huáng quán zì gōng héng, bā xī làng zhōng rén yě. shǎo wèi jùn lì, zhōu mù liú zhāng zhào wèi zhǔ bù. shí bié jià zhāng sōng jiàn yì, yí yíng xiān zhǔ, shǐ fá zhāng lǔ. quán jiàn yuē: zuǒ jiāng jūn yǒu xiāo míng, jīn qǐng dào, yù yǐ bù qǔ yù zhī, zé bù mǎn qí xīn, yù yǐ bīn kè lǐ dài, zé yī guó bù róng èr jūn. ruò kè yǒu tài shān zhī ān, zé zhǔ yǒu lěi luǎn zhī wēi. kě dàn bì jìng, yǐ dài hé qīng. zhāng bù tīng, jìng qiǎn shǐ yíng xiān zhǔ, chū quán wèi guǎng hàn zhǎng. jí xiān zhǔ xí qǔ yì zhōu, jiāng shuài fēn xià jùn xiàn, jùn xiàn wàng fēng jǐng fù, quán bì chéng jiān shǒu, xū liú zhāng jī fú, nǎi yì jiàng xiān zhǔ. xiān zhǔ jiǎ quán piān jiāng jūn. jí cáo gōng pò zhāng lǔ, lǔ zǒu rù bā zhōng, quán jìn yuē: ruò shī hàn zhōng, zé sān bā bù zhèn, cǐ wèi gē shǔ zhī gǔ bì yě. yú shì xiān zhǔ yǐ quán wèi hù jūn, lǜ zhū jiāng yíng lǔ. lǔ yǐ hái nán zhèng, běi jiàng cáo gōng, rán zú pò dù huò pǔ hú, shā xià hóu yuān, jù hàn zhōng, jiē quán běn móu yě.
黃權字公衡,巴西閬中人也。少為郡吏,州牧劉璋召為主簿。時別駕張松建議,宜迎先主,使伐張魯。權諫曰:「左將軍有驍名,今請到,欲以部曲遇之,則不滿其心,欲以賓客禮待,則一國不容二君。若客有泰山之安,則主有累卵之危。可但閉境,以待河清。」璋不聽,竟遣使迎先主,出權為廣漢長。及先主襲取益州,將帥分下郡縣,郡縣望風景附,權閉城堅守,須劉璋稽服,乃詣降先主。先主假權偏將軍。及曹公破張魯,魯走入巴中,權進曰:「若失漢中,則三巴不振,此為割蜀之股臂也。」於是先主以權為護軍,率諸將迎魯。魯已還南鄭,北降曹公,然卒破杜濩、朴胡,殺夏侯淵,據漢中,皆權本謀也。
xiān zhǔ wèi hàn zhōng wáng, yóu lǐng yì zhōu mù, yǐ quán wèi zhì zhōng cóng shì. jí chēng zūn hào, jiāng dōng fá wú, quán jiàn yuē: wú rén hàn zhàn, yòu shuǐ jūn shùn liú, jìn yì tuì nán, chén qǐng wèi xiān qū yǐ cháng kòu, bì xià yí wèi hòu zhèn. xiān zhǔ bù cóng, yǐ quán wèi zhèn běi jiāng jūn, dū jiāng běi jūn yǐ fáng wèi shī xiān zhǔ zì zài jiāng nán. jí wú jiāng jūn lù yì chéng liú duàn wéi, nán jūn bài jī, xiān zhǔ yǐn tuì. ér dào gé jué, quán bù dé hái, gù lǜ jiāng suǒ lǐng jiàng yú wèi. yǒu sī zhí fǎ, bái shōu quán qī zǐ. xiān zhǔ yuē: gū fù huáng quán, quán bù fù gū yě. dài zhī rú chū.
先主為漢中王,猶領益州牧,以權為治中從事。及稱尊號,將東伐吳,權諫曰:「吳人悍戰,又水軍順流,進易退難,臣請為先驅以嘗寇,陛下宜為後鎮。」先主不從,以權為鎮北將軍,督江北軍以防魏師;先主自在江南。及吳將軍陸議乘流斷圍,南軍敗績,先主引退。而道隔絕,權不得還,故率將所領降於魏。有司執法,白收權妻子。先主曰:「孤負黃權,權不負孤也。」待之如初。
wèi wén dì wèi quán yuē: jūn shě nì xiào shùn, yù zhuī zōng chén hán xié? quán duì yuē: chén guò shòu liú zhǔ shū yù, jiàng wú bù kě, hái shǔ wú lù, shì yǐ guī mìng. qiě bài jūn zhī jiāng, miǎn sǐ wèi xìng, hé gǔ rén zhī kě mù yě wén dì shàn zhī, bài wèi zhèn nán jiāng jūn, fēng yù yáng hóu, jiā shì zhōng, shǐ zhī péi chéng. shǔ jiàng rén huò yún zhū quán qī zǐ, quán zhī qí xū yán, wèi biàn fā sàng, hòu dé shěn wèn, guǒ rú suǒ yán. jí xiān zhǔ hōng wèn zhì, wèi qún chén xián hè ér quán dú fǒu. wén dì chá quán yǒu jú liàng, yù shì jīng zhī, qiǎn zuǒ yòu zhào quán, wèi zhì zhī jiān, lèi cuī xiāng shǔ, mǎ shǐ bēn chí, jiāo cuò yú dào, guān shǔ shì cóng mò bù suì pò, ér quán jǔ zhǐ yán sè zì ruò. hòu lǐng yì zhōu cì shǐ, xǐ zhàn hé nán. dà jiāng jūn sī mǎ xuān wáng shēn qì zhī, wèn quán yuē: shǔ zhōng yǒu qīng bèi jǐ rén? quán xiào ér dá yuē: bù tú míng gōng jiàn gù zhī zhòng yě! xuān wáng yǔ zhū gé liàng shū yuē: huáng gōng héng, kuài shì yě, měi zuò qǐ tàn shù zú xià, bù qù kǒu shí. jǐng chū sān nián, shǔ yán xī èr nián, quán qiān chē qí jiāng jūn yí tóng sān sī. míng nián zú, shì yuē jǐng hóu. zi yōng sì. yōng wú zi, jué.
魏文帝謂權曰:「君舍逆效順,欲追蹤陳、韓邪?」權對曰:「臣過受劉主殊遇,降吳不可,還蜀無路,是以歸命。且敗軍之將,免死為幸,何古人之可慕也」文帝善之,拜為鎮南將軍,封育陽侯,加侍中,使之陪乘。蜀降人或雲誅權妻子,權知其虛言,未便發喪,後得審問,果如所言。及先主薨問至,魏群臣咸賀而權獨否。文帝察權有局量,欲試驚之,遣左右詔權,未至之間,累催相屬,馬使奔馳,交錯於道,官屬侍從莫不碎魄,而權舉止顏色自若。後領益州刺史,徙占河南。大將軍司馬宣王深器之,問權曰:「蜀中有卿輩幾人?」權笑而答曰:「不圖明公見顧之重也!」宣王與諸葛亮書曰:「黃公衡,快士也,每坐起嘆述足下,不去口實。」景初三年,蜀延熙二年,權遷車騎將軍、儀同三司。明年卒,諡曰景侯。子邕嗣。邕無子,絕。
quán liú shǔ zi chóng, wèi shàng shū láng, suí wèi jiāng jūn zhū gé zhān jù dèng ài. dào fú xiàn, zhān pán huán wèi jìn, chóng lǚ quàn zhān yí sù xíng jù xiǎn, wú lìng dí dé rù píng dì. zhān yóu yǔ wèi nà, chóng zhì yú liú tì. huì ài zhǎng qū ér qián, zhān què zhàn zhì mián zhú, chóng shuài lì jūn shì, qī yú bì sǐ, lín chén jiàn shā.
權留蜀子崇,為尚書郎,隨衛將軍諸葛瞻拒鄧艾。到涪縣,瞻盤桓未進,崇屢勸瞻宜速行據險,無令敵得入平地。瞻猶與未納,崇至於流涕。會艾長驅而前,瞻卻戰至綿竹,崇帥厲軍士,期於必死,臨陳見殺。
lǐ huī zì dé áng, jiàn níng yú yuán rén yě. shì jùn dū yóu, gū fū cuàn xí wèi jiàn líng lìng, yǒu wéi fàn zhī shì, huī zuò xí miǎn guān. tài shǒu dǒng hé yǐ xí fāng tǔ dà xìng, qǐn ér bù xǔ. hòu gòng huī yú zhōu, shè dào wèi zhì, wén xiān zhǔ zì jiā méng hái gōng liú zhāng. huī zhī zhāng zhī bì bài, xiān zhǔ bì chéng, nǎi tuō míng jùn shǐ, běi yì xiān zhǔ, yù yú mián zhú. xiān zhǔ jiā zhī, cóng zhì luò chéng, qiǎn huī zhì hàn zhōng jiāo hǎo mǎ chāo, chāo suì cóng mìng. chéng dū jì dìng, xiān zhǔ lǐng yì zhōu mù, yǐ huī wèi gōng cáo shū zuǒ zhǔ bù. hòu wèi wáng lǔ suǒ wū, yǐn huī móu fǎn, yǒu sī zhí sòng, xiān zhǔ míng qí bù rán, gèng qiān huī wèi bié jià cóng shì. zhāng wǔ yuán nián, lái jiàng dū du dèng fāng zú, xiān zhǔ wèn huī: shuí kě dài zhě? huī duì yuē: rén zhī cái néng, gè yǒu zhǎng duǎn, gù kǒng zǐ yuē' qí shǐ rén yě qì zhī. qiě fú míng zhǔ zài shàng, zé chén xià jǐn qíng, shì yǐ xiān líng zhī yì, zhào chōng guó yuē' mò ruò lǎo chén. chén qiè bù zì kuí, wéi bì xià chá zhī. xiān zhǔ xiào yuē: gū zhī běn yì, yì yǐ zài qīng yǐ. suì yǐ huī wèi lái jiàng dū du, shǐ chí jié lǐng jiāo zhōu cì shǐ, zhù píng yí xiàn.
李恢字德昂,建寧俞元人也。仕郡督郵,姑夫爨習為建伶令,有違犯之事,恢坐習免官。太守董和以習方土大姓,寢而不許。後貢恢於州,涉道未至,聞先主自葭萌還攻劉璋。恢知璋之必敗,先主必成,乃託名郡使,北詣先主,遇於綿竹。先主嘉之,從至雒城,遣恢至漢中交好馬超,超遂從命。成都既定,先主領益州牧,以恢為功曹書佐主簿。後為亡虜所誣,引恢謀反,有司執送,先主明其不然,更遷恢為別駕從事。章武元年,庲降都督鄧方卒,先主問恢:「誰可代者?」恢對曰:「人之才能,各有長短,故孔子曰'其使人也器之。且夫明主在上,則臣下盡情,是以先零之役,趙充國曰'莫若老臣。臣竊不自揆,惟陛下察之。「先主笑曰:「孤之本意,亦已在卿矣。」遂以恢為庲降都督,使持節領交州刺史,住平夷縣。
xiān zhǔ hōng, gāo dìng zì suī yú yuè guī, yōng kǎi bá hù yú jiàn níng, zhū bāo fǎn pàn yú zāng kē. chéng xiàng liàng nán zhēng, xiān yóu yuè guī, ér huī àn dào xiàng jiàn níng. zhū xiàn dà xiāng jiū hé, wéi huī jūn yú kūn míng. shí huī zhòng shǎo dí bèi, yòu wèi dé liàng shēng xī, dài wèi nán rén yuē: guān jūn liáng jǐn, yù guī tuì hái, wú zhōng jiān jiǔ chì xiāng lǐ, nǎi jīn dé xuán, bù néng fù běi, yù hái yǔ rǔ děng tóng jì móu, gù yǐ chéng xiāng gào. nán rén xìn zhī, gù wéi shǒu dài huǎn. yú shì huī chū jī, dà pò zhī, zhuī bēn zhú běi, nán zhì pán jiāng, dōng jiē zāng kē, yǔ liàng shēng shì xiāng lián. nán tǔ píng dìng, huī jūn gōng jū duō, fēng hàn xìng tíng hòu, jiā ān hàn jiāng jūn. hòu jūn hái, nán yí fù pàn, shā hài shǒu jiāng. huī shēn wǎng pū tǎo, chú jǐn è lèi, xǐ qí háo shuài yú chéng dū, fù chū sǒu pú gēng niú zhàn mǎ jīn yín xī gé, chōng jì jūn zī, yú shí fèi yòng bù fá.
先主薨,高定恣睢於越巂,雍闓跋扈於建寧,朱褒反叛於牂牁。丞相亮南征,先由越巂,而恢案道向建寧。諸縣大相糾合,圍恢軍於昆明。時恢眾少敵倍,又未得亮聲息,紿謂南人曰:「官軍糧盡,欲規退還,吾中間久斥鄉里,乃今得旋,不能復北,欲還與汝等同計謀,故以誠相告。」南人信之,故圍守怠緩。於是恢出擊,大破之,追奔逐北,南至槃江,東接牂牁,與亮聲勢相連。南土平定,恢軍功居多,封漢興亭侯,加安漢將軍。後軍還,南夷復叛,殺害守將。恢身往撲討,鉏盡惡類,徙其豪帥於成都,賦出叟、濮耕牛戰馬金銀犀革,充繼軍資,於時費用不乏。
jiàn xìng qī nián, yǐ jiāo zhōu shǔ wú, jiě huī cì shǐ. gèng lǐng jiàn níng tài shǒu, yǐ hái jū běn jùn. xǐ jū hàn zhōng, jiǔ nián zú. zi yí sì. huī dì zǐ qiú, yǔ lín yòu bù dū, suí zhū gé zhān jù dèng ài, lín chén shòu mìng, sǐ yú mián zhú.
建興七年,以交州屬吳,解恢刺史。更領建寧太守,以還居本郡。徙居漢中,九年卒。子遺嗣。恢弟子球,羽林右部督,隨諸葛瞻拒鄧艾,臨陳授命,死於綿竹。
lǚ kǎi zì jì píng yǒng chāng bù wéi rén yě. shì jùn wǔ guān yuàn gōng cáo. shí yōng kǎi děng wén xiān zhǔ hōng yú yǒng ān, jiāo xiá zī shén. dōu hù lǐ yán yǔ kǎi shū liù zhǐ, jiě yù lì hài, kǎi dàn dá yī zhǐ yuē: gài wén tiān wú èr rì, tǔ wú èr wáng, jīn tiān xià dǐng lì, zhēng shuò yǒu sān, shì yǐ yuǎn rén huáng huò, bù zhī suǒ guī yě. qí jié màn rú cǐ. kǎi yòu jiàng yú wú, wú yáo shǔ kǎi wèi yǒng chāng tài shǒu. yǒng chāng jì zài yì zhōu jùn zhī xī, dào lù yōng sè, yǔ shǔ gé jué, ér jùn tài shǒu gǎi yì, kǎi yǔ fǔ chéng shǔ jùn wáng kàng shuài lì lì mín, bì jìng jù kǎi. kǎi shù yí xí yǒng chāng, chēng shuō yún yún. kǎi dá xí yuē: tiān jiàng sàng luàn, jiān xióng chéng xìn, tiān xià qiē chǐ, wàn guó bēi dào, chén qiè dà xiǎo, mò bù sī jié jīn lì, gān nǎo tú dì, yǐ chú guó nán. fú wéi jiāng jūn shì shòu hàn ēn, yǐ wèi dāng gōng jù dǎng zhòng, shuài xiān qǐ xíng, shàng yǐ bào guó jiā, xià bù fù xiān rén, shū gōng zhú bó, yí míng qiān zài. hé qī chén pú wú yuè, bèi běn jiù mò hū? xī shùn qín mín shì, yǔn yú cāng wú, shū jí jiā zhī, liú shēng wú qióng. bēng yú jiāng pǔ, hé zú kě bēi! wén wǔ shòu mìng, chéng wáng nǎi píng. xiān dì lóng xìng, hǎi nèi wàng fēng, zǎi chén cōng ruì, zì tiān jiàng kāng. ér jiāng jūn bù dǔ shèng shuāi zhī jì, chéng bài zhī fú, pì rú yě huǒ zài yuán, dǎo lǚ hé bīng, huǒ miè bīng pàn, jiāng hé suǒ yī fù? nǎng zhě jiāng jūn xiān jūn yōng hóu, zào yuàn ér fēng, dòu róng zhī xìng, guī zhì shì zǔ, jiē liú míng hòu yè, shì gē qí měi. jīn zhū gé chéng xiàng yīng cái tǐng chū, shēn dǔ wèi méng, shòu yí tuō gū, yì zàn jì xìng, yǔ zhòng wú jì, lù gōng wàng xiá. jiāng jūn ruò néng fān rán gǎi tú, yì jī gèng bù, gǔ rén bù nán zhuī, bǐ tǔ hé zú zǎi zāi! gài wén chǔ guó bù gōng, qí huán shì zé, fū chāi tiě hào, jìn rén bù zhǎng, kuàng chén yú fēi zhǔ, shuí kěn guī zhī xié? qiè wéi gǔ yì, chén wú yuè jìng zhī jiāo, shì yǐ qián hòu yǒu lái wú wǎng. zhòng chéng gào shì, fā fèn wàng shí, gù lüè chén suǒ huái, wéi jiāng jūn chá yān. kǎi wēi ēn nèi zhe, wèi jùn zhōng suǒ xìn, gù néng quán qí jié.
呂凱字季平、永昌不韋人也。仕郡五官掾功曹。時雍闓等聞先主薨於永安,驕黠滋甚。都護李嚴與闓書六紙,解喻利害,闓但答一紙曰:「蓋聞天無二日,土無二王,今天下鼎立,正朔有三,是以遠人惶惑,不知所歸也。」其桀慢如此。闓又降於吳,吳遙署闓為永昌太守。永昌既在益州郡之西,道路壅塞,與蜀隔絕,而郡太守改易,凱與府丞蜀郡王伉帥厲吏民,閉境拒闓。闓數移檄永昌,稱說云云。凱答檄曰:「天降喪亂,奸雄乘釁,天下切齒,萬國悲悼,臣妾大小,莫不思竭筋力,肝腦塗地,以除國難。伏惟將軍世受漢恩,以為當躬聚黨眾,率先啟行,上以報國家,下不負先人,書功竹帛,遺名千載。何期臣僕吳越,背本就末乎?昔舜勤民事,隕於蒼梧,書籍嘉之,流聲無窮。崩於江浦,何足可悲!文、武受命,成王乃平。先帝龍興,海內望風,宰臣聰睿,自天降康。而將軍不睹盛衰之紀,成敗之符,譬如野火在原,蹈履河冰,火滅冰泮,將何所依附?曩者將軍先君雍侯,造怨而封,竇融知興,歸志世祖,皆流名後葉,世歌其美。今諸葛丞相英才挺出,深睹未萌,受遺託孤,翊贊季興,與眾無忌,錄功忘瑕。將軍若能翻然改圖,易跡更步,古人不難追,鄙土何足宰哉!蓋聞楚國不恭,齊桓是責,夫差僣號,晉人不長,況臣於非主,誰肯歸之邪?竊惟古義,臣無越境之交,是以前後有來無往。重承告示,發憤忘食,故略陳所懷,惟將軍察焉。」凱威恩內著,為郡中所信,故能全其節。
jí chéng xiàng liàng nán zhēng tǎo kǎi, jì fā zài dào, ér kǎi yǐ wèi gāo dìng bù qǔ suǒ shā. liàng zhì nán, shàng biǎo yuē: yǒng chāng jùn lì lǚ kǎi fǔ chéng wáng kàng děng, zhí zhōng jué yù, shí yǒu yú nián, yōng kǎi gāo dìng bī qí dōng běi, ér kǎi děng shǒu yì bù yǔ jiāo tōng. chén bù yì yǒng chāng fēng sú dūn zhí nǎi ěr! yǐ kǎi wèi yún nán tài shǒu, fēng yáng qiān tíng hòu. huì wèi pàn yí suǒ hài, zi xiáng sì. ér wáng kàng yì fēng tíng hòu, wèi yǒng chāng tài shǒu.
及丞相亮南征討闓,既發在道,而闓已為高定部曲所殺。亮至南,上表曰:「永昌郡吏呂凱、府丞王伉等,執忠絕域,十有餘年,雍闓、高定偪其東北,而凱等守義不與交通。臣不意永昌風俗敦直乃爾!」以凱為雲南太守,封陽遷亭侯。會為叛夷所害,子祥嗣。而王伉亦封亭侯,為永昌太守。
mǎ zhōng zì dé xìn, bā xī làng zhōng rén yě. shǎo yǎng wài jiā, xìng hú, míng dǔ, hòu nǎi fù xìng, gǎi míng zhōng. wèi jùn lì, jiàn ān mò jǔ xiào lián, chú hàn chāng zhǎng. xiān zhǔ dōng zhēng, bài jī xiāo tíng, bā xī tài shǒu yán zhī fā zhū xiàn bīng wǔ qiān rén yǐ bǔ yí què, qiǎn zhōng sòng wǎng. xiān zhǔ yǐ hái yǒng ān, jiàn zhōng yǔ yǔ, wèi shàng shū lìng liú bā yuē: suī wáng huáng quán, fù dé hú dǔ, cǐ wèi shì bù fá xián yě. jiàn xìng yuán nián, chéng xiàng liàng kāi fǔ, yǐ zhōng wèi mén xià dū. sān nián, liàng rù nán, bài zhōng zāng kē tài shǒu. jùn chéng zhū bāo fǎn. pàn luàn zhī hòu, zhōng fǔ yù xù lǐ, shén yǒu wēi huì. bā nián, zhào wèi chéng xiàng cān jūn, fù zhǎng shǐ jiǎng wǎn shǔ liú fǔ shì. yòu lǐng zhōu zhì zhōng cóng shì. míng nián, liàng chū qí shān, zhōng yì liàng suǒ, jīng yíng róng shì. jūn hái, dū jiāng jūn zhāng yí děng tǎo wèn shān jùn pàn qiāng. shí yī nián, nán yí háo shuài liú zhòu fǎn, rǎo luàn zhū jùn. zhēng lái jiàng dū du zhāng yì hái, yǐ zhōng dài yì. zhōng suì zhǎn zhòu, píng nán tǔ. jiā zhōng jiān jūn fèn wēi jiāng jūn, fēng bó yáng tíng hòu. chū, jiàn níng jùn shā tài shǒu zhèng áng, fù tài shǒu zhāng yì yú wú, gù dū dū cháng zhù píng yí xiàn. zhì zhōng, nǎi yí zhì wèi xiàn, chù mín yí zhī jiān. yòu yuè guī jùn yì jiǔ shī tǔ dì, zhōng lǜ jiāng tài shǒu zhāng yí kāi fù jiù jùn, yóu cǐ jiù jiā ān nán jiāng jūn, jìn fēng péng xiāng tíng hòu. yán xī wǔ nián hái cháo, yīn zhì hàn zhōng, jiàn dà sī mǎ jiǎng wǎn, xuān chuán zhào zhǐ, jiā bài zhèn nán dà jiāng jūn. qī nián chūn, dà jiāng jūn fèi yī běi yù wèi dí, liú zhōng chéng dū, píng shàng shū shì. yī hái, zhōng nǎi guī nán. shí èr nián zú, zi xiū sì.
馬忠字德信,巴西閬中人也。少養外家,姓狐,名篤,後乃複姓,改名忠。為郡吏,建安末舉孝廉,除漢昌長。先主東征,敗績猇亭,巴西太守閻芝發諸縣兵五千人以補遺闕,遣忠送往。先主已還永安,見忠與語,謂尚書令劉巴曰:「雖亡黃權,復得狐篤,此為世不乏賢也。」建興元年,丞相亮開府,以忠為門下督。三年,亮入南,拜忠牂牁太守。郡丞朱褒反。叛亂之後,忠撫育恤理,甚有威惠。八年,召為丞相參軍,副長史蔣琬署留府事。又領州治中從事。明年,亮出祁山,忠詣亮所,經營戎事。軍還,督將軍張嶷等討汶山郡叛羌。十一年,南夷豪帥劉胄反,擾亂諸郡。徵庲降都督張翼還,以忠代翼。忠遂斬胄,平南土。加忠監軍奮威將軍,封博陽亭侯。初,建寧郡殺太守正昂,縛太守張裔於吳,故都督常駐平夷縣。至忠,乃移治味縣,處民夷之間。又越巂郡亦久失土地,忠率將太守張嶷開復舊郡,由此就加安南將軍,進封彭鄉亭侯。延熙五年還朝,因至漢中,見大司馬蔣琬,宣傳詔旨,加拜鎮南大將軍。七年春,大將軍費禕北御魏敵,留忠成都,平尚書事。禕還,忠乃歸南。十二年卒,子脩嗣。
zhōng wèi rén kuān jì yǒu dù liàng, dàn huī zhāo dà xiào, fèn nù bù xíng yú sè. rán chù shì néng duàn, wēi ēn bìng lì, shì yǐ mán yí wèi ér ài zhī. jí zú, mò bù zì zhì sàng tíng, liú tì jǐn āi, wèi zhī lì miào sì, qì jīn yóu zài.
忠為人寬濟有度量,但詼啁大笑,忿怒不形於色。然處事能斷,威恩並立,是以蠻夷畏而愛之。及卒,莫不自致喪庭,流涕盡哀,為之立廟祀,迄今猶在。
zhāng biǎo, shí míng shì, qīng wàng yú zhōng. yán yǔ, sù yǒu gōng gàn, yú shì jīng qín. jì zhǒng zài zhōng hòu, qí wēi fēng chēng jī, jiē bù jí zhōng.
張表,時名士,清望逾忠。閻宇,宿有功幹,於事精勤。繼踵在忠後,其威風稱績,皆不及忠。
wáng píng zì zi jūn, bā xī dàng qú rén yě. běn yǎng wài jiā hé shì, hòu fù xìng wáng. suí dù huò pǔ hú yì luò yáng, jiǎ xiào wèi, cóng cáo gōng zhēng hàn zhōng, yīn jiàng xiān zhǔ, bài yá mén jiāng bì jiāng jūn. jiàn xìng liù nián, shǔ cān jūn mǎ sù xiān fēng. sù shě shuǐ shàng shān, jǔ cuò fán rǎo, píng lián guī jiàn sù, sù bù néng yòng, dà bài yú jiē tíng. zhòng jǐn xīng sàn, wéi píng suǒ lǐng qiān rén, míng gǔ zì chí, wèi jiāng zhāng hé yí qí fú bīng, bù wǎng bī yě. yú shì píng xú xú shōu hé zhū yíng yí bèng, lǜ jiāng shì ér hái. chéng xiàng liàng jì zhū mǎ sù jí jiāng jūn zhāng xiū lǐ shèng, duó jiāng jūn huáng xí děng bīng, píng tè jiàn chóng xiǎn, jiā bài cān jūn, tǒng wǔ bù jiān dāng yíng shì, jìn wèi tǎo kòu jiāng jūn, fēng tíng hòu. jiǔ nián, liàng wéi qí shān, píng bié shǒu nán wéi. wèi dà jiāng jūn sī mǎ xuān wáng gōng liàng, zhāng hé gōng píng, píng jiān shǒu bù dòng, hé bù néng kè. shí èr nián, liàng zú yú wǔ gōng, jūn tuì hái, wèi yán zuò luàn, yī zhàn ér bài, píng zhī gōng yě. qiān hòu diǎn jūn ān hàn jiāng jūn, fù chē qí jiāng jūn wú yī zhù hàn zhōng, yòu lǐng hàn zhōng tài shǒu. shí wǔ nián, jìn fēng ān hàn hóu, dài yī dū hàn zhōng. yán xī yuán nián, dà jiāng jūn jiǎng wǎn zhù miǎn yáng, píng gèng wèi qián hù jūn, shǔ wǎn fǔ shì. liù nián, wǎn hái zhù fú, bài píng qián jiān jūn zhèn běi dà jiāng jūn, tǒng hàn zhōng.
王平字子均,巴西宕渠人也。本養外家何氏,後複姓王。隨杜濩、朴胡詣洛陽,假校尉,從曹公征漢中,因降先主,拜牙門將、裨將軍。建興六年,屬參軍馬謖先鋒。謖舍水上山,舉措煩擾,平連規諫謖,謖不能用,大敗於街亭。眾盡星散,惟平所領千人,鳴鼓自持,魏將張郃疑其伏兵,不往偪也。於是平徐徐收合諸營遺迸,率將士而還。丞相亮既誅馬謖及將軍張休、李盛,奪將軍黃襲等兵,平特見崇顯,加拜參軍,統五部兼當營事,進位討寇將軍,封亭侯。九年,亮圍祁山,平別守南圍。魏大將軍司馬宣王攻亮,張郃攻平,平堅守不動,郃不能克。十二年,亮卒於武功,軍退還,魏延作亂,一戰而敗,平之功也。遷後典軍、安漢將軍,副車騎將軍吳壹住漢中,又領漢中太守。十五年,進封安漢侯,代壹督漢中。延熙元年,大將軍蔣琬住沔陽,平更為前護軍,署琬府事。六年,琬還住涪,拜平前監軍、鎮北大將軍,統漢中。
qī nián chūn, wèi dà jiāng jūn cáo shuǎng lǜ bù qí shí yú wàn xiàng hàn chuān, qián fēng yǐ zài luò gǔ. shí hàn zhōng shǒu bīng bù mǎn sān wàn, zhū jiāng dà jīng. huò yuē: jīn lì bù zú yǐ jù dí, tīng dāng gù shǒu hàn lè èr chéng, yù zéi lìng rù, bǐ ěr jiān, fú jūn zú dé jiù guān. píng yuē: bù rán. hàn zhōng qù fú chuí qiān lǐ. zéi ruò dé guān, biàn wèi huò yě. jīn yí xiān qiǎn liú hù jūn dù cān jūn jù xìng shì, píng wèi hòu jù ruò zéi fēn xiàng huáng jīn, píng lǜ qiān rén xià zì lín zhī, bǐ ěr jiān, fú jūn xíng zhì, cǐ jì zhī shàng yě. wéi hù jūn liú mǐn yǔ píng yì tóng, jí biàn shī xíng. fú zhū jūn jí dà jiāng jūn fèi yī zì chéng dū xiāng jì ér zhì, wèi jūn tuì hái, rú píng běn cè. shì shí, dèng zhī zài dōng, mǎ zhōng zài nán, píng zài běi jìng, xián zhù míng jī.
七年春,魏大將軍曹爽率步騎十餘萬向漢川,前鋒已在駱谷。時漢中守兵不滿三萬,諸將大驚。或曰:「今力不足以拒敵,聽當固守漢、樂二城,遇賊令入,比爾間,涪軍足得救關。」平曰:「不然。漢中去涪垂千里。賊若得關,便為禍也。今宜先遣劉護軍、杜參軍據興勢,平為後拒;若賊分向黃金,平率千人下自臨之,比爾間,涪軍行至,此計之上也。」惟護軍劉敏與平意同,即便施行。涪諸軍及大將軍費禕自成都相繼而至,魏軍退還,如平本策。是時,鄧芝在東,馬忠在南,平在北境,咸著名跡。
píng shēng zhǎng róng lǚ, shǒu bù néng shū, qí suǒ shí bù guò shí zì, ér kǒu shòu zuò shū, jiē yǒu yì lǐ. shǐ rén dú shǐ hàn zhū jì chuán, tīng zhī, bèi zhī qí dà yì, wǎng wǎng lùn shuō bù shī qí zhǐ. zūn lǚ fǎ dù, yán bù xì xuè, cóng cháo zhì xī, duān zuò chè rì, xin huà wú wǔ jiāng zhī tǐ, rán xìng xiá qīn yí, wèi rén zì qīng, yǐ cǐ wèi sǔn yān. shí yī nián zú, zi xùn sì.
平生長戎旅,手不能書,其所識不過十字,而口授作書,皆有意理。使人讀史、漢諸紀傳,聽之,備知其大義,往往論說不失其指。遵履法度,言不戲謔,從朝至夕,端坐徹日,忄畫無武將之體,然性狹侵疑,為人自輕,以此為損焉。十一年卒,子訓嗣。
chū, píng tóng jùn hàn chāng jù fú zhōng yǒng kuān hòu, shù yǒu zhàn gōng, gōng míng jué wèi yà píng, guān zhì zuǒ jiāng jūn, fēng dàng qú hóu.
初,平同郡漢昌句扶忠勇寬厚,數有戰功,功名爵位亞平,官至左將軍,封宕渠侯。
zhāng yí zì bó qí, bā jùn nán chōng guó rén yě. ruò guàn wèi xiàn gōng cáo. xiān zhǔ dìng shǔ zhī jì, shān kòu gōng xiàn, xiàn zhǎng juān jiā táo wáng, yí mào bái rèn, xié fù fū rén, fū rén dé miǎn. yóu shì xiǎn míng, zhōu zhào wèi cóng shì. shí jùn nèi shì rén gōng lù yáo zhòu wèi èr qiān dàn, dāng shì yǒu shēng míng, jiē yǔ yí yǒu shàn. jiàn xìng wǔ nián, chéng xiàng liàng běi zhù hàn zhōng, guǎng hàn mián zhú shān zéi zhāng mù děng chāo dào jūn zī, jié lüè lì mín, yí yǐ dū wèi jiāng bīng tǎo zhī. yí dù qí niǎo sàn, nán yǐ zhàn qín, nǎi zhà yǔ hé qīn, kè qī zhì jiǔ. jiǔ hān, yí shēn lǜ zuǒ yòu, yīn zhǎn mù děng wǔ shí yú jí, qú shuài xī tiǎn. xún qí yú lèi, xún rì qīng tài. hòu dé jí bìng kùn dǔ, jiā sù pín guì, guǎng hàn tài shǒu shǔ jùn hé zhī, míng wèi tōng hòu, yí sù yǔ shū kuò, nǎi zì yù yì zhī, tuō yǐ zhì jí. zhī qīng cái yī liáo, shù nián chú yù. qí dǎng dào xìn yì jiē cǐ lèi yě. bài wèi yá mén jiāng, shǔ mǎ zhōng, běi tǎo wèn shān pàn qiāng, nán píng sì jùn mán yí, zhé yǒu chóu huà zhàn kè zhī gōng. shí sì nián, wǔ dū dī wáng fú jiàn qǐng jiàng, qiǎn jiāng jūn zhāng wèi wǎng yíng, guò qī bú dào, dà jiāng jūn jiǎng wǎn shēn yǐ wèi niàn. yí píng zhī yuē: fú jiàn qiú fù kuǎn zhì, bì wú tā biàn, sù wén jiàn dì jiǎo xiá, yòu yí dí bù néng tóng gōng, jiāng yǒu guāi lí, shì yǐ jī liú ěr. shù rì, wèn zhì, jiàn dì guǒ jiāng sì bǎi hù jiù wèi, dú jiàn lái cóng.
張嶷字伯岐,巴郡南充國人也。弱冠為縣功曹。先主定蜀之際,山寇攻縣,縣長捐家逃亡,嶷冒白刃,攜負夫人,夫人得免。由是顯名,州召為從事。時郡內士人龔祿、姚伷位二千石,當世有聲名,皆與嶷友善。建興五年,丞相亮北住漢中,廣漢、綿竹山賊張慕等鈔盜軍資,劫掠吏民,嶷以都尉將兵討之。嶷度其鳥散,難以戰禽,乃詐與和親,剋期置酒。酒酣,嶷身率左右,因斬慕等五十餘級,渠帥悉殄。尋其餘類,旬日清泰。後得疾病困篤,家素貧匱,廣漢太守蜀郡何祗,名為通厚,嶷宿與疏闊,乃自轝詣祗,託以治疾。祗傾財醫療,數年除愈。其黨道信義皆此類也。拜為牙門將,屬馬忠,北討汶山叛羌,南平四郡蠻夷,輒有籌畫戰克之功。十四年,武都氐王苻健請降,遣將軍張尉往迎,過期不到,大將軍蔣琬深以為念。嶷平之曰:「苻健求附款至,必無他變,素聞健弟狡黠,又夷狄不能同功,將有乖離,是以稽留耳。」數日,問至,健弟果將四百戶就魏,獨健來從。
chū, yuè guī jùn zì chéng xiàng liàng tǎo gāo dìng zhī hòu, sǒu yí shù fǎn, shā tài shǒu gōng lù jiāo huáng, shì hòu tài shǒu bù gǎn zhī jùn, zhǐ zhù ān shàng xiàn, qù jùn bā bǎi yú lǐ, qí jùn tú yǒu míng ér yǐ. shí lùn yù fù jiù jùn, chú yí wèi yuè guī tài shǒu, yí jiāng suǒ lǐng wǎng zhī jùn, yòu yǐ ēn xìn, mán yí jiē fú, pō lái jiàng fù. běi jiǎo zhuō mǎ zuì xiāo jìn, bù chéng jié dù, yí nǎi wǎng tǎo, shēng fù qí shuài wèi láng, yòu jiě zòng gào yù, shǐ zhāo huái yú lèi. biǎo bài láng wèi yì hóu, zhǒng luò sān qiān yú hù jiē ān tǔ gōng zhí. zhū zhǒng wén zhī, duō jiàn xiáng fú, yí yǐ gōng cì jué guān nèi hóu.
初,越巂郡自丞相亮討高定之後,叟夷數反,殺太守龔祿、焦璜,是後太守不敢之郡,只住安上縣,去郡八百餘里,其郡徒有名而已。時論欲復舊郡,除嶷為越巂太守,嶷將所領往之郡,誘以恩信,蠻夷皆服,頗來降附。北徼捉馬最驍勁,不承節度,嶷乃往討,生縛其帥魏狼,又解縱告喻,使招懷餘類。表拜狼為邑侯,種落三千餘戶皆安土供職。諸種聞之,多漸降服,嶷以功賜爵關內侯。
sū qí yì jūn dōng féng féng dì kuí qú děng, yǐ jiàng fù fǎn. yí zhū féng. féng qī, máo niú wáng nǚ, yí yǐ jì yuán zhī. ér qú táo rù xī jiǎo. qú gāng měng jié hàn, wèi zhū zhǒng shēn suǒ wèi dàn, qiǎn suǒ qīn èr rén zhà jiàng yí, shí qǔ xiāo xī. yí jué zhī, xǔ yǐ zhòng shǎng, shǐ wèi fǎn jiān, èr rén suì hé móu shā qú. qú sǐ, zhū zhǒng jiē ān. yòu sī dōu qí shuài lǐ qiú chéng, xī shǒu shā gōng lù, yí qiú mù bǔ dé, shù qí sù è ér zhū zhī.
蘇祁邑君冬逢、逢弟隗渠等,已降復反。嶷誅逢。逢妻,旄牛王女,嶷以計原之。而渠逃入西徼。渠剛猛捷悍,為諸種深所畏憚,遣所親二人詐降嶷,實取消息。嶷覺之,許以重賞,使為反間,二人遂合謀殺渠。渠死,諸種皆安。又斯都耆帥李求承,昔手殺龔祿,嶷求募捕得,數其宿惡而誅之。
shǐ yí yǐ jùn fú yǔ tuí huài, gèng zhú xiǎo wù. zài guān sān nián, xǐ hái gù jùn, shàn zhì chéng guō, yí zhǒng nán nǚ mò bù zhì lì.
始嶷以郡郛宇頹壞,更築小塢。在官三年,徙還故郡,繕治城郭,夷種男女莫不致力。
dìng zuó tái dēng bēi shuǐ sān xiàn qù jùn sān bǎi yú lǐ, jiù chū yán tiě jí qī, ér yí jiǎo jiǔ zì gù shí. yí lǜ suǒ lǐng duó qǔ, shǔ zhǎng lì yān. yí zhī dào dìng zuó, dìng zuó lǜ háo láng cén, pán mù wáng jiù, shén wèi mán yí suǒ xìn rèn, fèn yí zì qīn, bù zì lái yì. yí shǐ zhuàng shì shù shí zhí wǎng shōu zhì, tà ér shā zhī, chí shī hái zhǒng, hòu jiā shǎng cì, yù yǐ láng cén zhī è, qiě yuē: wú dé wàng dòng, dòng jí tiǎn yǐ! zhǒng lèi xián miàn fù xiè guò. yí shā niú xiǎng yàn, chóng shēn ēn xìn, suì huò yán tiě, qì yòng zhōu shàn.
定莋、台登、卑水三縣去郡三百餘里,舊出鹽鐵及漆,而夷徼久自固食。嶷率所領奪取,署長吏焉。嶷之到定莋,定莋率豪狼岑,槃木王舅,甚為蠻夷所信任,忿嶷自侵,不自來詣。嶷使壯士數十直往收致,撻而殺之,持屍還種,厚加賞賜,喻以狼岑之惡,且曰:「無得妄動,動即殄矣!」種類咸面縛謝過。嶷殺牛饗宴,重申恩信,遂獲鹽鐵,器用周贍。
hàn jiā jùn jiè máo niú yí zhǒng lèi sì qiān yú hù, qí lǜ láng lù, yù wèi gū xù dōng féng bào yuàn, qiǎn shū fù lí jiāng féng zhòng xiāng dù xíng shì. yí nì qiǎn qīn jìn jī niú jiǔ láo cì, yòu lìng lí nì féng qī xuān chàng yì zhǐ. lí jì shòu cì, bìng jiàn qí zǐ, zǐ dì huān yuè, xī lǜ suǒ lǐng jiāng yì yí, yí hòu jiā shǎng dài, qiǎn hái. máo niú yóu shì zhé bù wèi huàn.
漢嘉郡界旄牛夷種類四千餘戶,其率狼路,欲為姑婿冬逢報怨,遣叔父離將逢眾相度形勢。嶷逆遣親近齎牛酒勞賜,又令離逆逢妻宣暢意旨。離既受賜,並見其姊,姊弟歡悅,悉率所領將詣嶷,嶷厚加賞待,遣還。旄牛由是輒不為患。
jùn yǒu jiù dào, jīng máo niú zhōng zhì chéng dū, jì píng qiě jìn zì máo niú jué dào, yǐ bǎi yú nián, gèng yóu ān shàng, jì xiǎn qiě yuǎn. yí qiǎn zuǒ yòu jī huò bì cì lù, zhòng lìng lù gū yù yì, lù nǎi lǜ xiōng dì qī zǐ xī yì yí, yí yǔ méng shì, kāi tōng jiù dào, qiān lǐ sù qīng, fù gǔ tíng yì. zòu fēng lù wèi máo niú tián jù pí wáng, qiǎn shǐ jiāng lù cháo gòng. hòu zhǔ yú shì jiā yí wǔ róng jiāng jūn, lǐng jùn rú gù.
郡有舊道,經旄牛中至成都,既平且近;自旄牛絕道,已百餘年,更由安上,既險且遠。嶷遣左右齎貨幣賜路,重令路姑喻意,路乃率兄弟妻子悉詣嶷,嶷與盟誓,開通舊道,千里肅清,復古亭驛。奏封路為旄牛〈田句〉毗王,遣使將路朝貢。後主於是加嶷憮戎將軍,領郡如故。
yí chū jiàn fèi yī wèi dà jiāng jūn, zì xìng fàn ài, dài xìn xīn fù tài guò, yí shū jiè zhī yuē: xī cén péng lǜ shī, lái shè zhàng jié, xián jiàn hài yú cì kè, jīn míng jiāng jūn wèi zūn quán zhòng, yí jiàn qián shì, shǎo yǐ wèi jǐng hòu yī guǒ wèi wèi jiàng rén guō xiū suǒ hài.
嶷初見費禕為大將軍,恣性汎愛,待信新附太過,嶷書戒之曰:「昔岑彭率師,來歙杖節,咸見害於刺客,今明將軍位尊權重,宜鑒前事,少以為警」後禕果為魏降人郭脩所害。
wú tài fù zhū gé kè yǐ chū pò wèi jūn, dà xìng bīng zhòng yǐ tú gōng qǔ. shì zhōng zhū gé zhān, chéng xiàng liàng zhī zǐ, kè cóng dì yě, yí yǔ shū yuē: dōng zhǔ chū bēng, dì shí yòu ruò, tài fù shòu jì tuō zhī zhòng, yì hé róng yì! qīn yǐ zhōu gōng zhī cái, yóu yǒu guǎn cài liú yán zhī biàn, huò guāng shòu rèn, yì yǒu yàn gài shàng guān nì luàn zhī móu, lài chéng zhāo zhī míng, yǐ miǎn sī nán ěr. xī měi wén dōng zhǔ shā shēng shǎng fá, bù rèn xià rén, yòu jīn yǐ chuí méi zhī mìng, zú zhào tài fù, shǔ yǐ hòu shì, chéng shí kě lǜ. jiā wú chǔ piāo jí, nǎi xī suǒ jì, ér tài fù lí shǎo zhǔ, lǚ dí tíng, kǒng fēi liáng jì zhǎng suàn zhī shù yě. suī yún dōng jiā gāng jì sù rán, shàng xià jí mù, bǎi yǒu yī shī, fēi míng zhě zhī lǜ xié? qǔ gǔ zé jīn, jīn zé gǔ yě, zì fēi láng jūn jìn zhōng yán yú tài fù, shuí fù yǒu jǐn yán zhě yě! xuán jūn guǎng nóng, wù xíng dé huì, shù nián zhī zhōng, dōng xī bìng jǔ, shí wèi bù wǎn, yuàn shēn cǎi chá. kè jìng yǐ cǐ yí zú. yí shí jiàn duō rú shì lèi.
吳太傅諸葛恪以初破魏軍,大興兵眾以圖攻取。侍中諸葛瞻,丞相亮之子,恪從弟也,嶷與書曰:「東主初崩,帝實幼弱,太傅受寄託之重,亦何容易!親以周公之才,猶有管、蔡流言之變,霍光受任,亦有燕、蓋、上官逆亂之謀,賴成、昭之明,以免斯難耳。昔每聞東主殺生賞罰,不任下人,又今以垂沒之命,卒召太傅,屬以後事,誠實可慮。加吳、楚剽急,乃昔所記,而太傅離少主,履敵庭,恐非良計長算之術也。雖雲東家綱紀肅然,上下輯睦,百有一失,非明者之慮邪?取古則今,今則古也,自非郎君進忠言於太傅,誰復有盡言者也!旋軍廣農,務行德惠,數年之中,東西並舉,實為不晚,願深采察。」恪竟以此夷族。嶷識見多如是類。
zài jùn shí wǔ nián, bāng yù ān mù. lǚ qǐ qiú hái, nǎi zhēng yì chéng dū. mín yí liàn mù, fú gǔ qì tì, guò máo niú yì, yì jūn qiǎng fù lái yíng, jí zhuī xún zhì shǔ jùn jiè, qí dū xiāng shuài suí yí cháo gòng zhě bǎi yú rén. yí zhì, bài dàng kòu jiāng jūn, kāng kǎi zhuàng liè, shì rén xián duō guì zhī, rán fàng dàng shǎo lǐ, rén yì yǐ cǐ jī yān, shì suì yán xī shí qī nián yě. wèi dí dào zhǎng lǐ jiǎn mì shū qǐng jiàng, wèi jiāng jūn jiāng wéi lǜ yí děng yīn jiǎn zhī zī yǐ chū lǒng xī. jì dào dí dào, jiǎn xī lǜ chéng zhōng lì mín chū yíng jūn. jūn qián yǔ wèi jiāng xú zhì jiāo fēng, yí lín chén yǔn shēn, rán qí suǒ shā shāng yì guò bèi. jì wáng, fēng zhǎng zi yīng xī xiāng hóu, cì zǐ hù xióng xí jué. nán tǔ yuè guī mín yí wén yí sǐ, wú bù bēi qì, wèi yí lì miào, sì shí shuǐ hàn zhé sì zhī.
在郡十五年,邦域安穆。屢乞求還,乃徵詣成都。民夷戀慕,扶轂泣涕,過旄牛邑,邑君襁負來迎,及追尋至蜀郡界,其督相率隨嶷朝貢者百餘人。嶷至,拜蕩寇將軍,慷慨壯烈,士人咸多貴之,然放蕩少禮,人亦以此譏焉,是歲延熙十七年也。魏狄道長李簡密書請降,衛將軍姜維率嶷等因簡之資以出隴西。既到狄道,簡悉率城中吏民出迎軍。軍前與魏將徐質交鋒,嶷臨陳隕身,然其所殺傷亦過倍。既亡,封長子瑛西鄉侯,次子護雄襲爵。南土越巂民夷聞嶷死,無不悲泣,為嶷立廟,四時水旱輒祀之。
píng yuē: huáng quán hóng yǎ sī liang, lǐ huī gōng liàng zhì yè, lǚ kǎi shǒu jié bù huí, mǎ zhōng rǎo ér néng yì, wáng píng zhōng yǒng ér yán zhěng, zhāng yí shí duàn míng guǒ, xián yǐ suǒ zhǎng, xiǎn míng fā jī, yù qí shí yě.
評曰:黃權弘雅思量,李恢公亮志業,呂凱守節不回,馬忠擾而能毅,王平忠勇而嚴整,張嶷識斷明果,咸以所長,顯名發跡,遇其時也。