yán xìng xià zhì yī bǎi sān.
炎兴下帙一百三。
qǐ shào xīng shí nián rùn liù yuè shí qī rì gēng yín, jǐn qí rì.
起绍兴十年闰六月十七日庚寅,尽其日。
shàng wèi shì láng gāng shū zhī dào qiè wén zhī xiān mín yǒu yán xún yú chú ráo yǐ wèi rén yǒu suǒ zhǎng bù kě yǐ qí wēi jiàn gù hū zhī yě. zhī dào bǐ yuán fù diào jū yú lín ān zhī ài xiàng zhě bā shí yú rì zhāo xī huò wén lǘ lǐ zhī yán shì yǒu kě qǔ zhě zhé gǎn yǐ qí wén shàng dú tīng lǎn wéi zhí shì zé yān qí yán yuē: wáng lún shǐ lǔ gǎi zuò jīn hái lǔ gǎi zuò jīn qiǎn shǐ suí lún bào pìn guó jiā zì jìng kāng yǐ lái shī yú yì hé zhì liǎng gōng běi shòu wàn shèng dōng xún bǎi xìng zhuì yú tú tàn dài jīn shí yǒu sì nián shàng bù jué wù. yòu fù zòng lún mài guó yǐn zéi gǎi zuò dí rù jiā gǎi zuò jìng yǐ guān wǒ xū shí pái bàn guǎn dài zhī jù suǒ zhì sāo rán shén yú bèi dào fū lǔ gǎi zuò jīn zhī wèi dào cǐ èr zì gǎi zuò lái yě. fēi tè jīn rì, xiǎng zhī dào yě yǐ qí zhòng, jīn zhī dào yě yǐ qí shǐ dào zhī zhì shān fēi tè zhì cǐ èr shí yī zì lì dé zǐ nǚ yù bó ěr bù yǐ wú zhī suǒ yǐ guǎn dài zhě guò lǐ ér suì yǐ yě. pì jīn yǒu bèi dào zhě jiā tú sì bì lì fù bù zì liàng. yòu cóng miàn dōng jiè xī qǐ yǐ qí suǒ yǒu ér kuā yú dào qí bù wéi dào zhī zhāo zhě jī xī shān pì jīn zhì cǐ sān shí jiǔ zì qǐng nián zhāng yì sūn jìn shǐ lǔ gǎi zuò jīn yú rén jǐn liú nán jīng wéi yì yǔ jìn dé zhì jūn qián bǐng yì jīn lǔ gǎi zuò jīn shǐ zhī lái zì hé yòng cǐ lì liú yú rén yú hán shì zhōng jūn zhōng lìng qí shǐ fù zào cháo bù wéi yǒu yǐ chǐ qín shòu zhī pò ér duó qí qì shān bù wéi zhì cǐ shí sān zì yì zú yǐ shì cháo tíng zhī zūn gǎi zuò tǐ nǎi. ruò yì hé zé yǒu jiǔ bù kě ér yī kě zhī dào wén cǐ yán rú zuì ér xǐng rú mèng ér jué yīn wèi tóng shě láng yuē: zhì zhě qiān lǜ bì yǒu yī shī yú zhě qiān lǜ bì yǒu yī de zī dài suǒ wèi yī de zhě hū! qǐng shì wèi zhí shì chén zhī fù mǔ zhī chóu bù yǔ tóng dài tiān xiōng dì zhī chóu bù yǔ tóng guó lǔ gǎi zuò jīn rén zuó fàn gǎi zuò xiàn jīng shī zì huī zōng huáng dì míng dé huáng hòu yǐ xià xī cóng bō yuè jīn zī shàng xiān suī yún: yàn shì qí shí shā zhī. yòu kuàng yuān shèng zhī yǔ liù gōng shàng qiú shā mò sì hǎi gòng fèn hèn bù dé kū qí gān fēn shí qí ròu shān hèn bù zhì cǐ shí zì wéi rén zǐ dì zhě yì dāng hé rú cǐ qí bù kě hé zhě yī yě. dāng táng dé zōng shí tǔ fān yīn shā bǎo zhī bài jù ér qiú hé zǎi xiàng zhāng yán shǎng rù mǎ suì zhī yán qǐng yú dé zōng cóng zhī dāng shí zhū jiàng dú lǐ chéng yǐ wéi bù kě zhū xiàng dú liǔ hún suǒ yán yǔ chéng yì hé yuē: chái láng zhī xìng sì zì gǎi zuò tǔ fān fēi méng shì kě jié yǐ ér tǔ fān shān cǐ èr zì guǒ jié méng rú chéng hún yán cǐ qí bù kě hé zhě èr yě. hé róng gǎi zuò yì hé suǒ yǐ xī mín yě. cǐ shí yàn luàn jiǔ yǐ. shú bù yù qí tōng hé ér xìng qí xiū xī zāi! jīn yú yì nǎi ěr gài shāng gōng zhī xīn yóu sī jìng kāng fù chē zhī zhé ér jù qí dǎo yě. bì yù yì hé shì fú mín xīn mín xīn jí tiān yì yě. tiān kě wéi hū! cǐ qí bù kě hé zhě sān yě. qǐng zì chē jià nán xìng lǔ gǎi zuò jīn lì liú yù yú jǐ nán yǐ yǒu zhōng yuán zhī dì suì zé bì sān bǎi liù shí wàn mín yù fèng zhī wèi shǒu shǎo yǒu zhuì shī yī dàn yǐ jì fèi yù jǐn yù suǒ cáng dān náng jiē qiè dào lǐn qīng guó ér qù. ruò qǔ zhū.
上魏侍郎矼书之道窃闻之先民有言询於刍荛以谓人有所长不可以其微贱故忽之也。之道比缘赴调居於临安之隘巷者八十馀日朝夕获闻闾里之言似有可取者辄敢以其闻上渎听览惟执事择焉其言曰:王伦使虏(改作金)还虏(改作金)遣使随伦报聘国家自靖康以来失於议和致两宫北狩万乘东巡百姓坠於涂炭迨今十有四年尚不觉悟。又复纵伦卖国引贼(改作敌)入家(改作境)以关我虚实排办馆待之具所至骚然甚於被盗夫虏(改作金)之为盗(此二字改作来)也。非特今日,曏之盗也以其众,今之盗也以其使盗之志(删非特至此二十一字)利得子女玉帛尔不以吾之所以馆待者过礼而遂已也。譬今有被盗者家徒四壁立复不自量。又从面东借西乞以其所有而夸於盗其不为盗之招者几希(删譬今至此三十九字)顷年章谊孙近使虏(改作金)馀人尽留南京惟谊与近得至军前禀议今虏(改作金)使之来自合用此例留馀人於韩世忠军中令其使副造朝不惟有以褫禽兽之魄而夺其气(删不惟至此十三字)亦足以示朝廷之尊(改作体)乃。若议和则有九不可而一可之道闻此言如醉而醒如梦而觉因谓同舍郎曰:智者千虑必有一失愚者千虑必有一得兹殆所谓一得者乎!请试为执事陈之父母之雠不与同戴天兄弟之仇不与同国虏(改作金)人昨犯(改作陷)京师自徽宗皇帝明德皇后以下悉从播越今兹上仙虽云:厌世其实杀之。又况渊圣之与六宫尚囚沙漠四海共愤恨不得刳其肝分食其肉(删恨不至此十字)为人子弟者义当何如此其不可和者一也。当唐德宗时吐番因沙堡之败惧而求和宰相张延赏入马燧之言请於德宗从之当时诸将独李晟以为不可诸相独柳浑所言与晟意合曰:豺狼之性(四字改作吐番)非盟誓可结已而吐番(删此二字)果刦盟如晟浑言此其不可和者二也。和戎(改作议和)所以息民也。此时厌乱久矣。孰不欲其通和而幸其休息哉!今舆议乃尔盖伤弓之心犹思靖康覆车之辙而惧其蹈也。必欲议和是咈民心民心即天意也。天可违乎!此其不可和者三也。顷自车驾南幸虏(改作金)立刘豫於济南以有中原之地岁责币三百六十万缗豫奉之未守少有坠失一旦以计废豫尽豫所藏担囊揭箧倒廪倾国而去。若取诸。
huái bù fán gù zhǐ ér wǒ shī yǐ jūn fá chén pì nì lěi nián tán huáng bù gǎn jìn fēi lǔ gǎi zuò jīn rén zé yóu zǐ yě. wéi rén zi zhě gù bù yú qí fù zhī jiàn zhú gù lǔ gǎi zuò jīn dé yǐ zhú yù rú fǎn shǒu zhī yì wèi yù jì zhě biàn chū bù wèi yù yuē: rǔ yú lǔ gǎi zuò jīn dé yǐ zhú yù rú fǎn shǒu zhī yì wèi yù jì zhě yì ān zhuāng bù wèi yù yuē: rǔ yú lǔ gǎi zuò jīn fēi yǒu fù zǐ zhī qīn tú yǐ wǒ zhī fèi lì gù lì rǔ yǐ wéi dé zhì bì jiāng yǔ wǒ kàng ér wèi yǐ zhī hàn bì yě. kàng wǒ zé suǒ yǐ shì yǐ zhě bù gǎn bù zhì yù jì xié lǔ gǎi zuò jīn yǐ kàng wǒ zé qí yú wǒ yě. bù fù. ruò lǔ gǎi zuò jīn zhī bù yú qí zhú yě.. qiě rì yè qiú suǒ yǐ shèng wǒ wéi kǒng qí bù shèng ér jiàn qín shì zé wǒ zhī suǒ yǐ bù néng qǔ yù zhě yǐ yù shì wǒ. ruò chóu ér yù zhī suǒ yǐ jiàn zhí yú lǔ gǎi zuò jīn zhě yǐ qí dài lǔ gǎi zuò jīn zhě guò yú qīn yě. jīn lǔ cǐ zì gǎi zuò jīn rén yù hé shì yǐ liú yù chù wǒ cǐ qí bù kě hé zhě sì yě. dāng bǎo yuán kāng dìng xián qì dān yǐ zhòng bīng yā jìng qiǎn xiāo yīng liú liù fú lái pìn yì zài jié qǔ guān nán shí xiàn cháo tíng mìng yòu zhèng yán fù bì wèi bào pìn zhī xíng rén zōng zhòng niàn liǎng guó shēng líng zhī gù xǔ qí qū yǐ zēng bì ér qì dān píng dǎi zú shì bì bù kěn shòu shǎng yuē: cǐ fēi chén zhī běn zhì yě. wū hū zhōng yá zhī móu guó yī zhì cǐ yé jīn xià tiān zhě zì lǔ gǎi zuò jīn wú yuē qǐng hé fēi chū yú móu zé shì yàn bīng ér yù jié hǎo yú wǒ yǐ yāo suì gòng cóng zhī ér suì bà bīng zé fēi tè bù néng bǎo yí dí zhī cǐ sān zì gǎi zuò qí bù pàn gǎi zuò bài méng ér. yòu kǒng zhū kè róng bèi biàn shēng bù cè cóng zhī ér bīng bù kě bà zé bù néng bù yú yǎng bīng zhī wài héng fù zhòng liǎn suì gōng xī hè wú yàn zhī qiú qí shì bì zhì chén shèng wú guǎng zhī qǐ yú qín qīng dú huáng jīn zhī qǐ yú hàn wèi huò dài yǒu shèn yú gǎi zuò yān yí dí shān cǐ èr zì cǐ qí bù kě hé zhě wǔ yě. qǐng nián yǐ lái zhū jiàng fēi bù jìn bīng zhōng bù néng qǔ huái běi chǐ cùn zhī dì huò zàn dé zhī fù xuán shī zhī zhèng shǐ jǔ dà hé yǐ nán jǐn hái cháo tíng dù qí lì guǒ néng bǎo yǒu zhī hū! yǔ gōng qí suí dé suí shī bù. ruò zhì zhī dù wài yǐ qí qí lì zú yǐ zhì yí dí cǐ èr zì gǎi zuò bǐ xú wèi jìn zhù zhī jì cǐ qí bù kě hé zhě liù yě. zì gǔ zhōng xīng zhī zhǔ wèi cháng bù yīn yú xiǎn zǔ nàn wéi qí lǚ xiǎn zǔ jiān nán ér yì cuò yì jiān yīn néng xīng shuāi bō luàn ér guāng zǔ zōng zhī yè shuā fù xiōng zhī chǐ jiàn chēng yú tiān xià hòu shì. ruò zhōu xuān fù wén wǔ zhī jìng hàn guāng wǔ zhī huī fù jiāng yǔ shì yě. jīn dé hé nán zhī dì bù zú yǐ lì guó ér lǔ gǎi zuò jīn jí cǐ qiú hé zé bì shǐ tiān dì yǐ yào wǒ zì cǐ yǐ wǎng suī shǐ wáng líng rì zhāng jūn shēng rì zhèn shàng gǎn yì huī fù zhī shì zāi! cǐ qí bù kě hé zhě qī yě. hàn táng yǐ lái zhōng guó shān cǐ zì zhī dài yí dí cǐ sān zì gǎi zuò yù wài bù guò zhēng fá zhī yǔ hé qīn zhēng fá zé jiàng shuài rèn qí zé hé qīn zé miào táng zhǔ qí yì jīn tiān xià zhī quán bù zài miào táng miàn zài zhū jiàng zhū jiàng yōng zhòng bīng jù yào dì yǎn jiǎn zì sì gāo guó jiā zhī ān wēi cún wáng rú zhí rén shì qín rén zhī féi jí màn bù jiā yì yù huǎn jí zé suī qǐng yuán zhě pián jiān yú tíng dū zhàn zhě jiē wǔ yú tú fāng jiàn ào shì ér bù gù dòu liú ér bù fā yuē: jiāng zài jūn jūn mìng yǒu suǒ bù shòu tǎng cóng lǔ gǎi zuò jīn méng ér bù yǔ zhū jiàng yì shǐ lǔ gǎi zuò jīn chéng hé yóu kǒng zì yí ér zhì yú kuì pàn gǎi zuò bài yuē wàn yī xié zhà rú shàng jié zàn zhī yì zài kuī yú shān xié zhà zhì cǐ shí yī zì gǎi zuò cáng qí xīn bù kě cè duó hū yān ér sì lì yú wǒ shì shǐ zhū jiàng dé yǐ yǒu cí ér bù fù chū bīng yǐ. cǐ qí bù kě hé zhě rù yě. lǐ yì yǎn cháng yuē: dà guó zhī shǐ kě dāng xiǎo guó zhī jūn jīn zhǔ shàng yǐ xiū xī xī mín wéi zhòng gù bù dàn chén shì lǔ qiú gǎi zuò běi tíng. qiě yǐ qí qiú gǎi zuò zhǔ wèi jūn zé qí shǐ gài tóng liè yě.. ruò lǔ gǎi zuò jīn shǐ yuán cǐ wèi yán jù màn wú lǐ bù zhī cháo tíng hé yǐ dài zhī cǐ qí bù kě hé zhě jiǔ yě. rán zé suǒ wèi yī kě zhě shú kě zāi! hán yuán zhī zhàn qín bó huò jìn huì gōng jìn qiǎn yīn yí shēng shǐ yú qín qín bó yuē: jìn guó hé hū! duì yuē: bù hé xiǎo rén chǐ shī qí qún zé dào sàng qí qīn bù dàn zhēng shàn yǐ lì yǔ yuē: bì bào chóu jūn zǐ ài qí jūn ér zhī qí zuì bù dàn zhēng shàn yǐ dài qín mìng yuē: bì bào dé yǐ cǐ bù hé qín bó yuē: guó wèi jūn hé duì yuē: xiǎo rén qī wèi zhī bù miǎn jūn zǐ shù yǐ wéi bì guī xiǎo rén yuē: wǒ dú qín qín qǐ guī jūn jūn zǐ yuē: wǒ zhī zuì yǐ. qín bì guī jūn èr ér zhí zhī fú ér shě zhī dé mò hòu yān xíng mò wēi yān nà ér bù dìng fèi ér bù lì yǐ dé wèi yuàn qín qí bù rán, yú shì qín bó shuō yīn yí shēng zhī duì gǎi guǎn jìn hóu ér guī zhī chū bù wén qí yǐ huì méng yě. jīn lǔ gǎi zuò rén chéng yù hái èr chǎn liù gōng yǔ zǔ zōng zhī gù dì ér wèi dé yú wǒ yǐ yào wǒ méng yuē: jì méng zhī hòu yán guī yú hǎo gè shǒu fēng jiāng shì shì zǐ sūn shèn wù xiāng fàn yǒu yú cǐ méng míng shén jí zhī ér wú suǒ shì huì fū shuí yuē: bù kě tóng shě láng yuē: zi zhī suǒ yán jiǔ bù kě lǐ gù rán yǐ. suǒ wèi yī kě nǎi fú ér shě zhī rú zuò bó zhī guī jìn hòu yú yuē: fēi yě. jìn hóu yǐ sān shī bù bào yǒu fù yú qín bó zhī qún mín qín bó shàng. qiě guī zhè wǒ huī zōng huáng dì chū bù wén yǒu fù yú lǔ gǎi zuò jīn ér shēng bù dé fǎn qí guó sǐ. yòu. qiě yào qí méng qǐ fú ér shě zhī zhī dào zāi! shǐ lǔ gǎi zuò jīn wú suǒ yào dàn yǐ yǒu fù yú wǒ suì guī zǐ gōng zhī yǔ tiān juàn yóu dāng kuì yú qín bó kuàng bù néng rú shì yé wèi jīn rì jì dāng yǐ cǐ yì míng gào shǐ zhě ér bǐ fù mìng gǒu wèi bù cóng shì lǔ gǎi zuò jīn wú yì yú méng wǒ hé zuì yě. dà dǐ zhǔ hé zhě gǒu tú mù qián zhī ān suì wàng fù zǐ jūn chén zhī yì tā rì tǎng xiū xiān dì zhī yuàn yì bù guò lín shí shī xìn bài méng ér yǐ fū xìn zhě guó zhī bǎo mín zhī bì yán zhī duān shàn zhī zhǔ yě. gǒu xìn bù jì méng hé shǎn yì zāi!. qiě zì gǔ shī xìn bài méng wèi yǒu bù shēn lí qí huò ér yāng jí hòu shì zhě bù kě bù jiè yě. bù shèn yě. zhī dào jīn yuè chū sì rì yǐ cháng jù bǐng shǎo jiàn yě rén qū qū zhī yì míng rì suì yǒu wú wéi zhī xíng bù guǒ zài yì píng quán píng fú xiǎo zhōu zhōng yīn niàn gǔ rén shēn zài mǔ mǔ xīn bù wàng jūn jiāng cì zhì xīng fù xì yì qián rì lín ān zhī yǒu de yú jiē tán xiàng yì zhě wèi zhī shū yǐ xiàn, shù jī yǒu wén yú wú jūn wú xiāng ér shǐ lǔ gǎi zuò jīn rén jì wú suǒ shī yān zhuǎn huò wéi fú shí zài shì láng yī yán gàn mào wēi yán wú rèn huáng jù zhī zhì shàng jiàn yì huì tǒng shū zhī dào bù nìng dài cì lǐ shè yǔ mù shí lù shǐ wéi wǔ bù shí zhì tǐ bù wén guó lùn wéi shì qū qū ài jūn zhī xīn shí wù mèi.
怀不烦顾指而我师以君伐臣睥睨累年弹簧不敢进非虏(改作金)人则犹子也。为人子者固不虞其父之见逐故虏(改作金)得以逐豫如反手之易为豫计者变初不谓豫曰:汝於虏(改作金)得以逐豫如反手之易为豫计者亦安装不谓豫曰:汝於虏(改作金)非有父子之亲徒以我之废吏故立汝以为得志必将与我抗而为已之捍蔽也。抗我则所以事已者不敢不至豫既挟虏(改作金)以抗我则其於我也。不复。若虏(改作金)之不虞其逐也。。且日夜求所以胜我惟恐其不胜而见擒是则我之所以不能取豫者以豫视我。若仇而豫之所以见执於虏(改作金)者以其待虏(改作金)者过於亲也。今虏(此字改作金人)欲和是以刘豫畜我此其不可和者四也。当宝元康定闲契丹以重兵压境遣萧英刘六符来聘意在刦取关南十县朝廷命右正言富弼为报聘之行仁宗重念两国生灵之故许其屈已增币而契丹平逮卒事弼不肯受赏曰:此非臣之本志也。呜呼忠牙之谋国一至此耶今(下添者字)虏(改作金)无约请和非出於谋则是厌兵而欲结好於我以邀岁贡从之而遂罢兵则非特不能保夷狄之(此三字改作其)不叛(改作败)盟而。又恐朱克融辈变生不测从之而兵不可罢则不能不於养兵之外横赋重敛岁供谿壑无厌之求其势必至陈胜吴广之起於秦青犊黄巾之起於汉为祸殆有甚於(改作焉)夷狄(删此二字)此其不可和者五也。顷年以来诸将非不进兵终不能取淮北尺寸之地或暂得之复旋失之正使举大河以南尽还朝廷度其力果能保有之乎!与工其随得随失不。若置之度外以俟其力足以制夷狄(此二字改作彼)徐为进筑之计此其不可和者六也。自古中兴之主未尝不因於险阻难惟其履险阻艰难而益挫益坚因能兴衰拨乱而光祖宗之业刷父兄之耻见称於天下後世。若周宣复文武之境汉光武之恢复疆宇是也。今得河南之地不足以立国而虏(改作金)藉此求和则必矢天地以要我自此以往虽使王灵日张军声日振尚敢议恢复之事哉!此其不可和者七也。汉唐以来中国(删此字)之待夷狄(此三字改作御外)不过征伐之与和亲征伐则将帅任其责和亲则庙堂主其议今天下之权不在庙堂面在诸将诸将拥重兵据要地偃蹇自肆高国家之安危存亡如直人视秦人之肥瘠漫不加意遇缓急则虽请援者骈肩於庭督战者接武於涂方见傲视而不顾逗遛而不发曰:将在军君命有所不受傥从虏(改作金)盟而不与诸将议使虏(改作金)诚和犹恐自疑而至於溃叛(改作败约)万一挟诈如尚结赞之意在窥窬)删挟诈至此十一字改作藏其心不可测度忽焉而肆力於我)是使诸将得以有词而不复出兵矣。此其不可和者入也。李义琰尝曰:大国之使可当小国之君今主上以休息息民为重固不惮臣事虏酋(改作北庭)。且以其酋(改作主)为君则其使盖同列也。。若虏(改作金)使援此为言倨慢无礼不知朝廷何以待之此其不可和者九也。然则所谓一可者孰可哉!韩原之战秦伯获晋惠公晋遣阴饴甥使於秦秦伯曰:晋国和乎!对曰:不和小人耻失其群则悼丧其亲不惮征缮以立圉曰:必报仇君子爱其君而知其罪不惮征缮以待秦命曰:必报德以此不和秦伯曰:国谓君何对曰:小人慼谓之不免君子恕以为必归小人曰:我毒秦秦岂归君君子曰:我知罪矣。秦必归君贰而执之服而舍之德莫厚焉刑莫威焉纳而不定废而不立以德为怨秦其不然,於是秦伯说阴饴甥之对改馆晋侯而归之初不闻其以贿盟也。金虏(改作人)诚欲还二产六宫与祖宗之故地而为德於我以要我盟曰:既盟之後言归於好各守封疆世世子孙慎勿相犯有渝此盟明神殛之而无所事贿夫谁曰:不可同舍郎曰:子之所言九不可理固然矣。所谓一可乃服而舍之如作伯之归晋候欤曰:非也。晋侯以三施不报有负於秦伯之群民秦伯尚。且归这我徽宗皇帝初不闻有负於虏(改作金)而生不得反其国死。又。且要其盟岂服而舍(之之)道哉!使虏(改作金)无所要但以有负(於我)遂归梓宫之与天眷犹当愧於秦伯况不能如是耶为今日计当以此意明告使者而俾复命苟为不从是虏(改作金)无意於盟我何罪也。大抵主和者苟图目前之安遂忘父子君臣之义他日傥修先帝之怨亦不过临时失信败盟而已夫信者国之宝民之庇言之端善之主也。苟信不继盟何闪益哉!。且自古失信败盟未有不身罹其祸而殃及後世者不可不戒也。不慎也。之道今月初四日已尝具禀少见野人区区之意明日遂有无为之行不果再诣屏跧屏伏小舟中因念古人身在亩亩心不忘君将次窒兴复细绎前日临安之有得於街谈巷议者为之书以献,庶几有闻於吾君吾相而使虏(改作金人)计无所施焉转祸为福实在侍郎一言干冒威严无任惶惧之至上谏议会统书之道不佞待次里社与木石鹿豕为伍不识治体不闻国论惟是区区爱君之心实寤寐。
bù wàng zōng shè ān wēi cún wáng zhī zhǎng lǜ cǐ wú tā lí bù xù wěi ér yōu zōng zhōu zhī yǔn nǚ bù niàn jià ér yōu tài zǐ zhī yòu yì qí lì hài huò fú yǒu yǐ xiāng jí bù dé bù rán fēi guò lǜ yě. jīn qiàn zì xuān hé jìng kāng yǐ lái yú nòng cháo tíng yǒu tóng ér xì zú yǐ líng yí wǒ guó jiā qì jīn yú jīn ér bù zhèn fāng qí shè yī móu shī yī jì suī xià ér xiǎo fū jiàn lì xián néng liào qí jiāng rán. qiě yuē: rú shì zhě jiān gǎi zuò shù yě. rú shì zhě zhà gǎi zuò jì yě. yǐ ér hé. ruò fú qì bù chā háo lí ér cháo tíng zhī shàng nǎi dú duàn rán yǐ wéi fēi jiān gǎi zuò shù fēi zhà gǎi zuò jì yě. wéi kǒng qí fèng chéng zhī bù xiá yǐ zì qǔ qī wǔ lù rǔ ér zhōng bù huǐ. qiě wù hé zāi! kǒng zǐ yuē: bǐ fū kě yǔ shì jūn yě. yǔ zāi! qí wèi dé zhī yě. huàn dé zhī jì dé zhī huàn shī zhī gǒu huàn shī zhī wú suǒ bù zhì yǐ. jiē hū! cǐ yán chéng zú yǐ zhēn dāng shì zhī gāo máng yě. qù nián xià jīn rén qiǎn shǐ suí wáng lún bào pìn jiǎng hé zhī dào shì shí diào guān lín ān huò wén yú lùn yǒu jiǔ bù kě zhī shuō cháng yù duō shí xiào yú xiàn zhōng yǐ bì miào táng mò yì zhòu yè yǐ sī jiāng chéng fù huǐ yuē: wèi bēi yán gāo zuì yě. yīn zhǐ ér qù zhuāng yǐ guī xíng cì yí xīng fù niàn gǔ rén shēn zài mǔ mǔ xīn bù wàng jūn zhī dào suī bù xiào nài hé cuàn míng rén bǎn nǎi rěn zuò shì ān wēi cún wáng zhī jī ér bù wéi yī yán yé, yú shì kǎi rán cái shū tuō gù rén qiǎn yì zhì zhī qián lì bù shì láng wèi gōng gāng yǐ qǐ yǒu wén yú shàng fán bàn nián bù dé bào ér hú quán zhī shū chuán yān yán zhì yú cǐ jiǎ yì zhī liú tì tòng kū bù wéi guò yě. qián shì bù jiàn zhī dào shàng hé yán zāi! cè líng dào lù yǐ wéi jīn rén guī wǒ hé nán gù dì fèng huán liǎng guān cǐ qí wèi cè bù qiǎn yě. gài yǐ jīn rì suǒ yòng zhī jiāng suǒ yǎng zhī bīng jiē wǔ lù liǎng hé zhī rén guī wǒ yǐ dì zé bù fù xiàn yǐ ěr jiè bǐ jiāng chí yǐ suì yuè qí shì bì zhì jiě sàn zī dài yǔ hàn jūn chǔ gē wú yǐ yì yě. qǐng yǒu liǎng guān bō qiān tiān xià zhī rén chǐ shī qí jūn ér dào sàng qí qīn cháng yǒu bù gòng dài tiān zhī fèn ér zhǔ shàng zhī suǒ yǐ xiāo yī gàn shí lì jīng zhèng shì zhù yì yú zhōng xīng zhě, qǐ yǒu tā zāi! yì yù xiá lǔ gǎi zuò huī fù jiāng tǔ yǐ shuā fù xiōng zhī rǔ ér guāng yú zǔ zōng yě. fū rén nù zé wēi wēi zé yǒng jiāo zé dài dài zé ruò wǒ shī zhī bù dǎi jīn rén suī sān chǐ tóng zǐ suǒ gòng zhī yě. ér zhī wú lěi nián wèi chū xué zhě bài nǜ zhě yǐ qí sù suǒ xù jī zhě rán yě. jīn rén zhī yì. ruò yuē: cǐ bù kě yǐ lì zhàn wú dāng hái liǎng gōng yǐ jiāo zhī bǐ jì chén qiè yú wǒ zé jiāng shì hé chí bèi rán hòu kě tú yě. zī bù bì yǐ shāng wèi jiàn qián rì liú yù zhī qín shì yóu wèi yuǎn. yòu kuàng bāo cáng huò xīn wèi yì kuī cè qí wàn yī yě.. qiě shì gù yǒu wèi jiàn qí lì ér xiān shòu qí hài zhě huái xī zuó gèng bīng huǒ jǐng yì jù luò huà wéi yán āi bǐ suī zhāo lái liú wáng zhěng qì lú shè rán yú mín bǎi wú èr sān suǒ wèi jǐng yì jù luò biàn jiē bì mén guī shí duō zhě jǐn shí shù xián shǎo zhě bù guò sì wǔ chuán ér yǐ zì chūn jí xià jiān sī shǒu lìng yǐ fèng yíng liǎng gōng wéi míng pái bèi shēng xì cì shě xiān xī zé jù jí. ruò xīng huǒ jùn rú léi tíng pín qióng jìn yú zhū qiú diāo zhài bì yú yíng shàn qí duó mín shí láo mín lì gù zài suǒ bù lùn qiè cháng yǐ yī yì jì.
不忘宗社安危存亡之长虑此无他嫠不恤纬而忧宗周之陨女不念嫁而忧太子之幼亦其利害祸福有以相及不得不然非过虑也。金欠自宣和靖康以来愚弄朝廷有同儿戏卒以陵夷我国家迄今於今而不振方其设一谋施一计虽下而小夫贱隶咸能料其将然。且曰:如是者奸(改作术)也。如是者诈(改作计)也。已而合。若符契不差毫厘而朝廷之上乃独断然以为非奸(改作术)非诈(改作计)也。惟恐其奉承之不暇以自取欺侮戮辱而终不悔。且悟何哉!孔子曰:鄙夫可与事君也。与哉!其未得之也。患得之既得之患失之苟患失之无所不至矣。嗟乎!此言诚足以箴当世之膏盲也。去年夏金人遣使随王伦报聘讲和之道是时调官临安获闻舆论有九不可之说尝欲掇拾效愚献忠以裨庙堂末议昼夜以思将成复毁曰:位卑言高罪也。因止而趣装以归行次宜兴复念古人身在亩亩心不忘君之道虽不肖柰何窜名仁版乃忍坐视安危存亡之机而不为一言耶,於是慨然裁书托故人遣驿致之前吏部侍郎魏公矼以乞有闻於上凡半年不得报而胡铨之书传焉言至於此贾谊之流涕痛哭不为过也。前事不谏之道尚何言哉!侧聆道路以为金人归我河南故地奉还两官此其为策不浅也。盖以今日所用之将所养之兵皆五路两河之人归我以地则不复限以尔界彼疆迟以岁月其势必至解散兹殆与汉军楚歌无以异也。顷有两官播迁天下之人耻失其君而悼丧其亲常有不共戴天之愤而主上之所以宵衣旰食励精政事注意於中兴者,岂有他哉!亦欲黠虏(改作恢复疆土)以刷父兄之辱而光於祖宗也。夫人怒则威威则勇骄则怠怠则弱我师之不逮金人虽三尺童子所共知也。而枝梧累年未初学者败衄者以其素所蓄积者然也。金人之意。若曰:此不可以力战吾当还两宫以骄之彼既臣妾於我则将恃和弛备然後可图也。兹不必以商为鉴前日刘豫之擒事犹未远。又况包藏祸心未易窥测其万一也。。且事固有未见其利而先受其害者淮西昨更兵火井邑聚落化为炎埃比虽招徕流亡整葺庐舍然馀民百无二三所谓井邑聚落变皆荜门圭实多者仅十数闲少者不过四五椽而已自春及夏监司守令以奉迎两宫为名排备牲饩次舍纤悉责具急。若星火峻如雷霆贫穷尽於诛求彫瘵弊於营缮其夺民时劳民力固在所不论窃尝以一邑计。
qí fèi bù xià wǔ qī wàn mín shǐ jīn rén chéng hái liǎng gōng sī mín zhèng fù jié gāo xuè yù qī zǐ yǐ yīng suǒ xū yóu jiāng xīn rán bù ěr suī shí wáng lún zhè ròu kě néng xiè huò yú wèi jīn rì zhī shì dài gǔ rén suǒ wèi kě diào bù kě hè zhě qǐng yǐ wǔ shì shàng dú tīng lǎn, shù jī zhāo xī zào xī zhī jì yǒu xiàn yú wú jūn ér bèi qí cǎi zé yān jǐn àn lǔ xī gōng shí wǔ nián jìn hòu qín bó zhàn yú hán qín huò jìn hòu yǐ guī jí qín bó guī jìn hòu jiāng jí guó xiān shǐ gào guó rén yuē: gū suī guī rǔ shè jì yǐ. zhòng jiē kū yú yǐ wéi yuān shèng zhī nán lái qí qí dù hé jí shǒu shū yǐ zì sòng kě hū! cǐ yī shì yě. jǐn àn xī gōng sān shí èr nián jìn rén bài qín shī yú xiáo huò qí shuài mèng míng shì bái yǐ bǐng xī qǐ shù jí jìn hái sān shuài qín bó sù fú jiāo cì xiàng shī ér kū yǐ yà zhī yú yǐ wèi zǐ gōng jí yuān shèng dào rì zì tiān zǐ yǐ xià sù fú jiāo cì ér kū nǎi mì yù hé nán suǒ guò zhōu xiàn yī qiè zhǔn cǐ ér qí gōng zhàng zhī lèi xī qù huá lì cǎi sè ér chún yòng bù sù kě hū! cǐ èr shì yě. jǐn àn xiāng gōng èr shí qī nián sòng zhī huì chǔ rén zhōng jiǎ qiè wén zǐ gōng yǐ xià shén chèn wú lǜ yú shí bǎi yú yǐ wèi wěi xī jīng shǒu chén dài qí jiāng zhì yù xiū líng qǐn jì yí quán èr dà chén shui lì zàng zhōng qǔ shén chèn zhī zuì xià zhě zhǎn ér shì zhī rán hòu fèng ān jí lìng zhū dào chì wǔ bèi yǐ jiè bù yú kě hū! cǐ sān shì yě. jǐn àn táng kāi yuán quán shèng shí míng huáng xìng dōng dōu mìng sān bǎi lǐ nèi xiàn lìng cì shǐ gè yǐ shēng yuè jí hé nèi tài shǒu niǎn yōu jì shù bǎi bèi yǐ jǐn xiù shì yǐ xī xiàng ér lǔ shān lìng yuán dé xiù dú zhì yú wěi zhī gē qiǎn yuè gōng shù shí lián mèi ér gē zhī míng huáng jiàn ér tàn yuē: xián rén zhī yán zāi! hé nèi zhī mín qí tú tàn hū! yīn chù hé nèi ér zhì lǔ shān jīn liǎng gōng jì wú lái yīn ér huái xī yī jùn zhī mín yǐ yǒu èr shí wàn mín zhī fèi yǐ. bǎi xìng zú jūn shú yǔ bù zú bǎi xìng bù zú jūn shú yǔ zú yú yǐ wèi liǎng gōng sù shí gōng dùn suǒ jīng huò wú wū yǔ qǐ yī nán jiāo qīng chéng gù shì xíng xià yǒu sī yù bàn shù qiān pǐ qīng bù lín shí shè zhàng yǐ bì fēng yǔ ér míng zhào zhū lù wù zào gōng diàn wù shì qì yòng yǐ zhòng fèi qī mín kě hū! cǐ sì shì yě. jǐn àn shàn gōng wèi sī tú wén zi wèn yú zi sī yuē: sāng fú jì chú rán hòu nǎi zàng zé qí fú hé duì yuē: sān nián zhī sàng wèi zàng fú bù biàn chú hé yǒu yān yú yǐ wèi zǐ gōng zhī bù tiān zǐ kū qì shuāi dié yǐ cóng tán gōng wèi zàng zhī lǐ kě hū! cǐ wǔ shì yě. shì wǔ zhě suī. ruò wú bǔ yú guó jiā ān wēi cún wáng shí cǐ xì yān xī qí zhòng sūn yuān lái shěng lǔ nán jì guī qí hóu wèn yuē: lǔ kě qǔ hū! duì yuē: bù kě yóu bǐng zhōu lǐ suǒ yǐ běn yě. guó jiāng wáng běn bì xiān diān ér hòu zhī yè cóng zhī lǔ bù qì zhōu lǐ wèi kě dòng yě. jūn qí wù níng lǔ nán ér qīn zhī qīn yǒu lǐ bà wáng zhī qì yě. yōng jù zhī liǎng gōng lái guī jīn rén zhī shǐ bù yǒu. ruò zhòng sūn yuān zhě hū! yú shì yǐ zhī ān wēi cún wáng shí bo sī jǔ tán gōng yuē: zi sī zhī mǔ sǐ yú wèi yǒu. ruò wèi zi sī yuē: shèng rén zhī hòu yě. sì fāng yú zi guān lǐ zi hé shèn zhū mèng zǐ yì yuē: téng dìng gōng hōng wén gōng wǔ yuè jū lú wèi yǒu mìng jiè jí zhì zàng sì fāng lái guān zhī yán sè zhī qī kū qì zhī āi diào zhě dà.
其费不下五七万缗使金人诚还两宫斯民正复竭膏血鬻妻子以应所须犹将欣然不尔虽食王伦这肉可能谢或愚谓今日之事殆古人所谓可吊不可贺者请以五事上渎听览,庶几朝夕造膝之际有献於吾君而备其采择焉谨按鲁僖公十五年晋候秦伯战於韩秦获晋候以归及秦伯归晋候将及国先使告国人曰:孤虽归辱社稷矣。众皆哭愚以为渊圣之南来俟其渡河即手疏以自讼可乎!此一事也。谨按僖公三十二年晋人败秦师於殽获其帅孟明视白乙丙西乞术及晋还三帅秦伯素服郊次向师而哭以迓之愚以谓梓宫及渊圣到日自天子以下素服郊次而哭乃密谕河南所过州县一切准此而其供帐之类悉去华丽采色而纯用布素可乎!此二事也。谨按襄公二十七年宋之会楚人衷甲窃闻梓宫以下神衬无虑於十百愚以谓委西京守臣待其将至预修陵寝继遗全二大臣氵莅葬中取神衬之最下者斩而视之然後奉安及令诸道饬武备以戒不虞可乎!此三事也。谨按唐开元全盛时明皇幸东都命三百里内县令刺史各以声乐集河内太守辇优妓数百被以锦绣饰以犀象而鲁山令元德秀独制于蔿之歌遣乐工数十联袂而歌之明皇见而叹曰:贤人之言哉!河内之民其涂炭乎!因黜河内而陟鲁山今两宫寂无来音而淮西一郡之民已有二十万缗之费矣。百姓足君孰与不足百姓不足君孰与足愚以谓两宫宿食供顿所经或无屋宇乞依南郊青城故事行下有司预办数千匹青布临时设帐以庇风雨而明诏诸路勿造宫殿勿饰器用以重费期民可乎!此四事也。谨按擅弓卫司徒《文子》问於子思曰:丧服既除然後乃葬则其服何对曰:三年之丧未葬服不变除何有焉愚以谓梓宫之不天子哭泣衰绖以从檀弓未葬之礼可乎!此五事也。是五者虽。若无补於国家安危存亡实此系焉昔齐仲孙渊来省鲁难既归齐侯问曰:鲁可取乎!对曰:不可犹秉《周礼》所以本也。国将亡本必先颠而後枝叶从之鲁不弃《周礼》未可动也。君其务甯鲁难而亲之亲有礼霸王之器也。庸讵知两宫来归金人之使不有。若仲孙渊者乎!愚是以知安危存亡实卜斯举檀弓曰:子思之母死於卫有。若谓子思曰:圣人之後也。四方於子观礼子盍慎诸孟子亦曰:滕定公薨文公五月居庐未有命戒及至葬四方来观之颜色之戚哭泣之哀吊者大。
yuè wū hū sī lǐ yě. hé kě hū zāi! zhì yú jīn rén zhī qíng wěi zé yú yǐ lüè jiàn yú qián jí xiáng yú wèi gōng zhī shū yí dí gǎi zuò wài bāng zhī bù kě xìn yě. shàng yǐ. méng rú jiǎo rì ér píng liáng zhī huì yóu huò jié zhī jīn lǔ gǎi zuò zhě xià tiān jīn yǐ èr zì chén qiè xù wǒ chū wú méng yì fū yǐ fèng zhī zhě yǒu xiàn ér qiú zhī zhě wú yàn cǐ qí shì bì zhì yú yòng bīng suǒ bù kě zhī zhě tè qí chí sù yuǎn jìn ér yào bù néng miǎn yě.. suī rán xī zhě yuè wáng gōu jiàn yì cháng chén qiè yú wú yǐ. zhōng ér zú miè wú yǐ cháo lǔ wèi chén cài zhí yù zhī jūn yú yǐ wèi jīn rì jì huàn zài zhǔ shàng bù néng lǐ xià qún chén yǐ jí qí móu yǔ qún chén bù néng fǔ zuǒ zhǔ shàng yǐ xuě qí chǐ rú yuè wáng zhī bào wú ér bù zài xià tiān shēn wéi èr zì chén qiè yú lǔ shān cǐ èr zì yě. bù rán wēi wáng. qiě zài zhāo xī bù shí zhí shì yǐ wéi hé rú zǔ zōng jī lěi zhì nán zōng miào shè jì zhì zhòng wéi zhí shì qí wèi guó jiā niàn zhī gàn mào wēi yán wú rèn zhàn lì.
悦呜呼斯礼也。何可忽哉!至於金人之情伪则愚已略见於前及详於魏公之书夷狄(改作外邦)之不可信也。尚矣。盟如皦日而平凉之会犹或刦之今虏(改作者下添金以二字)臣妾蓄我初无盟谊夫以奉之者有限而求之者无厌此其势必至於用兵所不可知者特其迟速远近而要不能免也。。虽然昔者越王勾践亦尝臣妾於吴矣。终而卒灭吴以朝鲁卫陈蔡执玉之君愚以谓今日计患在主上不能礼下群臣以集其谋与群臣不能辅佐主上以雪其耻如越王之报吴而不在(下添身为二字)臣妾於虏(删此二字)也。不然危亡。且在朝夕不识执事以为何如祖宗积累至难宗庙社稷至重惟执事其为国家念之干冒威严无任战慄。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn èr bǎi sān jiào kān jì.
※卷二百三校勘记。
zhé gǎn yǐ qí suǒ wén tuō suǒ zì fēn shí qí ròu fēn yīng zuò ér wéi bù yú qí jiàn zhú gù lǔ dé yǐ zhú yù tuō wéi bù zhì jiàn zhú liù zì. yòu kǒng rú zhū kè róng bèi tuō rú zì qǐng zì liǎng gōng bō qiān zì wù zuò yǒu huà wéi zāi āi zāi wù zuò yán.
辄敢以其所闻(脱所字)分食其肉(分应作而)惟不虞其见逐故虏得以逐豫(脱惟不至见逐六字)。又恐如朱克融辈(脱如字)顷自两宫播迁(自误作有)化为灾埃(灾误作炎)。