huáng quán zì gōng héng, bā xī láng zhōng rén yě. shǎo wèi jùn lì, zhōu mù liú zhāng zhào wéi zhǔ bù. shí bié jià zhāng sōng jiàn yì, yí yíng xiān zhǔ, shǐ fá zhāng lǔ. quán jiàn yuē:" zuǒ jiāng jūn yǒu xiāo míng, jīn qǐng dào, yù yǐ bù qǔ yù zhī, zé bù mǎn qí xīn, yù yǐ bīn kè lǐ dài, zé yī guó bù róng èr jūn. ruò kè yǒu tài shān zhī ān, zé zhǔ yǒu lěi luǎn zhī wēi. kě dàn bì jìng, yǐ dài hé qīng." zhāng bù tīng, jìng qiǎn shǐ yíng xiān zhǔ, chū quán wèi guǎng hàn zhǎng. jí xiān zhǔ xí qǔ yì zhōu, jiàng shuài fēn xià jùn xiàn, jùn xiàn wàng fēng jǐng fù, quán bì chéng jiān shǒu, xū liú zhāng jī fú, nǎi yì jiàng xiān zhǔ. xiān zhǔ jiǎ quán piān jiàng jūn. jí cáo gōng pò zhāng lǔ, lǔ zǒu rù bā zhōng, quán jìn yuē:" ruò shī hàn zhōng, zé sān bā bù zhèn, cǐ wèi gē shǔ zhī gǔ bì yě." yú shì xiān zhǔ yǐ quán wèi hù jūn, lǜ zhū jiàng yíng lǔ. lǔ yǐ hái nán zhèng, běi jiàng cáo gōng, rán zú pò dù huò pǔ hú, shā xià hóu yuān, jù hàn zhōng, jiē quán běn móu yě.
黄权字公衡,巴西阆中人也。少为郡吏,州牧刘璋召为主簿。时别驾张松建议,宜迎先主,使伐张鲁。权谏曰:“左将军有骁名,今请到,欲以部曲遇之,则不满其心,欲以宾客礼待,则一国不容二君。若客有泰山之安,则主有累卵之危。可但闭境,以待河清。”璋不听,竟遣使迎先主,出权为广汉长。及先主袭取益州,将帅分下郡县,郡县望风景附,权闭城坚守,须刘璋稽服,乃诣降先主。先主假权偏将军。及曹公破张鲁,鲁走入巴中,权进曰:“若失汉中,则三巴不振,此为割蜀之股臂也。”於是先主以权为护军,率诸将迎鲁。鲁已还南郑,北降曹公,然卒破杜濩、朴胡,杀夏侯渊,据汉中,皆权本谋也。
xiān zhǔ wèi hàn zhōng wáng, yóu lǐng yì zhōu mù, yǐ quán wèi zhì zhōng cóng shì. jí chēng zūn hào, jiāng dōng fá wú, quán jiàn yuē:" wú rén hàn zhàn, yòu shuǐ jūn shùn liú, jìn yì tuì nán, chén qǐng wèi xiān qū yǐ cháng kòu, bì xià yí wèi hòu zhèn." xiān zhǔ bù cóng, yǐ quán wèi zhèn běi jiāng jūn, dū jiāng běi jūn yǐ fáng wèi shī xiān zhǔ zì zài jiāng nán. jí wú jiāng jūn lù yì chéng liú duàn wéi, nán jūn bài jī, xiān zhǔ yǐn tuì. ér dào gé jué, quán bù dé hái, gù lǜ jiāng suǒ lǐng jiàng yú wèi. yǒu sī zhí fǎ, bái shōu quán qī zǐ. xiān zhǔ yuē:" gū fù huáng quán, quán bù fù gū yě." dài zhī rú chū.
先主为汉中王,犹领益州牧,以权为治中从事。及称尊号,将东伐吴,权谏曰:“吴人悍战,又水军顺流,进易退难,臣请为先驱以尝寇,陛下宜为后镇。”先主不从,以权为镇北将军,督江北军以防魏师;先主自在江南。及吴将军陆议乘流断围,南军败绩,先主引退。而道隔绝,权不得还,故率将所领降于魏。有司执法,白收权妻子。先主曰:“孤负黄权,权不负孤也。”待之如初。
wèi wén dì wèi quán yuē:" jūn shě nì xiào shùn, yù zhuī zōng chén hán xié?" quán duì yuē:" chén guò shòu liú zhǔ shū yù, jiàng wú bù kě, hái shǔ wú lù, shì yǐ guī mìng. qiě bài jūn zhī jiàng, miǎn sǐ wèi xìng, hé gǔ rén zhī kě mù yě" wén dì shàn zhī, bài wèi zhèn nán jiāng jūn, fēng yù yáng hóu, jiā shì zhōng, shǐ zhī péi chéng. shǔ jiàng rén huò yún zhū quán qī zǐ, quán zhī qí xū yán, wèi biàn fā sāng, hòu dé shěn wèn, guǒ rú suǒ yán. jí xiān zhǔ hōng wèn zhì, wèi qún chén xián hè ér quán dú fǒu. wén dì chá quán yǒu jú liàng, yù shì jīng zhī, qiǎn zuǒ yòu zhào quán, wèi zhì zhī jiān, lèi cuī xiāng shǔ, mǎ shǐ bēn chí, jiāo cuò yú dào, guān shǔ shì cóng mò bù suì pò, ér quán jǔ zhǐ yán sè zì ruò. hòu lǐng yì zhōu cì shǐ, xǐ zhàn hé nán. dà jiàng jūn sī mǎ xuān wáng shēn qì zhī, wèn quán yuē:" shǔ zhōng yǒu qīng bèi jǐ rén?" quán xiào ér dá yuē:" bù tú míng gōng jiàn gù zhī zhòng yě!" xuān wáng yǔ zhū gě liàng shū yuē:" huáng gōng héng, kuài shì yě, měi zuò qǐ tàn shù zú xià, bù qù kǒu shí." jǐng chū sān nián, shǔ yán xī èr nián, quán qiān chē qí jiāng jūn yí tóng sān sī. míng nián zú, shì yuē jǐng hóu. zi yōng sì. yōng wú zi, jué.
魏文帝谓权曰:“君舍逆效顺,欲追踪陈、韩邪?”权对曰:“臣过受刘主殊遇,降吴不可,还蜀无路,是以归命。且败军之将,免死为幸,何古人之可慕也”文帝善之,拜为镇南将军,封育阳侯,加侍中,使之陪乘。蜀降人或云诛权妻子,权知其虚言,未便发丧,后得审问,果如所言。及先主薨问至,魏群臣咸贺而权独否。文帝察权有局量,欲试惊之,遣左右诏权,未至之间,累催相属,马使奔驰,交错於道,官属侍从莫不碎魄,而权举止颜色自若。后领益州刺史,徙占河南。大将军司马宣王深器之,问权曰:“蜀中有卿辈几人?”权笑而答曰:“不图明公见顾之重也!”宣王与诸葛亮书曰:“黄公衡,快士也,每坐起叹述足下,不去口实。”景初三年,蜀延熙二年,权迁车骑将军、仪同三司。明年卒,谥曰景侯。子邕嗣。邕无子,绝。
quán liú shǔ zi chóng, wèi shàng shū láng, suí wèi jiāng jūn zhū gě zhān jù dèng ài. dào fú xiàn, zhān pán huán wèi jìn, chóng lǚ quàn zhān yí sù xíng jù xiǎn, wú lìng dí dé rù píng dì. zhān yóu yǔ wèi nà, chóng zhì yú liú tì. huì ài cháng qū ér qián, zhān què zhàn zhì mián zhú, chóng shuài lì jūn shì, qī yú bì sǐ, lín chén jiàn shā.
权留蜀子崇,为尚书郎,随卫将军诸葛瞻拒邓艾。到涪县,瞻盘桓未进,崇屡劝瞻宜速行据险,无令敌得入平地。瞻犹与未纳,崇至于流涕。会艾长驱而前,瞻卻战至绵竹,崇帅厉军士,期於必死,临陈见杀。
lǐ huī zì dé áng, jiàn níng yú yuán rén yě. shì jùn dū yóu, gū fū cuàn xí wèi jiàn líng lìng, yǒu wéi fàn zhī shì, huī zuò xí miǎn guān. tài shǒu dǒng hé yǐ xí fāng tǔ dà xìng, qǐn ér bù xǔ. hòu gòng huī yú zhōu, shè dào wèi zhì, wén xiān zhǔ zì jiā méng hái gōng liú zhāng. huī zhī zhāng zhī bì bài, xiān zhǔ bì chéng, nǎi tuō míng jùn shǐ, běi yì xiān zhǔ, yù yú mián zhú. xiān zhǔ jiā zhī, cóng zhì luò chéng, qiǎn huī zhì hàn zhōng jiāo hǎo mǎ chāo, chāo suì cóng mìng. chéng dū jì dìng, xiān zhǔ lǐng yì zhōu mù, yǐ huī wèi gōng cáo shū zuǒ zhǔ bù. hòu wèi wáng lǔ suǒ wū, yǐn huī móu fǎn, yǒu sī zhí sòng, xiān zhǔ míng qí bù rán, gèng qiān huī wèi bié jià cóng shì. zhāng wǔ yuán nián, lái jiàng dū du dèng fāng zú, xiān zhǔ wèn huī:" shuí kě dài zhě?" huī duì yuē:" rén zhī cái néng, gè yǒu cháng duǎn, gù kǒng zǐ yuē' qí shǐ rén yě qì zhī. qiě fú míng zhǔ zài shàng, zé chén xià jìn qíng, shì yǐ xiān líng zhī yì, zhào chōng guó yuē' mò ruò lǎo chén. chén qiè bù zì kuí, wéi bì xià chá zhī." xiān zhǔ xiào yuē:" gū zhī běn yì, yì yǐ zài qīng yǐ." suì yǐ huī wèi lái jiàng dū du, shǐ chí jié lǐng jiāo zhōu cì shǐ, zhù píng yí xiàn.
李恢字德昂,建宁俞元人也。仕郡督邮,姑夫爨习为建伶令,有违犯之事,恢坐习免官。太守董和以习方土大姓,寝而不许。后贡恢于州,涉道未至,闻先主自葭萌还攻刘璋。恢知璋之必败,先主必成,乃讬名郡使,北诣先主,遇於绵竹。先主嘉之,从至雒城,遣恢至汉中交好马超,超遂从命。成都既定,先主领益州牧,以恢为功曹书佐主簿。后为亡虏所诬,引恢谋反,有司执送,先主明其不然,更迁恢为别驾从事。章武元年,庲降都督邓方卒,先主问恢:“谁可代者?”恢对曰:“人之才能,各有长短,故孔子曰'其使人也器之。且夫明主在上,则臣下尽情,是以先零之役,赵充国曰'莫若老臣。臣窃不自揆,惟陛下察之。“先主笑曰:“孤之本意,亦已在卿矣。”遂以恢为庲降都督,使持节领交州刺史,住平夷县。
xiān zhǔ hōng, gāo dìng zì suī yú yuè guī, yōng kǎi bá hù yú jiàn níng, zhū bāo fǎn pàn yú zāng kē. chéng xiàng liàng nán zhēng, xiān yóu yuè guī, ér huī àn dào xiàng jiàn níng. zhū xiàn dà xiāng jiū hé, wéi huī jūn yú kūn míng. shí huī zhòng shǎo dí bèi, yòu wèi dé liàng shēng xī, dài wèi nán rén yuē:" guān jūn liáng jǐn, yù guī tuì huán, wú zhōng jiān jiǔ chì xiāng lǐ, nǎi jīn dé xuán, bù néng fù běi, yù hái yǔ rǔ děng tóng jì móu, gù yǐ chéng xiāng gào." nán rén xìn zhī, gù wéi shǒu dài huǎn. yú shì huī chū jī, dà pò zhī, zhuī bēn zhú běi, nán zhì pán jiāng, dōng jiē zāng kē, yǔ liàng shēng shì xiāng lián. nán tǔ píng dìng, huī jūn gōng jū duō, fēng hàn xìng tíng hòu, jiā ān hàn jiāng jūn. hòu jūn hái, nán yí fù pàn, shā hài shǒu jiāng. huī shēn wǎng pū tǎo, chú jǐn è lèi, xǐ qí háo shuài yú chéng dū, fù chū sǒu pú gēng niú zhàn mǎ jīn yín xī gé, chōng jì jūn zī, yú shí fèi yòng bù fá.
先主薨,高定恣睢於越巂,雍闿跋扈於建宁,朱褒反叛於牂牁。丞相亮南征,先由越巂,而恢案道向建宁。诸县大相纠合,围恢军於昆明。时恢众少敌倍,又未得亮声息,绐谓南人曰:“官军粮尽,欲规退还,吾中间久斥乡里,乃今得旋,不能复北,欲还与汝等同计谋,故以诚相告。”南人信之,故围守怠缓。於是恢出击,大破之,追奔逐北,南至槃江,东接牂牁,与亮声势相连。南土平定,恢军功居多,封汉兴亭侯,加安汉将军。后军还,南夷复叛,杀害守将。恢身往扑讨,鉏尽恶类,徙其豪帅于成都,赋出叟、濮耕牛战马金银犀革,充继军资,于时费用不乏。
jiàn xìng qī nián, yǐ jiāo zhōu shǔ wú, jiě huī cì shǐ. gèng lǐng jiàn níng tài shǒu, yǐ huán jū běn jùn. xǐ jū hàn zhōng, jiǔ nián zú. zi yí sì. huī dì zǐ qiú, yǔ lín yòu bù dū, suí zhū gě zhān jù dèng ài, lín chén shòu mìng, sǐ yú mián zhú.
建兴七年,以交州属吴,解恢刺史。更领建宁太守,以还居本郡。徙居汉中,九年卒。子遗嗣。恢弟子球,羽林右部督,随诸葛瞻拒邓艾,临陈授命,死于绵竹。
lǚ kǎi zì jì píng yǒng chāng bù wéi rén yě. shì jùn wǔ guān yuàn gōng cáo. shí yōng kǎi děng wén xiān zhǔ hōng yú yǒng ān, jiāo xiá zī shén. dū hù lǐ yán yǔ kǎi shū liù zhǐ, jiě yù lì hài, kǎi dàn dá yī zhǐ yuē:" gài wén tiān wú èr rì, tǔ wú èr wáng, jīn tiān xià dǐng lì, zhēng shuò yǒu sān, shì yǐ yuǎn rén huáng huò, bù zhī suǒ guī yě." qí jié màn rú cǐ. kǎi yòu jiàng yú wú, wú yáo shǔ kǎi wèi yǒng chāng tài shǒu. yǒng chāng jì zài yì zhōu jùn zhī xī, dào lù yōng sè, yǔ shǔ gé jué, ér jùn tài shǒu gǎi yì, kǎi yǔ fǔ chéng shǔ jùn wáng kàng shuài lì lì mín, bì jìng jù kǎi. kǎi shù yí xí yǒng chāng, chēng shuō yún yún. kǎi dá xí yuē:" tiān jiàng sāng luàn, jiān xióng chéng xìn, tiān xià qiē chǐ, wàn guó bēi dào, chén qiè dà xiǎo, mò bù sī jié jīn lì, gān nǎo tú dì, yǐ chú guó nàn. fú wéi jiāng jūn shì shòu hàn ēn, yǐ wéi dāng gōng jù dǎng zhòng, shuài xiān qǐ xíng, shàng yǐ bào guó jiā, xià bù fù xiān rén, shū gōng zhú bó, yí míng qiān zǎi. hé qī chén pú wú yuè, bèi běn jiù mò hū? xī shùn qín mín shì, yǔn yú cāng wú, shū jí jiā zhī, liú shēng wú qióng. bēng yú jiāng pǔ, hé zú kě bēi! wén wǔ shòu mìng, chéng wáng nǎi píng. xiān dì lóng xīng, hǎi nèi wàng fēng, zǎi chén cōng ruì, zì tiān jiàng kāng. ér jiāng jūn bù dǔ shèng shuāi zhī jì, chéng bài zhī fú, pì rú yě huǒ zài yuán, dǎo lǚ hé bīng, huǒ miè bīng pàn, jiāng hé suǒ yī fù? nǎng zhě jiāng jūn xiān jūn yōng hóu, zào yuàn ér fēng, dòu róng zhī xìng, guī zhì shì zǔ, jiē liú míng hòu yè, shì gē qí měi. jīn zhū gě chéng xiàng yīng cái tǐng chū, shēn dǔ wèi méng, shòu yí tuō gū, yì zàn jì xìng, yǔ zhòng wú jì, lù gōng wàng xiá. jiāng jūn ruò néng fān rán gǎi tú, yì jī gèng bù, gǔ rén bù nán zhuī, bǐ tǔ hé zú zǎi zāi! gài wén chǔ guó bù gōng, qí huán shì zé, fū chāi tiě hào, jìn rén bù zhǎng, kuàng chén yú fēi zhǔ, shuí kěn guī zhī xié? qiè wéi gǔ yì, chén wú yuè jìng zhī jiāo, shì yǐ qián hòu yǒu lái wú wǎng. zhòng chéng gào shì, fā fèn wàng shí, gù lüè chén suǒ huái, wéi jiāng jūn chá yān." kǎi wēi ēn nèi zhe, wèi jùn zhōng suǒ xìn, gù néng quán qí jié.
吕凯字季平、永昌不韦人也。仕郡五官掾功曹。时雍闿等闻先主薨於永安,骄黠滋甚。都护李严与闿书六纸,解喻利害,闿但答一纸曰:“盖闻天无二日,土无二王,今天下鼎立,正朔有三,是以远人惶惑,不知所归也。”其桀慢如此。闿又降於吴,吴遥署闿为永昌太守。永昌既在益州郡之西,道路壅塞,与蜀隔绝,而郡太守改易,凯与府丞蜀郡王伉帅厉吏民,闭境拒闿。闿数移檄永昌,称说云云。凯答檄曰:“天降丧乱,奸雄乘衅,天下切齿,万国悲悼,臣妾大小,莫不思竭筋力,肝脑涂地,以除国难。伏惟将军世受汉恩,以为当躬聚党众,率先启行,上以报国家,下不负先人,书功竹帛,遗名千载。何期臣仆吴越,背本就末乎?昔舜勤民事,陨于苍梧,书籍嘉之,流声无穷。崩于江浦,何足可悲!文、武受命,成王乃平。先帝龙兴,海内望风,宰臣聪睿,自天降康。而将军不睹盛衰之纪,成败之符,譬如野火在原,蹈履河冰,火灭冰泮,将何所依附?曩者将军先君雍侯,造怨而封,窦融知兴,归志世祖,皆流名后叶,世歌其美。今诸葛丞相英才挺出,深睹未萌,受遗讬孤,翊赞季兴,与众无忌,录功忘瑕。将军若能翻然改图,易迹更步,古人不难追,鄙土何足宰哉!盖闻楚国不恭,齐桓是责,夫差僣号,晋人不长,况臣於非主,谁肯归之邪?窃惟古义,臣无越境之交,是以前后有来无往。重承告示,发愤忘食,故略陈所怀,惟将军察焉。”凯威恩内著,为郡中所信,故能全其节。
jí chéng xiàng liàng nán zhēng tǎo kǎi, jì fā zài dào, ér kǎi yǐ wèi gāo dìng bù qǔ suǒ shā. liàng zhì nán, shàng biǎo yuē:" yǒng chāng jùn lì lǚ kǎi fǔ chéng wáng kàng děng, zhí zhōng jué yù, shí yǒu yú nián, yōng kǎi gāo dìng bī qí dōng běi, ér kǎi děng shǒu yì bù yǔ jiāo tōng. chén bù yì yǒng chāng fēng sú dūn zhí nǎi ěr!" yǐ kǎi wèi yún nán tài shǒu, fēng yáng qiān tíng hòu. huì wèi pàn yí suǒ hài, zi xiáng sì. ér wáng kàng yì fēng tíng hòu, wèi yǒng chāng tài shǒu.
及丞相亮南征讨闿,既发在道,而闿已为高定部曲所杀。亮至南,上表曰:“永昌郡吏吕凯、府丞王伉等,执忠绝域,十有馀年,雍闿、高定偪其东北,而凯等守义不与交通。臣不意永昌风俗敦直乃尔!”以凯为云南太守,封阳迁亭侯。会为叛夷所害,子祥嗣。而王伉亦封亭侯,为永昌太守。
mǎ zhōng zì dé xìn, bā xī láng zhōng rén yě. shǎo yǎng wài jiā, xìng hú, míng dǔ, hòu nǎi fù xìng, gǎi míng zhōng. wèi jùn lì, jiàn ān mò jǔ xiào lián, chú hàn chāng zhǎng. xiān zhǔ dōng zhēng, bài jī xiāo tíng, bā xī tài shǒu yán zhī fā zhū xiàn bīng wǔ qiān rén yǐ bǔ yí quē, qiǎn zhōng sòng wǎng. xiān zhǔ yǐ hái yǒng ān, jiàn zhōng yǔ yǔ, wèi shàng shū lìng liú bā yuē:" suī wáng huáng quán, fù dé hú dǔ, cǐ wèi shì bù fá xián yě." jiàn xìng yuán nián, chéng xiàng liàng kāi fǔ, yǐ zhōng wèi mén xià dū. sān nián, liàng rù nán, bài zhōng zāng kē tài shǒu. jùn chéng zhū bāo fǎn. pàn luàn zhī hòu, zhōng fǔ yù xù lǐ, shén yǒu wēi huì. bā nián, zhào wèi chéng xiàng cān jūn, fù zhǎng shǐ jiǎng wǎn shǔ liú fǔ shì. yòu lǐng zhōu zhì zhōng cóng shì. míng nián, liàng chū qí shān, zhōng yì liàng suǒ, jīng yíng róng shì. jūn hái, dū jiāng jūn zhāng yí děng tǎo wèn shān jùn pàn qiāng. shí yī nián, nán yí háo shuài liú zhòu fǎn, rǎo luàn zhū jùn. zhēng lái jiàng dū du zhāng yì hái, yǐ zhōng dài yì. zhōng suì zhǎn zhòu, píng nán tǔ. jiā zhōng jiān jūn fèn wēi jiāng jūn, fēng bó yáng tíng hòu. chū, jiàn níng jùn shā tài shǒu zhèng áng, fù tài shǒu zhāng yì yú wú, gù dū dū cháng zhù píng yí xiàn. zhì zhōng, nǎi yí zhì wèi xiàn, chù mín yí zhī jiān. yòu yuè guī jùn yì jiǔ shī tǔ dì, zhōng lǜ jiāng tài shǒu zhāng yí kāi fù jiù jùn, yóu cǐ jiù jiā ān nán jiāng jūn, jìn fēng péng xiāng tíng hòu. yán xī wǔ nián hái cháo, yīn zhì hàn zhōng, jiàn dà sī mǎ jiǎng wǎn, xuān chuán zhào zhǐ, jiā bài zhèn nán dà jiàng jūn. qī nián chūn, dà jiàng jūn fèi yī běi yù wèi dí, liú zhōng chéng dū, píng shàng shū shì. yī hái, zhōng nǎi guī nán. shí èr nián zú, zi xiū sì.
马忠字德信,巴西阆中人也。少养外家,姓狐,名笃,后乃复姓,改名忠。为郡吏,建安末举孝廉,除汉昌长。先主东征,败绩猇亭,巴西太守阎芝发诸县兵五千人以补遗阙,遣忠送往。先主已还永安,见忠与语,谓尚书令刘巴曰:“虽亡黄权,复得狐笃,此为世不乏贤也。”建兴元年,丞相亮开府,以忠为门下督。三年,亮入南,拜忠牂牁太守。郡丞朱褒反。叛乱之后,忠抚育恤理,甚有威惠。八年,召为丞相参军,副长史蒋琬署留府事。又领州治中从事。明年,亮出祁山,忠诣亮所,经营戎事。军还,督将军张嶷等讨汶山郡叛羌。十一年,南夷豪帅刘胄反,扰乱诸郡。徵庲降都督张翼还,以忠代翼。忠遂斩胄,平南土。加忠监军奋威将军,封博阳亭侯。初,建宁郡杀太守正昂,缚太守张裔於吴,故都督常驻平夷县。至忠,乃移治味县,处民夷之间。又越巂郡亦久失土地,忠率将太守张嶷开复旧郡,由此就加安南将军,进封彭乡亭侯。延熙五年还朝,因至汉中,见大司马蒋琬,宣传诏旨,加拜镇南大将军。七年春,大将军费祎北御魏敌,留忠成都,平尚书事。祎还,忠乃归南。十二年卒,子脩嗣。
zhōng wéi rén kuān jì yǒu dù liàng, dàn huī zhāo dà xiào, fèn nù bù xíng yú sè. rán chǔ shì néng duàn, wēi ēn bìng lì, shì yǐ mán yí wèi ér ài zhī. jí zú, mò bù zì zhì sàng tíng, liú tì jǐn āi, wèi zhī lì miào sì, qì jīn yóu zài.
忠为人宽济有度量,但诙啁大笑,忿怒不形於色。然处事能断,威恩并立,是以蛮夷畏而爱之。及卒,莫不自致丧庭,流涕尽哀,为之立庙祀,迄今犹在。
zhāng biǎo, shí míng shì, qīng wàng yú zhōng. yán yǔ, sù yǒu gōng gàn, yú shì jīng qín. jì zhǒng zài zhōng hòu, qí wēi fēng chēng jī, jiē bù jí zhōng.
张表,时名士,清望逾忠。阎宇,宿有功幹,於事精勤。继踵在忠后,其威风称绩,皆不及忠。
wáng píng zì zi jūn, bā xī dàng qú rén yě. běn yǎng wài jiā hé shì, hòu fù xìng wáng. suí dù huò pǔ hú yì luò yáng, jiǎ xiào wèi, cóng cáo gōng zhēng hàn zhōng, yīn jiàng xiān zhǔ, bài yá mén jiāng pí jiàng jūn. jiàn xìng liù nián, shǔ cān jūn mǎ sù xiān fēng. sù shě shuǐ shàng shān, jǔ cuò fán rǎo, píng lián guī jiàn sù, sù bù néng yòng, dà bài yú jiē tíng. zhòng jǐn xīng sàn, wéi píng suǒ lǐng qiān rén, míng gǔ zì chí, wèi jiāng zhāng hé yí qí fú bīng, bù wǎng bī yě. yú shì píng xú xú shōu hé zhū yíng yí bèng, lǜ jiàng shì ér hái. chéng xiàng liàng jì zhū mǎ sù jí jiāng jūn zhāng xiū lǐ shèng, duó jiāng jūn huáng xí děng bīng, píng tè jiàn chóng xiǎn, jiā bài cān jūn, tǒng wǔ bù jiān dāng yíng shì, jìn wèi tǎo kòu jiāng jūn, fēng tíng hòu. jiǔ nián, liàng wéi qí shān, píng bié shǒu nán wéi. wèi dà jiàng jūn sī mǎ xuān wáng gōng liàng, zhāng hé gōng píng, píng jiān shǒu bù dòng, hé bù néng kè. shí èr nián, liàng zú yú wǔ gōng, jūn tuì huán, wèi yán zuò luàn, yī zhàn ér bài, píng zhī gōng yě. qiān hòu diǎn jūn ān hàn jiāng jūn, fù chē qí jiāng jūn wú yī zhù hàn zhōng, yòu lǐng hàn zhōng tài shǒu. shí wǔ nián, jìn fēng ān hàn hóu, dài yī dū hàn zhōng. yán xī yuán nián, dà jiàng jūn jiǎng wǎn zhù miǎn yáng, píng gèng wéi qián hù jūn, shǔ wǎn fǔ shì. liù nián, wǎn hái zhù fú, bài píng qián jiān jūn zhèn běi dà jiàng jūn, tǒng hàn zhōng.
王平字子均,巴西宕渠人也。本养外家何氏,后复姓王。随杜濩、朴胡诣洛阳,假校尉,从曹公征汉中,因降先主,拜牙门将、裨将军。建兴六年,属参军马谡先锋。谡舍水上山,举措烦扰,平连规谏谡,谡不能用,大败於街亭。众尽星散,惟平所领千人,鸣鼓自持,魏将张郃疑其伏兵,不往偪也。於是平徐徐收合诸营遗迸,率将士而还。丞相亮既诛马谡及将军张休、李盛,夺将军黄袭等兵,平特见崇显,加拜参军,统五部兼当营事,进位讨寇将军,封亭侯。九年,亮围祁山,平别守南围。魏大将军司马宣王攻亮,张郃攻平,平坚守不动,郃不能克。十二年,亮卒於武功,军退还,魏延作乱,一战而败,平之功也。迁后典军、安汉将军,副车骑将军吴壹住汉中,又领汉中太守。十五年,进封安汉侯,代壹督汉中。延熙元年,大将军蒋琬住沔阳,平更为前护军,署琬府事。六年,琬还住涪,拜平前监军、镇北大将军,统汉中。
qī nián chūn, wèi dà jiàng jūn cáo shuǎng lǜ bù qí shí yú wàn xiàng hàn chuān, qián fēng yǐ zài luò gǔ. shí hàn zhōng shǒu bīng bù mǎn sān wàn, zhū jiàng dà jīng. huò yuē:" jīn lì bù zú yǐ jù dí, tīng dāng gù shǒu hàn lè èr chéng, yù zéi lìng rù, bǐ ěr jiān, fú jūn zú dé jiù guān." píng yuē:" bù rán. hàn zhōng qù fú chuí qiān lǐ. zéi ruò dé guān, biàn wèi huò yě. jīn yí xiān qiǎn liú hù jūn dù cān jūn jù xìng shì, píng wèi hòu jù ruò zéi fēn xiàng huáng jīn, píng lǜ qiān rén xià zì lín zhī, bǐ ěr jiān, fú jūn xíng zhì, cǐ jì zhī shàng yě." wéi hù jūn liú mǐn yǔ píng yì tóng, jí biàn shī xíng. fú zhū jūn jí dà jiàng jūn fèi yī zì chéng dū xiāng jì ér zhì, wèi jūn tuì huán, rú píng běn cè. shì shí, dèng zhī zài dōng, mǎ zhōng zài nán, píng zài běi jìng, xián zhù míng jī.
七年春,魏大将军曹爽率步骑十馀万向汉川,前锋已在骆谷。时汉中守兵不满三万,诸将大惊。或曰:“今力不足以拒敌,听当固守汉、乐二城,遇贼令入,比尔间,涪军足得救关。”平曰:“不然。汉中去涪垂千里。贼若得关,便为祸也。今宜先遣刘护军、杜参军据兴势,平为后拒;若贼分向黄金,平率千人下自临之,比尔间,涪军行至,此计之上也。”惟护军刘敏与平意同,即便施行。涪诸军及大将军费祎自成都相继而至,魏军退还,如平本策。是时,邓芝在东,马忠在南,平在北境,咸著名迹。
píng shēng zhǎng róng lǚ, shǒu bù néng shū, qí suǒ shí bù guò shí zì, ér kǒu shòu zuò shū, jiē yǒu yì lǐ. shǐ rén dú shǐ hàn zhū jì chuán, tīng zhī, bèi zhī qí dà yì, wǎng wǎng lùn shuō bù shī qí zhǐ. zūn lǚ fǎ dù, yán bù xì xuè, cóng cháo zhì xī, duān zuò chè rì, xin huà wú wǔ jiàng zhī tǐ, rán xìng xiá qīn yí, wéi rén zì qīng, yǐ cǐ wéi sǔn yān. shí yī nián zú, zi xùn sì.
平生长戎旅,手不能书,其所识不过十字,而口授作书,皆有意理。使人读史、汉诸纪传,听之,备知其大义,往往论说不失其指。遵履法度,言不戏谑,从朝至夕,端坐彻日,忄画无武将之体,然性狭侵疑,为人自轻,以此为损焉。十一年卒,子训嗣。
chū, píng tóng jùn hàn chāng jù fú zhōng yǒng kuān hòu, shù yǒu zhàn gōng, gōng míng jué wèi yà píng, guān zhì zuǒ jiāng jūn, fēng dàng qú hóu.
初,平同郡汉昌句扶忠勇宽厚,数有战功,功名爵位亚平,官至左将军,封宕渠侯。
zhāng yí zì bó qí, bā jùn nán chōng guó rén yě. ruò guàn wèi xiàn gōng cáo. xiān zhǔ dìng shǔ zhī jì, shān kòu gōng xiàn, xiàn zhǎng juān jiā táo wáng, yí mào bái rèn, xié fù fū rén, fū rén dé miǎn. yóu shì xiǎn míng, zhōu zhào wèi cóng shì. shí jùn nèi shì rén gōng lù yáo zhòu wèi èr qiān dàn, dāng shì yǒu shēng míng, jiē yǔ yí yǒu shàn. jiàn xìng wǔ nián, chéng xiàng liàng běi zhù hàn zhōng, guǎng hàn mián zhú shān zéi zhāng mù děng chāo dào jūn zī, jié lüè lì mín, yí yǐ dū wèi jiāng bīng tǎo zhī. yí dù qí niǎo sàn, nán yǐ zhàn qín, nǎi zhà yǔ hé qīn, kè qī zhì jiǔ. jiǔ hān, yí shēn lǜ zuǒ yòu, yīn zhǎn mù děng wǔ shí yú jí, qú shuài xī tiǎn. xún qí yú lèi, xún rì qīng tài. hòu dé jí bìng kùn dǔ, jiā sù pín kuì, guǎng hàn tài shǒu shǔ jùn hé zhī, míng wéi tōng hòu, yí sù yǔ shū kuò, nǎi zì yù yì zhī, tuō yǐ zhì jí. zhī qīng cái yī liáo, shù nián chú yù. qí dǎng dào xìn yì jiē cǐ lèi yě. bài wèi yá mén jiāng, shǔ mǎ zhōng, běi tǎo wèn shān pàn qiāng, nán píng sì jùn mán yí, zhé yǒu chóu huà zhàn kè zhī gōng. shí sì nián, wǔ dū dī wáng fú jiàn qǐng xiáng, qiǎn jiàng jūn zhāng wèi wǎng yíng, guò qī bú dào, dà jiàng jūn jiǎng wǎn shēn yǐ wéi niàn. yí píng zhī yuē:" fú jiàn qiú fù kuǎn zhì, bì wú tā biàn, sù wén jiàn dì jiǎo xiá, yòu yí dí bù néng tóng gōng, jiāng yǒu guāi lí, shì yǐ jī liú ěr." shù rì, wèn zhì, jiàn dì guǒ jiāng sì bǎi hù jiù wèi, dú jiàn lái cóng.
张嶷字伯岐,巴郡南充国人也。弱冠为县功曹。先主定蜀之际,山寇攻县,县长捐家逃亡,嶷冒白刃,携负夫人,夫人得免。由是显名,州召为从事。时郡内士人龚禄、姚伷位二千石,当世有声名,皆与嶷友善。建兴五年,丞相亮北住汉中,广汉、绵竹山贼张慕等钞盗军资,劫掠吏民,嶷以都尉将兵讨之。嶷度其鸟散,难以战禽,乃诈与和亲,克期置酒。酒酣,嶷身率左右,因斩慕等五十馀级,渠帅悉殄。寻其馀类,旬日清泰。后得疾病困笃,家素贫匮,广汉太守蜀郡何祗,名为通厚,嶷宿与疏阔,乃自轝诣祗,讬以治疾。祗倾财医疗,数年除愈。其党道信义皆此类也。拜为牙门将,属马忠,北讨汶山叛羌,南平四郡蛮夷,辄有筹画战克之功。十四年,武都氐王苻健请降,遣将军张尉往迎,过期不到,大将军蒋琬深以为念。嶷平之曰:“苻健求附款至,必无他变,素闻健弟狡黠,又夷狄不能同功,将有乖离,是以稽留耳。”数日,问至,健弟果将四百户就魏,独健来从。
chū, yuè guī jùn zì chéng xiàng liàng tǎo gāo dìng zhī hòu, sǒu yí shù fǎn, shā tài shǒu gōng lù jiāo huáng, shì hòu tài shǒu bù gǎn zhī jùn, zhǐ zhù ān shàng xiàn, qù jùn bā bǎi yú lǐ, qí jùn tú yǒu míng ér yǐ. shí lùn yù fù jiù jùn, chú yí wèi yuè guī tài shǒu, yí jiāng suǒ lǐng wǎng zhī jùn, yòu yǐ ēn xìn, mán yí jiē fú, pō lái jiàng fù. běi jiǎo zhuō mǎ zuì xiāo jìn, bù chéng jié dù, yí nǎi wǎng tǎo, shēng fù qí shuài wèi láng, yòu jiě zòng gào yù, shǐ zhāo huái yú lèi. biǎo bài láng wèi yì hóu, zhǒng luò sān qiān yú hù jiē ān tǔ gòng zhí. zhū zhǒng wén zhī, duō jiàn xiáng fú, yí yǐ gōng cì jué guān nèi hóu.
初,越巂郡自丞相亮讨高定之后,叟夷数反,杀太守龚禄、焦璜,是后太守不敢之郡,只住安上县,去郡八百馀里,其郡徒有名而已。时论欲复旧郡,除嶷为越巂太守,嶷将所领往之郡,诱以恩信,蛮夷皆服,颇来降附。北徼捉马最骁劲,不承节度,嶷乃往讨,生缚其帅魏狼,又解纵告喻,使招怀馀类。表拜狼为邑侯,种落三千馀户皆安土供职。诸种闻之,多渐降服,嶷以功赐爵关内侯。
sū qí yì jūn dōng féng féng dì kuí qú děng, yǐ jiàng fù fǎn. yí zhū féng. féng qī, máo niú wáng nǚ, yí yǐ jì yuán zhī. ér qú táo rù xī jiǎo. qú gāng měng jié hàn, wèi zhū zhǒng shēn suǒ wèi dàn, qiǎn suǒ qīn èr rén zhà xiáng yí, shí qǔ xiāo xī. yí jué zhī, xǔ yǐ zhòng shǎng, shǐ wèi fǎn jiàn, èr rén suì hé móu shā qú. qú sǐ, zhū zhǒng jiē ān. yòu sī dōu qí shuài lǐ qiú chéng, xī shǒu shā gōng lù, yí qiú mù bǔ dé, shù qí sù è ér zhū zhī.
苏祁邑君冬逢、逢弟隗渠等,已降复反。嶷诛逢。逢妻,旄牛王女,嶷以计原之。而渠逃入西徼。渠刚猛捷悍,为诸种深所畏惮,遣所亲二人诈降嶷,实取消息。嶷觉之,许以重赏,使为反间,二人遂合谋杀渠。渠死,诸种皆安。又斯都耆帅李求承,昔手杀龚禄,嶷求募捕得,数其宿恶而诛之。
shǐ yí yǐ jùn fú yǔ tuí huài, gèng zhù xiǎo wù. zài guān sān nián, xǐ hái gù jùn, shàn zhì chéng guō, yí zhǒng nán nǚ mò bù zhì lì.
始嶷以郡郛宇颓坏,更筑小坞。在官三年,徙还故郡,缮治城郭,夷种男女莫不致力。
dìng zuó tái dēng bēi shuǐ sān xiàn qù jùn sān bǎi yú lǐ, jiù chū yán tiě jí qī, ér yí jiǎo jiǔ zì gù shí. yí lǜ suǒ lǐng duó qǔ, shǔ zhǎng lì yān. yí zhī dào dìng zuó, dìng zuó lǜ háo láng cén, pán mù wáng jiù, shèn wéi mán yí suǒ xìn rèn, fèn yí zì qīn, bù zì lái yì. yí shǐ zhuàng shì shù shí zhí wǎng shōu zhì, tà ér shā zhī, chí shī hái zhǒng, hòu jiā shǎng cì, yù yǐ láng cén zhī è, qiě yuē:" wú de wàng dòng, dòng jí tiǎn yǐ!" zhǒng lèi xián miàn fù xiè guò. yí shā niú xiǎng yàn, chóng shēn ēn xìn, suì huò yán tiě, qì yòng zhōu shàn.
定莋、台登、卑水三县去郡三百馀里,旧出盐铁及漆,而夷徼久自固食。嶷率所领夺取,署长吏焉。嶷之到定莋,定莋率豪狼岑,槃木王舅,甚为蛮夷所信任,忿嶷自侵,不自来诣。嶷使壮士数十直往收致,挞而杀之,持尸还种,厚加赏赐,喻以狼岑之恶,且曰:“无得妄动,动即殄矣!”种类咸面缚谢过。嶷杀牛飨宴,重申恩信,遂获盐铁,器用周赡。
hàn jiā jùn jiè máo niú yí zhǒng lèi sì qiān yú hù, qí lǜ láng lù, yù wèi gū xù dōng féng bào yuàn, qiǎn shū fù lí jiāng féng zhòng xiāng dù xíng shì. yí nì qiǎn qīn jìn jī niú jiǔ láo cì, yòu lìng lí nì féng qī xuān chàng yì zhǐ. lí jì shòu cì, bìng jiàn qí zǐ, zǐ dì huān yuè, xī lǜ suǒ lǐng jiāng yì yí, yí hòu jiā shǎng dài, qiǎn hái. máo niú yóu shì zhé bù wéi huàn.
汉嘉郡界旄牛夷种类四千馀户,其率狼路,欲为姑婿冬逢报怨,遣叔父离将逢众相度形势。嶷逆遣亲近赍牛酒劳赐,又令离逆逢妻宣畅意旨。离既受赐,并见其姊,姊弟欢悦,悉率所领将诣嶷,嶷厚加赏待,遣还。旄牛由是辄不为患。
jùn yǒu jiù dào, jīng máo niú zhōng zhì chéng dū, jì píng qiě jìn zì máo niú jué dào, yǐ bǎi yú nián, gèng yóu ān shàng, jì xiǎn qiě yuǎn. yí qiǎn zuǒ yòu jī huò bì cì lù, zhòng lìng lù gū yù yì, lù nǎi lǜ xiōng dì qī zǐ xī yì yí, yí yǔ méng shì, kāi tōng jiù dào, qiān lǐ sù qīng, fù gǔ tíng yì. zòu fēng lù wèi máo niú tián jù pí wáng, qiǎn shǐ jiāng lù cháo gòng. hòu zhǔ yú shì jiā yí wǔ róng jiāng jūn, lǐng jùn rú gù.
郡有旧道,经旄牛中至成都,既平且近;自旄牛绝道,已百馀年,更由安上,既险且远。嶷遣左右赍货币赐路,重令路姑喻意,路乃率兄弟妻子悉诣嶷,嶷与盟誓,开通旧道,千里肃清,复古亭驿。奏封路为旄牛〈田句〉毗王,遣使将路朝贡。后主於是加嶷怃戎将军,领郡如故。
yí chū jiàn fèi yī wèi dà jiàng jūn, zì xìng fàn ài, dài xìn xīn fù tài guò, yí shū jiè zhī yuē:" xī cén péng lǜ shī, lái shè zhàng jié, xián jiàn hài yú cì kè, jīn míng jiāng jūn wèi zūn quán zhòng, yí jiàn qián shì, shǎo yǐ wéi jǐng" hòu yī guǒ wèi wèi jiàng rén guō xiū suǒ hài.
嶷初见费祎为大将军,恣性汎爱,待信新附太过,嶷书戒之曰:“昔岑彭率师,来歙杖节,咸见害於刺客,今明将军位尊权重,宜鉴前事,少以为警”后祎果为魏降人郭脩所害。
wú tài fù zhū gě kè yǐ chū pò wèi jūn, dà xīng bīng zhòng yǐ tú gōng qǔ. shì zhōng zhū gě zhān, chéng xiàng liàng zhī zǐ, kè cóng dì yě, yí yǔ shū yuē:" dōng zhǔ chū bēng, dì shí yòu ruò, tài fù shòu jì tuō zhī zhòng, yì hé róng yì! qīn yǐ zhōu gōng zhī cái, yóu yǒu guǎn cài liú yán zhī biàn, huò guāng shòu rèn, yì yǒu yàn gài shang guān nì luàn zhī móu, lài chéng zhāo zhī míng, yǐ miǎn sī nán ěr. xī měi wén dōng zhǔ shā shēng shǎng fá, bù rèn xià rén, yòu jīn yǐ chuí méi zhī mìng, zú zhào tài fù, shǔ yǐ hòu shì, chéng shí kě lǜ. jiā wú chǔ piāo jí, nǎi xī suǒ jì, ér tài fù lí shǎo zhǔ, lǚ dí tíng, kǒng fēi liáng jì zhǎng suàn zhī shù yě. suī yún dōng jiā gāng jì sù rán, shàng xià jí mù, bǎi yǒu yī shī, fēi míng zhě zhī lǜ xié? qǔ gǔ zé jīn, jīn zé gǔ yě, zì fēi láng jūn jìn zhōng yán yú tài fù, shuí fù yǒu jìn yán zhě yě! xuán jūn guǎng nóng, wù xíng dé huì, shù nián zhī zhōng, dōng xī bìng jǔ, shí wèi bù wǎn, yuàn shēn cǎi chá." kè jìng yǐ cǐ yí zú. yí shí jiàn duō rú shì lèi.
吴太傅诸葛恪以初破魏军,大兴兵众以图攻取。侍中诸葛瞻,丞相亮之子,恪从弟也,嶷与书曰:“东主初崩,帝实幼弱,太傅受寄讬之重,亦何容易!亲以周公之才,犹有管、蔡流言之变,霍光受任,亦有燕、盖、上官逆乱之谋,赖成、昭之明,以免斯难耳。昔每闻东主杀生赏罚,不任下人,又今以垂没之命,卒召太傅,属以后事,诚实可虑。加吴、楚剽急,乃昔所记,而太傅离少主,履敌庭,恐非良计长算之术也。虽云东家纲纪肃然,上下辑睦,百有一失,非明者之虑邪?取古则今,今则古也,自非郎君进忠言於太傅,谁复有尽言者也!旋军广农,务行德惠,数年之中,东西并举,实为不晚,愿深采察。”恪竟以此夷族。嶷识见多如是类。
zài jùn shí wǔ nián, bāng yù ān mù. lǚ qǐ qiú hái, nǎi zhēng yì chéng dū. mín yí liàn mù, fú gǔ qì tì, guò máo niú yì, yì jūn qiǎng fù lái yíng, jí zhuī xún zhì shǔ jùn jiè, qí dū xiāng shuài suí yí cháo gòng zhě bǎi yú rén. yí zhì, bài dàng kòu jiāng jūn, kāng kǎi zhuàng liè, shì rén xián duō guì zhī, rán fàng dàng shǎo lǐ, rén yì yǐ cǐ jī yān, shì suì yán xī shí qī nián yě. wèi dí dào cháng lǐ jiǎn mì shū qǐng xiáng, wèi jiāng jūn jiāng wéi lǜ yí děng yīn jiǎn zhī zī yǐ chū lǒng xī. jì dào dí dào, jiǎn xī lǜ chéng zhōng lì mín chū yíng jūn. jūn qián yǔ wèi jiāng xú zhì jiāo fēng, yí lín chén yǔn shēn, rán qí suǒ shā shāng yì guò bèi. jì wáng, fēng zhǎng zǐ yīng xī xiāng hòu, cì zǐ hù xióng xí jué. nán tǔ yuè guī mín yí wén yí sǐ, wú bù bēi qì, wèi yí lì miào, sì shí shuǐ hàn zhé sì zhī.
在郡十五年,邦域安穆。屡乞求还,乃徵诣成都。民夷恋慕,扶毂泣涕,过旄牛邑,邑君襁负来迎,及追寻至蜀郡界,其督相率随嶷朝贡者百馀人。嶷至,拜荡寇将军,慷慨壮烈,士人咸多贵之,然放荡少礼,人亦以此讥焉,是岁延熙十七年也。魏狄道长李简密书请降,卫将军姜维率嶷等因简之资以出陇西。既到狄道,简悉率城中吏民出迎军。军前与魏将徐质交锋,嶷临陈陨身,然其所杀伤亦过倍。既亡,封长子瑛西乡侯,次子护雄袭爵。南土越巂民夷闻嶷死,无不悲泣,为嶷立庙,四时水旱辄祀之。
píng yuē: huáng quán hóng yǎ sī liang, lǐ huī gōng liàng zhì yè, lǚ kǎi shǒu jié bù huí, mǎ zhōng rǎo ér néng yì, wáng píng zhōng yǒng ér yán zhěng, zhāng yí shí duàn míng guǒ, xián yǐ suǒ zhǎng, xiǎn míng fā jī, yù qí shí yě.
评曰:黄权弘雅思量,李恢公亮志业,吕凯守节不回,马忠扰而能毅,王平忠勇而严整,张嶷识断明果,咸以所长,显名发迹,遇其时也。