fū biàn zhě, jiāng yǐ míng shì fēi zhī fēn, shěn zhì luàn zhī jì, míng tóng yì zhī chù, chá míng shí zhī lǐ, chù lì hài, jué xián yí. yān mó lüè wàn wù zhī rán, lùn qiú qún yán zhī bǐ. yǐ míng jǔ shí, yǐ cí shū yì, yǐ shuō chū gù. yǐ lèi qǔ, yǐ lèi yǔ. yǒu zhū jǐ bù fēi zhū rén, wú zhū jǐ bù qiú zhū rén.
夫辩者,将以明是非之分,审治乱之纪,明同异之处,察名实之理,处利害,决嫌疑。焉摹略万物之然,论求群言之比。以名举实,以辞抒意,以说出故。以类取,以类予。有诸己不非诸人,无诸己不求诸人。
huò yě zhě, bù jìn yě. jiǎ zhě, jīn bù rán yě. xiào zhě, wèi zhī fǎ yě, suǒ xiào zhě, suǒ yǐ wéi zhī fǎ yě. gù zhōng xiào, zé shì yě bù zhōng xiào, zé fēi yě. cǐ xiào yě. pì yě zhě, jǔ yě wù ér yǐ míng zhī yě. móu yě zhě, bǐ cí ér jù xíng yě. yuán yě zhě, yuē:" zi rán, wǒ xī dú bù kě yǐ rán yě?" tuī yě zhě, yǐ qí suǒ bù qǔ zhī tóng yú qí suǒ qǔ zhě, yǔ zhī yě." shì yóu wèi" yě zhě, tóng yě." wú qǐ wèi" yě zhě, yì yě.
或也者,不尽也。假者,今不然也。效者,为之法也,所效者,所以为之法也。故中效,则是也;不中效,则非也。此效也。辟也者,举也物而以明之也。侔也者,比辞而俱行也。援也者,曰:“子然,我奚独不可以然也?”推也者,以其所不取之同于其所取者,予之也。“是犹谓”也者,同也。“吾岂谓”也者,异也。
fū wù yǒu yǐ tóng ér bù lǜ suì tóng. cí zhī móu yě, yǒu suǒ zhì ér zhèng. qí rán yě, yǒu suǒ yǐ rán yě qí rán yě tóng, qí suǒ yǐ rán bù bì tóng. qí qǔ zhī yě, yǒu suǒ yǐ qǔ zhī qí qǔ zhī yě tóng, qí suǒ yǐ qǔ zhī bù bì tóng. shì gù pì móu yuán tuī zhī cí, xíng ér yì, zhuǎn ér wēi, yuǎn ér shī, liú ér lí běn, zé bù kě bù shěn yě, bù kě cháng yòng yě. gù yán duō fāng, shū lèi, yì gù, zé bù kě piān guān yě.
夫物有以同而不率遂同。辞之侔也,有所至而正。其然也,有所以然也;其然也同,其所以然不必同。其取之也,有所以取之;其取之也同,其所以取之不必同。是故辟、侔、援、推之辞,行而异,转而危,远而失,流而离本,则不可不审也,不可常用也。故言多方,殊类,异故,则不可偏观也。
fū wù huò nǎi shì ér rán, huò shì ér bù rán, huò yī zhōu ér bù yī zhōu, huò yī shì ér yī bú shì yě. bù kě cháng yòng yě, gù yán duō fāng shū lèi yì gù, zé bù kě piān guān yě, fēi yě.
夫物或乃是而然,或是而不然,或一周而不一周,或一是而一不是也。不可常用也,故言多方殊类异故,则不可偏观也,非也。
bái mǎ, mǎ yě chéng bái mǎ, chéng mǎ yě. lí mǎ, mǎ yě chéng lí mǎ, chéng mǎ yě. huò, rén yě ài huò, ài rén yě. zāng, rén yě ài zāng, ài rén yě. cǐ nǎi shì ér rán zhě yě.
白马,马也;乘白马,乘马也。骊马,马也;乘骊马,乘马也。获,人也;爱获,爱人也。臧,人也;爱臧,爱人也。此乃是而然者也。
huò zhī qīn, rén yě huò shì qí qīn, fēi shì rén yě. qí dì, měi rén yě ài dì, fēi ài měi rén yě. chē, mù yě chéng chē, fēi chéng mù yě. chuán, mù yě rén chuán, fēi rén mù yě. dào rén rén yě duō dào, fēi duō rén yě wú dào, fēi wú rén yě. xī yǐ míng zhī? è duō dào, fēi è duō rén yě yù wú dào, fēi yù wú rén yě. shì xiàng yǔ gòng shì zhī. ruò ruò shì, zé suī dào rén rén yě ài dào fēi ài rén yě bù ài dào, fēi bù ài rén yě shā dào rén fēi shā rén yě, wú nán dào wú nán yǐ. cǐ yǔ bǐ tóng lèi, shì yǒu bǐ ér bù zì fēi yě, mò zhě yǒu cǐ ér fēi zhī, wú yě gù yān, suǒ wèi nèi jiāo wài bì yǔ xīn wú kōng hū? nèi jiāo ér bù jiě yě. cǐ nǎi shì ér bù rán zhě yě.
获之亲,人也;获事其亲,非事人也。其弟,美人也;爱弟,非爱美人也。车,木也;乘车,非乘木也。船,木也;人船,非人木也。盗人人也;多盗,非多人也;无盗,非无人也。奚以明之?恶多盗,非恶多人也;欲无盗,非欲无人也。世相与共是之。若若是,则虽盗人人也;爱盗非爱人也;不爱盗,非不爱人也;杀盗人非杀人也,无难盗无难矣。此与彼同类,世有彼而不自非也,墨者有此而非之,无也故焉,所谓内胶外闭与心毋空乎?内胶而不解也。此乃是而不然者也。
qiě fú dú shū, fēi hǎo shū yě. qiě dòu jī, fēi jī yě hào dòu jī, hǎo jī yě. qiě rù jǐng, fēi rù jǐng yě zhǐ qiě rù jǐng, zhǐ rù jǐng yě. qiě chū mén, fēi chū mén yě zhǐ qiě chū mén, zhǐ chū mén yě. ruò ruò shì, qiě yāo, fēi yāo yě shòu yāo yě. yǒu mìng, fēi mìng yě fēi zhí yǒu mìng, fēi mìng yě, wú nán yǐ. cǐ yǔ bǐ tóng lèi. shì yǒu bǐ ér bù zì fēi yě, mò zhě yǒu cǐ ér zuì fēi zhī, wú yě gù yān, suǒ wèi nèi jiāo wài bì yǔ xīn wú kōng hū? nèi jiāo ér bù jiě yě. cǐ nǎi shì ér bù rán zhě yě.
且夫读书,非好书也。且斗鸡,非鸡也;好斗鸡,好鸡也。且入井,非入井也;止且入井,止入井也。且出门,非出门也;止且出门,止出门也。若若是,且夭,非夭也;寿夭也。有命,非命也;非执有命,非命也,无难矣。此与彼同类。世有彼而不自非也,墨者有此而罪非之,无也故焉,所谓内胶外闭与心毋空乎?内胶而不解也。此乃是而不然者也。
ài rén, dài zhōu ài rén ér hòu wèi ài rén. bù ài rén, bù dài zhōu bù ài rén bù zhōu ài, yīn wèi bù ài rén yǐ. chéng mǎ, bù dài zhōu chéng mǎ rán hòu wèi chéng mǎ yě yǒu chéng yú mǎ, yīn wèi chéng mǎ yǐ. dǎi zhì bù chéng mǎ, dài zhōu bù chéng mǎ ér hòu bù chéng mǎ. cǐ yī zhōu ér yī bù zhōu zhě yě.
爱人,待周爱人而后为爱人。不爱人,不待周不爱人;不周爱,因为不爱人矣。乘马,不待周乘马然后为乘马也;有乘于马,因为乘马矣。逮至不乘马,待周不乘马而后不乘马。此一周而一不周者也。
jū yú guó, zé wèi jū guó yǒu yī zhái yú guó, ér bù wéi yǒu guó. táo zhī shí, táo yě jí zhī shí, fēi jí yě. wèn rén zhī bìng, wèn rén yě è rén zhī bìng, fēi è rén yě. rén zhī guǐ, fēi rén yě xiōng zhī guǐ, xiōng yě. jì rén zhī guǐ, fēi jì rén yě jì xiōng zhī guǐ, nǎi jì xiōng yě. zhī mǎ zhī mù pàn zé wèi zhī mǎ pàn zhī mǎ zhī mù dà, ér bù wèi zhī mǎ dà. zhī niú zhī máo huáng, zé wèi zhī zhōng huáng zhī niú zhī máo zhòng, ér bù wèi zhī niú zhòng. yī mǎ, mǎ yě èr mǎ, mǎ yě. mǎ sì zú zhě, yī mǎ ér sì zú yě, fēi liǎng mǎ ér sì zú yě. yī mǎ, mǎ yě. mǎ huò bái zhě, èr mǎ ér huò bái yě, fēi yī mǎ ér huò bái. cǐ nǎi yī shì ér yī fēi zhě yě.
居于国,则为居国;有一宅于国,而不为有国。桃之实,桃也;棘之实,非棘也。问人之病,问人也;恶人之病,非恶人也。人之鬼,非人也;兄之鬼,兄也。祭人之鬼,非祭人也;祭兄之鬼,乃祭兄也。之马之目盼则为之马盼;之马之目大,而不谓之马大。之牛之毛黄,则谓之中黄;之牛之毛众,而不谓之牛众。一马,马也;二马,马也。马四足者,一马而四足也,非两马而四足也。一马,马也。马或白者,二马而或白也,非一马而或白。此乃一是而一非者也。