hǎi ruì hé yǐ shàng qiū shùn lǚ kūn guō zhèng yù
海瑞(何以尚) 丘橓 吕坤 郭正域
hǎi ruì, zì rǔ xián, qióng shān rén. jǔ xiāng shì. rù dōu, jí fú quē shàng píng lí cè, yù kāi dào zhì xiàn, yǐ jìng xiāng tǔ. shí zhě zhuàng zhī. shǔ nán píng jiào yù. yù shǐ yì xué gōng, shǔ lì xián fú yè, ruì dú cháng yī, yuē:" tái yè dāng yǐ shǔ lǐ, cǐ táng, shī zhǎng jiào shì dì, bù dàng qū." qiān chún ān zhī xiàn. bù páo tuō sù, lìng lǎo pú yì shū zì jǐ. zǒng dū hú zōng xiàn cháng yǔ rén yuē:" zuó wén hǎi lìng wèi mǔ shòu, shì ròu èr jīn yǐ." zōng xiàn zi guò chún ān, nù yì lì, dào xuán zhī. ruì yuē:" nǎng hú gōng àn bù, lìng suǒ guò wú gōng zhāng. jīn qí xíng zhuāng shèng, bì fēi hú gōng zǐ." fā guàn jīn shù qiān, nà zhī kù, chí gào zōng xiàn, zōng xiàn wú yǐ zuì. dōu yù shǐ yān mào qīng xíng bù guò, gōng jù shén báo, kàng yán yì xiǎo bù zú róng chē mǎ. mào qīng huì shén. rán sù wén ruì míng, wèi liǎn wēi qù, ér shǔ xún yán yù shǐ yuán chún lùn ruì jí cí xī zhī xiàn huò yǔ xiá. yǔ xiá, shàng shū tāo zi, yì kàng zhí bù chǎn mào qīng zhě yě. shí ruì yǐ zhuó jiā xīng tōng pàn, zuò zhé xīng guó zhōu pàn guān. jiǔ zhī, lù guāng zǔ wéi wén xuǎn, zhuó ruì hù bù zhǔ shì.
海瑞,字汝贤,琼山人。举乡试。入都,即伏阙上《平黎策》,欲开道置县,以靖乡土。识者壮之。署南平教谕。御史诣学宫,属吏咸伏谒,瑞独长揖,曰:“台谒当以属礼,此堂,师长教士地,不当屈。”迁淳安知县。布袍脱粟,令老仆艺蔬自给。总督胡宗宪尝语人曰:“昨闻海令为母寿,市肉二斤矣。”宗宪子过淳安,怒驿吏,倒悬之。瑞曰:“曩胡公按部,令所过毋供张。今其行装盛,必非胡公子。”发雚金数千,纳之库,驰告宗宪,宗宪无以罪。都御史鄢懋卿行部过,供具甚薄,抗言邑小不足容车马。懋卿恚甚。然素闻瑞名,为敛威去,而属巡盐御史袁淳论瑞及慈谿知县霍与瑕。与瑕,尚书韬子,亦抗直不谄懋卿者也。时瑞已擢嘉兴通判,坐谪兴国州判官。久之,陆光祖为文选,擢瑞户部主事。
shí shì zōng xiǎng guó rì jiǔ, bù qīn cháo, shēn jū xī yuàn, zhuān yì zhāi jiào. dū fǔ dà lì zhēng shàng fú ruì, lǐ guān zhé biǎo hè. tíng chén zì yáng zuì yáng jué dé zuì hòu, wú gǎn yán shí zhèng zhě. sì shí wǔ nián èr yuè, ruì dú shàng shū yuē:
时世宗享国日久,不亲朝,深居西苑,专意斋醮。督抚大吏争上符瑞,礼官辄表贺。廷臣自杨最、杨爵得罪后,无敢言时政者。四十五年二月,瑞独上疏曰:
chén wén jūn zhě tiān xià chén mín wàn wù zhī zhǔ yě, qí rèn zhì zhòng. yù chēng qí rèn, yì wéi yǐ zé jì chén gōng, shǐ jìn yán ér yǐ. chén qǐng pī lì gān dǎn, wèi bì xià chén zhī.
臣闻君者天下臣民万物之主也,其任至重。欲称其任,亦惟以责寄臣工,使尽言而已。臣请披沥肝胆,为陛下陈之。
xī hàn wén dì xián zhǔ yě, jiǎ yì yóu tòng kū liú tì ér yán. fēi kē zé yě, yǐ wén dì xìng rén ér jìn róu, suī yǒu jí mín zhī měi, jiāng bù miǎn yú dài fèi, cǐ yì suǒ dà lǜ yě. bì xià tiān zī yīng duàn, guò hàn wén yuǎn shén. rán wén dì néng chōng qí rén shù zhī xìng, jié yòng ài rén, shǐ tiān xià guàn xiǔ sù chén, jǐ zhì xíng cuò. bì xià zé ruì jīng wèi jiǔ, wàng niàn qiān zhī ér qù, fǎn gāng míng zhī zhì ér wù yòng zhī. zhì wèi xiá jǔ kě dé, yī yì xiū zhēn, jié mín zhī gāo, làn xìng tǔ mù, èr shí yú nián bù shì cháo, fǎ jì chí yǐ. shù nián tuī guǎng shì lì, míng qì làn yǐ. èr wáng bù xiāng jiàn, rén yǐ wéi báo yú fù zǐ. yǐ cāi yí fěi bàng lù rǔ chén xià, rén yǐ wéi báo yú jūn chén. lè xī yuàn ér bù fǎn, rén yǐ wéi báo yú fū fù. lì tān guān héng, mín bù liáo shēng, shuǐ hàn wú shí, dào zéi zī chì. bì xià shì sī jīn rì tiān xià, wèi hé rú hū?
昔汉文帝贤主也,贾谊犹痛哭流涕而言。非苛责也,以文帝性仁而近柔,虽有及民之美,将不免于怠废,此谊所大虑也。陛下天资英断,过汉文远甚。然文帝能充其仁恕之性,节用爱人,使天下贯朽粟陈,几致刑措。陛下则锐精未久,妄念牵之而去,反刚明之质而误用之。至谓遐举可得,一意修真,竭民脂膏,滥兴土木,二十余年不视朝,法纪弛矣。数年推广事例,名器滥矣。二王不相见,人以为薄于父子。以猜疑诽谤戮辱臣下,人以为薄于君臣。乐西苑而不返,人以为薄于夫妇。吏贪官横,民不聊生,水旱无时,盗贼滋炽。陛下试思今日天下,为何如乎?
ěr zhě yán sōng bà xiāng, shì fān jí xíng, yī shí chà kuài rén yì. rán sōng bà zhī hòu, yóu sōng wèi xiāng zhī qián ér yǐ, shì fēi shén qīng míng yě, bù jí hàn wén dì yuǎn shén. gài tiān xià zhī rén bù zhí bì xià jiǔ yǐ. gǔ zhě rén jūn yǒu guò, lài chén gōng kuāng bì. jīn nǎi xiū zhāi jiàn jiào, xiāng shuài jìn xiāng, xiān táo tiān yào, tóng cí biǎo hè. jiàn gōng zhù shì, zé jiāng zuò jié lì jīng yíng gòu xiāng shì bǎo, zé dù zhī chāi qiú sì chū. bì xià wù jǔ zhī, ér zhū chén wù shùn zhī, wú yī rén kěn wèi bì xià zhèng yán zhě, yú zhī shén yě. rán kuì xīn něi qì, tuì yǒu hòu yán, qī jūn zhī zuì hé rú!
迩者严嵩罢相,世蕃极刑,一时差快人意。然嵩罢之后,犹嵩未相之前而已,世非甚清明也,不及汉文帝远甚。盖天下之人不直陛下久矣。古者人君有过,赖臣工匡弼。今乃修斋建醮,相率进香,仙桃天药,同辞表贺。建宫筑室,则将作竭力经营;购香市宝,则度支差求四出。陛下误举之,而诸臣误顺之,无一人肯为陛下正言者,谀之甚也。然愧心馁气,退有后言,欺君之罪何如!
fū tiān xià zhě, bì xià zhī jiā, rén wèi yǒu bù gù qí jiā zhě, nèi wài chén gōng jiē suǒ yǐ diàn bì xià zhī jiā ér pán shí zhī zhě yě. yī yì xiū zhēn, shì bì xià zhī xīn huò. guò yú kē duàn, shì bì xià zhī qíng piān. ér wèi bì xià bù gù qí jiā, rén qíng hū? zhū chén xùn sī fèi gōng, dé yī guān duō yǐ qī bài, duō yǐ bù shì shì bài, shí yǒu bù zú dāng bì xià yì zhě. qí bù rán zhě, jūn xīn chén xīn ǒu bù xiāng zhí yě, ér suì wèi bì xià yàn bó chén gōng, shì yǐ jù jiàn. zhí yī èr zhī bù dàng, yí qiān bǎi zhī jiē rán, xiàn bì xià yú guò jǔ, ér tián bù zhī guài, zhū chén zhī zuì dà yǐ. jì yuē" shàng rén yí zé bǎi xìng huò, xià nán zhī zé jūn zhǎng láo", cǐ zhī wèi yě.
夫天下者,陛下之家,人未有不顾其家者,内外臣工皆所以奠陛下之家而磐石之者也。一意修真,是陛下之心惑。过于苛断,是陛下之情偏。而谓陛下不顾其家,人情乎?诸臣徇私废公,得一官多以欺败,多以不事事败,实有不足当陛下意者。其不然者,君心臣心偶不相值也,而遂谓陛下厌薄臣工,是以拒谏。执一二之不当,疑千百之皆然,陷陛下于过举,而恬不知怪,诸臣之罪大矣。《记》曰“上人疑则百姓惑,下难知则君长劳”,此之谓也。
qiě bì xià zhī wù duō yǐ, qí dà duān zài yú zhāi jiào. zhāi jiào suǒ yǐ qiú cháng shēng yě. zì gǔ shèng xián chuí xùn, xiū shēn lì mìng yuē" shùn shòu qí zhèng" yǐ, wèi wén yǒu suǒ wèi cháng shēng zhī shuō. yáo shùn yǔ tāng wén wǔ, shèng zhī shèng yě, wèi néng jiǔ shì, xià zhī yì wèi jiàn fāng wài shì zì hàn táng sòng zhì jīn cún zhě. bì xià shòu shù yú táo zhòng wén, yǐ shī chēng zhī. zhòng wén zé jì sǐ yǐ, bǐ bù cháng shēng, ér bì xià hé dú qiú zhī? zhì yú xiān táo tiān yào, guài wàng yóu shén. xī sòng zhēn zōng dé tiān shū yú gān yòu shān, sūn shì yuē:" tiān hé yán zāi? qǐ yǒu shū yě!" táo bì cǎi ér hòu dé, yào bì zhì ér hòu chéng. jīn wú gù huò cǐ èr wù, shì yǒu zú ér xíng yé? yuē tiān cì zhě, yǒu shǒu zhí ér fù zhī yé? cǐ zuǒ yòu jiān rén, zào wèi wàng dàn yǐ qī bì xià, ér bì xià wù xìn zhī, yǐ wéi shí rán, guò yǐ.
且陛下之误多矣,其大端在于斋醮。斋醮所以求长生也。自古圣贤垂训,修身立命曰“顺受其正”矣,未闻有所谓长生之说。尧、舜、禹、汤、文、武,圣之盛也,未能久世,下之亦未见方外士自汉、唐、宋至今存者。陛下受术于陶仲文,以师称之。仲文则既死矣,彼不长生,而陛下何独求之?至于仙桃天药,怪妄尤甚。昔宋真宗得天书于乾祐山,孙奭曰:“天何言哉?岂有书也!”桃必采而后得,药必制而后成。今无故获此二物,是有足而行耶?曰天赐者,有手执而付之耶?此左右奸人,造为妄诞以欺陛下,而陛下误信之,以为实然,过矣。
bì xià jiāng wèi xuán xíng shǎng yǐ dū zé chén xià, zé fēn lǐ yǒu rén, tiān xià wú bù kě zhì, ér xiū zhēn wèi wú hài yǐ hū? tài jiǎ yuē:" yǒu yán nì yú rǔ xīn, bì qiú zhū dào yǒu yán xùn yú rǔ zhì, bì qiú zhū fēi dào." yòng rén ér bì yù qí wéi yán mò wéi, cǐ bì xià zhī jì zuǒ yě. jì guān yán sōng, yǒu yī bù shùn bì xià zhě hū? xī wèi tóng xīn, jīn wèi lù shǒu yǐ. liáng cái shǒu dào shǒu guān, bì xià yǐ wéi nì zhě yě, lì rèn yǒu shēng, guān hù bù zhě zhì jīn shǒu chēng zhī. rán zhū chén níng wèi sōng zhī shùn, bù wéi cái zhī nì, dé fēi yǒu yǐ kuī bì xià zhī wēi, ér qián wèi qū bì hū? jí bì xià yì hé lì yú shì.
陛下将谓悬刑赏以督责臣下,则分理有人,天下无不可治,而修真为无害已乎?太甲曰:“有言逆于汝心,必求诸道;有言逊于汝志,必求诸非道。”用人而必欲其唯言莫违,此陛下之计左也。既观严嵩,有一不顺陛下者乎?昔为同心,今为戮首矣。梁材守道守官,陛下以为逆者也,历任有声,官户部者至今首称之。然诸臣宁为嵩之顺,不为材之逆,得非有以窥陛下之微,而潜为趋避乎?即陛下亦何利于是。
bì xià chéng zhī zhāi zhāi wú yì, yī dàn fān rán huǐ wù, rì yù zhèng cháo, yǔ zǎi xiàng shì cóng yán guān jiǎng qiú tiān xià lì hài, xǐ shù shí nián zhī jī wù, zhì shēn yú yáo shùn yǔ tāng wén wǔ zhī jiān, shǐ zhū chén yì dé zì xǐ shù shí nián ā jūn zhī chǐ, zhì qí shēn yú gāo kuí yī fù zhī liè, tiān xià hé yōu bù zhì, wàn shì hé yōu bù lǐ. cǐ zài bì xià yī zhèn zuò jiān ér yǐ. shì cǐ bù wéi, ér qiē qiē yú qīng jǔ dù shì, bì jīng láo shén, yǐ qiú zhī yú xì fēng bǔ yǐng máng rán bù kě zhī zhī yù, chén jiàn láo kǔ zhōng shēn, ér zhōng yú wú suǒ chéng yě. jīn dà chén chí lù ér hǎo yú, xiǎo chén wèi zuì ér jié shé, chén bù shèng fèn hèn. shì yǐ mào sǐ, yuàn jǐn qū qū, wéi bì xià chuí tīng yān.
陛下诚知斋斋无益,一旦翻然悔悟,日御正朝,与宰相、侍从、言官讲求天下利害,洗数十年之积误,置身于尧、舜、禹、汤、文、武之间,使诸臣亦得自洗数十年阿君之耻,置其身于皋、夔、伊、傅之列,天下何忧不治,万事何忧不理。此在陛下一振作间而已。释此不为,而切切于轻举度世,敝精劳神,以求之于系风捕影、茫然不可知之域,臣见劳苦终身,而终于无所成也。今大臣持禄而好谀,小臣畏罪而结舌,臣不胜愤恨。是以冒死,愿尽区区,惟陛下垂听焉。
dì dé shū, dà nù, dǐ zhī dì, gù zuǒ yòu yuē:" qù zhí zhī, wú shǐ de dùn!" huàn guān huáng jǐn zài cè yuē:" cǐ rén sù yǒu chī míng. wén qí shàng shū shí, zì zhī chù wǔ dāng sǐ, shì yī guān, jué qī zǐ, dài zuì yú cháo, tóng pú yì bēn sàn wú liú zhě, shì bù dùn yě." dì mò rán. shǎo qǐng fù qǔ dú zhī, rì zài sān, wèi gǎn dòng tài xī, liú zhōng zhě shù yuè. cháng yuē:" cǐ rén kě fāng bǐ gàn, dì zhèn fēi zhòu ěr." huì dì yǒu jí, fán mèn bù lè, zhào gé chén xú jiē yì nèi chán, yīn yuē:" hǎi ruì yán jù shì. zhèn jīn bìng jiǔ, ān néng shì shì." yòu yuē:" zhèn bù zì jǐn xī, zhì cǐ jí kùn. shǐ zhèn néng chū yù biàn diàn, qǐ shòu cǐ rén gòu lì yé?" suì dǎi ruì xià zhào yù, jiū zhǔ shǐ zhě. xún yí xíng bù, lùn sǐ. yù shàng, réng liú zhōng. hù bù sī wù hé yǐ shàng zhě, chuāi dì wú shā ruì yì, shū qǐng shì zhī. dì nù, mìng jǐn yī wèi zhàng zhī bǎi, gù zhào yù, zhòu yè bàng xùn. yuè èr yuè, dì bēng, mù zōng lì, liǎng rén bìng huò shì.
帝得疏,大怒,抵之地,顾左右曰:“趣执之,无使得遁!”宦官黄锦在侧曰:“此人素有痴名。闻其上疏时,自知触忤当死,市一棺,诀妻子,待罪于朝,僮仆亦奔散无留者,是不遁也。”帝默然。少顷复取读之,日再三,为感动太息,留中者数月。尝曰:“此人可方比干,第朕非纣耳。”会帝有疾,烦懑不乐,召阁臣徐阶议内禅,因曰:“海瑞言俱是。朕今病久,安能视事。”又曰:“朕不自谨惜,致此疾困。使朕能出御便殿,岂受此人诟詈耶?”遂逮瑞下诏狱,究主使者。寻移刑部,论死。狱上,仍留中。户部司务何以尚者,揣帝无杀瑞意,疏请释之。帝怒,命锦衣卫杖之百,锢诏狱,昼夜搒讯。越二月,帝崩,穆宗立,两人并获释。
dì chū bēng, wài tíng duō wèi zhī. tí láo zhǔ shì wén zhuàng, yǐ ruì qiě jiàn yòng, shè jiǔ zhuàn kuǎn zhī. ruì zì yí dāng fù xī shì, zì yǐn dàn, bù gù. zhǔ shì yīn fù ěr yǔ:" gōng chē shì yàn jià, xiān shēng jīn jí chū dà yòng yǐ." ruì yuē:" xìn rán hū?" jí dà tòng, jǐn ǒu chū suǒ yǐn shí, yǔn jué yú dì, zhōng yè kū bù jué shēng. jì shì, fù gù guān. é gǎi bīng bù. zhuó shàng bǎo chéng, diào dà lǐ.
帝初崩,外庭多未知。提牢主事闻状,以瑞且见用,设酒馔款之。瑞自疑当赴西市,恣饮啖,不顾。主事因附耳语:“宫车适晏驾,先生今即出大用矣。”瑞曰:“信然乎?”即大恸,尽呕出所饮食,陨绝于地,终夜哭不绝声。既释,复故官。俄改兵部。擢尚宝丞,调大理。
lóng qìng yuán nián, xú jiē wèi yù shǐ liú kāng suǒ hé, ruì yán:" jiē shì xiān dì, wú néng jiù yú shén xiān tǔ mù zhī wù, wèi wēi bǎo wèi, chéng yì yǒu zhī. rán zì zhí zhèng yǐ lái, yōu qín guó shì, xiū xiū yǒu róng, yǒu zú duō zhě. kāng nǎi gān xīn yīng quǎn, bǔ shì shàn lèi, qí zuì yòu fú yú gāo gǒng." rén wěi qí yán.
隆庆元年,徐阶为御史刘康所劾,瑞言:“阶事先帝,无能救于神仙土木之误,畏威保位,诚亦有之。然自执政以来,忧勤国事,休休有容,有足多者。康乃甘心鹰犬,捕噬善类,其罪又浮于高拱。”人韪其言。
lì liǎng jīng zuǒ yòu tōng zhèng. sān nián xià, yǐ yòu qiān dōu yù shǐ xún fǔ yìng tiān shí fǔ. shǔ lì dàn qí wēi, mò zhě duō zì miǎn qù. yǒu shì jiā zhū dān qí mén, wén ruì zhì, yǒu zhī. zhōng rén jiān zhī zào zhě, wèi jiǎn yú cóng. ruì ruì yì xīng gé, qǐng jùn wú sōng bái máo, tōng liú rù hǎi, mín lài qí lì. sù jí dà hù jiān bìng, lì cuī háo qiáng, fǔ qióng ruò. pín mín tián rù yú fù shì zhě, lǜ duó hái zhī. xú jiē bà xiàng lǐ jū, àn wèn qí jiā wú shǎo dài. xià lìng biāo fā líng lì, suǒ sī zhuì zhuì fèng xíng, háo yǒu lì zhě zhì cuàn tā jùn yǐ bì. ér jiān mín duō chéng jī gào jié, gù jiā dà xìng shí yǒu bèi wū fù qū zhě. yòu cái jié yóu chuán rǒng fèi. shì dài fū chū qí jìng lǜ bù dé gōng dùn, yóu shì yuàn pō xìng. dōu jǐ shì zhōng shū huà lùn ruì, zhì bù dá zhèng tǐ, yí yǐ nán jīng qīng zhì chù zhī, dì yóu yōu zhào jiǎng ruì. yǐ ér jǐ shì zhōng dài fèng xiáng hé ruì bì jiān mín, yú ròu jìn shēn, gū míng luàn zhèng, suì gǎi dū nán jīng liáng chǔ. ruì fǔ wú fǔ bàn suì. xiǎo mín wén dāng qù, hào qì zài dào, jiā huì xiàng sì zhī. jiāng lǚ xīn rèn, huì gāo gǒng zhǎng lì bù, sù xián ruì, bìng qí zhí yú nán jīng hù bù, ruì suì xiè bìng guī.
历两京左、右通政。三年夏,以右佥都御史巡抚应天十府。属吏惮其威,墨者多自免去。有势家朱丹其门,闻瑞至,黝之。中人监织造者,为减舆从。瑞锐意兴革,请浚吴淞、白茆,通流入海,民赖其利。素疾大户兼并,力摧豪强,抚穷弱。贫民田入于富室者,率夺还之。徐阶罢相里居,按问其家无少贷。下令飚发凌厉,所司惴惴奉行,豪有力者至窜他郡以避。而奸民多乘机告讦,故家大姓时有被诬负屈者。又裁节邮传冗费。士大夫出其境率不得供顿,由是怨颇兴。都给事中舒化论瑞,滞不达政体,宜以南京清秩处之,帝犹优诏奖瑞。已而给事中戴凤翔劾瑞庇奸民,鱼肉搢绅,沽名乱政,遂改督南京粮储。瑞抚吴甫半岁。小民闻当去,号泣载道,家绘像祀之。将履新任,会高拱掌吏部,素衔瑞,并其职于南京户部,瑞遂谢病归。
wàn lì chū, zhāng jū zhèng dāng guó, yì bù lè ruì, lìng xún àn yù shǐ lián chá zhī. yù shǐ zhì shān zhōng shì, ruì shè jī shǔ xiāng duì shí, jū shě xiāo rán, yù shǐ tàn xī qù. jū zhèng dàn ruì qiào zhí, zhōng wài jiāo jiàn, zú bù zhào. shí èr nián dōng, jū zhèng yǐ zú, lì bù nǐ yòng zuǒ tōng zhèng. dì yǎ zhòng ruì míng, bì yǐ qián zhí. míng nián zhēng yuè, zhào wèi nán jīng yòu qiān dōu yù shǐ, dào gǎi nán jīng lì bù yòu shì láng, ruì nián yǐ qī shí èr yǐ. shū yán shuāi lǎo chuí sǐ, yuàn bǐ gǔ rén shī jiàn zhī yì, dà lüè wèi:" bì xià lì jīng tú zhì, ér zhì huà bù zhēn zhě, tān lì zhī xíng qīng yě. zhū chén mò néng yán qí gù, fǎn jiè dài shì yǒu lǐ zhī shuō, jiāo kǒu ér wén qí fēi. fū dài shì yǒu lǐ, ér mín zé hé gū zāi?" yīn jǔ tài zǔ fǎ bāo pí náng cǎo jí hóng wǔ sān shí nián dìng lǜ wǎng fǎ bā shí guàn lùn jiǎo, wèi jīn dāng yòng cǐ chéng tān. qí tā guī qiè shí zhèng, yǔ jí kǎi qiē. dú quàn dì nüè xíng, shí yì yǐ wéi fēi. yù shǐ méi kūn zuò hé zhī. dì suī yǐ ruì yán wèi guò, rán chá qí zhōng chéng, wèi duó kūn zuò fèng.
万历初,张居正当国,亦不乐瑞,令巡按御史廉察之。御史至山中视,瑞设鸡黍相对食,居舍萧然,御史叹息去。居正惮瑞峭直,中外交荐,卒不召。十二年冬,居正已卒,吏部拟用左通政。帝雅重瑞名,畀以前职。明年正月,召为南京右佥都御史,道改南京吏部右侍郎,瑞年已七十二矣。疏言衰老垂死,愿比古人尸谏之义,大略谓:“陛下励精图治,而治化不臻者,贪吏之刑轻也。诸臣莫能言其故,反借待士有礼之说,交口而文其非。夫待士有礼,而民则何辜哉?”因举太祖法剥皮囊草及洪武三十年定律枉法八十贯论绞,谓今当用此惩贪。其他规切时政,语极剀切。独劝帝虐刑,时议以为非。御史梅鹍祚劾之。帝虽以瑞言为过,然察其忠诚,为夺鹍祚俸。
dì lǚ yù zhào yòng ruì, zhí zhèng yīn jǔ zhī, nǎi yǐ wéi nán jīng yòu dōu yù shǐ. zhū sī sù tōu duò, ruì yǐ shēn jiǎo zhī. yǒu yù shǐ ǒu chén xì lè, yù zūn tài zǔ fǎ yǔ zhī zhàng. bǎi sī zhuì kǒng, duō huàn kǔ zhī. tí xué yù shǐ fáng huán kǒng jiàn jiū tī, yù xiān fā, jǐ shì zhōng zhōng yǔ chún fù sǒng yǒng, huán zài shàng shū chǒu dǐ. ruì yì lǚ shū qǐ xiū, wèi liú bù yǔn. shí wǔ nián, zú guān.
帝屡欲召用瑞,执政阴沮之,乃以为南京右都御史。诸司素偷惰,瑞以身矫之。有御史偶陈戏乐,欲遵太祖法予之杖。百司惴恐,多患苦之。提学御史房寰恐见纠擿,欲先发,给事中钟宇淳复怂恿,寰再上疏丑诋。瑞亦屡疏乞休,慰留不允。十五年,卒官。
ruì wú zi. zú shí, qiān dōu yù shǐ wáng yòng jí rù shì, gé wéi bì yíng, yǒu hán shì suǒ bù kān zhě. yīn qì xià, jù jīn wèi liǎn. xiǎo mín bà shì. sàng chū jiāng shàng, bái yì guān sòng zhě jiā àn, lèi ér kū zhě bǎi lǐ bù jué. zèng tài zǐ tài bǎo, shì zhōng jiè.
瑞无子。卒时,佥都御史王用汲入视,葛帏敝籝,有寒士所不堪者。因泣下,醵金为敛。小民罢市。丧出江上,白衣冠送者夹岸,酹而哭者百里不绝。赠太子太保,谥忠介。
ruì shēng píng wéi xué, yǐ gāng wéi zhǔ, yīn zì hào gāng fēng, tiān xià chēng gāng fēng xiān shēng. cháng yán:" yù tiān xià zhì ān, bì xíng jǐng tián. bù dé yǐ ér xiàn tián, yòu bù dé yǐ ér jūn shuì, shàng kě cún gǔ rén yí yì." gù zì wèi xiàn yǐ zhì xún fǔ, suǒ zhì lì xíng qīng zhàng, bān yī tiáo biān fǎ. yì zhǔ yú lì mín, ér xíng shì bù néng wú piān yún.
瑞生平为学,以刚为主,因自号刚峰,天下称刚峰先生。尝言:“欲天下治安,必行井田。不得已而限田,又不得已而均税,尚可存古人遗意。”故自为县以至巡抚,所至力行清丈,颁一条鞭法。意主于利民,而行事不能无偏云。
shǐ jiù ruì zhě hé yǐ shàng, guǎng xī xīng yè rén, qǐ jiā xiāng jǔ. chū yù, zhuó guāng lù chéng. yòu yǐ hé gāo gǒng zuò zhé. gǒng bà, qǐ léi zhōu tuī guān, zhōng nán jīng hóng lú qīng.
始救瑞者何以尚,广西兴业人,起家乡举。出狱,擢光禄丞。又以劾高拱坐谪。拱罢,起雷州推官,终南京鸿胪卿。
qiū shùn, zì mào shí, zhū chéng rén. jiā jìng èr shí jiǔ nián jìn shì. yóu xíng rén zhuó xíng kē jǐ shì zhōng. sān shí sì nián qī yuè, wō liù qī shí rén shī dào liú jié, zì tài píng zhí bī nán jīng. bīng bù shàng shū zhāng shí chè děng bì chéng bù gǎn chū, yuè èr rì yǐn qù. jǐ shì yù shǐ hé shí chè jí shǒu bèi zhū chén zuì, shí chè yì shàng qí shì, cí duō yǐn hù. shùn hé qí qī wǎng, shí chè jí shì láng chén zhū jiē bà. dì jiǔ bù shì cháo, yán sōng zhuān guó bǐng. shùn yán quán chén bù yí dú rèn, cháo gāng bù yí jiǔ chí, yán sōng shēn hàn zhī. yǐ, hé sōng dǎng níng xià xún fǔ xiè huái yìng tiān fǔ yǐn mèng huái tān dú, xiè huái zuò miǎn. shì nián, sōng bài, shùn hé yóu sōng jìn zhě shùn tiān xún fǔ xú shēn děng wǔ rén, dì wèi chù qí sān. qiān bīng kē dōu jǐ shì zhōng. hé nán jīng bīng bù shàng shū lǐ suì zhèn shǒu liǎng guǎng píng jiāng bó chén wáng mó jǐn yī zhǐ huī wèi dà jīng xián yǐ huì jìn, dà jīng xià lì, wáng mó gé rèn. yǐ, yòu hé bà zhè jiāng zǒng bīng guān lú tāng. kòu fàn tōng zhōu, zǒng dū yáng xuǎn bèi dǎi. jí kòu tuì, shùn xié qí liáo chén shàn hòu shì yí, zhǐ qiè biān bì. dì yǐ shùn bù zǎo hé xuǎn, zhàng liù shí, chì wèi mín, yú zhé biān fāng zá zhí. shùn guī, bì yī yī qiè, tú shū yī shù ér yǐ. lóng qìng chū, qǐ rèn lǐ kē, bù zhì. xún zhuó nán jīng tài cháng shǎo qīng, jìn dà lǐ shǎo qīng. bìng miǎn. shén zōng lì, yán guān jiāo jiàn. zhāng jū zhèng è zhī, bù zhào.
丘橓,字茂实,诸城人。嘉靖二十九年进士。由行人擢刑科给事中。三十四年七月,倭六七十人失道流劫,自太平直逼南京。兵部尚书张时彻等闭城不敢出,阅二日引去。给事御史劾时彻及守备诸臣罪,时彻亦上其事,词多隐护。橓劾其欺罔,时彻及侍郎陈洙皆罢。帝久不视朝,严嵩专国柄。橓言权臣不宜独任,朝纲不宜久弛,严嵩深憾之。已,劾嵩党宁夏巡抚谢淮、应天府尹孟淮贪黩,谢淮坐免。是年,嵩败,舜劾由嵩进者顺天巡抚徐绅等五人,帝为黜其三。迁兵科都给事中。劾南京兵部尚书李遂、镇守两广平江伯陈王谟、锦衣指挥魏大经咸以贿进,大经下吏,王谟革任。已,又劾罢浙江总兵官卢镗。寇犯通州,总督杨选被逮。及寇退,橓偕其僚陈善后事宜,指切边弊。帝以橓不早劾选,杖六十,斥为民,余谪边方杂职。橓归,敝衣一箧,图书一束而已。隆庆初,起任礼科,不至。寻擢南京太常少卿,进大理少卿。病免。神宗立,言官交荐。张居正恶之,不召。
wàn lì shí yī nián qiū, qǐ yòu tōng zhèng. wèi shàng, zhuó zuǒ fù dōu yù shǐ, yǐ yī chái chē jiù dào. jì rù cháo, chén lì zhì jī bì bā shì, yán:
万历十一年秋,起右通政。未上,擢左副都御史,以一柴车就道。既入朝,陈吏治积弊八事,言:
chén qù guó shí yú nián, shì fēng jiàn mí, lì zhì zhuǎn wū, yuǎn jìn xiāo tiáo, rì shèn yī rì. cǐ fēi shì yùn shì rán, yóu fēng jì bù zhèn gù yě. rú jīng guān kǎo mǎn, hé nán dào lì shū chèn zhí. wài lì gěi yóu, fǔ àn guān gài yǔ bǎo liú. yǐ cháo tíng zhēn bié zhī diǎn, wéi rén chén jiāo shì zhī zī. gǎn xùn sī ér bù gǎn jǐn fǎ, è wú suǒ chéng, xián yì ān quàn? cǐ kǎo jī zhī jī bì, yī yě.
臣去国十余年,士风渐靡,吏治转汙,远近萧条,日甚一日。此非世运适然,由风纪不振故也。如京官考满,河南道例书称职。外吏给由,抚按官概与保留。以朝廷甄别之典,为人臣交市之资。敢徇私而不敢尽法,恶无所惩,贤亦安劝?此考绩之积弊,一也。
yù shǐ xún fāng, wèi lí guó mén, ér mì shǔ zhī xìng míng, yǐ yíng sī dú. fǔ lín suǒ bù, ér qǐng shì zhī gān dú, yòu mǎn xíng tái. yǐ zhì guān chí fǔ zhī wēi, shù shǒu fǔ méi, tīng rén yí zhǐ. cǐ qǐng tuō zhī jī bì, èr yě.
御史巡方,未离国门,而密属之姓名,已盈私牍。甫临所部,而请事之竿牍,又满行台。以豸冠持斧之威,束手俯眉,听人颐指。此请托之积弊,二也。
fǔ àn dìng jiān sī kǎo yǔ, bì tuō zhī yǒu sī. yǒu sī zé bù gù shì fēi, chǐ jiā shàn kǎo, jiān sī dé qiě wèi zhī. bǐ cǐ jié nà, shàng xià zhī fēn dàng rán. qí kǎo shǒu lìng yě yì rú shì. cǐ fǎng chá zhī jī bì, sān yě.
抚按定监司考语,必托之有司。有司则不顾是非,侈加善考,监司德且畏之。彼此结纳,上下之分荡然。其考守令也亦如是。此访察之积弊,三也。
tān mò chéng fēng, shēng mín tú tàn, ér suǒ hé bà zhě dà dū dān hán ruǎn ruò zhī liú. gǒu bǎi zú zhī chóng, fù yì zhī hǔ, jí zāng huì láng jí, hái dēng jiàn shàn. yán xiǎo lì ér kuān dà lì, xiáng qù rèn ér lüè jiàn rèn. cǐ jǔ hé zhī jī bì, sì yě.
贪墨成风,生民涂炭,而所劾罢者大都单寒软弱之流。苟百足之虫,傅翼之虎,即赃秽狼籍,还登荐剡。严小吏而宽大吏,详去任而略见任。此举劾之积弊,四也。
chéng tān zhī fǎ zài tí wèn. nǎi chái láng jiàn yí, hú lí shì wèn, tú yǒu qí míng. huò yīn zòng zhī shǐ qù, huò lèi dǎi ér bù xíng, huò pī bó yǐ xiāng yán, huò méng lóng yǐ xìng miǎn. jí huò zhōng jìng qí shì, yì bì bó zhǎng hòu zhī míng, ér yǐ jǐn fǎ zì xián. bāo jū huò lèi wàn jīn, ér zāng zhǐ zuò zhī zhū shǔ. cǎo jiān huò shù shí mìng, ér fá bù shāng qí háo lí. cǐ tí wèn zhī jī bì, wǔ yě.
惩贪之法在提问。乃豺狼见遗,狐狸是问,徒有其名。或阴纵之使去,或累逮而不行,或批驳以相延,或朦胧以幸免。即或终竟其事,亦必博长厚之名,而以尽法自嫌。苞苴或累万金,而赃止坐之铢黍。草菅或数十命,而罚不伤其毫厘。此提问之积弊,五也。
jiàn jǔ jiū hé, suǒ yǐ quàn jǐng yǒu sī yě. jīn jiàn zé xiān jìn shì ér jǔ jiān, fēi yǒu píng jiè zhě bù yǔ yān. hé zé xiān jǔ jiān ér jìn shì, zòng yǒu zǐ yì zhě hǎn jí yān. jìn jiē chà wěi, zhuān jì chū shēn zhī tú. yú shì tóng yī guān yě, bù gǎn jiē xí ér zuò, bǐ jiān ér xíng. zhū rén zì fēn dī áng, lì mín guān zhān dùn yì. zhù chéng jiāo zòng zhī fēng, dà sàng xián háo zhī qì. cǐ zī gé zhī jī bì, liù yě.
荐举纠劾,所以劝儆有司也。今荐则先进士而举监,非有凭藉者不与焉。劾则先举监而进士,纵有訾议者罕及焉。晋接差委,专计出身之途。于是同一官也,不敢接席而坐,比肩而行。诸人自分低昂,吏民观瞻顿异。助成骄纵之风,大丧贤豪之气。此资格之积弊,六也。
zhōu xiàn zuǒ èr suī bēi, yì lín mín guān yě, bì dài yǐ lǐ, rán hòu kě zé yǐ fǎ. jīn yě yì shǐ qiǎn hē, wú shū yú lì. dú rèn qí wū dú hài mín, bù xiè jìn zhì. lǐ yǔ fǎ liǎng shī zhī yǐ. xué xiào zhī zhí, xián cái suǒ guān, jīn bù wèn zhí yè, ér yī tīng qí suǒ wéi. jí zhì kǎo kè, zé yuē" cǐ hán guān yě", gài yǔ shàng kǎo. ruò bèi zhī shàng guān bù wǒ zhòng yě, zé yīn ér zì qì zhī shàng guān bì wǒ lián yě, yòu cóng ér rì tōu. cǐ chù zuǒ èr jiào zhí zhī jī bì, qī yě.
州县佐贰虽卑,亦临民官也,必待以礼,然后可责以法。今也役使谴诃,无殊舆隶。独任其污黩害民,不屑禁治。礼与法两失之矣。学校之职,贤才所关,今不问职业,而一听其所为。及至考课,则曰“此寒官也”,概与上考。若辈知上官不我重也,则因而自弃;知上官必我怜也,又从而日偷。此处佐贰教职之积弊,七也。
kē chǎng qǔ shì, gù yǒu mén shēng zuò zhǔ zhī chēng. ruò xún àn, jǔ hé qí zhí yě. nǎi hé zhě bù rèn qí yuàn, jǔ zhě dú mào wèi ēn. zūn zhī wèi jǔ zhǔ, ér yǐ mén shēng zì jū, kuāng fěi wèn yí, zhōng shēn bù fèi. jiǎ míng yáng zhī diǎn, kāi huì lù zhī mén, wú huò hū qīng bái zhī lì bù gài jiàn yú tiān xià yě. fāng jīn guó yǔ mín jù pín, ér guān dú fù. jì yǐ guān ér dé fù, hái yǐ fù ér shì guān. cǐ kuì yí zhī jī bì, bā yě.
科场取士,故有门生、座主之称。若巡按,举劾其职也。乃劾者不任其怨,举者独冒为恩。尊之为举主,而以门生自居,筐篚问遗,终身不废。假明扬之典,开贿赂之门,无惑乎清白之吏不概见于天下也。方今国与民俱贫,而官独富。既以官而得富,还以富而市官。此餽遗之积弊,八也。
yào cǐ bā zhě, bài huài zhī yuán bù zài yú wài, cóng ér zhuǎn yí yì bù zài yú xià yě. xī qí wēi wáng pēng yī ā dài fū, fēng yī jí mò dài fū, ér qí guó dà zhì. bì xià chéng dà fèn gān gāng, tòng chéng lì bì, zé fēng xíng cǎo yǎn, tiān xià kě lì zhì yǐ.
要此八者,败坏之源不在于外,从而转移亦不在于下也。昔齐威王烹一阿大夫,封一即墨大夫,而齐国大治。陛下诚大奋乾刚,痛惩吏弊,则风行草偃,天下可立治矣。
shū zòu, dì chēng shàn. chì suǒ sī xià fǔ àn fèng xíng, bù rú zhào zhě zuì.
疏奏,帝称善。敕所司下抚按奉行,不如诏者罪。
qǐng zhī, yán:" gù jǐ shì zhōng wèi shí liàng zhōu shì xuǎn, yù shǐ zhāng jiǎ lǐ fù pìn yǐ wǔ gāo gǒng jiàn chù, wén xuǎn láng hú rǔ guì yǐ wǔ shàng shū bèi qīng, yí cì zhēn lù. yù shǐ yú yīng chāng gòu xiàn liú tái yǔ wáng zōng zài tóng zuì, zōng zài yí shù ér yīng chāng zhǐ bà guān. láo kān xún fǔ fú jiàn, shā shì láng hóng cháo xuǎn. yù shǐ zhāng yī kūn jiān yìng tiān xiāng shì, wáng zhuàn zi zhī dǐng yín yuán zhōng shì. qián dài jiān hú guǎng xiāng shì, xiān qī qǐng jū zhèng shǎo zǐ hái jiù shì, huì jū zhèng zú bù guǒ, suì sī zhōng zhuàn zi zhī héng. cáo yī kuí shēn jū fēng xiàn, shèng chēng féng bǎo wèi gù mìng dà chén. zhū liǎn zé jié féng bǎo wèi fù, yóu qī wèi xiōng. cǐ shù rén zhě, dé zuì míng jiào, ér yì zhǐ bà guān. cǐ gāng jì suǒ yǐ bù zhèn, rén xīn suǒ yǐ bù fú. chén chū bā tái, shì sǎo chú jī bì. jīn dài zuì sān yuè, ér dà lì zì sì, xiǎo lì tān cán, xiǎo mín yuàn zī, sì fāng lù yí rú gù, chén bù zhí kě jiàn. qǐng bà chì yǐ jǐng yǒu wèi." shí yǐ qiān xíng bù yòu shì láng. dì yōu zhào bào zhī. zhào shí liàng shì xuǎn jiǎ fù pìn rǔ guì hái, xuē qìng chāng kān yī kūn yī kuí liǎn jí, biǎn dài sān zhì. wèi jǐ, xié zhōng guān zhāng chéng wǎng jí zhāng jū zhèng jiā. hái, zhuǎn zuǒ shì láng, zēng fèng yī zhì. xún bài nán jīng lì bù shàng shū, zú guān. zèng tài zǐ tài bǎo, shì jiǎn sù.
顷之,言:“故给事中魏时亮、周世选,御史张槚、李复聘以忤高拱见黜,文选郎胡汝桂以忤尚书被倾,宜赐甄录。御史于应昌构陷刘台与王宗载同罪,宗载遗戍而应昌止罢官。劳堪巡抚福建,杀侍郎洪朝选。御史张一鲲监应天乡试,王篆子之鼎夤缘中式。钱岱监湖广乡试,先期请居正少子还就试,会居正卒不果,遂私中篆子之衡。曹一夔身居风宪,盛称冯保为顾命大臣。朱琏则结冯保为父,游七为兄。此数人者,得罪名教,而亦止罢官。此纲纪所以不振,人心所以不服。臣初八台,誓扫除积弊。今待罪三月,而大吏恣肆,小吏贪残,小民怨咨,四方赂遗如故,臣不职可见。请罢斥以儆有位。”时已迁刑部右侍郎。帝优诏报之。召时亮、世选、槚、复聘、汝桂还,削庆昌、堪、一鲲、一夔、琏籍,贬岱三秩。未几,偕中官张诚往籍张居正家。还,转左侍郎,增俸一秩。寻拜南京吏部尚书,卒官。赠太子太保,谥简肃。
shùn qiáng zhí hǎo bó jī, qí qīng jié wéi shí suǒ chēng yún.
橓强直好搏击,其清节为时所称云。
lǚ kūn, zì shū jiǎn, níng líng rén. wàn lì èr nián jìn shì. wèi xiāng yuán zhī xiàn, yǒu yì zhèng. diào dà tóng, zhēng shòu hù bù zhǔ shì, lì láng zhōng. qiān shān dōng cān zhèng shān xī àn chá shǐ shǎn xī yòu bù zhèng shǐ. zhuó yòu qiān dōu yù shǐ, xún fǔ shān xī. jū sān nián, zhào wèi zuǒ qiān dōu yù shǐ. lì xíng bù zuǒ yòu shì láng.
吕坤,字叔简,宁陵人。万历二年进士。为襄垣知县,有异政。调大同,征授户部主事,历郎中。迁山东参政、山西按察使、陕西右布政使。擢右佥都御史,巡抚山西。居三年,召为左佥都御史。历刑部左、右侍郎。
èr shí wǔ nián wǔ yuè, shū shū chén tiān xià ān wēi, qí lüè yuē:
二十五年五月,书疏陈天下安危,其略曰:
qiè jiàn yuán dàn yǐ lái, tiān qì hūn huáng, rì guāng àn dàn, zhàn zhě yǐ wéi luàn zhēng. jīn tiān xià zhī shì, luàn xiàng yǐ xíng, ér luàn shì wèi dòng. tiān xià zhī rén, luàn xīn yǐ méng, ér luàn rén wèi chàng. jīn rì zhī zhèng, jiē bō luàn jī shǐ zhī dòng, zhù luàn rén shǐ zhī chàng zhě yě. chén gǎn yǐ jiù shí yào wù, wèi bì xià chén zhī.
窃见元旦以来,天气昏黄,日光黯淡,占者以为乱徵。今天下之势,乱象已形,而乱势未动。天下之人,乱心已萌,而乱人未倡。今日之政,皆播乱机使之动,助乱人使之倡者也。臣敢以救时要务,为陛下陈之。
zì gǔ xìng luàn zhī mín yǒu sì. yī yuē wú liáo zhī mín. bǎo wēn wú yóu, shēn jiā jù kùn, yīn huái chěng luàn zhī xīn, jì huǎn xū yú zhī sǐ. èr yuē wú xíng zhī mín. qì gāo xìng hàn, wán fǎ qīng shēng, jū cháng ài yù bó zǐ nǚ ér bù dé, jí yǒu biàn zé yín lüè shì tú. sān yuē xié shuō zhī mín. bái lián jié shè, biàn jí sì fāng, jiào zhǔ chuán tóu, suǒ zài chéng jù. tǎng yǒu zhāo hū zhī shǒu, cǐ qí guī fù zhī rén. sì yuē bù guǐ zhī mín. chéng xìn dǎo jī, wàng sī xióng zhǎng. wéi jì mù qián yǒu biàn, bù lè tiān xià tài píng. bì xià yuē jǐ ài rén, sǔn shàng yì shàng, zé sì mín jiē chì zǐ, fǒu zé xī wèi kòu chóu.
自古幸乱之民有四。一曰无聊之民。饱温无由,身家俱困,因怀逞乱之心,冀缓须臾之死。二曰无行之民。气高性悍,玩法轻生,居常爱玉帛子女而不得,及有变则淫掠是图。三曰邪说之民。白莲结社,遍及四方,教主传头,所在成聚。倘有招呼之首,此其归附之人。四曰不轨之民。乘衅蹈机,妄思雄长。惟冀目前有变,不乐天下太平。陛下约己爱人,损上益上,则四民皆赤子,否则悉为寇仇。
jīn tiān xià zhī cāng shēng pín kùn kě zhī yǐ. zì wàn lì shí nián yǐ lái, wú suì bù zāi, cuī kē rú gù. chén jiǔ wèi wài lì, jiàn bì xià chì zǐ dòng gǔ wú jiān yī, jī cháng bù zài shí, yuán shě fú bì, shān gǎo wèi wán liú yí rì zhòng, qì dì wěi duō liú zhě shū qù zhě zhī liáng, shēng zhě chéng sǐ zhě zhī yì. jūn mén wàn lǐ, shú néng yǎng sù? jīn guó jiā zhī cái yòng hào jié kě zhī yǐ. shù nián yǐ lái, shòu gōng zhī fèi jǐ bǎi wàn, zhī zào zhī fèi jǐ bǎi wàn, níng xià zhī biàn jǐ bǎi wàn, huáng hé zhī kuì jǐ bǎi wàn, jīn dà gōng cǎi mù fèi, yòu gè jǐ bǎi wàn yǐ. tǔ bù jiā guǎng, mín bù jiā duō, fēi yǒu yǔ shū yǒng jīn, ān néng wéi jì? jīn guó jiā zhī fáng yù shū lüè kě zhī yǐ. sān dà yíng zhī bīng yǐ wèi jīng shī yě, nǎi mǎ bàn léi bì, rén bàn lǎo ruò. jiǔ biān zhī bīng yǐ yù wài kòu yě, jiē yǒng yú xié shàng, qiè yú lín róng. wài wèi zhī bīng yǐ bèi zhēng tiáo zī shǒu yù yě, wǔ quē yú yì zhàn, jiā lěi yú xū qiú, pí gǔ jǐn cún, zhé chōng xī lài? shè yǒu qiān qí héng xíng, bīng bù zú yòng, bì xuǎn mín dīng. yǐ yuàn mín dòu yuàn mín, shuí yǔ hé zhàn?
今天下之苍生贫困可知矣。自万历十年以来,无岁不灾,催科如故。臣久为外吏,见陛下赤子冻骨无兼衣,饥肠不再食,垣舍弗蔽,苫藁未完;流移日众,弃地猥多;留者输去者之粮,生者承死者之役。君门万里,孰能仰诉?今国家之财用耗竭可知矣。数年以来,寿宫之费几百万,织造之费几百万,宁夏之变几百万,黄河之溃几百万,今大工、采木费,又各几百万矣。土不加广,民不加多,非有雨菽涌金,安能为计?今国家之防御疏略可知矣。三大营之兵以卫京师也,乃马半羸敝,人半老弱。九边之兵以御外寇也,皆勇于挟上,怯于临戎。外卫之兵以备征调资守御也,伍缺于役占,家累于需求,皮骨仅存,折冲奚赖?设有千骑横行,兵不足用,必选民丁。以怨民斗怨民,谁与合战?
rén xīn zhě, guó jiā zhī mìng mài yě. jīn rì zhī rén xīn, wéi wàng bì xià shōu zhī ér yǐ. guān lǒng qì hán tǔ báo, mín shēng shí jiān. zì zào huā róng, bǐ hù kùn qù bī. tí huā rǎn sè, rì yè wú xiū, qiān shǒu jīng nián, bù chéng yī pǐ. tā ruò shān xī zhī, sū sōng zhī jǐn qǐ, suì é jì yíng, jiā zào bù yǐ. zhì ráo zhōu cí qì, xī yù huí qīng, bù jí zhī xū, tú lèi xiǎo mín qiāo gǔ. bì xià chéng yī qiè tíng bà, ér jiāng nán shǎn xī zhī rén xīn shōu yǐ.
人心者,国家之命脉也。今日之人心,惟望陛下收之而已。关陇气寒土薄,民生实艰。自造花绒,比户困趣逼。提花染色,日夜无休,千手经年,不成一匹。他若山西之,苏、松之锦绮,岁额既盈,加造不已。至饶州磁器,西域回青,不急之须,徒累小民敲骨。陛下诚一切停罢,而江南、陕西之人心收矣。
yǐ cǎi mù yán zhī. zhàng bā zhī wéi, fēi bǎi nián zhī wù. shēn shān qióng gǔ, shé hǔ zá jū, dú wù cháng duō, rén yān jué shǎo, hán shǔ jī kě zhàng lì sǐ zhě wú lùn yǐ. nǎi yī mù chū wò, qiān fū nán yí, tǎng yù zǔ jiān, bì chéng shāng yǔn. shǔ mín yǔ yuē:" rù shān yī qiān, chū shān wǔ bǎi". āi kě zhī yě. zhì ruò hǎi mù, guān jià suī yī zhū qiān liǎng, bǐ lái dū xià, wèi fèi hé zhǐ wàn jīn! chén jiàn chǔ shǔ zhī rén, tán jí cǎi mù, mò bù gěng yè. gǒu sǔn qí shù, zēng qí zhí, duō qí suì yuè, jiǎn qí chǐ cùn, ér chuān guì hú guǎng zhī rén xīn shōu yǐ.
以采木言之。丈八之围,非百年之物。深山穷谷,蛇虎杂居,毒雾常多,人烟绝少,寒暑饥渴瘴疠死者无论矣。乃一木初卧,千夫难移,倘遇阻艰,必成伤殒。蜀民语曰:“入山一千,出山五百”。哀可知也。至若海木,官价虽一株千两,比来都下,为费何止万金!臣见楚、蜀之人,谈及采木,莫不哽咽。苟损其数,增其直,多其岁月,减其尺寸,而川、贵、湖广之人心收矣。
yǐ cǎi kuàng yán zhī. nán yáng zhū fǔ, bǐ suì jī huāng. shēng qì fāng sū, cài sè wèi biàn. zì zé bào yīn hù, shì bàn yǐ jīng táo. zì gòng yīng kuàng fū gōng shí guān bīng kǒu liáng, ér duō zhì lèi sǐ. zì dōu yù shǐ lǐ shèng chūn yán zhǐ qiè zé, ér fǔ àn wèi zuì bù gǎn yán. jīn kuàng shā wú lì, zé mín nà yín, ér jiān rén zhòng chūn fù wèi rǎng duó qīn yú zhī jì. cháo tíng dé yī jīn, jùn xiàn fèi qiān bèi. chéng chì jiè shǐ zhě, wú sàn shā zé yín, yǒu qīn duó xiǎo mín ruò zhòng chūn zhě, zhū wú shè, ér sì fāng zhī rén xīn shōu yǐ.
以采矿言之。南阳诸府,比岁饥荒。生气方苏,菜色未变。自责报殷户,是半已惊逃。自供应矿夫工食、官兵口粮,而多至累死。自都御史李盛春严旨切责,而抚按畏罪不敢言。今矿沙无利,责民纳银,而奸人仲春复为攘夺侵渔之计。朝廷得一金,郡县费千倍。诚敕戒使者,毋散砂责银,有侵夺小民若仲春者,诛无赦,而四方之人心收矣。
gōng diàn zū yín shōu jiě, zì zhào chéng xūn zào sì qiān zhī shuō, ér huáng diàn kāi. zì cháo tíng yǒu nèi guān zhī qiǎn, ér shì quán zhòng. fū shì jǐng zhī dì, pín mín qiú shēng hé sī háo yǐ huó shēn jiā zhě yě, bì xià xiǎng wàn fāng zhī fù, hé lài yú bǐ? qiě féng bǎo bā diàn, wèi wū jǐ hé, ér suì yǒu sì qiān jīn zhī kè. kè jì sì qiān, zhēng shōu hé zhǐ shù bèi. bù duó shì mín, jiāng ān qǔ zhī? jīn háo jiā qiǎn pū shè sì, jū mín shàng shòu qí yāng, kuàng tè qiǎn zhōng guì, cì zhī chì shū, yǐ yā luǎn zhī wēi, xíng jié zé zhī jì, mín kùn qǐ gù wèn zāi? bì xià chè hái nèi chén, zé yǒu sī shū kè, ér jī diān zhī rén xīn shōu yǐ.
宫店租银收解,自赵承勋造四千之说,而皇店开。自朝廷有内官之遣,而事权重。夫市井之地,贫民求升合丝毫以活身家者也,陛下享万方之富,何赖于彼?且冯保八店,为屋几何,而岁有四千金之课。课既四千,征收何止数倍。不夺市民,将安取之?今豪家遣仆设肆,居民尚受其殃,况特遣中贵,赐之敕书,以压卵之威,行竭泽之计,民困岂顾问哉?陛下撤还内臣,责有司输课,而畿甸之人心收矣。
tiān xià zōng shì, jiē jiǔ miào zǐ sūn. wáng shǒu rén wáng jǐn xí gài shì shén jiān, jí gé shù qiān lǐ, ér mào rèn wáng bì zǐ sūn shì gé sān bǎi nián, ér wàng chēng shòu jì cái chǎn. zhōng jiān wěi zào sī lún, jiǎ chuán zhào zhǐ, míng qī shèng zhǔ, àn xiàn qīn wáng, yǒu rú chǔ wáng xián hèn zì shā, bì xià hé cí yǐ xiè gāo huáng dì zhī líng hū? cǐ liǎng zéi zhě, zuì yīng zhū jí, nǎi zhǐ lìng huí jí, chén kǒng wàn xìng jīng yí. chéng jí zhǎn èr zéi yǐ xiè chǔ wáng, ér tiān xià zōng fān zhī xīn shōu yǐ.
天下宗室,皆九庙子孙。王守仁、王锦袭盖世神奸,藉隔数千里,而冒认王弼子孙;事隔三百年,而妄称受寄财产。中间伪造丝纶,假传诏旨,明欺圣主,暗陷亲王,有如楚王衔恨自杀,陛下何辞以谢高皇帝之灵乎?此两贼者,罪应诛殛,乃止令回籍,臣恐万姓惊疑。诚急斩二贼以谢楚王,而天下宗藩之心收矣。
chóng xìn bó fèi jiǎ jīn zhī pín, shí xiāng zhū bǎo zhī wū, jiē tōng guó suǒ zhī yě. shǐ wù yú kē dào zhī fēng wén, yán zhuī yóu wèi wèi guò. jīn zhēn zhī qí wǎng, yòu jiā jìn gù, shí hài wú gū. qǐng hái jiǎ jīn gé qù zhī lù, fù wǔ chéng chǎng wèi jiàng chì zhī guān, ér xūn qī zhī rén xīn shōu yǐ.
崇信伯费甲金之贫,十厢珠宝之诬,皆通国所知也。始误于科道之风闻,严追犹未为过。今真知其枉,又加禁锢,实害无辜。请还甲金革去之禄,复五城厂卫降斥之官,而勋戚之人心收矣。
fǎ zhě suǒ yǐ píng tiān xià zhī qíng. qí qīng qí zhòng, tài zǔ jì dìng wèi lǜ, liè shèng yòu zēng wèi lì. rú qīng zhòng kě yǐ jiù xǐ nù zhī qíng, zé lì bù dé wèi yí dìng zhī fǎ. chén dài zuì xíng bù sān nián yǐ, měi jiàn zhào yù yī xià, chí píng zhě duō fú shàng yì, cóng zhòng zhě jiē dāng shèng xīn. rú wǎng nián chén shù wáng zhèng zhēn cháng zhào děng yù, chén děng qī tiān wǎng rén, yǐ zì fèi fǎ, bì xià yóu yǐ wéi qīng, jù jiā dà pì. rán zé lǜ lì yòu ān yòng hū! chéng fǔ cóng sī kòu zhī píng, miǎn jiù zǔ zōng zhī fǎ, ér líng yǔ zhī rén xīn shōu yǐ.
法者所以平天下之情。其轻其重,太祖既定为律,列圣又增为例。如轻重可以就喜怒之情,则例不得为一定之法。臣待罪刑部三年矣,每见诏狱一下,持平者多拂上意,从重者皆当圣心。如往年陈恕、王正甄、常照等狱,臣等欺天罔人,已自废法,陛下犹以为轻,俱加大辟。然则律例又安用乎!诚俯从司寇之平,勉就祖宗之法,而囹圄之人心收矣。
zì gǔ shèng míng zhī jūn, qǐ lè fěi bàng zhī yǔ. rán ér wù qiú yán shǎng jiàn zhě, zhī tiān xià cún wáng, xì yán lù tōng sāi yě. bǐ lái qū zhú jì duō, xuǎn bǔ jiē bà. tiān hūn suì mì, fǎ zuò chóng yán, ruò bù guǎng dá sì cōng, hé yóu míng zhào wàn lǐ? jīn bì xià suǒ wén, jiē zhòng rén zhī suǒ gǎn yán yě, qí bù gǎn yán zhě, bì xià bù dé wén yǐ. yī rén gū lì wàn shèng zhī shàng, jǔ cháo wú fàn yán nì ěr zhī rén, kuài zài yī shí, yōu yí tā rì. bì xià chéng shì cáo xué chéng zhī xì, hái wú wén zǐ děng guān, fán jiàn yán dé zuì zhě, xī fēn bié zhào yòng, ér shì dài fū zhī xīn shōu yǐ.
自古圣明之君,岂乐诽谤之语。然而务求言赏谏者,知天下存亡,系言路通塞也。比来驱逐既多,选补皆罢。天阍邃密,法座崇严,若不广达四聪,何由明照万里?今陛下所闻,皆众人之所敢言也,其不敢言者,陛下不得闻矣。一人孤立万乘之上,举朝无犯颜逆耳之人,快在一时,忧贻他日。陛下诚释曹学程之系,还吴文梓等官,凡建言得罪者,悉分别召用,而士大夫之心收矣。
cháo xiǎn mì ěr dōng chuí, jìn wú zhǒu yè, píng rǎng xī lín yā lǜ, jìn zhōu zhí duì dēng lái. tǎng wō yí qǔ ér yǒu zhī, jí zhòng wèi bīng, jiù dì zī shí, jìn zé duàn wǒ cáo yùn, tuì zé kuī wǒ liáo dōng. bù jí yī nián, jīng chéng zuò kùn, cǐ guó jiā dà yōu yě. nǎi bǐ qǐng bīng ér èr sān qí shuō, xǔ bīng ér yán huǎn qí qī lì qióng shì qū, bù zhé rù wèi wō bù zhǐ. bì xià chéng zǎo jué dà jì, bìng lì dōng zhēng, ér shǔ guó zhī rén xīn shōu yǐ.
朝鲜密迩东陲,近吾肘腋,平壤西邻鸭绿,晋州直对登、莱。倘倭夷取而有之,籍众为兵,就地资食,进则断我漕运,退则窥我辽东。不及一年,京城坐困,此国家大忧也。乃彼请兵而二三其说,许兵而延缓其期;力穷势屈,不折入为倭不止。陛下诚早决大计,并力东征,而属国之人心收矣。
sì fāng shū jiě zhī wù, yíng bàn jì kǔ, zhuǎn yùn yóu jiān. jí rù nèi kù, lǜ zhì xiǔ làn, wàn xìng zhī gāo, huà wéi chén tǔ. tǎng suì yī jī hé, kǔ yǔ zhě yán jiān shōu zhī xíng, xiǔ fǔ zhě zhòng diǎn shǒu zhī zuì. yī zhěng dùn jiān, ér yī nián kě bèi sān nián zhī yòng, suì shěng bù xià bǎi wàn, ér shū jiě zhī rén xīn shōu yǐ.
四方输解之物,营办既苦,转运尤艰。及入内库,率至朽烂,万姓脂膏,化为尘土。倘岁一稽核,苦窳者严监收之刑,朽腐者重典守之罪。一整顿间,而一年可备三年之用,岁省不下百万,而输解之人心收矣。
zì chāo méi fǎ zhòng, zhū lián shù duō. zuò yǐ zhuǎn jì, zé bìng jí jiā zī. wū yǐ duō zāng, zé hù lián qīn shí. zhái yī fēng ér jī tún dà bàn è sǐ, rén yī chū zé qīn qī bù gǎn cáng liú. jiā yǐ guān lì fǎ yán, bīng fān sōu kǔ, shào nián fù nǚ, yì lìng jiě yī. chén céng jiàn zhī, yǎn mù suān bí. cǐ qǐ jǐn zhèng fàn zhī jiā zhòng zuì zhī rén zāi? yī zì xiāng qiān, bǎi kǒu nán jiě. jiān rén yòu chéng jī kǒng hè, xié qǔ zī cái, bù zú bù zhǐ. bàn nián zhī nèi, rǎo biàn jīng shī, bì xià zhī zhī fǒu hū? yuàn shèn chāo méi zhī jǔ, shì wú gū zhī xì, ér dū xià zhī rén xīn shōu yǐ.
自抄没法重,株连数多。坐以转寄,则并籍家资。诬以多赃,则互连亲识。宅一封而鸡豚大半饿死,人一出则亲戚不敢藏留。加以官吏法严,兵番搜苦,少年妇女,亦令解衣。臣曾见之,掩目酸鼻。此岂尽正犯之家、重罪之人哉?一字相牵,百口难解。奸人又乘机恐吓,挟取资财,不足不止。半年之内,扰遍京师,陛下知之否乎?愿慎抄没之举,释无辜之系,而都下之人心收矣。
liè shèng zài yù zhī shí, qǐ shǎo huàn guān gōng qiè, rán sǐ yú chuí chǔ zhě, wèi zhī duō wén yě. bì xià shù nián yǐ lái, yí shēn nù shèng. guǎng tíng zhī zhōng, láng jí xuè ròu, gōng jìn zhī nèi, cǎn qī tí hào. lì qì yuān hún, nǎi jù fú xiáng zhī dì. jīn huán mén shǒu hù zhī zhòng, jiē shāng xīn cè mù zhī rén. wài biǎo zhōng qín, zhōng cáng xiān dú. jì zhāo mù bù néng zì bǎo, jí jiǔ sǐ hé ài yī shēn. bì xià wò tà zhī cè, tóng xīn zhě jǐ rén? mù yè zhī jì, fáng huàn zhě jǐ rén? chén qiè yōu zhī. yuàn shǎo jì wēi yán, shèn yòng biān pū, ér zuǒ yòu zhī rén xīn shōu yǐ.
列圣在御之时,岂少宦官宫妾,然死于箠楚者,未之多闻也。陛下数年以来,疑深怒盛。广廷之中,狼籍血肉,宫禁之内,惨戚啼号。厉气冤魂,乃聚福祥之地。今环门守户之众,皆伤心侧目之人。外表忠勤,中藏憸毒。既朝暮不能自保,即九死何爱一身。陛下卧榻之侧,同心者几人?暮夜之际,防患者几人?臣窃忧之。愿少霁威严,慎用鞭扑,而左右之人心收矣。
zǔ zōng yǐ lái, yǒu yī rì sān cháo zhě, yǒu yī rì yī zhāo zhě. bì xià bù shì cháo jiǔ, rén xīn xiè chí yǐ jí, jiān xié kuī sì yǐ shēn, shǒu wèi guān jūn qí yīng gù shì. jīn gān qīng xiū zào, bī jìn yù qián, jūn fū wǎng lái, shuí shí miàn mào? wàn yī bù cè, hé yǐ yīng zhī? chén wàng fā gōng yào yú zhì míng, fàng jūn fū yú rì zè. zì fēi jūn guó jí wù, shèn wú hūn yè chuán xuān. zhāng zòu bù dá, xiān cháo wèi yǒu. zhì yú jīn rì, qiáng bàn liú zhōng. shè lìng yǒu guó jiā dà shì, yāo jié shí fēng, yáng yán yú wài yuē" liú zhōng yǐ", rén zhī zhī hū? yuàn zì jīn zhāng shū wèi jí pī dá zhě, rì yú yù qián fā yī zhǐ, xià huì jí mén, zhuǎn fù zhū sī zhào chá, shù jūn chén suī bù miàn tán, ér shàng xià yóu wú qī bì.
祖宗以来,有一日三朝者,有一日一朝者。陛下不视朝久,人心懈弛已极,奸邪窥伺已深,守卫官军祇应故事。今乾清修造,逼近御前,军夫往来,谁识面貌?万一不测,何以应之?臣望发宫钥于质明,放军夫于日昃。自非军国急务,慎无昏夜传宣。章奏不答,先朝未有。至于今日,强半留中。设令有国家大事,邀截实封,扬言于外曰“留中矣”,人知之乎?愿自今章疏未及批答者,日于御前发一纸,下会极门,转付诸司照察,庶君臣虽不面谈,而上下犹无欺蔽。
chén guān bì xià xī shí lì jīng wèi zhì, jīn dāng chūn qiū dǐng shèng, céng wú sù yè yōu qín zhī yì, wéi zī zī yǐ huàn pín wèi shì. bù zhī tiān xià zhī cái, zhǐ yǒu cǐ shù, jūn yù fù zé tiān xià pín, tiān xià pín ér jūn qǐ dú fù? jīn mín shēng qiáo cuì jí yǐ, nǎi cǎi bàn rì zēng, zhū qiú yì guǎng, liǎn wàn xìng zhī yuàn yú yī yán, jié jiǔ zhòng zhī chóu yú sì hǎi, chén qiè tòng zhī. shǐ liù hé yī jiā, qiān nián rú gù, jí gōng zhōng xū wú suǒ yǒu, shuí rěn shǐ bì xià dú pín? jīn jìn chéng zhī nèi, bù lè yǒu jūn. tiān xià zhī mín, bù lè yǒu shēng. yuàn dú chóu tàn, nán kān rù tīng. bì xià wén zhī, bì yǒu shí bù néng yàn, qǐn bù néng ān zhě yǐ. chén lǎo qiě shuāi, kǒng bù dé fù jiàn tài píng, xū tiān kòu dì, zhāi sù qī rì, jìng xiàn yōu wēi zhī chéng. wéi bì xià mì xíng chén yán, fān rán ruò chū shèng xīn jǐng wù zhě, zé rén xīn zì yuè, tiān yì zì huí. gǒu bù rán zhě, bì xià tā rì suī huǐ, jiāng hé jí yé!
臣观陛下昔时励精为治,今当春秋鼎盛,曾无夙夜忧勤之意,惟孜孜以患贫为事。不知天下之财,止有此数,君欲富则天下贫,天下贫而君岂独富?今民生憔悴极矣,乃采办日增,诛求益广,敛万姓之怨于一言,结九重之仇于四海,臣窃痛之。使六合一家,千年如故,即宫中虚无所有,谁忍使陛下独贫?今禁城之内,不乐有君。天下之民,不乐有生。怨讟愁叹,难堪入听。陛下闻之,必有食不能咽,寝不能安者矣。臣老且衰,恐不得复见太平,吁天叩地,斋宿七日,敬献忧危之诚。惟陛下密行臣言,翻然若出圣心警悟者,则人心自悦,天意自回。苟不然者,陛下他日虽悔,将何及耶!
shū rù, bù bào. kūn suì chēng jí qǐ xiū, zhōng zhǐ xǔ zhī. yú shì jǐ shì zhōng dài shì héng hé kūn jī shēn zhì xiǎn, wèi shí xīng dà wù dōng shì, sūn kuàng làn shā bù gū, kūn gù bù yán, qū wèi fù huì, wú dà chén jié. jǐ shì zhōng liú dào hēng yán wǎng nián sūn pī yáng hé zhāng wèi, wèi yí shū chū kūn shǒu, gù shǐ shì héng hé kūn. wèi zòu biàn. dì yǐ kūn jì bà, xī zhì bù wèn.
疏入,不报。坤遂称疾乞休,中旨许之。于是给事中戴士衡劾坤机深志险,谓石星大误东事,孙鑛滥杀不辜,坤顾不言,曲为附会,无大臣节。给事中刘道亨言往年孙丕扬劾张位,位疑疏出坤手,故使士衡劾坤。位奏辨。帝以坤既罢,悉置不问。
chū, kūn àn chá shān xī shí, cháng zhuàn guī fàn tú shuō, nèi shì gòu rù jìn zhōng. zhèng guì fēi yīn jiā shí èr rén, qiě wèi zhì xù, shǔ qí bó fù chéng ēn zhòng kān zhī. shì héng suì hé kūn yīn chéng ēn jìn shū, jié nà gōng yè, bāo cáng huò xīn. kūn chí shū lì biàn. wèi jǐ, yǒu wàng rén wéi guī fàn tú shuō bá, míng yuē yōu wēi hóng yì, lüè yán:" kūn zhuàn guī fàn, dú qǔ hàn míng dé hòu zhě, hòu yóu guì rén jìn zhōng gōng, kūn yǐ mèi zhèng guì fēi yě. kūn shū chén tiān xià yōu wēi, wú shì bù yán, dú bù jí jiàn chǔ, yì zì kě jiàn." qí yán jué kuáng dàn, jiāng yǐ hài kūn. dì guī zuì yú shì héng děng, qí shì suì qǐn.
初,坤按察山西时,尝撰《闺范图说》,内侍购入禁中。郑贵妃因加十二人,且为制序,属其伯父承恩重刊之。士衡遂劾坤因承恩进书,结纳宫掖,包藏祸心。坤持疏力辨。未几,有妄人为《闺范图说》跋,名曰《忧危竑议》,略言:“坤撰《闺范》,独取汉明德后者,后由贵人进中宫,坤以媚郑贵妃也。坤疏陈天下忧危,无事不言,独不及建储,意自可见。”其言绝狂诞,将以害坤。帝归罪于士衡等,其事遂寝。
kūn gāng jiè qiào zhí, liú yì zhèng xué. jū jiā zhī rì, yǔ hòu jìn jiǎng xí. suǒ zhù shù, duō chū xīn yì. chū, zài cháo yǔ lì bù shàng shū sūn pī yáng shàn. hòu pī yáng fù wèi lì bù, lǚ tuī kūn zuǒ dōu yù shǐ wèi dé mìng, yán:" chén yǐ bā shí lǎo chén bǎo kūn, jì chén dé qīn jiàn yòng kūn zhī xiào. bù xiào, gān zuò shī jǔ zhī zuì, sǐ qiě wú hàn." yǐ, yòu jiàn tiān xià sān dà xián, shěn lǐ guō zhèng yù, qí yī jí kūn. pī yáng qián hòu tuī jiàn, shū zhì èr shí yú shàng, dì zhōng bù nà. fú wáng fēng guó hé nán, cì zhuāng tián sì wàn qǐng. kūn zài jí, shàng yán:" guó chū fēn fēng qīn fān èr shí yǒu sì, cì tián wú zhì wàn qǐng zhě. hé nán yǐ fēng zhōu zhào yī huī zhèng táng chóng lù bā wáng, ruò jiē qǔ yíng sì wàn, zhàn liǎng hé jùn xiàn qiě bàn, xìng shèng míng cái jiǎn." fù yí shū zhí zhèng yán zhī. huì tíng chén yì lì zhēng, dé jiǎn bàn. zú, tiān qǐ chū, zèng xíng bù shàng shū.
坤刚介峭直,留意正学。居家之日,与后进讲习。所著述,多出新意。初,在朝与吏部尚书孙丕扬善。后丕扬复为吏部,屡推坤左都御史未得命,言:“臣以八十老臣保坤,冀臣得亲见用坤之效。不效,甘坐失举之罪,死且无憾。”已,又荐天下三大贤,沈鲤、郭正域,其一即坤。丕扬前后推荐,疏至二十余上,帝终不纳。福王封国河南,赐庄田四万顷。坤在籍,上言:“国初分封亲藩二十有四,赐田无至万顷者。河南已封周、赵、伊、徽、郑、唐、崇、潞八王,若皆取盈四万,占两河郡县且半,幸圣明裁减。”复移书执政言之。会廷臣亦力争,得减半。卒,天启初,赠刑部尚书。
guō zhèng yù, zì měi mìng, jiāng xià rén. wàn lì shí yī nián jìn shì. xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū, yǔ xiū zhuàn táng wén xiàn tóng wèi huáng zhǎng zǐ jiǎng guān. jiē sān qiān zhì shù zǐ, bù lí jiǎng wéi. měi jiǎng bì, zhū nèi shì chū xiāng yī, wéi èr rén bù jiāo yī yán.
郭正域,字美命,江夏人。万历十一年进士。选庶吉士,授编修,与修撰唐文献同为皇长子讲官。皆三迁至庶子,不离讲帷。每讲毕,诸内侍出相揖,惟二人不交一言。
chū wèi nán jīng jì jiǔ. zhū shēng nà zī xǔ chōng gòng, zhèng yù zòu bà zhī. lǐ chéng liáng sūn yǐ dū du jiù hūn wèi guó xú hóng jī jiā, qí guò wén miào mén, xué lù lǐ wéi jí zhí ér chì zhī. lǐ shì cāng tóu shù shí rén tà dǐ mén, hóng jī yì zhì. zhèng yù yuē:" jīn tiān zǐ shàng pí biàn bài xiān shèng, rén chén nǎi zǒu mǎ miào mén wài hū? qiě gōng hóu zǐ dì rù xué xí lǐ, yì guó zǐ shēng ěr, xué lù fēi chì dū du yě." lìng jiāo xiāng xiè ér bà.
出为南京祭酒。诸生纳赀许充贡,正域奏罢之。李成梁孙以都督就婚魏国徐弘基家,骑过文庙门,学录李维极执而抶之。李氏苍头数十人蹋邸门,弘基亦至。正域曰:“今天子尚皮弁拜先圣,人臣乃走马庙门外乎?且公侯子弟入学习礼,亦国子生耳,学录非抶都督也。”令交相谢而罢。
sān shí nián, zhēng bài zhān shì, fù wèi dōng gōng jiǎng guān. xuán zhuó lǐ bù yòu shì láng, zhǎng hàn lín yuàn. sān shí yī nián sān yuè, shàng shū féng qí zú, zhèng yù hái shǔ bù shì. xià, miào xiǎng, huì rì shí, zhèng yù yán:" lǐ, dāng jì rì shí, shēng wèi shā, zé fèi. shuò dàn yí zhuān jiù rì, jí cháo xiǎng miào." cóng zhī. fāng zé péi sì zhě duō tuō jí. zhèng yù wèi sì shì bù qián, yóu shàng bù gōng sì suǒ zhì. qǐng xià zhào chì lì, dōng zhì dà sì, shàng bì qīn xíng. dì rán zhī, ér bù néng yòng.
三十年,征拜詹事,复为东宫讲官。旋擢礼部右侍郎,掌翰林院。三十一年三月,尚书冯琦卒,正域还署部事。夏,庙飨,会日食,正域言:“《礼》,当祭日食,牲未杀,则废。朔旦宜专救日,诘朝享庙。”从之。方泽陪祀者多托疾。正域谓祀事不虔,由上不躬祀所致。请下诏饬厉,冬至大祀,上必亲行。帝然之,而不能用。
chū, zhèng yù zhī rù guǎn yě, shěn yī guàn wèi jiào xí shī. hòu fú què shòu biān xiū, bù zhí dì zǐ lǐ, yī guàn bù néng wú wàng. zhì shì, yī guàn wéi shǒu fǔ, shěn lǐ cì zhī. zhèng yù yǔ lǐ shàn, ér xīn báo yī guàn. huì tái guān shàng rì shí zhàn, yuē:" rì cóng shàng shí, zhàn wèi jūn zhī nìng rén yòng zhī, yǐ wáng qí guó." yī guàn nù ér lì zhī, zhèng yù yuē:" zǎi xiàng yōu shèng wēi míng, gù bù ruò gǔ shǐ xié?" yī guàn wén zhī nù. liǎng huái shuì jiān lǔ bǎo qǐng gěi guān fáng, jiān dū jiāng nán zhè jiāng zhī zào, lǐ chí bù kě, yī guàn nǐ yǔ zhī, zhèng yù yì lì zhēng. qín wáng yǐ dí zǐ yāo wèi shēng, qǐng fēng qí shù zhǎng zǐ wèi shì zǐ, lǚ zhào qù yì. qián shàng shū féng qí chí bù shàng, zhèng yù yì zhí bù xǔ. wáng fù qǐng fēng qí tā zi wèi jùn wáng, yòu bù kě. yī guàn shǐ dà dāng yǐ shàng mìng xié zhī, zhèng yù bǎng yú mén yuē:" qín wáng yǐ zhōng wèi jìn fēng, shù zǐ dāng réng zhōng wèi, bù dé wèi jùn wáng. fēi nián wèi wǔ shí, shù zǐ yì bù dé wèi shì zǐ." yī guàn wú yǐ nán. jí jiàn yì yù duó huáng guāng shēng xǔ lùn lǚ běn shì, yī guàn yǔ zhū gēng jiē běn tóng xiāng yě, yuē:" wǒ bèi zài, shuí gǎn duó zhě!" zhèng yù yuán bǐ pàn yuē:" huáng guāng shēng dāng shì, shì hǎi ruì dāng shā yě. xǔ lùn dāng shì, shì shěn liàn dāng shā yě. lǚ běn dāng shì, shì yān mào qīng zhào wén huá jiē míng chén, bù dàng xuē duó yě." yì shàng, jǔ cháo wěi zhī, ér zú bù xíng.
初,正域之入馆也,沈一贯为教习师。后服阕授编修,不执弟子礼,一贯不能无望。至是,一贯为首辅,沈鲤次之。正域与鲤善,而心薄一贯。会台官上日食占,曰:“日从上食,占为君知佞人用之,以亡其国。”一贯怒而詈之,正域曰:“宰相忧盛危明,顾不若瞽史邪?”一贯闻之怒。两淮税监鲁保请给关防,兼督江南、浙江织造,鲤持不可,一贯拟予之,正域亦力争。秦王以嫡子夭未生,请封其庶长子为世子,屡诏趣议。前尚书冯琦持不上,正域亦执不许。王复请封其他子为郡王,又不可。一贯使大珰以上命胁之,正域榜于门曰:“秦王以中尉进封,庶子当仍中尉,不得为郡王。妃年未五十,庶子亦不得为世子。”一贯无以难。及建议欲夺黄光升、许论、吕本谥,一贯与朱赓皆本同乡也,曰:“我辈在,谁敢夺者!”正域援笔判曰:“黄光升当谥,是海瑞当杀也。许论当谥,是沈炼当杀也。吕本当谥,是鄢懋卿、赵文华皆名臣,不当削夺也。”议上,举朝韪之,而卒不行。
zhèng yù jì jī wǔ yī guàn, yī guàn shēn hàn zhī. huì chǔ wáng huá kuí yǔ zōng rén huá jī děng xiāng jié, zhèng yù fù yǔ yī guàn yì yì, yóu cǐ jǐ dé wēi huò. xiān shì, chǔ gōng wáng dé fèi jí, lóng qìng wǔ nián hōng, yí fù gōng rén hú shì luán shēng zǐ huá kuí huá bì. huò yún nèi guān guō lún yǐ wáng fēi xiōng wáng rú yán qiè yóu jīn méi zǐ wèi huá kuí, fēi zú rén rú sī bèi nú wáng yù zǐ wèi huá bì. yí bīn wāng ruò quán cháng jié zòu zhī, shì xià fǔ àn. wáng fēi chí shén jiān, dé qǐn. wàn lì bā nián, huá kuí sì wáng, huá bì yì fēng xuān huà wáng. zōng rén huá jī zhě, sù qiáng yù wǔ wáng. huá jī qī, rú yán nǚ yě. shì nián qiǎn rén jié huá kuí yì xìng zi yě, bù dàng lì. yī guàn shǔ tōng zhèng shǐ shěn zi mù gé qí shū wù shàng. yuè yú chǔ wáng hé huá jī shū zhì, nǎi shàng zhī. mìng xià bù yì. wèi jǐ, huá jī rù dōu sù tōng zhèng sī yāo jié shí fēng jí huá kuí xíng huì zhuàng, chǔ zōng yǔ míng zhě, fán èr shí jiǔ rén. zi mù jù, zhào huá jī lìng gēng yì yuè rì yǐ shàng. zhǐ bìng xià bù. zhèng yù qǐng chì fǔ àn gōng kān, cóng zhī.
正域既积忤一贯,一贯深憾之。会楚王华奎与宗人华勣等相讦,正域复与一贯异议,由此几得危祸。先是,楚恭王得废疾,隆庆五年薨,遗腹宫人胡氏孪生子华奎、华壁。或云内官郭纶以王妃兄王如言妾尤金梅子为华奎,妃族人如纟孛奴王玉子为华壁。仪宾汪若泉尝讦奏之,事下抚按。王妃持甚坚,得寝。万历八年,华奎嗣王,华壁亦封宣化王。宗人华勣者,素强御忤王。华勣妻,如言女也。是年遣人讦华奎异姓子也,不当立。一贯属通政使沈子木格其疏勿上。月余楚王劾华勣疏至,乃上之。命下部议。未几,华勣入都诉通政司邀截实封及华奎行贿状,楚宗与名者,凡二十九人。子木惧,召华勣令更易月日以上。旨并下部。正域请敕抚按公勘,从之。
chū, yī guàn shǔ zhèng yù wú yán tōng zhèng sī nì shū shì. jí huá jī shū shàng, zhèng yù zhǔ xíng kān. yī guàn yán qīn wáng bù dàng kān, dàn dāng tǐ fǎng. zhèng yù yuē:" shì guān zōng shì, tái jiàn dāng yì yán zhī." yī guàn wēi xiào yuē:" tái jiàn duàn bù yán yě." jí dì cóng kān yì, chǔ wáng jù, fèng bǎi jīn wèi zhèng yù shòu, qiě shǔ wú jìng chǔ shì, dāng chóu wàn jīn, zhèng yù yán jù zhī. yǐ ér hú guǎng xún fǔ zhào kě huái xún àn yīng cháo qīng kān shàng, yán xiáng shěn wú zuǒ yàn, ér wáng shì chí zhī jiān, zhū jùn zhǔ xiàn zhǔ zé yún" wǎng zhī zhēn wěi", qǐ tè qiǎn guān zài wèn. zhào gōng qīng zá yì yú xī quē mén, rì yàn nǎi bà. yì zhě sān shí qī rén, gè jù yī dān, yán rén rén shū. lǐ tíng jī yǐ zuǒ shì láng dài zhèng yù shǔ bù shì, zhèng yù yù jǐn lù zhū rén yì, tíng jī yǐ cí tài fán, xiān cuō qí yào yǐ shàng. yī guàn suì sǒu jǐ shì zhōng yáng yīng wén yù shǐ kāng pī yáng hé lǐ bù yōng è qún yì, bù yǐ shí wén. zhèng yù shū biàn, qiě fā zi mù nì shū yī guàn zǔ kān jí chǔ wáng kuì yí zhuàng. yī guàn yì huì, wèi zhèng yù qiǎn jiā rén dǎo huá jī shàng shū, yì lìng chǔ wáng bì wèi tīng kān, sī bì huá jī.
初,一贯属正域毋言通政司匿疏事。及华勣疏上,正域主行勘。一贯言亲王不当勘,但当体访。正域曰:“事关宗室,台谏当亦言之。”一贯微笑曰:“台谏断不言也。”及帝从勘议,楚王惧,奉百金为正域寿,且属毋竟楚事,当酬万金,正域严拒之。已而湖广巡抚赵可怀、巡按应朝卿勘上,言详审无左验,而王氏持之坚,诸郡主县主则云“罔知真伪”,乞特遣官再问。诏公卿杂议于西阙门,日晏乃罢。议者三十七人,各具一单,言人人殊。李廷机以左侍郎代正域署部事,正域欲尽录诸人议,廷机以辞太繁,先撮其要以上。一贯遂嗾给事中杨应文、御史康丕扬劾礼部壅阏群议,不以实闻。正域疏辨,且发子木匿疏、一贯阻勘及楚王馈遗状。一贯益恚,谓正域遣家人导华勣上疏,议令楚王避位听勘,私庇华勣。
dàng shì shí, zhèng yù yòu zōng rén, dà xué shì shěn lǐ yòu zhèng yù, shàng shū zhào shì qīng xiè jié jì jiǔ huáng rǔ liáng zé yòu chǔ wáng. jǐ shì zhōng qián mèng gāo suì xī yī guàn zhǐ lùn zhèng yù, cí lián cì fǔ lǐ. yīng wén yòu yán zhèng yù fù mào cháng chī rǔ yú chǔ gōng wáng, gù zhèng yù yīn shì xiàn zhī. zhèng yù shū biàn, liú zhōng bù bào. yī guàn lǐ yǐ chǔ shì jiē qiú qù, tíng jī fù qǐng zài wèn. dì yǐ wáng sì wèi èr shí yú nián, hé zhì jīn shǐ fā, qiě fú jié qī zhèng, bù zú píng, suì bà chǔ shì wù àn. zhèng yù sì shū qǐ xiū qù. chǔ wáng jì dé ān, suì zòu hé zhèng yù, dà lüè rú yīng wén yán qiě jié qí bù fǎ shù shì, qǐng chǐ zhèng yù guān. zhào xià bù yuàn jí yì. tíng jī wēi cì zhèng yù, ér wèi qí yǐ qù, kě wú kē qiú. jǐ shì zhōng zhāng wèn dá zé wèi fān wáng yù jìn tuì dà chén, bù kě xùn, nǎi bù zuì zhèng yù, ér lìng xún àn yù shǐ kān wáng suǒ jié yǐ wén.
当是时,正域右宗人,大学士沈鲤右正域,尚书赵世卿、谢杰、祭酒黄汝良则右楚王。给事中钱梦皋遂希一贯指论正域,词连次辅鲤。应文又言正域父懋尝笞辱于楚恭王,故正域因事陷之。正域疏辨,留中不报。一贯、鲤以楚事皆求去,廷机复请再问。帝以王嗣位二十余年,何至今始发,且夫讦妻证,不足凭,遂罢楚事勿按。正域四疏乞休去。楚王既得安,遂奏劾正域,大略如应文言;且讦其不法数事,请褫正域官。诏下部院集议。廷机微刺正域,而谓其已去,可无苛求。给事中张问达则谓藩王欲进退大臣,不可训,乃不罪正域,而令巡按御史勘王所讦以闻。
é ér yāo shū shì qǐ. yī guàn yǐ lǐ yǔ jǐ dì xiāng bī, ér zhèng yù xīn bà, yīn shì xiàn zhī, zé liǎng rén bì děi zhòng huò, nǎi wèi dì yán chén xià yǒu yù xiāng qīng zhě wèi zhī. gài wēi yǐn qí duān, yǐ dòng dì yì. wáng hé, jǐn yī wèi dū du wáng zhī zhēn děng sì rén yǐ yāo shū yǒu míng, zhǐ qí tóng guān zhōu jiā qìng wèi zhī. dōng chǎng yòu bǔ huò yāo rén jiǎo shēng guāng. xún chéng yù shǐ kāng pī yáng wéi shēng guāng sòng yuān, yán yāo shū chǔ shì tóng yī gēn dǐ, qǐng shǎo huǎn qí yù, zéi xiōng dì kě shòu shǒu què xià. yì zhǐ zhèng yù jí qí xiōng guó zǐ jiàn chéng zhèng wèi. dì nù, yǐ wéi bì fǎn zéi, chú qí míng. yī guàn lì jiù shǐ miǎn. pī yáng nǎi xiān hòu bǔ sēng rén dá guān yī zhě shěn lìng yù děng, ér tóng zhī hú huà zé gào yāo shū chū jiào guān ruǎn míng qīng shǒu. wèi jǐ, chǎng wèi yòu bǔ kě yí zhě yī rén yuē máo shàng wén. shù rì jiān láng dāng páng wǔ, dū chéng rén rén zì wēi. jiā qìng děng jiē xià zhào yù. jiā qìng xuán yǐ zhì wú yàn, lìng gé rèn huí jí. lìng yù gù cháng wǎng lái zhèng yù jiā, dá guān yì shí shí yóu guì rén mén, cháng wèi zhèng yù suǒ bàng zhú, shàng wén zé zhèng yù pū yě. yī guàn pī yáng děng yù zì shù rén kǒu yǐn zhèng yù, ér huà suǒ jié ruǎn míng qīng, zé qián mèng gāo xù. mèng gāo dà huì, shàng shū xiǎn gōng zhèng yù, yán:" yāo shū kān bō, bù xiān bù hòu, shì zài chǔ wáng shū rù zhī shí. gài zhèng yù nǎi shěn lǐ mén tú, ér shěn lìng yù zhě, zhèng yù shí kè, hú huà yòu qí tóng xiāng tóng nián, qún jiān jié wèi sǐ dǎng. qǐ qióng zhì gēn běn, dìng zhèng yù luàn chǔ shǒu è zhī zuì, lēi lǐ xián zhù." dì lìng zhèng yù hái jí tīng kān, jí yán xùn zhū suǒ bǔ zhě. dá guān kǎo sǐ, lìng yù yì jǐ sǐ, jiē bù chéng. fǎ sī pò huà yǐn zhèng yù jí guī dé. guī dé, lǐ suǒ jū xiàn yě. huà dà hū yuē:" míng qīng, wǒ chóu yě, gù jié zhī. zhèng yù jǔ jìn shì èr shí nián bù tōng wèn, hé yóu tóng zuò yāo shū? wǒ yì bù zhī shuí wèi guī dé zhě." dì zhī huà wǎng, shì zhī.
俄而妖书事起。一贯以鲤与己地相逼,而正域新罢,因是陷之,则两人必得重祸,乃为帝言臣下有欲相倾者为之。盖微引其端,以动帝意。亡何,锦衣卫都督王之祯等四人以妖书有名,指其同官周嘉庆为之。东厂又捕获妖人皦生光。巡城御史康丕扬为生光讼冤,言妖书、楚事同一根柢,请少缓其狱,贼兄弟可授首阙下。意指正域及其兄国子监丞正位。帝怒,以为庇反贼,除其名。一贯力救始免。丕扬乃先后捕僧人达观、医者沈令誉等,而同知胡化则告妖书出教官阮明卿手。未几,厂卫又捕可疑者一人曰毛尚文。数日间锒铛旁午,都城人人自危。嘉庆等皆下诏狱。嘉庆旋以治无验,令革任回籍。令誉故尝往来正域家,达观亦时时游贵人门,尝为正域所搒逐,尚文则正域仆也。一贯、丕扬等欲自数人口引正域,而化所讦阮明卿,则钱梦皋婿。梦皋大恚,上疏显攻正域,言:“妖书刊播,不先不后,适在楚王疏入之时。盖正域乃沈鲤门徒,而沈令誉者,正域食客,胡化又其同乡同年,群奸结为死党。乞穷治根本,定正域乱楚首恶之罪,勒鲤闲住。”帝令正域还籍听勘,急严讯诸所捕者。达观拷死,令誉亦几死,皆不承。法司迫化引正域及归德。归德,鲤所居县也。化大呼曰:“明卿,我仇也,故讦之。正域举进士二十年不通问,何由同作妖书?我亦不知谁为归德者。”帝知化枉,释之。
dū du chén rǔ zhōng lüè xùn shàng wén, suì fā zú wéi zhèng yù zhōu yú yáng cūn, jǐn bǔ ǎo bì jí yōng shū zhě nán nǚ shí wǔ rén, yǔ shēng guāng zá zhì, zhōng wú suǒ de. rǔ zhōng yǐ jǐn yī gào shēn yòu shàng wén yuē:" néng gào zéi, jí dé zhī." lìng yǐn lìng yù, qiě yǐ rǔ ǎo gōng shì shí suì nǚ wèi zhēng. bǐ huì xùn, dōng chǎng tài jiàn chén jǔ jí nǚ yuē:" rǔ jiàn yāo shū bǎn yǒu jǐ?" yuē:" yíng wū." jǔ xiào yuē:" yāo shū jǐn èr sān zhǐ, bǎn gù yíng wū xié?" jí shàng wén yuē:" lìng yù yǔ rǔ kān shū hé rì?" shàng wén yuē:" shí yī yuè shí liù rì." róng zhèng shàng shū wáng shì yáng yuē" yāo shū yǐ chū shí rì huò, ér shí liù rì yòu kān, jiāng yǒu liǎng yāo shū xié?" kǎo shēng guāng qī qiè jí shí suì ér, yǐ zhēn cì zhǐ zhǎo, bì yù yǐn zhèng yù, jiē bù yīng. shēng guāng yǎng shì mèng gāo pī yáng, dà mà yuē:" sǐ zé sǐ ěr, nài hé jiào wǒ yíng xiàng gōng zhǐ, wàng yǐn guō shì láng hū?" dōu yù shǐ wēn chún děng lì chí zhī, shì jiàn jiě, rán yóu bù néng jù yù.
都督陈汝忠掠讯尚文,遂发卒围正域舟于杨村,尽捕媪婢及佣书者男女十五人,与生光杂治,终无所得。汝忠以锦衣告身诱尚文曰:“能告贼,即得之。”令引令誉,且以乳媪龚氏十岁女为徵。比会讯,东厂太监陈矩诘女曰:“汝见妖书版有几?”曰:“盈屋。”矩笑曰:“妖书仅二三纸,版顾盈屋邪?”诘尚文曰:“令誉语汝刊书何日?”尚文曰:“十一月十六日。”戎政尚书王世扬曰;“妖书以初十日获,而十六日又刊,将有两妖书邪?”拷生光妻妾及十岁儿,以针刺指爪,必欲引正域,皆不应。生光仰视梦皋、丕扬,大骂曰:“死则死耳,奈何教我迎相公指,妄引郭侍郎乎?”都御史温纯等力持之,事渐解,然犹不能具狱。
guāng zōng zài dōng gōng, shù yǔ jìn shì yuē:" hé wéi yù shā wǒ hǎo jiǎng guān?" zhū rén wén zhī jiē jù. zhān shì táng wén xiàn xié qí liáo yáng dào bīn děng yì yī guàn zhēng zhī, lǐ tíng jī yì lì wèi zhī dì, yù yì jiě. xíng bù shàng shū xiāo dà hēng jù yuán shū, yóu yù zuò zhèng yù. láng zhōng wáng shù gǔ dǐ gǎo yú dì, dà hēng nǎi zhǐ. suì zuò shēng guāng jí xíng, shì zhū bō jí zhě, ér zhèng yù huò miǎn. fāng yù jí shí, luó zú wéi lǐ shě jí zhèng yù zhōu, líng tuò dá dàn. yòu shēng yán zhèng yù qiě dǎi, pò shǐ zì cái. zhèng yù yuē:" dà chén yǒu zuì, dāng fú shī dū shì, ān néng zì píng yě wài?" jì ér xìng wú shì, nǎi guī. guī sān nián, xún àn yù shǐ shǐ xué qiān kān shàng chǔ wáng suǒ jié shì, wú zhuàng. jǐ shì gù shì qí yīn qǐng zhào hái zhèng yù, bù bào.
光宗在东宫,数语近侍曰:“何为欲杀我好讲官?”诸人闻之皆惧。詹事唐文献偕其僚杨道宾等诣一贯争之,李廷机亦力为之地,狱益解。刑部尚书萧大亨具爰书,犹欲坐正域。郎中王述古抵稿于地,大亨乃止。遂坐生光极刑,释诸波及者,而正域获免。方狱急时,逻卒围鲤舍及正域舟,铃柝达旦。又声言正域且逮,迫使自裁。正域曰:“大臣有罪,当伏尸都市,安能自屏野外?”既而幸无事,乃归。归三年,巡按御史史学迁勘上楚王所讦事,无状。给事顾士琦因请召还正域,不报。
zhèng yù bó tōng zǎi jí, yǒng yú rèn shì, yǒu jīng jì dà lüè, zì shǒu jiè rán, gù rén wàng guī zhī. è yú quán xiāng, suì bù fù qǐ, jiā jū shí nián zú. hòu sì nián, zèng lǐ bù shàng shū. guāng zōng yí zhào, jiā ēn jiù xué, zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì wén yì, guān qí zi zhōng shū shè rén.
正域博通载籍,勇于任事,有经济大略,自守介然,故人望归之。扼于权相,遂不复起,家居十年卒。后四年,赠礼部尚书。光宗遗诏,加恩旧学,赠太子少保,谥文毅,官其子中书舍人。
zàn yuē: hǎi ruì bǐng gāng jìng zhī xìng, zhuàng zhí zì suì, gài kě xī fēng hàn jí àn sòng bāo zhěng. kǔ jié zì lì, chéng wéi rén suǒ nán néng. qiū shùn lǚ kūn, suī fēi ruì pǐ, ér zhǐ chén shí zhèng, bǐng bǐng záo záo, gěng liàng yǒu zú chēng zhě. guō zhèng yù chí chǔ yù, yǔ zhí zhèng yì qù, xiǎn nán hū fā, qín ér hòu miǎn, wēi yǐ zāi! yǐ yāo shū shì yǔ kūn xiāng shǒu wěi, gù bìng zhe yān.
赞曰:海瑞秉刚劲之性,戆直自遂,盖可希风汉汲黯、宋包拯。苦节自厉,诚为人所难能。丘橓、吕坤,虽非瑞匹,而指陈时政,炳炳凿凿,鲠亮有足称者。郭正域持楚狱,与执政异趣,险难忽发,慬而后免,危矣哉!以妖书事与坤相首尾,故并著焉。