strong zhú huái yàn liáng huáng shī jì hài qīng hé hú hòu bèi yōu strong
築淮堰梁皇失計 害清河胡後被幽
què shuō hú tài hòu yǐn rù huáng shū, zì jiàn zhěn xí. zhè wèi huáng shū wèi shuí? jiù shì qīng hé wáng yì. yì wèi xiào wén zhū zi zhōng, zuì měi fēng yí, hú tài hòu kàn shàng le tā, shòu yǐ zhòng wèi, shì bì yǔ shāng. qiě cháng zhì yì dì yè yàn, mù dòu méi tiāo, yǐ fēi yī rì. yì què bù yuàn dào sǎo, xū yǔ zhōu xuán, wèi cháng zhān rǎn. piān hú tài hòu yù huǒ shàng yán, rěn nài bú zhù. yī xī zhào rù qǐn gōng, tuō míng yì shì, yì zhǐ hǎo fèng zhào jìn qù, nǎ zhī tā yǔ yì xiāng jiàn, kāi kǒu xù tán, biàn shì chuáng tóu bīng fǎ. yì shǐ zhī zhōng jì, dàn yǐ wú fǎ tuō shēn, bù dé bù tōng biàn dá quán, jiāng shùn liǎo shì. sì shì chū rù gōng wéi, jǐ chéng guàn xí, jiàn jiàn de huì shēng téng bō, yí bàng dōu zhōng. zhǐ yīn yì sù yǒu cái wàng, hǎo xián xià shì, fǔ zhèng hòu yì duō suǒ bì yì, suǒ yǐ huǐ bù yǎn yù, yī shí shàng néng miǎn hài. dàn rì zhǎng shí jiǔ, zǒng bù miǎn wèi rén suǒ chéng, piān piān jiā gōng zǐ, kǒng tiào bù chū hòu lái yī zhāo ne. sè shàng yǒu dāo. xiǎo zi yīn hú hòu tīng zhèng shí, yǒu liáng wèi zhēng duó huái yàn yī shì, bù dé bù jiāng wèi tíng nèi zhèng, zàn cóng huǎn biǎo, qiě jiāng huái yàn shì xù míng.
卻說胡太后引入皇叔,自薦枕席。這位皇叔為誰?就是清河王懌。懌為孝文諸子中,最美丰儀,胡太后看上了他,授以重位,事必與商。且嘗至懌第夜宴,目逗眉挑,已非一日。懌卻不願盜嫂,虛與周旋,未嘗沾染。偏胡太后慾火上炎,忍耐不住。一夕召入寢宮,託名議事,懌只好奉詔進去,哪知她與懌相見,開口敘談,便是床頭兵法。懌始知中計,但已無法脫身,不得不通變達權,將順了事。嗣是出入宮闈,幾成慣習,漸漸的穢聲騰播,貽謗都中。只因懌素有才望,好賢下士,輔政後亦多所裨益,所以毀不掩譽,一時尚能免害。但日長時久,總不免為人所乘,翩翩佳公子,恐跳不出後來一着呢。色上有刀。小子因胡後聽政時,有梁、魏爭奪淮堰一事,不得不將魏廷內政,暫從緩表,且將淮堰事敘明。
liáng tiān jiān shí èr nián, wèi shòu yáng chéng wèi shuǐ suǒ yǎn, piào méi lú shě. zhèn shuài lǐ chóng, lè bīng pō chéng shàng, tiān yù bù zhǐ, shuǐ zhǎng wèi yǐ, chéng yuán jǐn lù èr bǎn. jiāng zuǒ jiē quàn chóng qì qù shòu yáng, wǎng bǎo běi shān, chóng kuì rán dào: wǒ tiǎn shǒu fān yuè, dé báo zhì zāi, huái nán wàn lǐ, xì zhū wǒ shēn, wǒ yī dòng zú, bǎi xìng wǎ jiě, cǐ chéng kǒng fēi wǒ yǒu le! dàn shì mín wú gū, bù rěn lìng tā tóng sǐ, kě jié fá suí gāo, gè shǐ zì tuō, jué yǔ cǐ chéng jù méi, xìng wù duō yán! zhì zhōng péi xuàn, lǜ chéng nán mín shù qiān jiā, fàn zhōu nán zǒu, bì shuǐ gāo yuán. yīn shuǐ shì dié zhǎng, hái dào chóng bì běi guī, nǎi zì chēng yù zhōu cì shǐ, sòng kuǎn liáng jiāng mǎ xiān jiǎo, qíng yuàn tóu chéng. chóng wén xuàn pàn, wèi cè xū shí, tè qiǎn liáo lì hán fāng xìng dān gě zhào xuàn, xuàn qiě jīng qiě huǐ, zhuǎn sī shì chéng qí hǔ, yǐ shì nán xià, nǎi qiǎn fāng xìng fǎn bào dào: shì yīn dà shuǐ mí màn, wèi zhòng suǒ tuī, bù dé yǐ pián yí cóng shì. jīn mín fēi gōng mín, lì fēi gōng lì, yuàn gōng zǎo xíng, wú fàn jiāng shì! chóng dé bào shǐ fèn, jí qiǎn cóng dì lǐ shén děng, lǜ lǐng zhōu shī tǎo xuàn. xuàn zhàn bài cuàn nì, bèi cūn mín zhí zhù, xiè sòng shòu yáng. xuàn zhì zhōng tú, duì hú zhǎng tàn dào: wǒ yǒu hé miàn mù zài jiàn lǐ gōng! yīn tóu shuǐ zì jǐn. mǎ xiān jiǎo diào bīng jiù xuàn, bù jí ér hái.
梁天監十二年,魏壽陽城為水所渰,漂沒廬舍。鎮帥李崇,勒兵泊城上,天雨不止,水漲未已,城垣僅露二版。將佐皆勸崇棄去壽陽,往保北山,崇喟然道:「我忝守藩岳,德薄致災,淮南萬里,系諸我身,我一動足,百姓瓦解,此城恐非我有了!但士民無辜,不忍令他同死,可結筏隨高,各使自脫,決與此城俱沒,幸勿多言!」治中裴絢,率城南民數千家,泛舟南走,避水高原。因水勢迭漲,還道崇必北歸,乃自稱豫州刺史,送款梁將馬仙湬,情願投誠。崇聞絢叛,未測虛實,特遣僚吏韓方興單舸召絢,絢且驚且悔,轉思勢成騎虎,已是難下,乃遣方興返報道:「適因大水迷漫,為眾所推,不得已便宜從事。今民非公民,吏非公吏,願公早行,無犯將士!」崇得報始憤,即遣從弟李神等,率領舟師討絢。絢戰敗竄匿,被村民執住,械送壽陽。絢至中途,對湖長嘆道:「我有何面目再見李公!」因投水自盡。馬仙湬調兵救絢,不及而還。
shòu yáng shuǐ shì jiàn tuì, jū mín fù ān. wèi zhè yī fān shuǐ yì, suì yóu liáng jiàng jiāng wáng zú, xiàn cè liáng tíng, qǐng yàn huái shuǐ yǐ guàn shòu yáng. wáng zú jiàng liáng jiàn sì shí huí. liáng zhǔ yǎn, chēng wèi liáng cè, biàn qiǎn cái guān jiāng jūn zǔ gèng, shuǐ gōng chén chéng bó děng, xiāng dì zhú yàn, dà fā huái yáng bīng mín, chōng dāng gōng yì. mìng tài zǐ yòu wèi lǜ kāng xuàn, quán dū huái shàng gè jūn, kàn hù yàn zuò. zhè cì zhú yàn, wèi liáng tíng tè bié jù gōng, nán qǐ fú shān, běi dǐ chán shí, yī àn péi tǔ, hé jí zhōng liú, yì fū xū èr shí wàn zhòng, bīng shì bù zú, qǔ pài rén mín, měi èr shí hù lìng chū wǔ dīng, bìng lì hé zuò, zì tiān jiān shí sān nián zhòng dōng wèi shǐ, zhí zhì cì nián mèng xià, cǎo cǎo gào chéng. bù liào yī xiāo fēng yǔ, shuǐ shì bào zhǎng, péng pài bēn téng, jìng jiāng xīn kǔ zhú chéng de dī yàn, chōng sàn jǐ jǐn. dāng shí yú lùn fēn yún, zǎo yǒu rén wèi huái àn jù shā, dì zhì wèi gù, kǒng nán chéng gōng, liáng zhǔ bù yǐ wèi rán, jué nǐ xìng zuò, jí jīng cǐ yī kuì, réng rán bù kěn zhōng zǔ, zài jiē zài lì. shí shì duō shì. huò wèi jiāo lóng wèi suì, néng chéng fēng yǔ pò yàn, wéi xìng zuì wèi tiě, kě yòng tiě yě rù shuǐ zhōng, miǎn zhì chōng sǔn, yú shì cǎi yùn dōng xī yě tiě, dé shù qiān wàn jīn, chén zhū shuǐ bīn, réng bù néng hé. jiāo lóng wèi tiě, bù zhī chū zì hé diǎn? nǎi gǎi yòng tā fǎ, fá shù wèi jǐng gǎo, tián yǐ jù shí, shàng jiā hòu tǔ, yán huái bǎi lǐ nèi, mù shí wú lùn jù xì, xī shù qǔ zhì. bīng mín zhāo xī fù dān, jiān shàng jiē chuān, gèng qiě xià rì xūn zhēng, yíng ruì zǎn jí, niàng chéng yī gǔ yì qì, bù kān chù bí. kě lián chōng dāng jù yì de kǔ gōng, dié shòu qū pò, wú fǎ qiú miǎn, méi nài hé pàn qù xìng mìng, yǔ tiān shí xiāng bó zhàn. jiū jìng rén bù shèng tiān, sǐ wáng xiāng zhǒng. hǎo róng yì dào le qiū tiān, shǔ qì yǐ tuì, chéng liú zēng zhú, shàng kān nài láo, nài zhuǎn yǎn jiān yòu shì hán dōng, huái sì jǐn dòng, shuò fēng lǐn liè, láo yì zhū rén, shǒu zú jù jiāng. tiān gōng yě gù yì sì nüè, yǔ xuě lián xiāo, bǐ wǎng nián gèng zēng lěng dù, fú shān yàn zhōng de bīng mín, shí sǐ qī bā, zhēn kě wèi yī dà jù jié le. wèi shuí zhì zhī? shú lìng tīng zhī?
壽陽水勢漸退,居民復安。為這一番水溢,遂由梁降將王足,獻策梁廷,請堰淮水以灌壽陽。王足降梁見四十回。梁主衍,稱為良策,便遣材官將軍祖暅,水工陳承伯等,相地築堰,大發淮、揚兵民,充當工役。命太子右衛率康絢,權督淮上各軍,看護堰作。這次築堰,為梁廷特別巨工,南起浮山,北抵巉石,依岸培土,合脊中流,役夫需二十萬眾,兵士不足,取派人民,每二十戶令出五丁,並力合作,自天監十三年仲冬為始,直至次年孟夏,草草告成。不料一宵風雨,水勢暴漲,澎湃奔騰,竟將辛苦築成的堤堰,衝散幾盡。當時輿論紛紜,早有人謂淮岸聚沙,地質未固,恐難成功,梁主不以為然,決擬興作,及經此一潰,仍然不肯中阻,再接再厲。實是多事。或謂蛟龍為祟,能乘風雨破堰,唯性最畏鐵,可用鐵冶入水中,免致沖損,於是採運東西冶鐵,得數千萬斤,沉諸水濱,仍不能合。蛟龍畏鐵,不知出自何典?乃改用他法,伐樹為井槀,填以巨石,上加厚土,沿淮百里內,木石無論巨細,悉數取至。兵民朝夕負擔,肩上皆穿,更且夏日薰蒸,蠅蚋攢集,釀成一股疫氣,不堪觸鼻。可憐充當巨役的苦工,迭受驅迫,無法求免,沒奈何拚去性命,與天時相搏戰。究竟人不勝天,死亡相踵。好容易到了秋天,暑氣已退,乘流增築,尚堪耐勞,奈轉眼間又是寒冬,淮、泗盡凍,朔風凜冽,勞役諸人,手足俱僵。天公也故意肆虐,雨雪連宵,比往年更增冷度,浮山堰中的兵民,十死七八,真可謂一大巨劫了。為誰致之?孰令聽之?
tiān xià běn wú shì, yōng rén zì rǎo zhī. nà huái yàn shàng wèi jùn gōng, wèi yǐ fù qǐ yáng dà yǎn wèi píng nán jiāng jūn, dū zhū jūn tún jīng shān, lái zhēng huái yàn. liáng zhǔ yǎn yì tú xiān fā, jí pài zuǒ yóu jī jiāng jūn zhào zǔ yuè, xí jù wèi jìng xī xiá shí, jìn bī shòu yáng. wèi jiǎ dìng zhōu cì shǐ cuī liàng jīng jié, mìng chōng zhèn nán jiāng jūn, chū gōng xiá shí. yòu qǐ xiāo bǎo yín wèi zhèn dōng jiāng jūn, jìn cì huái yàn. liáng jiāng zhào zǔ yuè wén cuī liàng dào lái, chū chéng yíng jī, wèi liàng suǒ bài, tuì guī jù shǒu. liàng jìng lǜ bīng wéi chéng, bìng yuē shòu yáng zhèn shuài lǐ chóng, shuǐ lù bìng jìn. chóng lǚ cì qiān yuē, suì zhì liàng wéi gōng xiá shí, gé nián wèi xià.
天下本無事,庸人自擾之。那淮堰尚未竣工,魏已復起楊大眼為平南將軍,督諸軍屯荊山,來爭淮堰。梁主衍意圖先發,亟派左游擊將軍趙祖悅,襲據魏境西硤石,進逼壽陽。魏假定州刺史崔亮旌節,命充鎮南將軍,出攻硤石。又起蕭寶夤為鎮東將軍,進次淮堰。梁將趙祖悅聞崔亮到來,出城迎擊,為亮所敗,退歸拒守。亮竟率兵圍城,並約壽陽鎮帥李崇,水陸並進。崇屢次愆約,遂致亮圍攻硤石,隔年未下。
wèi hú tài hòu wén cuī liàng wú gōng, liào zhī zhū jiāng bù yī, tè jiǎn lì bù shàng shū lǐ píng, rèn zhèn jūn dà jiāng jūn, jiān shàng shū yòu pú shè, lǜ bù qí èr qiān, chí dǐ shòu yáng, bié wèi xíng tái, jié dù zhū jūn, zhǔn lìng jūn fǎ cóng shì. píng zhì shòu yáng, dū yù lǐ chóng, lìng jí diào fā shuǐ lù gè jūn, zhù gōng xiá shí, yī miàn cù xiāo bǎo yín jìn gōng huái yàn. bǎo yín qiǎn bù jiāng liú zhì wén děng, dù huái gōng pò sān lěi, yòu zài huái běi jī bài liáng jiāng yuán mèng sūn. liáng shǐ zuǒ wèi jiāng jūn chāng yì zhī, lǜ bīng jiù fú shān. yì zhī wèi zhì, hù huái jūn shǐ kāng xuàn, yǐ huī bīng shā tuì xiāo bǎo yín jūn. yì zhī zài tú fèng chì, yǔ zhí gé jiāng jūn wáng shén niàn, sù huái wǎng jiù xiá shí. wèi jiāng cuī liàng, qiǎn jiāng jūn cuī yán bó shǒu xià cài, yán bó yǔ bié jiāng yī wèng shēng, jiā huái wèi yíng, qǔ chē lún qù wǎng, xuē ruì lún fú, liǎng liǎng jiē duì, róu zhú wèi chán, hù xiāng lián guàn, chuān chéng shí yú dào, héng mù wèi qiáo, liǎng tóu shī huǒ lù lú, suí yì shōu fàng, bù shǐ shāo zhuó. jì duàn zhào zǔ yuè zǒu lù, yòu dé dǔ jié liáng yuán. yì zhī shén niàn, bù néng qián jìn, zhǐ de zàn zhù liáng chéng. lǐ píng zì zhì xiá shí, dū lìng shuǐ lù gè jūn, fèn lì měng pū, gōng kè wài chéng. zhào zǔ yuè shì qióng chū jiàng, wèi píng suǒ zhǎn, yú zhòng jǐn wèi wèi fú. píng fù jìn gōng fú shān yàn. cuī liàng yǐ qián rì lǐ chóng qiān qī, yǐn huái sù hàn, píng yòu wèi chóng cóng dì, gèng bù yuàn shòu tā jié zhì, suì tuō jí qǐng guī, dài lǐng bù qǔ, jìng zì fǎn luò. píng zòu qǐng chù liàng sǐ xíng, hú tài hòu yì zài tǎn liàng, dàn zhào xǔ lì gōng bǔ guò, píng bù miǎn yàng yàng, suǒ xìng quán jūn tuì hái. chóng qián shǒu shòu yáng, pō jiàn zhōng chéng, bù zhī tā hé gù qiān qī? píng bù zé cóng xiōng, zhuān jiù cuī liàng, yì shǔ wèi shì. wèi tíng lùn gōng jiā fēng, jìn lǐ chóng wèi biāo qí jiāng jūn, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī, lǐ píng wèi shàng shū yòu pú shè, cuī liàng yì jìn hào zhèn běi jiāng jūn. píng zài diàn qián zhēng lùn liàng zuì, liàng yì chì píng xié sī pái yì, yóu hú tài hòu qū wèi diào jiě, gǎi liàng wèi diàn zhōng shàng shū. xiāo bǎo yín shàng zài huái běi, liáng zhǔ yǎn zhì shū zhāo xiáng, lìng xí péng chéng. bǎo yín jiāng lái shū chén bào wèi tíng, hú tài hòu xià zhào jiā jiǎng, lìng tā jìng shǒu biān fáng. yáng dà yǎn yì liǎn bīng bù chū, dàn zài jīng shān zhù shǒu.
魏胡太后聞崔亮無功,料知諸將不一,特簡吏部尚書李平,任鎮軍大將軍,兼尚書右僕射,率步騎二千,馳抵壽陽,別為行台,節度諸軍,准令軍法從事。平至壽陽,督諭李崇,令即調發水陸各軍,助攻硤石,一面促蕭寶夤進攻淮堰。寶夤遣部將劉智文等,渡淮攻破三壘,又在淮北擊敗梁將垣孟孫。梁使左衛將軍昌義之,率兵救浮山。義之未至,護淮軍使康絢,已麾兵殺退蕭寶夤軍。義之在途奉敕,與直閤將軍王神念,溯淮往救硤石。魏將崔亮,遣將軍崔延伯守下蔡,延伯與別將伊瓮生,夾淮為營,取車輪去輞,削銳輪輻,兩兩接對,揉竹為巉,互相連貫,穿成十餘道,橫木為橋,兩頭施火轆轤,隨意收放,不使燒斫。既斷趙祖悅走路,又得堵截梁援。義之、神念,不能前進,只得暫駐梁城。李平自至硤石,督令水陸各軍,奮力猛撲,攻克外城。趙祖悅勢窮出降,為平所斬,餘眾盡為魏俘。平復進攻浮山堰。崔亮以前日李崇愆期,隱懷宿憾,平又為崇從弟,更不願受他節制,遂託疾請歸,帶領部曲,竟自返洛。平奏請處亮死刑,胡太后意在袒亮,但詔許立功補過,平不免怏怏,索性全軍退還。崇前守壽陽,頗見忠誠,不知他何故愆期?平不責從兄,專咎崔亮,亦屬未是。魏廷論功加封,進李崇為驃騎將軍,加開府儀同三司,李平為尚書右僕射,崔亮亦進號鎮北將軍。平在殿前爭論亮罪,亮亦斥平挾私排異,由胡太后曲為調解,改亮為殿中尚書。蕭寶夤尚在淮北,梁主衍致書招降,令襲彭城。寶夤將來書陳報魏廷,胡太后下詔嘉獎,令他靜守邊防。楊大眼亦斂兵不出,但在荊山駐守。
liáng rén dé zhuān lì zhú yàn. zhì tiān jiān shí wǔ nián sì yuè, huái yàn shǐ chéng, zhǎng yuē jiǔ lǐ, shàng kuò sì shí wǔ zhàng, xià kuò yī bǎi sì shí zhàng, gāo èr shí zhàng, zá zhǒng qǐ liǔ, jiān shè jūn lěi. yǒu rén xiàn yì kāng xuàn dào: huái liè sì dú, tiān suǒ yǐ jié xuān shuǐ qì, bù yí jiǔ sāi ruò záo jiǎo tóng jiǎo. dōng zhù, shǐ tā bō liú yū huǎn, zhè yàn kě zhǎng jiǔ bù huài le. shuō jìn wú jī. xuàn yòu kāi jiǎo dōng zhù, yòu shǐ rén zòng fǎn jiān jì, wǎng yǔ xiāo bǎo yín dào: liáng rén dàn jù kāi jiǎo, bù wèi yě zhàn. bǎo yín zhèng huàn shuǐ zhǎng, suì wèi suǒ kuáng, nǎi kāi jiǎo běi zhù, shuǐ shì rì yè fēn liú, shàng bù shǎo jiǎn. lǐ chóng jiù xiá shí shù jiān, zhú qiáo tōng shuǐ, yòu zài bā gōng shān jí běi shān. dōng nán, zhú wèi chāng chéng, zuò wèi shòu yáng chéng bǎo zhàng. jū mín duō sàn chù gāng lǒng, jiù yǒu lú shě zhǒng mù, duō bèi jìn méi, cǐ jiē bǐ yuàn, bù dé níng jū. lǐ chóng suí chù fǔ wèi, dà zhòng yì chóu hèn liáng rén, shì sǐ shǒu jìng, gè wú pàn xīn.
梁人得專力築堰。至天監十五年四月,淮堰始成,長約九里,上闊四十五丈,下闊一百四十丈,高二十丈,雜種杞柳,間設軍壘。有人獻議康絢道:「淮列四瀆,天所以節宣水氣,不宜久塞;若鑿湬同湫。東注,使它波流紆緩,這堰可長久不壞了。」說近無稽。絢又開湬東注,又使人縱反間計,往語蕭寶夤道:「梁人但懼開湬,不畏野戰。」寶夤正患水漲,遂為所誑,乃開湬北注,水勢日夜分流,尚不少減。李崇就硤石戍間,築橋通水,又在八公山即北山。東南,築魏昌城,作為壽陽城保障。居民多散處岡壟,舊有廬舍塜墓,多被浸沒,此嗟彼怨,不得寧居。李崇隨處撫慰,大眾益仇恨梁人,誓死守境,各無叛心。
liáng xú zhōu cì shǐ zhāng bào zi, zì wèi zhú yàn jiān gōng, bì guī jǐ rèn. piān liáng tíng jiǎn pài kāng xuàn, bìng chì bào zi shòu xuàn jié zhì. bào zi cán fèn jiāo pò, duō fāng chán gòu, wū xuàn yǔ wèi yǒu jiāo tōng qíng shì. liáng zhǔ yǎn suī rán wèi xìn, dàn yīn zhú yàn shì bì, zhào xuàn hái cháo, xuàn jì fèng zhào rù dōu, huái yàn guī bào zi guǎn xiá. bào zi bù fù jiā xiū, yàn shòu shuǐ jī, bù miǎn sōng dòng. wéi wèi tíng yǐ shòu yáng bèi shuǐ, yǐn wèi dà huàn, gèng shòu rèn chéng wáng chéng wèi shàng jiāng jūn, dū du nán tǎo zhū jūn shì, jiāng dōng xià xú zhōu, dà jǔ gōng yàn, pú shè lǐ píng jìn yán dào: huái yàn bù jiǔ bì huài, hé xū bīng lì! nǎi chì rèn chéng wáng zàn cóng huǎn jìn, jìng dài qiū xùn.
梁徐州刺史張豹子,自謂築堰監工,必歸己任。偏梁廷簡派康絢,並飭豹子受絢節制。豹子慚憤交迫,多方讒構,誣絢與魏有交通情事。梁主衍雖然未信,但因築堰事畢,召絢還朝,絢既奉詔入都,淮堰歸豹子管轄。豹子不復加修,堰受水激,不免鬆動。惟魏廷以壽陽被水,引為大患,更授任城王澄為上將軍,都督南討諸軍事,將東下徐州,大舉攻堰,僕射李平進言道:「淮堰不久必壞,何須兵力!」乃敕任城王暫從緩進,靜待秋汛。
hū yóu dōng yì zhōu cì shǐ yuán fǎ sēng, chéng rù jǐng bào, nǎi shì jiā méng luàn mín rèn lìng zōng, shàn shā jìn shòu tài shǒu, jǔ chéng jiàng liáng. liáng yì zhōu cì shǐ pó yáng wáng huī, qiǎn tài shǒu zhāng qí yíng nà lìng zōng, jù zhù jiā méng. fǎ sēng qiǎn zi jǐng lóng jù qí, lián zhàn jiē bài, qí gèng jìn wéi wǔ xìng, quán jìng jí jí, sù qǐng jì shī děng yǔ. wèi suì shòu fù shù yǎn wèi yì zhōu cì shǐ, yǐn bīng fù yuán, bèi dào rù yì zhōu jìng. zhuǎn zhàn sān rì, xíng èr bǎi yú lǐ, lián huò shèng zhàng, jiě wǔ xìng wéi. zhāng qí tuì bǎo bái shuǐ, sì fù chū bīng qīn jiā méng guān. guān chéng shǒu jiāng, wèi zǐ tóng tài shǒu gǒu jīn lóng, shí shì huàn jí, bù néng dū zhàn, qī liú shì lǜ lì bīng mín, dēng guān shǒu yù. fù shù gāo jǐng móu pàn, yóu liú shì chá jué, ná xià zhǎn shǒu. sì yīn shuǐ dào wèi liáng bīng suǒ jù, shǒu zú fá yǐn, xìng zhí tiān yù, liú shì chū gōng sī bù juàn, jí suǒ yǒu yī fú, xuán zhū kōng zhōng, jiǎo qǔ yǔ shuǐ, chǔ yǐ zá qì, yú shì yǐn shuǐ bù jié, rén xīn nǎi gù. tè xù liú shì wèi jīn guó quàn. shù yǎn fù yí shī wǎng jiù, jī tuì zhāng qí, qí nǎi yǐn hái, jiā méng fù wèi wèi yǒu. wèi fēng jīn lóng zi wèi píng chāng xiàn zi, jīng liú shì gōng. yīng gāi jiā jīng.
忽由東益州刺史元法僧,呈入警報,乃是葭萌亂民任令宗,擅殺晉壽太守,舉城降梁。梁益州刺史鄱陽王恢,遣太守張齊迎納令宗,據住葭萌。法僧遣子景隆拒齊,連戰皆敗,齊更進圍武興,全境岌岌,速請濟師等語。魏遂授傅豎眼為益州刺史,引兵赴援,倍道入益州境。轉戰三日,行二百餘里,連獲勝仗,解武興圍。張齊退保白水,嗣復出兵侵葭萌關。關城守將,為梓潼太守苟金龍,時適患疾,不能督戰,妻劉氏率厲兵民,登關守御。副戍高景謀叛,由劉氏察覺,拿下斬首。嗣因水道為梁兵所據,守卒乏飲,幸值天雨,劉氏出公私布絹,及所有衣服,懸諸空中,絞取雨水,儲以雜器,於是飲水不竭,人心乃固。特敘劉氏為巾幗勸。豎眼復移師往救,擊退張齊,齊乃引還,葭萌復為魏有。魏封金龍子為平昌縣子,旌劉氏功。應該加旌。
yǐ ér shí zhí jì qiū, huái shuǐ shèng zhǎng, liáng yàn bēng kuì, shēng rú léi hǒu, zhèn dòng sān bǎi lǐ zuǒ yòu. yán huái chéng shù jí cūn luò bīng mín yuē shí yú wàn kǒu, yī gǔ nǎo ér piào rù hǎi zhōng, lián shī hái dōu wú zhuó luò. hú tài hòu wén bào dà xǐ, yōu shǎng lǐ píng, tíng zhǐ rèn chéng wáng jìn bīng. wéi liáng zhǔ yǎn ào chàng zhōng rì, kōng hào le xǔ duō cái bó, sǐ le ruò gān shēng mìng, zhōng nòng dào qián gōng jǐn qì, háo wú xiào yì, jiàn jiàn de zì yuàn zì yì, mí xìn fó jiào. zhào bà zōng miào shēng láo, jiàn jì zhǐ yòng shū guǒ, cháo yě chà wèi qí wén, tǒng shuō zōng miào qù shēng, nǎi shì bù fù xuè shí. zài yóu tíng chén cān yì, nǐ yòng dà pú dài niú. piān liáng zhǔ jué yì shě shēng, dàn mìng yòng miàn niē chéng shēng xiàng, yǐ bǐng dài pú, zhè zhēn jiào zuò shě dà jiù xiǎo, qīng rén zhòng chù lī. yuè nòng yuè cuò.
已而時值季秋,淮水盛漲,梁堰崩潰,聲如雷吼,震動三百里左右。沿淮城戍及村落兵民約十餘萬口,一古腦兒漂入海中,連屍骸都無着落。胡太后聞報大喜,優賞李平,停止任城王進兵。惟梁主衍懊悵終日,空耗了許多財帛,死了若干生命,終弄到前功盡棄,毫無效益,漸漸的自怨自艾,迷信佛教。詔罷宗廟牲牢,薦祭只用蔬果,朝野詫為奇聞,統說宗廟去牲,乃是不復血食。再由廷臣參議,擬用大脯代牛。偏梁主決意舍牲,但命用面捏成牲像,以餅代脯,這真叫做舍大就小,輕人重畜哩。越弄越錯。
lín chuān wáng hóng zì luò táo guī, wèi cháng jiā fá, réng lìng wèi yáng zhōu cì shǐ, jiā guān sī tú. hóng hǎo nèi ài jiǔ, shěn miǎn shēng sè, shì nǚ shù bǎi rén, jiē jí qǐ lì, qiè wú shì gèng shàn guó sè, chǒng guān hòu tíng. yǒu dì fǎ shòu, xìng zǎo qiě hàn, shì shì shā rén, shī jiā zhǐ míng shēn sù, zěn nài fǎ shòu nì hóng fǔ zhōng, yǒu sī bù néng sōu bǔ. xuán wèi liáng zhǔ suǒ wén, shǐ lìng hóng jiǎo chū fǎ shòu, jí rì fú fǎ. nán tái yù shǐ, qǐng bìng zuì hóng, bà miǎn guān jué. liáng zhǔ huī tì pī dá dào: ài hóng shì xiōng dì sī qíng, miǎn hóng shì cháo tíng wáng fǎ, zhǔn rú suǒ yì! bà hóng guī dì. wèi jǐ fù yǐ hóng wèi sī tú, hóng yín chǐ rú gù.
臨川王宏自洛逃歸,未嘗加罰,仍令為揚州刺史,加官司徒。宏好內愛酒,沈湎聲色,侍女數百人,皆極綺麗,妾吳氏更擅國色,寵冠後庭。有弟法壽,性璪且悍,恃勢殺人,屍家指名申訴,怎奈法壽匿宏府中,有司不能搜捕。旋為梁主所聞,始令宏繳出法壽,即日伏法。南台御史,請並罪宏,罷免官爵。梁主揮涕批答道:「愛宏是兄弟私情,免宏是朝廷王法,准如所議!」罷宏歸第。未幾復以宏為司徒,宏淫侈如故。
tiān jiān shí qī nián, liáng zhǔ jiāng xìng guāng zhái sì, hū wén dū xià yǒu móu biàn qíng shì, nǎi cóng gè háng zhōng sōu suǒ, dé yī cì kè, xùn zhī wèi hóng suǒ shǐ. nǎi zhào hóng rù, tì qì yǔ yǔ dào: wǒ rén cái shèng rǔ bǎi bèi, xìng jū tiān wèi, shí kǒng diān zhuì, rǔ nài hé shàng zuò wàng xiǎng? wǒ fēi bù néng wèi zhōu gōng hàn wén, zhōu gōng zhū guǎn cài, hàn wén fèi sǐ jì běi huái nán èr wáng. wèi rǔ yú mèi, tè jiā lián mǐn, rǔ fǎn bù zhī gǎn, zhēn tài wú rén xīn le! hóng dùn shǒu dào: wú shì! wú shì! liáng zhǔ yīn zài miǎn hóng guān, lè lìng huí dì. sì yòu yǒu rén mì bào liáng zhǔ, wèi hóng sī cáng kǎi zhàng, bāo cáng huò xīn. liáng zhǔ nǎi sòng shèng zhuàn yǔ hóng, qiě qīn wǎng jiù yǐn. jiǔ zhì bàn hān, jìng rù hóng hòu táng jiǎn shì. liè wū yuē sān shí yú jiān, gè yǒu sè zhǐ biāo fēng. páng gù jí hóng, miàn sè jǔ sàng, yì yí shì suǒ bào fēi xū, biàn mìng suí cóng xiào wèi qiū tuó qīng, qǐ fēng chá yuè, měi wū duō zhù zhì qián, bǎi wàn wèi yī jù, biāo yòng huáng qiān, qiān wàn wèi yī kù, biāo yòng zǐ qiān, liáng zhǔ yǔ tuó qīng qū zhǐ jì suàn, fán sān shí yú jiān wū nèi, yuē dé xiàn qián sān yì yú wàn shàng yǒu páng wū shù suǒ, gè zhù bù juàn sī mián qī mì zhù là zhū shā huáng xiè zá huò děng, mǎn shì duī qì, bù zhī duō shǎo. hóng kǒng liáng zhǔ jiàn chì, yuè jiā huāng zhāng, nǎ zhī liáng zhǔ fǎn lù xiào róng, wēn yán yǔ yǔ dào: ā liù, hóng pái háng dì liù. rǔ shēng jì dà jiā! mín gāo mín zhī, qǐ róng liǎn jī, rú hé liáng zhǔ fǎn wèi dé yì! suì fǎn zuò chàng yǐn, zhì yè fāng hái. zì jīng cǐ cì jiǎn chá, liào hóng tú zhī sī jī, dāng wú dà zhì, nǎi gèng shǐ fù yuán zhí.
天監十七年,梁主將幸光宅寺,忽聞都下有謀變情事,乃從各航中搜索,得一刺客,訊知為宏所使。乃召宏入,涕泣與語道:「我人才勝汝百倍,幸居天位,時恐顛墜,汝奈何尚作妄想?我非不能為周公、漢文,周公誅管蔡,漢文廢死濟北、淮南二王。為汝愚昧,特加憐憫,汝反不知感,真太無人心了!」宏頓首道:「無是!無是!」梁主因再免宏官,勒令回第。嗣又有人密報梁主,謂宏私藏鎧仗,包藏禍心。梁主乃送盛饌與宏,且親往就飲。酒至半酣,徑入宏後堂檢視。列屋約三十餘間,各有色紙標封。旁顧及宏,面色沮喪,益疑是所報非虛,便命隨從校尉邱佗卿,啟封查閱,每屋多貯制錢,百萬為一聚,標用黃簽,千萬為一庫,標用紫簽,梁主與佗卿屈指計算,凡三十餘間屋內,約得現錢三億餘萬;尚有旁屋數所,各貯布絹絲棉漆蜜紵蠟朱紗黃屑雜貨等,滿室堆砌,不知多少。宏恐梁主見斥,越加慌張,哪知梁主反露笑容,溫顏與語道:「阿六,宏排行第六。汝生計大佳!」民膏民脂,豈容斂積,如何梁主反為得意!遂返座暢飲,至夜方還。自經此次檢查,料宏徒知私積,當無大志,乃更使復原職。
liáng zhǔ cì zǐ yù zhāng wáng zōng, fǎng jìn wáng bāo qián shén lùn, xì zuò qián yú lùn jī hóng, liáng zhǔ yóu mìng zōng sù huǐ, dàn yǐ liú chuán dōu zhōng. hóng yǐn wèi kuì hèn, shāo zì liǎn shù, bù jiǔ fù méng gù tài, gèng chuǎng chū yī zhuāng nì lún shāng huà de zhòng àn. zhè yě yóu liáng zhǔ gū xī yǎng jiān, wèi sī wàng gōng, yī wù zài wù, yí huàn shí bù qiǎn ne. shì qiě màn biǎo.
梁主次子豫章王綜,仿晉王褒《錢神論》,戲作《錢愚論》譏宏,梁主猶命綜速毀,但已流傳都中。宏引為愧恨,稍自斂束,不久復萌故態,更闖出一樁逆倫傷化的重案。這也由梁主姑息養奸,為私忘公,一誤再誤,貽患實不淺呢。事且慢表。
qiě shuō wèi hú tài hòu chēng zhì wǔ nián, shē yín wú dù, yī zhì qiān wàn, háo bù lìn xī, shǎng cì zuǒ yòu, bù kě shèng jì. yòu mìng nèi wài tiān zhú sì tǎ, jìng shàng chóng hóng, tè pài shǐ chén sòng yún, yǔ bǐ qiū sēng tú bié chēng. huì shēng děng, wǎng xī yù qiú fú jīng, xī xíng yuē sì qiān lǐ, dù guò chì diān, nǎi chū wèi jìng. zài xī xíng lì èr nián, zhì gān luó guó, shǐ dé fú shū bǎi qī shí bù ér hái. qí shí jiāo tōng bù biàn, suǒ yǐ yǒu cǐ kùn nán. hú tài hòu fēn gòng fó sì, shè huì shī sēng, yòu mí fèi le wú shù jīn yín. zhū wáng guì rén, huàn guān yǔ lín jūn, yíng hé yì zhǐ, gè zài luò yáng jiàn sì, suǒ fèi bù zī. qiě yīn shē fēng chuán bō, xí chéng háo chǐ. gāo yáng wáng yōng, fù jiǎ quán guó. hé jiān wáng chēn, xì wén chéng dì jùn sūn. yǔ tā dòu fù, jiù chù jùn mǎ shí yú pǐ, jù yòng yín wèi cáo, chuāng hù shàng zhuāng huáng jīng měi, xiāng chuán wèi jīn lóng tǔ pèi, yù fèng xián líng. yàn huì jiǔ qì, yǒu shuǐ jīng fēng mǎ nǎo wǎn chì yù zhī děng, tǒng shì jué wú jǐn yǒu de zhēn pǐn. cháng kuā yǔ liáo yǒu dào: wǒ bù hèn bù jiàn shí chóng, jìn rén. dàn hèn shí chóng bù jiàn wǒ. dāng shí chuán wèi yì tán.
且說魏胡太后稱制五年,奢淫無度,一擲千萬,毫不吝惜,賞賜左右,不可勝計。又命內外添築寺塔,競尚崇閎,特派使臣宋雲,與比邱僧徒別稱。慧生等,往西域求佛經,西行約四千里,度過赤巔,乃出魏境。再西行歷二年,至乾羅國,始得佛書百七十部而還。其時交通不便,所以有此困難。胡太后分供佛寺,設會施僧,又糜費了無數金銀。諸王貴人,宦官羽林軍,迎合意旨,各在洛陽建寺,所費不資。且因奢風傳播,習成豪侈。高陽王雍,富甲全國。河間王琛,系文成帝浚孫。與他鬥富,廄畜駿馬十餘匹,俱用銀為槽,窗戶上裝璜精美,相傳為金龍吐旆,玉鳳銜鈴。宴會酒器,有水精峰、瑪瑙碗、赤玉卮等,統是絕無僅有的珍品。嘗夸語僚友道:「我不恨不見石崇,晉人。但恨石崇不見我。」當時傳為異談。
kàn guān, shì xiǎng yǔ zhòu jiān suǒ chū cái chǎn, dì fāng shàng suǒ gōng fù shuì, běn yǒu yí dìng shù mù, bù néng píng kōng zēng tiān, kuī dé běi wèi lì cháo huáng dì, àn shí jié shěng, dài yǒu yú jī, xī píng shén guī nián jiān, fǔ kù pō chēng yíng yì. piān jīng zhè wèi hú tài hòu lín cháo, shì ruò fèn tǔ, làng yòng yī kōng. tā rú zōng shì quán xìng, suī yóu zǔ zōng jī xù, cháo tíng shǎng lài, bó de ruò gān cái bó, dàn wèi shù yě shǔ bù duō, yào xiǎng zhēng shē dòu mí, miǎn bù dé tān zāng nà huì, héng qǔ lì mín. yī bān rè zhōng gàn jìn de xià liáo, yíng yíng gǒu gǒu, hèn bù dé zhǐ rì gāo shēng, róng yīng jué lù, suǒ yǐ shì tú yù zá, liú pǐn yì xiáo.
看官,試想宇宙間所出財產,地方上所供賦稅,本有一定數目,不能憑空增添,虧得北魏歷朝皇帝,按時節省,代有餘積,熙平、神龜年間,府庫頗稱盈溢。偏經這位胡太后臨朝,視若糞土,浪用一空。他如宗室權幸,雖由祖宗積蓄,朝廷賞賚,博得若干財帛,但為數也屬不多,要想爭奢斗靡,免不得貪贓納賄,橫取吏民。一班熱中干進的下僚,蠅營狗苟,恨不得指日高升,榮膺爵祿,所以仕途愈雜,流品益淆。
xiǎo shuō zhōng yǒu cǐ dà yì lùn, yì zēng guāng cǎi.
小說中有此大議論,益增光采。
zhēng xī jiāng jūn zhāng yí zi zhòng yǔ, dú shàng fēng shì, qǐng liàng xuē xuǎn gé, pái yì wǔ rén. yǔ lín hǔ bì gè jūn shì, dé cǐ xiāo xī, lì jí qiān rén, zhì shàng shū shěng gòu mà. shěng mén jí bì, luàn zhòng pāo wǎ zhì shí, nào le piàn shí, biàn qū yì zhāng zhái, bǎ zhāng yí fù zǐ tuō chū, quán dǎ jiǎo tī, jǐ wú wán fū. yī miàn zòng huǒ fén zhái, zhòng yǔ xiōng shǐ jūn kòu tóu qǐ shù, bèi luàn dǎng tí zhì huǒ zhōng, shāo dé wū jiāo bā gōng. zhòng yǔ yǎn wò dì shàng, zéi yí wèi yǐ sǐ, bù jiā fáng shǒu, tā dé rěn tòng zǒu miǎn. yí qì xī jǐn shǔ, zài sù jí sǐ. hú tài hòu wén biàn, huāng máng pài guān xuān fǔ, dàn shōu bǔ luàn shǒu bā rén, zhǎn shǒu fú gū, yú jiē bù wèn. qiě xià zhào dà shè, bìng lìng wǔ rén dé yī zī rù xuǎn. shì huái shuò zhèn hán shǐ gāo huān zhì luò yáng, hán shǐ wèi hán zòu wǎng lái zhī shǐ. jiàn zhāng yí sǐ zhuàng, hái jiā sàn cái, jié jiāo bīn zuǒ, huò wèn wèi hé yì? huān dá dào: sù wèi jūn jiāng, fén shā dà chén, cháo tíng bù gǎn qióng jiū, zhèng shì kě zhī, sī chǎn zěn néng shǒu ne? luàn shì xiāo xióng, lèi jù tè shí. huān xì bó hǎi tiáo xiàn rén, zì hè liù hún, zēng zǔ hú wèi yàn jùn tài shǒu, bēn tóu wèi guó. zǔ mì wèi wèi yù shǐ, zuò fǎ xǐ huái shuò zhèn, yīn shì jū běi biān. huān zhí yì píng chéng, yǒu fù rén lóu shì nǚ, jiàn tā zhuàng mào kuí wú, yuàn jià wèi fù, nǎi dé zī gòu mǎ, bào xiào zhèn jiāng, chōng zuò hán shǐ. hòu lái biàn shì běi qí shǐ zǔ, shì jiàn xià wén. zhì běi qí zhī suǒ zì shǐ.
征西將軍張彝子仲瑀,獨上封事,請量削選格,排抑武人。羽林虎賁各軍士,得此消息,立集千人,至尚書省詬罵。省門急閉,亂眾拋瓦擲石,鬧了片時,便趨詣張宅,把張彝父子拖出,拳打腳踢,幾無完膚。一面縱火焚宅,仲瑀兄始均叩頭乞恕,被亂黨提擲火中,燒得烏焦巴弓。仲瑀奄臥地上,賊疑為已死,不加防守,他得忍痛走免。彝氣息僅屬,再宿即死。胡太后聞變,慌忙派官宣撫,但收捕亂首八人,斬首伏辜,余皆不問。且下詔大赦,並令武人得依資入選。適懷朔鎮函使高歡至洛陽,函使謂函奏往來之使。見張彝死狀,還家散財,結交賓佐,或問為何意?歡答道:「宿衛軍將,焚殺大臣,朝廷不敢窮究,政事可知,私產怎能守呢?」亂世梟雄,類具特識。歡系渤海蓨縣人,字賀六渾,曾祖湖為燕郡太守,奔投魏國。祖謐為魏御史,坐法徙懷朔鎮,因世居北邊。歡執役平城,有富人婁氏女,見他狀貌魁梧,願嫁為婦,乃得資購馬,報效鎮將,充做函使。後來便是北齊始祖,事見下文。志北齊之所自始。
wèi shàng shū cuī liàng qiān zhǎng lì bù, yīn guān bù shèng xuǎn, tè chuàng lì tíng nián gé, bù wèn xián fǒu, zhǐ lùn nián xiàn, suī wèi dù jué xìng jìn qǐ jiàn, wèi shǐ fēi quán yí jì cè dàn xián néng huò yīn cǐ fù qū, yōng cái fǎn xún lì chāo shēng, xuǎn jǔ shī rén, shí zì cǐ shǐ. luò yáng lìng xuē chù, yī zài biàn miù, zhōng bù jiàn cóng, jiù shì liàng shēng liú jǐng ān, yí shū quàn zǔ, liàng yì bù cóng. xún qiě yǐ guó yòng bù zú, jiǎn sǔn bǎi guān fèng lù, sì chéng zhōng duǎn shǎo yī chéng. rèn chéng wáng chéng, wèi bù rú jié shěng fú fèi, jiào quán dà tǐ, hú tài hòu zhì zhū bù lǐ, zì sì yī rán.
魏尚書崔亮遷掌吏部,因官不勝選,特創立停年格,不問賢否,只論年限,雖為杜絕幸進起見,未始非權宜計策;但賢能或因此負屈,庸才反循例超升,選舉失人,實自此始。洛陽令薛琡,一再辨謬,終不見從,就是亮甥劉景安,貽書勸阻,亮亦不從。尋且以國用不足,減損百官俸祿,四成中短少一成。任城王澄,謂不如節省浮費,較全大體,胡太后置諸不理,恣肆依然。
huàn guān liú téng shì gōng hù chǒng, yóu tài pú qiān guān shì zhōng, jiān yòu guāng lù dài fū, gàn yù cháo zhèng, mài guān yù jué. hú tài hòu bù jiā jìn zhǐ, fǎn zhuó téng wèi wèi jiāng jūn, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī. wéi qīng hé wáng yì, yòng fǎ xiāng shéng, bù kěn róng qíng. lì bù qǐng shòu téng dì wèi jùn shǒu, yì gē zhì bù tí, hái yǒu sàn qí shì láng yuán yuán, chāo zhuó zhì shì zhōng lǐng jūn jiāng jūn, jiāo zì bù fǎ, yì wèi yì suǒ cái yì. yuán yǔ téng gòng jí yì rú chóu, yīn tú bào fù.
宦官劉騰恃功怙寵,由太僕遷官侍中,兼右光祿大夫,干預朝政,賣官鬻爵。胡太后不加禁止,反擢騰為衛將軍,加開府儀同三司。唯清河王懌,用法相繩,不肯容情。吏部請授騰弟為郡守,懌擱置不提,還有散騎侍郎元爰,超擢至侍中領軍將軍,驕恣不法,亦為懌所裁抑。爰與騰共嫉懌如仇,陰圖報復。
lóng xiāng fǔ zhǎng shǐ sòng wéi, yóu yì jiàn wèi tōng zhí láng, fú báo wú xíng, yì cháng jiā jiè chì. yuán chéng xì zhào wéi, yòng lì xiāng, shǐ gào yì yǒu móu fǎn qíng shì. hú tài hòu yǔ yì tōng jiān, gèng jiān yì shí wú fǎn qíng, yī jīng àn yàn, quán chū yuān wū. yì dāng rán wú zuì, wéi zhào lì fǎn zuò. yuán jí rù bái tài hòu dào: jīn ruò zhū wéi, tā rì guǒ yǒu rén zhēn fǎn, hé rén gǎn gào! hú tài hòu tīng le yuán yán, yě jué yǒu lǐ, nǎi zhǐ chù wéi wèi chāng píng jùn shǒu. yuán yǔ téng gèng rì yè mì móu, liào zhī yì wèi tài hòu suǒ xìng, fēi yòng fǔ dǐ chōu xīn de jì cè, duàn bù néng dú chú yī yì. yī bù zuò, èr bù xiū, suǒ xìng bǎ tài hòu yōu jìn, fāng hǎo rèn suǒ yù wèi. dāng xià shǐ zhǔ shí hú dìng, jìn bái wèi zhǔ, wěi yán yì jiāng jìn dú, huì chén xià shǒu, chén bù gǎn wèi nì, gù jí zì shǒu. wèi zhǔ nián fāng shí yī, jiū shì ér tóng xìng zhì, róng yì bèi qī, suì zhǔ dìng zhuǎn gào yuán yuán, sù tú qù hài.
龍驤府長史宋維,由懌薦為通直郎,浮薄無行,懌常加戒飭。爰乘隙召維,用利相,使告懌有謀反情事。胡太后與懌通姦,更兼懌實無反情,一經案驗,全出冤誣。懌當然無罪,維照例反坐。爰亟入白太后道:「今若誅維,他日果有人真反,何人敢告!」胡太后聽了爰言,也覺有理,乃止黜維為昌平郡守。爰與騰更日夜密謀,料知懌為太后所幸,非用釜底抽薪的計策,斷不能獨除一懌。一不做,二不休,索性把太后幽禁,方好任所欲為。當下使主食胡定,進白魏主,偽言懌將進毒,賄臣下手,臣不敢為逆,故即自首。魏主年方十一,究是兒童性質,容易被欺,遂囑定轉告元爰,速圖去害。
shì nián wèi wèi shén guī sān nián, xù zhí xīn qiū, yuán wèi zhǔ yù xiǎn yáng diàn, téng bì zhù yǒng xiàng mén, dù jué tài hòu chū lù, yuán dú zhào yì rù jiàn. yì zhì hán zhāng diàn hòu, yòu wèi yuán suǒ zǔ, bù lìng yì rù. yì dà shēng dào: rǔ yù zào fǎn me? yì nù chì dào: yuán bù gǎn fǎn, tè yù fù rǔ fǎn zéi. yì zài yù kàng biàn, yǐ yóu yuán zhǐ huī zōng shì, qiān zhù yī xiù, pò rù hán zhāng dōng shěng, lìng rén jiān shǒu. téng chēng zhào zhào jí gōng qīng, lùn yì dà nì, nǐ zhì sǐ xíng. qún chén wèi tā shì lì, mò gǎn kàng yì, dú pú shè yóu zhào, chū yán xiāng zǔ. yuán téng háo bù lǐ cǎi, jìng rù bái wèi zhǔ, wèi gōng qīng tóng yì zhū yì. wèi zhǔ yǒu hé zhǔ jiàn, hán hu xǔ kě, dāng jí jiāng yì chù sǐ, bìng zhà wèi tài hòu zhào chì, zì chēng yǒu jí, guī zhèng sì jūn. suì jiāng tài hòu yōu gù běi gōng, gōng mén zhòu yè zhǎng bì, nèi wài duàn jué. téng zì zhí guǎn yào, lián wèi zhǔ dōu bù dé rù shěng, zhǐ xǔ àn shí jìn cān. tài hòu bù miǎn jī hán, sī zì qì tàn dào: yǎng hǔ zāo shì, biàn shì wǒ jīn rì suǒ chù le!
是年為魏神龜三年,序值新秋,爰魏主御顯陽殿,騰閉住永巷門,杜絕太后出路,爰獨召懌入見。懌至含章殿後,又為爰所阻,不令懌入。懌大聲道:「汝欲造反麼?」亦怒叱道:「爰不敢反,特欲縛汝反賊。」懌再欲抗辯,已由爰指揮宗士,牽住衣袖,迫入含章東省,令人監守。騰稱詔召集公卿,論懌大逆,擬置死刑。群臣畏他勢力,莫敢抗議,獨僕射游肇,出言相阻。爰、騰毫不理睬,竟入白魏主,謂公卿同議誅懌。魏主有何主見,含糊許可,當即將懌處死,並詐為太后詔敕,自稱有疾,歸政嗣君。遂將太后幽錮北宮,宮門晝夜長閉,內外斷絕。騰自執管鑰,連魏主都不得入省,只許按時進餐。太后不免饑寒,私自泣嘆道:「養虎遭噬,便是我今日所處了!」
cǐ shí shàng fēi zhēn kǔ.
此時尚非真苦。
shì shí rèn chéng wáng chéng yǐ mò, yuán yǔ tài shī gāo yáng wáng yōng děng, tóng zhǎng cháo zhèng, gǎi yuán zhèng guāng, yuán wèi wài yù, téng zuò nèi fáng, wèi zhǔ hū yuán wèi yí fù, zhèng yóu yuán chū. gāo yáng wáng yōng děng yì zhǐ néng suí shēng fù hè, bù gǎn xiāng wéi. yóu zhào fèn yì ér zhōng. cháo yě wén yì bèi shā, tǒng jiē sàng qì, hú rén wèi yì lí miàn, jì shù bǎi rén. xiǎo zi dú yǒu shī jī yì dào:
是時任城王澄已歿,爰與太師高陽王雍等,同掌朝政,改元正光,爰為外御,騰作內防,魏主呼爰為姨父,政由爰出。高陽王雍等亦只能隨聲附和,不敢相違。游肇憤悒而終。朝野聞懌被殺,統皆喪氣,胡人為懌剺面,計數百人。小子獨有詩譏懌道:
hán zhāng shòu rèn shì yuān wū, bǐ fá nán táo gǔ dǒng hú
含章受刃似冤誣,筆伐難逃古董狐;
zì gǔ rén shēng zhōng yǒu sǐ, wèi hé bèi xié zuò yín fū?
自古人生終有死,為何被脅作淫夫?
yǐ ér yóu xiāng zhōu dì rù jí zòu, qǐng zhū yuán yuán liú téng, qiě jiāng qǐ bīng tǎo zuì.
已而由相州遞入急奏,請誅元爰、劉騰,且將起兵討罪。
jiū jìng xiāng zhōu shì hé rén zhǔ chí, dài zhì xià huí biǎo míng.
究竟相州是何人主持,待至下回表明。
liáng zhǔ yòng jiàng rén wáng zú jì, mìng zhú huái yàn, wú lùn qí láo mín fèi cái, shí wèi lì jiē, jí lìng huái yàn yì chéng, chéng qiě jīng jiǔ, yì qǐ jù zú duó shòu yáng! guǒ shǐ shòu yáng guī liáng, yú wèi yì wú yī sǔn, rén zhě shā yī bù gū ér dé tiān xià, yóu qiě bù wèi, kuàng sàng mín wú shù, yǐ lín wèi hè, bì yù zhēng cǐ yī chéng, guǒ hé wèi zhě? shén yǐ zāi liáng wǔ zhī bù rén yě! fū yù zhú huái yàn, bù xī mín mìng, jiàn jì zōng miào, nǎi yù fèi shēng, shèn zhì rú hóng zhī yī zài móu luàn, yī zài gū xī, zǐ dì kě ài, bǎi xìng dú bù bì ài hū? xī shēng kě xī, rén mín dú bù zú xī hū? yú miù ruò cǐ, zhēn chū yì wài. ruò fú hú tài hòu zhī jiāo shē yín yì, yuán zú zhì luàn, jí wú yuán yuán liú téng, yì qǐ néng zhǎng zhì jiǔ ān? qīng hé wáng yì zhī lí hài, bù wú yuān lèi, dàn wèi néng yù wèi fáng xián, fǎn gān shòu pìn hòu zhī yín bī, gōng wéi zhī lè shì wèi zhōng, ér fǔ zhì yǐ lín yú jǐng shàng, wèi sǐ zhě réng guī yī sǐ, yì hé ruò jù yín sǐ yì zhī wèi yù hū! wú yú yì wú suǒ qǔ yān.
梁主用降人王足計,命築淮堰,無論其勞民費財,實為厲階,即令淮堰易成,成且經久,亦豈遽足奪壽陽!果使壽陽歸梁,於魏亦無一損,仁者殺一不辜而得天下,猶且不為,況喪民無數,以鄰為壑,必欲爭此一城,果何為者?甚矣哉梁武之不仁也!夫欲築淮堰,不惜民命,薦祭宗廟,乃欲廢牲,甚至如宏之一再謀亂,一再姑息,子弟可愛,百姓獨不必愛乎?犧牲可惜,人民獨不足惜乎?愚謬若此,真出意外。若夫胡太后之驕奢淫佚,原足致亂,即無元爰、劉騰,亦豈能長治久安?清河王懌之罹害,不無冤累,但未能預為防閒,反甘受牝後之淫逼,宮闈之樂事未終,而釜鑕已臨於頸上,畏死者仍歸一死,亦何若拒淫死義之為愈乎!吾於懌無所取焉。