hǎi ruì hé yǐ shàng qiū shùn lǚ kūn guō zhèng yù
海瑞(何以尚) 丘橓 呂坤 郭正域
hǎi ruì, zì rǔ xián, qióng shān rén. jǔ xiāng shì. rù dōu, jí fú què shàng píng lí cè, yù kāi dào zhì xiàn, yǐ jìng xiāng tǔ. shí zhě zhuàng zhī. shǔ nán píng jiào yù. yù shǐ yì xué gōng, shǔ lì xián fú yè, ruì dú zhǎng yī, yuē: tái yè dāng yǐ shǔ lǐ, cǐ táng, shī zhǎng jiào shì dì, bù dāng qū. qiān chún ān zhī xiàn. bù páo tuō sù, lìng lǎo pú yì shū zì gěi. zǒng dū hú zōng xiàn cháng yǔ rén yuē: zuó wén hǎi lìng wèi mǔ shòu, shì ròu èr jīn yǐ. zōng xiàn zi guò chún ān, nù yì lì, dào xuán zhī. ruì yuē: nǎng hú gōng àn bù, lìng suǒ guò wú gōng zhāng. jīn qí xíng zhuāng shèng, bì fēi hú gōng zǐ. fā guàn jīn shù qiān, nà zhī kù, chí gào zōng xiàn, zōng xiàn wú yǐ zuì. dōu yù shǐ yān mào qīng xíng bù guò, gōng jù shén báo, kàng yán yì xiǎo bù zú róng chē mǎ. mào qīng huì shén. rán sù wén ruì míng, wèi liǎn wēi qù, ér shǔ xún yán yù shǐ yuán chún lùn ruì jí cí xī zhī xiàn huò yǔ xiá. yǔ xiá, shàng shū tāo zi, yì kàng zhí bù chǎn mào qīng zhě yě. shí ruì yǐ zhuó jiā xìng tōng pàn, zuò zhé xìng guó zhōu pàn guān. jiǔ zhī, lù guāng zǔ wèi wén xuǎn, zhuó ruì hù bù zhǔ shì.
海瑞,字汝賢,瓊山人。舉鄉試。入都,即伏闕上《平黎策》,欲開道置縣,以靖鄉土。識者壯之。署南平教諭。御史詣學宮,屬吏咸伏謁,瑞獨長揖,曰:「台謁當以屬禮,此堂,師長教士地,不當屈。」遷淳安知縣。布袍脫粟,令老僕藝蔬自給。總督胡宗憲嘗語人曰:「昨聞海令為母壽,市肉二斤矣。」宗憲子過淳安,怒驛吏,倒懸之。瑞曰:「曩胡公按部,令所過毋供張。今其行裝盛,必非胡公子。」發雚金數千,納之庫,馳告宗憲,宗憲無以罪。都御史鄢懋卿行部過,供具甚薄,抗言邑小不足容車馬。懋卿恚甚。然素聞瑞名,為斂威去,而屬巡鹽御史袁淳論瑞及慈谿知縣霍與瑕。與瑕,尚書韜子,亦抗直不諂懋卿者也。時瑞已擢嘉興通判,坐謫興國州判官。久之,陸光祖為文選,擢瑞戶部主事。
shí shì zōng xiǎng guó rì jiǔ, bù qīn cháo, shēn jū xī yuàn, zhuān yì zhāi jiào. dū fǔ dà lì zhēng shàng fú ruì, lǐ guān zhé biǎo hè. tíng chén zì yáng zuì yáng jué dé zuì hòu, wú gǎn yán shí zhèng zhě. sì shí wǔ nián èr yuè, ruì dú shàng shū yuē:
時世宗享國日久,不親朝,深居西苑,專意齋醮。督撫大吏爭上符瑞,禮官輒表賀。廷臣自楊最、楊爵得罪後,無敢言時政者。四十五年二月,瑞獨上疏曰:
chén wén jūn zhě tiān xià chén mín wàn wù zhī zhǔ yě, qí rèn zhì zhòng. yù chēng qí rèn, yì wéi yǐ zé jì chén gōng, shǐ jǐn yán ér yǐ. chén qǐng pī lì gān dǎn, wèi bì xià chén zhī.
臣聞君者天下臣民萬物之主也,其任至重。欲稱其任,亦惟以責寄臣工,使盡言而已。臣請披瀝肝膽,為陛下陳之。
xī hàn wén dì xián zhǔ yě, jiǎ yì yóu tòng kū liú tì ér yán. fēi kē zé yě, yǐ wén dì xìng rén ér jìn róu, suī yǒu jí mín zhī měi, jiāng bù miǎn yú dài fèi, cǐ yì suǒ dà lǜ yě. bì xià tiān zī yīng duàn, guò hàn wén yuǎn shén. rán wén dì néng chōng qí rén shù zhī xìng, jié yòng ài rén, shǐ tiān xià guàn xiǔ sù chén, jǐ zhì xíng cuò. bì xià zé ruì jīng wèi jiǔ, wàng niàn qiān zhī ér qù, fǎn gāng míng zhī zhì ér wù yòng zhī. zhì wèi xiá jǔ kě dé, yī yì xiū zhēn, jié mín zhī gāo, làn xìng tǔ mù, èr shí yú nián bù shì cháo, fǎ jì chí yǐ. shù nián tuī guǎng shì lì, míng qì làn yǐ. èr wáng bù xiāng jiàn, rén yǐ wèi báo yú fù zǐ. yǐ cāi yí fěi bàng lù rǔ chén xià, rén yǐ wèi báo yú jūn chén. lè xī yuàn ér bù fǎn, rén yǐ wèi báo yú fū fù. lì tān guān héng, mín bù liáo shēng, shuǐ hàn wú shí, dào zéi zī chì. bì xià shì sī jīn rì tiān xià, wèi hé rú hū?
昔漢文帝賢主也,賈誼猶痛哭流涕而言。非苛責也,以文帝性仁而近柔,雖有及民之美,將不免於怠廢,此誼所大慮也。陛下天資英斷,過漢文遠甚。然文帝能充其仁恕之性,節用愛人,使天下貫朽粟陳,幾致刑措。陛下則銳精未久,妄念牽之而去,反剛明之質而誤用之。至謂遐舉可得,一意修真,竭民脂膏,濫興土木,二十餘年不視朝,法紀弛矣。數年推廣事例,名器濫矣。二王不相見,人以為薄於父子。以猜疑誹謗戮辱臣下,人以為薄於君臣。樂西苑而不返,人以為薄於夫婦。吏貪官橫,民不聊生,水旱無時,盜賊滋熾。陛下試思今日天下,為何如乎?
ěr zhě yán sōng bà xiāng, shì fān jí xíng, yī shí chà kuài rén yì. rán sōng bà zhī hòu, yóu sōng wèi xiāng zhī qián ér yǐ, shì fēi shén qīng míng yě, bù jí hàn wén dì yuǎn shén. gài tiān xià zhī rén bù zhí bì xià jiǔ yǐ. gǔ zhě rén jūn yǒu guò, lài chén gōng kuāng bì. jīn nǎi xiū zhāi jiàn jiào, xiāng shuài jìn xiāng, xiān táo tiān yào, tóng cí biǎo hè. jiàn gōng zhú shì, zé jiāng zuò jié lì jīng yíng gòu xiāng shì bǎo, zé dù zhī chāi qiú sì chū. bì xià wù jǔ zhī, ér zhū chén wù shùn zhī, wú yī rén kěn wèi bì xià zhèng yán zhě, yú zhī shén yě. rán kuì xīn něi qì, tuì yǒu hòu yán, qī jūn zhī zuì hé rú!
邇者嚴嵩罷相,世蕃極刑,一時差快人意。然嵩罷之後,猶嵩未相之前而已,世非甚清明也,不及漢文帝遠甚。蓋天下之人不直陛下久矣。古者人君有過,賴臣工匡弼。今乃修齋建醮,相率進香,仙桃天藥,同辭表賀。建宮築室,則將作竭力經營;購香市寶,則度支差求四出。陛下誤舉之,而諸臣誤順之,無一人肯為陛下正言者,諛之甚也。然愧心餒氣,退有後言,欺君之罪何如!
fū tiān xià zhě, bì xià zhī jiā, rén wèi yǒu bù gù qí jiā zhě, nèi wài chén gōng jiē suǒ yǐ diàn bì xià zhī jiā ér pán shí zhī zhě yě. yī yì xiū zhēn, shì bì xià zhī xīn huò. guò yú kē duàn, shì bì xià zhī qíng piān. ér wèi bì xià bù gù qí jiā, rén qíng hū? zhū chén xùn sī fèi gōng, dé yī guān duō yǐ qī bài, duō yǐ bù shì shì bài, shí yǒu bù zú dāng bì xià yì zhě. qí bù rán zhě, jūn xīn chén xīn ǒu bù xiāng zhí yě, ér suì wèi bì xià yàn báo chén gōng, shì yǐ jù jiàn. zhí yī èr zhī bù dāng, yí qiān bǎi zhī jiē rán, xiàn bì xià yú guò jǔ, ér tián bù zhī guài, zhū chén zhī zuì dà yǐ. jì yuē shàng rén yí zé bǎi xìng huò, xià nán zhī zé jūn zhǎng láo, cǐ zhī wèi yě.
夫天下者,陛下之家,人未有不顧其家者,內外臣工皆所以奠陛下之家而磐石之者也。一意修真,是陛下之心惑。過於苛斷,是陛下之情偏。而謂陛下不顧其家,人情乎?諸臣徇私廢公,得一官多以欺敗,多以不事事敗,實有不足當陛下意者。其不然者,君心臣心偶不相值也,而遂謂陛下厭薄臣工,是以拒諫。執一二之不當,疑千百之皆然,陷陛下於過舉,而恬不知怪,諸臣之罪大矣。《記》曰「上人疑則百姓惑,下難知則君長勞」,此之謂也。
qiě bì xià zhī wù duō yǐ, qí dà duān zài yú zhāi jiào. zhāi jiào suǒ yǐ qiú zhǎng shēng yě. zì gǔ shèng xián chuí xùn, xiū shēn lì mìng yuē shùn shòu qí zhèng yǐ, wèi wén yǒu suǒ wèi zhǎng shēng zhī shuō. yáo shùn yǔ tāng wén wǔ, shèng zhī shèng yě, wèi néng jiǔ shì, xià zhī yì wèi jiàn fāng wài shì zì hàn táng sòng zhì jīn cún zhě. bì xià shòu shù yú táo zhòng wén, yǐ shī chēng zhī. zhòng wén zé jì sǐ yǐ, bǐ bù zhǎng shēng, ér bì xià hé dú qiú zhī? zhì yú xiān táo tiān yào, guài wàng yóu shén. xī sòng zhēn zōng dé tiān shū yú gān yòu shān, sūn shì yuē: tiān hé yán zāi? qǐ yǒu shū yě! táo bì cǎi ér hòu dé, yào bì zhì ér hòu chéng. jīn wú gù huò cǐ èr wù, shì yǒu zú ér xíng yé? yuē tiān cì zhě, yǒu shǒu zhí ér fù zhī yé? cǐ zuǒ yòu jiān rén, zào wèi wàng dàn yǐ qī bì xià, ér bì xià wù xìn zhī, yǐ wèi shí rán, guò yǐ.
且陛下之誤多矣,其大端在於齋醮。齋醮所以求長生也。自古聖賢垂訓,修身立命曰「順受其正」矣,未聞有所謂長生之說。堯、舜、禹、湯、文、武,聖之盛也,未能久世,下之亦未見方外士自漢、唐、宋至今存者。陛下受術於陶仲文,以師稱之。仲文則既死矣,彼不長生,而陛下何獨求之?至於仙桃天藥,怪妄尤甚。昔宋真宗得天書於乾祐山,孫奭曰:「天何言哉?豈有書也!」桃必采而後得,藥必制而後成。今無故獲此二物,是有足而行耶?曰天賜者,有手執而付之耶?此左右奸人,造為妄誕以欺陛下,而陛下誤信之,以為實然,過矣。
bì xià jiāng wèi xuán xíng shǎng yǐ dū zé chén xià, zé fēn lǐ yǒu rén, tiān xià wú bù kě zhì, ér xiū zhēn wèi wú hài yǐ hū? tài jiǎ yuē: yǒu yán nì yú rǔ xīn, bì qiú zhū dào yǒu yán xùn yú rǔ zhì, bì qiú zhū fēi dào. yòng rén ér bì yù qí wéi yán mò wéi, cǐ bì xià zhī jì zuǒ yě. jì guān yán sōng, yǒu yī bù shùn bì xià zhě hū? xī wèi tóng xīn, jīn wèi lù shǒu yǐ. liáng cái shǒu dào shǒu guān, bì xià yǐ wèi nì zhě yě, lì rèn yǒu shēng, guān hù bù zhě zhì jīn shǒu chēng zhī. rán zhū chén níng wèi sōng zhī shùn, bù wèi cái zhī nì, dé fēi yǒu yǐ kuī bì xià zhī wēi, ér qián wèi qū bì hū? jí bì xià yì hé lì yú shì.
陛下將謂懸刑賞以督責臣下,則分理有人,天下無不可治,而修真為無害已乎?太甲曰:「有言逆於汝心,必求諸道;有言遜於汝志,必求諸非道。」用人而必欲其唯言莫違,此陛下之計左也。既觀嚴嵩,有一不順陛下者乎?昔為同心,今為戮首矣。梁材守道守官,陛下以為逆者也,歷任有聲,官戶部者至今首稱之。然諸臣寧為嵩之順,不為材之逆,得非有以窺陛下之微,而潛為趨避乎?即陛下亦何利於是。
bì xià chéng zhī zhāi zhāi wú yì, yī dàn fān rán huǐ wù, rì yù zhèng cháo, yǔ zǎi xiàng shì cóng yán guān jiǎng qiú tiān xià lì hài, xǐ shù shí nián zhī jī wù, zhì shēn yú yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhī jiān, shǐ zhū chén yì dé zì xǐ shù shí nián ā jūn zhī chǐ, zhì qí shēn yú gāo kuí yī fù zhī liè, tiān xià hé yōu bù zhì, wàn shì hé yōu bù lǐ. cǐ zài bì xià yī zhèn zuò jiān ér yǐ. shì cǐ bù wèi, ér qiē qiē yú qīng jǔ dù shì, bì jīng láo shén, yǐ qiú zhī yú xì fēng bǔ yǐng máng rán bù kě zhī zhī yù, chén jiàn láo kǔ zhōng shēn, ér zhōng yú wú suǒ chéng yě. jīn dà chén chí lù ér hǎo yú, xiǎo chén wèi zuì ér jié shé, chén bù shèng fèn hèn. shì yǐ mào sǐ, yuàn jǐn qū qū, wéi bì xià chuí tīng yān.
陛下誠知齋齋無益,一旦翻然悔悟,日御正朝,與宰相、侍從、言官講求天下利害,洗數十年之積誤,置身於堯、舜、禹、湯、文、武之間,使諸臣亦得自洗數十年阿君之恥,置其身於皋、夔、伊、傅之列,天下何憂不治,萬事何憂不理。此在陛下一振作間而已。釋此不為,而切切於輕舉度世,敝精勞神,以求之於繫風捕影、茫然不可知之域,臣見勞苦終身,而終於無所成也。今大臣持祿而好諛,小臣畏罪而結舌,臣不勝憤恨。是以冒死,願盡區區,惟陛下垂聽焉。
dì dé shū, dà nù, dǐ zhī dì, gù zuǒ yòu yuē: qù zhí zhī, wú shǐ de dùn! huàn guān huáng jǐn zài cè yuē: cǐ rén sù yǒu chī míng. wén qí shàng shū shí, zì zhī chù wǔ dāng sǐ, shì yī guān, jué qī zǐ, dài zuì yú cháo, tóng pú yì bēn sàn wú liú zhě, shì bù dùn yě. dì mò rán. shǎo qǐng fù qǔ dú zhī, rì zài sān, wèi gǎn dòng tài xī, liú zhōng zhě shù yuè. cháng yuē: cǐ rén kě fāng bǐ gàn, dì zhèn fēi zhòu ěr. huì dì yǒu jí, fán mèn bù lè, zhào gé chén xú jiē yì nèi chán, yīn yuē: hǎi ruì yán jù shì. zhèn jīn bìng jiǔ, ān néng shì shì. yòu yuē: zhèn bù zì jǐn xī, zhì cǐ jí kùn. shǐ zhèn néng chū yù biàn diàn, qǐ shòu cǐ rén gòu lì yé? suì dǎi ruì xià zhào yù, jiū zhǔ shǐ zhě. xún yí xíng bù, lùn sǐ. yù shàng, réng liú zhōng. hù bù sī wù hé yǐ shàng zhě, chuāi dì wú shā ruì yì, shū qǐng shì zhī. dì nù, mìng jǐn yī wèi zhàng zhī bǎi, gù zhào yù, zhòu yè bàng xùn. yuè èr yuè, dì bēng, mù zōng lì, liǎng rén bìng huò shì.
帝得疏,大怒,抵之地,顧左右曰:「趣執之,無使得遁!」宦官黃錦在側曰:「此人素有痴名。聞其上疏時,自知觸忤當死,市一棺,訣妻子,待罪於朝,僮僕亦奔散無留者,是不遁也。」帝默然。少頃復取讀之,日再三,為感動太息,留中者數月。嘗曰:「此人可方比干,第朕非紂耳。」會帝有疾,煩懣不樂,召閣臣徐階議內禪,因曰:「海瑞言俱是。朕今病久,安能視事。」又曰:「朕不自謹惜,致此疾困。使朕能出御便殿,豈受此人詬詈耶?」遂逮瑞下詔獄,究主使者。尋移刑部,論死。獄上,仍留中。戶部司務何以尚者,揣帝無殺瑞意,疏請釋之。帝怒,命錦衣衛杖之百,錮詔獄,晝夜搒訊。越二月,帝崩,穆宗立,兩人並獲釋。
dì chū bēng, wài tíng duō wèi zhī. tí láo zhǔ shì wén zhuàng, yǐ ruì qiě jiàn yòng, shè jiǔ zhuàn kuǎn zhī. ruì zì yí dāng fù xī shì, zì yǐn dàn, bù gù. zhǔ shì yīn fù ěr yǔ: gōng chē shì yàn jià, xiān shēng jīn jí chū dà yòng yǐ. ruì yuē: xìn rán hū? jí dà tòng, jǐn ǒu chū suǒ yǐn shí, yǔn jué yú dì, zhōng yè kū bù jué shēng. jì shì, fù gù guān. é gǎi bīng bù. zhuó shàng bǎo chéng, diào dà lǐ.
帝初崩,外庭多未知。提牢主事聞狀,以瑞且見用,設酒饌款之。瑞自疑當赴西市,恣飲啖,不顧。主事因附耳語:「宮車適晏駕,先生今即出大用矣。」瑞曰:「信然乎?」即大慟,盡嘔出所飲食,隕絕於地,終夜哭不絕聲。既釋,復故官。俄改兵部。擢尚寶丞,調大理。
lóng qìng yuán nián, xú jiē wèi yù shǐ liú kāng suǒ hé, ruì yán: jiē shì xiān dì, wú néng jiù yú shén xiān tǔ mù zhī wù, wèi wēi bǎo wèi, chéng yì yǒu zhī. rán zì zhí zhèng yǐ lái, yōu qín guó shì, xiū xiū yǒu róng, yǒu zú duō zhě. kāng nǎi gān xīn yīng quǎn, bǔ shì shàn lèi, qí zuì yòu fú yú gāo gǒng. rén wěi qí yán.
隆慶元年,徐階為御史劉康所劾,瑞言:「階事先帝,無能救於神仙土木之誤,畏威保位,誠亦有之。然自執政以來,憂勤國事,休休有容,有足多者。康乃甘心鷹犬,捕噬善類,其罪又浮於高拱。」人韙其言。
lì liǎng jīng zuǒ yòu tōng zhèng. sān nián xià, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ yīng tiān shí fǔ. shǔ lì dàn qí wēi, mò zhě duō zì miǎn qù. yǒu shì jiā zhū dān qí mén, wén ruì zhì, yǒu zhī. zhōng rén jiān zhī zào zhě, wèi jiǎn yú cóng. ruì ruì yì xìng gé, qǐng jùn wú sōng bái máo, tōng liú rù hǎi, mín lài qí lì. sù jí dà hù jiān bìng, lì cuī háo qiáng, fǔ qióng ruò. pín mín tián rù yú fù shì zhě, lǜ duó hái zhī. xú jiē bà xiàng lǐ jū, àn wèn qí jiā wú shǎo dài. xià lìng biāo fā líng lì, suǒ sī zhuì zhuì fèng xíng, háo yǒu lì zhě zhì cuàn tā jùn yǐ bì. ér jiān mín duō chéng jī gào jié, gù jiā dà xìng shí yǒu bèi wū fù qū zhě. yòu cái jié yóu chuán rǒng fèi. shì dài fū chū qí jìng lǜ bù dé gōng dùn, yóu shì yuàn pō xìng. dōu gěi shì zhōng shū huà lùn ruì, zhì bù dá zhèng tǐ, yí yǐ nán jīng qīng zhì chù zhī, dì yóu yōu zhào jiǎng ruì. yǐ ér gěi shì zhōng dài fèng xiáng hé ruì bì jiān mín, yú ròu jìn shēn, gū míng luàn zhèng, suì gǎi dū nán jīng liáng chǔ. ruì fǔ wú fǔ bàn suì. xiǎo mín wén dāng qù, hào qì zài dào, jiā huì xiàng sì zhī. jiāng lǚ xīn rèn, huì gāo gǒng zhǎng lì bù, sù xián ruì, bìng qí zhí yú nán jīng hù bù, ruì suì xiè bìng guī.
歷兩京左、右通政。三年夏,以右僉都御史巡撫應天十府。屬吏憚其威,墨者多自免去。有勢家朱丹其門,聞瑞至,黝之。中人監織造者,為減輿從。瑞銳意興革,請浚吳淞、白茆,通流入海,民賴其利。素疾大戶兼併,力摧豪強,撫窮弱。貧民田入於富室者,率奪還之。徐階罷相里居,按問其家無少貸。下令飈發凌厲,所司惴惴奉行,豪有力者至竄他郡以避。而奸民多乘機告訐,故家大姓時有被誣負屈者。又裁節郵傳冗費。士大夫出其境率不得供頓,由是怨頗興。都給事中舒化論瑞,滯不達政體,宜以南京清秩處之,帝猶優詔獎瑞。已而給事中戴鳳翔劾瑞庇奸民,魚肉搢紳,沽名亂政,遂改督南京糧儲。瑞撫吳甫半歲。小民聞當去,號泣載道,家繪像祀之。將履新任,會高拱掌吏部,素銜瑞,並其職於南京戶部,瑞遂謝病歸。
wàn lì chū, zhāng jū zhèng dāng guó, yì bù lè ruì, lìng xún àn yù shǐ lián chá zhī. yù shǐ zhì shān zhōng shì, ruì shè jī shǔ xiāng duì shí, jū shě xiāo rán, yù shǐ tàn xī qù. jū zhèng dàn ruì qiào zhí, zhōng wài jiāo jiàn, zú bù zhào. shí èr nián dōng, jū zhèng yǐ zú, lì bù nǐ yòng zuǒ tōng zhèng. dì yǎ zhòng ruì míng, bì yǐ qián zhí. míng nián zhēng yuè, zhào wèi nán jīng yòu qiān dōu yù shǐ, dào gǎi nán jīng lì bù yòu shì láng, ruì nián yǐ qī shí èr yǐ. shū yán shuāi lǎo chuí sǐ, yuàn bǐ gǔ rén shī jiàn zhī yì, dà lüè wèi: bì xià lì jīng tú zhì, ér zhì huà bù zhēn zhě, tān lì zhī xíng qīng yě. zhū chén mò néng yán qí gù, fǎn jiè dài shì yǒu lǐ zhī shuō, jiāo kǒu ér wén qí fēi. fū dài shì yǒu lǐ, ér mín zé hé gū zāi? yīn jǔ tài zǔ fǎ bō pí náng cǎo jí hóng wǔ sān shí nián dìng lǜ wǎng fǎ bā shí guàn lùn jiǎo, wèi jīn dāng yòng cǐ chéng tān. qí tā guī qiè shí zhèng, yǔ jí kǎi qiè. dú quàn dì nüè xíng, shí yì yǐ wèi fēi. yù shǐ méi kūn zuò hé zhī. dì suī yǐ ruì yán wèi guò, rán chá qí zhōng chéng, wèi duó kūn zuò fèng.
萬曆初,張居正當國,亦不樂瑞,令巡按御史廉察之。御史至山中視,瑞設雞黍相對食,居舍蕭然,御史嘆息去。居正憚瑞峭直,中外交薦,卒不召。十二年冬,居正已卒,吏部擬用左通政。帝雅重瑞名,畀以前職。明年正月,召為南京右僉都御史,道改南京吏部右侍郎,瑞年已七十二矣。疏言衰老垂死,願比古人尸諫之義,大略謂:「陛下勵精圖治,而治化不臻者,貪吏之刑輕也。諸臣莫能言其故,反借待士有禮之說,交口而文其非。夫待士有禮,而民則何辜哉?」因舉太祖法剝皮囊草及洪武三十年定律枉法八十貫論絞,謂今當用此懲貪。其他規切時政,語極剴切。獨勸帝虐刑,時議以為非。御史梅鵾祚劾之。帝雖以瑞言為過,然察其忠誠,為奪鵾祚俸。
dì lǚ yù zhào yòng ruì, zhí zhèng yīn jǔ zhī, nǎi yǐ wèi nán jīng yòu dōu yù shǐ. zhū sī sù tōu duò, ruì yǐ shēn jiǎo zhī. yǒu yù shǐ ǒu chén xì lè, yù zūn tài zǔ fǎ yǔ zhī zhàng. bǎi sī zhuì kǒng, duō huàn kǔ zhī. tí xué yù shǐ fáng huán kǒng jiàn jiū tī, yù xiān fā, gěi shì zhōng zhōng yǔ chún fù sǒng yǒng, huán zài shàng shū chǒu dǐ. ruì yì lǚ shū qǐ xiū, wèi liú bù yǔn. shí wǔ nián, zú guān.
帝屢欲召用瑞,執政陰沮之,乃以為南京右都御史。諸司素偷惰,瑞以身矯之。有御史偶陳戲樂,欲遵太祖法予之杖。百司惴恐,多患苦之。提學御史房寰恐見糾擿,欲先發,給事中鍾宇淳復慫恿,寰再上疏醜詆。瑞亦屢疏乞休,慰留不允。十五年,卒官。
ruì wú zi. zú shí, qiān dōu yù shǐ wáng yòng jí rù shì, gé wéi bì yíng, yǒu hán shì suǒ bù kān zhě. yīn qì xià, jù jīn wèi liǎn. xiǎo mín bà shì. sàng chū jiāng shàng, bái yì guān sòng zhě jiā àn, lèi ér kū zhě bǎi lǐ bù jué. zèng tài zǐ tài bǎo, shì zhōng jiè.
瑞無子。卒時,僉都御史王用汲入視,葛幃敝籝,有寒士所不堪者。因泣下,醵金為斂。小民罷市。喪出江上,白衣冠送者夾岸,酹而哭者百里不絕。贈太子太保,諡忠介。
ruì shēng píng wèi xué, yǐ gāng wèi zhǔ, yīn zì hào gāng fēng, tiān xià chēng gāng fēng xiān shēng. cháng yán: yù tiān xià zhì ān, bì xíng jǐng tián. bù dé yǐ ér xiàn tián, yòu bù dé yǐ ér jūn shuì, shàng kě cún gǔ rén yí yì. gù zì wèi xiàn yǐ zhì xún fǔ, suǒ zhì lì xíng qīng zhàng, bān yī tiáo biān fǎ. yì zhǔ yú lì mín, ér xíng shì bù néng wú piān yún.
瑞生平為學,以剛為主,因自號剛峰,天下稱剛峰先生。嘗言:「欲天下治安,必行井田。不得已而限田,又不得已而均稅,尚可存古人遺意。」故自為縣以至巡撫,所至力行清丈,頒一條鞭法。意主於利民,而行事不能無偏雲。
shǐ jiù ruì zhě hé yǐ shàng, guǎng xī xìng yè rén, qǐ jiā xiāng jǔ. chū yù, zhuó guāng lù chéng. yòu yǐ hé gāo gǒng zuò zhé. gǒng bà, qǐ léi zhōu tuī guān, zhōng nán jīng hóng lú qīng.
始救瑞者何以尚,廣西興業人,起家鄉舉。出獄,擢光祿丞。又以劾高拱坐謫。拱罷,起雷州推官,終南京鴻臚卿。
qiū shùn, zì mào shí, zhū chéng rén. jiā jìng èr shí jiǔ nián jìn shì. yóu xíng rén zhuó xíng kē gěi shì zhōng. sān shí sì nián qī yuè, wō liù qī shí rén shī dào liú jié, zì tài píng zhí bī nán jīng. bīng bù shàng shū zhāng shí chè děng bì chéng bù gǎn chū, yuè èr rì yǐn qù. gěi shì yù shǐ hé shí chè jí shǒu bèi zhū chén zuì, shí chè yì shàng qí shì, cí duō yǐn hù. shùn hé qí qī wǎng, shí chè jí shì láng chén zhū jiē bà. dì jiǔ bù shì cháo, yán sōng zhuān guó bǐng. shùn yán quán chén bù yí dú rèn, cháo gāng bù yí jiǔ chí, yán sōng shēn hàn zhī. yǐ, hé sōng dǎng níng xià xún fǔ xiè huái yīng tiān fǔ yǐn mèng huái tān dú, xiè huái zuò miǎn. shì nián, sōng bài, shùn hé yóu sōng jìn zhě shùn tiān xún fǔ xú shēn děng wǔ rén, dì wèi chù qí sān. qiān bīng kē dōu gěi shì zhōng. hé nán jīng bīng bù shàng shū lǐ suì zhèn shǒu liǎng guǎng píng jiāng bó chén wáng mó jǐn yī zhǐ huī wèi dà jīng xián yǐ huì jìn, dà jīng xià lì, wáng mó gé rèn. yǐ, yòu hé bà zhè jiāng zǒng bīng guān lú tāng. kòu fàn tōng zhōu, zǒng dū yáng xuǎn bèi dǎi. jí kòu tuì, shùn xié qí liáo chén shàn hòu shì yí, zhǐ qiè biān bì. dì yǐ shùn bù zǎo hé xuǎn, zhàng liù shí, chì wèi mín, yú zhé biān fāng zá zhí. shùn guī, bì yī yī qiè, tú shū yī shù ér yǐ. lóng qìng chū, qǐ rèn lǐ kē, bù zhì. xún zhuó nán jīng tài cháng shǎo qīng, jìn dà lǐ shǎo qīng. bìng miǎn. shén zōng lì, yán guān jiāo jiàn. zhāng jū zhèng è zhī, bù zhào.
丘橓,字茂實,諸城人。嘉靖二十九年進士。由行人擢刑科給事中。三十四年七月,倭六七十人失道流劫,自太平直逼南京。兵部尚書張時徹等閉城不敢出,閱二日引去。給事御史劾時徹及守備諸臣罪,時徹亦上其事,詞多隱護。橓劾其欺罔,時徹及侍郎陳洙皆罷。帝久不視朝,嚴嵩專國柄。橓言權臣不宜獨任,朝綱不宜久弛,嚴嵩深憾之。已,劾嵩黨寧夏巡撫謝淮、應天府尹孟淮貪黷,謝淮坐免。是年,嵩敗,舜劾由嵩進者順天巡撫徐紳等五人,帝為黜其三。遷兵科都給事中。劾南京兵部尚書李遂、鎮守兩廣平江伯陳王謨、錦衣指揮魏大經咸以賄進,大經下吏,王謨革任。已,又劾罷浙江總兵官盧鏜。寇犯通州,總督楊選被逮。及寇退,橓偕其僚陳善後事宜,指切邊弊。帝以橓不早劾選,杖六十,斥為民,余謫邊方雜職。橓歸,敝衣一篋,圖書一束而已。隆慶初,起任禮科,不至。尋擢南京太常少卿,進大理少卿。病免。神宗立,言官交薦。張居正惡之,不召。
wàn lì shí yī nián qiū, qǐ yòu tōng zhèng. wèi shàng, zhuó zuǒ fù dōu yù shǐ, yǐ yī chái chē jiù dào. jì rù cháo, chén lì zhì jī bì bā shì, yán:
萬曆十一年秋,起右通政。未上,擢左副都御史,以一柴車就道。既入朝,陳吏治積弊八事,言:
chén qù guó shí yú nián, shì fēng jiàn mí, lì zhì zhuǎn wū, yuǎn jìn xiāo tiáo, rì shèn yī rì. cǐ fēi shì yùn shì rán, yóu fēng jì bù zhèn gù yě. rú jīng guān kǎo mǎn, hé nán dào lì shū chēng zhí. wài lì gěi yóu, fǔ àn guān gài yǔ bǎo liú. yǐ cháo tíng zhēn bié zhī diǎn, wèi rén chén jiāo shì zhī zī. gǎn xùn sī ér bù gǎn jǐn fǎ, è wú suǒ chéng, xián yì ān quàn? cǐ kǎo jī zhī jī bì, yī yě.
臣去國十餘年,士風漸靡,吏治轉汙,遠近蕭條,日甚一日。此非世運適然,由風紀不振故也。如京官考滿,河南道例書稱職。外吏給由,撫按官概與保留。以朝廷甄別之典,為人臣交市之資。敢徇私而不敢盡法,惡無所懲,賢亦安勸?此考績之積弊,一也。
yù shǐ xún fāng, wèi lí guó mén, ér mì shǔ zhī xìng míng, yǐ yíng sī dú. fǔ lín suǒ bù, ér qǐng shì zhī gān dú, yòu mǎn xíng tái. yǐ zhì guān chí fǔ zhī wēi, shù shǒu fǔ méi, tīng rén yí zhǐ. cǐ qǐng tuō zhī jī bì, èr yě.
御史巡方,未離國門,而密屬之姓名,已盈私牘。甫臨所部,而請事之竿牘,又滿行台。以豸冠持斧之威,束手俯眉,聽人頤指。此請託之積弊,二也。
fǔ àn dìng jiān sī kǎo yǔ, bì tuō zhī yǒu sī. yǒu sī zé bù gù shì fēi, chǐ jiā shàn kǎo, jiān sī dé qiě wèi zhī. bǐ cǐ jié nà, shàng xià zhī fēn dàng rán. qí kǎo shǒu lìng yě yì rú shì. cǐ fǎng chá zhī jī bì, sān yě.
撫按定監司考語,必托之有司。有司則不顧是非,侈加善考,監司德且畏之。彼此結納,上下之分蕩然。其考守令也亦如是。此訪察之積弊,三也。
tān mò chéng fēng, shēng mín tú tàn, ér suǒ hé bà zhě dà dū dān hán ruǎn ruò zhī liú. gǒu bǎi zú zhī chóng, fù yì zhī hǔ, jí zāng huì láng jí, hái dēng jiàn shàn. yán xiǎo lì ér kuān dà lì, xiáng qù rèn ér lüè jiàn rèn. cǐ jǔ hé zhī jī bì, sì yě.
貪墨成風,生民塗炭,而所劾罷者大都單寒軟弱之流。苟百足之蟲,傅翼之虎,即贓穢狼籍,還登薦剡。嚴小吏而寬大吏,詳去任而略見任。此舉劾之積弊,四也。
chéng tān zhī fǎ zài tí wèn. nǎi chái láng jiàn yí, hú lí shì wèn, tú yǒu qí míng. huò yīn zòng zhī shǐ qù, huò lèi dǎi ér bù xíng, huò pī bó yǐ xiāng yán, huò méng lóng yǐ xìng miǎn. jí huò zhōng jìng qí shì, yì bì bó zhǎng hòu zhī míng, ér yǐ jǐn fǎ zì xián. bāo jū huò lèi wàn jīn, ér zāng zhǐ zuò zhī zhū shǔ. cǎo jiān huò shù shí mìng, ér fá bù shāng qí háo lí. cǐ tí wèn zhī jī bì, wǔ yě.
懲貪之法在提問。乃豺狼見遺,狐狸是問,徒有其名。或陰縱之使去,或累逮而不行,或批駁以相延,或朦朧以倖免。即或終竟其事,亦必博長厚之名,而以盡法自嫌。苞苴或累萬金,而贓止坐之銖黍。草菅或數十命,而罰不傷其毫釐。此提問之積弊,五也。
jiàn jǔ jiū hé, suǒ yǐ quàn jǐng yǒu sī yě. jīn jiàn zé xiān jìn shì ér jǔ jiān, fēi yǒu píng jí zhě bù yǔ yān. hé zé xiān jǔ jiān ér jìn shì, zòng yǒu zī yì zhě hǎn jí yān. jìn jiē chà wěi, zhuān jì chū shēn zhī tú. yú shì tóng yī guān yě, bù gǎn jiē xí ér zuò, bǐ jiān ér xíng. zhū rén zì fēn dī áng, lì mín guān zhān dùn yì. zhù chéng jiāo zòng zhī fēng, dà sàng xián háo zhī qì. cǐ zī gé zhī jī bì, liù yě.
薦舉糾劾,所以勸儆有司也。今薦則先進士而舉監,非有憑藉者不與焉。劾則先舉監而進士,縱有訾議者罕及焉。晉接差委,專計出身之途。於是同一官也,不敢接席而坐,比肩而行。諸人自分低昂,吏民觀瞻頓異。助成驕縱之風,大喪賢豪之氣。此資格之積弊,六也。
zhōu xiàn zuǒ èr suī bēi, yì lín mín guān yě, bì dài yǐ lǐ, rán hòu kě zé yǐ fǎ. jīn yě yì shǐ qiǎn hē, wú shū yú lì. dú rèn qí wū dú hài mín, bù xiè jìn zhì. lǐ yǔ fǎ liǎng shī zhī yǐ. xué xiào zhī zhí, xián cái suǒ guān, jīn bù wèn zhí yè, ér yī tīng qí suǒ wèi. jí zhì kǎo kè, zé yuē cǐ hán guān yě, gài yǔ shàng kǎo. ruò bèi zhī shàng guān bù wǒ zhòng yě, zé yīn ér zì qì zhī shàng guān bì wǒ lián yě, yòu cóng ér rì tōu. cǐ chù zuǒ èr jiào zhí zhī jī bì, qī yě.
州縣佐貳雖卑,亦臨民官也,必待以禮,然後可責以法。今也役使譴訶,無殊輿隸。獨任其污黷害民,不屑禁治。禮與法兩失之矣。學校之職,賢才所關,今不問職業,而一聽其所為。及至考課,則曰「此寒官也」,概與上考。若輩知上官不我重也,則因而自棄;知上官必我憐也,又從而日偷。此處佐貳教職之積弊,七也。
kē chǎng qǔ shì, gù yǒu mén shēng zuò zhǔ zhī chēng. ruò xún àn, jǔ hé qí zhí yě. nǎi hé zhě bù rèn qí yuàn, jǔ zhě dú mào wèi ēn. zūn zhī wèi jǔ zhǔ, ér yǐ mén shēng zì jū, kuāng fěi wèn yí, zhōng shēn bù fèi. jiǎ míng yáng zhī diǎn, kāi huì lù zhī mén, wú huò hū qīng bái zhī lì bù gài jiàn yú tiān xià yě. fāng jīn guó yǔ mín jù pín, ér guān dú fù. jì yǐ guān ér dé fù, hái yǐ fù ér shì guān. cǐ kuì yí zhī jī bì, bā yě.
科場取士,故有門生、座主之稱。若巡按,舉劾其職也。乃劾者不任其怨,舉者獨冒為恩。尊之為舉主,而以門生自居,筐篚問遺,終身不廢。假明揚之典,開賄賂之門,無惑乎清白之吏不概見於天下也。方今國與民俱貧,而官獨富。既以官而得富,還以富而市官。此餽遺之積弊,八也。
yào cǐ bā zhě, bài huài zhī yuán bù zài yú wài, cóng ér zhuǎn yí yì bù zài yú xià yě. xī qí wēi wáng pēng yī ā dài fū, fēng yī jí mò dài fū, ér qí guó dà zhì. bì xià chéng dà fèn gān gāng, tòng chéng lì bì, zé fēng xíng cǎo yǎn, tiān xià kě lì zhì yǐ.
要此八者,敗壞之源不在於外,從而轉移亦不在於下也。昔齊威王烹一阿大夫,封一即墨大夫,而齊國大治。陛下誠大奮乾剛,痛懲吏弊,則風行草偃,天下可立治矣。
shū zòu, dì chēng shàn. chì suǒ sī xià fǔ àn fèng xíng, bù rú zhào zhě zuì.
疏奏,帝稱善。敕所司下撫按奉行,不如詔者罪。
qǐng zhī, yán: gù gěi shì zhōng wèi shí liàng zhōu shì xuǎn, yù shǐ zhāng jiǎ lǐ fù pìn yǐ wǔ gāo gǒng jiàn chù, wén xuǎn láng hú rǔ guì yǐ wǔ shàng shū bèi qīng, yí cì zhēn lù. yù shǐ yú yīng chāng gòu xiàn liú tái yǔ wáng zōng zài tóng zuì, zōng zài yí shù ér yīng chāng zhǐ bà guān. láo kān xún fǔ fú jiàn, shā shì láng hóng cháo xuǎn. yù shǐ zhāng yī kūn jiān yīng tiān xiāng shì, wáng zhuàn zi zhī dǐng yín yuán zhōng shì. qián dài jiān hú guǎng xiāng shì, xiān qī qǐng jū zhèng shǎo zǐ hái jiù shì, huì jū zhèng zú bù guǒ, suì sī zhōng zhuàn zi zhī héng. cáo yī kuí shēn jū fēng xiàn, shèng chēng féng bǎo wèi gù mìng dà chén. zhū liǎn zé jié féng bǎo wèi fù, yóu qī wèi xiōng. cǐ shù rén zhě, dé zuì míng jiào, ér yì zhǐ bà guān. cǐ gāng jì suǒ yǐ bù zhèn, rén xīn suǒ yǐ bù fú. chén chū bā tái, shì sǎo chú jī bì. jīn dài zuì sān yuè, ér dà lì zì sì, xiǎo lì tān cán, xiǎo mín yuàn zī, sì fāng lù yí rú gù, chén bù zhí kě jiàn. qǐng bà chì yǐ jǐng yǒu wèi. shí yǐ qiān xíng bù yòu shì láng. dì yōu zhào bào zhī. zhào shí liàng shì xuǎn jiǎ fù pìn rǔ guì hái, xuē qìng chāng kān yī kūn yī kuí liǎn jí, biǎn dài sān zhì. wèi jǐ, xié zhōng guān zhāng chéng wǎng jí zhāng jū zhèng jiā. hái, zhuǎn zuǒ shì láng, zēng fèng yī zhì. xún bài nán jīng lì bù shàng shū, zú guān. zèng tài zǐ tài bǎo, shì jiǎn sù.
頃之,言:「故給事中魏時亮、周世選,御史張檟、李復聘以忤高拱見黜,文選郎胡汝桂以忤尚書被傾,宜賜甄錄。御史於應昌構陷劉台與王宗載同罪,宗載遺戍而應昌止罷官。勞堪巡撫福建,殺侍郎洪朝選。御史張一鯤監應天鄉試,王篆子之鼎夤緣中式。錢岱監湖廣鄉試,先期請居正少子還就試,會居正卒不果,遂私中篆子之衡。曹一夔身居風憲,盛稱馮保為顧命大臣。朱璉則結馮保為父,游七為兄。此數人者,得罪名教,而亦止罷官。此綱紀所以不振,人心所以不服。臣初八台,誓掃除積弊。今待罪三月,而大吏恣肆,小吏貪殘,小民怨咨,四方賂遺如故,臣不職可見。請罷斥以儆有位。」時已遷刑部右侍郎。帝優詔報之。召時亮、世選、檟、復聘、汝桂還,削慶昌、堪、一鯤、一夔、璉籍,貶岱三秩。未幾,偕中官張誠往籍張居正家。還,轉左侍郎,增俸一秩。尋拜南京吏部尚書,卒官。贈太子太保,諡簡肅。
shùn qiáng zhí hǎo bó jī, qí qīng jié wèi shí suǒ chēng yún.
橓強直好搏擊,其清節為時所稱雲。
lǚ kūn, zì shū jiǎn, níng líng rén. wàn lì èr nián jìn shì. wèi xiāng yuán zhī xiàn, yǒu yì zhèng. diào dà tóng, zhēng shòu hù bù zhǔ shì, lì láng zhōng. qiān shān dōng cān zhèng shān xī àn chá shǐ shǎn xī yòu bù zhèng shǐ. zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shān xī. jū sān nián, zhào wèi zuǒ qiān dōu yù shǐ. lì xíng bù zuǒ yòu shì láng.
呂坤,字叔簡,寧陵人。萬曆二年進士。為襄垣知縣,有異政。調大同,征授戶部主事,歷郎中。遷山東參政、山西按察使、陝西右布政使。擢右僉都御史,巡撫山西。居三年,召為左僉都御史。歷刑部左、右侍郎。
èr shí wǔ nián wǔ yuè, shū shū chén tiān xià ān wēi, qí lüè yuē:
二十五年五月,書疏陳天下安危,其略曰:
qiè jiàn yuán dàn yǐ lái, tiān qì hūn huáng, rì guāng àn dàn, zhàn zhě yǐ wèi luàn zhēng. jīn tiān xià zhī shì, luàn xiàng yǐ xíng, ér luàn shì wèi dòng. tiān xià zhī rén, luàn xīn yǐ méng, ér luàn rén wèi chàng. jīn rì zhī zhèng, jiē bō luàn jī shǐ zhī dòng, zhù luàn rén shǐ zhī chàng zhě yě. chén gǎn yǐ jiù shí yào wù, wèi bì xià chén zhī.
竊見元旦以來,天氣昏黃,日光黯淡,占者以為亂徵。今天下之勢,亂象已形,而亂勢未動。天下之人,亂心已萌,而亂人未倡。今日之政,皆播亂機使之動,助亂人使之倡者也。臣敢以救時要務,為陛下陳之。
zì gǔ xìng luàn zhī mín yǒu sì. yī yuē wú liáo zhī mín. bǎo wēn wú yóu, shēn jiā jù kùn, yīn huái chěng luàn zhī xīn, jì huǎn xū yú zhī sǐ. èr yuē wú xíng zhī mín. qì gāo xìng hàn, wán fǎ qīng shēng, jū cháng ài yù bó zǐ nǚ ér bù dé, jí yǒu biàn zé yín lüè shì tú. sān yuē xié shuō zhī mín. bái lián jié shè, biàn jí sì fāng, jiào zhǔ chuán tóu, suǒ zài chéng jù. tǎng yǒu zhāo hū zhī shǒu, cǐ qí guī fù zhī rén. sì yuē bù guǐ zhī mín. chéng xìn dǎo jī, wàng sī xióng zhǎng. wéi jì mù qián yǒu biàn, bù lè tiān xià tài píng. bì xià yuē jǐ ài rén, sǔn shàng yì shàng, zé sì mín jiē chì zǐ, fǒu zé xī wèi kòu chóu.
自古幸亂之民有四。一曰無聊之民。飽溫無由,身家俱困,因懷逞亂之心,冀緩須臾之死。二曰無行之民。氣高性悍,玩法輕生,居常愛玉帛子女而不得,及有變則淫掠是圖。三曰邪說之民。白蓮結社,遍及四方,教主傳頭,所在成聚。倘有招呼之首,此其歸附之人。四曰不軌之民。乘釁蹈機,妄思雄長。惟冀目前有變,不樂天下太平。陛下約己愛人,損上益上,則四民皆赤子,否則悉為寇讎。
jīn tiān xià zhī cāng shēng pín kùn kě zhī yǐ. zì wàn lì shí nián yǐ lái, wú suì bù zāi, cuī kē rú gù. chén jiǔ wèi wài lì, jiàn bì xià chì zǐ dòng gǔ wú jiān yī, jī cháng bù zài shí, yuán shě fú bì, shān gǎo wèi wán liú yí rì zhòng, qì dì wěi duō liú zhě shū qù zhě zhī liáng, shēng zhě chéng sǐ zhě zhī yì. jūn mén wàn lǐ, shú néng yǎng sù? jīn guó jiā zhī cái yòng hào jié kě zhī yǐ. shù nián yǐ lái, shòu gōng zhī fèi jǐ bǎi wàn, zhī zào zhī fèi jǐ bǎi wàn, níng xià zhī biàn jǐ bǎi wàn, huáng hé zhī kuì jǐ bǎi wàn, jīn dà gōng cǎi mù fèi, yòu gè jǐ bǎi wàn yǐ. tǔ bù jiā guǎng, mín bù jiā duō, fēi yǒu yǔ shū yǒng jīn, ān néng wèi jì? jīn guó jiā zhī fáng yù shū lüè kě zhī yǐ. sān dà yíng zhī bīng yǐ wèi jīng shī yě, nǎi mǎ bàn léi bì, rén bàn lǎo ruò. jiǔ biān zhī bīng yǐ yù wài kòu yě, jiē yǒng yú xié shàng, qiè yú lín róng. wài wèi zhī bīng yǐ bèi zhēng diào zī shǒu yù yě, wǔ quē yú yì zhàn, jiā lěi yú xū qiú, pí gǔ jǐn cún, zhé chōng xī lài? shè yǒu qiān qí héng xíng, bīng bù zú yòng, bì xuǎn mín dīng. yǐ yuàn mín dòu yuàn mín, shuí yǔ hé zhàn?
今天下之蒼生貧困可知矣。自萬曆十年以來,無歲不災,催科如故。臣久為外吏,見陛下赤子凍骨無兼衣,飢腸不再食,垣舍弗蔽,苫藁未完;流移日眾,棄地猥多;留者輸去者之糧,生者承死者之役。君門萬里,孰能仰訴?今國家之財用耗竭可知矣。數年以來,壽宮之費幾百萬,織造之費幾百萬,寧夏之變幾百萬,黃河之潰幾百萬,今大工、采木費,又各幾百萬矣。土不加廣,民不加多,非有雨菽涌金,安能為計?今國家之防禦疏略可知矣。三大營之兵以衛京師也,乃馬半羸敝,人半老弱。九邊之兵以御外寇也,皆勇於挾上,怯於臨戎。外衛之兵以備徵調資守御也,伍缺於役占,家累於需求,皮骨僅存,折衝奚賴?設有千騎橫行,兵不足用,必選民丁。以怨民斗怨民,誰與合戰?
rén xīn zhě, guó jiā zhī mìng mài yě. jīn rì zhī rén xīn, wéi wàng bì xià shōu zhī ér yǐ. guān lǒng qì hán tǔ báo, mín shēng shí jiān. zì zào huā róng, bǐ hù kùn qù bī. tí huā rǎn sè, rì yè wú xiū, qiān shǒu jīng nián, bù chéng yī pǐ. tā ruò shān xī zhī, sū sōng zhī jǐn qǐ, suì é jì yíng, jiā zào bù yǐ. zhì ráo zhōu cí qì, xī yù huí qīng, bù jí zhī xū, tú lèi xiǎo mín qiāo gǔ. bì xià chéng yī qiè tíng bà, ér jiāng nán shǎn xī zhī rén xīn shōu yǐ.
人心者,國家之命脈也。今日之人心,惟望陛下收之而已。關隴氣寒土薄,民生實艱。自造花絨,比戶困趣逼。提花染色,日夜無休,千手經年,不成一匹。他若山西之,蘇、松之錦綺,歲額既盈,加造不已。至饒州磁器,西域回青,不急之須,徒累小民敲骨。陛下誠一切停罷,而江南、陝西之人心收矣。
yǐ cǎi mù yán zhī. zhàng bā zhī wéi, fēi bǎi nián zhī wù. shēn shān qióng gǔ, shé hǔ zá jū, dú wù cháng duō, rén yān jué shǎo, hán shǔ jī kě zhàng lì sǐ zhě wú lùn yǐ. nǎi yī mù chū wò, qiān fū nán yí, tǎng yù zǔ jiān, bì chéng shāng yǔn. shǔ mín yǔ yuē: rù shān yī qiān, chū shān wǔ bǎi. āi kě zhī yě. zhì ruò hǎi mù, guān jià suī yī zhū qiān liǎng, bǐ lái dū xià, wèi fèi hé zhǐ wàn jīn! chén jiàn chǔ shǔ zhī rén, tán jí cǎi mù, mò bù gěng yè. gǒu sǔn qí shù, zēng qí zhí, duō qí suì yuè, jiǎn qí chǐ cùn, ér chuān guì hú guǎng zhī rén xīn shōu yǐ.
以采木言之。丈八之圍,非百年之物。深山窮谷,蛇虎雜居,毒霧常多,人煙絕少,寒暑饑渴瘴癘死者無論矣。乃一木初臥,千夫難移,倘遇阻艱,必成傷殞。蜀民語曰:「入山一千,出山五百」。哀可知也。至若海木,官價雖一株千兩,比來都下,為費何止萬金!臣見楚、蜀之人,談及采木,莫不哽咽。苟損其數,增其直,多其歲月,減其尺寸,而川、貴、湖廣之人心收矣。
yǐ cǎi kuàng yán zhī. nán yáng zhū fǔ, bǐ suì jī huāng. shēng qì fāng sū, cài sè wèi biàn. zì zé bào yīn hù, shì bàn yǐ jīng táo. zì gòng yīng kuàng fū gōng shí guān bīng kǒu liáng, ér duō zhì lèi sǐ. zì dōu yù shǐ lǐ shèng chūn yán zhǐ qiè zé, ér fǔ àn wèi zuì bù gǎn yán. jīn kuàng shā wú lì, zé mín nà yín, ér jiān rén zhòng chūn fù wèi rǎng duó qīn yú zhī jì. cháo tíng dé yī jīn, jùn xiàn fèi qiān bèi. chéng chì jiè shǐ zhě, wú sàn shā zé yín, yǒu qīn duó xiǎo mín ruò zhòng chūn zhě, zhū wú shè, ér sì fāng zhī rén xīn shōu yǐ.
以採礦言之。南陽諸府,比歲饑荒。生氣方蘇,菜色未變。自責報殷戶,是半已驚逃。自供應礦夫工食、官兵口糧,而多至累死。自都御史李盛春嚴旨切責,而撫按畏罪不敢言。今礦沙無利,責民納銀,而奸人仲春復為攘奪侵漁之計。朝廷得一金,郡縣費千倍。誠敕戒使者,毋散砂責銀,有侵奪小民若仲春者,誅無赦,而四方之人心收矣。
gōng diàn zū yín shōu jiě, zì zhào chéng xūn zào sì qiān zhī shuō, ér huáng diàn kāi. zì cháo tíng yǒu nèi guān zhī qiǎn, ér shì quán zhòng. fū shì jǐng zhī dì, pín mín qiú shēng hé sī háo yǐ huó shēn jiā zhě yě, bì xià xiǎng wàn fāng zhī fù, hé lài yú bǐ? qiě féng bǎo bā diàn, wèi wū jǐ hé, ér suì yǒu sì qiān jīn zhī kè. kè jì sì qiān, zhēng shōu hé zhǐ shù bèi. bù duó shì mín, jiāng ān qǔ zhī? jīn háo jiā qiǎn pū shè sì, jū mín shàng shòu qí yāng, kuàng tè qiǎn zhōng guì, cì zhī chì shū, yǐ yā luǎn zhī wēi, xíng jié zé zhī jì, mín kùn qǐ gù wèn zāi? bì xià chè hái nèi chén, zé yǒu sī shū kè, ér jī diān zhī rén xīn shōu yǐ.
宮店租銀收解,自趙承勛造四千之說,而皇店開。自朝廷有內官之遣,而事權重。夫市井之地,貧民求升合絲毫以活身家者也,陛下享萬方之富,何賴於彼?且馮保八店,為屋幾何,而歲有四千金之課。課既四千,徵收何止數倍。不奪市民,將安取之?今豪家遣仆設肆,居民尚受其殃,況特遣中貴,賜之敕書,以壓卵之威,行竭澤之計,民困豈顧問哉?陛下撤還內臣,責有司輸課,而畿甸之人心收矣。
tiān xià zōng shì, jiē jiǔ miào zi sūn. wáng shǒu rén wáng jǐn xí gài shì shén jiān, jí gé shù qiān lǐ, ér mào rèn wáng bì zi sūn shì gé sān bǎi nián, ér wàng chēng shòu jì cái chǎn. zhōng jiān wěi zào sī lún, jiǎ chuán zhào zhǐ, míng qī shèng zhǔ, àn xiàn qīn wáng, yǒu rú chǔ wáng xián hèn zì shā, bì xià hé cí yǐ xiè gāo huáng dì zhī líng hū? cǐ liǎng zéi zhě, zuì yīng zhū jí, nǎi zhǐ lìng huí jí, chén kǒng wàn xìng jīng yí. chéng jí zhǎn èr zéi yǐ xiè chǔ wáng, ér tiān xià zōng fān zhī xīn shōu yǐ.
天下宗室,皆九廟子孫。王守仁、王錦襲蓋世神奸,藉隔數千里,而冒認王弼子孫;事隔三百年,而妄稱受寄財產。中間偽造絲綸,假傳詔旨,明欺聖主,暗陷親王,有如楚王銜恨自殺,陛下何辭以謝高皇帝之靈乎?此兩賊者,罪應誅殛,乃止令回籍,臣恐萬姓驚疑。誠急斬二賊以謝楚王,而天下宗藩之心收矣。
chóng xìn bó fèi jiǎ jīn zhī pín, shí xiāng zhū bǎo zhī wū, jiē tōng guó suǒ zhī yě. shǐ wù yú kē dào zhī fēng wén, yán zhuī yóu wèi wèi guò. jīn zhēn zhī qí wǎng, yòu jiā jìn gù, shí hài wú gū. qǐng hái jiǎ jīn gé qù zhī lù, fù wǔ chéng chǎng wèi jiàng chì zhī guān, ér xūn qī zhī rén xīn shōu yǐ.
崇信伯費甲金之貧,十廂珠寶之誣,皆通國所知也。始誤於科道之風聞,嚴追猶未為過。今真知其枉,又加禁錮,實害無辜。請還甲金革去之祿,復五城廠衛降斥之官,而勛戚之人心收矣。
fǎ zhě suǒ yǐ píng tiān xià zhī qíng. qí qīng qí zhòng, tài zǔ jì dìng wèi lǜ, liè shèng yòu zēng wèi lì. rú qīng zhòng kě yǐ jiù xǐ nù zhī qíng, zé lì bù dé wèi yí dìng zhī fǎ. chén dài zuì xíng bù sān nián yǐ, měi jiàn zhào yù yī xià, chí píng zhě duō fú shàng yì, cóng zhòng zhě jiē dāng shèng xīn. rú wǎng nián chén shù wáng zhèng zhēn cháng zhào děng yù, chén děng qī tiān wǎng rén, yǐ zì fèi fǎ, bì xià yóu yǐ wèi qīng, jù jiā dà pì. rán zé lǜ lì yòu ān yòng hū! chéng fǔ cóng sī kòu zhī píng, miǎn jiù zǔ zōng zhī fǎ, ér líng yǔ zhī rén xīn shōu yǐ.
法者所以平天下之情。其輕其重,太祖既定為律,列聖又增為例。如輕重可以就喜怒之情,則例不得為一定之法。臣待罪刑部三年矣,每見詔獄一下,持平者多拂上意,從重者皆當聖心。如往年陳恕、王正甄、常照等獄,臣等欺天罔人,已自廢法,陛下猶以為輕,俱加大辟。然則律例又安用乎!誠俯從司寇之平,勉就祖宗之法,而囹圄之人心收矣。
zì gǔ shèng míng zhī jūn, qǐ lè fěi bàng zhī yǔ. rán ér wù qiú yán shǎng jiàn zhě, zhī tiān xià cún wáng, xì yán lù tōng sāi yě. bǐ lái qū zhú jì duō, xuǎn bǔ jiē bà. tiān hūn suì mì, fǎ zuò chóng yán, ruò bù guǎng dá sì cōng, hé yóu míng zhào wàn lǐ? jīn bì xià suǒ wén, jiē zhòng rén zhī suǒ gǎn yán yě, qí bù gǎn yán zhě, bì xià bù dé wén yǐ. yī rén gū lì wàn chéng zhī shàng, jǔ cháo wú fàn yán nì ěr zhī rén, kuài zài yī shí, yōu yí tā rì. bì xià chéng shì cáo xué chéng zhī xì, hái wú wén zǐ děng guān, fán jiàn yán dé zuì zhě, xī fēn bié zhào yòng, ér shì dài fū zhī xīn shōu yǐ.
自古聖明之君,豈樂誹謗之語。然而務求言賞諫者,知天下存亡,系言路通塞也。比來驅逐既多,選補皆罷。天閽邃密,法座崇嚴,若不廣達四聰,何由明照萬里?今陛下所聞,皆眾人之所敢言也,其不敢言者,陛下不得聞矣。一人孤立萬乘之上,舉朝無犯顏逆耳之人,快在一時,憂貽他日。陛下誠釋曹學程之系,還吳文梓等官,凡建言得罪者,悉分別召用,而士大夫之心收矣。
cháo xiān mì ěr dōng chuí, jìn wú zhǒu yè, píng rǎng xī lín yā lǜ, jìn zhōu zhí duì dēng lái. tǎng wō yí qǔ ér yǒu zhī, jí zhòng wèi bīng, jiù dì zī shí, jìn zé duàn wǒ cáo yùn, tuì zé kuī wǒ liáo dōng. bù jí yī nián, jīng chéng zuò kùn, cǐ guó jiā dà yōu yě. nǎi bǐ qǐng bīng ér èr sān qí shuō, xǔ bīng ér yán huǎn qí qī lì qióng shì qū, bù zhé rù wèi wō bù zhǐ. bì xià chéng zǎo jué dà jì, bìng lì dōng zhēng, ér shǔ guó zhī rén xīn shōu yǐ.
朝鮮密邇東陲,近吾肘腋,平壤西鄰鴨綠,晉州直對登、萊。倘倭夷取而有之,籍眾為兵,就地資食,進則斷我漕運,退則窺我遼東。不及一年,京城坐困,此國家大憂也。乃彼請兵而二三其說,許兵而延緩其期;力窮勢屈,不折入為倭不止。陛下誠早決大計,並力東征,而屬國之人心收矣。
sì fāng shū jiě zhī wù, yíng bàn jì kǔ, zhuǎn yùn yóu jiān. jí rù nèi kù, lǜ zhì xiǔ làn, wàn xìng zhī gāo, huà wèi chén tǔ. tǎng suì yī jī hé, kǔ yǔ zhě yán jiān shōu zhī xíng, xiǔ fǔ zhě zhòng diǎn shǒu zhī zuì. yī zhěng dùn jiān, ér yī nián kě bèi sān nián zhī yòng, suì shěng bù xià bǎi wàn, ér shū jiě zhī rén xīn shōu yǐ.
四方輸解之物,營辦既苦,轉運尤艱。及入內庫,率至朽爛,萬姓脂膏,化為塵土。倘歲一稽核,苦窳者嚴監收之刑,朽腐者重典守之罪。一整頓間,而一年可備三年之用,歲省不下百萬,而輸解之人心收矣。
zì chāo méi fǎ zhòng, zhū lián shù duō. zuò yǐ zhuǎn jì, zé bìng jí jiā zī. wū yǐ duō zāng, zé hù lián qīn shí. zhái yī fēng ér jī tún dà bàn è sǐ, rén yī chū zé qīn qī bù gǎn cáng liú. jiā yǐ guān lì fǎ yán, bīng fān sōu kǔ, shào nián fù nǚ, yì lìng jiě yī. chén céng jiàn zhī, yǎn mù suān bí. cǐ qǐ jǐn zhèng fàn zhī jiā zhòng zuì zhī rén zāi? yī zì xiāng qiān, bǎi kǒu nán jiě. jiān rén yòu chéng jī kǒng xià, xié qǔ zī cái, bù zú bù zhǐ. bàn nián zhī nèi, rǎo biàn jīng shī, bì xià zhī zhī fǒu hū? yuàn shèn chāo méi zhī jǔ, shì wú gū zhī xì, ér dū xià zhī rén xīn shōu yǐ.
自抄沒法重,株連數多。坐以轉寄,則並籍家資。誣以多贓,則互連親識。宅一封而雞豚大半餓死,人一出則親戚不敢藏留。加以官吏法嚴,兵番搜苦,少年婦女,亦令解衣。臣曾見之,掩目酸鼻。此豈盡正犯之家、重罪之人哉?一字相牽,百口難解。奸人又乘機恐嚇,挾取資財,不足不止。半年之內,擾遍京師,陛下知之否乎?願慎抄沒之舉,釋無辜之系,而都下之人心收矣。
liè shèng zài yù zhī shí, qǐ shǎo huàn guān gōng qiè, rán sǐ yú chuí chǔ zhě, wèi zhī duō wén yě. bì xià shù nián yǐ lái, yí shēn nù shèng. guǎng tíng zhī zhōng, láng jí xuè ròu, gōng jìn zhī nèi, cǎn qī tí hào. lì qì yuān hún, nǎi jù fú xiáng zhī dì. jīn huán mén shǒu hù zhī zhòng, jiē shāng xīn cè mù zhī rén. wài biǎo zhōng qín, zhōng cáng xiān dú. jì zhāo mù bù néng zì bǎo, jí jiǔ sǐ hé ài yī shēn. bì xià wò tà zhī cè, tóng xīn zhě jǐ rén? mù yè zhī jì, fáng huàn zhě jǐ rén? chén qiè yōu zhī. yuàn shǎo jì wēi yán, shèn yòng biān pū, ér zuǒ yòu zhī rén xīn shōu yǐ.
列聖在御之時,豈少宦官宮妾,然死於箠楚者,未之多聞也。陛下數年以來,疑深怒盛。廣廷之中,狼籍血肉,宮禁之內,慘戚啼號。厲氣冤魂,乃聚福祥之地。今環門守戶之眾,皆傷心側目之人。外表忠勤,中藏憸毒。既朝暮不能自保,即九死何愛一身。陛下臥榻之側,同心者幾人?暮夜之際,防患者幾人?臣竊憂之。願少霽威嚴,慎用鞭撲,而左右之人心收矣。
zǔ zōng yǐ lái, yǒu yī rì sān cháo zhě, yǒu yī rì yī zhāo zhě. bì xià bù shì cháo jiǔ, rén xīn xiè chí yǐ jí, jiān xié kuī cì yǐ shēn, shǒu wèi guān jūn qí yīng gù shì. jīn gān qīng xiū zào, bī jìn yù qián, jūn fū wǎng lái, shuí shí miàn mào? wàn yī bù cè, hé yǐ yīng zhī? chén wàng fā gōng yào yú zhì míng, fàng jūn fū yú rì zè. zì fēi jūn guó jí wù, shèn wú hūn yè chuán xuān. zhāng zòu bù dá, xiān cháo wèi yǒu. zhì yú jīn rì, qiáng bàn liú zhōng. shè lìng yǒu guó jiā dà shì, yāo jié shí fēng, yáng yán yú wài yuē liú zhōng yǐ, rén zhī zhī hū? yuàn zì jīn zhāng shū wèi jí pī dá zhě, rì yú yù qián fā yī zhǐ, xià huì jí mén, zhuǎn fù zhū sī zhào chá, shù jūn chén suī bù miàn tán, ér shàng xià yóu wú qī bì.
祖宗以來,有一日三朝者,有一日一朝者。陛下不視朝久,人心懈弛已極,奸邪窺伺已深,守衛官軍祇應故事。今乾清修造,逼近御前,軍夫往來,誰識面貌?萬一不測,何以應之?臣望發宮鑰於質明,放軍夫於日昃。自非軍國急務,慎無昏夜傳宣。章奏不答,先朝未有。至於今日,強半留中。設令有國家大事,邀截實封,揚言於外曰「留中矣」,人知之乎?願自今章疏未及批答者,日於御前發一紙,下會極門,轉付諸司照察,庶君臣雖不面談,而上下猶無欺蔽。
chén guān bì xià xī shí lì jīng wèi zhì, jīn dāng chūn qiū dǐng shèng, céng wú sù yè yōu qín zhī yì, wéi zī zī yǐ huàn pín wèi shì. bù zhī tiān xià zhī cái, zhǐ yǒu cǐ shù, jūn yù fù zé tiān xià pín, tiān xià pín ér jūn qǐ dú fù? jīn mín shēng qiáo cuì jí yǐ, nǎi cǎi bàn rì zēng, zhū qiú yì guǎng, liǎn wàn xìng zhī yuàn yú yī yán, jié jiǔ zhòng zhī chóu yú sì hǎi, chén qiè tòng zhī. shǐ liù hé yī jiā, qiān nián rú gù, jí gōng zhōng xū wú suǒ yǒu, shuí rěn shǐ bì xià dú pín? jīn jìn chéng zhī nèi, bù lè yǒu jūn. tiān xià zhī mín, bù lè yǒu shēng. yuàn dú chóu tàn, nán kān rù tīng. bì xià wén zhī, bì yǒu shí bù néng yàn, qǐn bù néng ān zhě yǐ. chén lǎo qiě shuāi, kǒng bù dé fù jiàn tài píng, yù tiān kòu dì, zhāi sù qī rì, jìng xiàn yōu wēi zhī chéng. wéi bì xià mì xíng chén yán, fān rán ruò chū shèng xīn jǐng wù zhě, zé rén xīn zì yuè, tiān yì zì huí. gǒu bù rán zhě, bì xià tā rì suī huǐ, jiāng hé jí yé!
臣觀陛下昔時勵精為治,今當春秋鼎盛,曾無夙夜憂勤之意,惟孜孜以患貧為事。不知天下之財,止有此數,君欲富則天下貧,天下貧而君豈獨富?今民生憔悴極矣,乃採辦日增,誅求益廣,斂萬姓之怨於一言,結九重之仇於四海,臣竊痛之。使六合一家,千年如故,即宮中虛無所有,誰忍使陛下獨貧?今禁城之內,不樂有君。天下之民,不樂有生。怨讟愁嘆,難堪入聽。陛下聞之,必有食不能咽,寢不能安者矣。臣老且衰,恐不得復見太平,籲天叩地,齋宿七日,敬獻憂危之誠。惟陛下密行臣言,翻然若出聖心警悟者,則人心自悅,天意自回。苟不然者,陛下他日雖悔,將何及耶!
shū rù, bù bào. kūn suì chēng jí qǐ xiū, zhōng zhǐ xǔ zhī. yú shì gěi shì zhōng dài shì héng hé kūn jī shēn zhì xiǎn, wèi shí xīng dà wù dōng shì, sūn kuàng làn shā bù gū, kūn gù bù yán, qū wèi fù huì, wú dà chén jié. gěi shì zhōng liú dào hēng yán wǎng nián sūn pī yáng hé zhāng wèi, wèi yí shū chū kūn shǒu, gù shǐ shì héng hé kūn. wèi zòu biàn. dì yǐ kūn jì bà, xī zhì bù wèn.
疏入,不報。坤遂稱疾乞休,中旨許之。於是給事中戴士衡劾坤機深志險,謂石星大誤東事,孫鑛濫殺不辜,坤顧不言,曲為附會,無大臣節。給事中劉道亨言往年孫丕揚劾張位,位疑疏出坤手,故使士衡劾坤。位奏辨。帝以坤既罷,悉置不問。
chū, kūn àn chá shān xī shí, cháng zhuàn guī fàn tú shuō, nèi shì gòu rù jìn zhōng. zhèng guì fēi yīn jiā shí èr rén, qiě wèi zhì xù, shǔ qí bó fù chéng ēn zhòng kān zhī. shì héng suì hé kūn yīn chéng ēn jìn shū, jié nà gōng yē, bāo cáng huò xīn. kūn chí shū lì biàn. wèi jǐ, yǒu wàng rén wèi guī fàn tú shuō bá, míng yuē yōu wēi hóng yì, lüè yán: kūn zhuàn guī fàn, dú qǔ hàn míng dé hòu zhě, hòu yóu guì rén jìn zhōng gōng, kūn yǐ mèi zhèng guì fēi yě. kūn shū chén tiān xià yōu wēi, wú shì bù yán, dú bù jí jiàn chǔ, yì zì kě jiàn. qí yán jué kuáng dàn, jiāng yǐ hài kūn. dì guī zuì yú shì héng děng, qí shì suì qǐn.
初,坤按察山西時,嘗撰《閨範圖說》,內侍購入禁中。鄭貴妃因加十二人,且為制序,屬其伯父承恩重刊之。士衡遂劾坤因承恩進書,結納宮掖,包藏禍心。坤持疏力辨。未幾,有妄人為《閨範圖說》跋,名曰《憂危竑議》,略言:「坤撰《閨範》,獨取漢明德後者,後由貴人進中宮,坤以媚鄭貴妃也。坤疏陳天下憂危,無事不言,獨不及建儲,意自可見。」其言絕狂誕,將以害坤。帝歸罪於士衡等,其事遂寢。
kūn gāng jiè qiào zhí, liú yì zhèng xué. jū jiā zhī rì, yǔ hòu jìn jiǎng xí. suǒ zhù shù, duō chū xīn yì. chū, zài cháo yǔ lì bù shàng shū sūn pī yáng shàn. hòu pī yáng fù wèi lì bù, lǚ tuī kūn zuǒ dōu yù shǐ wèi dé mìng, yán: chén yǐ bā shí lǎo chén bǎo kūn, jì chén dé qīn jiàn yòng kūn zhī xiào. bù xiào, gān zuò shī jǔ zhī zuì, sǐ qiě wú hàn. yǐ, yòu jiàn tiān xià sān dà xián, shěn lǐ guō zhèng yù, qí yī jí kūn. pī yáng qián hòu tuī jiàn, shū zhì èr shí yú shàng, dì zhōng bù nà. fú wáng fēng guó hé nán, cì zhuāng tián sì wàn qǐng. kūn zài jí, shàng yán: guó chū fēn fēng qīn fān èr shí yǒu sì, cì tián wú zhì wàn qǐng zhě. hé nán yǐ fēng zhōu zhào yī huī zhèng táng chóng lù bā wáng, ruò jiē qǔ yíng sì wàn, zhàn liǎng hé jùn xiàn qiě bàn, xìng shèng míng cái jiǎn. fù yí shū zhí zhèng yán zhī. huì tíng chén yì lì zhēng, dé jiǎn bàn. zú, tiān qǐ chū, zèng xíng bù shàng shū.
坤剛介峭直,留意正學。居家之日,與後進講習。所著述,多出新意。初,在朝與吏部尚書孫丕揚善。後丕揚復為吏部,屢推坤左都御史未得命,言:「臣以八十老臣保坤,冀臣得親見用坤之效。不效,甘坐失舉之罪,死且無憾。」已,又薦天下三大賢,沈鯉、郭正域,其一即坤。丕揚前後推薦,疏至二十餘上,帝終不納。福王封國河南,賜莊田四萬頃。坤在籍,上言:「國初分封親藩二十有四,賜田無至萬頃者。河南已封周、趙、伊、徽、鄭、唐、崇、潞八王,若皆取盈四萬,占兩河郡縣且半,幸聖明裁減。」復移書執政言之。會廷臣亦力爭,得減半。卒,天啟初,贈刑部尚書。
guō zhèng yù, zì měi mìng, jiāng xià rén. wàn lì shí yī nián jìn shì. xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū, yǔ xiū zhuàn táng wén xiàn tóng wèi huáng zhǎng zi jiǎng guān. jiē sān qiān zhì shù zǐ, bù lí jiǎng wéi. měi jiǎng bì, zhū nèi shì chū xiāng yī, wéi èr rén bù jiāo yī yán.
郭正域,字美命,江夏人。萬曆十一年進士。選庶吉士,授編修,與修撰唐文獻同為皇長子講官。皆三遷至庶子,不離講帷。每講畢,諸內侍出相揖,惟二人不交一言。
chū wèi nán jīng jì jiǔ. zhū shēng nà zī xǔ chōng gòng, zhèng yù zòu bà zhī. lǐ chéng liáng sūn yǐ dū du jiù hūn wèi guó xú hóng jī jiā, qí guò wén miào mén, xué lù lǐ wéi jí zhí ér chì zhī. lǐ shì cāng tóu shù shí rén tà dǐ mén, hóng jī yì zhì. zhèng yù yuē: jīn tiān zǐ shàng pí biàn bài xiān shèng, rén chén nǎi zǒu mǎ miào mén wài hū? qiě gōng hóu zǐ dì rù xué xí lǐ, yì guó zi shēng ěr, xué lù fēi chì dū du yě. lìng jiāo xiāng xiè ér bà.
出為南京祭酒。諸生納貲許充貢,正域奏罷之。李成梁孫以都督就婚魏國徐弘基家,騎過文廟門,學錄李維極執而抶之。李氏蒼頭數十人蹋邸門,弘基亦至。正域曰:「今天子尚皮弁拜先聖,人臣乃走馬廟門外乎?且公侯子弟入學習禮,亦國子生耳,學錄非抶都督也。」令交相謝而罷。
sān shí nián, zhēng bài zhān shì, fù wèi dōng gōng jiǎng guān. xuán zhuó lǐ bù yòu shì láng, zhǎng hàn lín yuàn. sān shí yī nián sān yuè, shàng shū féng qí zú, zhèng yù hái shǔ bù shì. xià, miào xiǎng, huì rì shí, zhèng yù yán: lǐ, dāng jì rì shí, shēng wèi shā, zé fèi. shuò dàn yí zhuān jiù rì, jié cháo xiǎng miào. cóng zhī. fāng zé péi sì zhě duō tuō jí. zhèng yù wèi sì shì bù qián, yóu shàng bù gōng sì suǒ zhì. qǐng xià zhào chì lì, dōng zhì dà sì, shàng bì qīn xíng. dì rán zhī, ér bù néng yòng.
三十年,征拜詹事,復為東宮講官。旋擢禮部右侍郎,掌翰林院。三十一年三月,尚書馮琦卒,正域還署部事。夏,廟饗,會日食,正域言:「《禮》,當祭日食,牲未殺,則廢。朔旦宜專救日,詰朝享廟。」從之。方澤陪祀者多託疾。正域謂祀事不虔,由上不躬祀所致。請下詔飭厲,冬至大祀,上必親行。帝然之,而不能用。
chū, zhèng yù zhī rù guǎn yě, shěn yī guàn wèi jiào xí shī. hòu fú què shòu biān xiū, bù zhí dì zǐ lǐ, yī guàn bù néng wú wàng. zhì shì, yī guàn wèi shǒu fǔ, shěn lǐ cì zhī. zhèng yù yǔ lǐ shàn, ér xīn báo yī guàn. huì tái guān shàng rì shí zhàn, yuē: rì cóng shàng shí, zhàn wèi jūn zhī nìng rén yòng zhī, yǐ wáng qí guó. yī guàn nù ér lì zhī, zhèng yù yuē: zǎi xiàng yōu shèng wēi míng, gù bù ruò gǔ shǐ xié? yī guàn wén zhī nù. liǎng huái shuì jiān lǔ bǎo qǐng gěi guān fáng, jiān dū jiāng nán zhè jiāng zhī zào, lǐ chí bù kě, yī guàn nǐ yǔ zhī, zhèng yù yì lì zhēng. qín wáng yǐ dí zǐ yāo wèi shēng, qǐng fēng qí shù zhǎng zi wèi shì zǐ, lǚ zhào qù yì. qián shàng shū féng qí chí bù shàng, zhèng yù yì zhí bù xǔ. wáng fù qǐng fēng qí tā zi wèi jùn wáng, yòu bù kě. yī guàn shǐ dà dāng yǐ shàng mìng xié zhī, zhèng yù bǎng yú mén yuē: qín wáng yǐ zhōng wèi jìn fēng, shù zǐ dāng réng zhōng wèi, bù dé wèi jùn wáng. fēi nián wèi wǔ shí, shù zǐ yì bù dé wèi shì zǐ. yī guàn wú yǐ nán. jí jiàn yì yù duó huáng guāng shēng xǔ lùn lǚ běn shì, yī guàn yǔ zhū gēng jiē běn tóng xiāng yě, yuē: wǒ bèi zài, shuí gǎn duó zhě! zhèng yù yuán bǐ pàn yuē: huáng guāng shēng dāng shì, shì hǎi ruì dāng shā yě. xǔ lùn dāng shì, shì shěn liàn dāng shā yě. lǚ běn dāng shì, shì yān mào qīng zhào wén huá jiē míng chén, bù dāng xuē duó yě. yì shàng, jǔ cháo wěi zhī, ér zú bù xíng.
初,正域之入館也,沈一貫為教習師。後服闋授編修,不執弟子禮,一貫不能無望。至是,一貫為首輔,沈鯉次之。正域與鯉善,而心薄一貫。會台官上日食占,曰:「日從上食,占為君知佞人用之,以亡其國。」一貫怒而詈之,正域曰:「宰相憂盛危明,顧不若瞽史邪?」一貫聞之怒。兩淮稅監魯保請給關防,兼督江南、浙江織造,鯉持不可,一貫擬予之,正域亦力爭。秦王以嫡子夭未生,請封其庶長子為世子,屢詔趣議。前尚書馮琦持不上,正域亦執不許。王復請封其他子為郡王,又不可。一貫使大璫以上命脅之,正域榜於門曰:「秦王以中尉進封,庶子當仍中尉,不得為郡王。妃年未五十,庶子亦不得為世子。」一貫無以難。及建議欲奪黃光升、許論、呂本諡,一貫與朱賡皆本同鄉也,曰:「我輩在,誰敢奪者!」正域援筆判曰:「黃光升當諡,是海瑞當殺也。許論當諡,是沈煉當殺也。呂本當諡,是鄢懋卿、趙文華皆名臣,不當削奪也。」議上,舉朝韙之,而卒不行。
zhèng yù jì jī wǔ yī guàn, yī guàn shēn hàn zhī. huì chǔ wáng huá kuí yǔ zōng rén huá jī děng xiāng jié, zhèng yù fù yǔ yī guàn yì yì, yóu cǐ jǐ dé wēi huò. xiān shì, chǔ gōng wáng dé fèi jí, lóng qìng wǔ nián hōng, yí fù gōng rén hú shì luán shēng zǐ huá kuí huá bì. huò yún nèi guān guō lún yǐ wáng fēi xiōng wáng rú yán qiè yóu jīn méi zǐ wèi huá kuí, fēi zú rén rú sī bèi nú wáng yù zǐ wèi huá bì. yí bīn wāng ruò quán cháng jié zòu zhī, shì xià fǔ àn. wáng fēi chí shén jiān, dé qǐn. wàn lì bā nián, huá kuí sì wáng, huá bì yì fēng xuān huà wáng. zōng rén huá jī zhě, sù qiáng yù wǔ wáng. huá jī qī, rú yán nǚ yě. shì nián qiǎn rén jié huá kuí yì xìng zi yě, bù dāng lì. yī guàn shǔ tōng zhèng shǐ shěn zi mù gé qí shū wù shàng. yuè yú chǔ wáng hé huá jī shū zhì, nǎi shàng zhī. mìng xià bù yì. wèi jǐ, huá jī rù dōu sù tōng zhèng sī yāo jié shí fēng jí huá kuí xíng huì zhuàng, chǔ zōng yǔ míng zhě, fán èr shí jiǔ rén. zi mù jù, zhào huá jī lìng gēng yì yuè rì yǐ shàng. zhǐ bìng xià bù. zhèng yù qǐng chì fǔ àn gōng kān, cóng zhī.
正域既積忤一貫,一貫深憾之。會楚王華奎與宗人華勣等相訐,正域復與一貫異議,由此幾得危禍。先是,楚恭王得廢疾,隆慶五年薨,遺腹宮人胡氏孿生子華奎、華壁。或雲內官郭綸以王妃兄王如言妾尤金梅子為華奎,妃族人如糹孛奴王玉子為華壁。儀賓汪若泉嘗訐奏之,事下撫按。王妃持甚堅,得寢。萬曆八年,華奎嗣王,華壁亦封宣化王。宗人華勣者,素強御忤王。華勣妻,如言女也。是年遣人訐華奎異姓子也,不當立。一貫屬通政使沈子木格其疏勿上。月余楚王劾華勣疏至,乃上之。命下部議。未幾,華勣入都訴通政司邀截實封及華奎行賄狀,楚宗與名者,凡二十九人。子木懼,召華勣令更易月日以上。旨並下部。正域請敕撫按公勘,從之。
chū, yī guàn shǔ zhèng yù wú yán tōng zhèng sī nì shū shì. jí huá jī shū shàng, zhèng yù zhǔ xíng kān. yī guàn yán qīn wáng bù dāng kān, dàn dāng tǐ fǎng. zhèng yù yuē: shì guān zōng shì, tái jiàn dāng yì yán zhī. yī guàn wēi xiào yuē: tái jiàn duàn bù yán yě. jí dì cóng kān yì, chǔ wáng jù, fèng bǎi jīn wèi zhèng yù shòu, qiě shǔ wú jìng chǔ shì, dāng chóu wàn jīn, zhèng yù yán jù zhī. yǐ ér hú guǎng xún fǔ zhào kě huái xún àn yīng cháo qīng kān shàng, yán xiáng shěn wú zuǒ yàn, ér wáng shì chí zhī jiān, zhū jùn zhǔ xiàn zhǔ zé yún wǎng zhī zhēn wěi, qǐ tè qiǎn guān zài wèn. zhào gōng qīng zá yì yú xī què mén, rì yàn nǎi bà. yì zhě sān shí qī rén, gè jù yī dān, yán rén rén shū. lǐ tíng jī yǐ zuǒ shì láng dài zhèng yù shǔ bù shì, zhèng yù yù jǐn lù zhū rén yì, tíng jī yǐ cí tài fán, xiān cuō qí yào yǐ shàng. yī guàn suì sǒu gěi shì zhōng yáng yīng wén yù shǐ kāng pī yáng hé lǐ bù yōng è qún yì, bù yǐ shí wén. zhèng yù shū biàn, qiě fā zi mù nì shū yī guàn zǔ kān jí chǔ wáng kuì yí zhuàng. yī guàn yì huì, wèi zhèng yù qiǎn jiā rén dǎo huá jī shàng shū, yì lìng chǔ wáng bì wèi tīng kān, sī bì huá jī.
初,一貫屬正域毋言通政司匿疏事。及華勣疏上,正域主行勘。一貫言親王不當勘,但當體訪。正域曰:「事關宗室,台諫當亦言之。」一貫微笑曰:「台諫斷不言也。」及帝從勘議,楚王懼,奉百金為正域壽,且屬毋竟楚事,當酬萬金,正域嚴拒之。已而湖廣巡撫趙可懷、巡按應朝卿勘上,言詳審無左驗,而王氏持之堅,諸郡主縣主則雲「罔知真偽」,乞特遣官再問。詔公卿雜議於西闕門,日晏乃罷。議者三十七人,各具一單,言人人殊。李廷機以左侍郎代正域署部事,正域欲盡錄諸人議,廷機以辭太繁,先撮其要以上。一貫遂嗾給事中楊應文、御史康丕揚劾禮部壅閼群議,不以實聞。正域疏辨,且發子木匿疏、一貫阻勘及楚王饋遺狀。一貫益恚,謂正域遣家人導華勣上疏,議令楚王避位聽勘,私庇華勣。
dāng shì shí, zhèng yù yòu zōng rén, dà xué shì shěn lǐ yòu zhèng yù, shàng shū zhào shì qīng xiè jié jì jiǔ huáng rǔ liáng zé yòu chǔ wáng. gěi shì zhōng qián mèng gāo suì xī yī guàn zhǐ lùn zhèng yù, cí lián cì fǔ lǐ. yīng wén yòu yán zhèng yù fù mào cháng chī rǔ yú chǔ gōng wáng, gù zhèng yù yīn shì xiàn zhī. zhèng yù shū biàn, liú zhōng bù bào. yī guàn lǐ yǐ chǔ shì jiē qiú qù, tíng jī fù qǐng zài wèn. dì yǐ wáng sì wèi èr shí yú nián, hé zhì jīn shǐ fā, qiě fú jié qī zhèng, bù zú píng, suì bà chǔ shì wù àn. zhèng yù sì shū qǐ xiū qù. chǔ wáng jì dé ān, suì zòu hé zhèng yù, dà lüè rú yīng wén yán qiě jié qí bù fǎ shù shì, qǐng chǐ zhèng yù guān. zhào xià bù yuàn jí yì. tíng jī wēi cì zhèng yù, ér wèi qí yǐ qù, kě wú kē qiú. gěi shì zhōng zhāng wèn dá zé wèi fān wáng yù jìn tuì dà chén, bù kě xùn, nǎi bù zuì zhèng yù, ér lìng xún àn yù shǐ kān wáng suǒ jié yǐ wén.
當是時,正域右宗人,大學士沈鯉右正域,尚書趙世卿、謝杰、祭酒黃汝良則右楚王。給事中錢夢皋遂希一貫指論正域,詞連次輔鯉。應文又言正域父懋嘗笞辱於楚恭王,故正域因事陷之。正域疏辨,留中不報。一貫、鯉以楚事皆求去,廷機復請再問。帝以王嗣位二十餘年,何至今始發,且夫訐妻證,不足憑,遂罷楚事勿按。正域四疏乞休去。楚王既得安,遂奏劾正域,大略如應文言;且訐其不法數事,請褫正域官。詔下部院集議。廷機微刺正域,而謂其已去,可無苛求。給事中張問達則謂藩王欲進退大臣,不可訓,乃不罪正域,而令巡按御史勘王所訐以聞。
é ér yāo shū shì qǐ. yī guàn yǐ lǐ yǔ jǐ dì xiāng bī, ér zhèng yù xīn bà, yīn shì xiàn zhī, zé liǎng rén bì děi zhòng huò, nǎi wèi dì yán chén xià yǒu yù xiāng qīng zhě wèi zhī. gài wēi yǐn qí duān, yǐ dòng dì yì. wáng hé, jǐn yī wèi dū du wáng zhī zhēn děng sì rén yǐ yāo shū yǒu míng, zhǐ qí tóng guān zhōu jiā qìng wèi zhī. dōng chǎng yòu bǔ huò yāo rén jiǎo shēng guāng. xún chéng yù shǐ kāng pī yáng wèi shēng guāng sòng yuān, yán yāo shū chǔ shì tóng yī gēn dǐ, qǐng shǎo huǎn qí yù, zéi xiōng dì kě shòu shǒu què xià. yì zhǐ zhèng yù jí qí xiōng guó zi jiān chéng zhèng wèi. dì nù, yǐ wèi bì fǎn zéi, chú qí míng. yī guàn lì jiù shǐ miǎn. pī yáng nǎi xiān hòu bǔ sēng rén dá guān yī zhě shěn lìng yù děng, ér tóng zhī hú huà zé gào yāo shū chū jiào guān ruǎn míng qīng shǒu. wèi jǐ, chǎng wèi yòu bǔ kě yí zhě yī rén yuē máo shàng wén. shù rì jiān láng dāng páng wǔ, dū chéng rén rén zì wēi. jiā qìng děng jiē xià zhào yù. jiā qìng xuán yǐ zhì wú yàn, lìng gé rèn huí jí. lìng yù gù cháng wǎng lái zhèng yù jiā, dá guān yì shí shí yóu guì rén mén, cháng wèi zhèng yù suǒ bàng zhú, shàng wén zé zhèng yù pū yě. yī guàn pī yáng děng yù zì shù rén kǒu yǐn zhèng yù, ér huà suǒ jié ruǎn míng qīng, zé qián mèng gāo xù. mèng gāo dà huì, shàng shū xiǎn gōng zhèng yù, yán: yāo shū kān bō, bù xiān bù hòu, shì zài chǔ wáng shū rù zhī shí. gài zhèng yù nǎi shěn lǐ mén tú, ér shěn lìng yù zhě, zhèng yù shí kè, hú huà yòu qí tóng xiāng tóng nián, qún jiān jié wèi sǐ dǎng. qǐ qióng zhì gēn běn, dìng zhèng yù luàn chǔ shǒu è zhī zuì, lēi lǐ xián zhù. dì lìng zhèng yù hái jí tīng kān, jí yán xùn zhū suǒ bǔ zhě. dá guān kǎo sǐ, lìng yù yì jǐ sǐ, jiē bù chéng. fǎ sī pò huà yǐn zhèng yù jí guī dé. guī dé, lǐ suǒ jū xiàn yě. huà dà hū yuē: míng qīng, wǒ chóu yě, gù jié zhī. zhèng yù jǔ jìn shì èr shí nián bù tōng wèn, hé yóu tóng zuò yāo shū? wǒ yì bù zhī shuí wèi guī dé zhě. dì zhī huà wǎng, shì zhī.
俄而妖書事起。一貫以鯉與己地相逼,而正域新罷,因是陷之,則兩人必得重禍,乃為帝言臣下有欲相傾者為之。蓋微引其端,以動帝意。亡何,錦衣衛都督王之禎等四人以妖書有名,指其同官周嘉慶為之。東廠又捕獲妖人皦生光。巡城御史康丕揚為生光訟冤,言妖書、楚事同一根柢,請少緩其獄,賊兄弟可授首闕下。意指正域及其兄國子監丞正位。帝怒,以為庇反賊,除其名。一貫力救始免。丕揚乃先後捕僧人達觀、醫者沈令譽等,而同知胡化則告妖書出教官阮明卿手。未幾,廠衛又捕可疑者一人曰毛尚文。數日間鋃鐺旁午,都城人人自危。嘉慶等皆下詔獄。嘉慶旋以治無驗,令革任回籍。令譽故嘗往來正域家,達觀亦時時游貴人門,嘗為正域所搒逐,尚文則正域仆也。一貫、丕揚等欲自數人口引正域,而化所訐阮明卿,則錢夢皋婿。夢皋大恚,上疏顯攻正域,言:「妖書刊播,不先不後,適在楚王疏入之時。蓋正域乃沈鯉門徒,而沈令譽者,正域食客,胡化又其同鄉同年,群奸結為死黨。乞窮治根本,定正域亂楚首惡之罪,勒鯉閒住。」帝令正域還籍聽勘,急嚴訊諸所捕者。達觀拷死,令譽亦幾死,皆不承。法司迫化引正域及歸德。歸德,鯉所居縣也。化大呼曰:「明卿,我仇也,故訐之。正域舉進士二十年不通問,何由同作妖書?我亦不知誰為歸德者。」帝知化枉,釋之。
dū du chén rǔ zhōng lüè xùn shàng wén, suì fā zú wéi zhèng yù zhōu yú yáng cūn, jǐn bǔ ǎo bì jí yōng shū zhě nán nǚ shí wǔ rén, yǔ shēng guāng zá zhì, zhōng wú suǒ de. rǔ zhōng yǐ jǐn yī gào shēn yòu shàng wén yuē: néng gào zéi, jí dé zhī. lìng yǐn lìng yù, qiě yǐ rǔ ǎo gōng shì shí suì nǚ wèi zhēng. bǐ huì xùn, dōng chǎng tài jiān chén jǔ jié nǚ yuē: rǔ jiàn yāo shū bǎn yǒu jǐ? yuē: yíng wū. jǔ xiào yuē: yāo shū jǐn èr sān zhǐ, bǎn gù yíng wū xié? jié shàng wén yuē: lìng yù yǔ rǔ kān shū hé rì? shàng wén yuē: shí yī yuè shí liù rì. róng zhèng shàng shū wáng shì yáng yuē yāo shū yǐ chū shí rì huò, ér shí liù rì yòu kān, jiāng yǒu liǎng yāo shū xié? kǎo shēng guāng qī qiè jí shí suì ér, yǐ zhēn cì zhǐ zhǎo, bì yù yǐn zhèng yù, jiē bù yīng. shēng guāng yǎng shì mèng gāo pī yáng, dà mà yuē: sǐ zé sǐ ěr, nài hé jiào wǒ yíng xiàng gōng zhǐ, wàng yǐn guō shì láng hū? dōu yù shǐ wēn chún děng lì chí zhī, shì jiàn jiě, rán yóu bù néng jù yù.
都督陳汝忠掠訊尚文,遂發卒圍正域舟於楊村,盡捕媼婢及傭書者男女十五人,與生光雜治,終無所得。汝忠以錦衣告身誘尚文曰:「能告賊,即得之。」令引令譽,且以乳媼龔氏十歲女為徵。比會訊,東廠太監陳矩詰女曰:「汝見妖書版有幾?」曰:「盈屋。」矩笑曰:「妖書僅二三紙,版顧盈屋邪?」詰尚文曰:「令譽語汝刊書何日?」尚文曰:「十一月十六日。」戎政尚書王世揚曰;「妖書以初十日獲,而十六日又刊,將有兩妖書邪?」拷生光妻妾及十歲兒,以針刺指爪,必欲引正域,皆不應。生光仰視夢皋、丕揚,大罵曰:「死則死耳,奈何教我迎相公指,妄引郭侍郎乎?」都御史溫純等力持之,事漸解,然猶不能具獄。
guāng zōng zài dōng gōng, shù yǔ jìn shì yuē: hé wèi yù shā wǒ hǎo jiǎng guān? zhū rén wén zhī jiē jù. zhān shì táng wén xiàn xié qí liáo yáng dào bīn děng yì yī guàn zhēng zhī, lǐ tíng jī yì lì wèi zhī dì, yù yì jiě. xíng bù shàng shū xiāo dà hēng jù yuán shū, yóu yù zuò zhèng yù. láng zhōng wáng shù gǔ dǐ gǎo yú dì, dà hēng nǎi zhǐ. suì zuò shēng guāng jí xíng, shì zhū bō jí zhě, ér zhèng yù huò miǎn. fāng yù jí shí, luó zú wéi lǐ shě jí zhèng yù zhōu, líng tuò dá dàn. yòu shēng yán zhèng yù qiě dǎi, pò shǐ zì cái. zhèng yù yuē: dà chén yǒu zuì, dāng fú shī dū shì, ān néng zì píng yě wài? jì ér xìng wú shì, nǎi guī. guī sān nián, xún àn yù shǐ shǐ xué qiān kān shàng chǔ wáng suǒ jié shì, wú zhuàng. gěi shì gù shì qí yīn qǐng zhào hái zhèng yù, bù bào.
光宗在東宮,數語近侍曰:「何為欲殺我好講官?」諸人聞之皆懼。詹事唐文獻偕其僚楊道賓等詣一貫爭之,李廷機亦力為之地,獄益解。刑部尚書蕭大亨具爰書,猶欲坐正域。郎中王述古抵稿於地,大亨乃止。遂坐生光極刑,釋諸波及者,而正域獲免。方獄急時,邏卒圍鯉舍及正域舟,鈴柝達旦。又聲言正域且逮,迫使自裁。正域曰:「大臣有罪,當伏屍都市,安能自屏野外?」既而幸無事,乃歸。歸三年,巡按御史史學遷勘上楚王所訐事,無狀。給事顧士琦因請召還正域,不報。
zhèng yù bó tōng zài jí, yǒng yú rèn shì, yǒu jīng jì dà lüè, zì shǒu jiè rán, gù rén wàng guī zhī. è yú quán xiāng, suì bù fù qǐ, jiā jū shí nián zú. hòu sì nián, zèng lǐ bù shàng shū. guāng zōng yí zhào, jiā ēn jiù xué, zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì wén yì, guān qí zi zhōng shū shè rén.
正域博通載籍,勇於任事,有經濟大略,自守介然,故人望歸之。扼於權相,遂不復起,家居十年卒。後四年,贈禮部尚書。光宗遺詔,加恩舊學,贈太子少保,諡文毅,官其子中書舍人。
zàn yuē: hǎi ruì bǐng gāng jìn zhī xìng, zhuàng zhí zì suì, gài kě xī fēng hàn jí àn sòng bāo zhěng. kǔ jié zì lì, chéng wèi rén suǒ nán néng. qiū shùn lǚ kūn, suī fēi ruì pǐ, ér zhǐ chén shí zhèng, bǐng bǐng záo záo, gěng liàng yǒu zú chēng zhě. guō zhèng yù chí chǔ yù, yǔ zhí zhèng yì qù, xiǎn nán hū fā, qín ér hòu miǎn, wēi yǐ zāi! yǐ yāo shū shì yǔ kūn xiāng shǒu wěi, gù bìng zhe yān.
贊曰:海瑞秉剛勁之性,戇直自遂,蓋可希風漢汲黯、宋包拯。苦節自厲,誠為人所難能。丘橓、呂坤,雖非瑞匹,而指陳時政,炳炳鑿鑿,鯁亮有足稱者。郭正域持楚獄,與執政異趣,險難忽發,慬而後免,危矣哉!以妖書事與坤相首尾,故並著焉。