yán xìng xià zhì èr shí yī.
炎兴下帙二十一。
qǐ jiàn yán sān nián èr yuè sān rì rén zǐ, jǐn shí yī rì gēng shēn.
起建炎三年二月三日壬子,尽十一日庚申。
wéi yáng xún xìng jì yuē: jiàn yán wù shēn dōng zì yùn pú xiāng jì xiàn pò zhī hòu jīn rén héng xíng shān dōng jiā yǐ lǐ chéng zhū kòu chéng luàn wèi niè bù kě xī shǔ shì shí huáng qián shàn làn bǐng dà zhèng wāng bó yàn miù jū shū guǎn cái chǔ wú shù tàn dié bù míng wèi cháng dé zhū qiú èr zì gǎi zuò qí yào lǐng yì tián bù jiè yì zhì hú gǎi zuò dí kòu yǎn zhì wú yǐ yìng dí shí èr yuè shí jiǔ rì huáng qián shàn qiān zuǒ pú yè lú yì zhī shū mì yuàn shì dàng shì shí sì zhōu lǚ yǒu jǐng bào ér cháo tíng zhū gōng wèi xiǎo dào yì tiǎn miè, huò yuē: lǐ chéng yú dǎng wú zú wèi yě. xiān shì lǐ chéng hòu jūn zài sù zhōu pàn qù chéng yǐ zhuī bēn wéi míng suì yǐ jù hé cháo tíng qiǎn liú guāng shì chū jūn tǎo zéi guāng shì jì zhì shān dōng yǔ chéng jiē zhàn wáng shī lǚ zhì bài jī lài tǒng zhì miáo fù lì zhàn dé miǎn chéng jūn suì kuì qín bài jiàng shù rén ér chéng yī jūn jù zǒu guāng shì bù néng dé dàn yǐ suǒ qín zhī rén guī xíng zài guāng shì fù jiā jiǎn jiào shǎo fù ér lǐ chéng zhī xìn wèi néng chú yě. jí shì sù sì zhī bào rén jiē zhǐ wèi bài wáng zhī yú fān kòu gǎi zuò jīn rén zhī cháo tíng cǐ yì yì duō wěi chēng lǐ chéng zhī dǎng yǐ huǎn wǒ shī ér zhí zhèng wú zhī guǒ duò qí jì zhì zhēng yuè shí sān rì yè dé sì zhōu bào zhì sān shí yú qí zhà wèi hàn zhuāng jiàn yǐ shā tuì nǎi yǐ suǒ de sì zhōu shǒu jí qì jù jù lái shì yè cháo tíng yù cāng huáng nèi tíng suǒ yǒu tōng xī bān qiè zǎo jià zhōu.
维扬巡幸记曰:建炎戊申冬自郓濮相继陷破之後金人横行山东加以李成诸寇乘乱为孽不可悉数是时黄潜善滥秉大政汪伯彦谬居枢管裁处无术探谍不明未尝得诸酋(二字改作其)要领亦恬不介意致胡(改作敌)寇奄至无以应敌十二月十九日黄潜善迁左仆射卢益知枢密院事当是时泗州屡有警报而朝廷诸公谓小盗易殄灭,或曰:李成馀党无足畏也。先是李成後军在宿州叛去成以追奔为名遂以俱合朝廷遣刘光世出军讨贼光世既至山东与成接战王师屡至败绩赖统制苗傅力战得免成军遂溃擒败将数人而成一军俱走光世不能得但以所擒之人归行在光世复加检校少傅而李成之衅未能除也。及是宿泗之报人皆指为败亡之馀番寇(改作金人)知朝廷此意亦多伪称李成之党以缓我师而执政无知果堕其计至正月十三日夜得泗州报至三十馀骑诈为汉装见已杀退乃以所得泗州首级器具俱来是夜朝廷愈仓皇内廷所有通夕般挈早驾舟。
hé àn jū rén huáng bù wǎng zhī suǒ wéi shàng yù jí shí nán qù ér qián shàn lì quàn yún: qiě qí tàn bào dé shí dù jiāng wèi wǎn yě. shàng rán zhī shǎo qǐng. yòu chuán zhǐ shì yán jǐn zì fǎn yǐ jí xiāo shǒu qì rán jǐn zhī fǎn yě. běn yóu yù fān zéi gǎi zuò jīn bīng qí shī bù lì suì yǒu cǐ zuò gǎi zuò shì ér fān gǎi zuò jīn rén wén jǐn zhī fǎn wǎng yǒu wéi jǐ kàng zhě gù chéng shì ér lái gèng wú yíng dí zhī shī cháng qū dǐ huái kǒu shì rì xíng zài qiǎn bīng zì xī mén chū fù huái kǒu yù dí yǐ liú guāng shì tǒng zhī rán shì chū cāng cù jiē fēng wén ér dùn wéi yáng jū mín qiè qī nú ér zǒu zhě shí shì ér bā zhēng mén yǐ chū xiāng róu jiàn ér sǐ zhě bù kě shèng jì jīn yín jià zhòu cháng zhì shù bèi zài zhí bǎi guān jiē yù bēn cuàn shàng wèi zhī dé shí gù. qiě guān wàng shì shì shì cóng jiān zhì táng zhōng wèn zhī qián shàn bó yàn èr rén jù duì yǐ zì yǒu chǔ zhū gōng bù xū lǜ yě. bǎi guān jì wén cǐ yǔ nǎi xiāng wèi yù yǐ wéi zhī shì shí zhě wú rú zǎi xiàng jīn jì suǒ yún: rú cǐ bì bù kě qīng dòng bǎi xìng wén zhī yì yǐ wéi rán jí huàn chū bù yú jiē sàng qí jiā shǔ gù zì guì jí jiàn wú bù guī yuàn qián shàn zhì yú qiè gǔ gài yǒu suǒ zhì ér rán yě. shì yè jiāng dū xiàn qián dà huǒ chū èr rì jū mín bān qiè rú qián jīn yín yù guì xíng lù zhī rén mó jiān dié zú shì yè chéng zhōng huǒ qǐ fán sān sì chù chū sān rì sì kè dé tiān cháng jūn guān bào shǐ zhī fān zéi gǎi zuò jīn rén sì dào shàng wén zhī nǎi bèi jiè zhòu zǒu mǎ chū mén wéi wǔ liù nèi shì jí hù shèng jūn shù rén suí jià gèng wú hù cóng shàng tiān xìng cí rén yì bù ā zhǐ bǎi xìng dì yǔ xíng rén bìng yú ér xíng guān zhě wú fǎ hài tàn dàng shì shí qián shàn bó yàn shàng zài táng zhōng huì shí huò yǒu wèn zhě yóu yǐ qián yán gào zhī jí táng lì lái gào yún: jià yǐ xìng yǐ. èr rén nǎi shǐ qū chū zì biān mǎ ér zǒu yì wú qián dǎo zhī rén shì rì guān yuán bǎi xìng chū mén zhì sǐ zhì yú xiāng jí bǐ zhī qián èr rì fù shù bèi yǐ. zhì shēn kè fān rén yǐ dào yáng zi qiáo yīng xì guān sī yíng bān zài shí wù zhú lú xiāng xián wú lǜ wàn jì xī wèi lǔ gǎi zuò jīn rén suǒ yǒu shì yè yáng zhōu huǒ fā fán sān sì chū sì rì zéi gǎi zuò dí zhì guā zhōu rén mín wèi dù jiāng zhě shàng shù shí wàn bēn bèng zhuì jiāng ér sǐ zhě bù chì dà bàn fù rén wú guì jiàn lǎo yòu xī bèi qū lǔ bù cóng zhě shā zhī suǒ bù rěn jiàn jīn yín zhēn zhū yù bó wěi qì jiāng pàn kě jū ér qǔ xiǎo mín huò jiù jiāng wǎng dé jīn yín zhě bù yǐ duō shǎo dàn zú wèi dù jiāng zhī fèi huò dù yī rén dé sān bǎi xīng zhě zhōu zǐ wèi fù yān chū chéng zhōng de biān bào rén bēn chū chéng zhě jiē yǐ dé zhōu wèi lì gài lǎo yòu bù néng xíng huò dēng zhōu zé yǐ wéi wú suǒ shī qí rú zǔ yàn zhá dù zhě bǎi zhòng yī èr ér yǐ jí fān gǎi zuò dí rén zhòu zhì yī wǎng dàn jǐn sǐ zhě zàng yú yú biē zhī fù shēng zhě duò yú hú lǔ zhī shǒu wáng hóu zhī zú wǎn yě zhī róng jǐn liú yì yù cuī xiàn cán zéi, qǐ kě shèng yán shān sǐ zhě zhì cǐ sān shí liù zì zhì yú guān fǔ yǒu sī àn dú jù wèi huī jìn piàn zhǐ bù liú shàng zhì shèng yú fú yù yì jiē wěi qù liǎng fǔ shì cóng huò shēn sǐ bīng rèn huò jiā shǔ sàn shī wǎng wǎng jiē shì sī nóng qīng huáng è zhì jiāng xià jūn rén jiàn zhī hū yuē: huáng xiàng gōng zài cǐ zì mǎ shàng qiān xià è fāng biàn qí fēi yán wèi zú ér shǒu yǐ duàn yǐ. wèi jǐ shǐ huī jì zhì yì bù yì wèi suǒ.
河岸居人惶怖罔知所为上欲即时南去而潜善力劝云:且俟探报得实渡江未晚也。上然之少顷。又传只是阎仅自反已即枭首讫然仅之反也。本由遇番贼(改作金兵)其师不利遂有此作(改作事)而番(改作金)人闻仅之反罔有为己抗者故乘势而来更无迎敌之师长驱抵淮口是日行在遣兵自西门出赴淮口御敌以刘光世统之然事出仓卒皆风闻而遁维扬居民挈妻孥而走者十室而八争门以出相蹂践而死者不可胜计金银价骤长至数倍在职百官皆欲奔窜尚未知得实故。且观望事势侍从间至堂中问之潜善伯彦二人俱对以自有处诸公不须虑也。百官既闻此语乃相慰谕以为知事实者无如宰相今既所云:如此必不可轻动百姓闻之亦以为然及患出不虞皆丧其家属故自贵及贱无不归怨潜善至於切骨盖有所致而然也。是夜江都县前大火初二日居民般挈如前金银愈贵行路之人摩肩叠足是夜城中火起凡三四处初三日巳刻得天长军关报始知番贼(改作金人)巳到上闻之乃被介胄走马出门惟五六内侍及护圣军数人随驾更无扈从上天性慈仁亦不呵止百姓第与行人并舆而行观者无法骇叹当是时潜善伯彦尚在堂中会食或有问者犹以前言告之及堂吏来告云:驾已兴矣。二人乃始趋出自鞭马而走亦无前导之人是日官员百姓出门致死至於相藉比之前二日复数倍矣。至申刻番人已到扬子桥应系官私营般载什物舳舻相衔无虑万计悉为虏(改作金)人所有是夜扬州火发凡三四初四日贼(改作敌)至瓜洲人民未渡江者尚数十万奔迸坠江而死者不啻大半妇人无贵贱老幼悉被驱虏不从者杀之所不忍见金银珍珠玉帛委弃江畔可掬而取小民或就江网得金银者不以多少但足为渡江之费或渡一人得三百星者舟子为富焉初城中得边报人奔出城者皆以得舟为利盖老幼不能行或登舟则以为无所失其如阻堰闸渡者百中一二而已及番(改作敌)人骤至一网但尽死者葬於鱼鼈之腹生者堕於胡虏之手王侯之族婉冶之容尽流异域摧陷残贼,岂可胜言(删死者至此三十六字)至於官府有司案牍俱为灰烬片纸不留上至乘舆服御亦皆委去两府侍从或身死兵刃或家属散失往往皆是司农卿黄锷至江下军人见之呼曰:黄相公在此自马上牵下锷方辨其非言未卒而首已断矣。未几史徽继至亦步亦为所。
shā lǐ dài zhì chù dùn shí yù hài jǐ shì zhōng huáng zhé fāng tú bù ér yī qí shì wǎn gōng shè zhī zhōng sì shǐ ér zú huáng táng jié yǔ dì táng jùn jiē nì sǐ shì shí guān shǔ xìng mìng bù bǎo zhě shén gài liù qī ér juàn shǔ bù jiù zhě. yòu fù bèi zhī xiān shì shàng měi yǐ běi fāng bù níng wèi niàn cháng miàn yù huáng qián shàn yún: zuǒ cáng kù jīn yín juàn bó bù. ruò bān jiāng níng fǔ yǐ bèi bù yú qián shàn yuē: rú cǐ kǒng yáo bǎi xìng. qiě gū dài zhī zhì shì xīng liǎng bù cún yīng jì shang jí wèi zhī hòu sì fāng fèng biǎo gòng xiàn lǐ wù suǒ jī shén duō jīn yín juàn bó wú yú shù qiān wàn yī dàn jiē qì gài yóu zhí zhèng bù dé qí rén. yòu rú jiàn yán zhī hòu suǒ zài diào fā jí xíng zài sōu jiǎn jūn shì suǒ de jīng ruì yì kě zhǐ shù wàn tǎng dé rén yǐ wéi zhī yòng zì kě wú dí fū hé cāng cù zhī jì mí yǒu tǒng shuài jǐn wèi qì jiǎ yè bīng zhī rén jí zhǔ shuài tǐng shēn dù jiāng cǐ cáo wǎng wǎng xiāng shuài wèi dào suǒ yǒu de dù zhě yì shī qí fù mǔ qī zǐ céng wú qīn shàng sǐ zhǎng zhī yì suǒ sī zhě wèi luàn ér yǐ dàng shì shí héng xíng zì yì wú gǎn shuí hé zhě wéi bīng wèi zuì háo hàn chéng shì huò wù zhì qiáng chí qù de bù chēn huì yǐ wéi xìng yǐ. shì rì jià zài zhèn jiāng wén zéi gǎi zuò dí zhì guā zhōu jí shí qǐ fā dàng yè zhì dān yáng wǎn dùn cì rì jià xīng qǐ zhèn jiāng chéng zhōng jū mín bēn bì zhì qì qí jiā shǔ dāng rì jūn rén bǎi xìng chéng shì wèi luàn zhì fǔ rén jiā mén hù chí dāo rù shì gōng xíng jié lǔ shí wù qián bó tián wěi jiē qú wú rén zhǔ zhī jī zhì dà rǎo zì shì zhī hòu rén mín nán lái fú lǎo qiè yòu rú fēng tún yǐ jù fù mǔ xiōng dì qī zǐ duō bù jí xiāng jiàn wéi kū qì biàn mǎn yì lù wén zhě mò bù qián xīn jí shǒu yuàn fèn zhī qì dá yú shàng xià chū wǔ rì jià qǐ dān yáng zhì cháng zhōu wǎn dùn shì rì bǎi xìng lí dān yáng duō yóu pì lù ér xíng qǔ biàn zhì pí líng shì yè zhāo ān rén dīng jìn zòng suǒ lǐng bīng zì hòu lù zhē jié xíng rén sì wèi jié lüè lài tài wèi wáng yuān zài cháng zhōu lǐng bīng zhì jìn wén zhī yù yǐn zhòng wáng rù jiāng dōng yuān suì chuán lìng yún: shè jìn zhī zuì fù lìng lái jiā yǐ wèi yù lìng zhāo suǒ bù bīng suí yuān zhì cháng zhōu yuān shù jìn fù guó zhī zuì chì zhǎn zhī qian qí shǒu yǐ xùn zhòng rén shǐ jiē tì xī chū liù rì jià qǐ cháng zhōu zhì wú xī wǎn dùn shì shí zǎi guān yǐ gōng yìng rú fǎ jū mín bù dòng shàng pō chēng shàn chū shèng jià zhī qǐ zhèn jiāng yě. hòu jūn suǒ guò zhī dì wú bù cán jié rén yǐ wéi jiè gù qián qī bān qiè rù shān táo cuàn yǐ bì qí luàn fán zhōu xiàn chǎng zhèn jǐng yì zhī dì wǎng yǒu yī jiā gǎn kāi mén yǐ jū gù jūn rén guò zhī yù sì cán hài rén jiā suǒ cáng qīng zhòng zhī wù bù kě yí dòng zhě jiē wèi píng qì rú mǐ yán zhī lèi suǒ qǔ zhī yú zé qì zhū tōng qú yǔ fèn rǎng wú yì guān wù měi jiǔ mǎn dì yáng yì kě shè fán suǒ jīng chù zé yān huǒ gèn tiān fén shāo shí shì ér jiǔ suǒ cún zhě wǎng wǎng yì bù zú zhàng fēng yǔ yǐ. zhì yú cháng zhōu chéng zhōng yì jiē guān bì wú yǒu chū rù zhě suǒ zài zhōu guān yǒu qì guān zhí ér dùn zhě zhī fǔ zhōu qǐ měi rì yǔ běn bù guān jū chéng nán bào ēn sì qǔ nán mén chū yí xīng suī míng wéi bù qì chéng shí yù wèi táo dùn zhāng běn yě. chū qī rì jià zhì píng jiāng fǔ suī wén mín jiàn huò sī qiān xǐ rán shāng gǔ huò wù rú gù shàng zhì fǔ zhōng shǐ miǎn jiè zhòu yí wèi.
杀李待制处遯时遇害给事中黄哲方徒步而一骑士挽弓射之中四矢而卒黄唐杰与弟唐俊皆溺死是时官属性命不保者什盖六七而眷属不救者。又复倍之先是上每以北方不甯为念尝面谕黄潜善云:左藏库金银绢帛不。若般江甯府以备不虞潜善曰:如此恐摇百姓。且姑待之至是星两不存应系上即位之後四方奉表贡献礼物所积甚多金银绢帛无虞数千万一旦皆弃盖由执政不得其人。又如建炎之後所在调发及行在蒐简军士所得精锐亦可址数万傥得人以为之用自可无敌夫何仓卒之际靡有统率尽为弃甲曳兵之人及主帅挺身渡江此曹往往相率为盗所有得渡者亦失其父母妻子曾无亲上死长之意所思者为乱而已当是时横行恣意无敢谁何者惟兵为最豪悍城市货物至强持去得不嗔恚以为幸矣。是日驾在镇江闻贼(改作敌)至瓜洲即时起发当夜至丹阳晚顿次日驾兴起镇江城中居民奔避至弃其家属当日军人百姓乘势为乱至斧人家门户持刀入室公行劫虏什物钱帛填委街衢无人主之几至大扰自是之後人民南来扶老挈幼如蜂(屯)蚁聚父母兄弟妻子多不及相见惟哭泣遍满邑路闻者莫不前心疾首怨愤之气达於上下初五日驾起丹阳至常州晚顿是日百姓离丹阳多由僻路而行取便至毗陵是夜招安人丁进纵所领兵自後路遮截行人肆为劫掠赖太尉王渊在常州领兵至进闻之欲引众亡入江东渊遂传令云:赦进之罪复令来加以慰谕令招所部兵随渊至常州渊数进负国之罪叱斩之籖其首以徇众人始皆惕息初六日驾起常州至无锡晚顿是时宰官以供应如法居民不动上颇称善初圣驾之起镇江也。後军所过之地无不残劫人以为戒故前期般挈入山逃窜以避其乱凡州县场镇井邑之地罔有一家敢开门以居故军人过之愈肆残害人家所藏轻重之物不可移动者皆为屏弃如米盐之类所取之馀则弃诸通衢与粪壤无异官物美酒满地洋溢可涉凡所经处则烟火亘天焚烧十室而九所存者往往亦不足障风雨矣。至於常州城中亦皆关闭无有出入者所在州官有弃官职而遁者知府周玘每日与本部官居城南报恩寺取南门出宜兴虽名为不弃城实欲为逃遁张本也。初七日驾至平江府虽闻民间或私迁徙然商贾货物如故上至府中始免介胄仪卫。
shāo zēng xìn sù nǎi qǐ jià jì qǐ sū zhōu nǎi liú yòu chéng zhū shèng fēi lǐ bù shì láng zhāng jùn tán yā chéng zhōng chū shí rì jià zhì wú jiāng xiàn shí yī rì zhì xiù zhōu shí èr rì zhì chóng dé shí sān rì zhì háng zhōu shàng yǐ fǔ yá zuò xíng gōng yǐ xiǎn níng sì chōng shàng shū shěng bǎi sī guān lì dào zhě céng wú shí zhī yī rú sān xǐng liù fáng gōng lì běn qiān yú rén dé zhì zhě qí shù bù mǎn wǔ shí suǒ yǐ xíng zài zhí wù jiǔ ér bù bèi shí sì rì xià zhào xù mín shí wǔ rì shèng zhǐ qiǎn jù zhōu zhì jiāng tóu jiē bǎi xìng lǎo yòu bù dé dù zhě. yòu xià zhào jiǎn cháng shàn bù yù qǐn diàn qí bǎi xìng dào zú nǎi shǐ rú gù. yòu zhào chū nèi rén yī bǎi wǔ shí rén.
稍增信宿乃起驾既起苏州乃留右丞朱胜非礼部侍郎张俊弹压城中初十日驾至吴江县十一日至秀州十二日至崇德十三日至杭州上以府衙作行宫以显甯寺充尚书省百司官吏到者曾无十之一如三省六房公吏本千馀人得至者其数不满五十所以行在职务久而不备十四日下诏卹民十五日圣旨遣具舟至江头接百姓老幼不得渡者。又下诏减常膳不御寝殿俟百姓到足乃始如故。又诏出内人一百五十人。
sì rì guǐ chǒu chē jià fā zhèn jiāng fǔ.
四日癸丑车驾发镇江府。
chē jià fā zhèn jiāng fǔ liú liú guāng shì yǐ jù jiāng xiǎn shàng sù yú lǚ chéng zhèn dà shèng ān wáng yuān shǐ tàn zhě zài zhèn jiāng jí guā zhōu yuē rú jīn rén jì zhì dù jiāng zé shāo gān lù sì wèi hào yuān jí shàng yú lǚ chéng tàn zhě yè wén guā zhōu shēng xuān wèi shì jīn rén yù dù nǎi fén gān lù sì yuān shì zhī yuē: gān lù sì huǒ yě. yì rì zhì míng qǐng shàng chéng mǎ ér xíng.
车驾发镇江府留刘光世以拒江险上宿於吕城镇大圣庵王渊使探者在镇江及瓜洲约如金人计置渡江则烧甘露寺为号渊及上於吕城探者夜闻瓜洲声喧谓是金人欲渡乃焚甘露寺渊视之曰:甘露寺火也。翌日质明请上乘马而行。
zhū dīng jìn.
诛丁进。
dīng jìn cóng chē jià xíng zòng qí suǒ bù bīng zhē jié xíng rén sì wèi jié duó. qiě qǐng yǐ běn bù bīng huí dà jiāng yǔ jīn rén xuè zhàn qí yì luàn yě. wáng yuān jué zhī zhǎn yú lǚ chéng zhèn zhuān qiáo xià jié qí shǒu zhì cháng zhōu jīn xiāo yú shì zì cǐ zhuān qiáo hào wèi zhǎn dīng qiáo.
丁进从车驾行纵其所部兵遮截行人肆为劫夺。且请以本部兵回大江与金人血战其意乱也。王渊觉之斩於吕城镇砖桥下截其首至常州今枭於市自此砖桥号为斩丁桥。
jīn rén jiē bǎng fā qiǎn xī běi rén cóng biàn guī xiāng.
金人揭榜发遣西北人从便归乡。
jīn rén jiē bǎng yú yáng zhōu shì xī běi rén cóng biàn guī xiāng bǎng shàng xì xián yún: dōng nán dào dū tǒng bèi jǐn gǎi zuò bèi lè dōng nán fù dū tǒng bèi jǐn gǎi zuò bèi lè dōng nán dào dōu jiān sān yuán xī běi rén jiàn bǎng shì ér qù zhě yuē wàn rén yú zì dōng mén yóu shào bó wǎng tài xīng hòu wèi xuē qìng bīng zhě shì yě..
金人揭榜於扬州市西北人从便归乡榜上系衔云:东南道都统孛堇(改作贝勒)东南副都统孛堇(改作贝勒)东南道都监三员西北人见榜示而去者约万人馀自东门由邵伯往泰兴後为薛庆兵者是也。。
wǔ rì jiǎ yín chē jià xìng cháng zhōu.
五日甲寅车驾幸常州。
shàng zì fā zhèn jiāng fǔ chéng mǎ xíng jūn mín yì liú yí yú dào lù zhì yǒu bù jí yǐn bì zhě shàng jiē lìng xuān yù gè wèi láo shì shí yí wèi fǎ zhàng jiē quē wéi yī bīng zhí yī huáng sǎn suí háng.
上自发镇江府乘马行军民亦流移於道路至有不及引避者上皆令宣谕各慰劳是时仪卫法仗皆阙唯一兵执一黄伞随行。
fàn qióng bīng luàn yú shòu chūn fǔ shā zhī jūn fǔ shì dèng shào mì.
范琼兵乱於寿春府杀知军府事邓绍密。
jīn rén zì shān dōng jiāng qū wéi yáng yě. fàn qióng zì jīng dōng yǐn jūn bì qí fēng zhuǎn zhì shòu chūn fǔ jiǎ bīng bù rù chéng zì xún chéng ér nán yǒu shòu chūn fǔ jiāng bīng zài chéng shàng shì zhī zhě jiàn qí qí rèn yuē: yù yíng píng kòu qián jiāng jūn qīng bó zhě xì zhī yuē: yù yíng píng kòu qián jiāng jūn bú huì shā fān gǎi zuò dí rén zhǐ huì zǒu shòu chūn chéng xià guò bīng wén zhī xuān gòu bù yǐ qióng wén ér wèn qí gù zhī qí xì yě. nǎi yí wén shòu chūn fǔ suǒ qí fā yǔ zhī rén zhī jūn fǔ dèng shào mì gēn shuā dé yī bīng qiǎn chū zhī qióng mìng zhǎn yú huī xià shì rì jūn rén dīng dǎ qǐng zhě jiāng bīng yuàn zhǎn qí tóng lèi nǎi chí qì zhàng jī zhī chū chéng, yú shì qióng zhī zhū jūn jiē bèi jiǎ chí zhàng shā jiāng bīng suì rù chéng dà luàn zòng sì shā lüě shào mì sǐ yú luàn bīng zhī xià cài xiàn zhào xǔ zhī yì sǐ zhōu xiàn guān.
金人自山东将趋维扬也。范琼自京东引军避其锋转至寿春府甲兵不入城自循城而南有寿春府将兵在城上视之者见其旗认曰:御营平寇前将军轻薄者戏之曰:御营平寇前将军不会杀番(改作敌)人只会走寿春城下过兵闻之喧诟不已琼闻而问其故知其戏也。乃移文寿春府索其发语之人知军府邓绍密根刷得一兵遣出之琼命斩於麾下是日军人丁打请者将兵怨斩其同类乃持器仗击之出城,於是琼之诸军皆被甲持仗杀将兵遂入城大乱纵肆杀掠绍密死於乱兵之下蔡县赵许之亦死州县官。
wǎng wǎng bèi hài chéng zhōng xī wèi huī jìn.
往往被害城中悉为灰烬。
liù rì yǐ mǎo jìn sài rù zhēn zhōu.
六日乙卯靳赛入真州。
xiān shì cháo tíng wén biān bào rì jí nǎi qiǎn jìn sài wǎng zhēn zhōu tún shù jīn rén fàn gǎi zuò zhì yáng zhōu cuì huá nán dù wáng dé yǐ běn bù bīng fén zhēn zhōu ér qù yì rì jīn rén dào zhēn zhōu bù shā rén bù lǔ lüě jìn sài wǎng lái yú jiāng zhōng zhēn zhōu guān lì jiē sàn zǒu yǐ mǎo jīn rén tuì qù sài nǎi lǜ bīng fù rù zhēn zhōu pō sì sāo rǎo. yòu shù rì xiàng zi zhī zhēn zhōu fǔ xù jū mín mín jiàn gài ān liáo jū qí lǎo xiǎo sài zhī bīng jiàn chāng jué mín bù kān zhī nǎi jù zhòng yǔ wèi dí mín shā qí fù xīn èr rén sài dà nù yù sì shā lüě bǎi xìng dà kǒng zi jiàn sài wèn yuē: gōng zhī bīng hé gù tún yú cǐ xié sài yuē: bèi cháo tíng chà lái tún shù ěr zǐ yuē: cháo tíng chà gōng lái bǎo hù chéng zhōng bǎi xìng gōng nǎi shā yǐ chěng hū! sài qì nǎi yuē: bǎi xìng shā jūn zhōng èr rén jiē fù xīn tóu mù rén dàn dé yī shǒu zhě jí kě jiě zi bù dé yǐ lüè dé èr rén yǔ zhī sài zhī zhòng yǒng yuè huān hū yǐ èr rén dīng yú mù mǎ yōng zhì wàng jiāng qiáo xià shāo tiě jiǎ yè lìng hóng tiē jiǎ yè biàn èr rén zhī tǐ bù shèng tú dú jì tiē biàn jì gǎi zuò. yòu fù jiē zhī rán hòu qún bīng qǔ qí cháng dù gǔ xuè shí zhī jiē jǐn.
先是朝廷闻边报日急乃遣靳赛往真州屯戍金人犯(改作至)扬州翠华南渡王德以本部兵焚真州而去翌日金人到真州不杀人不虏掠靳赛往来於江中真州官吏皆散走乙卯金人退去赛乃率兵复入真州颇肆骚扰。又数日向子知真州抚恤居民民渐盖庵寮居其老小赛之兵渐猖獗民不堪之乃聚众与为敌民杀其腹心二人赛大怒愈肆杀掠百姓大恐子见赛问曰:公之兵何故屯於此邪赛曰:被朝廷差来屯戍耳子曰:朝廷差公来保护城中百姓公乃杀以逞乎!赛气乃曰:百姓杀军中二人皆腹心头目人但得一首者即可解子不得已掠得二人与之赛之众踊跃欢呼以二人钉於木马拥至望江桥下烧铁甲叶令红贴甲叶遍二人之体不胜荼毒既贴遍既(改作。又)复揭之然後群兵取其肠肚骨血食之皆尽。
qī rì bǐng chén chē jià xìng píng jiāng fǔ yǐ zhū shèng fēi wéi píng jiāng fǔ xiù zhōu kòng è shǐ zhāng jùn fù zhī.
七日丙辰车驾幸平江府以朱胜非为平江府秀州控扼使张浚副之。
chē jià dào píng jiāng fǔ shì rì zhū shèng fēi zì zhèn jiāng fǔ zhì yǐ bū shí rén jiàn jù zòu chù huà zhèn jiāng zhuàng shàng xǐ jí yǐ shèng fēi wéi píng jiāng fǔ xiù zhōu kòng è shǐ shàng yuē: kòng è suǒ yǐ bèi wài kòu gù yí shěn wù wú mín dù jiāng shī suǒ yí zhèn xù shǐ gè hái yè shèng fēi qǐ yī cóng guān gòng shì shàng mìng lǐ bù shì láng zhāng jùn fù yān.
车驾到平江府是日朱胜非自镇江府至以晡时人见具奏处画镇江状上喜即以胜非为平江府秀州控扼使上曰:控扼所以备外寇固宜审务吾民渡江失所宜赈恤使各还业胜非乞一从官共事上命礼部侍郎张浚副焉。
shàng guò wú jiāng xiàn lìng zhāng jùn yǐ suǒ bù bīng tún yú wú jiāng.
上过吴江县令张俊以所部兵屯於吴江。
hù bù shàng shū lǚ yí hào tóng qiān shū shū mì yuàn shì jiāng huái liǎng zhè jīng zhì shǐ zhù yú jiāng níng fǔ.
户部尚书吕颐浩同签书枢密院事江淮两浙经制使驻於江甯府。
shàng nán dù sī dé dà chén liú jiāng shàng yǐ zhèn zhī nǎi yǐ lǚ yí hào tóng qiān shū shū mì yuàn shì wèi jiāng huái liǎng zhè jīng zhì shǐ zhù yú jiāng níng fǔ.
上南渡思得大臣留江上以镇之乃以吕颐浩同签书枢密院事为江淮两浙经制使驻於江甯府。
bā rì dīng sì fǔ wèi wéi yáng qiān xǐ rén zhào.
八日丁巳抚慰维扬迁徙人诏。
zhào yuē: zhèn yǐ dān wēi zhī zhì zāo shì dà biàn lài chén shù gòng dài huò chéng zǔ zōng zhī yú dé niàn bì zhái zhōng jīng yuǎn jūn bù huì zé yǐ wèi wàn bāng guī wǎng zhī xīn gù suī wài pò yú dí bīng shì bù jù lí yú jìn diān shěng xíng báo liǎn fǔ shì yǔ xīn yī háo bù rǎo jùn yì xíng zài qī yǐ. shū chéng jǐn lǐ dào shǐ xiāng wàng ér dí bīng wèi qǐn xuǎn jiāng liàn shī zhāo xī cóng shì ér zì lì bù dǎi zhì wén zhǎng zhù zhī móu yì zhě qǐng shì dōng nán xiǎn yuǎn zhī dì yǐ bǎo zhèn gōng zhèn níng bù miǎn yú dí bù rěn xiān shì gǒu shēng qì wǒ xī běi zhī rén ér jù yuǎn bié yě. gù chū liǎng dào zhī shī wài wèi bì yuán ér sì qiǎn shǐ mìng zhī chén qí bǎo chì zǐ yǐ dài dí xīn zhī yì lǜ zé gòng tú shū guǎn kāng jū rì kě jì yǐ. rén lì suī dān tiān mìng nán chén dà míng dōng píng xiāng jì xiàn shī shǐ guān lì mín.
诏曰:朕以单微之质遭世大变赖臣庶共戴获承祖宗之馀德念必宅中经远均布惠泽以慰万邦归往之心故虽外迫於敌兵誓不遽离於近甸省刑薄敛抚事与心一毫不扰郡邑行再期矣。输诚尽礼道使相望而敌兵未寝选将练师朝夕从事而自力不逮至闻长驻之谋议者请适东南险远之地以保朕躬朕甯不免於敌不忍先事苟生弃我西北之人而遽远别也。故出两道之师外为蔽援而嗣遣使命之臣祈保赤子以待敌心之易虑则共图书馆康居日可计矣。人力虽殚天命难谌大名东平相继陷失始官吏民。
shù jué jiāng zì biàn zhèn qiān yán bù xiān qí tiān rén zhī wǒ xiāng yě. dǎi qīng qí qián xíng bù rì jù zhì zhèn yǔ jìn chén shǐ tǐng shēn dōng xíng yóu jiāng zhè wèi zàn bì zhī jì fán shèng yú fú yù. ruò tǎng zàng zhī jī yī qiè qì juān èr sān dà chén zhì bù néng bǎo qí jiā shì niàn suī diān pèi dào dì ér bù fù yú zhōng yuán xī běi zhī rén zhèn xīn yóu, shù jī yān yǔ qí móu jǐ wàng mín wèi jí huàn ér qù zé bù dé yǐ ér hòu dòng bù yóu yù hū! dàn wén guān lì jūn mín suī yǒu zì biàn zhī zhào duō bù jí bì shēng jì dàng rán, huò bù dé qí jiā shǔ jù lái tòng qiè zhèn xīn kuì fù hé jí zì xī dì wáng tuō xiàng wǎng men huáng jù zhī shí ér lì guó yú diān wēi zhī hòu shī shì yú lǚ cuò zhī rǔ ér kān nán yú bì shèng zhī gōng xī shàng yǒu zhī fū liáng nóng bù wéi shuǐ hàn chuò qí gēng zhì shì bù wéi pín qióng dài qí dào zhèn néng láo xíng kè sì zhì sǐ bù biàn tú bǎo shēng mín ér bù néng shǐ wú mín zhī jí ān néng cè shēn xiū xíng yǐ yǐ shú mín tú gé tiān xīn ér bù néng bǎo tiān xīn zhī xiāng xiàng lài qīng shì dài fū jì ěr wàn fāng yǒu zhòng lù lì yī xīn shì fú yú dì, shù jī chéng jī xián bǎo kāng yì zhèn chéng qiē zhì yí chá zhèn xīn.
庶绝江自便朕迁延不先俟天人之我相也。逮轻骑潜行不日遽至朕与近臣始挺身东行由江浙为暂避之计凡乘舆服御。若帑藏之积一切弃捐二三大臣至不能保其家室念虽颠沛到地而不负於中原西北之人朕心犹,庶几焉与其谋己忘民未及患而去则不得已而後动不犹愈乎!但闻官吏军民虽有自便之诏多不及避生计荡然,或不得其家属俱来痛切朕心愧负何极自昔帝王脱向往们遑遽之时而立国於颠危之後失势於屡挫之辱而戡难於必胜之功昔尚有之夫良农不为水旱辍其耕志士不为贫穷怠其道朕能劳形克巳至死不变图保生民而不能使吾民之亟安能侧身修行以已赎民图格天心而不能保天心之相向赖卿士大夫暨尔万方有众戮力一心式孚於帝,庶几成绩咸保康乂朕诚切至宜察朕心。
zhī tài zhōu jūn zhōu shì céng bān pàn fù yú jīn rén.
知泰州军州事曾班叛附於金人。
jīn rén fàn wéi yáng fēn qiǎn bīng wǎng tài zhōu zhī tài zhōu céng bān jù guān lì jūn mín ér yì yuē: jīn yáng zhōu yǐ cán pò jīn rén yǐ bīng lín chéng xū yú dào yǐ. bān tiǎn wèi shǒu chén bù dàng qì chéng ér qù kuàng bān shì dài zhì liè zài jìn cóng yǔ shù guān bù tóng jīn yù yǔ hé chéng guān lì jūn mín gòng yǐ sǐ shǒu zhī rú hé jūn mín jiē tí kū yǐ gào yuē: yuàn dài zhì yǐ shēng líng wèi niàn qū jié tóu bài bǎo quán yī chéng shēng líng bān zhī rén xīn bù kě wéi suì yíng jīn rén tóu bài jīn rén zhī qiú zhǎng shān cǐ sān zì rù chéng yǔ bān yán huì. yòu shù rì liǎn lüè jīn yín yī yè chéng wài zòng huǒ guāng zhào chéng zhōng shǎo qǐng dà yǔ miè huǒ jīn rén wèi tài zhōu bù kě xíng shā lù é ér tuì qù.
金人犯维扬分遣兵往泰州知泰州曾班聚官吏军民而议曰:今扬州已残破金人以兵临城须臾到矣。班忝为守臣不当弃城而去况班是待制列在禁从与庶官不同今欲与阖城官吏军民共以死守之如何军民皆啼哭以告曰:愿待制以生灵为念屈节投拜保全一城生灵班知人心不可违遂迎金人投拜金人之酋长(删此三字)入城与班筵会。又数日敛掠金银一夜城外纵火光照城中少顷大雨灭火金人谓泰州不可行杀戮俄而退去。
gé jìn wèi jīn rén suǒ shā.
葛进为金人所杀。
gé jìn wéi qīng zhōu bù xià ān fǔ shǐ liú hóng dào zhāo lái zhōu zhāng chéng bǐ lǜ zhòng jiù yuán jìn wén chéng zhì suì tuì qù hóng dào qiǎn cuī bāng bì zhuī zhī bāng bì wèi jìn suǒ bài ér guī jìn hòu yǔ jīn rén zhàn wèi jīn rén suǒ shā zhòng jiē sàn qù.
葛进围青州不下安抚使刘洪道招莱州张成俾率众救援进闻成至遂退去洪道遣崔邦弼追之邦弼为进所败而归进後与金人战为金人所杀众皆散去。
jīn rén fàn gǎi zuò zhì cāng zhōu zhī jūn zhōu shì liú xī qì chéng zǒu.
金人犯(改作至)沧州知军州事刘锡弃城走。
liú xī zì yǔ guī tài zhōu rén zhī cāng zhōu wén jīn rén zhì jí qì chéng zǒu zhōng tú yù gé jìn zì qīng zhōu tuì bīng nǎi zhī qīng zhōu shàng wèi guó jiā shǒu yě. qū qīng zhōu tún yú má ài tái liú hóng dào qiǎn rén yāo rù chéng xī bù cóng yuē: qīng zhōu rén lǚ bèi jīng rǎo rén xīn huáng huáng bù yù rù chéng yě. hóng dào yì má jiā tái jiàn xī yǐ jiǔ ròu kào qí zhòng xù huà liáng jiǔ jìng bù rù chéng qīng zhōu rén gāo qí yì xī nǎi qū xíng zài shàng yǒu mǎ jūn shù bǎi rén suí háng.
刘锡字禹珪泰州人知沧州闻金人至即弃城走中途遇葛进自青州退兵乃知青州尚为国家守也。趋青州屯於麻爱台刘洪道遣人邀入城锡不从曰:青州人屡被惊扰人心遑遑不欲入城也。洪道诣麻家台见锡以酒肉犒其众叙话良久竟不入城青州人高其义锡乃趋行在尚有马军数百人随行。
jiǔ rì wù wǔ tōng pàn cāng zhōu jūn zhōu shì kǒng dé jī pàn fù yú jīn rén.
九日戊午通判沧州军州事孔德基叛附於金人。
shí yī rì gēng shēn chē jià xìng xiù zhōu qiǎn cóng yì láng gé mén zhī hòu mǒu bǐng yì láng gé mén zhī hóu liú shēn shǐ yú jīn guó jūn qián jiù xiào yún: sòng shǐ běn jì yǐ zhōng xùn láng liú jùn mín wèi.
十一日庚申车驾幸秀州遣从义郎閤门祗候某秉义郎閤门祗侯刘伸使於金国军前(旧校云:宋史本纪以忠训郎刘俊民为。
gé mén qí hóu jī shū shǐ jīn jūn.
閤门祇侯赍书使金军)。
shàng zài xiù zhōu zhī jīn rén zài wéi yáng yóu wèi tuì bīng yě. zhào mù guān bīng shǐ yú jīn guó jūn qián yǒu guān rén xiān zhuǎn qī guān jūn rén zhuǎn qī zī, yú shì chéng xìn láng mǒu jìn wǔ xiào wèi liú shēn fāng zì huái nán sàn shī jiā shǔ zhèng wú liáo lài nǎi yìng mù ér xíng gè xiān zhuǎn qī guān chú gé mén zhī hòu shì shí shàng yǐ chéng zhōu zhào èr rén jiù yù zhōu cì duì shòu yǐ guó shū shàng yuē: ruò jīn rén kěn huí jūn liǎo shì ér guī dāng bù cì zhuó yòng qīng èr rén suì yǔ yìng mù jūn bīng wǔ rén xié xíng.
上在秀州知金人在维扬犹未退兵也。召募官兵使於金国军前有官人先转七官军人转七资,於是承信郎某进武校尉刘伸方自淮南散失家属正无聊赖乃应募而行各先转七官除閤门祗候是时上已乘舟召二人就御舟赐对授以国书上曰:若金人肯回军了事而归当不次擢用卿二人遂与应募军兵五人偕行。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn yī bǎi èr shí yī jiào kān jì.
※卷一百二十一校勘记。
zhì zhēng yuè shí sān rì yè yīng zuò sān nián zhēng yuè sān rì yè sān shí yú qí zhà zuò hàn zhuāng zhà yī zuò wěi hàn yī zuò fān zǎo jià zhōu hé àn yī zuò zǎo jià yù zhōu shè hé yǐ jí shí niǎo shǒu qì tuō yǐ zì huǒ fā fán sān sì chù tuō chù zì lǐ dài zhì chù dùn tóng shí yù hài tuō tóng zì duō zhì qì qí jiā shǔ tuō duō zì
至正月十三日夜(应作三年正月三日夜)三十馀骑诈作汉装(诈一作伪汉一作番)早驾舟河岸(一作早驾御舟涉河)已即时袅首讫(脱已字)火发凡三四处(脱处字)李待制处遯同时遇害(脱同字)多至弃其家属(脱多字)
wú rén zhǔ zhī yīng zuò wú gǎn zǔ zhī duō bù jí jiàn xiāng wèi kū qì wù zuò duō bù jí xiāng jiàn wéi kū qì mìng xī běi rén cóng biàn guī xiāng mìng wù zuò shì jì tiē biàn jì fù jiē zhī xià jì zì yǎn ér lì bù dǎi zhì wù zuò zì lì bù dǎi zì wén cháng qū zhī móu zì wù zuò zhì shǐ mìng guān lì mín shù tuō mìng zì ér kān nán yú yī shèng zhī gōng zhě shàng duō yǒu zhī zhě wù zuò xī yī wù zuò bì tuō duō zì.
无人主之(应作无敢阻之)多不及见相为哭泣(误作多不及相见惟哭泣)命西北人从便归乡(命误作市)既帖遍既复揭之(下既字衍)而力不逮志(误作自力不逮)自闻长驱之谋(自误作至)始命官吏民庶(脱命字)而戡难於一胜之功者尚多有之(者误作昔一误作必脱多字)。