biàn huì, luàn zhī zàn yě lǐ lè, yín yì zhī zhēng yě cí rén, guò zhī mǔ yě rèn yù, jiān zhī shǔ yě. luàn yǒu zàn zé xíng, yín yì yǒu zhēng zé yòng, guò yǒu mǔ zé shēng, jiān yǒu shǔ zé bù zhǐ. bā zhě yǒu qún, mín shèng qí zhèng guó wú bā zhě, zhèng shèng qí mín. mín shèng qí zhèng, guó ruò zhèng shèng qí mín, bīng qiáng. gù guó yǒu bā zhě, shàng wú yǐ shǐ shǒu zhàn, bì xuē zhì wáng. guó wú bā zhě, shàng yǒu yǐ shǐ shǒu zhàn, bì xìng zhì wáng.
辯慧,亂之贊也;禮樂,淫佚之徵也;慈仁,過之母也;任譽,奸之鼠也。亂有贊則行,淫佚有徵則用,過有母則生,奸有鼠則不止。八者有群,民勝其政;國無八者,政勝其民。民勝其政,國弱;政勝其民,兵強。故國有八者,上無以使守戰,必削至亡。國無八者,上有以使守戰,必興至王。
yòng shàn, zé mín qīn qí qīn rèn jiān, zé mín qīn qí zhì. hé ér fù zhě, shàn yě bié ér guī zhě, jiān yě. zhāng shàn, zé guò nì rèn jiān, zé zuì zhū. guò nì, zé mín shèng fǎ zuì zhū, zé fǎ shèng mín. mín shèng fǎ, guó luàn fǎ shèng mín, bīng qiáng. gù yuē: yǐ liáng mín zhì, bì luàn zhì xuē yǐ jiān mín zhì, bì zhì zhì qiáng.
用善,則民親其親;任奸,則民親其制。合而復者,善也;別而規者,奸也。章善,則過匿;任奸,則罪誅。過匿,則民勝法;罪誅,則法勝民。民勝法,國亂;法勝民,兵強。故曰:以良民治,必亂至削;以奸民治,必治至強。
guó yǐ nán gōng, qǐ yī qǔ shí, guó yǐ yì gōng, qǐ shí wáng bǎi. guó hǎo lì, yuē yǐ nán gōng guó hǎo yán, yuē yǐ yì gōng. mín yì wèi yán, nán wèi yòng. guó fǎ zuò mín zhī suǒ nán, bīng yòng mín zhī suǒ yì ér yǐ lì gōng zhě, qǐ yī de shí guó fǎ zuò mín zhī suǒ yì, bīng yòng mín zhī suǒ nán ér yǐ yán gōng zhě, chū shí wáng bǎi.
國以難攻,起一取十,國以易攻,起十亡百。國好力,曰以難攻;國好言,曰以易攻。民易為言,難為用。國法作民之所難,兵用民之所易而以力攻者,起一得十;國法作民之所易,兵用民之所難而以言攻者,出十亡百。
fá zhòng, jué zūn shǎng qīng, xíng wēi. jué zūn, shàng ài mín xíng wēi, mín sǐ shàng. gù xìng guó xíng fá, zé mín lì yòng shǎng, zé shàng zhòng. fǎ xiáng, zé xíng fán fǎ fán, zé xíng shěng. mín zhì zé luàn, luàn ér zhì zhī, yòu luàn. gù zhì zhī yú qí zhì, zé zhì zhì zhī yú qí luàn, zé luàn. mín zhī qíng yě zhì, qí shì yě luàn. gù xíng xíng, zhòng qí qīng zhě, qīng zhě bù shēng, zé zhòng zhě wú cóng zhì yǐ, cǐ wèi zhì zhī yú qí zhì zhě. xíng xíng. zhòng qí zhòng zhě, qīng qí qīng zhě, qīng zhě bù zhǐ, zé zhòng zhě wú cóng zhǐ yǐ, cǐ wèi zhì zhī yú qí luàn yě. gù zhòng qīng, zé xíng qù shì chéng, guó qiáng chóng chóng ér qīng qīng, zé xíng zhì ér shì shēng, guó xuē.
罰重,爵尊;賞輕,刑威。爵尊,上愛民;刑威,民死上。故興國行罰,則民利;用賞,則上重。法詳,則刑繁;法繁,則刑省。民治則亂,亂而治之,又亂。故治之於其治,則治;治之於其亂,則亂。民之情也治,其事也亂。故行刑,重其輕者,輕者不生,則重者無從至矣,此謂治之於其治者。行刑。重其重者,輕其輕者,輕者不止,則重者無從止矣,此謂治之於其亂也。故重輕,則刑去事成,國強;重重而輕輕,則刑至而事生,國削。
mín yǒng, zé shǎng zhī yǐ qí suǒ yù mín qiè, zé shā zhī yǐ qí suǒ è. gù qiè mín shǐ zhī yǐ xíng, zé yǒng yǒng mín shǐ zhī yǐ shǎng, zé sǐ. qiè mín yǒng, yǒng mín sǐ, guó wú dí zhě bì wáng.
民勇,則賞之以其所欲;民怯,則殺之以其所惡。故怯民使之以刑,則勇;勇民使之以賞,則死。怯民勇,勇民死,國無敵者必王。
mín pín zé ruò guó, fù zé yín, yín zé yǒu shī, yǒu shī zé ruò. gù pín zhě yì zhī yǐ xíng, zé fù fù zhě sǔn zhī yǐ shǎng, zé pín. zhì guó zhī jǔ, guì lìng pín zhě fù fù zhě pín. pín zhě fù, guó qiáng fù zhě pín, sān guān wú shī. guó jiǔ qiáng ér wú shī zhě bì wáng.
民貧則弱國,富則淫,淫則有虱,有虱則弱。故貧者益之以刑,則富;富者損之以賞,則貧。治國之舉,貴令貧者富、富者貧。貧者富,國強;富者貧,三官無虱。國久強而無虱者必王。
xíng shēng lì, lì shēng qiáng, qiáng shēng wēi, wēi shēng dé, dé shēng yú xíng. gù xíng duō, zé shǎng zhòng shǎng shǎo, zé xíng zhòng. mín zhī yǒu yù yǒu è yě, yù yǒu liù yín, è yǒu sì nán. cóng liù yín, guó ruò xíng sì nán, bīng qiáng. gù wáng zhě xíng yú jiǔ ér shǎng chū yī. xíng yú jiǔ, zé liù yín zhǐ shǎng chū yī, zé sì nán xíng. liù yín zhǐ, zé guó wú jiān sì nán xíng, zé bīng wú dí.
刑生力,力生強,強生威,威生德,德生於刑。故刑多,則賞重;賞少,則刑重。民之有欲有惡也,欲有六淫,惡有四難。從六淫,國弱;行四難,兵強。故王者刑於九而賞出一。刑於九,則六淫止;賞出一,則四難行。六淫止,則國無奸;四難行,則兵無敵。
mín zhī suǒ yù wàn, ér lì zhī suǒ chū yī. mín fēi yī, zé wú yǐ zhì yù, gù zuò yī. zuò yī zé lì tuán, lì tuán zé qiáng. qiáng ér yòng, zhòng qiáng. gù néng shēng lì, néng shā lì, yuē gōng dí zhī guó, bì qiáng. sāi sī dào yǐ qióng qí zhì, qǐ yī mén yǐ zhì qí yù, shǐ mín bì xiān xíng qí suǒ yào, rán hòu zhì qí suǒ yù, gù lì duō. lì duō ér bù yòng, zé zhì qióng zhì qióng, zé yǒu sī yǒu sī, zé yǒu ruò. gù néng shēng lì, bù néng shā lì, yuē zì gōng zhī guó, bì xuē. gù yuē: wáng zhě, guó bù xù lì, jiā bù jī sù. guó bù xù lì, xià yòng yě jiā bù jī sù, shàng cáng yě.
民之所欲萬,而利之所出一。民非一,則無以致欲,故作一。作一則力摶,力摶則強。強而用,重強。故能生力,能殺力,曰攻敵之國,必強。塞私道以窮其志,啟一門以致其欲,使民必先行其所要,然後致其所欲,故力多。力多而不用,則志窮;志窮,則有私;有私,則有弱。故能生力,不能殺力,曰自攻之國,必削。故曰:王者,國不蓄力,家不積粟。國不蓄力,下用也;家不積粟,上藏也。
guó zhì: duàn jiā wáng, duàn guān qiáng, duàn jūn ruò. zhòng qīng, xíng qù. cháng guān, zé zhì. shěng xíng, yào bǎo, shǎng bù kě bèi yě. yǒu jiān bì gào zhī, zé mín duàn yú xīn, shàng lìng ér mín zhī suǒ yǐ yīng. qì chéng yú jiā, ér xíng yú guān, zé shì duàn yú jiā. gù wáng zhě xíng shǎng duàn yú mín xīn, qì yòng duàn yú jiā. zhì míng zé tóng, zhì àn zé yì. tóng zé xíng, yì zé zhǐ, xíng zé zhì, zhǐ zé luàn. zhì zé jiā duàn, luàn zé jūn duàn. zhì guó zhě guì bù duàn, gù yǐ shí lǐ duàn zhě ruò, yǐ wǔ lǐ duàn zhě qiáng. jiā duàn zé yǒu yú, gù yuē: rì zhì zhě wáng. guān duàn zé bù zú, gù yuē: yè zhì zhě qiáng. jūn duàn zé luàn, gù yuē: sù zhì zhě xuē. gù yǒu dào zhī guó, zhì bù tīng jūn, mín bù cóng guān.
國治:斷家王,斷官強,斷君弱。重輕,刑去。常官,則治。省刑,要保,賞不可倍也。有奸必告之,則民斷於心,上令而民知所以應。器成於家,而行於官,則事斷於家。故王者刑賞斷於民心,器用斷於家。治明則同,治暗則異。同則行,異則止,行則治,止則亂。治則家斷,亂則君斷。治國者貴不斷,故以十里斷者弱,以五里斷者強。家斷則有餘,故曰:日治者王。官斷則不足,故曰:夜治者強。君斷則亂,故曰:宿治者削。故有道之國,治不聽君,民不從官。