yán xìng xià zhì liù shí.
炎兴下帙六十。
qǐ shào xīng sì nián qī yuè, jǐn qí yuè.
起绍兴四年七月,尽其月。
chén qiè jiàn ěr zhě huàn sì zhè quán tài shèng qí fēi suǒ wèi chéng běn zhèng mò míng lǐ ān fèn yú fū běn jì bù chéng mò jiāng. ruò zhī hé lǐ jì bù míng fēn jiāng. ruò zhī hé zé qīn shàng líng xià zhī niè jiàn méng ér bù kě zhì yě. rán shàng zhī shè shì zhí yě. tóng wèi shì zāi! bì xià bì zhī zhī yǐ. yòu ān yǒu wěi zhī yǐ shì rèn zhī yǐ quán zūn zhī yǐ shī fū zhī zhòng hū! zì zhōu ér xià zhì yú qín hàn suí táng shǒu chéng zhī jūn xǐ biàn nìng qīn jìn xí ér zhí zhèng yǐ wéi jūn cè zhī rén bù gǎn xiāng zhì shòu shòu zhī jì fǔ fú tīng mìng ér yǐ zhì yú hóu shé zhī mìng tái shěng zhī rèn yī guān qí shǒu, yú shì hū! sòng yǒu yī lì qí yǒu yì yá qín yǒu zhào gāo hàn yǒu zhāng xùn suì zhì yú qiè rǎng wēi bǐng qīng fù shén qì fū cháo yǒu yī chén shàng zhì yú rú shì kuàng shī bǎo fù zhě yíng yú dào lù hū! zhuān wèi duó quán chóu kè miǎn zāi! xī hàn wén dì yǐ láng guān shàng yīng liè sù ér bù kěn qīng shòu kuàng sān gōng zhī guì zhòng zāi! ér yòu wěi rèn huá zhòng míng dòng sì fāng yíng gòu sī dì qiáng duó mín chǎn míng yuán jiǎ shě xióng guān jīng huá mài guān yù jué huò lù gōng xíng rén bù gǎn yán dào lù yǐ mù gài yǐ wèi gāo ér bù kě yì shì dà ér bù kě zhì yě. zài hàn táng zhī shì gǔ gěng zhī shì jiāo zhāng shàng shū lì zhēng yú cháo zhōng sǐ bù gù shàng bù néng duó qí quán ér jǔ qí shì kuàng mò mò ér bù gǎn yán zhě hū! chuán yuē: fù bù yǔ jiāo qī ér jiāo zì zhì jiāo bù yǔ zuì qī ér zuì zì zhì zuì bù yǔ sǐ qī ér sǐ zì zhì zhě yán ài rén fú zhè ér bù dé qí zhì yě. fū wù jìn tài shèng rì yíng zé zè yuè mǎn zé kuī lǐ zhī bì rán yě. bì xià jì ài zhī chǒng zhī xū shǐ yǒu kè zhōng zhī měi wú yǒu diān fù zhī huàn kě yě. huò guò fèn yú liàng shǎo yǒu zuì xìn bì xià yī rì xǐng wù yǒu chuò guā qiè chē zhī nù yú shí suī huǐ hé jí. yòu ān néng bǎo qí fù guì zāi! qián rì bǎo xīn zhī bài nǎi qí yàn yě. chén zhī cǐ yán suī shén kuáng wàng kǒng yì kě yǐ wéi shū shēn zhī jiè chén yú yǐ wéi rù shì zhī yuán tài zhuó zhě gài yuán huàn sì zhī quán tài shèng hé zé rù qí mén zhě bì zhòu shēng cháo liè mí yǒu zī xiàn xiān lián guǎ chǐ zhēng qū jìng jìn xún cháng xiǎo rén ē yú yī fù yǐ zhì míng jié zhī shì gāo fēi yuǎn yǐn chǐ jū qí liè wèi zhuó rú ní zhě yǒu zhī rú cǐ zé shì jìn zhī yuán wú shí ér kě qīng yě. bù jí zhī wù tài fán zhě yì yuán huàn sì zhī quán tài shèng hé zé lǐng zhí zhī guān tuō qīn jìn yǐ wéi wēi quán jiǎ chū rù yǐ wéi huò fú tú zhī què huò zhī wù suì rù qiān wàn shū bù zhī sì fāng fǔ kù rì yǐ dān jié zhǐ yù qiú mèi shèng yì qīng yáo shàng xīn jīn nián yǐ hé dì kě xiū míng nián yǐ. ruò yuàn kě qì xīng gōng dǒng yì yǐ chūn jì qiū fá mù kōng shān yùn tǔ sāi lù nóng mín shī yè céng bù jiā xù hào guó dù cái mò shén yú cǐ rú cǐ zé shàn yíng zhī jú wú shí kě yǐ yě. guān rén yǐ jué ér yǒu sī bù gǎn tóu hào qí xián fǒu xíng rén yǐ zuì yān suǒ shǔ bù gǎn jiū qí shì fēi shàng wǔ shèng cōng ér duō méng shè dài xià chù quán guì ér huò bù xuán zhǒng shǐ tiān xià zhī rén wéi zhī huàn sì zhī quán zhòng ér bù zhī tiān zǐ zhī dào zūn bàng qí mén qiáng ér huò qí yǐn yòng zhě nán. ruò dēng yíng jí qí qǔ shèng zhǐ huò nèi jiàng yì rú fǎn táng shǐ tiān xià zhī rén wéi zhī huàn sì zhī mén gāo ér bù zhī jiǔ zhòng zhī jìn yán mì wù wèi shàng yǒu míng shèng zhī jūn xià yǒu xián néng zhī chén jīn rì zhū gōng jiē zhōng yì zhī shì bì wú yì rì zhī huàn yù wèi wàn shì zhī jì zhě ān kě bù sī lǜ ér yù fáng zhī gǔ rén yǐ wèi lǚ shuāng jiān bīng zhì. yòu yuē: wú shǐ zī màn màn nán yuán yě. qí zhǐ wēi zāi! qí lǜ shēn zāi! chén fù yǐ lǐ táng zhī shì yán zhī qí niè qǐ yú shén lóng qí xìn chéng yú tiān bǎo zhì yú sù dài zhī hòu dà quán yī qù bù kě shōu fù yú cǐ zhī shí kě bù tòng zāi! chén. yòu wén chǐ xīn yù méng zé jì zhèng rén chǐ xīn yǐ fú zé è zhí jiàn zì gǔ dì wáng yǒu cǐ zhě bù wú hòu shí zhī huǐ shū bù zhī jìn jūn zǐ zhě suī yán zhèng kě wèi rán qí zhì zé cháng yǐ tiān xià wèi yǐ yōu jìn xiǎo rén zhě suī ruǎn měi kě ài rán qí yì zé yù yǐ tiān xià wèi yǐ fèng cháng yǐ tiān xià wèi yǐ yōu zhě zé yǐ qín jiǎn wèi xiān yù yǐ tiān xià wèi yǐ fèng zhě zé yǐ jiāo shē wèi shàng yǐ qín jiǎn wèi xiān zhě yì yǐ ān qí ān bì jiǔ yǐ jiāo shē wèi shàng zhě yì yǐ bài qí bài bì sù chén fú wén tóu lùn xiàn shū zhě bì yú ruì sī diàn kàn xiáng rán hòu gǎn jìn shāo yǒu chù jì huì dèng qǐn ér bù shàng. yòu bù zhī yào bù kǔ bù zú yǐ zhì bìng yán bù qiè bù zú yǐ zhèng fēi xià qíng yōng è ér bù tōng fēi píng zhì zhī shì suǒ yí yǒu yě. lù yǎng zhī chén wèi zuì ér bù gǎn yán sì fāng zhī shì yù yán ér bù néng dá shì zhōng wú kě yán zhī shí yě. gèng xiāng méng bì yì fēi píng zhì zhī shì suǒ yí yǒu yě. nǎng zhě cháng wén cài tiáo huò jiàn fù zhī zuì chén jū cǎo lái zhī xià bù zhī suǒ yán zhě hé shì chén wéi wén gǔ rén yǒu yán yuē: fù yǒu zhēng zi zé shēn bù xiàn yú bú yì. yòu yuē: shì fù xiào gù zhōng kě yí yú jūn guān cài tiáo guǒ néng yǐ guó jiā zhī shì yán zhī yú fù gòng yú jiā zé wèi xiào zǐ bù kě wèi nì fù yú guó zé wèi zhōng chén bù kě wèi bàng jūn kě wèi yī jǔ ér liǎng de zhī yǐ. cài jīng zhī yǒu shì zi yě. bì xià dāng qìng dà chén zhī yǒu zi cì shǒu zhào póu měi jiǎng qí hòu jìn kě yě. bù yīng yán cì biǎn zé yǐ jǔ zhōng xiào xī táng wèi zhēng zhī sūn mó lèi yán cháo tíng zhī dé shī shǐ chén yǐ wéi yǒu zǔ fēng suì yǒu shì yǐ shì zhī zhī měi dí rén jié zhī sūn lián fēng hái zhào shū wén zōng hǎo miàn yù zhī yuē: hòu huò yǒu shì bù kě wù yǐ huán zhào wèi dàn yě.. yòu dí liáng gōng zhī hòu dāng sì jiā shēng bù kě bù shèn zī jiē měi dà chén zhī yǒu jì yě. zhāng shuō nǎi táng zhī xián zǎi xiàng yě. jí qí zi jì zhé yǐ zhōu bài fáng guǎn suì yǒu miè zú zhī tàn xún biàn jiàn cì yú shǐ chén yuán xūn zhī hòu kè yǒu qí zi zhě jǐ hé rén zāi! chén cháng tàn fāng jīn wú zhōng yì zhī shì jiàn yǒu cǐ děng shì jí jìng kǒu ér fēi xiào yān bì xià. yòu cóng ér qiǎn zé zhī shǐ yù yán zhī chén xiāng yǔ yǔ yuē: cài jīng zhī zǐ shàng bèi báo zé wǒ děng gū hán shǎo wǔ shèng cí bì méng zhòng lù zé jìng tuì suō ér bù gǎn qián yǐ. rú cǐ zé shì qián tiān xià zhī kǒu yě. chén kǒng guó jiā zhī lì bìng wú zì ér biàn zhī shèng rén zhī cōng míng wú zì ér zhāo chè yǐ. bì xià cōng míng rén shèng chāo yuè qiào shùn zhì shì zhì fǎ yù gé qiān zǎi zhī bì dāng yǐ gǔ wèi jīn jiān yān yú shùn suǒ yǐ míng sì mù dá sì.
臣窃见迩者宦寺这权太盛其非所谓澄本正末明理安分欤夫本既不澄末将。若之何理既不明分将。若之何则侵上陵下之蘖渐萌而不可制也。然上之设是职也。同谓是哉!陛下必知之矣。又安有委之以事任之以权尊之以师傅之重乎!自周而下至於秦汉隋唐守成之君喜便佞亲近习而执政以为君侧之人不敢相制授受之际俯伏听命而已至於喉舌之命台省之任一关其手,於是乎!宋有伊戾齐有易牙秦有赵高汉有张逊遂至於窃攘威柄倾覆神器夫朝有一臣尚至於如是况师保傅者盈於道路乎!专位夺权畴克免哉!昔汉文帝以郎官上应列宿而不肯轻授况三公之贵重哉!而又委任华重名动四方营搆私第强夺民产名园甲舍雄冠京华卖官鬻爵货赂公行人不敢言道路以目盖以位高而不可抑势大而不可制也。在汉唐之世骨鲠之士交章上疏力争於朝中死不顾尚不能夺其权而沮其势况默默而不敢言者乎!《传》曰:富不与骄期而骄自至骄不与罪期而罪自至罪不与死期而死自至者言爱人福这而不得其制也。夫物禁太盛日盈则昃月满则亏理之必然也。陛下既爱之宠之须使有克终之美无有颠覆之患可也。或过分踰量少有罪衅陛下一日省悟有辍瓜窃车之怒於时虽悔何及。又安能保其富贵哉!前日保忻之败乃其验也。臣之此言虽甚狂妄恐亦可以为书绅之戒臣愚以为入仕之源太浊者盖缘宦寺之权太盛何则入其门者必骤升朝列靡有资限鲜廉寡耻争趋竞进寻常小人阿谀依附以致名节之士高飞远引耻居其列(畏浊)如泥者有之如此则仕进之源无时而可清也。不急之务太繁者亦缘宦寺之权太盛何则领职之官托亲近以为威权假出入以为祸福徒知榷货之务岁入千万殊不知四方府库日以殚竭止欲求媚圣意轻摇上心今年以何第可修明年以。若苑可葺兴工董役以春继秋伐木空山运土塞路农民失业曾不加恤耗国蠹财莫甚於此如此则缮营之局无时可已也。官人以爵而有司不敢头号其贤否刑人以罪崦所属不敢究其是非上忤圣聪而多蒙赦贷下触权贵而祸不旋踵使天下之人惟知宦寺之权重而不知天子之道尊傍其门墙而获其引用者难。若登瀛及其取圣旨获内降易如反堂使天下之人惟知宦寺之门高而不知九重之禁严密勿谓上有明圣之君下有贤能之臣今日诸公皆忠义之士必无异日之患欲为万世之计者安可不思虑而预防之古人以谓履霜坚冰至。又曰:无使滋蔓蔓难圆也。其旨微哉!其虑深哉!臣复以李唐之事言之其孽起於神龙其衅成於天宝至於肃代之後大权一去不可收复於此之时可不痛哉!臣。又闻侈心欲萌则忌正人侈心已伏则恶直谏自古帝王有此者不无後时之悔殊不知近君子者虽严正可畏然其志则常以天下为已忧近小人者虽輭美可爱然其意则欲以天下为已奉常以天下为已忧者则以勤俭为先欲以天下为已奉者则以骄奢为尚以勤俭为先者易以安其安必久以骄奢为尚者易以败其败必速臣伏闻投论献书者必於睿思殿看详然後敢进稍有触忌讳邓寝而不上。又不知药不苦不足以治病言不切不足以正非下情壅遏而不通非平治之世所宜有也。禄养之臣畏罪而不敢言四方之士欲言而不能达是终无可言之时也。更相蒙蔽亦非平治之世所宜有也。曩者常闻蔡条获谏父之罪臣居草莱之下不知所言者何事臣惟闻古人有言曰:父有争子则身不陷於不义。又曰:事父孝故忠可移於君观蔡条果能以国家之事言之於父共於家则为孝子不可为逆父於国则为忠臣不可为谤君可谓一举而两得之矣。蔡京之有是子也。陛下当庆大臣之有子赐手诏裒美奖其後进可也。不应严赐贬责以沮忠孝昔唐魏徵之孙谟累言朝廷之得失史臣以为有祖风遂有是以似之之美狄仁杰之孙廉封还诏书文宗好面谕之曰:後或有事不可勿以还诏为惮也。。又狄梁公之後当嗣家声不可不慎兹皆美大臣之有继也。张说乃唐之贤宰相也。及其子垍辄以诌败房琯遂有灭族之叹寻变见刺於史臣元勋之後克有其子者几何人哉!臣常叹方今无忠义之士见有此等事即竞口而非笑焉陛下。又从而谴责之使欲言之臣相与语曰:蔡京之子尚被薄责我等孤寒少忤圣慈必蒙重戮则竞退缩而不敢前矣。如此则是钳天下之口也。臣恐国家之利病无自而遍知圣人之聪明无自而昭澈矣。陛下聪明仁圣超越翘舜制事致法欲革千载之弊当以古为钅监焉虞舜所以明四目达四。
cōng zhě yì fáng yōng è zhī bì yě. qǐ jiǎn huì chén zhèng hé wǔ nián zhēng yuè chū liù rì jí liù nián jiǔ yuè chū qī rì suǒ jìn zhī shū cān cì xiáng zhuó jǐn shāo kě cǎi yuǎn fāng zhī xiàn yī qiè bà jué tǔ mù zhī yì wú shǐ fù xīng shì jìn zhī yuán yán cì jīng xuǎn huàn sì zhī zhí lì yǐ zī xiàn kuàng qiān zǎi zhī diǎn lù xià yī dàn jiē xīng fù yǐ. qí yú zhì zuò qǐ quán cì shěng bà hòu nián suì fēng dēng cāng lǐn chōng jī rán hòu fù yì shí yì zhào zhī xìng yě. tǎng yǐ kuáng wàng hán shēng zhé gǎn yǐ luàn shì zhī shì fāng zhī shèng míng zhī cháo zé chén zhī zuì wàn sǐ yǐ. yì qǐ zhǎn chén tóu yǐ lìng yú shì shǐ shàn quán zhī rén xiāng yǔ yǔ yuē: wǒ děng qiè nòng wēi quán guǒ lái tiān xià zhī yán ér jīn ér hòu yì yí shǎo jí suī bù néng zhòu duó qí quán biàn zú yǐ shǎo jǔ qí shì zī yì zhù bì xià chí gāng zhèn jì zhī wàn yī yě. wū hū hàn qiào qiào zhī mù zhě bù liàng lì pū yán yán zhī huǒ zhě bì zì fén chén fēi bù zhī jīn zhī wàn sǐ bù kě táo chén qiè yǐ wèi guó yǒu zhí chén tiān xià wú lǜ kuáng fū zhī yán shèng rén cǎi yān bì xià jīn rì zhī shī tái jiàn zhī chén zhī ér bù yán jí wéi wǎng shàng bù zhī ér bù yán jí wéi kuàng zhí bǐ nǎi zì chí lù yǎng yǐ zhuān shì shěn mò ér bù gǎn yán qǐ bì xià wù zì shèng ér è wén guò zāi! yá qiè kǒng wàn shì zhī xià nǐ yì wèi jīn néng hù shī dù jué yán lù zhī zhǔ bù dé yǔ yáo shùn qí qū bìng jià chén suǒ yǐ shě yī jiè cǎo máo zhī jiàn mìng dāng dǐng huò bì sǐ zhī yán zhū yuàn bì xià niàn chén juàn juàn zhī yì shǎo jiā tīng cǎi zé tiān xià xìng shèn chén wú rèn mào sǐ jǐn yán.
聪者亦防壅遏之弊也。乞检会臣政和五年正月初六日及六年九月初七日所进之书参赐详酌谨稍可采远方之献一切罢绝土木之役无使复兴仕进之源严赐精选宦寺之职立以资限况千载之典陆下一旦皆兴复矣。其馀制作乞权赐省罢候年岁丰登仓廪充积然後复议实亿兆之幸也。傥以狂妄寒生辄敢以乱世之事方之盛明之朝则臣之罪万死矣。亦乞斩臣头以令於市使擅权之人相与语曰:我等窃弄威权果来天下之言而今而後亦宜少戢虽不能骤夺其权变足以少沮其势兹亦助陛下持纲振纪之万一也。呜呼撼翘翘之木者不量力扑炎炎之火者必自焚臣非不知今之万死不可逃臣窃以谓国有直臣天下无虑狂夫之言圣人采焉陛下今日之失台谏之臣知而不言即为罔上不知而不言即为旷职彼乃自持禄养以专事沈默而不敢言岂陛下务自胜而恶闻过哉!牙窃恐万世之下拟议为矜能护失杜绝言路之主不得与尧舜齐驱并驾臣所以舍一介草茅之贱命当鼎镬必死之严诛愿陛下念臣眷眷之意少加听采则天下幸甚臣无任冒死谨言。
shàng zǎi xiàng shū mǒu wén rén zhī yǒu bìng yǐ yào wèi yī guó zhī yǒu bìng yǐ yán wèi yī yào dāng yī yú wèi bìng zhī qián. ruò yán bù kě fā yú yǐ wēi zhī hòu mǒu guān jīn rì zhī bìng suī shì zhì yú gāo máng yì bù zhǐ yú fū còu yǐ. gé xià guó zhī liáng yī yě. mǒu yuàn chí biān shí wèi zuǒ yòu zhī zhù yān gé xià néng róng ér nà zhī hū! rán mǒu yì cháng bù bì zhū lù shàng wèi tiān zǐ yán yǐ. huò zhě wèi pǐ fū zhī jiàn yù gān rén zhǔ zhī zhī zhě dāng yǐ yú yán ruǎn yǔ yú yáng shèng dé gē yǒng shí zhèng jiǎ zuǒ yòu zhī rén wéi zhī xiān róng rán hòu kě yǐ zhì shēn yú qīng yún: zhī shàng jīn mǒu wú míng zhī jiàn shì bù néng fù quán guì gǎn yǐ nì ěr zhī yán shàng dú shèng cōng xián jūn chén zhī tóng shì yóu yī lǚ zhī sī yǐn qiān jūn zhī zhòng kě wèi tài bù zhī liàng yě. zòng lèi yán qiān wàn. yòu ān néng dá jiǔ zhòng zhī zòu ér mù zhào zhě zòng yǒu chù fàn jì huì bù méng shè dài zuì yì xuán zhì ān yǒu qǐn ér bù bào mǒu guān jīn kuáng juàn zhī rén yù shēng fèn mèn ér bù néng zì jǐ yě. rán qū qū zhī yì yǐ fāng jīn zhī bì yǒu sān rù shì zhī yuán tài zhuó bù jí zhī wù tài fán huàn sì zhī quán tài shèng fū rù shì zhī yuán tài zhuó jiē yuán huàn sì zhī quán tài shèng ér zhì rán gù dāng yǐ lì zī xiàn ér chéng qí bì yān jīn yě. jì bù néng dá jiǔ zhòng zhī shēn dāng yú zǎi xiàng zhī xián fù tiān xià zhī wàng zhě jìn qí shuō yù wèi wàn shì jiàn zhì ān zhī cè fēi wéi yī shēn ér qiú jìn yě..
上宰相书某闻人之有病以药为医国之有病以言为医药当医於未病之前。若言不可发於已危之後某观今日之病虽示至於膏盲亦不止於肤腠矣。閤下国之良医也。某愿持砭石为左右之助焉閤下能容而纳之乎!然某亦尝不避诛戮上为天子言矣。或者谓匹夫之贱欲干人主之知者当以谀言輭语揄扬圣德歌咏时政假左右之人为之先容然後可以致身於青云:之上今某无名之贱士不能附权贵敢以逆耳之言上渎圣聪闲君臣之同是犹一缕之丝引千钧之重可谓太不知量也。纵累言千万。又安能达九重之奏而暮召者纵有触犯忌讳不蒙赦贷罪亦旋至安有寝而不报某观今狂狷之人愈生愤懑而不能自己也。然区区之意以方今之弊有三入仕之源太浊不急之务太繁宦寺之权太盛夫入仕之源太浊皆缘宦寺之权太盛而致然固当以立资限而澄其弊焉今也。既不能达九重之深当於宰相之贤副天下之望者进其说欲为万世建治安之策非为一身而求进也。。
jiāng yù tú tiān xià shè jì zhī lì yě. mǒu qiè yǐ wèi zì gǔ dì wáng duō shì yī yǐ zhè cōng míng bù wéi hòu shì zǐ sūn zhī jì qǐ jū zào xià yán bù jiā xù jí qí xìn chéng niè dà fāng yǒu hòu shì zhī huǐ mǒu suī jiā pín jí yú qīn yǎng bù néng piān lǎn qún jīng rán chū cháng chí chěng hū! gǔ jīn shàng xià cū lì gǔ rén zhī shì yú qǐng shì yán zhī zì dà yī dài ér xià mò shèng yú hàn táng gōng dé zhī lóng zhě mò xiān hū! wǔ dì guāng wǔ míng huáng hòu shì zhī yán rén jūn zhī shèng zhě yì bì yǐ shì sān jūn wèi yán yě. mǒu yǐ wéi bài hàn táng zhě yì shì sān jūn yě. tú yǐ wǒ zhī cōng míng rén mò yǐ.. ruò qí jià yù yān huàn. ruò shēn zhī yùn bì wú shì ér bù suí jiǎ yǐ jī mì jiàn kuì chéng fēng zhì zǐ sūn yǒu bù kě zhì zhī shì shū bù zhī xìn qǐ yú dāng shí yě. wǔ dì shù yàn hòu tíng qián lí gōng guǎn suǒ lùn zòu jī shì zhě duō yǐ huàn guān zhǔ zhī zhì yuán dì zhī shì suì yǒu xiǎn gōng zhī tú xiāo zhōu zhī huò guāng wǔ qǐ zhōng xīng zhī gōng yào guān xī yòng yān rén bù fù zá diào tā shì yán píng zhī hòu wěi yòng jiàn dà zhèng zhòng zhī tú xiāo zhōu zhī huò guāng wǔ qǐ zhōng xīng zhī gōng yào guān xī yòng yān rén bù fù zá diào tā shì yán píng zhī hòu wěi yòng jiàn dà zhèng zhòng zhī tú cān móu jìn zhōng tóng è xiàng jì zhōng wài fú cóng xiāng luàn qū xià hàn yì xún miè táng míng huáng xiǎng shēng píng zhī rì jiǔ cái ráo zhì zú shǎng jiàn jué làn wěi yòng yān huàn. ruò fù zhī ài zǐ wú qǐng ér bù cóng wěi yǐ yào zhí fèn tí jìn bīng yán jí sù dài zhuān xià dà quán zhì bù kě fù shōu sān jūn chǎn hàn táng zhī huò zhāng zhāng kě jiàn yǐ. wǒ tiān zǐ cōng míng rén shèng dāng è luàn lüè yú jiāng rán dù jiān xié yú wèi shèng wū kě qǐ jū zào xià dǎo shì sān jūn zhī shī zāi! mǒu yǐ wéi rén cái hùn xiáo cái fù bù zú yuán huàn sì zhī quán tài shèng bù wéi cǐ yě.. yòu kǒng yǒu hòu shì nán zhì zhī shì yì yuán jīn rì ér qǐ yě. mǒu suǒ yǐ yán yóu qiè yān fū rì fèng jìn yán yǐ chéng xuān tài wèi wèi bù zú bì yǐ shī bǎo fù wèi kě xiū bì yǐ tuán liàn guān chá wèi zú yì chí jié fù mìng ēn gù zhǔ xīn shēn suō yǒu qīng zhòng jǔ dòng yáo shān yuè qí xián shèn zhě yǒu xié qì qiú zhī yě fū tán mìng shū zhī jiàn shì gòng huàn nàn líng lún ér jiàn shōu, huò yǐ biàn xié ér huò yòng, huò yǐ huā shí ér dé guān, huò yǐ jiān chá ér bèi mìng chū zé bēn chí yú mǎ zú zhī hòu chén rù zé fǔ shǒu yú zūn zǔ zhī qián liè xī jiē héng jīn yī zǐ zá chǔ cháo duān. yòu yǒu néng chéng yán shùn yì fèng yī shí zhī huān xiào zhě jì méng bù cì zhī shēng zhuó. yòu huò wú qióng zhī xī yǔ lùn qí cái néng zé wú yǒu yě.. yòu yǒu zān yīng zhī hòu yì guà jí zhī míng rú kāi kǒu tán xiān wáng zì yǐ shēn wéi kǒng mèng yǔ qí míng jié zé sào dì yǐ. xī mù shēn xūn shǒu yuàn chū qí liù dé yù yīn yà zhī gèng zhě zé jǔ zú xiāng qìng jù zhèn xióng fān qǐng wèi qí shǐ xuē bǎi xìng zhī gāo xuè gōng wú yàn zhī xū qiú bēn zǒu kuì xiàn dòng yǐ wàn jì suī shēn wéi jìn cóng zhī guì rén míng shí chū yú huàn sì zhī mén xià chū yōng zōu cóng zé yì qì yáng yáng rù tóng pū lì zé zhì qū wò chuò jìng wèi bǐ nìng pín dá zhī shì shū wú jiǎn jiǎn è è zhī jié rén wéi zhī xiū yǐ bù zhī chǐ rú cǐ zé shì yuán bù qīng gài kě jiàn yǐ. fū tiān xià zhī wù qǔ suǒ yǒu qióng nèi yuàn zhī yù zhuī hū bù yǐ ěr zhě wén tiān zǐ xù jīn zhī zhào sū háng zhī jú xī yǐ bà qù kě āi sī ài mín zhī shēn yǐ. xún shuāng wén qí jú fù xīng mǒu shēn.
将欲图天下社稷之利也。某窃以谓自古帝王多恃一已这聪明不为後世子孙之计起苴造罅言不加恤及其衅成孽大方有後世之悔某虽家贫急於亲养不能篇览群经然初尝驰骋乎!古今上下粗历古人之事愚请试言之自大一代而下莫盛於汉唐功德之隆者莫先乎!武帝光武明皇後世之言人君之圣者亦必以是三君为言也。某以为败汉唐者亦是三君也。徒以我之聪明人莫已。。若其驾驭阉宦。若身之运臂无适而不随假以机密渐溃成风致子孙有不可制之势殊不知衅起於当时也。武帝数燕後庭潜离宫馆所论奏机事者多以宦官主之至元帝之世遂有显恭之徒萧周之祸光武起中兴之功要官悉用阉人不复杂调他事延平之後委用渐大郑众之徒萧周之祸光武起中兴之功要官悉用阉人不复杂调他事延平之後委用渐大郑众之徒参谋禁中同恶相济中外服从相乱区夏汉亦寻灭唐明皇享升平之日久财饶志足赏僭爵滥委用阉宦。若父之爱子无请而不从委以要职分提禁兵延及肃代专罅大权至不可复收三君产汉唐之祸章章可见矣。我天子聪明仁圣当遏乱略於将然杜奸邪於未盛乌可起苴造罅蹈是三君之失哉!某以为人才混淆财赋不足缘宦寺之权太盛不惟此也。。又恐有後世难制之势亦缘今日而起也。某所以言尤切焉夫日奉禁延以承宣太尉为不足必以师保傅为可羞必以团练观察为足意持节傅命恩固主心伸缩有轻重举动摇山岳其闲甚者有挟气球之野夫谈命书之贱士共患难伶伦而见收,或以变谐而获用,或以花石而得官,或以煎茶而被命出则奔驰於马足之後尘入则俛首於尊俎之前列悉皆横金衣紫杂处朝端。又有能承颜顺意奉一时之欢笑者既蒙不次之升擢。又获无穷之锡予论其才能则无有也。。又有簪缨之後裔挂藉之名儒开口谈先王自以身为孔孟语其名节则埽地矣。悉沐身薰手愿出其六得预姻娅之更者则举族相庆巨镇雄藩请为其使削百姓之膏血供无厌之须求奔走馈献动以万计虽身为禁从之贵人名实出於宦寺之门下出拥驺从则意气洋洋入同仆隶则志趋龌龊竞为鄙佞贫沓之士殊无蹇蹇谔谔之节人为之羞已不知耻如此则仕源不清盖可见矣。夫天下之物取索有穷内苑之欲追呼不已迩者闻天子恤矜之诏苏杭之局悉已罢去可哀思爱民之深矣。寻双闻其局复兴某深。
zhī fēi tiān zǐ zhī běn huái bì qiān yú zuǒ yòu zhī kěn qǐng bài guó dù zhèng mò cǐ wéi shèn fū xiū gōng dé shì qín niǎo cǎi huā shí tú zhī jiǔ zhōu zhī zhēn zhí bì jí yú nèi tíng shū bù zhī sì fāng kù cáng rì jiàn dān jié nán jīn hé bǎo wéi guì dé ér hòu yǐ qǐ jiào shù zhī duō guǎ bīng rèn wù hú. yòu. qiě suǒ yǐ fēi shí qǐ niàn mín zhī diāo bì tǔ mù bèi dān wò gǒu mǎ bèi wén xiù jí qí mín zú liú wáng tián bù jiā xù yuè fèng jié ér bù zhī jūn chǔ zhī ér bù jì zé cái fù bù zú yì kě jiàn yǐ. fū cháo tíng suǒ yǐ wéi cháo tíng zhě gāng jì ér yǐ hé wèi jì gāng bù guò shèn yán fēn shǒu zhòng jìn tuì zhì huò shí shēn dào bù shì qū ěr cháo wú gāng zé yì yǐ wēi rén wú míng xī yǔ chū yú sī qí rú jì gāng hé yǐn yòng fēi qí rén qí rú míng jié hé. qiě rén suǒ wèi zhě zuì yǔ sǐ yě. rén suǒ yù zhě fù yǔ guì yě. mǒu guān jīn rì zhī shì zuì yǔ sǐ wèi yì dé fù yǔ guì wéi nán qiú hé zé huàn zhě yòng shì gè lì dǎng lèi wǔ qí yì zhě yán chū ér huò cóng chū qí mén zhě zhí qiān ér guān zhòu qí yì dé nán qiú zhī shì zhāo rán jiàn yǐ. zuì yǔ sǐ suī yì dé zài yú zhī suǒ bù wèi fù yǔ guì suī nán qiú zài yú zhī suǒ bù gǒu mǒu ān néng mò mò wú yán hū! gé xià tiān xià zhī wàng yě. rì yǔ tiān zǐ zuò ér lùn dào zhě yě. mín yǒu jí kǔ lài gōng jiù zhī gāng jì bù xiū wàng gōng zhèn zhī bǎi guān bù zhèng lài gōng dǒng zhī yǔ yáng yǎn qī wàng gōng diào zhī fū fù guó ān mín liàng cái rèn zhí zhě zǎi xiàng zhī shì yě. rù yǐ jiàn gòng jūn chū bù shǐ rén zhī zhě rén chén zhī jié yě. gǔ rén yǒu yán yuē: jūn zǐ jū qí wèi zé dāng sǐ qí guān wèi dé qí wèi zé dāng xiū qí cí yǐ míng dào wǒ jiāng yǐ míng dào yě. gé xià qí rú hé zāi! tǎng shàng yǐ shè jì wèi niàn xià yǐ bǎi xìng wèi yōu qǐng lì wèi tiān zǐ yán zhī dāng yǐ hàn táng wèi jīn jiān wú sì mù qián zhī yù jiē hòu lái zhī huò gù dāng dù yú wèi méng bù kě huǐ yú yǐ zhào huò kǒng jiǎo jūn zhī guò shāng yáo shùn dōu yú zhī hǎo bù yù miàn zhé tíng zhēng yì qǐ jiǎo kē zhī shū yǐ jìn zhī tiān zǐ shǐ yán zhū lù shēn suī sǐ ér míng bù miè. yòu wén lóng wēi chē qí sī chū hán yù yǐ wèi chí niǎn qí yú xī xiǎn zhī dì zhòu lóng qí yú dà hè zhī zhōng nèi rén yǔ liè gàn tōng qú dà jūn yǔ fán shù zhēng lù tiān xià qí wēi hū! suì wàng jìn cóng zhī guì jìn qiè zhí zhī jiàn zhe bù yī dài zuì yú dōng shàng gé mén ér zhōng bù jiā zuì jīn tiān zǐ cōng míng rén shèng xì wú hàn táng zhī guò gé xià zhī xián. yòu fēi hán yù zhī kě móu dé jūn zhī shēn ēn. yòu fēi hán yù zhī kě bǐ tǎng huò zhuān shì shěn mò ér bù yán. yòu bù néng jiǎo mǒu zhī shū yǐ jìn zhī yú tiān zǐ zé jiāng yān yòng bǐ xiāng yǐ. kě wèi shàng sāi ér xià lóng yǐ. qí rú tiān xià shè jì hé xià huì wén wèi yuán zhōng hū! yì táng zhī yī xián yě. wǎn jié shāo dàn quán xìng bù néng shǎng shàn fá è yuán chǔ kè yǐ bù yī zhī jiàn shí dāng shí zhī shī yǐ jī qí zhì yán zhōng bù tīng ér míng jié suí sàng zú wèi wàn shì zhī zuì rén liáng kě xī yě. yuàn gé xià wú jì yuán zhōng zhī shī bù yǐ pín jiàn ér qì qí yán bù wéi jīn rì zhī xìng yì shì zhī xìng yě..
知非天子之本怀必牵於左右之恳请败国蠹政莫此为甚夫修功德市禽鸟采花石徒知九州之珍殖毕集於内庭殊不知四方库藏日见殚竭南金和宝惟贵得而後已岂较数之多寡冰纫雾縠。又。且索以非时岂念民之雕敝土木被丹雘狗马被文绣及其民卒流亡恬不加卹月俸节而不支军储支而不继则财赋不足亦可见矣。夫朝廷所以为朝廷者纲纪而已曷为纪纲不过慎严分守重进退志获时伸道不势屈耳朝无纲则易以危人无名锡予出於私其如纪纲何引用非其人其如名节何。且人所畏者罪与死也。人所欲者富与贵也。某观今日之势罪与死为易得富与贵为难求何则宦者用事各立党类忤其意者言出而祸从出其门者职迁而官骤其易得难求之势昭然见矣。罪与死虽易得在愚之所不畏富与贵虽难求在愚之所不苟某安能默默无言乎!阁下天下之望也。日与天子坐而论道者也。民有疾苦赖公救之纲纪不修望公振之百官不正赖公董之雨旸衍期望公调之夫富国安民量才任职者宰相之事也。入以谏共君出不使人知者人臣之节也。古人有言曰:君子居其位则当死其官未得其位则当修其辞以明道我将以明道也。閤下其如何哉!傥上以社稷为念下以百姓为忧请力为天子言之当以汉唐为钅监无肆目前之欲阶後来之祸故当杜於未萌不可悔於已兆或恐矫君之过伤尧舜都俞之好不欲面折庭诤亦乞缴苛之书以进之天子使严诛戮身虽死而名不灭。又闻龙威车骑私出韩愈以谓驰(辇骑)於巇崄之地骤龙骐於大壑之中内人与猎干通衢大军与凡庶争路天下其危乎!遂忘禁从之贵进切直之谏著布衣待罪於东上閤门而终不加罪今天子聪明仁圣戏无汉唐之过閤下之贤。又非韩愈之可侔得君之深恩。又非韩愈之可比傥或专事沈默而不言。又不能缴某之书以进之於天子则将焉用彼相矣。可谓上塞而下聋矣。其如天下社稷何下会闻魏元忠乎!亦唐之一贤也。晚节稍惮权幸不能赏善(罚恶)袁楚客以布衣之贱拾当时之失以激其志言终不听而名节随丧卒为万世之罪人良可惜也。愿閤下无继元忠之失不以贫贱而弃其言不惟今日之幸亦世之幸也。。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn yī bǎi liù shí jiào kān jì.
※卷一百六十校勘记。
qí fēi suǒ wèi chéng běn zhèng mò qí fēi èr zì yīng zuò qǐ zhāng xùn yīng zuò zhāng ràng yán qiāng fú zhī yī zuò yán rén shòu fú zhī guò ān kě bù sī huàn ér yù fáng zhī huàn wù zuò lǜ bù kě wù yǐ huán zhào wèi dàn yě. wù zì yǎn wú zì ér lǎng chè yǐ. lǎng wù zuò zhāo qǐ bì xià hǎo zì shèng hǎo wù zuò wù fū xiū gōng guàn gōng guàn wù zuò gōng dé dé jūn zhī shēn ēn ēn zì yǎn.
其非所谓澄本正末(其非二字应作岂)张逊(应作张让)言腔福之(一作言人受福之过)安可不思患而预防之(患误作虑)不可勿以还诏为惮也。(勿字衍)无自而朗澈矣。(朗误作昭)岂陛下好自胜(好误作务)夫修宫观(宫观误作功德)得君之深恩(恩字衍)。