jìng kāng zhōng zhì sì shí sān.
靖康中帙四十三。
qǐ jìng kāng yuán nián rùn shí yī yuè shí qī rì wù shēn, jǐn èr shí sān rì jiǎ yín.
起靖康元年闰十一月十七日戊申,尽二十三日甲寅。
shí qī rì wù shēn jīn rén shǐ xiāo qìng tóng féng xiè rù chéng yì shì.
十七日戊申金人使萧庆同冯澥入城议事。
xiān shì féng xiè fèng shǐ zhān hǎn gǎi zuò ní kān lǐ huì sān guān shì zhì huái zhōu jiè féng jīn rén guǎn bàn liú sī xiāo qìng yún: yǐ qiǎn shǐ wǎng biàn jīng qǐng huáng hé wèi jiè sān zhèn gèng bù xū lǐ huì zhì shì jīn rén dú qiǎn féng xiè tóng xiāo qìng rù chéng qǐng shàng chū chéng yù yì méng shì bù cóng zài qiǎn xiāo qìng lái qǐng tài shàng chū chéng. yòu bù cóng xǔ zǎi zhí qīn wáng chū chéng yì wèi fā.
先是冯澥奉使粘罕(改作尼堪)理会三关事至怀州界逢金人馆伴刘思萧庆云:已遣使往汴京请黄河为界三镇更不须理会至是金人独遣冯澥同萧庆入城请上出城欲议盟誓不从再遣萧庆来请太上出城。又不从许宰执亲王出城亦未发。
shí bā rì sì yǒu tài xué shēng dīng tè qǐ shàng shū qǐ zǎo jué yòng bīng yì hé zhī jì.
十八日巳酉太学生丁特起上书乞早决用兵议和之计。
shí wǔ shí liù rì liǎng rì jīn rén gōng zhū mén yù zhēng cháo tíng zhì shì yóu wèi yǒu yòng bīng yì dàn shǐ mìng wǎng lái shì shù mò cè qí gù zhāng shū yè yǐ shēn wéi shū mì ér zhì bù yóu yǐ qǐ bà qiān shū shū mì zhǐ dài nán dào zǒng guǎn lǐng nán dào bīng bù yǔn shū yè cháng zhào fàn qióng lǐ shí zhāng xiān péi yuān méng zào wáng qióng zhé yàn wén hé zhòng gāng zhāng huī děng lái rì wǔ shí shàng chéng yì shì jí qī jiē bù zhì shàng zhào shū yè yuē: wén qīng xí zhào zhū jiàng mò shì yù chū zhàn fǒu rú yù chū zhàn xìng xiān shì jí shū yè yì jǔ dīng tè qǐ zhī qí shì dī lèi zhān yī nǎi shàng shū qǐ yòng bīng yì hé zhī jì zǎo jué mǔ yān yán bù duàn yǎng chéng yí dí zhī cǐ sān zì gǎi zuò dà huàn shū zòu bù bào.
十五十六日两日金人攻诸门愈争朝廷至是犹未有用兵意但使命往来士庶莫测其故张叔夜以身为枢密而制不由已乞罢佥书枢密止带南道总管领南道兵不允叔夜尝召范琼李实张仙裴渊蒙造王琼折彦文何仲刚张撝等来日午时上城议事及期皆不至上诏叔夜曰:闻卿檄召诸将莫是欲出战否如欲出战幸先示及叔夜意沮丁特起知其事滴泪沾衣乃上书乞用兵议和之计早决母淹延不断养成夷狄之(此三字改作大)患书奏不报。
jīn rén gōng chéng yù jí.
金人攻城愈急。
jīn rén zhī gōng chéng yě. xiān yǐ pào jī dōng shuǐ mén wài èr guǎi zǐ chéng jì jī huài zhī zuò jí dào dēng chéng bàn yuè chéng jiān ér bù huài. yòu yǐ yún: tī duì lóu gōng qí mén dōng shuǐ mén jiù wú zhòng mén dí lóu. yòu chéng tí wú háo yì wèi gōng jī dōu dà tí jǔ shǒu yù liú yán qìng lín qí shàng shè chóng lóu yán bèi. yòu yǐ shū mì fù chéng zhǐ wáng qióng tǒng lín fǔ qín wáng bīng qiān rén wéi cè yìng jīn rén gōng jī shí wǔ rì pào shí jī chéng xià gāo zhàng yú cán shāng jīn rén jǐ wàn rén yí gōng xìng sòng mén tí jǔ guān wáng shí yōng shǒu jù yì bèi duì lóu yún: tī zhì měi yǐ mù zhuàng dǎo pū sǐ zhě wú shù tǒng zhì lǐ zhì lǜ zhòng shā huò yì duō cì gōng chén zhōu mén jīn rén yǐ dòng wū fù tǔ tián háo chéng shàng yǐ dà shí pào jī zhī jiē bù néng huài cháo tíng mù rén fén é chē dòng zǐ shǎng juàn èr bǎi pǐ yín wǔ bǎi liǎng bái shēn bǔ bǐng yì láng yǒu guān rén zhuǎn qī guān tǒng zhì zhāo tǎo dào zéi méng zào měi lǜ shì fén dòng wū huǒ qǐ zhé wèi dí rén suǒ miè chéng shàng shǒu pí zhě wéi huàn pào yǒu gé mén xuān zàn shè rén mèng dù zhě zì hé dōng tài yuán xiàn ér táo guī xiàn yán sūn fù yuē: tài yuán tí jǔ gōng jiàn shǒu wú zǐ yuán jié dà shéng wèi wǎng měi wǔ shí bù wèi yī piàn yī cháng gān zhāng zhī dé shí piàn zú yǐ yù chéng xià pào shí fù yǐ qí yán dàn wàng ér bù xìn jīn rén chū zhì chéng xià xiān dǎ shī dòng wū yǐ xīn niú pí méng qí shàng dài zhī lìng rén yùn tǔ mù yǐ tián háo cì fá dà mù wèi dí lóu yún: tī huǒ chē. yòu lěi shí wèi pào zuò.
金人之攻城也。先以礟击东水门外二拐子城冀击坏之作级道登城半月城坚而不坏。又以云:梯对楼攻其门东水门旧无重门敌楼。又城提无壕易为攻击都大提举守御刘延庆临其上设重楼严备。又以枢密副承旨王琼统麟府勤王兵千人为策应金人攻击十五日礟石积城下高丈馀残伤金人几万人移攻兴宋门提举官王时雍守具亦备对楼云:梯至每以木撞倒仆死者无数统制李质率众杀获亦多次攻陈州门金人以洞屋负土填濠城上以大石礟击之皆不能坏朝廷募人焚鹅车洞子赏绢二百匹银五百两白身补秉义郎有官人转七官统制招讨盗贼蒙造每率士焚洞屋火起辄为敌人所灭城上守陴者惟患礟有閤门宣赞舍人孟度者自河东太原陷而逃归献言孙傅曰:太原提举弓箭手吴子原结大绳为网每五十步为一片一长竿张之得十片足以御城下礟石傅以其言诞妄而不信金人初至城下先打湿洞屋以新牛皮蒙其上戴之令人运土木以填壕次伐大木为敌楼云:梯火车。又磊(石为)礟坐。
xún bēi shí shí mó mù zhōng yáng hǔ shí wèi pào yù gōng zhī suǒ zé pào zuò bǎi yú fēi shí rú yǔ jī shǒu yù zhī zú duō sǐ shāng jīn rén tián háo jì bì nǎi lián wǔ duì lóu guò háo ér gōng chéng chéng xià liè pào shí zuò èr bǎi yú suǒ qī shāo pào kě shī wǔ shí jīn zhī shí sā xīng pào měi pào zuò kě shī shí shù kuài bìng fā. yòu yǐ qiáng gōng nǔ qiān yú zhù zhī chéng xià shǐ shí rú yǔ shǐ shǒu yù zhě bù néng cún lì rán hòu tuī duì lóu shǐ dēng chéng měi duì lóu zài bīng bā shí rén yī duì lóu dé fù chéng zé yǐn zhòng bīng shàng qí dié lóu zhī fǎ xiān yòng mù pái cì shuǐ miàn cì yòng xīn cì tǔ zēng fù rú chū shǐ shí jù bù rù yún: tī zhī zhì gāo yú chéng yǐ shéng guàn zhú mù shì tī ér wān qí shàng xià shī píng bǎn bǎn shàng xià xiǎo kān méng yǐ niú pí kě zhì shù rén yǐ jué chéng. yòu qí xià nǎi lún zhóu jí é chē yě. jiàn suǒ bù néng rù cǐ jīn rén gōng chéng zhī fāng zhī dà lüè yě..
寻碑石石磨墓中羊虎石为礟欲攻之所则礟坐百馀飞石如雨击守御之卒多死伤金人填壕既毕乃连五对楼过壕而攻城城下列礟石坐二百馀所七稍礟可施五十斤之石撒星礟每礟坐可施石数块并发。又以强弓弩千馀助之城下矢石如雨使守御者不能存立然後推对楼使登城每对楼载兵八十人一对楼得傅城则引众兵上其叠楼之法先用木牌次水面次用薪次土增覆如初矢石俱不入云:梯之制高於城以绳贯竹木似梯而弯其上下施平板板上下小龛蒙以牛皮可置数人以掘城。又其下乃轮轴即鹅车也。箭所不能入此金人攻城之方之大略也。。
shí mào liáng bì róng gǎi zuò bīng yè huà yuē: jīn rén gōng chéng zhī jù. yòu yǒu huǒ tī yún: tī biān qiáo é chē dòng zǐ bīng fǎ wèi mù lǘ yě. zhuàng gān gōu gān zhī lèi huǒ tī yún: tī jiē yǔ chéng lǔ qí gāo yì yǒu gāo yú chéng zhě jiē kě yǐ shāo lóu lǔ yún: tī biān qiáo kě yǐ yǐ chéng ér shàng xià jiē yòng chē tuī xíng cǐ sān wù wéi zhuàng gān kě yǐ yù zhī yòng dà mù zhǎng kě shǔ zhàng zhě. yòu yòng héng mù shù shí zhōng chuān ér xià liú bǎ shǒu chù kě yǐ zhì lì tóu yǐ tiě guǒ huò ān yǐ dà tiě tā huò ān yǐ tuō chā gōu tóu jiē kě yě. měi yī lóu zǐ shàng cháng zhì zhuàng gān sān liǎng tiáo qí qí huǒ tī yún: tī biān qiáo zhì chéng xià zé xú yīng zhī bù bì jīng rǎo jì zhuàng dìng tī qiáo zé zhòng shǒu yòng tiě gōu gōu dìng jìn bù kě qián tuì bù kě què zé huǒ zì fén tī qiáo yì huài rén yì zhuì dì yǐ. wàn yī zhuàng gān bù zhōng zé yòng láng yá qiāng shǒu pào cháng qiāng shǒu yù zhī yì bù néng shàng wéi dāng de rén tōng jīn mén guǎi zǐ chéng měi yǔ zéi rén gōng dǎ qián hòu gòng huài huǒ tī yún: tī biān qiáo é chē fán shù shí zuò jiē cǐ fǎ yě. dòng zǐ kě yǐ zhì dào kě yǐ gōng chéng qí zhuàng rú hé zhǎng shàng ruì xià kuò rén wǎng lái qí zhōng jié cì xù zhī yǒu zhǎng sān shí yú zhàng zhě shàng yòng shēng niú pí tiě yè guǒ dìng nèi yòng shī zhān zhōng yòng dà lǐn shǐ shí huǒ pào jiē bù néng rù zhì dào zé yòng ān pào bìng tuī huǒ tī yún: tī biān qiáo zhī lèi gōng chéng zé yù qǔ tǔ tòu chéng jiē bù zú jù yě. qí yù zhī zhī fǎ dòng zǐ yòng tiě jí lí chuí xià ér gōu zhī qí fǎ yǐ shú tiě kuò jìng zhǎng yī chǐ èr cùn sì tiáo zòng héng bù rú jí lí xíng róng shēng tiě guàn rù qí zhōng yāng zhòng shí wǔ jīn ān bí lián huán zhì xià gōu qì yǐ lù lú ǎo shàng dòng zǐ pí shàng bìng ní gōu zhe jí sù jǔ fàng huǒ jù guàn yóu shāo zhī. yòu yǒu yòng huǒ bìng zhě dí rén yòng dòng zǐ chuān dì dào lái tòu yú dì dào shàng zhí xià chuān jǐng yǐ dài zhī jī xīn cǎo ān jǐng zhōng jiā huǒ xūn zhī huò yǒu yòng dà pào nà yú qí zhōng zé dí zì jiāo zhuó. yòu yǒu yòng yóu huǒ zhě yǐ tiě kuāng shèng huǒ jiā zhī là dú yào xuán zhuì xià shāo xūn xué zhōng gōng chéng rén. yòu yǒu yòng yàn wěi jù zhě fù cǎo fēn wéi liǎng qí rú yàn wěi zhuàng yǐ yóu là guàn zhī cóng gāo chuí xià qí dòng zǐ shāo zhī cǐ jiē yù dòng zǐ fǎ yě. bǐ zhuàng gān zhì zé zuò tiě lián huán bìng qū sāng mù wèi zhī yòng suǒ xiāng lián dǎn wǔ tóu.
石茂良避戎(改作兵)夜话曰:金人攻城之具。又有火梯云:梯编桥鹅车洞子(兵法为木驴也。)撞竿钩竿之类火梯云:梯皆与城橹齐高亦有高於城者皆可以烧楼橹云:梯编桥可以倚城而上下皆用车推行此三物惟撞竿可以御之用大木长可数丈者。又用横木数十中穿而下留把手处可以致力头以铁裹或安以大铁他或安以托叉钩头皆可也。每一楼子上常置撞竿三两条俟其火梯云:梯编桥至城下则徐应之不必惊扰既撞定梯桥则众手用铁钩钩定进不可前退不可却则火自焚梯桥亦坏人亦坠地矣。万一撞竿不中则用狼牙枪手礟长枪守御之亦不能上惟当得人通津门拐子城每与贼人攻打前後共坏火梯云:梯编桥鹅车凡数十座皆此法也。洞子可以治道可以攻城其状如合掌上锐下阔人往来其中节次续之有长三十馀丈者上用生牛皮铁叶裹定内用湿毡中用大廪矢石火礟皆不能入治道则用安礟并推火梯云:梯编桥之类攻城则欲取土透城皆不足惧也。其御之之法洞子用铁蒺藜垂下而勾之其法以熟铁阔径长一尺二寸四条纵横布如蒺藜形镕生铁灌入其中央重十五斤安鼻连环掷下勾讫以辘轳拗上洞子皮上并泥勾著即速举放火炬灌油烧之。又有用火并者敌人用洞子穿地道来透於地道上直下穿井以待之积薪草安井中加火薰之或有用大礟纳於其中则敌自焦灼。又有用游火者以铁筐盛火加脂蜡毒药悬缒下烧薰穴中攻城人。又有用燕尾炬者缚草分为两岐如燕尾状以油蜡灌之从高垂下骑洞子烧之此皆御洞子法也。彼撞竿至则作铁连环并屈桑木为之用索相连掸午头。
lián yǐ tiě chuàn gān tóu yú liǎng bàng lìng zhuàng shì qiān zhī gōu gān zhì zé yòng kǎo lǎo chéng qí gōu yì lìng zhuàng shì qiān zhī chéng shì měng fàng zé gān yú rén jù dào wéi pào jià zuì nán zhì yù jīn rén pào jià sì bàng bìng yòng shī yú xiǎo chuán mì cù. yòu yòng shēng niú pí bìng tiě yè guǒ dìng yào è tóu huǒ bù néng rù qí pào yǒu qī shāo wǔ shāo liǎng shāo sān shāo xuàn fēng hǔ dūn děng pào nèi qī shāo kě yǐ zhì yuǎn qí shí dà wǔ shāo děng yì kě yǐ zhì yuǎn qí shàng huò fàng shuāng pào yáo yǒu zhòng xiān yú lóu lǔ zi shàng shòu dí chù hòu fù xū péng shàng zuò jù suǒ luó wǎng bìng xià bǎi kāng bù dài shī mǎ fèn. yòu yú chéng tóu mǎ miàn shàng xuán chuān shī yú liǔ mù pào lí gé zhān. ruò màn rán yì kě yǐ zhē pào shí yě. chéng shàng dì xiá ān pào shǎo zuì wéi shòu dí qī shāo pào fǎ yòng èr bǎi wǔ shí rén zhuāi shāo zhǎng sān zhàng pào fàng bǎi jīn lì kě zhì wǔ shí bù cǐ shāo shì yě. jīn zào dào qī shāo pào duō bù rú fǎ shāo duǎn sān chǐ yú gù shī fàng suī dǎi bǎi jīn yì bù zhì wǔ shí bù měi ān yī qī shāo pào yǐ liǎng rì rán hòu bì gōng. yòu jì ān dìng zhī hòu bù kě yí. ruò yòng zhóu jiǎo xuàn fēng chéng shàng yóu biàn qí hǔ dūn jiē jìn chéng kě yòng pào zhōng lì hài yóu duō yóu yí shú jiǎng zhuāi pào zhī rén bì lìng kuò bù gāo tái shǒu yú pào shǒu chù měi shéng yī jié fēi tè kě zhì lì huò yù yǔ xuě bù zhì shǒu huá shéng bù kě wěn luàn cháng lìng qí zhěng pào yǔ shāo yù xiāng chèn pào wō shéng yù duǎn duǎn zé pào shǒu bù fèi lì ér néng zhì yuǎn bù kě bù zhī yě. shí jiǔ yè dí rén ān pào wǔ shí yú zuò chéng shàng suī yǒu xū péng rén jiē bù kě cún zhù bì yú pào zhě rì bù xià shù shí rén yáo yǒu zhòng dào xuān huà mén yī rì kǒng dí rén yǒu pào shǒu yì fēng zhù chéng shēn zhī fǎ shì dí lóu zǐ yuǎn jìn zhù chéng miàn kuò yī zhàng èr chǐ wǔ cùn xià kuò èr zhàng wǔ chǐ gāo wǔ zhàng sì biān jiē yǒu xū péng nǚ qiáng fù yú qí bàng zhì liǎng xiǎo mén rú chéng mén fǎ wàn yī dí rén shàng chéng lài yǒu xiàn gé kě yǐ yíng dí bù xìng wèi tí xíng qín yuán suǒ jǔ. yòu yáo yǒu zhòng cuò zhì nán běi guǎi zǐ chéng shì shān cǐ zì jiē xià tiān kě zì hàn yù zhě yě. yáo yǒu zhòng yú guǎi zǐ chéng shàng bié zào liǎng yuán mén jì tà mǎ miàn sān shí bù yòng zhuān qì chéng zhōng kāi yī xiǎo yuán mén gān gē bǎn kāi xià rú chéng mén fǎ sì miàn zhì nǚ qiáng yíng dí jiē zì yuán mén chū wàn yī dí bīng hòu zhòng zé yuán mén fàng xià gān gē bǎn. yòu shì guǎi zǐ chéng yě. zhuān chéng xià kuò wǔ zhàng gāo yī zhàng èr chǐ wǔ cùn bù rì zào chéng tōng jīn mén liǎng guǎi zǐ chéng zhèng shì shòu dí chù shǒu yù yǒu fāng zhōng bù kě pò jiē yáo yǒu zhòng lì fán shǒu guǎi zǐ chéng fǎ wù yào rén shǎo sù jìng kě yǐ yìng dí yǒu zhòng shǒu dào nán guǎi zǐ chéng biàn lìng huà guǎi zǐ tú chú liǎng láng měi mén liǎng shuǐ shǒu lù kōng bǎn wài pào qǐ tóu dí lóu shàng xū péng fán sān céng zhǐ shì shòu dí chù měi mén bù dé guò shí wǔ rén gōng nǔ qiāng dāo fǔ shǒu xiàng jiān fēn zuò sān fān zhòu yè zhuǎn gèng jūn qí láo yì shǐ de xiū xī wàn yī dí rén bù cè qīn fàn zì yǒu bèi yù bīng fǎ xiàn mǎ kēng zhǎng wǔ chǐ kuò yī zhàng shēn wǔ chǐ kēng zhōng xū mái lù jiǎo mù qiāng zhú jiàn qí kēng shì qū zì xiāng lián zhuàng rú gōu lián yǐ cǎo jí xì tǔ fù qí shàng jīn kēng fēi tè bù néng xiàn dí. qiě. yòu zì xiàn shū kě xiào yě. fán bīng dǐ chéng xià zhài rén bì yǒng ruì céng jīng xíng zhèn zhě gài chéng zhī cún.
连以铁串竿头於两傍令壮士牵之钩竿至则用栲栳乘其钩亦令壮士牵之乘势猛放则竿与人俱倒惟礟架最难制御金人礟架四傍并用湿榆小椽密簇。又用生牛皮并铁叶裹定鹞鹗头火不能入其礟有七梢五梢两梢三梢旋风虎蹲等礟内七梢可以致远其石大五梢等亦可以致远其上或放双礟姚友仲先於楼橹子上受敌处厚缚虚棚上作巨索罗网并下摆糠布袋湿马粪。又於城头马面上悬穿湿榆柳木礟篱格毡。若幔然亦可以遮礟石也。城上地狭安礟少最为受敌七梢礟法用二百五十人拽梢长三丈礟放百斤力可至五十步此梢式也。今造到七梢礟多不如法梢短三尺馀故施放虽逮百斤亦不至五十步每安一七梢礟以两日然後毕功。又既安定之後不可移。若用轴脚旋风城上尤便其虎蹲皆近城可用礟中利害尤多尤宜熟讲拽礟之人必令阔布高抬手於礟手处每绳一结非特可致力或遇雨雪不致手滑绳不可紊乱尝令齐整礟与梢欲相称礟窝绳欲短短则礟手不费力而能至远不可不知也。十九夜敌人安礟五十馀座城上虽有虚棚人皆不可存驻毙於礟者日不下数十人姚友仲到宣化门一日恐敌人有礟首议封筑城身之法视敌楼子远近筑城面阔一丈二尺五寸下阔二丈五尺高五丈四边皆有虚棚女墙复於其傍置两小门如城门法万一敌人上城赖有限隔可以迎敌不幸为提刑秦元所沮。又姚友仲措置南北拐子城势(删此字)皆(下添可字)捍御者也。姚友仲於拐子城上别造两圆门计拓马面三十步用砖砌城中开一小辕门干戈板开下如城门法四面置女墙迎敌皆自辕门出万一敌兵厚重则辕门放下干戈板。又是拐子城也。砖城下阔五丈高一丈二尺五寸不日造成通津门两拐子城正是受敌处守御有方终不可破皆姚友仲力凡守拐子城法务要人少肃静可以应敌友仲首到南拐子城便令画拐子图除两廊每门两水手路空板外礟起头敌楼上虚棚凡三层止是受敌处每门不得过十五人弓弩枪刀斧手相间分作三番昼夜转更均其劳逸使得休息万一敌人不测侵犯自有备御兵法陷马坑长五尺阔一丈深五尺坑中须埋鹿角木枪竹箭其坑似曲字相连状如钩镰以草及细土覆其上今坑非特不能陷敌。且。又自陷殊可笑也。凡兵抵城下寨人必勇锐曾经行阵者盖城之存。
wáng zài cǐ shù bǎi rén, qǐ kě qīng jǔ jīn pī chéng tuì zǒu zhě jiē shì zhū zhōu bǎo jiǎ gōng bīng qí shī xiàn jǐn rú cǐ bīng fǎ zài gōng chéng zhī jù shén duō suǒ zài zhě jīn rén jiē yòng zhī chéng shàng tǒng zhì guān jiē yōng rén wǔ fū rú gǔ shǒu chéng qì jù fēn bù fǎ wǎng wǎng jiē bù shèn shēn xiǎo rú zhuǎn guān qiáo mù nǔ xíng lú yóu náng zhī lèi jiē diǎn jí suǒ zài lüè bù wén àn tú shī xíng pū cháng xiàn yì jiē yún: jiǔ zài biān chuí sù bù shí cǐ chū fù xū péng shí yáo yǒu zhòng duō bèi shī zhān shī chuáng jiù nà ǎo gài fáng dí yì yǒu huǒ jiàn huǒ pào yě. xìng ér dí guó bù shàn zhì cǐ èr wù pū cháng jiàn yì yú dōng bì yù zé shǐ chén shàn shè zhě yī bǎi rén bān zhí sān gǎi zuò èr bǎi rén zǐ dì suǒ èr bǎi rén gè shòu yǐ huǒ jiàn èr shí zhǐ cháng jiàn wǔ shí zhǐ měi yī huǒ pén nèi shāo zhuī shí gè gōng èr shí rén shè zhě bìng fēn bù yú shòu dí wǔ lóu zǐ shàng zhì sì gǔ chū měi rì dí rén jiāo fān xiū xī zhī shí gài jīn rén shuì bù jiě yī bù xǐ yè zhàn chéng cǐ zhī shí jī gǔ yī shēng wèi hào huǒ jiàn jù fā fán wǔ bǎi rén gè èr shí zhǐ yǐ shù jì zhī yī wàn huǒ jiàn yě. qí huǒ jiàn jué jì yǐ pào jí lí pào jīn hàn pào yīng pào qí fā huǒ pào jì zhī jué hòu. yòu yǐ cǎo pào yòng cǎo yī shù yǐ zhú miè sān xì zhī zhì huǒ qí zhōng yǐ zhù huǒ shì huǒ jì shèng dí bì cāng huáng jiù huǒ rán hòu yòng cháng jiàn shè zhī gè wǔ shí zhǐ wǔ bǎi rén zé èr wàn wǔ qiān zhǐ yě. shǐ shí rú yǔ zé zhài bì luàn jì yǐ gǎn zhàn zhī shì wǔ bǎi chéng shì zhé qiáo dí pào zuò jì huài zé qiáo yì huǐ xī hū! wèi fù jiāng zhāng zōng yán qiè nuò wù shì jì yù xíng ér zhōng jǔ.
亡在此数百人,岂可轻举今披城退走者皆是诸州保甲弓兵其失陷尽如此兵法载攻城之具甚多所载者金人皆用之城上统制官皆庸人武夫如古守城器具分步法往往皆不甚深晓如转关桥木弩行炉油囊之类皆典籍所载略不闻按图施行仆尝献议皆云:久在边陲素不识此初缚虚棚时姚友仲多备湿毡湿床旧纳袄盖防敌亦有火箭火礟也。幸而敌国不善制此二物仆尝建议於东壁欲择使臣善射者一百人班直三(改作二)百人子弟所二百人各授以火箭二十只常箭五十只每一火盆内烧锥十个供二十人射者并分布於受敌五楼子上至四鼓初每日敌人交番休息之时盖金人睡不解衣不喜夜战乘此之时击鼓一声为号火箭俱发凡五百人各二十只以数计之一万火箭也。其火箭绝继以礟蒺藜礟金汗礟应礟齐发火礟继之绝後。又以草礟用草一束以竹篾三系之置火其中以助火势火既盛敌必仓惶救火然後用常箭射之各五十只五百人则二万五千只也。矢石如雨则寨必乱继以敢战之士五百乘势折桥敌礟座既坏则桥亦毁惜乎!为副将张宗颜怯懦误事计欲行而中沮。
dīng tè qǐ qì xuè lù yuē: jīn rén zào huǒ tī yún: tī biān qiáo zhuàng gān é chē dòng zǐ zhī lèi huǒ tī yún: tī biān qiáo jiē yǔ chéng shàng lóu lǔ xiāng gāo yì yǒu gāo guò yú chéng zhě huǒ tī zé kě yǐ yòng shāo lóu lǔ biān qiáo zé kě yǐ yǐ chéng ér shàng jiē yǒu zhóu yùn yún: tī biān qiáo shàng ruì xià kuò dòng zǐ kě yǐ zhì dào kě yǐ gōng chéng zhuàng rú jùn wū kě yǐ shāo lóu lǔ rén wǎng lái qí jiān jié cì xù zhī yǒu zhǎng shù shí zhàng zhě yǐ yuán bǎi mù jiāo hù shàng yòng shēng niú pí tiě guǒ nèi yòng shī zhān zhōng kāi dà pào shǐ shí huǒ jiē bù néng rù yú zhì dào zé ān pào tuī tī lǔ zhī lèi gōng chéng zé yào qǔ tǔ tòu chéng qí jī qiǎo rú cǐ.
丁特起泣血录曰:金人造火梯云:梯编桥撞竿鹅车洞子之类火梯云:梯编桥皆与城上楼橹相高亦有高过於城者火梯则可以用烧楼橹编桥则可以倚城而上皆有轴运云:梯编桥上锐下阔洞子可以治道可以攻城状如峻屋可以烧楼橹人往来其间节次续之有长数十丈者以圆柏木交互上用生牛皮铁裹内用湿毡中开大礟矢石火皆不能入於治道则安礟推梯橹之类攻城则要取土透城其机巧如此。
shí bā rì jǐ yǒu jīn rén gōng dōng shuǐ mén.
十八日己酉金人攻东水门。
zéi gǎi zuò dí qīn mén yǐ huǒ tī piān qiáo sān zhì huǒ qí shàng xiàng jì gōng shuǐ mén guǎi zǐ chéng dā cái sì rén jù duàn qiáo yǐ shuǐ wò huǒ yòng chōng gān zhé qí tī zhuì zhě shén zhòng sān dā cái yì sǐ.
贼(改作敌)侵门以火梯偏桥三置火其上相继攻水门拐子城搭材四人锯断桥以水沃火用冲竿折其梯坠者甚众三搭材亦死。
wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù fù qiǎn shǐ yì cháo tíng.
斡离不(改作斡里雅布)复遣使诣朝廷。
shǐ rén lái yún: nán cháo xǔ gē dì yuē hé ér shī xìn jīn yù jǐn dé hé běi hé dōng zhī dì rán hòu bà bīng kě xiān gē liǎng lù yě. cì zhí bù gē dì dà chén sòng jūn qián zài yì hé hǎo. yòu yuē: mǒu chuán tài zǐ tái lìng gào nán cháo yuē: jīn rén shì zhì bù dé sì zé bù guò tài zǐ guó xiāng sǐ yú chéng xià nán cháo shì bù dé sì zé wèi zhī nài hé wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhī yì kǒng chéng jiān nán bá ér tiān xià yuán bīng jǐn zhì yǐ cǐ yán xié cháo tíng yě..
使人来云:南朝许割地约和而失信今欲尽得河北河东之地然後罢兵可先割两路也。次执不割地大臣送军前再议和好。又曰:某传太子台令告南朝曰:金人事至不得巳则不过太子国相死於城下南朝事不得巳则为之奈何斡离不(改作斡里雅布)之意恐城坚难拔而天下援兵尽至以此言胁朝廷也。。
shí jiǔ rì gēng xū zhī shū mì yuàn shì cáo fǔ shàng shū zuǒ chéng féng xiè zōng shì jié dù shǐ shì xiè shǐ yú jīn guó jūn qián shì yán bù zhòng hū zhǎng zǐ yě..
十九日庚戌知枢密院事曹辅尚书左丞冯澥宗室节度使士澥使於金国军前(士讠布仲忽长子也。)。
xuān hé lù yuē: xiān shì zhān hǎn gǎi zuò ní kān jūn dào qīng zhōu qiǎn fèng shǐ zhī shū mì yuàn shì féng xiè yǐn fān guān xiāo qìng yáng zhēn sā lú mǔ bèi jí liè gǎi zuò chá lēi mǎ bèi lè lái shǐ qìng jí jié xiá yǒu kǒu cái yáng zhēn sā lú mǔ gǎi zuò chá lēi mǎ yǔ jiǎn ér jùn sā lú mǔ nǎi nǚ zhēn rén qí qiú cǐ zì gǎi zuò zhǔ jiàng suǒ qīn xìn zhě zài chà mò chóu gāo shì shǎng guǎn bàn cì rì yǐn jiàn shàng diàn qìng děng lì chén běn cháo shī xìn shì wèi sān zhèn yǐ xǔ le bīng cái tuì biàn bù kěn jiāo gē jīn suī shì huà hé guó xiāng yuán shuài xū yào yǔ huáng dì huì méng fāng tuì shī shàng lìng chóu xuān yù yuē: sān zhèn fēi bù jiāo gē zì shì sān zhèn bīng mín bù cóng yīn ér chāi shǐ gào dà jīn miǎn sān zhèn zhī dì què jì sān zhèn fù shuì zēng zuò suì bì běn fēi shī xìn qìng. yòu zòu yún: dà jīn shōu de guì cháo zhào shū yán zǔ zōng zhī dì chǐ cùn bù kě yú rén shàng xuān yù yuē: cǐ nǎi qián rì chén liáo xiàn yì yǐ xíng biǎn cuàn zì yǒu guó shū huí yuán shuài. qiě fán tài shī zhū rén zhǔ zhāng hé yì bì bù xiāng wàng lǔ gǎi zuò jīn shǐ tuì jí zhì yì shòu shū cí qù. yòu shù rì xiāo qìng děng zài jī zhān hǎn gǎi zuò ní kān wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù shū lái jiān qǐng huáng dì chū chéng huì méng bù rán jí wéi chéng zhī jūn jué bù jiě gōng chéng zhī jù jué bù tuì wèi gōng chéng qián chē jià. ruò chū chéng èr shuài dāng zhí chén zǐ zhī lǐ. ruò chéng pò hòu gèng wú xiāng jiàn zhī lǐ. ruò wèi shǐ rén yán yǔ tài guò jí qǐng zhǎn zhī shǐ rén bù xī yī sǐ cǐ shì nǎi guì cháo shè jì shì chóu děng jiē dá yuē: cǐ shì kǒng zhōng nán yǔn cóng zhì qiǎn lǐ chù quán chōng sòng bàn shǐ wú dé chōng fù zhī rùn shí yī yuè shí sì rì zhān hǎn gǎi zuò ní kān wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù fù qiǎn xiāo qìng yáng zhēn sā lú mǔ gǎi zuò chá lēi mǎ tóng lǐ chù quán děng lái shǐ xiān yǔ chóu děng xiāng jiàn yuē: fèng hè zhè huí hǎo gōng shì yě.. qiě xǐ zǎo liǎo de dāng guó xiāng yuán shuài huáng zǐ yuán shuài yún: huáng dì bù kěn chū mò shì yí fǒu chóu dá yuē: yì hé suǒ yí zhǐ shì shì tǐ bù shùn qìng yuē: guó xiāng yuán shuài huáng zǐ yuán shuài lái shí lìng qìng děng zòu zhī huáng dì gèng bú yào chē jià chū chéng zhǐ yào dà chén jì yì jìn shàng qīn wáng wèi zhì biàn dài tuì bīng hòu liǎng lù gē dì le bì jí sòng qīn wáng guī chóu děng jí shí zòu zhī huáng dì xiāo qìng děng. yòu yán lái shí yuán shuài yún: chén zhōu mén chéng háo sì tián le sān fēn zhī èr zhǎng yī lǐ xǔ yǒu gōng chǎng miàn qì jù èr bǎi chē bìng wèi lìng tuī xiàng qián rú yī dé shū zhōng suǒ yán shí wǔ rì fàng qìng děng huí hé yì biàn dìng bù rán èr yuán shuài yún: yì bù gù qìng děng sān rén yī miàn gōng dǎ. ruò yí gè jūn rén dēng chéng gèng wú shāng liáng suì yǐn jiàn zhì diàn shàng jí zòu yuē: miǎn fán shèng jià chū chéng zhǐ yào hé chū chéng yì shì sè biàn shàng yì bù xǔ xuān yù shǐ yuē: dài qiǎn dà chén féng xiè cáo fǔ qián qù. yòu qǐng shàng huáng huáng tài zǐ yuè wáng yùn wáng wèi zhì shàng xuān yù yuē: zhèn wéi rén zi, qǐ kě yǐ fù wèi zhì rú tài zǐ fāng shù suì rú hé dào de jūn qián sā lú mǔ gǎi zuò chá lēi mǎ zòu yuē: zhè shì yě. yǒu shāng liáng rú shàng huáng huáng tài zǐ bù xū chū qù zhǐ gào qīn wáng èr rén chū chéng wèi zhì shàng xuān yù yuē: dài qiǎn jìn shàng huáng shǔ chū chéng xiāo qìng děng. yòu zòu yuē: yì shì fēi pú yè hé xiè bù kě rú féng xiè.
宣和录曰:先是粘罕(改作尼堪)军到青州遣奉使知枢密院事冯澥引番官萧庆杨贞撒卢母孛极烈(改作察勒玛贝勒)来使庆极桀黠有口才杨贞撒卢母(改作察勒玛)语简而峻撒卢母乃女真人其酋(此字改作主将)所亲信者再差莫俦高世赏馆伴次日引见上殿庆等力陈本朝失信事谓三镇已许了兵才退便不肯交割今虽是画河国相元帅须要与皇帝会盟方退师上令俦宣谕曰:三镇非不交割自是三镇兵民不从因而差使告大金免三镇之地却计三镇赋税增作岁币本非失信庆。又奏云:大金收得贵朝诏书言祖宗之地尺寸不可与人上宣谕曰:此乃前日臣寮献议已行贬窜自有国书回元帅。且烦太师诸人主张和议必不相忘虏(改作金)使退即至驿授书辞去。又数日萧庆等再赍粘罕(改作尼堪)斡离不(改作斡里雅布)书来坚请皇帝出城会盟不然即围城之军决不解攻城之具决不退未攻城前车驾。若出城二帅当执臣子之礼。若城破後更无相见之礼。若谓使人言语太过即请斩之使人不惜一死此事乃贵朝社稷事俦等皆答曰:此事恐终难允从至遣李处权充送伴使吴德冲副之闰十一月十四日粘罕(改作尼堪)斡离不(改作斡里雅布)复遣萧庆杨贞撒卢母(改作察勒玛)同李处权等来使先与俦等相见曰:奉贺这回好公事也。。且喜早了得当国相元帅皇子元帅云:皇帝不肯出莫是疑否俦答曰:亦何所疑只是事体不顺庆曰:国相元帅皇子元帅来时令庆等奏知皇帝更不要车驾出城只要大臣计议近上亲王为质便待退兵候两路割地了毕即送亲王归俦等即时奏知皇帝萧庆等。又言来时元帅云:陈州门城壕巳填了三分之二长一里许有攻场面器具二百车并未令推向前如依得书中所言十五日放庆等回和议便定不然二元帅云:亦不顾庆等三人一面攻打。若一个军人登城更无商量遂引见至殿上即奏曰:免烦圣驾出城只要何出城议事色变上亦不许宣谕使曰:待遣大臣冯澥曹辅前去。又请上皇皇太子越王郓王为质上宣谕曰:朕为人子,岂可以父为质如太子方数岁如何到得军前撒卢母(改作察勒玛)奏曰:这事也。有商量如上皇皇太子不须出去只告亲王二人出城为质上宣谕曰:待遣近上皇属出城萧庆等。又奏曰:议事非仆射何澥不可如冯澥。
cáo fǔ jiē shuāi lǎo qiè nè yuán shuài jué bù xìn qí yán shàng xuān yù yuē: féng xiè cáo fǔ jiē zhōng shí dà chén zhèn suǒ wěi rèn jūn qián yǒu shì dàn yǔ shāng liáng qìng bù yǐ wéi rán mò chóu gāo shì shǎng qǐng duì lì chén lǔ qiú gǎi zuò zhǔ jiàng yǐ bù gǎn fán yǎng shèng jià chū chéng qí xīn pō huí jí bù yì dé rú zǎi xiàng qīn wáng bù kě bù qiǎn. qiě rú wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù qián cì dào chéng xià yào zǎi xiàng bì xià jí qiǎn zhāng bāng chāng yào qīn wáng bì xià jí qiǎn kāng wáng sù wáng jīn liǎng jūn bìng fù chéng xià zhān hǎn gǎi zuò ní kān xiōng hàn yǒu móu shān cǐ sì zì. yòu fēi wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù bǐ, qǐ kě bù qiǎn zǎi xiàng qīn wáng kǒng yí hòu rì zhī huǐ xiāo qìng yuē: guǎn bàn. qiě xū cuī guì cháo qiǎn qīn wáng zǎo chū chéng. ruò gèng chí huí kǒng wù dà shì zhì yì shàng jiàng nèi pī fù chóu děng lìng zài sān shuō yù shǐ rén běn cháo zǎi xiàng zhǐ yī yuán měi rì chù huà cháo tíng shì wù yìng fù jūn qián bù kě quē guān sì qiǎn fǔ chén féng xiè cáo fǔ qù zhū shì zì kě shāng liáng mò chóu gāo shì shǎng wěi qū shè cí xiǎo yù qìng děng yuē: xū de hé bìng qīn wáng chū chéng shì biàn liǎo bīng biàn tuì bù rán jué dìng gōng chéng. ruò chéng pò zhī hòu bù zhī dà chén zuò dé dà chén qīn wáng zuò dé qīn wáng mó qìng děng cǐ hòu gèng bù fù lái yǐ. yáng zhēn. yòu suǒ gàn lì rén chóu dá yuē: jiē yǐ biǎn cuàn lǐng hǎi bù zhī cún wáng qìng jù zhǐ zhī yuē: zài cǐ jiān zhě yóu bù kěn qiǎn kuàng gàn lì rén hū! shòu shū xiāng bié cì rì cháo tíng qiǎn shū mì yuàn shì cáo fǔ dài zǎi xiàng zōng shì jié dù shǐ zhòng wēn shì yán shì dài qīn wáng zhì jūn qián zhān hǎn gǎi zuò ní kān dàn zhì jiǔ dài zhī jiǔ sān xíng biàn sòng féng xiè guī bù jiāo yī tán zì cǐ gōng chéng yì jí zhòu yè bù xī.
曹辅皆衰老怯讷元帅决不信其言上宣谕曰:冯澥曹辅皆忠实大臣朕所委任军前有事但与商量庆不以为然莫俦高世赏请对力陈虏酋(改作主将)已不敢烦仰圣驾出城其心颇回极不易得如宰相亲王不可不遣。且如斡离不(改作斡里雅布)前次到城下要宰相陛下即遣张邦昌要亲王陛下即遣康王肃王今两军并傅城下粘罕(改作尼堪)凶悍有谋(删此四字)。又非斡离不(改作斡里雅布)比,岂可不遣宰相亲王恐贻後日之悔萧庆曰:馆伴。且须催贵朝遣亲王早出城。若更迟回恐误大事至驿上降内批付俦等令再三说谕使人本朝宰相只一员每日处画朝廷事务应付军前不可阙官巳遣辅臣冯澥曹辅去诸事自可商量莫俦高世赏委曲设辞晓谕庆等曰:须得何并亲王出城事便了兵便退不然决定攻城。若城破之後不知大臣做得大臣亲王做得亲王麽庆等此後更不复来矣。杨贞。又索干戾人俦答曰:皆已贬窜岭海不知存亡庆遽止之曰:在此间者犹不肯遣况干戾人乎!授书相别次日朝廷遣枢密院事曹辅代宰相宗室节度使仲温士讠市代亲王至军前粘罕(改作尼堪)但置酒待之酒三行便送冯澥归不交一谈自此攻城益急昼夜不息。
yí shǐ yuē: xiān shì cháo tíng lǚ qiǎn shǐ qǐng hé lǐ chù quán jiè sī nóng shǎo qīng cháng shǐ yú jūn qián zhān hǎn gǎi zuò ní kān wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù yáng xǔ hé. qiě qǐng qīn wáng chū shǐ chù quán fǎn mìng shàng shén xǐ fù qiǎn chù quán xíng nǎi yuē: ruò hé yì chéng dāng chú qīng qiān shū shū mì, yú shì zhí zhèng kǒng chù quán zhī chéng gōng yě. nǎi jiàn yì qiǎn cáo fǔ féng xiè ér yǐ zōng shì shì yán bù dài qīn wáng xíng chū chéng zhān hǎn gǎi zuò ní kān shǐ wèn qīn wáng míng huì yuē: shì yán bù zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: jì shì qīn wáng hé bù yǔ huáng dì lián míng dá yuē: rén chén bù gǎn yǔ jūn fù lián míng zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: yàn wáng yǔ yǐ xià jiē yǔ jūn lián míng shì yán bù bù lián míng zhà yě. huò gào zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: shì zì hào zōng shì ěr zhà wěi qīn wáng yě. zhān hǎn gǎi zuò ní kān nù gōng chéng yì jí.
遗史曰:先是朝廷屡遣使请和李处权借司农少卿尝使於军前粘罕(改作尼堪)斡离不(改作斡里雅布)佯许和。且请亲王出使处权反命上甚喜复遣处权行乃曰:若和议成当除卿佥书枢密,於是执政恐处权之成功也。乃建议遣曹辅冯澥而以宗室士讠布代亲王行出城粘罕(改作尼堪)使问亲王名讳曰:士讠布粘罕(改作尼堪)曰:既是亲王何不与皇帝连名答曰:人臣不敢与君父连名粘罕(改作尼堪)曰:燕王俣以下皆与君连名士讠布不连名诈也。或告粘罕(改作尼堪)曰:士字号宗室耳诈伪亲王也。粘罕(改作尼堪)怒攻城益急。
jìng kāng lù yuē: shí lǔ gǎi zuò dí yāo qīn wáng zǎi chén yì hé hé liú zhī bù qiǎn lù shū shēng hǎo kuā dà àn jī huì wéi qǔ móu yú xiōng táng táng yì lù lù wú guò rén zhī móu rì yú dōu táng yǐn chún jiǔ tán xiào zì. ruò shí yī fù ōu liǔ cí wén lǔ gǎi zuò dí suǒ yào hào hàn fāng dà hān yáo shǒu yuē: biàn ráo nǐ màn tiān suǒ jià dài wǒ lüè dì chóu yī wén zhě dà jīng.
靖康录曰:时虏(改作敌)邀亲王宰臣议和何留之不遣录书生好夸大暗机会唯取谋於兄棠棠亦碌碌无过人之谋日於都堂饮醇酒谈笑自。若时一复讴柳词闻虏(改作敌)所要浩瀚方大酣摇首曰:便饶你漫天索价待我略地酬伊闻者大惊。
jìng kāng yí lù yuē: shì shí hé zhuān zhǔ zhàn yì qún liáo yì dōng fǔ jiàn zuò dìng yuē: èr qiú gǎi zuò jīn rén qǐng hé bù jí hū! shǎo yǐn lǐ píng xī dá yuē: yīn qí suǒ jiǎng ér xǔ zhī bù shī wéi wēi zhòng. ruò hé yáo shǒu liáng jiǔ qū zhǐ shù wèi zhòng yuē: jīn fān zéi gǎi zuò dí wèi é chē yún: tī děng wǒ yǐ jù zhī.
靖康遗录曰:是时何专主战议群僚诣东府见坐定曰:二酋(改作金人)请和不急乎!少尹李平西答曰:因其所讲而许之不失为威重。若何摇手良久屈指数谓众曰:今番贼(改作敌)为鹅车云:梯等我已拒之。
jiāng qù yě. jì qióng shì pò shì yǐ qǐng hé. qiě yī suì zài zhì chéng xià yù hé shì jiē yóu bǐ. qiě wǒ dé bù hé fǒu zhòng mò néng duì. yòu yún: bì jìng dāng hé dàn xū huǎn ěr yīn gè bà qù.
将去也。计穷势迫是以请和。且一岁再至城下欲和事皆由彼。且我得不和否众莫能对。又云:毕竟当和但须缓耳因各罢去。
èr shí rì xīn hài jīn rén gōng xuān huà mén jí guān jūn pī chéng zhàn dòu bù lì duō sǐ.
二十日辛亥金人攻宣化门急官军披城战斗不利多死。
jīn rén gōng xuān huà mén jí yù shè hé ér guò xiān yǒu hēi qí zi sān shí yú rén yǐ dēng àn wáng qióng yáo yǒu zhòng lǜ yǒng ruì shǐ chén shù shí rén jí xī bīng bǎi yú bǐ chéng xià zhàn shā jīn rén shù rén nǎi shāo tuì zǎi xiàng hé yì zhì chéng shàng fā shǐ shí rú yǔ jīn rén bù gù chéng jiǎo xià yǒu pī chéng zhàn zhě shān cǐ zì bīng yuē liù qī bǎi rén jīn rén qián jìn yù yǔ jiāo fēng guān jūn wàng fēng tuì zǒu jīn rén zhuī zhú zhī chéng shàng lì shēng hū guān jūn fù huí yíng zhàn ér zhòng yǐ sì sàn shì bù kě huí gé àn jīn rén fā shǐ shí rú yǔ shāng zhě yǒu shù bǎi rén zì tián xiàn mǎ kēng ér sǐ zhě jìn bǎi yú rén lǔ gǎi zuò dí bīng dà xiào zhī.
金人攻宣化门急欲涉河而过先有黑旗子三十馀人已登岸王琼姚友仲率勇锐使臣数十人及西兵百馀彼城下战杀金人数人乃稍退宰相何亦至城上发矢石如雨金人不顾城脚下有披城战者(删此字)兵约六七百人金人前进欲与交锋官军望风退走金人追逐之城上厉声呼官军复回迎战而众已四散势不可回隔岸金人发矢石如雨伤者有数百人自填陷马坑而死者近百馀人虏(改作敌)兵大笑之。
qiǎn wǔ xué jìn shì qín zǐ děng chí là shū zhū lù gào jí.
遣武学进士秦仔等持蜡书诸路告急。
jīn rén yú chéng xià huán liè yíng zhà zhì qì jù gōng chéng shén jí shì qiǎn shǐ jī là dàn wǎng zhū lù zhào qín wáng bīng fù quē shàng yù yáo jīn tíng qiǎn shǐ qín zǐ wǎng hé běi xún kāng wáng fèng shèng zhǐ fǎng zhī zhōu jùn jiū jūn mín bīng yù qǐ yì cǐ zǔ zōng bǎi nián hán yǎng zhōng xiào zhī bào tiān dì shén zhǐ suǒ dāng yòu zhù xí dào rì kāng wáng kě chōng bīng mǎ dà yuán shuài chén gòu chōng bīng mǎ yuán shuài zōng zé wāng bó yàn chōng fù yuán yóu tóng lì xié móu yǐ jì dà gōng fēn mìng shǐ rén wǎng shǎn xī shòu fàn zhì xū wǔ lù xuān fǔ shǐ wǎng huái nán shòu wēng yàn guó wǔ lù jīng zhì shǐ gè lìng tí bīng qín wáng rù yuán bái shēn jí yǒu guān rén gè xiān shòu shù guān zhì gé mén xuān zàn shè rén gé mén zhī hòu ér xíng shū cí yún: yí jí sù lǜ bīng bù xiàn wàn shù bèi dào qián lái. ruò nán dào zǒng guǎn zhāng shū yè shuài xiān qín wáng zhì zhī yī rì jí chú yán kāng èr bǎi chú zī zhèng sān rì chú shū mì qiān shì zhū lù bīng. ruò néng sù lái bù lìn guān zhí yì dāng yōu jiā quàn shǎng jiān sī shuài shǒu néng fèn lì wèi guó zhī rén jí yí sù tuán jié jūn mín yǐ jiù guó nàn qí suǒ yòng zī liáng zhú jí quán nà yìng fù suī yǔ fǎ yǒu ài yì xǔ zhī yòng yǒu néng jiū jí shàn bù xiá zhī rén xǔ yǐ pián yí suí gōng děng dì jiè bǔ wén guān zì dí gōng láng zhì xuān jiào láng wǔ guān zì fù wèi zhì cóng yì láng hòu dào quē gěi gào wáng shòu yǒu guān rén lìng jiā jiè.
金人於城下环列营栅治器具攻城甚及是遣使赍蜡弹往诸路召勤王兵赴阙上御瑶津亭遣使秦仔往河北寻康王奉圣旨访知州郡纠军民兵欲起义此祖宗百年涵养忠孝之报天地神只所当佑助檄到日康王可充兵马大元帅陈遘充兵马元帅宗泽汪伯彦充副元由同力协谋以济大功分命使人往陕西授范致虚五路宣抚使往淮南授翁彦国五路经制使各令提兵勤王入援白身及有官人各先授数官滞閤门宣赞舍人閤门祗候而行书词云:宜疾速率兵不限万数倍道前来。若南道总管张叔夜率先勤王至之一日即除延康二百除资政三日除枢密佥事诸路兵。若能速来不吝官职亦当优加劝赏监司帅守能奋力卫国之人即宜速团结军民以救国难其所用资粮逐急权那应付虽与法有碍亦许支用有能纠集善部辖之人许以便宜随功等第借补文官自迪功郎至宣教郎武官自副尉至从义郎候到阙给告王授有官人令加借。
shū mì yuàn zhā zi cuī zhū lù bīng qín wáng.
枢密院劄子催诸路兵勤王。
jìng kāng zǒng zài yuē: jiù xiào yún: cǐ duàn bù zhī hé xí yuē: zì xià shì yǒu tuō wén jīn rén fàn shùn gǎi zuò shēn rù zhí dǐ jīng jī lüè lǔ jū mín píng líng jùn yì suī yǒu yì hé zhī qǐng wèi wén tuì shě zhī qī zhǔ shàng chū gōng jìn zhī yù gōng shì zú zhī shí jūn mín gǎn qì ér sī fèn dōu rén gǔ zào yǐ zhēng qián shàng niàn qián méng wèi lìng chū zhàn rán dà yǒu nán sāi zhī yù jì shēng wú yàn zhī qiú jìn rì yú dū chéng sì bì zuò yún: tī é chē děng kuī sì jiàn xì gōng dǎ jiān chéng duō shè xū zhài yuǎn zhì yí bīng yù jué shēng yuán shū mì dāng zhí qīn lǚ jiān wēi suī shàng shèng chuí rén yóu yù àn bīng ér jiǎng hǎo rán dà chén zhàng yì, qǐ néng gù wèi yǐ tōu ān yú wàn lǐ zhī.
靖康总载曰:(旧校云:此段不知何檄曰:字下似有脱文)金人犯顺(改作深入)直抵京畿掠虏居民凭陵郡邑虽有议和之请未闻退舍之期主上出宫禁之御供士卒之食军民感泣而思奋都人鼓噪以争前上念前盟未令出战然大有难塞之欲继生无厌之求近日於都城四壁作云:梯鹅车等窥伺间隙攻打坚城多设虚寨远置疑兵欲绝声援枢密当职亲履艰危虽上圣垂仁犹欲按兵而讲好然大臣仗义,岂能顾位以偷安逾万里之。
fú yuán cuì sì fāng zhī háo jié nǎi zǔ nǎi fù bèi shèng shén hán yǎng zhī xiū wéi xiào wéi zhōng shí chén zǐ yuàn wèi zhī shì yí dān dà jié tú bào shàng ēn zhī hào lìng zhī wèi míng yù shī wéi ér bù gǎn rú xí shū dào rì yīng shuài fǔ jiān sī jùn shǒu chéng èr lìng zuǒ xī bù jū cháng zhì qǐ qín wáng zhī shī rú jiàn qǐ fā yǎng suǒ lǐng guān bìng rì cuī cù qián lái jiù yìng jīng shì rú yǒu wèi qǐ fā qù chù bù jū yuǎn jìn nèi wài xǔ xiāng lǐ háo jié dì xiāng xiào lǜ zhāo jí xiāo yǒng bù xiàn shù mù gè zì xíng tuī pái shǒu lǐng qián lái huò yǒu sàn chù shān lín tuán jié sì chéng duì wǔ xǔ jù gè shēn suǒ zài guān sī bù jū jūn mín bǎi xìng yì xǔ zì xiào suí shì pián yí sì miàn gōng tǎo qí suǒ zhǎn huò suí shì yǐ wén zì jié yuè yǐ xià sì yǒu lì gé tuī ēn yuàn zhōng chén yì shì xiāng yǔ jié lì yǐ chéng dà gōng shí bù kě hòu zhā fù kāi fēng fǔ guān dié qián lù huǒ jí shī xíng.
幅员萃四方之豪杰乃祖乃父被圣神涵养之休惟孝惟忠实臣子愿为之事宜殚大节图报上恩知号令之未明欲施为而不敢如檄书到日应帅府监司郡守丞贰令佐悉不拘常制起勤王之师如见起发仰所领官并日催促前来救应京室如有未起发去处不拘远近内外许乡里豪杰递相效率招集骁勇不限数目各自行推排首领前来或有散处山林团结巳成队伍许具各申所在官司不拘军民百姓亦许自效随事便宜四面攻讨其所斩获随事以闻自节钺以下巳有立格推恩愿忠臣义士相与竭力以成大功时不可後劄付开封府关牒前路火急施行。
èr shí yī rì rén zǐ xuě dà zuò yíng sān chǐ bù zhǐ tiān dì huì míng huò xuě wèi xià shí yú tóng yún: zhōng yǒu xuě sī zhǎng shù cùn chuí dì shì yè huì xīng jiàn yǒu bái qì chū tài wēi yuán.
二十一日壬子雪大作盈三尺不止天地晦冥或雪未下时於同云:中有雪丝长数寸垂地是夜彗星见有白气出太微垣。
èr shí èr rì guǐ chǒu pào zhōng tián hào lì sǐ jìn wǔ guān zèng dài zhì.
二十二日癸丑礟中田灏立死进五官赠待制。
èr shí sān rì jiǎ yín fàn qióng jí jīn rén zhàn yú chéng xià bài jī.
二十三日甲寅范琼及金人战於城下败绩。
shì rì fàn qióng fā bīng qiān rén zì xuān huà mén chū yǔ jīn rén zhàn shì qì shén ruì jīn rén xiǎo què shì zú tān gōng nǎi chéng bīng dù hé wèi jí àn bīng chāi shì zú jīng luàn jīn rén jù gé àn yíng dí guān jūn xiàn hé ér méi zhě wǔ bǎi yú rén zì shì shì qì yì cuò zhé.
是日范琼发兵千人自宣化门出与金人战士气甚锐金人小却士卒贪功乃乘冰渡河未及岸冰拆士卒惊乱金人遽隔岸迎敌官军陷河而没者五百馀人自是士气益挫折。
jīn rén chū gōng xuān huà mén dié dào dù háo wú gé wǎng shì zhī qǐng nán bì shǒu yù guān kāi ān shàng mén yàn háo shuǐ sān chǐ jí jǐn xiè cài hé zhá shuǐ yè jìn zhī bù cóng zhì shì dié dào jiāng hé shǐ shěng qián yì ér shuǐ yǐ bīng yǐ..
金人初攻宣化门叠道渡濠吴革往视之请南壁守御官开安上门堰濠水三尺及尽泄蔡河闸水夜浸之不从至是叠道将合始省前议而水已冰矣。。
jīn rén gōng xuān huà mén.
金人攻宣化门。
shì rì dí qì yì ruì huǒ tī yún: tī biān qiáo dào chéng xià rú lín cì. yòu tuī duì lóu wǔ zuò shèng shǐ shí ér lái chéng shàng yǐ zhuàng gān dào sān zuò duì lóu jì dào chéng shàng rén zhēng zhì cǎo huǒ yǐ fén zhī duì lóu mù duō ér cǎo shèng chì chéng nán fēng yǐn shāo chéng shàng lóu zǐ èr zuò huǒ pào rú yǔ jiàn yóu bù kě jì qí gōng shén lì hù lóng hé xī tián dié é chē lǐng zhòng zhí dǐ tōng jīn xuān huà èr mén xià wú shù bù xǔ lì gōng èr chéng qí shì shén ruì cāng cù zhī jiān wáng zōng chǔ lìng rén zài zào lóu zǐ gǔ gé jiāng yù guà dá jīn rén wàng jiàn yǐ shǐ shí jī zhī shǐ bù néng cuò shǒu.
是日敌气益锐火梯云:梯编桥到城下如鳞次。又推对楼五座盛矢石而来城上以撞竿倒三座对楼既倒城上人争掷草火以焚之对楼木多而草盛炽乘南风引烧城上楼子二座火礟如雨箭尤不可计其攻甚力护龙河悉填叠鹅车领众直抵通津宣化二门下无数步许力攻二城其势甚锐仓卒之间王宗濋令人再造楼子骨格将欲挂答金人望见以矢石击之使不能措手。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn liù shí bā jiào kān jì.
※卷六十八校勘记。
qǐng huà hé wèi jiè huà wù zuò huáng qǐ bà qiān shū shū mì qiān wù zuò qiān lǐ zhì wù zuò shí méng zào yī zuò qú zào wáng xiè wù zuò qióng
请画河为界(画误作黄)乞罢签书枢密(签误作佥)李质(误作实)蒙造(一作蘧造)王燮(误作琼)
nǎi zuò wǔ duì lóu yùn wù zuò lián cì yòng shuǐ wù zuò shuǐ miàn
乃作五对楼(运误作连)次用水(误作水面)
zhōng yòng dà chuāng chuāng wù zuò lǐn yǐ lù lú ǎo shàng dòng zǐ pí shàng bìng ní gōu zhe yī zuò yǐ lù lú ǎo shàng dòng zǐ. ruò dòng zǐ pí bìng ní gōu bù zhe shì jiē hàn yù shuǐ mén zhě yě. tuō shuǐ mén èr zì yòng zhuān qì chéng chéng yīng zuò chéng zhōng kāi yī xiǎo yuán mén yuán yīng zuò yuán xià tóng shi tóu shi wù zuò qǐ zhèng shì shòu dí chù zhèng wù zuò zhǐ duō bèi shī zhān shī mù jí jiù nà ǎo mù wù zuò chuáng shou duì jí zì nà wù zuò nà
中用大窗(窗误作廪)以辘轳拗上洞子皮上并泥勾著(一作以辘轳拗上洞子。若洞子皮并泥勾不著)势皆捍御水门者也。(脱水门二字)用砖砌城(城应作成)中开一小辕门(辕应作圆下同)匙头(匙误作起)正是受敌处(正误作止)多备湿毡湿木及旧衲袄(木误作床扌兑及字衲误作纳)
jì yǐ huǒ bó tuō huǒ zì biān qiáo wù zuò piān dāng chú qīng qiān shū shū mì qiān wù zuò qiān fāng dà hān dà yīng zuò bàn wáng xiè wù zuò qióng sān rì chú shū mì qiān shū wù zuò qiān shì gěi gào zhèng shòu zhèng wù zuò wáng xǔ qí gè shēn suǒ zài guān sī qí wù zuò jù yú yīn yún: zhōng yǒu xuě yīn wù zuò tóng bǎi cǎo shèng huǒ chì tuō huǒ zì.
继以火駮(脱火字)编桥(误作偏)当除卿签书枢密(签误作佥)方大酣(大应作半)王燮(误作琼)三日除枢密签书(误作佥事)给告正授(正误作王)许其各申所在官司(其误作具)於阴云:中有雪(阴误作同)百草盛火炽(脱火字)。