王。而海、建诸部日强,皆建国称汗。大将王治道、郎得功战死,辽人大恐。隆庆五年二月,辽抚李秋免,大学士高拱欲用学颜,或疑之,拱曰:“张生卓荦倜傥,人未之识也,置诸盘错,利器当见。”侍郎魏学曾后至,拱迎问曰:“辽抚谁可者?”学曾思良久,曰:“张学颜可。”拱喜曰:“得之矣。”遂以其名上,进右佥都御史,巡抚辽东。
liáo zhèn biān cháng èr qiān yú lǐ, chéng zhài yī bǎi èr shí suǒ, sān miàn lín dí. guān jūn qī wàn èr qiān, yuè gěi mǐ yī shí, zhé yín èr qián wǔ fēn, mǎ zé dōng chūn gěi liào, yuè zhé yín yī qián bā fēn, jí suì rěn bù zú zhī shù rì. zì jiā jìng wù wǔ dà jī, shì mǎ táo gù zhě sān fēn zhī èr. qián fǔ wáng zhī gào wèi xué céng xiāng jì suí jí, wèi fù quán shèng zhī bàn. jì yǐ huāng hàn, è piǎo zhěn jí. xué yán shǒu qǐng zhèn xù, shí jūn wǔ, zhāo liú yí, zhì jiǎ zhàng, shì zhàn mǎ, xìn shǎng fá. chù nuò jiāng shù rén, chuàng píng yáng bǎo yǐ tōng liǎng hé, yí yóu jī yú zhēng an bǎo yǐ wèi zhèn chéng, zhàn shǒu jù xī jiù jīng huà. dà jiàng lǐ chéng liáng gǎn lì zhàn shēn rù, ér xué yán zé yǐ shōu bǎo wèi wán cè, dí zhì wú suǒ wáng shī, dí tuì bèi rú chū, gōng sī lì wán, jiàn fù qí jiù. shí yī yuè, yǔ chéng liáng pò tǔ mán zhuō shān, jìn yòu fù dōu yù shǐ. míng nián chūn, tǔ mán móu rù kòu, wén yǒu bèi ér zhǐ.
辽镇边长二千余里,城砦一百二十所,三面邻敌。官军七万二千,月给米一石,折银二钱五分,马则冬春给料,月折银一钱八分,即岁稔不足支数日。自嘉靖戊午大饥,士马逃故者三分之二。前抚王之诰、魏学曾相继绥辑,未复全盛之半。继以荒旱,饿莩枕籍。学颜首请振恤,实军伍,招流移,治甲仗,市战马,信赏罚。黜懦将数人,创平阳堡以通两河,移游击于正安堡以卫镇城,战守具悉就经画。大将李成梁敢力战深入,而学颜则以收保为完策,敌至无所亡失,敌退备如初,公私力完,渐复其旧。十一月,与成梁破土蛮卓山,进右副都御史。明年春,土蛮谋入寇,闻有备而止。
jiān mín lán chū hǎi shàng, jù sān shí liù dǎo. yuè shì shì láng wāng dào kūn yì jī bǔ, xué yán wèi jī bǔ fēi biàn. mìng lǐ chéng liáng àn bīng hǎi shàng, shì jiāng jiā zhū, bié qiǎn shǐ zhāo yù, xǔ miǎn chāi yì. wèi bàn zǎi, zhāo hái sì qiān sì bǎi yú kǒu, jī huàn yǐ xiāo. qiū, jiàn zhōu dū du wáng gǎo yǐ suǒ jiàng rén bù dé, rù lüè fǔ shùn, shǒu jiāng jiǎ rǔ yì jié zé zhī. gǎo yì hàn, yuē zhū bù wèi kòu, fù zǒng bīng zhào wán zé rǔ yì qǐ xìn, xué yán zòu yuē:" rǔ yì què gǎo kuì yí, chéng qí wéi kàng, shí shēn guó wēi, gǒu yuán cǐ bà chì, shì jìn tuì biān jiāng jiē dí zhǔ zhī yǐ. chén wèi yí yù wáng gǎo sòng hái fú lüè, fǒu zé diào bīng jiǎo shā, wú shì gū xī yǐ xù huò." zhào wán jù, kuì jīn diāo, xué yán fā zhī, zhào dǎi wán, ér xuān yù wáng gǎo rú xué yán cè. zhū bù wén dà bīng qiě chū, xī cuàn nì shān gǔ. gǎo jù, shí èr yuè yuē hǎi xī wáng tái sòng fú huò jiù kuǎn, xué yán yīn ér fǔ zhī.
奸民阑出海上,踞三十六岛。阅视侍郎汪道昆议缉捕,学颜谓缉捕非便。命李成梁按兵海上,示将加诛,别遣使招谕,许免差役。未半载,招还四千四百余口,积患以消。秋,建州都督王杲以索降人不得,入掠抚顺,守将贾汝翼诘责之。杲益憾,约诸部为寇,副总兵赵完责汝翼启衅,学颜奏曰:“汝翼却杲馈遗,惩其违抗,实伸国威,苟缘此罢斥,是进退边将皆敌主之矣。臣谓宜谕王杲送还俘掠,否则调兵剿杀,毋事姑息以蓄祸。”赵完惧,馈金貂,学颜发之,诏逮完,而宣谕王杲如学颜策。诸部闻大兵且出,悉窜匿山谷。杲惧,十二月约海西王台送俘获就款,学颜因而抚之。
liáo yáng zhèn dōng èr bǎi yú lǐ jiù yǒu gū shān bǎo, xún àn yù shǐ zhāng duó zēng zhì xiǎn shān wǔ bǎo, rán yǔ liáo zhèn shēng yuán bù jiē. dōu yù shǐ wáng zhī gào zòu shè xiǎn shān cān jiāng, xiá liù bǎo yī shí èr chéng, fēn shǒu ài yáng. yòu yǐ qí dì bù máo, yù yí zhì kuān diàn, yǐ shí chù bù guǒ. wàn lì chū, lǐ chéng liáng yì yí gū shān bǎo yú zhāng qí hā diàn, yí xiǎn shān wǔ bǎo yú kuān diàn zhǎng diàn shuāng dūn zhǎng lǐng sàn děng. jiē jù gāo yú, è yào hài. ér biān rén kǔ yuǎn yì, chū yuàn yán. gōng fǔ xìng, wáng gǎo fù fàn biān, shā yóu jī péi chéng zǔ. xún àn yù shǐ jí qǐng bà yì, xué yán bù kě, yuē:" rú cǐ zé shì ruò yě." jí rì xún sāi shàng, fǔ dìng wáng wù táng zhū bù, tīng yú suǒ zài mào yì. zú zhù kuān diàn, chì dì èr bǎi yú lǐ. yú shì fǔ shùn yǐ běi, qīng hé yǐ nán, jiē zūn yuē shù. míng nián dōng, fā bīng zhū wáng gǎo, dà pò zhī, zhuī bēn zhì hóng lì zhài. zhāng jū zhèng dì xué yán gōng zài zǒng dū yáng zhào shàng, jiā bīng bù shì láng.
辽阳镇东二百余里旧有孤山堡,巡按御史张铎增置险山五堡,然与辽镇声援不接。都御史王之诰奏设险山参将,辖六堡一十二城,分守叆阳。又以其地不毛,欲移置宽佃,以时绌不果。万历初,李成梁议移孤山堡于张其哈佃,移险山五堡于宽佃、长佃、双墩、长领散等。皆据膏腴,扼要害。而边人苦远役,出怨言。工甫兴,王杲复犯边,杀游击裴承祖。巡按御史亟请罢役,学颜不可,曰:“如此则示弱也。”即日巡塞上,抚定王兀堂诸部,听于所在贸易。卒筑宽佃,斥地二百余里。于是抚顺以北,清河以南,皆遵约束。明年冬,发兵诛王杲,大破之,追奔至红力寨。张居正第学颜功在总督杨兆上,加兵部侍郎。
wǔ nián xià, tǔ mán dà jí zhū bù fàn jǐn zhōu, yāo qiú fēng wáng. xué yán zòu yuē:" dí fāng píng líng, ér yǔ zhī tōng, shì wèi zhī yě. zhì hé zhě zài bǐ, qí hé bì bù kě jiǔ. qiě wú gōng yǔ yǒu gōng tóng fēng, fàn shùn yǔ xiào shùn tóng shǎng, jì qǔ qīng zhū bù, yì jiàn xiào ǎn dá. chén děng jǐn yǐ zhèng yán què zhī." huì dà yǔ, dí yì yǐn tuì. qí dōng, zhào wèi róng zhèng shì láng, jiā yòu dōu yù shǐ. wèi shòu dài, ér tǔ mán yuē tài níng sù bǎ hài fēn fàn liáo shěn kāi yuán. míng nián zhēng yuè pò dí pī shān, shā qí zhǎng ā chǒu tái děng wǔ rén, xué yán suì hái bù. yú nián, bài hù bù shàng shū.
五年夏,土蛮大集诸部犯锦州,要求封王。学颜奏曰:“敌方凭陵,而与之通,是畏之也。制和者在彼,其和必不可久。且无功与有功同封,犯顺与效顺同赏,既取轻诸部,亦见笑俺答。臣等谨以正言却之。”会大雨,敌亦引退。其冬,召为戎政侍郎,加右都御史。未受代,而土蛮约泰宁速把亥分犯辽、沈、开原。明年正月破敌劈山,杀其长阿丑台等五人,学颜遂还部。逾年,拜户部尚书。
shí zhāng jū zhèng dāng guó, yǐ xué yán jīng xīn jì, shēn yǐ rèn zhī. xué yán zhuàn kuài jì lù yǐ gōu jī chū nà. yòu zòu liè qīng zhàng tiáo lì, lí liǎng jīng shān dōng shǎn xī xūn qī zhuāng tián, qīng yì é tuō lòu guǐ jiè zhū bì. yòu tōng xíng tiān xià, dé guān mín tún mù hú bēi bā shí yú wàn qǐng. mín kùn péi lèi zhě, yǐ qí fù dǐ zhī. zì zhèng jiā xū hào zhī hòu, zhì wàn lì shí nián jiān, zuì chēng fù shù, xué yán yǒu lì yān. rán shì shí gōng wéi yòng dù tài chǐ, duō suǒ zhēng suǒ. xué yán suí shì nà jiàn, dé tíng fā tài cāng yín shí wàn liǎng, jiǎn yún nán huáng jīn kè yī qiān liǎng, yú duō fú néng zhí zhēng. ér jīn huā yín suì zēng èr shí wàn liǎng, suì wèi dìng é. rén yì yǐ shì shǎo zhī.
时张居正当国,以学颜精心计,深倚任之。学颜撰会计录以勾稽出纳。又奏列清丈条例,厘两京、山东、陕西勋戚庄田,清溢额、脱漏、诡借诸弊。又通行天下,得官民屯牧湖陂八十余万顷。民困赔累者,以其赋抵之。自正、嘉虚耗之后,至万历十年间,最称富庶,学颜有力焉。然是时宫闱用度汰侈,多所征索。学颜随事纳谏,得停发太仓银十万两,减云南黄金课一千两,余多弗能执争。而金花银岁增二十万两,遂为定额。人亦以是少之。
shí yī nián sì yuè, gǎi bīng bù shàng shū, shí fāng xìng nèi cāo, xuǎn nèi shù èr qiān rén zá sī yǎng xùn liàn, fā tài pú sì mǎ sān qiān gěi zhī. xué yán zhí bù yǔ mǎ, yòu qǐng tíng nèi cāo, jiē bù tīng. qí nián qiū, chē jià zì shān líng hái, xué yán shàng shū yuē:" huáng shàng gōng fèng shèng mǔ, fú niǎn qián qū, bài sì líng yuán, kǎo bo shòu yù, liù jūn jiàng shì shí yú wàn, bù wǔ qí sù. wéi nèi cāo suí jià jūn shì, jìn zhǐ zì zì. qián zhì liáng shuǐ hé, xuān zhēng wú jì lǜ, bēn yì chōng tū, shàng dòng tiān yán. jīn chē jià yǐ hái, yóu wèi jiě sàn. jǐn jī jiù zhì, yíng jūn suí jià jiāo sì, shǐ shòu jiǎ yú nèi kù, shì bì jí hái. gōng zhōng wéi cháng suí nèi shì xǔ pèi gōng shǐ. yòu lǜ: bù xì sù wèi jūn shì, chí cùn rèn rù gōng diàn mén zhě, jiǎo rù huáng chéng mén zhě, shù biān wèi. zǔ zōng fáng wēi mǐ luàn zhī yì shén shēn qiě yuǎn. jīn huáng chéng nèi bèi jiǎ chéng mǎ chí fēng rèn, kē dào bù dé jiū xún, chén bù bù dé jiǎn yuè. yòu zhāo jí sī yǎng pū lì, chū rù jìn yuàn, wàn yī zhòu qǐ xié xīn, péng móu chàng luàn, huā yú nèi zé wài chén bù gǎn rù, huā yú yè zé wài bīng bù jí zhī, huā yú dū chéng bái zhòu zé yuē tiān zǐ qīn bīng yě, qū zhī bù kěn sàn, bǔ zhī mò gǎn yīng. zhèng dé zhōng, xī chéng liàn bīng zhī shì, liáng kě jiàn yě." shū shàng, huàn shù jiē qiè chǐ, wèi fēi yǔ zhòng shāng. shén zōng chá zhī zhī, jié zé zhǔ shǐ zhě. xué yán dé miǎn, rán yì bù néng yòng yě.
十一年四月,改兵部尚书,时方兴内操,选内竖二千人杂厮养训练,发太仆寺马三千给之。学颜执不与马,又请停内操,皆不听。其年秋,车驾自山陵还,学颜上疏曰:“皇上恭奉圣母,扶辇前驱,拜祀陵园,考卜寿域,六军将士十余万,部伍齐肃。惟内操随驾军士,进止自恣。前至凉水河,喧争无纪律,奔逸冲突,上动天颜。今车驾已还,犹未解散。谨稽旧制,营军随驾郊祀,始受甲于内库,事毕即还。宫中惟长随内侍许佩弓矢。又律:不系宿卫军士,持寸刃入宫殿门者,绞;入皇城门者,戍边卫。祖宗防微弭乱之意甚深且远。今皇城内被甲乘马持锋刃,科道不得纠巡,臣部不得检阅。又招集厮养仆隶,出入禁苑,万一骤起邪心,朋谋倡乱,哗于内则外臣不敢入,哗于夜则外兵不及知,哗于都城白昼则曰天子亲兵也,驱之不肯散,捕之莫敢撄。正德中,西城练兵之事,良可鉴也。”疏上,宦竖皆切齿,为蜚语中伤。神宗察知之,诘责主使者。学颜得免,然亦不能用也。
kǎo mǎn, jiā tài zǐ shǎo bǎo. yún nán yuè fèng hǎn qián píng, jìn tài zǐ tài bǎo. shí zhāng jū zhèng jì mò, cháo lùn dà yì. chū, yù shǐ liú tái yǐ hé jū zhèng dé zuì, xué yán fù lùn qí zāng sī. yù shǐ féng jǐng lóng lùn lǐ chéng liáng shì gōng, xué yán jí chēng chéng liáng shí dà jié fēi wàng, jǐng lóng zuò biǎn chì. xué yán gù wèi jū zhèng suǒ hòu, yǔ lǐ chéng liáng gòng shì jiǔ, wù lùn jiē yǐ xué yán dǎng yú jū zhèng chéng liáng. yù shǐ sūn jì xiān céng gān hēng jǐ shì zhōng huáng dào zhān jiāo zhāng lùn xué yán. xué yán shū biàn qiú qù, yòu qǐng liú dào zhān, bù tīng. míng nián, shùn tiān fǔ tōng pàn zhōu hóng yuè yòu lùn xué yán jiāo tōng tài jiàn zhāng jīng, shén zōng jiē chù zhī yú wài. xué yán bā shū qǐ xiū, xǔ zhì shì qù. èr shí liù nián zú yú jiā. zèng shǎo bǎo.
考满,加太子少保。云南岳凤、罕虔平,进太子太保。时张居正既殁,朝论大异。初,御史刘台以劾居正得罪,学颜复论其赃私。御史冯景隆论李成梁饰功,学颜亟称成梁十大捷非妄,景隆坐贬斥。学颜故为居正所厚,与李成梁共事久,物论皆以学颜党于居正、成梁。御史孙继先、曾乾亨、给事中黄道瞻交章论学颜。学颜疏辩求去,又请留道瞻,不听。明年,顺天府通判周弘禴又论学颜交通太监张鲸,神宗皆黜之于外。学颜八疏乞休,许致仕去。二十六年;卒于家。赠少保。
zhāng jiā yìn, zì xiào fǔ, tóng liáng rén. jiā jìng èr shí jiǔ nián jìn shì. zhī huá xiàn. jù dào gāo zhāng zhě, zhà wèi tí qí, zhí rù guān shǔ, jié jiā yìn suǒ tǎng jīn. jiā yìn sè bù biàn, wěi shū quàn dài jīn, xī shǔ yóu jiǎo míng, zhào rù lì qín zéi, yóu cǐ zhī míng. zhuó hù bù zhǔ shì, gǎi zhí fāng, qiān lǐ bù láng zhōng. yǐ fēng mái kǎo chá, zhé chén zhōu tóng zhī. lì qiān àn chá shǐ.
张佳胤,字肖甫,铜梁人。嘉靖二十九年进士。知滑县。剧盗高章者,诈为缇骑,直入官署,劫佳胤索帑金。佳胤色不变,伪书券贷金,悉署游徼名,召入立擒贼,由此知名。擢户部主事,改职方,迁礼部郎中。以风霾考察,谪陈州同知。历迁按察使。
lóng qìng wǔ nián dōng, zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ yìng tiān shí fǔ. ān qìng bīng biàn, zuò kān yù cí bù hé, diào nán jīng hóng lú qīng, jiù qiān guāng lù. jìn yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ bǎo dìng, dào wén sàng guī.
隆庆五年冬,擢右佥都御史,巡抚应天十府。安庆兵变,坐勘狱辞不合,调南京鸿胪卿,就迁光禄。进右副都御史,巡抚保定,道闻丧归。
wàn lì qī nián, qǐ gù guān, xún fǔ shǎn xī. wèi shàng, gǎi xuān fǔ. shí qīng bǎ dōu yǐ fú, qí dì mǎn wǔ dà yóu jié ào, suǒ bù bā lài lüè sài wài shǐ chē èr bù, zǒng bīng guān má jǐn qín zhī. jiā yìn mìng jǐn fù bā lài jiāng zhǎn, ér shēn chí shè zhī, bā lài kòu tóu shì bù gǎn fàn biān. hòu yǔ zǒng dū zhèng luò jì fú mǎn wǔ dà. rù wèi bīng bù yòu shì láng.
万历七年,起故官,巡抚陕西。未上,改宣府。时青把都已服,其弟满五大犹桀骜,所部八赖掠塞外史、车二部,总兵官麻锦擒之。佳胤命锦缚八赖将斩,而身驰赦之,八赖叩头誓不敢犯边。后与总督郑洛计服满五大。入为兵部右侍郎。
shí nián chūn, zhè jiāng xún fǔ wú shàn yán fèng zhào jiǎn yuè xiǎng. dōng xī èr yíng bīng mǎ wén yīng liú tíng yòng děng gòu dǎng dà zào, fù ōu shàn yán. zhāng jū zhèng yǐ jiā yìn cái, lìng jiān yòu qiān dōu yù shǐ dài shàn yán. fǔ rù jìng, ér háng mín yǐ xíng bǎo jiǎ gù, yì luàn. jiā yìn wèn gào zhě yuē:" luàn bīng yǔ luàn mín hé hū?" yuē:" wèi yě." jiā yìn xǐ yuē:" sù qū zhī, shàng kě lí ér èr yě." jì zhì, mín piāo yì shén. jiā yìn cóng shù zú yáng wèn mín suǒ kǔ, xià lìng chú zhī. zhòng yì zhāng, yè lüè jù shì, huǒ guāng zhú tiān. jiā yìn zhào yóu jī xú jǐng xīng yù èr yíng bīng, lìng tǎo luàn mín zì shú. qín bǎi wǔ shí rén, zhǎn qí sān zhī yī. nǎi yáng zhào wén yīng tíng yòng, yǔ guàn dài. ér mì shǔ jǐng xīng bǔ qī rén, bìng wén yīng tíng yòng zhǎn zhī. èr luàn xī dìng. dì yōu zhào bāo měi. xún yǐ zuǒ shì láng hái bù, lù gōng, jiā yòu dōu yù shǐ.
十年春,浙江巡抚吴善言奉诏减月饷。东、西二营兵马文英、刘廷用等构党大噪,缚殴善言。张居正以佳胤才,令兼右佥都御史代善言。甫入境,而杭民以行保甲故,亦乱。佳胤问告者曰:“乱兵与乱民合乎?”曰:“未也。”佳胤喜曰:“速驱之,尚可离而二也。”既至,民剽益甚。佳胤从数卒佯问民所苦,下令除之。众益张,夜掠巨室,火光烛天。佳胤召游击徐景星谕二营兵,令讨乱民自赎。擒百五十人,斩其三之一。乃佯召文英、廷用,予冠带。而密属景星捕七人,并文英、廷用斩之。二乱悉定。帝优诏褒美。寻以左侍郎还部,录功,加右都御史。
wèi jǐ, bài róng zhèng shàng shū, xún jiān yòu fù dōu yù shǐ, zǒng dū jì liáo bǎo dìng jūn wù. yǐ lǐ chéng liáng jī zhǎn chěng jiā nǔ gōng, jiā tài zǐ shǎo bǎo. chéng liáng pò tǔ mán shěn yáng, fù jìn tài zǐ tài bǎo. zhào hái lǐ bù shì. xù láo, yǔ yī pǐn gào. yù shǐ xǔ shǒu ēn hé jiā yìn yíng huò běn bīng, yù shǐ xú yuán fù hé zhī, suì sān shū xiè bìng guī. yuè èr nián zú. zèng shǎo bǎo. tiān qǐ chū, shì xiāng xiàn.
未几,拜戎政尚书,寻兼右副都御史,总督蓟、辽、保定军务。以李成梁击斩逞加努功,加太子少保。成梁破土蛮沈阳,复进太子太保。召还理部事。叙劳,予一品诰。御史许守恩劾佳胤营获本兵,御史徐元复劾之,遂三疏谢病归。越二年卒。赠少保。天启初,谥襄宪。
yīn zhèng mào, zì yǎng shí, shè rén. jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. yóu xíng rén xuǎn bīng kē jǐ shì zhōng. hé bà nán jīng xíng bù shì láng shěn yìng lóng. lì guǎng xī yún nán hú guǎng bīng bèi fù shǐ, qiān jiāng xī àn chá shǐ. lóng qìng chū, gǔ tián tóng wéi yín bào huáng cháo měng fǎn. yín bào fù cháo wēi zì hóng zhì zhōng bài guān bīng yú sān è, shā fù zǒng bīng mǎ jùn cān yì mǎ xuàn, zhèng dé zhōng cháng xiàn luò róng. jiā jìng shí, yín bào jí cháo měng jié shā cān zhèng lí mín zhōng, tí dū shì láng wú guì fāng qiǎn diǎn shǐ liào yuán zhāo xiáng zhī. qiān yuán zhǔ bù yǐ shǒu, ér yín bào shù fǎn fù. lóng qìng sān nián dōng, tíng yì dà zhēng. zhuó zhèng mào yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ guǎng xī. zhèng mào yǔ tí dū lǐ qiān diào tǔ hàn bīng shí sì wàn, lìng zǒng bīng yú dà yóu jiāng zhī. xiān duó niú hé sān è xiǎn, zhū jūn lián kè dōng shān fèng huáng zhài, cù zhī cháo shuǐ. liào yuán yòu tóng rén zhǎn cháo měng, yín bào qióng, lìng qí dǎng yīn zhǎn mào lèi jǐ zhě yǐ xiàn. jié wén, jìn bīng bù yòu shì láng, xún fǔ rú gù. gǎi gǔ tián wèi yǒng níng zhōu, shè fù shǐ cān jiāng zhèn shǒu. wèi jǐ, qiān shì jīn zhù bǔ dé yín bào, zhèng mào yīn zì hé. zhào zhé yín bào jīng shī, zhì zhèng mào bù wèn.
殷正茂,字养实,歙人。嘉靖二十六年进士。由行人选兵科给事中。劾罢南京刑部侍郎沈应龙。历广西、云南、湖广兵备副使,迁江西按察使。隆庆初,古田僮韦银豹、黄朝猛反。银豹父朝威自弘治中败官兵于三厄,杀副总兵马俊、参议马铉,正德中尝陷洛容。嘉靖时,银豹及朝猛劫杀参政黎民衷,提督侍郎吴桂芳遣典史廖元招降之。迁元主簿以守,而银豹数反覆。隆庆三年冬,廷议大征。擢正茂右佥都御史巡抚广西。正茂与提督李迁调土、汉兵十四万,令总兵俞大猷将之。先夺牛河、三厄险,诸军连克东山凤凰寨,蹙之潮水。廖元诱僮人斩朝猛,银豹穷,令其党阴斩貌类己者以献。捷闻,进兵部右侍郎,巡抚如故。改古田为永宁州,设副使参将镇守。未几,佥事金柱捕得银豹,正茂因自劾。诏磔银豹京师,置正茂不问。
xún dài qiān tí dū liǎng guǎng jūn wù. dàng shì shí, qún dào huì zhōu lán yī qīng lài yuán jué, cháo zhōu lín dào gān lín fèng zhū liáng bǎo, qióng zhōu lǐ mào, chǔ chù tún jié. guǎng zhōng rì gào jǐng, wō yòu shù wéi hài. zhèng mào yì shǒu xún guān huà dì fēn shǒu, ér xǐ bīn hǎi zhé shù zhī mín yú yún nán chuān hú, jué wō xiàng dǎo. nǎi lìng zǒng bīng guān zhāng yuán xūn cān zhèng jiāng yī lín děng xiān hòu shā wō qiān yú, yǐ cì jǐn píng zhū dào. guǎng xī xún fǔ guō yìng pìn yì zòu píng huái yuǎn luò róng yáo, yǔ xiáng yuán xūn jí lǐ xī chuán. zhèng mào yǐ gōng lěi jiā bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ. wō fù xiàn tóng gǔ shuāng yú, yuán xūn dà pò zhī rú dòng fàn diàn bái, zhèng mào jiǎo shā qiān yú rén. lǐng biǎo lüè dìng.
寻代迁提督两广军务。当是时,群盗惠州蓝一清、赖元爵,潮州林道乾、林凤、诸良宝,琼州李茂,处处屯结。广中日告警,倭又数为害。正茂议守巡官画地分守,而徙濒海谪戍之民于云南、川、湖,绝倭向导。乃令总兵官张元勋、参政江一麟等先后杀倭千余,以次尽平诸盗。广西巡抚郭应聘亦奏平怀远、洛容瑶,语详元勋及李锡传。正茂以功累加兵部尚书兼右副都御史。倭复陷铜鼓、双鱼,元勋大破之儒峒;犯电白,正茂剿杀千余人。岭表略定。
wàn lì sān nián, zhào wèi nán jīng hù bù shàng shū, yǐ líng yún yì dài. míng nián, gǎi běi bù. shū qǐng jié yòng, yòu jiàn zhǐ cǎi mǎi zhū bǎo. ér zhāng jū zhèng yǐ zhèng mào suǒ kuì é jì zhuǎn fèng cí níng tài hòu wèi zuò rù. lǐ yòu zī yǔ zhēng chǒng, sǒu yán guān zhān yí děng hé zhī. suì lǚ yǐn jí. liù nián, zhì shì guī. jiǔ zhī, qǐ nán jīng xíng bù shàng shū. jū zhèng zú zhī míng nián, yù shǐ zhāng yìng zhào yán, zhèng mào yǐ jīn pán èr, zhí shān hú qí zhōng, gāo sān chǐ xǔ, lù jū zhèng, fù qǔ jīn zhū fěi cuì xiàng yá kuì féng bǎo jí jū zhèng jiā rén yóu qī. zhèng mào shū biàn, qǐng gào, xǔ zhī. èr shí nián zú.
万历三年,召为南京户部尚书,以凌云翼代。明年,改北部。疏请节用,又谏止采买珠宝。而张居正以正茂所馈鹅罽转奉慈宁太后为坐褥。李幼孜与争宠,嗾言官詹沂等劾之。遂屡引疾。六年,致仕归。久之,起南京刑部尚书。居正卒之明年,御史张应诏言,正茂以金盘二,植珊瑚其中,高三尺许,赂居正,复取金珠、翡翠、象牙馈冯保及居正家人游七。正茂疏辨,请告,许之。二十年卒。
zhèng mào zài guǎng shí, rèn fǎ yán, dào jiāng yǐ xià fèng xíng wéi jǐn. rán xìng tān, suì shòu shǔ lì jīn wàn jì. chū zhēng gǔ tián, dà xué shì gāo gǒng yuē:" wú juān bǎi wàn jīn yǔ zhèng mào, zòng gān mò zhě bàn, rán shì kě lì bàn." shí yǐ gǒng wéi shàn yòng rén.
正茂在广时,任法严,道将以下奉行惟谨。然性贪,岁受属吏金万计。初征古田,大学士高拱曰:“吾捐百万金予正茂,纵干没者半,然事可立办。”时以拱为善用人。
lǐ qiān, zì zǐ ān, xīn jiàn rén. jiā jìng èr shí nián jìn shì. lóng qìng sì nián guān nán jīng bīng bù yòu shì láng, yǐ zuǒ shì láng zǒng dū liǎng guǎng. jǐ shì zhōng guāng mào yán liǎng guǎng xiàng shè tí dū, shì quán huà yī, jīn liǎng xún fǔ xiāng qiān chè, bù biàn. nǎi gǎi qiān tí dū jiān xún fǔ guǎng dōng, ér tè mìng zhèng mào wèi guǎng xī xún fǔ. hòu suì wèi dìng zhì. yǐ píng yín bào gōng jiā yòu dōu yù shǐ. xún tǎo huì cháo shān kòu, fú zhǎn qiān èr bǎi yú jí. zhào wèi xíng bù shàng shū. yǐn jí guī, zú. shì gōng jiè. qiān chū rù zhōng wài sān shí nián, bù wàng qǔ yī qián. nián jìn qī shí, mǔ zhōng, lú mù.
李迁,字子安,新建人。嘉靖二十年进士。隆庆四年官南京兵部右侍郎,以左侍郎总督两广。给事中光懋言两广向设提督,事权画一,今两巡抚相牵掣,不便。乃改迁提督兼巡抚广东,而特命正茂为广西巡抚。后遂为定制。以平银豹功加右都御史。寻讨惠、潮山寇,俘斩千二百余级。召为刑部尚书。引疾归,卒。谥恭介。迁出入中外三十年,不妄取一钱。年近七十,母终,庐墓。
líng yún yì, zì yáng shān, tài cāng zhōu rén. jiā jìng èr shí liù nián jìn shì. shòu nán jīng gōng bù zhǔ shì. lóng qìng zhōng, lèi guān yòu qiān dōu yù shǐ, fǔ zhì yún yáng. shū lùn wèi suǒ bīng xiāo hào zhī bì, fán liù shì, duō yì xíng. wàn lì yuán nián, jìn yòu fù dōu yù shǐ, xún fǔ jiāng xī. sān qiān bīng bù zuǒ shì láng jiān yòu qiān dōu yù shǐ, tí dū liǎng guǎng jūn wù, dài yīn zhèng mào. shí kòu dào lüè jǐn, wéi lín fèng dùn qù. fèng chū tún qián ào qiú fǔ, zhèng mào bù xǔ, suì zì péng hú bēn dōng fān wǎng gǎng, wèi fú jiàn zǒng bīng guān hú shǒu rén suǒ bài. shì nián dōng, fàn zhè lín jìng hǎi jié shí, yǐ, fù fàn fú jiàn. shǒu rén zhuī jī zhì dàn shuǐ yáng, chén qí zhōu èr shí. zéi shī lì, fù rù cháo zhōu. cān zhèng jīn zhè yù jiàng qí dǎng mǎ zhì shàn lǐ chéng děng, fèng yè dùn. míng nián qiū, bǎ zǒng wáng wàng gāo yǐ lǚ sòng fān bīng tǎo píng zhī. xún jìn zhēng luó páng. luó páng zài dé qìng zhōu shàng xià jiāng jiè dōng xī liǎng shān jiān, yán mào qī bǎi lǐ. chéng huà zhōng, hán yōng jīng lüè xī shān, pō ān jí, wéi dōng shān yáo zǔ shēn qìng piāo lüè, yǒu sī suì fā zú shù shǒu. zhèng mào fāng jiàn yì dà zhēng, huì qiān qù. yún yì nǎi dà jí bīng, lìng liǎng guǎng zǒng bīng zhāng yuán xūn lǐ xī jiāng zhī. sì yuè yuè, kè cháo wǔ bǎi liù shí, fú zhǎn zhāo xiáng sì wàn èr qiān bā bǎi yú rén. cén xī liù shí sān shān qī shān nà liú lián chéng zhū chù lín jìng yáo tóng jiē jù. zéi shǒu pān jī shàn qiú fǔ, yún yì zòu shè guān shù zhī. lùn gōng, jiā yòu dōu yù shǐ jiān bīng bù shì láng. cì fēi yú fú. nǎi gǎi shuāng shuǐ xiàn wèi luó dìng zhōu, shè jiān sī cān jiāng. jī huàn dùn xī. liù nián xià, yǔ xún fǔ wú wén huá tǎo píng hé chí bù hāi běi sān zhū yáo, yòu bǔ zhǎn guǎng dōng dà miào zhū shān zéi. lǐng biǎo xī dìng. zhào wèi nán jīng gōng bù shàng shū, jiù gǎi bīng bù, yǐ bīng bù shàng shū jiān yòu fù dōu yù shǐ zǒng dū cáo yùn, xún fǔ huái yáng. hé chén pān jì xún zhào rù, suì jiān dū hé dào. jiā tài zǐ shǎo bǎo. zhào wèi róng zhèng shàng shū, yǐ bìng guī. jiā jū jiāo zòng, jǐ shì yù shǐ lián zhāng hé zhī. zhào duó guān, hòu zú.
凌云翼,字洋山,太仓州人。嘉靖二十六年进士。授南京工部主事。隆庆中,累官右佥都御史,抚治郧阳。疏论卫所兵消耗之弊,凡六事,多议行。万历元年,进右副都御史,巡抚江西。三迁兵部左侍郎兼右佥都御史,提督两广军务,代殷正茂。时寇盗略尽,惟林凤遁去。凤初屯钱澳求抚,正茂不许,遂自彭湖奔东番魍港,为福建总兵官胡守仁所败。是年冬,犯柘林、靖海、碣石,已,复犯福建。守仁追击至淡水洋,沉其舟二十。贼失利,复入潮州。参政金淛谕降其党马志善、李成等,凤夜遁。明年秋,把总王望高以吕宋番兵讨平之。寻进征罗旁。罗旁在德庆州上下江界、东西两山间,延袤七百里。成化中,韩雍经略西山,颇安辑,惟东山瑶阻深箐剽掠,有司岁发卒戍守。正茂方建议大征,会迁去。云翼乃大集兵,令两广总兵张元勋、李锡将之。四阅月,克巢五百六十,俘斩、招降四万二千八百余人。岑溪六十三山、七山、那留、连城诸处邻境瑶、僮皆惧。贼首潘积善求抚,云翼奏设官戍之。论功,加右都御史兼兵部侍郎。赐飞鱼服。乃改泷水县为罗定州,设监司、参将。积患顿息。六年夏,与巡抚吴文华讨平河池、咘咳、北三诸瑶,又捕斩广东大庙诸山贼。岭表悉定。召为南京工部尚书,就改兵部,以兵部尚书兼右副都御史总督漕运,巡抚淮、扬。河臣潘季驯召入,遂兼督河道。加太子少保。召为戎政尚书,以病归。家居骄纵,给事、御史连章劾之。诏夺官,后卒。
yún yì yǒu gàn jì cái. luó páng zhī yì, jì zhèng mào chéng gōng. rán xǐ shì hǎo shā lù, wèi dāng shí suǒ jī.
云翼有干济才。罗旁之役,继正茂成功。然喜事好杀戮,为当时所讥。
zàn yuē: tán lún wáng chóng gǔ zhū rén, shòu rèn yán jiāng, liàn dá bīng bèi, kě yǔ yú zi jùn qín hóng xiān hòu bǐ jī. kǎo qí shí, gài zhāng jū zhèng dāng guó, jiū xīn yú jūn móu biān suǒ. shū shū wǎng fù, dòng zhǔ jī yào, wěi rèn zé chéng, shǐ de zhǎn bù, shì yǐ gè jǐn qí cái, shì kè yǒu jì. guān yú cǐ, ér jū zhèng zhī gōng bù kě mǐn yě.
赞曰:谭纶、王崇古诸人,受任岩疆,练达兵备,可与余子俊、秦纮先后比迹。考其时,盖张居正当国,究心于军谋边琐。书疏往复,洞瞩机要,委任责成,使得展布,是以各尽其材,事克有济。观于此,而居正之功不可泯也。