strong wáng shī bǎi wàn shù zi quán wáng yì shì sān qiān tiě gōng dà jié strong
王師百萬豎子全亡 義士三千鐵公大捷
jūn shī chéng jì shǐ ér kǔ jiàn bǐng wén bù tīng, yǐ jīng zòu wén cháo tíng. tíng chén yǐ wèi wén wǔ bù xié, yì yù zhào jì. ér yǔ shū bào zhì, zé yǐ bài nǜ. dì nù, lìng yǔ bǐng wén yī tóng zhào huí. wèn: gōng qīng shú kān dài jiāng zhě? huáng zi chéng yuē: fēi cáo guó gōng lǐ jǐng lóng bù kě. dì nǎi mìng jǐng lóng wèi dà jiāng jūn, cì zhī fǔ yuè, bǐ pián yí xíng shì, qīn lǜ bǎi guān jiàn zhī jiāng hǔ. tǒng bīng wǔ shí wàn dà xiǎo jiāng zuǒ èr bǎi yú yuán, qián wǎng dé zhōu jìn fā.
軍師程濟始而苦諫炳文不聽,已經奏聞朝廷。廷臣以為文武不協,議欲召濟。而羽書報至,則已敗衄。帝怒,令與炳文一同召回。問:「公卿孰堪代將者?」黃子澄曰:「非曹國公李景隆不可。」帝乃命景隆為大將軍,賜之斧鉞,俾便宜行事,親率百官餞之江滸。統兵五十萬、大小將佐二百餘員,前往德州進發。
xiān shì, zhèn shǒu liáo dōng jiāng yīn hóu wú gāo, shòu bīng bù mì zhá, yuē tóng dū du gěng huán zhǐ huī yáng wén, lǜ shī jìn shān hǎi guān, hé lì pò yàn. wén zhī bǐng wén yǐ bài, suì xiān gōng yǒng píng. fù yàn zhī shǒu jiāng chén xù děng, qiǎn rén fēi zhāng gào jí. dào yǎn yuē: zhēn bǎo liǎng jùn yǐ dìng, gěng bǐng wén yòu quán jūn bài nǜ, bù gǎn zhèng yǎn qù wǒ, zhèng yí jí jiù yǒng píng, wèi wǒ zuǒ yòu yǔ yì zhī bì. yàn wáng suì hái shī. jiāng zhì běi píng, hū tàn mǎ bào dào, cháo tíng lìng qiǎn dà jiāng lái dài gěng dū du. yàn wáng dà jīng. wèi jǐ, yòu bào lái dài de shì lǐ jǐng lǒng yàn wáng dà xǐ yuē: yuán lái yòng zhè gè gāo liáng shù zi! cóng wèi xí jiàn bīng zhèn, zhé yǔ yǐ wǔ shí wàn, shì zì kēng yě. bīng fǎ yǒu wǔ bài, bǐ jiē dǎo zhī. zhū jiāng qǐng wèn qí gù, yàn wáng yuē: jūn jì bù míng, wēi lìng bù xíng, yī yě běi píng yán hán, nán zú róu cuì, bù néng fàn shuāng mào xuě, èr yě shì wú yíng liáng, mǎ wú sù gǎo, bù liàng xiǎn yì ér shēn rù, sān yě guǎ móu ér jiāo, sè lì ér něi, zhì yǒng jù wú, sì yě gāng bì zì yòng, bù tīng zhōng zhí, zhuān xǐ nìng yú, bù qǔ lí xīn, wǔ yě. zhī wǒ zài cǐ, bì bù gǎn zhì, wǒ dāng qīn jiù yǒng píng, yòu zhī shǐ lái, rán hòu huí shī jī zhī. jiān chéng zài qián, qiáng dí zài hòu, qín zhī rú tàn náng ěr. zhū jiāng jiē dùn shǒu chēng shàn.
先是,鎮守遼東江陰侯吳高,受兵部密札,約同都督耿瓛、指揮楊文,率師進山海關,合力破燕。聞知炳文已敗,遂先攻永平。附燕之守將陳旭等,遣人飛章告急。道衍曰:「真、保兩郡已定,耿炳文又全軍敗衄,不敢正眼覷我,正宜亟救永平,為我左右羽翼之蔽。」燕王遂還師。將至北平,忽探馬報到,朝廷另遣大將來代耿都督。燕王大驚。未幾,又報來代的是李景攏燕王大喜曰:「原來用這個膏粱豎子!從未習見兵陣,輒予以五十萬,是自坑也。兵法有五敗,彼皆蹈之。」諸將請問其故,燕王曰:「軍紀不明,威令不行,一也;北平嚴寒,南卒柔脆,不能犯霜冒雪,二也;士無贏糧,馬無宿藁,不量險易而深入,三也;寡謀而驕,色厲而餒,智勇俱無,四也;剛愎自用,不聽忠直,專喜佞諛,部曲離心,五也。知我在此,必不敢至,我當親救永平,誘之使來,然後回師擊之。堅城在前,強敵在後,擒之如探囊耳。」諸將皆頓首稱善。
yú shì yàn wáng mìng dào yǎn fǔ shì zǐ gāo chì shǒu chéng, jiè lìng wù zhàn, zì jiāng qīng qí jí xíng, yī zhòu yè jí dá yǒng píng. wú gāo děng wàng jiàn dà jīng, lǜ zhòng yíng dí. yàn wáng lìng jūn shì dà hū: gěng dà jiāng jūn sān shí wàn xióng bīng, shā dé piàn jiǎ bù cún, hé kuàng ěr děng xiǎo zú, shàng méi yǒu shí fēn zhī yī! yī miàn huī jūn yǎn qù. wú gāo yǔ gěng huán bù xià bīng shì jiē bù gǎn jiē zhàn, zhēng xiān bēn cuàn, bèi yàn bīng zhǎn jí shù qiān, bài huí liáo dōng. yàn wáng yuē: wǒ chéng cǐ kě qǔ dà níng wèi. zhū jiāng qǐng yuē: běi píng bīng shǎo, kǒng bù néng jiǔ chí, qiě hái shī hé rú? yàn wáng yuē: běi píng shēn gōu gāo lěi, zòng yǒu bǎi wàn zhī zhòng, wèi yì kuī yě. bīng suī shǎo, yǐ zhàn zé bù zú, yǐ shǒu zé yǒu yú, qiě yǒu dào yǎn zài, wǒ hé lǜ yān! yú shì cóng liú jiā kǒu chāo chū sōng tíng guān hòu, jìng qū dà níng. shí cháo tíng zhèng yí níng wáng, yǐ xuē qí hù wèi. wén yàn wáng zhì, suì yíng rù chéng, zhèn shǒu sōng tíng dōu zhǐ huī fáng kuān, yì lǜ zhū jiāng qián lái jiàng fù. bù tí.
於是燕王命道衍輔世子高熾守城,誡令勿戰,自將輕騎疾行,一晝夜即達永平。吳高等望見大驚,率眾迎敵。燕王令軍士大呼:「耿大將軍三十萬雄兵,殺得片甲不存,何況爾等小卒,尚沒有十分之一!」一面揮軍掩去。吳高與耿瓛部下兵士皆不敢接戰,爭先奔竄,被燕兵斬級數千,敗回遼東。燕王曰:「我乘此可取大寧衛。」諸將請曰:「北平兵少,恐不能久持,且還師何如?」燕王曰:「北平深溝高壘,縱有百萬之眾,未易窺也。兵雖少,以戰則不足,以守則有餘,且有道衍在,我何慮焉!」於是從劉家口抄出松亭關後,徑趨大寧。時朝廷正疑寧王,已削其護衛。聞燕王至,遂迎入城,鎮守松亭都指揮房寬,亦率諸將前來降附。不題。
què shuō lǐ jǐng lóng wén yàn wáng yuǎn chū, xīn zhōng dà xǐ, jí xià lìng quán jūn zhí dǎo běi píng.
卻說李景隆聞燕王遠出,心中大喜,即下令全軍直搗北平。
bù rì yǐ zhì lú gōu qiáo, gèng wú yī zú zhù shǒu. jǐng lóng yuē: bù shǒu cǐ qiáo, wǒ zhī qí wú néng wèi yě. suì jìn báo chéng xià, zhú jiǔ lěi yǐ gōng zhī. yòu jié jiǔ yíng yú zhèng bà cūn, yǐ è áo wáng zhī guī lù. rì lìng zhū jiāng rǔ mà tiāo zhàn, dào yǎn qīn dū jūn shì, píng chéng jiān shǒu. yǒu qián jūn dū du qú néng, tóng zhǎng zi zhì ér cì zǐ diāo ér, dū yǒng shì bǎi rén gōng pò zhāng yē mén, yàn jūn hài cuàn. néng zhāo hū hòu duì, wú yī rén gǎn zhì, zhǐ de lēi qí yǐ dài. jǐng lóng yīn gōng bù yóu jǐ, biàn shēng dù jí zhī xīn, jí fā lìng jiàn chì yù qú néng yuē: bù dé gū jūn shēn rù, xū qí míng rì dà jūn xié lì dēng chéng, wéi zhě jūn fǎ cóng shì! yàn shì zǐ yòu lǜ měng jiāng gǒu ér fèn yǒng shā chū, qú néng yǎng tiān dà tàn, tuì xiàng chéng wài. dào yǎn jí chuán lìng lián yè jí shuǐ guàn chéng, tiān hán dòng jié, jìng chéng yī zuò bīng chéng, gōng dǎ bù dé. zhū jiāng duō yuàn wàng, jǐng lóng shù shǒu wú cè, ér yàn wáng yǐ xuán shī zhì yú gū shān.
不日已至蘆溝橋,更無一卒駐守。景隆曰:「不守此橋,我知其無能為也。」遂進薄城下,築九壘以攻之。又結九營於鄭壩村,以扼熬王之歸路。日令諸將辱罵挑戰,道衍親督軍士,憑城堅守。有前軍都督瞿能,同長子鷙兒、次子雕兒,督勇士百人.攻破張掖門,燕軍駭竄。能招呼後隊,無一人敢至,只得勒騎以待。景隆因功不由己,便生妒嫉之心,急發令箭飭諭瞿能曰:「不得孤軍深入,須俟明日大軍協力登城,違者軍法從事!」燕世子又率猛將狗兒奮勇殺出,瞿能仰天大嘆,退向城外。道衍即傳令連夜汲水灌城,天寒凍結,竟成一座冰城,攻打不得。諸將多怨望,景隆束手無策,而燕王已旋師至於孤山。
zhí běi hé shuǐ dà, wú zhōu kě dù. wáng mò dǎo yuē: tiān ruò zhù yǔ, zé hé bīng dòng hé. shì yè bīng guǒ hé, jí huī bīng qián dù. xíng zhì tiān míng, yù jiàn wáng shī qián shào dū du chén huī, lǜ qí shì sān qiān jié zhù, dà mà: nì zéi, bù zhī xiāo shǒu zài jí, shàng xiǎng huí fǎn cháo xué me? gāo xù gèng bù dá huà, tǐng qiāng fēi mǎ zhí qǔ chén huī. jiāo shǒu bù shù hé, yàn wáng biān shāo yī zhǐ, dà jūn yǎn shàng, chén huī rú hé dí dé, dà bài bēn zǒu, bù xià sǐ shāng dài jǐn. yàn wáng qīn lǜ zhòng jiāng zhí zhuī zhì zhèng bà cūn. xià lìng zhāng yù zhū néng lǐ bīn xú zhōng fáng kuān qiū fú dīng shèng gāo xù gè gōng yī yíng, zì lǜ tiě qí dú dǎo zhōng yíng. wáng shī yīn chén dū du yǐ bài, xiān zì gǔ lì, yàn bīng duō xīn shōu sài wài gǎn sǐ zhī shì, chéng shèng ér lái, ruì qì bǎi bèi, fèn hū chōng shā. piàn shí jiān jiǔ yíng jǐn pò, wáng shī sì sàn. yàn bīng gǔ xíng ér qián, dào yǎn zǎo zài chéng tóu wàng jiàn, jí mìng mǎ yún páng lái xìng jì yīng liǔ shēng děng, cóng shā hé yǒng dìng zhū mén shā chū jiē yīng. nà shí wáng shī zì jǐ de bài cán rén mǎ bēn lái, chōng dòng le chén jiǎo, yíng wǔ xiān luàn, bèi yàn bīng liǎng miàn jiā gōng, fù bèi shòu dí, rú hé dǐ dāng. jǐng lóng yī xiǎng zǒu wèi shàng zhe, jiù cè mǎ xiān táo. jiǔ lěi jūn shì bù jiàn le yuán shuài dào qí, gè gè huāng zhāng, jǐn qì le zī zhòng pī mǐ hài cuàn, shì rú shān dào. yàn bīng chéng shèng zhuī jī, zhǎn guó bù shù. jǐng lóng xiāo yè táo huí dé zhōu.
值北河水大,無舟可渡。王默禱曰:「天若助予,則河冰凍合。」是夜冰果合,即揮兵前渡。行至天明,遇見王師前哨都督陳暉,率騎士三千截住,大罵:「逆賊,不知梟首在即,尚想回返巢穴麼?」高煦更不答話,挺槍飛馬直取陳暉。交手不數合,燕王鞭梢一指,大軍掩上,陳暉如何敵得,大敗奔走,部下死傷殆盡。燕王親率眾將直追至鄭壩村。下令張玉、朱能、李彬、徐忠、房寬、丘福、丁勝、高煦各攻一營,自率鐵騎獨搗中營。王師因陳都督已敗,先自股慄,燕兵多新收塞外敢死之士,乘勝而來,銳氣百倍,奮呼衝殺。片時間九營盡破,王師四散。燕兵鼓行而前,道衍早在城頭望見,亟命馬雲、龐來興、冀英、柳升等,從沙河、永定諸門殺出接應。那時王師自己的敗殘人馬奔來,衝動了陳腳,營伍先亂,被燕兵兩面夾攻,腹背受敵,如何抵當。景隆一想走為上着,就策馬先逃。九壘軍士不見了元帥纛旗,個個慌張,盡棄了輜重披靡駭竄,勢如山倒。燕兵乘勝追擊,斬馘不數。景隆宵夜逃回德州。
yàn wáng fāng liǎn bīng rù běi píng fǔ, dào yǎn lǜ tóng zhū wén wǔ kòu shǒu chēng hè. yàn wáng yuē: zhèng mò yě, bǐ suī bài nǜ, rán bù xià jiāng zú shàng duō, yǐ wǒ zhī zhòng, hái bù dǐ shí zhī èr sān. ruò zhì lái chūn yǎng chéng bīng shì, biàn bù yì pò. wǒ jīn chéng cǐ yán hán, xiān lǜ qīng qí gōng qǔ dà tóng dì fāng, bǐ bì fā bīng lái jiù, wǒ jí liǎn shī ér fǎn, bǐ chū wǒ rù, shǐ zhī pí yú bèn mìng, nán zú róu ruò, sǐ shāng bì duō, rán hòu chéng qí pí bì ér jī zhī, shǐ tā piàn jiǎ bù fǎn. dào yǎn yuē: cǐ zhēn shén suàn! chèn cǐ shì xīn fèn lì, dài wáng yí sù qǐ xíng.
燕王方斂兵入北平府,道衍率同諸文武叩首稱賀。燕王曰:「正末也,彼雖敗衄,然部下將卒尚多,以我之眾,還不抵十之二三。若至來春養成兵勢,便不易破。我今乘此嚴寒,先率輕騎攻取大同地方,彼必發兵來救,我即斂師而返,彼出我入,使之疲於奔命,南卒柔弱,死傷必多,然後乘其疲弊而擊之,使他片甲不返。」道衍曰:「此真神算!趁此士心奮勵,大王宜速啟行。」
shí jiàn wén èr nián chūn zhēng yuè, yàn wáng lǜ shī chū zǐ jīng guān, gōng guǎng chāng, shǒu jiāng yáng zōng jǔ chéng guī fù. yòu gōng wèi zhōu, zhǐ huī wáng zhōng lǐ yuǎn jiē lái yíng jiàng. suì jìn gōng dà tóng fǔ. lǐ jǐng lóng guǒ lǐng bīng wǎng jiù, cái zhì xuān fǔ, ér yàn wáng yóu jū yōng guān fǎn yú běi píng. wáng shī dòng něi sǐ yú dào lù zhě, sān tíng zhī yī, bīng xīn yuàn kǔ, rì yǐ lí sàn.
時建文二年春正月,燕王率師出紫荊關,攻廣昌,守將楊宗舉城歸附。又攻蔚州,指揮王忠、李遠皆來迎降。遂進攻大同府。李景隆果領兵往救,才至宣府,而燕王由居庸關返於北平。王師凍餒死於道路者,三停之一,兵心怨苦,日以離散。
jǐng lóng xiū fèn zhī jí, nǎi yuē wǔ dìng hóu guō yīng ān lù hóu wú jié, hé jūn liù shí wàn, sān lù bìng jìn, huì yú bái gōu hé. zǎo yǒu shào tàn bīng shì fēi bào yàn wáng, wáng qiǎn dà jiāng zhāng yù qiū fú wèi xiān fēng, xīng yè xiān wǎng bái gōu, zhàn zhù dì shì, zì lǜ dà bīng suí hòu jìn fā. dāng wǎn, yàn wáng sù zài yíng zhōng, jiāng pèi jiàn guà yú zhàng qián, hū qīng xiào yī shēng, guǎn bì jiān gōng xián jiē míng, ruò xiāng hè yīng zhě. yòu zhàng wài suǒ zhí qiāng dāo, jiē pēn chū huǒ guāng, dà rú yuán qiú, zhēng zhēng jiā jī, hán fēng sà rán, shì zú máo fà zhí shù. yàn wáng wèi qí zi gāo xù yuē: cǐ shèng zhào yě. xià lìng jūn tǔ mò mǎ rù shí, liè zhèn yǐ dài.
景隆羞憤之極,乃約武定侯郭英、安陸侯吳傑,合軍六十萬,三路並進,會於白溝河。早有哨探兵士飛報燕王,王遣大將張玉、丘福為先鋒,星夜先往白溝,占住地勢,自率大兵隨後進發。當晚,燕王宿在營中,將佩劍掛於帳前,忽清嘯一聲,管壁間弓弦皆鳴,若相和應者。又帳外所植槍刀,皆噴出火光,大如圓球,錚錚夾擊,寒風颯然,士卒毛髮直豎。燕王謂其子高煦曰:「此勝兆也。」下令軍土秣馬蓐食,列陣以待。
wáng shī qián fēng dū du píng ān qú néng, lǜ jīng bīng sān wàn xiān zhì. yàn wáng qīn zì chū mǎ, dà hū yuē: píng ān shù zi, ěr céng suí wǒ chū sài, shí wǒ yòng bīng, shàng gǎn lái qǔ sǐ yé! píng ān dà mà: nì zéi hú shuō! wǔ dòng dà dāo, zhí qǔ yàn wáng. zhāng yù dà hē: pǐ fū xiū de wú lǐ! shǒu jǔ zhǎng máo, pī miàn xiāng yíng, zhēn gè yī chǎng hǎo shā, zěn jiàn dé:
王師前鋒都督平安、瞿能,率精兵三萬先至。燕王親自出馬,大呼曰:「平安豎子,爾曾隨我出塞,識我用兵,尚敢來取死耶!」平安大罵:「逆賊胡說!」舞動大刀,直取燕王。張玉大喝:「匹夫休得無禮!」手舉長矛,劈面相迎,真箇一場好殺,怎見得:
yī lái yī wǎng, yī shàng yī xià. nà yī biān qiāng lái dāo jià, zhè yī biān dāo qù qiāng yíng. qiāng rú mǎng shì pán xuán, dāo shì diàn guāng shǎn shuò. diàn guāng shǎn shuò, néng jiào è shā yě xiāo hún mǎng shì pán xuán, zhí shǐ xiōng mó jiē sàng dǎn. yī gè zhuì dèng cáng shēn, qiāng dào hòu xīn nán duǒ shǎn yī gè kòng xián shū bì, dāo lái pī miàn méi zhē lán. zhèng shì: chì zhà yī shēng néng fǎn rì, fēi yáng wàn lǐ jǐn shēng fēng.
一來一往,一上一下。那一邊槍來刀架,這一邊刀去槍迎。槍如蟒勢盤旋,刀似電光閃爍。電光閃爍,能教惡煞也消魂;蟒勢盤旋,直使凶魔皆喪膽。一個墜鐙藏身,槍到後心難躲閃;一個控銜舒臂,刀來劈面沒遮攔。正是:叱咤一聲能返日,飛揚萬里盡生風。
èr jiāng dòu yǒu sān shí yú hé, bù fēn shèng fù. yàn zhèn shàng qiū fú chū mǎ zhù zhàn, qú néng jiù wǔ shuò yíng zhù. yàn wáng lìng xiāo qí huá jù fān qí gǔ yǔn liǎng jiāng qí chū, wáng shī zhèn nèi qú zhì ér diāo ér èr yuán xiǎo jiāng, dà hē: pàn nú, rèn dé wǒ fù zǐ me?
二將斗有三十餘合,不分勝負。燕陣上丘福出馬助戰,瞿能就舞槊迎住。燕王令驍騎華聚、番騎谷允兩將齊出,王師陣內瞿鷙兒、雕兒二員小將,大喝:「叛奴,認得我父子麼?」
jié zhù huá jù gǔ yǔn, zhuō duì ér sī shā. nèi guān gǒu ér, wǔ shǒu zhōng guā léng chuí, zòng zuò xià bào huā mǎ, fēi chū zhèn qián. wáng shī zhèn shàng zhǐ huī hé qīng, lún dòng shuāng dāo yíng dí.
截住華聚、谷允,捉對兒廝殺。內官狗兒,舞手中瓜棱錘,縱坐下豹花馬,飛出陣前。王師陣上指揮何清,輪動雙刀迎敵。
jiāo mǎ bù shù hé, bèi gǒu ér yī chuí dǎ zhòng yòu lē, sǐ yú mǎ xià. yàn wáng jiàn shèng le yī jiāng, biàn huī jūn chōng shā guò lái. píng ān fèn qǐ xióng wēi, fǎn shā rù yàn zhèn nèi, liǎng jūn hù xiāng hùn zhàn. tiān sè yǐ míng, jǐng lóng dà bīng yì zhì, gè zì míng jīn shōu jūn.
交馬不數合,被狗兒一錘打中右肋,死於馬下。燕王見勝了一將,便揮軍衝殺過來。平安奮起雄威,返殺入燕陣內,兩軍互相混戰。天色已暝,景隆大兵亦至,各自鳴金收軍。
míng dàn, zhěng bīng fù zhàn. píng ān héng dāo chū mǎ, dà hē: nì zéi shuí gǎn qián lái shì wǒ bǎo dāo! yàn zhèn shàng zhū néng dà nù, mà dào: xiǎo zú gǎn hú yán! jiù tǐng qiāng yíng dí. zhàn cái shù hé, zhū néng mǎ jué pū dì, fēi shēn yuè qǐ. píng ān yuē: zhǎn rǔ bù wèi hǎo hàn, kuài huàn mǎ lái! chén hēng xīn fù yàn wáng, yào jiàn gōng láo, qiǎng lái jiē zhàn.
明旦,整兵復戰。平安橫刀出馬,大喝:「逆賊誰敢前來試我寶刀!」燕陣上朱能大怒,罵道:「小卒敢胡言!」就挺槍迎敵。戰才數合,朱能馬蹷仆地,飛身躍起。平安曰:「斬汝不為好漢,快換馬來!」陳亨新附燕王,要建功勞,搶來接戰。
píng ān jiàn tā qiāng fǎ kōng shū, gù mài gè pò zhàn, yòu tā zhí cì jìn lái, jiāng shēn yī cè, qiāng luò le kōng, chén hēng lián shēn hé mǎ diān rù. shuō shí chí, nà shí kuài, bèi píng ān shǒu qǐ dāo luò, kǎn wèi liǎng duàn. yàn jiāng jiàn zhé le chén hēng, jiē yǒu jù sè. wáng yuē: zhé jiāng yì ǒu ěr, qí qí qì shǎo dài, bǎo wèi zhū gōng pò zhī! jiù qīn zì tǐng qiāng suǒ zhàn.
平安見他槍法空疏,故賣個破綻,誘他直刺進來,將身一側,槍落了空,陳亨連身和馬攧入。說時遲,那時快,被平安手起刀落,砍為兩段。燕將見折了陳亨,皆有懼色。王曰:「折將亦偶耳,俟其氣少怠,保為諸公破之!」就親自挺槍索戰。
qǐng kàn yàn wáng rú hé mó yàng:
請看燕王如何模樣:
tóu dài fèng chì zǐ jīn kuī, càn làn yǔ rì huá zhēng yào shēn pī yàn líng sù yín jiǎ, jiǎo jié yǔ yuè sè qí huī. rì jiǎo cuī wéi, quán dài dì wáng zhī qì lóng rán piāo fú, bàn jiē hòu fēi zhī yún. yí hòu ér fēng, léng léng hū bí rú xuán zhǔn miàn fāng ér hēi, yì yì rán mù shì liú xīng. shǒu zhōng qiāng shén chū guǐ méi, zuò xià mǎ fān jiāng jiǎo hǎi.
頭戴鳳翅紫金盔,燦爛與日華爭耀;身披雁翎素銀甲,皎潔與月色齊輝。日角崔嵬,全帶帝王之氣;龍髯飄拂,半接后妃之雲。頤厚而豐,稜稜乎鼻如懸准;面方而黑,熠熠然目似流星。手中槍神出鬼沒,座下馬翻江攪海。
qú néng jiàn yàn fá chū mǎ, lún dòng tiě shuò dà hè dào: yàn zéi kuài kuài xià mǎ shòu fù, miǎn rǔ zuò wú tóu zhī guǐ! yàn wáng dà nù, yǎo suì gāng yá, lái zhàn qú néng. yǒu wǔ shí huí hé, bù fēn shèng fù. diāo ér shǒu niān tiě tāi gōng, dā qǐ luán líng jiàn, gōng xián xiǎng chù, zhèng zhōng kuī shàng fèng chì. nà zhī jiàn guà zài chì shàng, bù diào xià lái. yàn wáng zhè jīng bù xiǎo, biàn cóng dài héng lù shàng zhòu mǎ ér zǒu. qián zǔ gāo dī, qú néng yǐ zì zhuī jí, pī tóu yī shuò dǎ xià, zhàn mǎ hòu tí hū rán jué dào. néng rú fēi yuè qǐ, ér yàn wáng yǐ yī zòng dēng dī, huī biān yì qù. xú zhōng jiàn yàn wáng shòu jīng, chí mǎ lái jiù, bèi chén huī cè shǒu fēi chū, jǔ dāo zhào dǐng mén biàn pī. zhōng jí huí jià shí, dāo cóng qiāng gǎn xuē xià, kǎn qù liǎng zhǐ, xuè liú páo xiù, qì qiāng ér táo. yàn jiāng qiū fú huǒ zhēn táng yún sān qí mǎ rú fēi shā chū jiē yīng.
瞿能見燕乏出馬,輪動鐵槊大喝道:「燕賊快快下馬受縛,免汝作無頭之鬼!」燕王大怒,咬碎鋼牙,來戰瞿能。有五十回合,不分勝負。雕兒手拈鐵胎弓,搭起鸞翎箭,弓弦響處,正中盔上鳳翅。那枝箭掛在翅上,不掉下來。燕王這驚不小,便從帶橫路上驟馬而走。前阻高堤,瞿能已自追及,劈頭一槊打下,戰馬後蹄忽然蹷倒。能如飛躍起,而燕王已一縱登堤,揮鞭逸去。徐忠見燕王受驚,馳馬來救,被陳暉側首飛出,舉刀照頂門便劈。忠急回架時,刀從槍桿削下,砍去兩指,血流袍袖,棄槍而逃。燕將丘福、火真、唐雲三騎馬如飛殺出接應。
píng ān yǔ zhì ér diāo ér, tóng shēng fèn hū, xiàng qián jié zhù. qú néng suì fān shēn shā rù yàn zhèn, suǒ xiàng pī mǐ, mò gǎn yīng fēng. wǔ dìng hóu guō yīng ān lù hóu wú jié, yòu gè huī bù xià fèn yǒng chōng jī.
平安與鷙兒、雕兒,同聲奮呼,向前截住。瞿能遂翻身殺入燕陣,所向披靡,莫敢攖鋒。武定侯郭英、安陸侯吳傑,又各揮部下奮勇衝擊。
hé zhàn yú shí, yàn jūn jiāng kuì yǐ. hū dōng běi shàng yǒu shù wàn qí bīng shā dào, jiē jìn gōng zhǎng jiàn, jí ruò fēng yǔ. wáng shī zhèng dāng zhàn hān, zěn dí dé zhè zhī shēng lì jūn, bèi tā lián zhǎn le yuè juàn hóu yú tōng yuān dōu zhǐ huī téng jù èr jiāng. yòu zhí běi fēng dà zuò, guā qǐ chén shā, bì tiān fēi zhì. yàn bīng zài shàng fēng kàn de jiàn wáng shī, wáng shī zài xià fēng què kàn bù jiàn yàn bīng, hūn mèi zhī zhōng, zì xiāng hùn dòu. qú néng yǔ zhì ér xiān yǐ xiàn rù yàn zhèn, wú lù shā chū, jiē shēn shòu dà chuàng ér sǐ. píng ān yǔ diāo ér děng jiē zhōng liú shǐ, gè bù xiāng gù, zhǐ zì shě mìng xuè zhàn. yàn wáng shī shēng dào: nán cháo hǎo jiāng shì! jí lìng hòu jūn gè chí cǎo shù, chéng fēng zòng huǒ ér lái, shì ruò liáo yuán. wáng shī dēng shí hài sàn, guō yīng píng ān děng yǐn jūn xī zǒu, lǐ jǐng lǒng chén huī děng yòu kuì ér nán bēn. yàn bīng zhǐ xiàng nán zhuī, zhí zhì dé zhōu, zhǎn shǒu shí yú wàn. héng shī bǎi yú lǐ, wěi qì qì xiè liáng cǎo, jī dié rú shān.
合戰逾時,燕軍將潰矣。忽東北上有數萬騎兵殺到,皆勁弓長箭,疾若風雨。王師正當戰酣,怎敵得這枝生力軍,被他連斬了越雋侯俞通淵、都指揮滕聚二將。又值北風大作,颳起塵沙,蔽天飛至。燕兵在上風看得見王師,王師在下風卻看不見燕兵,昏昧之中,自相混斗。瞿能與鷙兒先已陷入燕陣,無路殺出,皆身受大創而死。平安與雕兒等皆中流矢,各不相顧,只自捨命血戰。燕王失聲道:「南朝好將士!」亟令後軍各持草束,乘風縱火而來,勢若燎原。王師登時駭散,郭英、平安等引軍西走,李景壟陳暉等又潰而南奔。燕兵只向南追,直至德州,斬首十餘萬。橫屍百餘里,委棄器械糧草,積迭如山。
lǐ jǐng lóng zhǐ shèng shù qí, táo xiàng xú zhōu ér qù. nǐ dào zhè zhī zhù zhèn de dà jūn shì hé chù lái de? yuán lái yàn wáng xiān céng xiàng dá dá jiè bīng, yǒu zhào xìng zhī tiān wén zhě, shuō yàn wáng shì gè zhēn mìng, suǒ yǐ lǜ shī jìn guān, jìng qū zhèn qián, gāng gāng còu zhe jī huì. shì gù wáng shī zhī bài, suī yuē rén shì, yì yǒu tiān yì cún yān.
李景隆止剩數騎,逃向徐州而去。你道這枝助陣的大軍是何處來的?原來燕王先曾向韃靼借兵,有趙姓知天文者,說燕王是個真命,所以率師進關,徑趨陣前,剛剛湊着機會。是故王師之敗,雖曰人事,亦有天意存焉。
qí shí jì nán fǔ yǒu cān zhèng tiě gōng huì xuàn zhě, wén lǐ jǐng lóng quán jūn fù méi, liào yàn wáng bì lái gōng chéng, xiān mù dé yì yǒng sān qiān, yǔ cān jūn gāo wēi rú shēng gāo xián níng děng zhuó jiǔ tóng méng, kāng kǎi tì qì, yǐ sǐ zì shì. hū bào yǒu yī xiǎo jiāng jūn míng qú diāo ér, yǔ wáng shī xiāng shī, pǐ mǎ dān qiāng, lái tóu huī xià. tiě gōng jí mìng chuán jìn, xún qí lái yóu, fāng zhī wèi qú néng zhī zǐ, fù xiōng jiē méi yú wáng shì, shēn wèi tài xī. yòu lián jiē tàn bào, yàn bīng jiāng zhì jiè shàng. diāo ér bǐng dào: qǐ bīng yī qiān, yuàn wèi míng gōng xiān zhǎn lái jiāng!
其時濟南府有參政鐵公諱鉉者,聞李景隆全軍覆沒,料燕王必來攻城,先募得義勇三千,與參軍高微儒生高咸寧等酌酒同盟,慷慨涕泣,以死自誓。忽報有一小將軍名瞿雕兒,與王師相失,匹馬單槍,來投麾下。鐵公即命傳進,詢其來由,方知為瞿能之子,父兄皆沒於王事,深為太息。又連接探報,燕兵將至界上。雕兒稟道:「乞兵一千,願為明公先斬來將!」
tiě gōng lìng xuǎn zhuàng shì sān bǎi, suí diāo ér chū chéng. xiàng qián xíng shù lǐ, yàn wáng dì sān zi gāo xù lǐng bīng zǎo dào, jiàn yǒu rén yíng dí, suì lēi mǎ héng máo hè dào: bǎi wàn xióng bīng, shā dé qìng jǐn, nèn de me me gǎn lái sòng mìng! diāo ér dà mà dào: yàn zéi shā wǒ fù xiōng bù gòng dài tiān! tǐng shǒu zhōng huà jǐ zhí chōng guò lái, gāo xù dìng jīng kàn shí, nà jiāng shēng de:
鐵公令選壯士三百,隨雕兒出城。向前行數里,燕王第三子高煦領兵早到,見有人迎敵,遂勒馬橫矛喝道:「百萬雄兵,殺得罄盡,恁的麼麼敢來送命!」雕兒大罵道:「燕賊殺我父兄.不共戴天!」挺手中畫戟直衝過來,高煦定睛看時,那將生得:
hǔ tóu yàn hàn, yuán bì xióng yāo. yāo xuán zhú jié gāng biān, biān dǎ chù qiān jūn kuì sàn shǒu zhuō bào wěi huà jǐ, jǐ dào chù wàn fū pì yì. shēng shì zhèn léi, yǒu zhǎn jiāng qiān qí zhī qì móu rú chè diàn, shàn tóu shí chāo jù zhī cái. wǎn gōng céng shè yáng zhī, yī jiàn zhí chuān qián kǒng. yàn wáng zhī xìng zì, jiàn zé dǎn xiāo tiě shuài mù wēi fēng, wén zhī xīn zhé. wèn nián zhǐ yǒu shí qī, guān xī chēng wèi jiāng jiā zǐ lín zhèn yǐ yǒu qiān huí, zhōng zhōu hào zuò guān jūn hóu.
虎頭燕頷,猿臂熊腰。腰懸竹節鋼鞭,鞭打處千軍潰散;手捉豹尾畫戟,戟到處萬夫辟易。聲似震雷,有斬將搴旗之氣;眸如掣電,擅投石超距之材。挽弓曾射楊枝,一箭直穿錢孔。燕王知姓字,見則膽消;鐵帥慕威風,聞之心折。問年止有十七,關西稱為將家子;臨陣已有千回,中州號作冠軍侯。
gāo xù yī rèn, cāi shì qú diāo ér, jiāng qiāng bī zhù huà jǐ, shuō: wǒ yǒu hǎo yán zèng rǔ, lǐ jǐng lóng bù xià shàng jiāng qiān yuán, nán dào zǒng bù rú nǐ? ér jīn dōu zuò wú tóu zhī guǐ le. nǐ nián jì shàng xiǎo, ruò néng qì àn lái tóu, wǒ dāng zài fù wáng qián bǎo zòu, jiāng lái jiàn xūn lì yè, bài jué fēng hóu, qǐ bù fù guì? shuō wèi bì, diāo ér dà mà: fǎn zéi, gǎn chū hú yán! pī xīn cì qù. gāo xù shǎn guò, jiù shì xié zhù huà jǐ, diāo ér biàn bǎ gāo xù zhǎng máo chè zhù, liǎng biān yòng lì yī tuō, dōu gǔn xià diāo ān, nà zhàn mǎ dōu rú fēi pǎo qù le. gāo xù fǎn duó le huà jǐ, diāo ér què duó le zhǎng qiāng, liǎng rén bù zhàn èr shí yú hé. yuán lái gāo xù běn shì, mǎ shàng gāo qiáng, bù zhàn què bù jì, bù xià yǒu fān jiāng xuē lù, tǐng dāo chū zhèn bāng zhù. diāo ér dà hè dào: hǎo hàn zi, bù pà xiāng bāng! gāo xù yì hè dào: wǒ yǔ nǐ yī gè duì yī gè, bú yào rén bāng, dà jiā qí mǎ lái zhàn, fēn gè shèng fù! diāo ér hè dào: biàn ráo nǐ, àn suàn de bù suàn hǎo hàn! yú shì liǎng rén gè huí běn zhèn, huàn le mǎ, cóng fù jiāo shǒu dà zhàn. yǒu yī bǎi yú hé, bù fēn shèng fù. tiān sè yǐ wǎn, yàn wáng dà jūn dào lái, gè zì huí yíng xiē xī.
高煦一認,猜是瞿雕兒,將槍逼住畫戟,說:「我有好言贈汝,李景隆部下上將千員,難道總不如你?而今都做無頭之鬼了。你年紀尚小,若能棄暗來投,我當在父王前保奏,將來建勛立業,拜爵封侯,豈不富貴?」說未畢,雕兒大罵:「反賊,敢出胡言!」劈心刺去。高煦閃過,就勢挾住畫戟,雕兒便把高煦長矛掣住,兩邊用力一拖,都滾下雕鞍,那戰馬都如飛跑去了。高煦反奪了畫戟,雕兒卻奪了長槍,兩人步戰二十餘合。原來高煦本事,馬上高強,步戰卻不濟,部下有番將薛祿,挺刀出陣幫助。雕兒大喝道:「好漢子,不怕相幫!」高煦亦喝道:「我與你一個對一個,不要人幫,大家騎馬來戰,分個勝負!雕兒喝道:「便饒你,暗算的不算好漢!」於是兩人各回本陣,換了馬,從復交手大戰。有一百餘合,不分勝負。天色已晚,燕王大軍到來,各自回營歇息。
gāo xù jiàn yàn wáng shuō: qú diāo ér rú cǐ yīng yǒng, zhè rén xū xiān yào chú tā. yàn wáng dào: jì rán liǎo de, xū huó qín wèi miào. míng chén, yàn wáng yù zhū jiāng dào: wǒ wén tiě xuàn zhōng yì zhī shì, yí xiān lǐ ér hòu bīng, qiě guān qí dòng jìng hé rú. zhū jiāng jiē yuē: zú jiàn zhǔ gōng dù liàng. suì xiū shū yī hán, chāi rén sòng zhì chéng mén tóu dì. mén zú zhuǎn sòng yǔ tiě gōng, kàn shū nèi zhī yì, dà dǐ shuō cháo yǒu jiān chén, jiāng wēi shè jì, yǔ zūn zǔ xùn yǐ qīng jūn cè, yòng shì lè bīng dài mìng. bèi lǐ jǐng lǒng gěng bǐng wén tǒng bīng bǎi wàn, qiáng bī zhì cǐ. jīn gōng wèi zhù shí, wéi wàng jiàn yǔ fǎ zhōu gōng fǔ chéng wáng yì, kāi guān jiǎng hǎo, gòng shù hóng xūn. rú huò bù zhī tiān yì, bù shùn rén xīn, wéi yǒu bì jiǎ dùn bīng, yǐ tīng jūn mìng děng yǔ. tiě gōng lěng xiào, wèi gāo wēi yǔ gāo xián níng yuē: yàn wáng zhè sī, gǎn lái dòng yí xū hē, bù yòng cǎi tā. gāo wēi yuē: shū gù bù xiè dá tā, dàn yàn zéi zì wèi fǎ zhōu gōng fǔ chéng wáng, hé bù zuò zhōu gōng fǔ chéng wáng lùn yī piān yǐ zhé zhī? cǐ fá móu zhī dào, yì zhū xīn zhī fǎ yě. tiě gōng yuē: shàn. gāo xián níng jí shǔ cǎo, lüè yuē: xī zhě chéng wáng yòu chōng, zhōu gōng fù yǐ shè zhèng. jí wén liú yán, jí bì wèi jū dōng.
高煦見燕王說:「瞿雕兒如此英勇,這人須先要除他。」燕王道:「既然了得,須活擒為妙。」明辰,燕王諭諸將道:「我聞鐵鉉忠義之士,宜先禮而後兵,且觀其動靜何如。」諸將皆曰:「足見主公度量。」遂修書一函,差人送至城門投遞。門卒轉送與鐵公,看書內之意,大抵說「朝有奸臣,將危社稷,予遵祖訓以清君側,用是勒兵待命。被李景壟耿炳文統兵百萬,強逼至此。今公為柱石,惟望鑒予法周公輔成王意,開關講好,共樹弘勛。如或不知天意,不順人心,唯有敝甲鈍兵,以聽鈞命」等語。鐵公冷笑,謂高巍與高咸寧曰:「燕王這廝,敢來恫疑虛喝,不用睬他。」高巍曰:「書固不屑答他,但燕賊自謂法周公輔成王,何不作周公輔成王論一篇以折之?此伐謀之道,亦誅心之法也。」鐵公曰:「善。」高咸寧即屬草,略曰:昔者成王幼沖,周公負扆攝政。及聞流言,即避位居東。
zhì chéng shàng gé yú tiān, dà fēng bá mù, chéng wáng qǐ jīn téng, gǎn qì ér yíng zhī. jīn huáng shàng cōng míng ruì zhī, jì fēi yòu chōng zhī nián dài wáng yīng wǔ gāng qiáng. yòu yuǎn zài fēng fān zhī yù.
至誠上格於天,大風拔木,成王啟金滕,感泣而迎之。今皇上聰明睿知,既非幼沖之年;大王英武剛強。又遠在封藩之域。
tú yǐ tài zǔ bìn tiān, dùn shēng jì yú zhī xīn, yǐ zhì zhōng wài cāi yí, jūn chén zhī yì bù míng, zé gǔ ròu zhī ēn miè yǐ. ruò dài wáng néng zì zhī qí guò ér fān rán shěng huǐ, jiāng chàng móu zhě jiè sòng què xià, xuē qù hù wèi, qǐng zhì suǒ ài zi sūn, gǒng shǒu tīng mìng, fū rú shì ér cháo tíng yǒu bù gǎn gé zhě hū? nǎi lǜ bù jí cǐ, chuán xí yuǎn jìn, dà xìng jiǎ bīng, qīn lüè jiāng tǔ, gù yǐ qīng jūn cè wèi míng, shì zé xiào hàn liú bì zhī chàng qī guó zhū cháo cuò zhī gù zhé yě.
徒以太祖殯天,頓生覬覦之心,以致中外猜疑,君臣之義不明,則骨肉之恩滅矣。若大王能自知其過而幡然省悔,將倡謀者解送闕下,削去護衛,請質所愛子孫,拱手聽命,夫如是而朝廷有不感格者乎?乃慮不及此,傳檄遠近,大興甲兵,侵掠疆土,顧以清君側為名,是則效漢劉濞之倡七國、誅晁錯之故轍也。
ér wèi fǎ zhōu gōng yǐ fǔ chéng wáng, suī zhí tú rén ér wèn zhī, shuí qí xìn zāi? qiè liào dài wáng zhī yǒng shì bù guò shí wàn, suǒ jù dì fāng bù guò shù jùn, jiāng shì dài yì pí yǐ, fū yǐ dài wáng zhī shì jūn chén wèi chóu dí, shū zhí wèi mò lù, ān bǎo shí wàn yì xìng zhī rén, wū hé yī shí, ér néng xiào sǐ jǐn zhōng zhě hū? yī yǒu cuō diē, shì qí xī jí! tǎng yǐ yú yán wèi zhōng gào, sù qǐng jiě jiǎ sǎn bīng, shàng biǎo xiè zuì, yǐ wèi tài zǔ zài tiān zhī líng. suī bù néng pì měi yú zhōu gōng, ér yì bù zhì ruò liú bì zhī yí xiào yú wàn shì. fán qǐng diàn xià cái zhī.
而謂法周公以輔成王,雖執途人而問之,誰其信哉?竊料大王之勇士不過十萬,所據地方不過數郡,將士殆亦疲矣,夫以大王之視君臣為仇敵,叔侄為陌路,安保十萬異姓之人,烏合一時,而能效死盡忠者乎?一有蹉跌,噬臍奚及!倘以愚言為忠告,速請解甲散兵,上表謝罪,以慰太祖在天之靈。雖不能媲美於周公,而亦不至若劉濞之貽笑於萬世。煩請殿下裁之。
tiě gōng kàn bì, zàn yuē: zhū xīn tiě bǐ yě! yì lìng rén sòng zhì yíng mén chuán jìn.
鐵公看畢,贊曰:「誅心鐵筆也!」亦令人送至營門傳進。
yàn wáng lǎn zhī huì shén, yuē: bǐ è gǎn dāng wǒ zāi! jí lìng zhū jiāng xiàng chéng xià tiāo zhàn, tiě gōng nǎi lǜ yì shì sān qiān chū chéng, liè zuò sān cái zhèn shì, qǐng yàn wáng dǎ huà. yàn bīng jiàn tiě gōng pǐ mǎ lì yú zhèn qián, jiē zhēng xiān guān kàn xiàng mào rú hé, dàn jiàn:
燕王覽之恚甚,曰:「彼惡敢當我哉!」即令諸將向城下挑戰,鐵公乃率義士三千出城,列作三才陣勢,請燕王打話。燕兵見鐵公匹馬立於陣前,皆爭先觀看相貌如何,但見:
dài de yī piàn shí lán róng qiāng jiǎo lún jīn, chuān zhe qiān céng yā lǜ chóu chēng shēn zhàn ǎo. liǎng dào méi suī rán qīng xiù, zhǐ jué dé shā qì héng fēi, zhòng tóng yǎn hé qí jiǎo jié, zhēn gè shì zhōng gān zhí tòu. piāo piāo wǔ liǔ rán, fēng chuī ruò fú fāng fāng sì léng kǒu, shēng fā rú zhōng. shì wèn yíng zhōng jūn shì, bù mǎn sān qiān ruò yún zhǎng shàng jiǎ bīng, xī chì shí wàn. shēn shěn hóng yì, kě chēng dòu dǎn jiāng jūn zhèng zhí gāng fāng, bù shù tiě miàn yù shǐ.
戴的一片石藍絨戧角綸巾,穿着千層鴨綠綢稱身戰襖。兩道眉雖然清秀,只覺得殺氣橫飛,重瞳眼何其皎潔,真箇是忠肝直透。飄飄五柳髯,風吹若拂;方方四棱口,聲發如鍾。試問營中軍士,不滿三千;若雲掌上甲兵,奚啻十萬。深沈弘毅,可稱斗膽將軍;正直剛方,不數鐵面御史。
yàn wáng jiàn tiě gōng shǒu wú jūn qì, yì diū le gāng qiāng, chū lái kāi yán dào: jiǔ wén cān zhèng néng wén néng wǔ, cháo tíng bù yòng wèi jiāng xiāng, ér qì yú xià liáo, shēn wèi kě xī!
燕王見鐵公手無軍器,亦丟了鋼槍,出來開言道:「久聞參政能文能武,朝廷不用為將相,而棄於下僚,深為可惜!」
tiě gōng jǔ shǒu dào: chén shì jūn yǐ zhōng, qǐ fēn bié guān zhí zhī dà xiǎo? diàn xià shēn wèi dì zhòu, zhí zài fān fēng, wèi cháo tíng zhī xuè mài, shè jì zhī gēn běn. jí yǒu wài wǔ, yóu dāng shǒu hàn, ěr nǎi gōng zì xìng róng, bù shí zūn zhǐ hé zài? yàn wáng yuē: wǒ zhèng suǒ yǐ wèi shè jì yě. qí tài huáng zi chéng bèi, yī bān xiǎo rén, jì yù yáo dòng gēn běn, bì xiān jiǎn luò zōng zhī. zhū kūn dì jiē yǐ shēn shòu tú dú, zhèn zé hé néng kān cǐ? tiě gōng yuē: diàn xià chà yǐ! qín jìn shǔ wáng, hé yǐ dú bù jiā zuì? zé shì zhū wáng zhī xuē jué duó dì, jiē qí zì qǔ hàn shí qī guó móu fǎn, yǐ zhū cháo cuò wèi míng, diàn xià guī zuì yú qí huáng èr rén, hé yǐ yì shì? yàn wáng yuē:? tiān jiàn yǔ xīn, zuì rén sī dé, wǒ fǎ zhōu gōng yǐ fǔ chéng wáng. tiě gōng yuē: diàn xià zhī yán, kě wèi qī tiān. shèng shàng zhī jiè lì jiāng shì yuē: shèn wú shǐ zhèn yǒu shā shū fù míng. qīn ài zhī yì, zhì cǐ yǐ jí. nǎi diàn xià yīn yǒu ēn zhǐ, fǎn zì tǐng shēn yú xíng zhèn zhī jiān, shā lù tiān cháo jiāng shì, zì wèi mò kě shuí hé. shì zé sī mǎ zhī xīn, xíng lù rén jiē zhī zhī yǐ. yàn wáng yuē: rǔ chū yán wú zhuàng, jiāng wèi wǒ pèi jiàn bù lì yé? tiě gōng yuē: zhōng chén bù pà sǐ. diàn xià yǔ huáng shàng yì zé jūn chén, qīn zé gǔ ròu, bù gù tiān lún, jǔ rèn xiāng xiàng, hé kuàng bēi mò?
鐵公舉手道:「臣事君以忠,豈分別官職之大小?殿下身為帝冑,職在藩封,為朝廷之血脈,社稷之根本。即有外侮,尤當首捍,爾乃躬自興戎,不識尊旨何在?」燕王曰:「我正所以衛社稷也。齊泰、黃子澄輩,一班小人,計欲搖動根本,必先剪落宗枝。諸昆弟皆已身受荼毒,朕則何能堪此?」鐵公曰:「殿下差矣!秦、晉、蜀王,何以獨不加罪?則是諸王之削爵奪地,皆其自齲漢時七國謀反,以誅晁錯為名,殿下歸罪於齊、黃二人,何以異是?」燕王曰:?天鑒予心,罪人斯得,我法周公以輔成王。」鐵公曰:「殿下之言,可謂欺天。聖上之誡勵將士曰:慎毋使朕有殺叔父名。親愛之義,至此已極。乃殿下因有恩旨,反自挺身於行陣之間,殺戮天朝將士,自謂莫可誰何。是則司馬之心,行路人皆知之矣。」燕王曰:「汝出言無狀,將謂我佩劍不利耶?」鐵公曰:「忠臣不怕死。殿下與皇上義則君臣,親則骨肉,不顧天倫,舉刃相向,何況卑末?
ruò dài wáng zhī jiàn yǒu líng, jué xiān zhǎn fǎn zéi shǒu jí. yàn wáng mà dào: zhí nèn wú lǐ!
若大王之劍有靈,決先斬反賊首級。」燕王罵道:「直恁無禮!」
suì qū bīng yǎn shā guò lái. tiě gōng jūn zé sān qiān, jiē yòng yī nǔ shí shǐ, bāng shēng xiǎng chù, nǔ shǐ qí fā. shì mǎ jiē bèi shāng cán, zhǐ de tuì huí.
遂驅兵掩殺過來。鐵公軍則三千,皆用一弩十矢,梆聲響處,弩矢齊發。士馬皆被傷殘,只得退回。
cì rì, yàn wáng dū huī zhū jiāng gōng chéng, tiě gōng yán shǒu, sān yuè bù néng bá. dào yǎn jìn yuē: shuǐ gōng wèi shàng. zhū shān xī jiàn shén liū, kě yòng tǔ shí yàn zhī yǐ guàn chéng, chéng bì huī huài, shěng què duō shǎo fèi lì. yàn wáng dà xǐ, lì mìng zhú yàn. bù liǎng rì, shuǐ shì zhǎng yì, jiàn jí chéng qiáng, chéng zhōng bǎi xìng dà jù. tiě gōng wèi xián níng yuē: wǒ dāng chéng cǐ jī huì yǐ jiān yàn zéi. nǎi fù ěr mì shòu shù yǔ. yòu yú yè bàn, qián lìng jūn rén yǐ tiě bǎn zhá yú chéng mén zhī shàng yīn, bǎn biān záo liǎng kǒng, dà suǒ guàn qí zhōng, yòng huó kòu kòu dìng, suǒ tóu yī chōu, zé tiě bǎn suí xià. yòu tiāo zhuàng shì fú yú wài háo, qí yàn wáng rù chéng, jí chě qǐ diào qiáo yǐ jué hòu zhī yuán bīng. yī miàn lìng jūn mín rén děng zhòu yè kū yuē: wǒ bǎi xìng hé gū, jiē wèi yú biē! suí yǒu xún qí bào zhī yàn wáng, lǜ lǐng jiāng shì lái kàn, jiàn qīng jīn shù bǎi zài chéng shàng dà hū yuē: qǐng dài wáng zàn huǎn gōng chéng, wǒ děng lǜ bǎi xìng lái yíng jiē dài wáng rù chéng yě. yàn wáng yuē: tiě xuàn jiàng fǒu? qīng jīn duì yuē: zhòng bǎi xìng jiàng le, pà tā zǒu dào nà lǐ qù! yàn wáng nǎi lìng chè yàn. shuǐ fǔ xiāo qù, zǎo yǒu qīng jīn èr sān bǎi lǜ lǐng bǎi xìng wú shù, jiē zhí xiāng qián yì yíng mén, fǔ fú zài dì. yàn wáng lìng wèi shǒu de rù yíng wèn huà. gāo xián níng tóng zhe liǎng gè lǎo qīng jīn jìn yíng, kòu bì qǐ lì. yàn wáng yuē: shì tiě xuàn shǐ ěr lái zhà jiàng me? xián níng dá yuē: néng shǐ chén yī rén, bù néng shǐ zhòng bǎi xìng. yíng wài wàn mín qí shēng rǎng yuē: dài wáng shì gāo huáng dì zhī zǐ, shuí kě dé tiān xià, shuí bù kě dé tiān xià, zuò guān de chī le fèng lù, gè wèi zhe yī biān. wǒ men xiǎo mín zěn kěn shě zhe xìng mìng, zāo lí shā lù zhī cǎn? yīn cǐ hé chéng qí xīn dōu yuē huì le jiàng de. shì cái chū chéng shí hòu, wén dé tiě cān zhèng yì sǐ le, zhè gè hái bù zhī zhēn jiǎ.
次日,燕王督揮諸將攻城,鐵公嚴守,三月不能拔。道衍進曰:「水攻為上。諸山溪澗甚溜,可用土石堰之以灌城,城必隳壞,省卻多少費力。」燕王大喜,立命築堰。不兩日,水勢漲溢,漸及城牆,城中百姓大懼。鐵公謂咸寧曰:「我當乘此機會以殲燕賊。」乃附耳密授數語。又於夜半,潛令軍人以鐵板閘於城門之上闉,板邊鑿兩孔,大索貫其中,用活扣扣定,索頭一抽,則鐵板隨下。又挑壯士伏於外濠,俟燕王入城,即扯起吊橋以絕後之援兵。一面令軍民人等晝夜哭曰:「我百姓何辜,皆為魚鱉!」隨有巡騎報知燕王,率領將士來看,見青衿數百在城上大呼曰:「請大王暫緩攻城,我等率百姓來迎接大王入城也。」燕王曰:「鐵鉉降否?」青衿對曰:「眾百姓降了,怕他走到那裡去!」燕王乃令撤堰。水甫消去,早有青衿二三百率領百姓無數,皆執香前詣營門,俯伏在地。燕王令為首的入營問話。高咸寧同着兩個老青衿進營,叩畢起立。燕王曰:「是鐵鉉使爾來詐降麼?」咸寧答曰:「能使臣一人,不能使眾百姓。」營外萬民齊聲嚷曰:「大王是高皇帝之子,誰可得天下,誰不可得天下,做官的吃了俸祿,各為着一邊。我們小民怎肯舍着性命,遭罹殺戮之慘?因此合城齊心都約會了降的。適才出城時候,聞得鐵參政縊死了,這個還不知真假。」
yàn wáng yuē: wǒ nǎo jiān chén bù fú, běn yù tú chéng, jīn ěr bǎi xìng shuō lái shèn shì yǒu lǐ, xī kuān shè le. zhòng bǎi xìng qīng yuē: xiǎo mín yú chǔn, bù shí dài wáng ān tiān xià zhī yì, jiàn le xióng bīng, xīn zhōng shàng dōu huái zhe guǐ tāi. qiú dài wáng àn zhù liù jūn, wǒ děng gè jù hú jiāng yíng jià rù chéng. yàn wáng shēn xìn bù yí, xià lìng tuì jūn, huī zhòng bǎi xìng xiān qù.
燕王曰:「我惱奸臣不服,本欲屠城,今爾百姓說來甚是有理,悉寬赦了。」眾百姓清曰:「小民愚蠢,不識大王安天下之義,見了雄兵,心中尚都懷着鬼胎。求大王按住六軍,我等各具壺漿迎駕入城。」燕王深信不疑,下令退軍,揮眾百姓先去。
wáng nǎi chéng jùn mǎ, zhāng zǐ gài, lǜ jìn qí shù rén dù qiáo, jiàn chéng mén dòng kāi, liǎng xíng bǎi xìng qí qí guì xià. jiē hū wàn suì. yàn wáng xīn xǐ, cè mǎ rù mén. yī shēng zhèn dòng.
王乃乘駿馬,張紫蓋,率勁騎數人渡橋,見城門洞開,兩行百姓齊齊跪下。皆呼萬歲。燕王心喜,策馬入門。一聲震動。
gǎn shì zhēn mìng tiān zǐ, tiě bǎn xià de tài jí le, gāng gāng dǎ zhe mǎ bó zi. yàn wáng hé mǎ tóng dào yú dì, dà jīng yuè qǐ, fēi kuà cóng qí ér táo. chéng wài wǎn qiáo zhuàng shì, yòu jí qiè wǎn bù dòng. yàn wáng jìng cóng qiáo shàng chí qù. dào le yíng zhōng, chuǎn xī fǔ dìng, dà fā léi tíng, chì lìng jūn shì jià qǐ yún tī chōng chē, jǐn lì gōng dǎ, pò chéng zhī rì, bù fēn lǎo yòu nán nǚ, xī xíng tú lù. liǎng rì zhī jiān, yǐ bèi fēi pào jī huài shù chù. tiě gōng nǎi shū gāo huáng dì shén pái, xuán zài gè chéng dǔ wài biān. yàn wáng shì zhī zhǐ de shù shǒu, ér bīng shì yì jiē juàn kǔ.
敢是真命天子,鐵板下得太亟了,剛剛打着馬脖子。燕王和馬同倒於地,大驚躍起,飛跨從騎而逃。城外挽橋壯士,又急切挽不動。燕王竟從橋上馳去。到了營中,喘息甫定,大發雷霆,飭令軍士架起雲梯衝車,盡力攻打,破城之日,不分老幼男女,悉行屠戮。兩日之間,已被飛炮擊壞數處。鐵公乃書高皇帝神牌,懸在各城堵外邊。燕王視之只得束手,而兵士亦皆倦苦。
gōng nǎi lìng zhǎng zi fú ān yǔ qú diāo ér, dū shuài zhuàng shì, yú hēi yè tū jī yàn yíng. zhǎn shā shù qiān, dà shèng yī zhèn. yàn wáng yì fèn, jì wú suǒ chū.
公乃令長子福安與瞿雕兒,督率壯士,於黑夜突擊燕營。斬殺數千,大勝一陣。燕王益憤,計無所出。
hū xī běi jiǎo shàng chén āi zhǎng tiān, nǎi shì shèng yōng yǔ píng ān èr jiāng, dǎ tīng dé yàn wáng wéi kùn jì nán, shōu jí táo sàn zhī bīng, gòng yǒu qī wàn, xīng yè lái jiù. yàn wáng jí lìng sā wéi, xiàng qián yíng dí. tiě gōng dào: shì bì yǒu jiù bīng lái le. suì lǜ lǐng zhū jiāng shā chū chéng lái. yàn bīng qián hòu shòu dí, dà bài kuī shū. tiě xuàn yǔ shèng yōng hé bīng zhuī zhú, fù le dé zhōu, bīng shì dà zhèn.
忽西北角上塵埃漲天,乃是盛庸與平安二將,打聽得燕王圍困濟南,收集逃散之兵,共有七萬,星夜來救。燕王急令撒圍,向前迎敵。鐵公道:「是必有救兵來了。」遂率領諸將殺出城來。燕兵前後受敵,大敗虧輸。鐵鉉與盛庸合兵追逐,復了德州,兵勢大震。
yàn wáng táo zhì hé jiān, cái tún zhù le rén mǎ, jí zhào dào yǎn jì yì. dào yǎn yuē: jīn píng ān shèng yōng jí yú xī lù, dài wáng qiě shě zhī, sù gōng cāng zhōu. cāng zhōu tǔ chéng, kuì pǐ rì jiǔ, shǒu jiāng xú kǎi sù wú móu yǒng, yī gǔ ér xià, zé bīng wēi fù zhèn yǐ.
燕王逃至河間,才屯駐了人馬,亟召道衍計議。道衍曰:「今平安、盛庸集於西路,大王且舍之,速攻滄州。滄州土城,潰圮日久,守將徐凱素無謀勇,一鼓而下,則兵威復振矣。」
yàn wáng biàn yóu tiān jīn zhì zhí gū, yī rì yè xíng sān bǎi yú lǐ, yǐ zhì cāng zhōu chéng xià, kǎi yóu bù zhī. yàn jiāng zhāng yù lǜ yǒng shì cóng dōng běi yú ròu báo ér dēng, suì bá qí chéng, shēng qín xú kǎi. yú zhòng xī jiàng, yàn wáng mìng jǐn kēng shā zhī, fù lǜ jiāng shì gǔ xíng ér nán. lín qīng guǎn táo zhū chù, jiē wàng fēng wǎ jiě. suì lüè jì níng.
燕王便由天津至直沽,一日夜行三百餘里,已至滄州城下,凱猶不知。燕將張玉率勇士從東北隅肉薄而登,遂拔其城,生擒徐凱。餘眾悉降,燕王命盡坑殺之,復率將士鼓行而南。臨清、館陶諸處,皆望風瓦解。遂掠濟寧。
tiě gōng wén zhī, wèi shèng yōng yuē: yàn zéi yù xún hé ér xiàng huái yīn, zhí qū jīn líng ěr. wǒ yǔ gōng lǜ bīng niè qí hòu, zé xiǎng dào bù tōng, bǐ bì hái zhàn, zhàn zé pò zhī shén yì yě. zǎo yǒu tàn zú fēi bào yàn wáng. wáng yuē: shèng yōng hé zú wèi lǜ, suǒ lǜ zhě shì tiě xuàn. jí lǜ bīng cóng jiù lù ér fǎn, zhèng yǔ wáng shī xiāng yù yú dōng chāng. tiě gōng sù zhī yàn wáng shàn yòng qí bīng jī rén zhī bèi, nǎi yú zhèn hòu shè zhì huǒ pào yào nǔ dú jiàn děng wù yú dì zhōng, bù shā yǐ yǎn zhī, lìng rén mì cì yàn wáng, dào jí fā jī. bù shǔ yǐ dìng, réng bǎi liè sān cái zhèn shì yǐ dài, zuǒ yòu liǎng yì fēn kāi, zhōng jiān āo jìn ruò xīn zì xíng. yàn wáng jiàn zhī xiào yuē: bǐ yù yòu wǒ gōng zhèn, yǐ liǎng yì zhī bīng wéi kùn rén ěr. cǐ děng zhèn fǎ, zhǐ hǎo hōng xiǎo ér, gōng děng kàn wǒ pò zhī. zhāng yù jìn yuē: dài wáng yǐ zhèng bīng chōng qí qián, chén yǐ qí bīng jī qí hòu, bǎ tā zhè gè xīn zì zhèn biàn suì zuò liǎng bàn. wáng yuē: zhèng hé wǒ yì. zài lìng zhū néng wáng qí zhōu zhǎng gǔ yǔn lǐng fān qí gōng qí zuǒ yòu, zé sì fēn wǔ liè, qǐ jǐn liǎng bàn zāi! yàn wáng nǎi zì qū jīng qí, zhí dǎo zhōng jiān. tiě gōng huī jūn wéi zhī shù zhòng. zhāng yù dū yǒng shì, cóng zhèn hòu chōng shā jìn qù, dì zhōng huǒ pào nǔ jiàn qí fā, lián rén yǔ mǎ, jǐn dǎ dé xī làn. kě lián zhāng yù shì yàn wáng dì yī yuán ài jiāng, sān bù zhī zuò le gè tì sǐ de guǐ.
鐵公聞之,謂盛庸曰:「燕賊欲循河而向淮陰,直趨金陵耳。我與公率兵躡其後,則餉道不通,彼必還戰,戰則破之甚易也。」早有探卒飛報燕王。王曰:「盛庸何足為慮,所慮者是鐵鉉。」亟率兵從舊路而返,正與王師相遇於東昌。鐵公素知燕王善用奇兵擊人之背,乃於陣後設置火炮藥弩毒箭等物於地中,布沙以掩之,令人密伺燕王,到即發機。部署已定,仍擺列三才陣勢以待,左右兩翼分開,中間凹進若心字形。燕王見之笑曰:「彼欲誘我攻陣,以兩翼之兵圍困人耳。此等陣法,只好哄小兒,公等看我破之。」張玉進曰:「大王以正兵沖其前,臣以奇兵擊其後,把他這個心字陣便碎作兩半。」王曰:「正合我意。再令朱能、王騏、周長、谷允領番騎攻其左右,則四分五裂,豈僅兩半哉!」燕王乃自驅精騎,直搗中堅。鐵公揮軍圍之數重。張玉督勇士,從陣後衝殺進去,地中火炮弩箭齊發,連人與馬,盡打得稀爛。可憐張玉是燕王第一員愛將,三不知做了個替死的鬼。
yàn wáng zhèng zhàn shí, wén zhèn bèi hòu dì léi dà zhèn, zhī yǐ zhōng jì, jí yù shā chū, bèi tiě gōng zài gāo chù yǐ qí zhāo zhǎn, yàn wáng shā xiàng dōng, qí biàn xiàng dōng zhǎn, jūn shì yì xiàng dōng wéi. dàn yīn dì mìng wú shā shū fù, tiě gōng yào huó qín zhī yǐ jiě jīng shī, shì yǐ zhū jiāng bù gǎn jiā rèn. zhèng yù zhe qú diāo ér zhí bī jìn shēn, shǒu chè gāng biān, xiàng jiān jiǎ dǎ xià, yàn wáng jí yòng bǎo jiàn zhāo jià, qià yǔ gāng biān zhēng de yī shēng, jiē gè zhèng zháo, xīn shén wēi jí.
燕王正戰時,聞陣背後地雷大震,知已中計,亟欲殺出,被鐵公在高處以旗招展,燕王殺向東,旗便向東展,軍士亦向東圍。但因帝命毋殺叔父,鐵公要活擒之以解京師,是以諸將不敢加刃。正遇着瞿雕兒直逼近身,手掣鋼鞭,向肩胛打下,燕王亟用寶劍招架,恰與鋼鞭錚的一聲,接個正着,心甚危急。
xìng zhū néng gǔ yǔn èr jiāng shā dào, shuāng zhàn diāo ér, yàn wáng fāng dé le xìng mìng. yòu kuī gāo xù lǜ lǐng xuē lù huá jù tiě jiǎ sān qiān, fèn lì jìn jī, zhí tòu zhòng wéi, yì bì yàn wáng ér chū. quán jūn dà kuì, bù chì xīng sàn yún fēi, tǔ bēng wǎ jiě. qiě qí xià huí jié shā.
幸朱能、谷允二將殺到,雙戰雕兒,燕王方得了性命。又虧高煦率領薛祿、華聚鐵甲三千,奮力進擊,直透重圍,翼蔽燕王而出。全軍大潰,不啻星散雲飛,土崩瓦解。且俟下回結煞。