chǔ zhī xiān zǔ chū zì dì zhuān xū gāo yáng. gāo yáng zhě, huáng dì zhī sūn, chāng yì zhī zǐ yě. gāo yáng shēng chēng, chēng shēng juǎn zhāng, juǎn zhāng shēng zhòng lí. zhòng lí wèi dì kù gāo xīn jū huǒ zhèng, shén yǒu gōng, néng guāng róng tiān xià, dì kù mìng yuē zhù róng. gòng gōng shì zuò luàn, dì kù shǐ zhòng lí zhū zhī ér bù jǐn. dì nǎi yǐ gēng yín rì zhū zhòng lí, ér yǐ qí dì wú huí wèi zhòng lí hòu, fù jū huǒ zhèng, wèi zhù róng.
楚之先祖出自帝顓頊高陽。高陽者,黃帝之孫,昌意之子也。高陽生稱,稱生卷章,卷章生重黎。重黎為帝嚳高辛居火正,甚有功,能光融天下,帝嚳命曰祝融。共工氏作亂,帝嚳使重黎誅之而不盡。帝乃以庚寅日誅重黎,而以其弟吳回為重黎後,復居火正,為祝融。
wú huí shēng lù zhōng. lù zhōng shēng zǐ liù rén, chè pōu ér chǎn yān. qí zhǎng yī yuē kūn wú èr yuē cān hú sān yuē péng zǔ sì yuē huì rén wǔ yuē cáo xìng liù yuē jì lián, xiù xìng, chǔ qí hòu yě. kūn wú shì, xià zhī shí cháng wèi hóu bó, jié zhī shí tāng miè zhī. péng zǔ shì, yīn zhī shí cháng wèi hóu bó, yīn zhī mò shì miè péng zǔ shì. jì lián shēng fù jǔ, fù jǔ shēng xué xióng. qí hòu zhōng wēi, huò zài zhōng guó, huò zài mán yí, fú néng jì qí shì.
吳回生陸終。陸終生子六人,坼剖而產焉。其長一曰昆吾;二曰參胡;三曰彭祖;四曰會人;五曰曹姓;六曰季連,琇姓,楚其後也。昆吾氏,夏之時嘗為侯伯,桀之時湯滅之。彭祖氏,殷之時嘗為侯伯,殷之末世滅彭祖氏。季連生附沮,附沮生穴熊。其後中微,或在中國,或在蠻夷,弗能紀其世。
zhōu wén wáng zhī shí, jì lián zhī miáo yì yuē yù xióng. yù xióng zi shì wén wáng, zǎo zú. qí zǐ yuē xióng lì. xióng lì shēng xióng kuáng, xióng kuáng shēng xióng yì.
周文王之時,季連之苗裔曰鬻熊。鬻熊子事文王,蚤卒。其子曰熊麗。熊麗生熊狂,熊狂生熊繹。
xióng yì dāng zhōu chéng wáng zhī shí, jǔ wén wǔ qín láo zhī hòu sì, ér fēng xióng yì yú chǔ mán, fēng yǐ zǐ nán zhī tián, xìng xiù shì, jū dān yáng. chǔ zi xióng yì yǔ lǔ gōng bó qín wèi kāng shū zǐ móu jìn hóu xiè qí tài gōng zǐ lǚ jí jù shì chéng wáng.
熊繹當周成王之時,舉文、武勤勞之後嗣,而封熊繹於楚蠻,封以子男之田,姓琇氏,居丹陽。楚子熊繹與魯公伯禽、衛康叔子牟、晉侯燮、齊太公子呂伋俱事成王。
xióng yì shēng xióng ài, xióng ài shēng xióng, xióng shēng xióng shèng. xióng shèng yǐ dì xióng yáng wèi hòu. xióng yáng shēng xióng qú.
熊繹生熊艾,熊艾生熊,熊生熊勝。熊勝以弟熊楊為後。熊楊生熊渠。
xióng qú shēng zǐ sān nián. dāng zhōu yí wáng zhī shí, wáng shì wēi, zhū hóu huò bù cháo, xiāng fá. xióng qú shén dé jiāng hàn jiān mín hé, nǎi xìng bīng fá yōng yáng yuè, zhì yú è. xióng qú yuē: wǒ mán yí yě, bù yǔ zhōng guó zhī hào shì. nǎi lì qí zhǎng zi kāng wèi jù dǎn wáng, zhōng zǐ hóng wèi è wáng, shǎo zǐ zhí cī wèi yuè zhāng wáng, jiē zài jiāng shàng chǔ mán zhī dì. jí zhōu lì wáng zhī shí, bào nüè, xióng qú wèi qí fá chǔ, yì qù qí wáng.
熊渠生子三年。當周夷王之時,王室微,諸侯或不朝,相伐。熊渠甚得江漢間民和,乃興兵伐庸、楊粵,至於鄂。熊渠曰:「我蠻夷也,不與中國之號諡。」乃立其長子康為句亶王,中子紅為鄂王,少子執疵為越章王,皆在江上楚蠻之地。及周厲王之時,暴虐,熊渠畏其伐楚,亦去其王。
hòu wèi xióng wú kāng, wú kāng zǎo sǐ. xióng qú zú, zi xióng zhì hóng lì. zhì hóng zú, qí dì shì ér dài lì, yuē xióng yán. xióng yán shēng xióng yǒng.
後為熊毋康,毋康蚤死。熊渠卒,子熊摯紅立。摯紅卒,其弟弒而代立,曰熊延。熊延生熊勇。
xióng yǒng liù nián, ér zhōu rén zuò luàn, gōng lì wáng, lì wáng chū bēn zhì. xióng yǒng shí nián, zú, dì xióng yán wèi hòu.
熊勇六年,而周人作亂,攻厲王,厲王出奔彘。熊勇十年,卒,弟熊嚴為後。
xióng yán shí nián, zú. yǒu zi sì rén, zhǎng zi bó shuāng, zhōng zǐ zhòng xuě, cì zǐ shū kān, shǎo zǐ jì xùn. xióng yán zú, zhǎng zi bó shuāng dài lì, shì wèi xióng shuāng.
熊嚴十年,卒。有子四人,長子伯霜,中子仲雪,次子叔堪,少子季徇。熊嚴卒,長子伯霜代立,是為熊霜。
xióng shuāng yuán nián, zhōu xuān wáng chū lì. xióng shuāng liù nián, zú, sān dì zhēng lì. zhòng xuě sǐ shū kān wáng, bì nán yú pú ér shǎo dì jì xùn lì, shì wèi xióng xùn. xióng xùn shí liù nián, zhèng huán gōng chū fēng yú zhèng. èr shí èr nián, xióng xùn zú, zi xióng è lì. xióng è jiǔ nián, zú, zi xióng yí lì, shì wèi ruò áo.
熊霜元年,周宣王初立。熊霜六年,卒,三弟爭立。仲雪死;叔堪亡,避難於濮;而少弟季徇立,是為熊徇。熊徇十六年,鄭桓公初封於鄭。二十二年,熊徇卒,子熊咢立。熊咢九年,卒,子熊儀立,是為若敖。
ruò áo èr shí nián, zhōu yōu wáng wèi quǎn róng suǒ shì, zhōu dōng xǐ, ér qín xiāng gōng shǐ liè wèi zhū hóu.
若敖二十年,周幽王為犬戎所弒,周東徙,而秦襄公始列為諸侯。
èr shí qī nián, ruò áo zú, zi xióng kǎn lì, shì wèi xiāo áo. xiāo áo liù nián, zú, zi xióng xuàn lì, shì wèi fén mào. fén mào shí sān nián, jìn shǐ luàn, yǐ qǔ wò zhī gù. fén mào còu huán mào dì xióng tōng shì fén mào zi ér dài lì, shì wèi chǔ wǔ wáng.
二十七年,若敖卒,子熊坎立,是為霄敖。霄敖六年,卒,子熊眴立,是為蚡冒。蚡冒十三年,晉始亂,以曲沃之故。蚡冒輳洹冒弟熊通弒蚡冒子而代立,是為楚武王。
wǔ wáng shí qī nián, jìn zhī qǔ wò zhuāng bó shì zhǔ guó jìn xiào hóu. shí jiǔ nián, zhèng bó dì duàn zuò luàn. èr shí yī nián, zhèng qīn tiān zǐ zhī tián. èr shí sān nián, wèi shì qí jūn huán gōng. èr shí jiǔ nián, lǔ shì qí jūn yǐn gōng. sān shí yī nián, sòng tài zǎi huá dū shì qí jūn shāng gōng.
武王十七年,晉之曲沃莊伯弒主國晉孝侯。十九年,鄭伯弟段作亂。二十一年,鄭侵天子之田。二十三年,衛弒其君桓公。二十九年,魯弒其君隱公。三十一年,宋太宰華督弒其君殤公。
sān shí wǔ nián, chǔ fá suí. shì yě. suí yuē: wǒ wú zuì. chǔ yuē: wǒ mán yí yě. jīn zhū hóu jiē wèi pàn xiāng qīn, huò xiāng shā. wǒ yǒu bì jiǎ, yù yǐ guān zhōng guó zhī zhèng, qǐng wáng shì zūn wú hào. suí rén wèi zhī zhōu, qǐng zūn chǔ, wáng shì bù tīng, hái bào chǔ. sān shí qī nián, chǔ xióng tōng nù yuē: wú xiān yù xióng, wén wáng zhī shī yě, zǎo zhōng. chéng wáng jǔ wǒ xiān gōng, nǎi yǐ zǐ nán tián lìng jū chǔ, mán yí jiē lǜ fú, ér wáng bù jiā wèi, wǒ zì zūn ěr. nǎi zì lì wèi wǔ wáng, yǔ suí rén méng ér qù. yú shì shǐ kāi pú dì ér yǒu zhī.
三十五年,楚伐隨。是也。隨曰:「我無罪。」楚曰:「我蠻夷也。今諸侯皆為叛相侵,或相殺。我有敝甲,欲以觀中國之政,請王室尊吾號。」隨人為之周,請尊楚,王室不聽,還報楚。三十七年,楚熊通怒曰:「吾先鬻熊,文王之師也,蚤終。成王舉我先公,乃以子男田令居楚,蠻夷皆率服,而王不加位,我自尊耳。」乃自立為武王,與隨人盟而去。於是始開濮地而有之。
wǔ shí yī nián, zhōu zhào suí hóu, shù yǐ lì chǔ wèi wáng. chǔ nù, yǐ suí bèi jǐ, fá suí. wǔ wáng zú shī zhōng ér bīng bà. zi wén wáng xióng zī lì, shǐ dōu yǐng.
五十一年,周召隨侯,數以立楚為王。楚怒,以隨背己,伐隨。武王卒師中而兵罷。子文王熊貲立,始都郢。
wén wáng èr nián, fá shēn guò dèng, dèng rén yuē chǔ wáng yì qǔ, dèng hóu bù xǔ yě. liù nián, fá cài, lǔ cài āi hóu yǐ guī, yǐ ér shì zhī. chǔ jiàng, líng jiāng hàn jiān xiǎo guó, xiǎo guó jiē wèi zhī. shí yī nián, qí huán gōng shǐ bà, chǔ yì shǐ dà.
文王二年,伐申過鄧,鄧人曰「楚王易取」,鄧侯不許也。六年,伐蔡,虜蔡哀侯以歸,已而釋之。楚彊,陵江漢間小國,小國皆畏之。十一年,齊桓公始霸,楚亦始大。
shí èr nián, fá dèng, miè zhī. shí sān nián, zú, zi xióng tián lì, shì wèi zhuāng áo. zhuāng áo wǔ nián, yù shā qí dì xióng yùn, yùn bēn suí, yǔ suí xí shì zhuāng áo dài lì, shì wèi chéng wáng.
十二年,伐鄧,滅之。十三年,卒,子熊畑立,是為莊敖。莊敖五年,欲殺其弟熊惲,惲奔隨,與隨襲弒莊敖代立,是為成王。
chéng wáng yùn yuán nián, chū jí wèi, bù dé shī huì, jié jiù hǎo yú zhū hóu. shǐ rén xiàn tiān zǐ, tiān zǐ cì zuò, yuē: zhèn ěr nán fāng yí yuè zhī luàn, wú qīn zhōng guó. yú shì chǔ dì qiān lǐ.
成王惲元年,初即位,布德施惠,結舊好於諸侯。使人獻天子,天子賜胙,曰:「鎮爾南方夷越之亂,無侵中國。」於是楚地千里。
shí liù nián, qí huán gōng yǐ bīng qīn chǔ, zhì xíng shān. chǔ chéng wáng shǐ jiāng jūn qū wán yǐ bīng yù zhī, yǔ huán gōng méng. huán gōng shù yǐ zhōu zhī fù bù rù wáng shì, chǔ xǔ zhī, nǎi qù.
十六年,齊桓公以兵侵楚,至陘山。」楚成王使將軍屈完以兵御之,與桓公盟。桓公數以周之賦不入王室,楚許之,乃去。
shí bā nián, chéng wáng yǐ bīng běi fá xǔ, xǔ jūn ròu tǎn xiè, nǎi shì zhī. èr shí èr nián, fá huáng. èr shí liù nián, miè yīng.
十八年,成王以兵北伐許,許君肉袒謝,乃釋之。二十二年,伐黃。二十六年,滅英。
sān shí sān nián, sòng xiāng gōng yù wèi méng huì, zhào chǔ. chǔ wáng nù yuē: zhào wǒ, wǒ jiāng hǎo wǎng xí rǔ zhī. suì xíng, zhì yú, suì zhí rǔ sòng gōng, yǐ ér guī zhī. sān shí sì nián, zhèng wén gōng nán cháo chǔ. chǔ chéng wáng běi fá sòng, bài zhī hóng, shè shāng sòng xiāng gōng, xiāng gōng suì bìng chuàng sǐ.
三十三年,宋襄公欲為盟會,召楚。楚王怒曰:「召我,我將好往襲辱之。」遂行,至盂,遂執辱宋公,已而歸之。三十四年,鄭文公南朝楚。楚成王北伐宋,敗之泓,射傷宋襄公,襄公遂病創死。
sān shí wǔ nián, jìn gōng zǐ zhòng ěr guò chǔ, chéng wáng yǐ zhū hóu kè lǐ xiǎng, ér hòu sòng zhī yú qín.
三十五年,晉公子重耳過楚,成王以諸侯客禮饗,而厚送之於秦。
sān shí jiǔ nián, lǔ xī gōng lái qǐng bīng yǐ fá qí, chǔ shǐ shēn hóu jiāng bīng fá qí, qǔ gǔ, zhì qí huán gōng zǐ yōng yān. qí huán gōng qī zǐ jiē bēn chǔ, chǔ jǐn yǐ wèi shàng dài fū. miè kuí, kuí bù sì zhù róng yù xióng gù yě.
三十九年,魯僖公來請兵以伐齊,楚使申侯將兵伐齊,取穀,」置齊桓公子雍焉。齊桓公七子皆奔楚,楚盡以為上大夫。滅夔,夔不祀祝融、鬻熊故也。
xià, fá sòng, sòng gào jí yú jìn, jìn jiù sòng, chéng wáng bà guī. jiāng jūn zi yù qǐng zhàn, chéng wáng yuē: zhòng ěr wáng jū wài jiǔ, zú dé fǎn guó, tiān zhī suǒ kāi, bù kě dāng. zi yù gù qǐng, nǎi yǔ zhī shǎo shī ér qù. jìn guǒ bài zi yù yú chéng pú. chéng wáng nù, zhū zi yù.
夏,伐宋,宋告急於晉,晉救宋,成王罷歸。將軍子玉請戰,成王曰:「重耳亡居外久,卒得反國,天之所開,不可當。」子玉固請,乃與之少師而去。晉果敗子玉於城濮。成王怒,誅子玉。
sì shí liù nián, chū, chéng wáng jiāng yǐ shāng chén wèi tài zǐ, yǔ lìng yǐn zi shàng. zi shàng yuē: jūn zhī chǐ wèi yě, ér yòu duō nèi chǒng, chù nǎi luàn yě. chǔ guó zhī jǔ cháng zài shǎo zhě. qiě shāng chén fēng mù ér chái shēng, rěn rén yě, bù kě lì yě. wáng bù tīng, lì zhī. hòu yòu yù lì zi zhí ér chù tài zǐ shāng chén. shāng chén wén ér wèi shěn yě, gào qí fù pān chóng yuē: hé yǐ dé qí shí? chóng yuē: xiǎng wáng zhī chǒng jī jiāng mǐ ér wù jìng yě. shāng chén cóng zhī. jiāng mǐ nù yuē: yí hū wáng zhī yù shā ruò ér lì zhí yě. shāng chén gào pān chóng yuē: xìn yǐ. chóng yuē: néng shì zhī hū? yuē: bù néng. néng wáng qù hū? yuē: bù néng. néng xíng dà shì hū? yuē: néng. dōng shí yuè, shāng chén yǐ gōng
四十六年,初,成王將以商臣為太子,語令尹子上。子上曰:「君之齒未也,而又多內寵,絀乃亂也。楚國之舉常在少者。且商臣蜂目而豺聲,忍人也,不可立也。」王不聽,立之。後又欲立子職而絀太子商臣。商臣聞而未審也,告其傅潘崇曰:「何以得其實?」崇曰:「饗王之寵姬江羋而勿敬也。」商臣從之。江羋怒曰:「宜乎王之欲殺若而立職也。」商臣告潘崇曰:「信矣。」崇曰:「能事之乎?」曰:「不能。」「能亡去乎?」曰:「不能。」「能行大事乎?」曰:「能。」冬十月,商臣以宮
bīng wéi chéng wáng. chéng wáng qǐng shí xióng fán ér sǐ, bù tīng. dīng wèi, chéng wáng zì jiǎo shā. shāng chén dài lì, shì wèi mù wáng.
兵圍成王。成王請食熊蹯而死,不聽。丁未,成王自絞殺。商臣代立,是為穆王。
mù wáng lì, yǐ qí tài zǐ gōng yǔ pān chóng, shǐ wèi tài shī, zhǎng guó shì. mù wáng sān nián, miè jiāng. sì nián, miè liù liǎo. liù liǎo, gāo yáo zhī hòu. bā nián, fá chén. shí èr nián, zú. zi zhuāng wáng lǚ lì.
穆王立,以其太子宮予潘崇,使為太師,掌國事。穆王三年,滅江。四年,滅六、蓼。六、蓼,皋陶之後。八年,伐陳。十二年,卒。子莊王侶立。
zhuāng wáng jí wèi sān nián, bù chū hào lìng, rì yè wèi lè, lìng guó zhōng yuē: yǒu gǎn jiàn zhě sǐ wú shè! wǔ jǔ rù jiàn. zhuāng wáng zuǒ bào zhèng jī, yòu bào yuè nǚ, zuò zhōng gǔ zhī jiān. wǔ jǔ yuē: yuán yǒu jìn yǐn. yuē: yǒu niǎo zài yú fù, sān nián bù fēi bù míng, shì hé niǎo yě? zhuāng wáng yuē: sān nián bù fēi, fēi jiāng chōng tiān sān nián bù míng, míng jiāng jīng rén. jǔ tuì yǐ, wú zhī zhī yǐ. jū shù yuè, yín yì shén. dài fū sū cóng nǎi rù jiàn. wáng yuē: ruò bù wén lìng hū? duì yuē: shā shēn yǐ míng jūn, chén zhī yuán yě. yú shì nǎi bà yín lè, tīng zhèng, suǒ zhū zhě shù bǎi rén, suǒ jìn zhě shù bǎi rén, rèn wǔ jǔ sū cóng yǐ zhèng, guó rén dà shuō. shì suì miè yōng. liù nián, fá sòng, huò wǔ bǎi chéng.
莊王即位三年,不出號令,日夜為樂,令國中曰:「有敢諫者死無赦!」伍舉入諫。莊王左抱鄭姬,右抱越女,坐鍾鼓之間。伍舉曰:「原有進隱。」曰:「有鳥在於阜,三年不蜚不鳴,是何鳥也?」莊王曰:「三年不蜚,蜚將沖天;三年不鳴,鳴將驚人。舉退矣,吾知之矣。」居數月,淫益甚。大夫蘇從乃入諫。王曰:「若不聞令乎?」對曰:「殺身以明君,臣之原也。」於是乃罷淫樂,聽政,所誅者數百人,所進者數百人,任伍舉、蘇從以政,國人大說。是歲滅庸。六年,伐宋,獲五百乘。
bā nián, fá lù hún róng, suì zhì luò, guān bīng yú zhōu jiāo. zhōu dìng wáng shǐ wáng sūn mǎn láo chǔ wáng. chǔ wáng wèn dǐng xiǎo dà qīng zhòng, duì yuē: zài dé bù zài dǐng. zhuāng wáng yuē: zi wú zǔ jiǔ dǐng! chǔ guó zhé gōu zhī huì, zú yǐ wèi jiǔ dǐng. wáng sūn mǎn yuē: wū hū! jūn wáng qí wàng zhī hū? xī yú xià zhī shèng, yuǎn fāng jiē zhì, gòng jīn jiǔ mù, zhù dǐng xiàng wù, bǎi wù ér wèi zhī bèi, shǐ mín zhī shén jiān. jié yǒu luàn dé, dǐng qiān yú yīn, zài sì liù bǎi. yīn zhòu bào nüè, dǐng qiān yú zhōu. dé zhī xiū míng, suī xiǎo bì zhòng qí jiān huí hūn luàn, suī dà bì qīng. xī chéng wáng dìng dǐng yú jiá rǔ, bo shì sān shí, bo nián qī bǎi, tiān suǒ mìng yě. zhōu dé suī shuāi, tiān mìng wèi gǎi. dǐng zhī qīng zhòng, wèi kě wèn yě. chǔ wáng nǎi guī.
八年,伐陸渾戎,遂至洛,觀兵於周郊。周定王使王孫滿勞楚王。楚王問鼎小大輕重,對曰:「在德不在鼎。」莊王曰:「子無阻九鼎!楚國折鈎之喙,足以為九鼎。」王孫滿曰:「嗚呼!君王其忘之乎?昔虞夏之盛,遠方皆至,貢金九牧,鑄鼎象物,百物而為之備,使民知神奸。桀有亂德,鼎遷於殷,載祀六百。殷紂暴虐,鼎遷於周。德之休明,雖小必重;其奸回昏亂,雖大必輕。昔成王定鼎於郟鄏,卜世三十,卜年七百,天所命也。周德雖衰,天命未改。鼎之輕重,未可問也。」楚王乃歸。
jiǔ nián, xiāng ruò áo shì. rén huò chán zhī wáng, kǒng zhū, fǎn gōng wáng, wáng jī miè ruò áo shì zhī zú. shí sān nián, miè shū.
九年,相若敖氏。人或讒之王,恐誅,反攻王,王擊滅若敖氏之族。十三年,滅舒。
shí liù nián, fá chén, shā xià zhēng shū. zhēng shū shì qí jūn, gù zhū zhī yě. yǐ pò chén, jí xiàn zhī. qún chén jiē hè, shēn shū shí shǐ qí lái, bù hè. wáng wèn, duì yuē: bǐ yǔ yuē, qiān niú jìng rén tián, tián zhǔ qǔ qí niú. jìng zhě zé bù zhí yǐ, qǔ zhī niú bù yì shén hū? qiě wáng yǐ chén zhī luàn ér lǜ zhū hóu fá zhī, yǐ yì fá zhī ér tān qí xiàn, yì hé yǐ fù lìng yú tiān xià! zhuāng wáng nǎi fù guó chén hòu.
十六年,伐陳,殺夏徵舒。徵舒弒其君,故誅之也。已破陳,即縣之。群臣皆賀,申叔時使齊來,不賀。王問,對曰:「鄙語曰,牽牛徑人田,田主取其牛。徑者則不直矣,取之牛不亦甚乎?且王以陳之亂而率諸侯伐之,以義伐之而貪其縣,亦何以復令於天下!」莊王乃復國陳後。
shí qī nián chūn, chǔ zhuāng wáng wéi zhèng, sān yuè kè zhī. rù zì huáng mén, zhèng bó ròu tǎn qiān yáng yǐ nì, yuē: gū bù tiān, bù néng shì jūn, jūn yòng huái nù, yǐ jí bì yì, gū zhī zuì yě. gǎn bù wéi mìng shì tīng! bīn zhī nán hǎi, ruò yǐ chén qiè cì zhū hóu, yì wéi mìng shì tīng. ruò jūn bù wàng lì xuān huán wǔ, bù jué qí shè jì, shǐ gǎi shì jūn, gū zhī yuán yě, fēi suǒ gǎn wàng yě. gǎn bù fù xīn. chǔ qún chén yuē: wáng wù xǔ. zhuāng wáng yuē: qí jūn néng xià rén, bì néng xìn yòng qí mín, yōng kě jué hū! zhuāng wáng zì shǒu qí, zuǒ yòu huī jūn, yǐn bīng qù sān shí lǐ ér shě, suì xǔ zhī píng. pān wāng rù méng, zi liáng chū zhì. xià liù yuè, jìn jiù zhèng, yǔ chǔ zhàn, dà bài jìn shī hé shàng, suì zhì héng yōng ér guī.
十七年春,楚莊王圍鄭,三月克之。入自皇門,鄭伯肉袒牽羊以逆,曰:「孤不天,不能事君,君用懷怒,以及敝邑,孤之罪也。敢不惟命是聽!賓之南海,若以臣妾賜諸侯,亦惟命是聽。若君不忘厲、宣、桓、武,不絕其社稷,使改事君,孤之原也,非所敢望也。敢布腹心。」楚群臣曰:「王勿許。」莊王曰:「其君能下人,必能信用其民,庸可絕乎!」莊王自手旗,左右麾軍,引兵去三十里而舍,遂許之平。潘尪入盟,子良出質。夏六月,晉救鄭,與楚戰,大敗晉師河上,遂至衡雍而歸。
èr shí nián, wéi sòng, yǐ shā chǔ shǐ yě. wéi sòng wǔ yuè, chéng zhōng shí jǐn, yì zǐ ér shí, xī gǔ ér chuī. sòng huá yuán chū gào yǐ qíng. zhuāng wáng yuē: jūn zǐ zāi! suì bà bīng qù.
二十年,圍宋,以殺楚使也。圍宋五月,城中食盡,易子而食,析骨而炊。宋華元出告以情。莊王曰:「君子哉!」遂罷兵去。
èr shí sān nián, zhuāng wáng zú, zi gòng wáng shěn lì.
二十三年,莊王卒,子共王審立。
gòng wáng shí liù nián, jìn fá zhèng. zhèng gào jí, gòng wáng jiù zhèng. yǔ jìn bīng zhàn yān líng, jìn bài chǔ, shè zhòng gòng wáng mù. gòng wáng zhào jiāng jūn zi fǎn. zi fǎn shì jiǔ, cóng zhě shù yáng gǔ jìn jiǔ zuì. wáng nù, shè shā zi fǎn, suì bà bīng guī.
共王十六年,晉伐鄭。鄭告急,共王救鄭。與晉兵戰鄢陵,晉敗楚,射中共王目。共王召將軍子反。子反嗜酒,從者豎陽穀進酒醉。王怒,射殺子反,遂罷兵歸。
sān shí yī nián, gòng wáng zú, zi kāng wáng zhāo lì. kāng wáng lì shí wǔ nián zú, zi yuán lì, shì wèi jiá áo.
三十一年,共王卒,子康王招立。康王立十五年卒,子員立,是為郟敖。
kāng wáng chǒng dì gōng zǐ wéi zi bǐ zi xī qì jí. jiá áo sān nián, yǐ qí jì fù kāng wáng dì gōng zǐ wéi wèi lìng yǐn, zhǔ bīng shì. sì nián, wéi shǐ zhèng, dào wén wáng jí ér hái. shí èr yuè jǐ yǒu, wéi rù wèn wáng jí, jiǎo ér shì zhī, suì shā qí zi mò jí píng xià. shǐ shǐ fù yú zhèng. wǔ jǔ wèn yuē: shuí wèi hòu? duì yuē: guǎ dài fū wéi. wǔ jǔ gèng yuē: gòng wáng zhī zǐ wéi wèi zhǎng. zi bǐ bēn jìn, ér wéi lì, shì wèi líng wáng.
康王寵弟公子圍、子比、子晳、棄疾。郟敖三年,以其季父康王弟公子圍為令尹,主兵事。四年,圍使鄭,道聞王疾而還。十二月己酉,圍入問王疾,絞而弒之,遂殺其子莫及平夏。使使赴於鄭。伍舉問曰:「誰為後?」對曰:「寡大夫圍。」伍舉更曰:「共王之子圍為長。」子比奔晉,而圍立,是為靈王。
líng wáng sān nián liù yuè, chǔ shǐ shǐ gào jìn, yù huì zhū hóu. zhū hóu jiē huì chǔ yú shēn. wǔ jǔ yuē: xī xià qǐ yǒu jūn tái zhī xiǎng, shāng tāng yǒu jǐng bó zhī mìng, zhōu wǔ wáng yǒu méng jīn zhī shì, chéng wáng yǒu qí yáng zhī sōu, kāng wáng yǒu fēng gōng zhī cháo, mù wáng yǒu tú shān zhī huì, qí huán yǒu shào líng zhī shī, jìn wén yǒu jiàn tǔ zhī méng, jūn qí hé yòng? líng wáng yuē: yòng huán gōng. shí zhèng zi chǎn zài yān. yú shì jìn sòng lǔ wèi bù wǎng. líng wáng yǐ méng, yǒu jiāo sè. wǔ jǔ yuē: jié wèi yǒu réng zhī huì, yǒu mín pàn zhī. zhòu wèi lí shān zhī huì, dōng yí pàn zhī. yōu wáng wèi tài shì zhī méng, róng dí pàn zhī. jūn qí shèn zhōng!
靈王三年六月,楚使使告晉,欲會諸侯。諸侯皆會楚於申。伍舉曰:「昔夏啟有鈞台之饗,商湯有景亳之命,周武王有盟津之誓,成王有岐陽之蒐,康王有豐宮之朝,穆王有塗山之會,齊桓有召陵之師,晉文有踐土之盟,君其何用?」靈王曰:「用桓公。」時鄭子產在焉。於是晉、宋、魯、衛不往。靈王已盟,有驕色。伍舉曰:「桀為有仍之會,有緡叛之。紂為黎山之會,東夷叛之。幽王為太室之盟,戎、翟叛之。君其慎終!」
qī yuè, chǔ yǐ zhū hòu bīng fá wú, wéi zhū fāng. bā yuè, kè zhī, qiú qìng fēng, miè qí zú. yǐ fēng xùn, yuē: wú xiào qí qìng fēng shì qí jūn ér ruò qí gū, yǐ méng zhū dài fū! fēng fǎn yuē: mò rú chǔ gòng wáng shù zǐ wéi shì qí jūn xiōng zhī zǐ yuán ér dài zhī lì! yú shì líng wáng shǐ jí shā zhī.
七月,楚以諸候兵伐吳,圍硃方。八月,克之,囚慶封,滅其族。以封徇,曰:「無效齊慶封弒其君而弱其孤,以盟諸大夫!」封反曰:「莫如楚共王庶子圍弒其君兄之子員而代之立!」於是靈王使疾殺之。
qī nián, jiù zhāng huá tái, xià lìng nèi wáng rén shí zhī.
七年,就章華台,下令內亡人實之。
bā nián, shǐ gōng zǐ qì jí jiāng bīng miè chén. shí nián, zhào cài hóu, zuì ér shā zhī. shǐ qì jí dìng cài, yīn wèi chén cài gōng.
八年,使公子棄疾將兵滅陳。十年,召蔡侯,醉而殺之。使棄疾定蔡,因為陳蔡公。
shí yī nián, fá xú yǐ kǒng wú. líng wáng cì yú gān xī yǐ dài zhī. wáng yuē: qí jìn lǔ wèi, qí fēng jiē shòu bǎo qì, wǒ dú bù. jīn wú shǐ shǐ zhōu qiú dǐng yǐ wèi fēn, qí yǔ wǒ hū? xī fù duì yuē: qí yǔ jūn wáng zāi! xī wǒ xiān wáng xióng yì pì zài jīng shān, bì lù lán lóu. yǐ chù cǎo mǎng, bá shè shān lín yǐ shì tiān zǐ, wéi shì táo hú jí shǐ yǐ gòng wáng shì. qí, wáng jiù yě jìn jí lǔ wèi, wáng mǔ dì yě: chǔ shì yǐ wú fēn ér bǐ jiē yǒu. zhōu jīn yǔ sì guó fú shi jūn wáng, jiāng wéi mìng shì cóng, qǐ gǎn ài dǐng? líng wáng yuē: xī wǒ huáng zǔ bó fù kūn wú jiù xǔ shì zhái, jīn zhèng rén tān qí tián, bù wǒ yǔ, jīn wǒ qiú zhī, qí yǔ wǒ hū? duì yuē: zhōu bù ài dǐng, zhèng ān gǎn ài tián? líng wáng yuē: xī zhū hóu yuǎn wǒ ér wèi jìn, jīn wú dài chéng chén cài bù gēng, fù jiē qiān shèng, zhū hóu wèi wǒ hū? duì yuē: wèi zāi! líng wáng xǐ yuē: xī fù shàn yán gǔ shì yān.
十一年,伐徐以恐吳。靈王次於乾谿以待之。王曰:「齊、晉、魯、衛,其封皆受寶器,我獨不。今吾使使周求鼎以為分,其予我乎?」析父對曰:「其予君王哉!昔我先王熊繹辟在荊山,蓽露藍蔞。以處草莽,跋涉山林以事天子,唯是桃弧棘矢以共王事。齊,王舅也;晉及魯、衛,王母弟也:楚是以無分而彼皆有。周今與四國服事君王,將惟命是從,豈敢愛鼎?」靈王曰:「昔我皇祖伯父昆吾舊許是宅,今鄭人貪其田,不我予,今我求之,其予我乎?」對曰:「周不愛鼎,鄭安敢愛田?」靈王曰:「昔諸侯遠我而畏晉,今吾大城陳、蔡、不羹,賦皆千乘,諸侯畏我乎?」對曰:「畏哉!」靈王喜曰:「析父善言古事焉。」
shí èr nián chūn, chǔ líng wáng lè gān xī, bù néng qù yě. guó rén kǔ yì. chū, líng wáng huì bīng yú shēn, lù yuè dài fū cháng shòu guò, shā cài dài fū guān qǐ. qǐ zǐ cóng wáng zài wú, nǎi quàn wú wáng fá chǔ, wèi jiān yuè dài fū cháng shòu guò ér zuò luàn, wèi wú jiān. shǐ jiǎo gōng zǐ qì jí mìng zhào gōng zǐ bǐ yú jìn, zhì cài, yǔ wú yuè bīng yù xí cài. lìng gōng zǐ bǐ jiàn qì jí, yǔ méng yú dèng. suì rù shā líng wáng tài zǐ lù, lì zi bǐ wèi wáng, gōng zǐ zi xī wèi lìng yǐn, qì jí wèi sī mǎ. xiān chú wáng gōng, guān cóng cóng shī yú gān xī, lìng chǔ zhòng yuē: guó yǒu wáng yǐ. xiān guī, fù jué yì tián shì. hòu zhě qiān zhī. chǔ zhòng jiē kuì, qù líng wáng ér guī.
十二年春,楚靈王樂乾谿,不能去也。國人苦役。初,靈王會兵於申,僇越大夫常壽過,殺蔡大夫觀起。起子從亡在吳,乃勸吳王伐楚,為間越大夫常壽過而作亂,為吳間。使矯公子棄疾命召公子比於晉,至蔡,與吳、越兵欲襲蔡。令公子比見棄疾,與盟於鄧。遂入殺靈王太子祿,立子比為王,公子子晳為令尹,棄疾為司馬。先除王宮,觀從從師於乾谿,令楚眾曰:「國有王矣。先歸,復爵邑田室。後者遷之。」楚眾皆潰,去靈王而歸。
líng wáng wén tài zǐ lù zhī sǐ yě, zì tóu chē xià, ér yuē: rén zhī ài zi yì rú shì hū? shì zhě yuē: shèn shì. wáng yuē: yú shā rén zhī zǐ duō yǐ, néng wú jí cǐ hū? yòu yǐn yuē: qǐng dài yú jiāo yǐ tīng guó rén. wáng yuē: zhòng nù bù kě fàn. yuē: qiě rù dà xiàn ér qǐ shī yú zhū hóu. wáng yuē: jiē pàn yǐ. yòu yuē: qiě bēn zhū hóu yǐ tīng dà guó zhī lǜ. wáng yuē: dà fú bù zài, zhī qǔ rǔ ěr. yú shì wáng chéng zhōu jiāng yù rù yān. yòu yǐn dù wáng bù yòng qí jì, jù jù sǐ, yì qù wáng wáng.
靈王聞太子祿之死也,自投車下,而曰:「人之愛子亦如是乎?」侍者曰:「甚是。」王曰:「余殺人之子多矣,能無及此乎?」右尹曰:「請待於郊以聽國人。」王曰:「眾怒不可犯。」曰:「且入大縣而乞師於諸侯。」王曰:「皆叛矣。」又曰:「且奔諸侯以聽大國之慮。」王曰:「大福不再,祗取辱耳。」於是王乘舟將欲入鄢。右尹度王不用其計,懼俱死,亦去王亡。
líng wáng yú shì dú bàng huáng shān zhōng, yě rén mò gǎn rù wáng. wáng xíng yù qí gù xuān rén, wèi yuē: wèi wǒ qiú shí, wǒ yǐ bù shí sān rì yǐ. xuān rén yuē: xīn wáng xià fǎ, yǒu gǎn xiǎng wáng cóng wáng zhě, zuì jí sān zú, qiě yòu wú suǒ de shí. wáng yīn zhěn qí gǔ ér wò. xuān rén yòu yǐ tǔ zì dài, táo qù. wáng jué ér fú jiàn, suì jī fú néng qǐ. yù yǐn shēn wú yǔ zhī zǐ shēn hài yuē: wú fù zài fàn wáng mìng, wáng fú zhū, ēn shú dà yān! nǎi qiú wáng, yù wáng jī yú lí zé, fèng zhī yǐ guī. xià wǔ yuè guǐ chǒu, wáng sǐ shēn hài jiā, shēn hài yǐ èr nǚ cóng sǐ, bìng zàng zhī.
靈王於是獨傍徨山中,野人莫敢入王。王行遇其故鋗人,謂曰:「為我求食,我已不食三日矣。」鋗人曰:「新王下法,有敢饟王從王者,罪及三族,且又無所得食。」王因枕其股而臥。鋗人又以土自代,逃去。王覺而弗見,遂飢弗能起。芋尹申無宇之子申亥曰:「吾父再犯王命,王弗誅,恩孰大焉!」乃求王,遇王飢於釐澤,奉之以歸。夏五月癸丑,王死申亥家,申亥以二女從死,並葬之。
shì shí chǔ guó suī yǐ lì bǐ wèi wáng, wèi líng wáng fù lái, yòu bù wén líng wáng sǐ, gù guān cóng wèi chū wáng bǐ yuē: bù shā qì jí, suī dé guó yóu shòu huò. wáng yuē: yú bù rěn. cóng yuē: rén jiāng rěn wáng. wáng bù tīng, nǎi qù. qì jí guī. guó rén měi yè jīng, yuē: líng wáng rù yǐ! yǐ mǎo yè, qì jí shǐ chuán rén cóng jiāng shàng zǒu hū yuē: líng wáng zhì yǐ! guó rén yù jīng. yòu shǐ màn chéng rán gào chū wáng bǐ jí lìng yǐn zi xī yuē: wáng zhì yǐ! guó rén jiāng shā jūn, sī mǎ jiāng zhì yǐ! jūn zǎo zì tú, wú qǔ rǔ yān. zhòng nù rú shuǐ huǒ, bù kě jiù yě. chū wáng jí zi xī suì zì shā. bǐng chén, qì jí jí wèi wèi wáng, gǎi míng xióng jū, shì wèi píng wáng.
是時楚國雖已立比為王,畏靈王復來,又不聞靈王死,故觀從謂初王比曰:「不殺棄疾,雖得國猶受禍。」王曰:「余不忍。」從曰:「人將忍王。」王不聽,乃去。棄疾歸。國人每夜驚,曰:「靈王入矣!」乙卯夜,棄疾使船人從江上走呼曰:「靈王至矣!」國人愈驚。又使曼成然告初王比及令尹子晳曰:「王至矣!國人將殺君,司馬將至矣!君蚤自圖,無取辱焉。眾怒如水火,不可救也。」初王及子晳遂自殺。丙辰,棄疾即位為王,改名熊居,是為平王。
píng wáng yǐ zhà shì liǎng wáng ér zì lì, kǒng guó rén jí zhū hóu pàn zhī, nǎi shī huì bǎi xìng. fù chén cài zhī dì ér lì qí hòu rú gù, guī zhèng zhī qīn dì. cún xù guó zhōng, xiū zhèng jiào. wú yǐ chǔ luàn gù, huò wǔ lǜ yǐ guī. píng wáng wèi guān cóng: zì ěr suǒ yù. yù wèi bo yǐn, wáng xǔ zhī.
平王以詐弒兩王而自立,恐國人及諸侯叛之,乃施惠百姓。復陳蔡之地而立其後如故,歸鄭之侵地。存恤國中,修政教。吳以楚亂故,獲五率以歸。平王謂觀從:「恣爾所欲。」欲為卜尹,王許之。
chū, gòng wáng yǒu chǒng zi wǔ rén, wú shì lì, nǎi wàng jì qún shén, qǐng shén jué zhī, shǐ zhǔ shè jì, ér yīn yǔ bā jī mái bì yú shì nèi, zhào wǔ gōng zǐ zhāi ér rù. kāng wáng kuà zhī, líng wáng zhǒu jiā zhī, zi bǐ zi xī jiē yuǎn zhī. píng wáng yòu, bào qí shàng ér bài, yā niǔ. gù kāng wáng yǐ zhǎng lì, zhì qí zi shī zhī wéi wèi líng wáng, jí shēn ér shì zi bǐ wèi wáng shí yú rì, zi xī bù dé lì, yòu jù zhū. sì zǐ jiē jué wú hòu. wéi dú qì jí hòu lì, wèi píng wáng, jìng xù chǔ sì, rú qí shén fú.
初,共王有寵子五人,無適立,乃望祭群神,請神決之,使主社稷,而陰與巴姬埋璧於室內,召五公子齋而入。康王跨之,靈王肘加之,子比、子晳皆遠之。平王幼,抱其上而拜,壓紐。故康王以長立,至其子失之;圍為靈王,及身而弒;子比為王十餘日,子晳不得立,又俱誅。四子皆絕無後。唯獨棄疾後立,為平王,竟續楚祀,如其神符。
chū, zi bǐ zì jìn guī, hán xuān zi wèn shū xiàng yuē: zi bǐ qí jì hū? duì yuē: bù jiù. xuān zǐ yuē: tóng è xiāng qiú, rú shì jiǎ yān, hé wèi bù jiù? duì yuē: wú yǔ tóng hào, shuí yǔ tóng è? qǔ guó yǒu wǔ nán: yǒu chǒng wú rén, yī yě yǒu rén wú zhǔ, èr yě yǒu zhǔ wú móu, sān yě yǒu móu ér wú mín, sì yě yǒu mín ér wú dé, wǔ yě. zi bǐ zài jìn shí sān nián yǐ, jìn chǔ zhī cóng bù wén tōng zhě, kě wèi wú rén yǐ zú jǐn qīn pàn, kě wèi wú zhǔ yǐ wú xìn ér dòng, kě wèi wú móu yǐ wèi jī zhōng shì, kě wèi wú mín yǐ wáng wú ài zhēng, kě wèi wú dé yǐ. wáng nüè ér bù jì, zi bǐ shè wǔ nán yǐ shì jūn, shuí néng jì zhī! yǒu chǔ guó zhě, qí qì jí hū? jūn chén cài, fāng chéng wài shǔ yān. kē tè bù zuò, dào zéi fú yǐn, sī yù bù wéi, mín wú yuàn xīn. xiān shén mìng zhī, guó mín xìn zhī. xiù xìng yǒu luàn, bì jì shí lì, chǔ zhī cháng yě. zi bǐ zhī guān, zé yòu yǐn yě shù qí guì chǒng, zé shù zǐ yě yǐ shén suǒ mìng, zé yòu yuǎn zhī mín wú huái yān, jiāng hé yǐ lì? xuān zǐ yuē: qí huán jìn wén bù yì shì hū? duì yuē: qí huán, wèi jī zhī zǐ yě, yǒu chǒng yú lí gōng. yǒu bào shū yá bīn xū wú xí péng yǐ wèi fǔ, yǒu jǔ wèi yǐ wèi wài zhǔ, yǒu gāo guó yǐ wèi nèi zhǔ. cóng shàn rú liú, shī huì bù juàn. yǒu guó, bù yì yí hū? xī wǒ wén gōng, hú jì jī zhī zǐ yě, yǒu chǒng yú xiàn gōng. hǎo xué bù juàn. shēng shí qī nián, yǒu shì wǔ rén, yǒu xiān dài fū zi yú zi fàn yǐ wèi fù xīn, yǒu wèi cuì jiǎ tuó yǐ wèi gǔ gōng, yǒu qí sòng qín chǔ yǐ wèi wài zhǔ, yǒu luán xì hú xiān yǐ wèi nèi zhǔ. wáng shí jiǔ nián, shǒu zhì mí dǔ. huì huái qì mín, mín cóng ér yǔ zhī. gù wén gōng yǒu guó, bù yì yí hū? zi bǐ wú shī yú mín, wú yuán yú wài, qù jìn, jìn bù sòng guī chǔ, chǔ bù yíng. hé yǐ yǒu guó! zi bǐ guǒ bù zhōng yān, zú lì zhě qì jí, rú shū xiàng yán yě.
初,子比自晉歸,韓宣子問叔向曰:「子比其濟乎?」對曰:「不就。」宣子曰:「同惡相求,如市賈焉,何為不就?」對曰:「無與同好,誰與同惡?取國有五難:有寵無人,一也;有人無主,二也;有主無謀,三也;有謀而無民,四也;有民而無德,五也。」子比在晉十三年矣,晉、楚之從不聞通者,可謂無人矣;族盡親叛,可謂無主矣;無釁而動,可謂無謀矣;為羈終世,可謂無民矣;亡無愛徵,可謂無德矣。王虐而不忌,子比涉五難以弒君,誰能濟之!有楚國者,其棄疾乎?君陳、蔡,方城外屬焉。苛慝不作,盜賊伏隱,私慾不違,民無怨心。先神命之,國民信之。琇姓有亂,必季實立,楚之常也。子比之官,則右尹也;數其貴寵,則庶子也;以神所命,則又遠之;民無懷焉,將何以立?」宣子曰:「齊桓、晉文不亦是乎?」對曰:「齊桓,衛姬之子也,有寵於釐公。有鮑叔牙、賓須無、隰朋以為輔,有莒、衛以為外主,有高、國以為內主。從善如流,施惠不倦。有國,不亦宜乎?昔我文公,狐季姬之子也,有寵於獻公。好學不倦。生十七年,有士五人,有先大夫子餘、子犯以為腹心,有魏焠、賈佗以為股肱,有齊、宋、秦、楚以為外主,有欒、郤、狐、先以為內主。亡十九年,守志彌篤。惠、懷棄民,民從而與之。故文公有國,不亦宜乎?子比無施於民,無援於外,去晉,晉不送;歸楚,楚不迎。何以有國!」子比果不終焉,卒立者棄疾,如叔向言也。
píng wáng èr nián, shǐ fèi wú jì rú qín wèi tài zǐ jiàn qǔ fù. fù hǎo, lái, wèi zhì, wú jì xiān guī, shuō píng wáng yuē: qín nǚ hǎo, kě zì qǔ, wèi tài zǐ gèng qiú. píng wáng tīng zhī, zú zì qǔ qín nǚ, shēng xióng zhēn. gèng wèi tài zǐ qǔ. shì shí wǔ shē wèi tài zǐ tài fù, wú jì wèi shǎo fù. wú jì wú chǒng yú tài zǐ, cháng chán è tài zǐ jiàn. jiàn shí nián shí wǔ yǐ, qí mǔ cài nǚ yě, wú chǒng yú wáng, wáng shāo yì shū wài jiàn yě.
平王二年,使費無忌如秦為太子建取婦。婦好,來,未至,無忌先歸,說平王曰:「秦女好,可自娶,為太子更求。」平王聽之,卒自娶秦女,生熊珍。更為太子娶。是時伍奢為太子太傅,無忌為少傅。無忌無寵於太子,常讒惡太子建。建時年十五矣,其母蔡女也,無寵於王,王稍益疏外建也。
liù nián, shǐ tài zǐ jiàn jū chéng fù, shǒu biān. wú jì yòu rì yè chán tài zǐ jiàn yú wáng yuē: zì wú jì rù qín nǚ, tài zǐ yuàn, yì bù néng wú wàng yú wáng, wáng shǎo zì bèi yān. qiě tài zǐ jū chéng fù, shàn bīng, wài jiāo zhū hóu, qiě yù rù yǐ. píng wáng zhào qí fù wǔ shē zé zhī. wǔ shē zhī wú jì chán, nǎi yuē: wáng nài hé yǐ xiǎo chén shū gǔ ròu? wú jì yuē: jīn bù zhì, hòu huǐ yě. yú shì wáng suì qiú wǔ shē. nǎi lìng sī mǎ fèn yáng zhào tài zǐ jiàn, yù zhū zhī. tài zǐ wén zhī, wáng bēn sòng.
六年,使太子建居城父,守邊。無忌又日夜讒太子建於王曰:「自無忌入秦女,太子怨,亦不能無望於王,王少自備焉。且太子居城父,擅兵,外交諸侯,且欲入矣。」平王召其傅伍奢責之。伍奢知無忌讒,乃曰:「王柰何以小臣疏骨肉?」無忌曰:;「今不制,後悔也。」於是王遂囚伍奢。乃令司馬奮揚召太子建,欲誅之。太子聞之,亡奔宋。
wú jì yuē: wǔ shē yǒu èr zi, bù shā zhě wèi chǔ guó huàn. hé yǐ miǎn qí fù zhào zhī, bì zhì. yú shì wáng shǐ shǐ wèi shē: néng zhì èr zi zé shēng, bù néng jiāng sǐ. shē yuē: shàng zhì, xū bù zhì. wáng yuē: hé yě? shē yuē: shàng zhī wèi rén, lián, sǐ jié, cí xiào ér rén, wén zhào ér miǎn fù, bì zhì, bù gù qí sǐ. xū zhī wèi rén, zhì ér hǎo móu, yǒng ér jīn gōng, zhī lái bì sǐ, bì bù lái. rán wèi chǔ guó yōu zhě bì cǐ zi. yú shì wáng shǐ rén zhào zhī, yuē: lái, wú miǎn ěr fù. wǔ shàng wèi wǔ xū yuē: wén fù miǎn ér mò bēn, bù xiào yě fù lù mò bào, wú móu yě dù néng rèn shì, zhī yě. zi qí xíng yǐ, wǒ qí guī sǐ. wǔ shàng suì guī. wǔ xū wān gōng shǔ shǐ, chū jiàn shǐ zhě, yuē: fù yǒu zuì, hé yǐ zhào qí zi wèi? jiāng shè, shǐ zhě hái zǒu, suì chū bēn wú. wǔ shē wén zhī, yuē: xū wáng, chǔ guó wēi zāi. chǔ rén suì shā wǔ shē jí shàng.
無忌曰:「伍奢有二子,不殺者為楚國患。盍以免其父召之,必至。」於是王使使謂奢:「能致二子則生,不能將死。」奢曰:「尚至,胥不至。」王曰:「何也?」奢曰:「尚之為人,廉,死節,慈孝而仁,聞召而免父,必至,不顧其死。胥之為人,智而好謀,勇而矜功,知來必死,必不來。然為楚國憂者必此子。」於是王使人召之,曰:「來,吾免爾父。」伍尚謂伍胥曰:「聞父免而莫奔,不孝也;父戮莫報,無謀也;度能任事,知也。子其行矣,我其歸死。」伍尚遂歸。伍胥彎弓屬矢,出見使者,曰:「父有罪,何以召其子為?」將射,使者還走,遂出奔吳。伍奢聞之,曰:「胥亡,楚國危哉。」楚人遂殺伍奢及尚。
shí nián, chǔ tài zǐ jiàn mǔ zài jū cháo, kāi wú. wú shǐ gōng zǐ guāng fá chǔ, suì bài chén cài, qǔ tài zǐ jiàn mǔ ér qù. chǔ kǒng, chéng yǐng. chū, wú zhī biān yì bēi liáng yǔ chǔ biān yì zhōng lí xiǎo tóng zhēng sāng, liǎng jiā jiāo nù xiāng gōng, miè bēi liáng rén. bēi liáng dài fū nù, fā yì bīng gōng zhōng lí. chǔ wáng wén zhī nù, fā guó bīng miè bēi liáng. wú wáng wén zhī dà nù, yì fā bīng, shǐ gōng zǐ guāng yīn jiàn mǔ jiā gōng chǔ, suì miè zhōng lí jū cháo. chǔ nǎi kǒng ér chéng yǐng.
十年,楚太子建母在居巢,開吳。吳使公子光伐楚,遂敗陳、蔡,取太子建母而去。楚恐,城郢。初,吳之邊邑卑梁與楚邊邑鍾離小童爭桑,兩家交怒相攻,滅卑梁人。卑梁大夫怒,發邑兵攻鍾離。楚王聞之怒,發國兵滅卑梁。吳王聞之大怒,亦發兵,使公子光因建母家攻楚,遂滅鍾離、居巢。楚乃恐而城郢。
shí sān nián, píng wáng zú. jiāng jūn zi cháng yuē: tài zǐ zhēn shǎo, qiě qí mǔ nǎi qián tài zǐ jiàn suǒ dāng qǔ yě. yù lì lìng yǐn zi xī. zi xī, píng wáng zhī shù dì yě, yǒu yì. zi xī yuē: guó yǒu cháng fǎ, gèng lì zé luàn, yán zhī zé zhì zhū. nǎi lì tài zǐ zhēn, shì wèi zhāo wáng.
十三年,平王卒。將軍子常曰:「太子珍少,且其母乃前太子建所當娶也。」欲立令尹子西。子西,平王之庶弟也,有義。子西曰:「國有常法,更立則亂,言之則致誅。」乃立太子珍,是為昭王。
zhāo wáng yuán nián, chǔ zhòng bù shuō fèi wú jì, yǐ qí chán wáng tài zǐ jiàn, shā wǔ shē zi fù yǔ xì wǎn. wǎn zhī zōng xìng bó shì zi pǐ jí zi xū jiē bēn wú, wú bīng shù qīn chǔ, chǔ rén yuàn wú jì shén. chǔ lìng yǐn zi cháng zhū wú jì yǐ shuō zhòng, zhòng nǎi xǐ.
昭王元年,楚眾不說費無忌,以其讒亡太子建,殺伍奢子父與郤宛。宛之宗姓伯氏子嚭及子胥皆奔吳,吳兵數侵楚,楚人怨無忌甚。楚令尹子常誅無忌以說眾,眾乃喜。
sì nián, wú sān gōng zǐ bēn chǔ, chǔ fēng zhī yǐ gǎn wú. wǔ nián, wú fá qǔ chǔ zhī liù qián. qī nián, chǔ shǐ zi cháng fá wú, wú dà bài chǔ yú yù zhāng.
四年,吳三公子奔楚,楚封之以扞吳。五年,吳伐取楚之六、潛。七年,楚使子常伐吳,吳大敗楚於豫章。
shí nián dōng, wú wáng hé lǘ wǔ zǐ xū bó pǐ yǔ táng cài jù fá chǔ, chǔ dà bài, wú bīng suì rù yǐng, rǔ píng wáng zhī mù, yǐ wǔ zǐ xū gù yě. wú bīng zhī lái, chǔ shǐ zi cháng yǐ bīng yíng zhī, jiā hàn shuǐ zhèn. wú fá bài zi cháng, zi cháng wáng bēn zhèng. chǔ bīng zǒu, wú chéng shèng zhú zhī, wǔ zhàn jí yǐng. jǐ mǎo, zhāo wáng chū bēn. gēng chén, wú rén rù yǐng.
十年冬,吳王闔閭、伍子胥、伯嚭與唐、蔡俱伐楚,楚大敗,吳兵遂入郢,辱平王之墓,以伍子胥故也。吳兵之來,楚使子常以兵迎之,夾漢水陣。吳伐敗子常,子常亡奔鄭。楚兵走,吳乘勝逐之,五戰及郢。己卯,昭王出奔。庚辰,吳人入郢。
zhāo wáng wáng yě zhì yún mèng. yún mèng bù zhī qí wáng yě, shè shāng wáng. wáng zǒu yún. yún gōng zhī dì huái yuē: píng wáng shā wú fù, jīn wǒ shā qí zi, bù yì kě hū? yún gōng zhǐ zhī, rán kǒng qí shì zhāo wáng, nǎi yǔ wáng chū bēn suí. wú wáng wén zhāo wáng wǎng, jí jìn jī suí, wèi suí rén yuē: zhōu zhī zǐ sūn fēng yú jiāng hàn zhī jiān zhě, chǔ jǐn miè zhī. yù shā zhāo wáng. wáng cóng chén zǐ qí nǎi shēn nì wáng, zì yǐ wèi wáng, wèi suí rén yuē: yǐ wǒ yǔ wú. suí rén bo yǔ wú, bù jí, nǎi xiè wú wáng yuē: zhāo wáng wáng, bù zài suí. wú qǐng rù zì suǒ zhī, suí bù tīng, wú yì bà qù.
昭王亡也至雲夢。雲夢不知其王也,射傷王。王走鄖。鄖公之弟懷曰:「平王殺吾父,今我殺其子,不亦可乎?」鄖公止之,然恐其弒昭王,乃與王出奔隨。吳王聞昭王往,即進擊隨,謂隨人曰:「周之子孫封於江漢之間者,楚盡滅之。」欲殺昭王。王從臣子綦乃深匿王,自以為王,謂隨人曰:「以我予吳。」隨人卜予吳,不吉,乃謝吳王曰:「昭王亡,不在隨。」吳請入自索之,隨不聽,吳亦罷去。
zhāo wáng zhī chū yǐng yě, shǐ shēn bào xū qǐng jiù yú qín. qín yǐ chē wǔ bǎi chéng jiù chǔ, chǔ yì shōu yú sǎn bīng, yǔ qín jī wú. shí yī nián liù yuè, bài wú yú jì. huì wú wáng dì fū gài jiàn wú wáng bīng shāng bài, nǎi wáng guī, zì lì wèi wáng. hé lǘ wén zhī, yǐn bīng qù chǔ, guī jī fū gài. fū gài bài, bēn chǔ, chǔ fēng zhī táng xī, hào wèi táng xī shì.
昭王之出郢也,使申鮑胥請救於秦。秦以車五百乘救楚,楚亦收餘散兵,與秦擊吳。十一年六月,敗吳於稷。會吳王弟夫概見吳王兵傷敗,乃亡歸,自立為王。闔閭聞之,引兵去楚,歸擊夫概。夫概敗,奔楚,楚封之堂谿,號為堂谿氏。
chǔ zhāo wáng miè táng jiǔ yuè, guī rù yǐng. shí èr nián, wú fù fá chǔ, qǔ fān. chǔ kǒng, qù yǐng, běi xǐ dōu ruò.
楚昭王滅唐九月,歸入郢。十二年,吳復伐楚,取番。楚恐,去郢,北徙都鄀。
shí liù nián, kǒng zǐ xiāng lǔ. èr shí nián, chǔ miè dùn, miè hú. èr shí yī nián, wú wáng hé lǘ fá yuè. yuè wáng jù jiàn shè shāng wú wáng, suì sǐ. wú yóu cǐ yuàn yuè ér bù xī fá chǔ.
十六年,孔子相魯。二十年,楚滅頓,滅胡。二十一年,吳王闔閭伐越。越王句踐射傷吳王,遂死。吳由此怨越而不西伐楚。
èr shí qī nián chūn, wú fá chén, chǔ zhāo wáng jiù zhī, jūn chéng fù. shí yuè, zhāo wáng bìng yú jūn zhōng, yǒu chì yún rú niǎo, jiā rì ér fēi. zhāo wáng wèn zhōu tài shǐ, tài shǐ yuē: shì hài yú chǔ wáng, rán kě yí yú jiāng xiāng. jiāng xiāng wén shì yán, nǎi qǐng zì yǐ shēn dǎo yú shén. zhāo wáng yuē: jiāng xiāng, gū zhī gǔ gōng yě, jīn yí huò, yōng qù shì shēn hū! fú tīng. bo ér hé wèi suì, dài fū qǐng dǎo hé. zhāo wáng yuē: zì wú xiān wáng shòu fēng, wàng bù guò jiāng hàn, ér hé fēi suǒ huò zuì yě. zhǐ bù xǔ. kǒng zǐ zài chén, wén shì yán, yuē: chǔ zhāo wáng tōng dà dào yǐ. qí bù shī guó, yí zāi!
二十七年春,吳伐陳,楚昭王救之,軍城父。十月,昭王病於軍中,有赤雲如鳥,夾日而蜚。昭王問周太史,太史曰:「是害於楚王,然可移於將相。」將相聞是言,乃請自以身禱於神。昭王曰:「將相,孤之股肱也,今移禍,庸去是身乎!」弗聽。卜而河為祟,大夫請禱河。昭王曰:「自吾先王受封,望不過江、漢,而河非所獲罪也。」止不許。孔子在陳,聞是言,曰:「楚昭王通大道矣。其不失國,宜哉!」
zhāo wáng bìng shén, nǎi zhào zhū gōng zǐ dài fū yuē: gū bù nìng, zài rǔ chǔ guó zhī shī, jīn nǎi dé yǐ tiān shòu zhōng, gū zhī xìng yě. ràng qí dì gōng zǐ shēn wèi wáng, bù kě. yòu ràng cì dì gōng zǐ jié, yì bù kě. nǎi yòu ràng cì dì gōng zǐ lǘ, wǔ ràng, nǎi hòu xǔ wèi wáng. jiāng zhàn, gēng yín, zhāo wáng zú yú jūn zhōng. zi lǘ yuē: wáng bìng shén, shě qí zi ràng qún chén, chén suǒ yǐ xǔ wáng, yǐ guǎng wáng yì yě. jīn jūn wáng zú, chén qǐ gǎn wàng jūn wáng zhī yì hū! nǎi yǔ zi xī zǐ qí móu, fú shī bì tú, yíng yuè nǚ zhī zǐ zhāng lì zhī, shì wèi huì wáng. rán hòu bà bīng guī, zàng zhāo wáng.
昭王病甚,乃召諸公子大夫曰:「孤不佞,再辱楚國之師,今乃得以天壽終,孤之幸也。」讓其弟公子申為王,不可。又讓次弟公子結,亦不可。乃又讓次弟公子閭,五讓,乃後許為王。將戰,庚寅,昭王卒於軍中。子閭曰:「王病甚,舍其子讓群臣,臣所以許王,以廣王意也。今君王卒,臣豈敢忘君王之意乎!」乃與子西、子綦謀,伏師閉塗,迎越女之子章立之,是為惠王。然後罷兵歸,葬昭王。
huì wáng èr nián, zi xī zhào gù píng wáng tài zǐ jiàn zhī zǐ shèng yú wú, yǐ wèi cháo dài fū, hào yuē bái gōng. bái gōng hǎo bīng ér xià shì, yù bào chóu. liù nián, bái gōng qǐng bīng lìng yǐn zi xī fá zhèng. chū, bái gōng fù jiàn wáng zài zhèng, zhèng shā zhī, bái gōng wáng zǒu wú, zi xī fù zhào zhī, gù yǐ cǐ yuàn zhèng, yù fá zhī. zi xī xǔ ér wèi wèi fā bīng. bā nián, jìn fá zhèng, zhèng gào jí chǔ, chǔ shǐ zi xī jiù zhèng, shòu lù ér qù. bái gōng shèng nù, nǎi suì yǔ yǒng lì sǐ shì shí qǐ děng xí shā lìng yǐn zi xī zǐ qí yú cháo, yīn jié huì wáng, zhì zhī gāo fǔ, yù shì zhī. huì wáng cóng zhě qū gù fù wáng wáng zǒu zhāo wáng fū rén gōng. bái gōng zì lì wèi wáng. yuè yú, huì yè gōng lái jiù chǔ, chǔ huì wáng zhī tú yǔ gòng gōng bái gōng, shā zhī. huì wáng nǎi fù wèi. shì suì yě, miè chén ér xiàn zhī.
惠王二年,子西召故平王太子建之子勝於吳,以為巢大夫,號曰白公。白公好兵而下士,欲報仇。六年,白公請兵令尹子西伐鄭。初,白公父建亡在鄭,鄭殺之,白公亡走吳,子西復召之,故以此怨鄭,欲伐之。子西許而未為發兵。八年,晉伐鄭,鄭告急楚,楚使子西救鄭,受賂而去。白公勝怒,乃遂與勇力死士石乞等襲殺令尹子西、子綦於朝,因劫惠王,置之高府,欲弒之。惠王從者屈固負王亡走昭王夫人宮。白公自立為王。月餘,會葉公來救楚,楚惠王之徒與共攻白公,殺之。惠王乃復位。是歲也,滅陳而縣之。
shí sān nián, wú wáng fū chāi jiàng, líng qí jìn, lái fá chǔ. shí liù nián, yuè miè wú. sì shí èr nián, chǔ miè cài. sì shí sì nián, chǔ miè qǐ. yǔ qín píng. shì shí yuè yǐ miè wú ér bù néng zhèng jiāng huái běi chǔ dōng qīn, guǎng dì zhì sì shàng.
十三年,吳王夫差彊,陵齊、晉,來伐楚。十六年,越滅吳。四十二年,楚滅蔡。四十四年,楚滅杞。與秦平。是時越已滅吳而不能正江、淮北;楚東侵,廣地至泗上。
wǔ shí qī nián, huì wáng zú, zi jiǎn wáng zhōng lì.
五十七年,惠王卒,子簡王中立。
jiǎn wáng yuán nián, běi fá miè jǔ. bā nián, wèi wén hóu hán wǔ zi zhào huán zi shǐ liè wèi zhū hóu.
簡王元年,北伐滅莒。八年,魏文侯、韓武子、趙桓子始列為諸侯。
èr shí sì nián, jiǎn wáng zú, zi shēng wáng dāng lì. shēng wáng liù nián,, dào shā shēng wáng, zi dào wáng xióng yí lì. dào wáng èr nián, sān jìn lái fá chǔ, zhì chéng qiū ér hái. sì nián, chǔ fá zhōu. zhèng shā zi yáng. jiǔ nián, fá hán, qǔ fù shǔ. shí yī nián, sān jìn fá chǔ, bài wǒ dà liáng yú guān. chǔ hòu lù qín, yǔ zhī píng. èr shí yī nián, dào wáng zú, zi sù wáng zāng lì.
二十四年,簡王卒,子聲王當立。聲王六年,,盜殺聲王,子悼王熊疑立。悼王二年,三晉來伐楚,至乘丘而還。四年,楚伐周。鄭殺子陽。九年,伐韓,取負黍。十一年,三晉伐楚,敗我大梁、榆關。楚厚賂秦,與之平。二十一年,悼王卒,子肅王臧立。
sù wáng sì nián, shǔ fá chǔ, qǔ zī fāng. yú shì chǔ wèi gǎn guān yǐ jù zhī. shí nián, wèi qǔ wǒ lǔ yáng. shí yī nián, sù wáng zú, wú zi, lì qí dì xióng liáng fū, shì wèi xuān wáng.
肅王四年,蜀伐楚,取茲方。於是楚為扞關以距之。十年,魏取我魯陽。十一年,肅王卒,無子,立其弟熊良夫,是為宣王。
xuān wáng liù nián, zhōu tiān zǐ hè qín xiàn gōng. qín shǐ fù jiàng, ér sān jìn yì dà, wèi huì wáng qí wēi wáng yóu jiàng. sān shí nián, qín fēng wèi yāng yú shāng, nán qīn chǔ. shì nián, xuān wáng zú, zi wēi wáng xióng shāng lì.
宣王六年,周天子賀秦獻公。秦始復彊,而三晉益大,魏惠王、齊威王尤彊。三十年,秦封衛鞅於商,南侵楚。是年,宣王卒,子威王熊商立。
wēi wáng liù nián, zhōu xiǎn wáng zhì wén wǔ zuò yú qín huì wáng.
威王六年,周顯王致文武胙於秦惠王。
qī nián, qí mèng cháng jūn fù tián yīng qī chǔ, chǔ wēi wáng fá qí, bài zhī yú xú zhōu, ér lìng qí bì zhú tián yīng. tián yīng kǒng, zhāng chǒu wěi wèi chǔ wáng yuē: wáng suǒ yǐ zhàn shèng yú xú zhōu zhě, tián pàn zi bù yòng yě. pàn zi zhě, yǒu gōng yú guó, ér bǎi xìng wèi zhī yòng. yīng zi fú shàn ér yòng shēn jì. shēn jì zhě, dà chén bù fù, bǎi xìng bù wèi yòng, gù wáng shèng zhī yě. jīn wáng zhú yīng zi, yīng zi zhú, pàn zi bì yòng yǐ. fù bó qí shì zú yǐ yǔ wáng yù, bì bù biàn yú wáng yǐ. chǔ wáng yīn fú zhú yě.
七年,齊孟嘗君父田嬰欺楚,楚威王伐齊,敗之於徐州,而令齊必逐田嬰。田嬰恐,張丑偽謂楚王曰:「王所以戰勝於徐州者,田盼子不用也。盼子者,有功於國,而百姓為之用。嬰子弗善而用申紀。申紀者,大臣不附,百姓不為用,故王勝之也。今王逐嬰子,嬰子逐,盼子必用矣。復搏其士卒以與王遇,必不便於王矣。」楚王因弗逐也。
shí yī nián, wēi wáng zú, zi huái wáng xióng huái lì. wèi wén chǔ sàng, fá chǔ, qǔ wǒ xíng shān.
十一年,威王卒,子懷王熊槐立。魏聞楚喪,伐楚,取我陘山。
huái wáng yuán nián, zhāng yí shǐ xiāng qín huì wáng. sì nián, qín huì wáng chū chēng wáng.
懷王元年,張儀始相秦惠王。四年,秦惠王初稱王。
liù nián, chǔ shǐ zhù guó zhāo yáng jiāng bīng ér gōng wèi, pò zhī yú xiāng líng, dé bā yì. yòu yí bīng ér gōng qí, qí wáng huàn zhī. chén zhěn shì wèi qín shǐ qí, qí wáng yuē: wèi zhī nài hé? chén zhěn yuē: wáng wù yōu, qǐng lìng bà zhī. jí wǎng jiàn zhāo yáng jūn zhōng, yuē: yuán wén chǔ guó zhī fǎ, pò jūn shā jiāng zhě hé yǐ guì zhī? zhāo yáng yuē: qí guān wèi shàng zhù guó, fēng shàng jué zhí guī. chén zhěn yuē: qí yǒu guì yú cǐ zhě hū? zhāo yáng yuē: lìng yǐn. chén zhěn yuē: jīn jūn yǐ wèi lìng yǐn yǐ, cǐ guó guān zhī shàng. chén qǐng dé pì zhī. rén yǒu yí qí shè rén yī zhī jiǔ zhě, shè rén xiāng wèi yuē: shù rén yǐn cǐ, bù zú yǐ biàn, qǐng suì huà dì wèi shé, shé xiān chéng zhě dú yǐn zhī. yī rén yuē: wú shé xiān chéng. jǔ jiǔ ér qǐ, yuē: wú néng wèi zhī zú. jí qí wèi zhī zú, ér hòu chéng rén duó zhī jiǔ ér yǐn zhī, yuē: shé gù wú zú, jīn wèi zhī zú, shì fēi shé yě. jīn jūn xiāng chǔ ér gōng wèi, pò jūn shā jiāng, gōng mò dà yān, guān zhī shàng bù kě yǐ jiā yǐ. jīn yòu yí bīng ér gōng qí, gōng qí shèng zhī, guān jué bù jiā yú cǐ gōng zhī bù shèng, shēn sǐ jué duó, yǒu huǐ yú chǔ: cǐ wèi shé wèi zú zhī shuō yě. bù ruò yǐn bīng ér qù yǐ dé qí, cǐ chí mǎn zhī shù yě. zhāo yáng yuē: shàn. yǐn bīng ér qù.
六年,楚使柱國昭陽將兵而攻魏,破之於襄陵,得八邑。又移兵而攻齊,齊王患之。陳軫適為秦使齊,齊王曰:「為之柰何?」陳軫曰:「王勿憂,請令罷之。」即往見昭陽軍中,曰:「原聞楚國之法,破軍殺將者何以貴之?」昭陽曰:「其官為上柱國,封上爵執珪。」陳軫曰:「其有貴於此者乎?」昭陽曰:「令尹。」陳軫曰:「今君已為令尹矣,此國冠之上。臣請得譬之。人有遺其舍人一卮酒者,舍人相謂曰:『數人飲此,不足以遍,請遂畫地為蛇,蛇先成者獨飲之。』一人曰:『吾蛇先成。』舉酒而起,曰:『吾能為之足。』及其為之足,而後成人奪之酒而飲之,曰:『蛇固無足,今為之足,是非蛇也。』今君相楚而攻魏,破軍殺將,功莫大焉,冠之上不可以加矣。今又移兵而攻齊,攻齊勝之,官爵不加於此;攻之不勝,身死爵奪,有毀於楚:此為蛇為足之說也。不若引兵而去以德齊,此持滿之術也。」昭陽曰:「善。」引兵而去。
yàn hán jūn chū chēng wáng. qín shǐ zhāng yí yǔ chǔ qí wèi xiāng huì, méng niè sāng.
燕、韓君初稱王。秦使張儀與楚、齊、魏相會,盟齧桑。
shí yī nián, sū qín yuē cóng shān dōng liù guó gòng gōng qín, chǔ huái wáng wèi cóng zhǎng. zhì hán gǔ guān, qín chū bīng jī liù guó, liù guó bīng jiē yǐn ér guī, qí dú hòu. shí èr nián, qí mǐn wáng fá bài zhào wèi jūn, qín yì fá bài hán, yǔ qí zhēng zhǎng.
十一年,蘇秦約從山東六國共攻秦,楚懷王為從長。至函谷關,秦出兵擊六國,六國兵皆引而歸,齊獨後。十二年,齊湣王伐敗趙、魏軍,秦亦伐敗韓,與齊爭長。
shí liù nián, qín yù fá qí, ér chǔ yǔ qí cóng qīn, qín huì wáng huàn zhī, nǎi xuān yán zhāng yí miǎn xiāng, shǐ zhāng yí nán jiàn chǔ wáng, wèi chǔ wáng yuē: bì yì zhī wáng suǒ shén shuō zhě wú xiān dài wáng, suī yí zhī suǒ shén yuán wèi mén lán zhī sī zhě yì wú xiān dài wáng. bì yì zhī wáng suǒ shén zēng zhě wú xiān qí wáng, suī yí zhī suǒ shén zēng zhě yì wú xiān qí wáng. ér dài wáng hé zhī, shì yǐ bì yì zhī wáng bù dé shì wáng, ér lìng yí yì bù dé wèi mén lán zhī sī yě. wáng wèi yí bì guān ér jué qí, jīn shǐ shǐ zhě cóng yí xī qǔ gù qín suǒ fēn chǔ shāng yú zhī dì fāng liù bǎi lǐ, rú shì zé qí ruò yǐ. shì běi ruò qí, xī dé yú qín, sī shāng yú yǐ wèi fù, cǐ yī jì ér sān lì jù zhì yě. huái wáng dà yuè, nǎi zhì xiāng xǐ yú zhāng yí, rì yǔ zhì jiǔ, xuān yán wú fù dé wú shāng yú zhī dì. qún chén jiē hè, ér chén zhěn dú diào. huái wáng yuē: hé gù? chén zhěn duì yuē: qín zhī suǒ wèi zhòng wáng zhě, yǐ wáng zhī yǒu qí yě. jīn dì wèi kě dé ér qí jiāo xiān jué, shì chǔ gū yě. fū qín yòu hé zhòng gū guó zāi, bì qīng chǔ yǐ. qiě xiān chū dì ér hòu jué qí, zé qín jì bù wèi. xiān jué qí ér hòu zé dì, zé bì jiàn qī yú zhāng yí. jiàn qī yú zhāng yí, zé wáng bì yuàn zhī. yuàn zhī, shì xī qǐ qín huàn, běi jué qí jiāo. xī qǐ qín huàn, běi jué qí jiāo, zé liǎng guó zhī bīng bì zhì. chén gù diào. chǔ wáng fú tīng, yīn shǐ yī jiāng jūn xī shòu fēng dì.
十六年,秦欲伐齊,而楚與齊從親,秦惠王患之,乃宣言張儀免相,使張儀南見楚王,謂楚王曰:「敝邑之王所甚說者無先大王,雖儀之所甚原為門闌之廝者亦無先大王。敝邑之王所甚憎者無先齊王,雖儀之所甚憎者亦無先齊王。而大王和之,是以敝邑之王不得事王,而令儀亦不得為門闌之廝也。王為儀閉關而絕齊,今使使者從儀西取故秦所分楚商於之地方六百里,如是則齊弱矣。是北弱齊,西德於秦,私商於以為富,此一計而三利俱至也。」懷王大悅,乃置相璽於張儀,日與置酒,宣言「吾復得吾商於之地」。群臣皆賀,而陳軫獨吊。懷王曰:「何故?」陳軫對曰:「秦之所為重王者,以王之有齊也。今地未可得而齊交先絕,是楚孤也。夫秦又何重孤國哉,必輕楚矣。且先出地而後絕齊,則秦計不為。先絕齊而後責地,則必見欺於張儀。見欺於張儀,則王必怨之。怨之,是西起秦患,北絕齊交。西起秦患,北絕齊交,則兩國之兵必至。臣故吊。」楚王弗聽,因使一將軍西受封地。
zhāng yí zhì qín, xiáng zuì zhuì chē, chēng bìng bù chū sān yuè, dì bù kě dé. chǔ wáng yuē: yí yǐ wú jué qí wèi shàng báo xié? nǎi shǐ yǒng shì sòng yí běi rǔ qí wáng. qí wáng dà nù, zhé chǔ fú ér hé yú qín. qín qí jiāo hé, zhāng yí nǎi qǐ cháo, wèi chǔ jiāng jūn yuē: zi hé bù shòu dì? cóng mǒu zhì mǒu, guǎng mào liù lǐ. chǔ jiāng jūn yuē: chén zhī suǒ yǐ jiàn mìng zhě liù bǎi lǐ, bù wén liù lǐ. jí yǐ guī bào huái wáng. huái wáng dà nù, xìng shī jiāng fá qín. chén zhěn yòu yuē: fá qín fēi jì yě. bù rú yīn lù zhī yī míng dōu, yǔ zhī fá qí, shì wǒ wáng yú qín, qǔ cháng yú qí yě, wú guó shàng kě quán. jīn wáng yǐ jué yú qí ér zé qī yú qín, shì wú hé qín qí zhī jiāo ér lái tiān xià zhī bīng yě, guó bì dà shāng yǐ. chǔ wáng bù tīng, suì jué hé yú qín, fā bīng xī gōng qín. qín yì fā bīng jī zhī.
張儀至秦,詳醉墜車,稱病不出三月,地不可得。楚王曰:「儀以吾絕齊為尚薄邪?」乃使勇士宋遺北辱齊王。齊王大怒,折楚符而合於秦。秦齊交合,張儀乃起朝,謂楚將軍曰:「子何不受地?從某至某,廣袤六里。」楚將軍曰:「臣之所以見命者六百里,不聞六里。」即以歸報懷王。懷王大怒,興師將伐秦。陳軫又曰:「伐秦非計也。不如因賂之一名都,與之伐齊,是我亡於秦,取償於齊也,吾國尚可全。今王已絕於齊而責欺於秦,是吾合秦齊之交而來天下之兵也,國必大傷矣。」楚王不聽,遂絕和於秦,發兵西攻秦。秦亦發兵擊之。
shí qī nián chūn, yǔ qín zhàn dān yáng, qín dà bài wǒ jūn, zhǎn jiǎ shì bā wàn, lǔ wǒ dà jiāng jūn qū gài bì jiāng jūn féng hóu chǒu děng qī shí yú rén, suì qǔ hàn zhōng zhī jùn. chǔ huái wáng dà nù, nǎi xī guó bīng fù xí qín, zhàn yú lán tián, dà bài chǔ jūn. hán wèi wén chǔ zhī kùn, nǎi nán xí chǔ, zhì yú dèng. chǔ wén, nǎi yǐn bīng guī.
十七年春,與秦戰丹陽,秦大敗我軍,斬甲士八萬,虜我大將軍屈匄、裨將軍逢侯丑等七十餘人,遂取漢中之郡。楚懷王大怒,乃悉國兵復襲秦,戰於藍田,大敗楚軍。韓、魏聞楚之困,乃南襲楚,至於鄧。楚聞,乃引兵歸。
shí bā nián, qín shǐ shǐ yuē fù yǔ chǔ qīn, fēn hàn zhōng zhī bàn yǐ hé chǔ. chǔ wáng yuē: yuán dé zhāng yí, bù yuán de dì. zhāng yí wén zhī, qǐng zhī chǔ. qín wáng yuē: chǔ qiě gān xīn yú zi, nài hé? zhāng yí yuē: chén shàn qí zuǒ yòu jìn shàng, jìn shàng yòu néng dé shì yú chǔ wáng xìng jī zhèng xiù, xiù suǒ yán wú bù cóng zhě. qiě yí yǐ qián shǐ fù chǔ yǐ shāng yú zhī yuē, jīn qín chǔ dà zhàn, yǒu è, chén fēi miàn zì xiè chǔ bù jiě. qiě dài wáng zài, chǔ bù yí gǎn qǔ yí. chéng shā yí yǐ biàn guó, chén zhī yuán yě. yí suì shǐ chǔ.
十八年,秦使使約復與楚親,分漢中之半以和楚。楚王曰:「原得張儀,不原得地。」張儀聞之,請之楚。秦王曰:「楚且甘心於子,柰何?」張儀曰:「臣善其左右靳尚,靳尚又能得事於楚王幸姬鄭袖,袖所言無不從者。且儀以前使負楚以商於之約,今秦楚大戰,有惡,臣非面自謝楚不解。且大王在,楚不宜敢取儀。誠殺儀以便國,臣之原也。」儀遂使楚。
zhì, huái wáng bù jiàn, yīn ér qiú zhāng yí, yù shā zhī. yí sī yú jìn shàng, jìn shàng wèi qǐng huái wáng yuē: jū zhāng yí, qín wáng bì nù. tiān xià jiàn chǔ wú qín, bì qīng wáng yǐ. yòu wèi fū rén zhèng xiù yuē: qín wáng shén ài zhāng yí, ér wáng yù shā zhī, jīn jiāng yǐ shàng yōng zhī dì liù xiàn lù chǔ, yǐ měi rén pìn chǔ wáng, yǐ gōng zhōng shàn gē zhě wèi zhī yìng. chǔ wáng zhòng dì, qín nǚ bì guì, ér fū rén bì chì yǐ. fū rén bù ruò yán ér chū zhī. zhèng xiù zú yán zhāng yí yú wáng ér chū zhī. yí chū, huái wáng yīn shàn yù yí, yí yīn shuō chǔ wáng yǐ pàn cóng yuē ér yǔ qín hé qīn, yuē hūn yīn. zhāng yí yǐ qù, qū yuán shǐ cóng qí lái, jiàn wáng yuē: hé bù zhū zhāng yí? huái wáng huǐ, shǐ rén zhuī yí, fú jí. shì suì, qín huì wáng zú.
至,懷王不見,因而囚張儀,欲殺之。儀私於靳尚,靳尚為請懷王曰:「拘張儀,秦王必怒。天下見楚無秦,必輕王矣。」又謂夫人鄭袖曰:「秦王甚愛張儀,而王欲殺之,今將以上庸之地六縣賂楚,以美人聘楚王,以宮中善歌者為之媵。楚王重地,秦女必貴,而夫人必斥矣。夫人不若言而出之。」鄭袖卒言張儀於王而出之。儀出,懷王因善遇儀,儀因說楚王以叛從約而與秦合親,約婚姻。張儀已去,屈原使從齊來,諫王曰:「何不誅張儀?」懷王悔,使人追儀,弗及。是歲,秦惠王卒。
èr shí nián, qí mǐn wáng yù wèi cóng zhǎng, è chǔ zhī yǔ qín hé, nǎi shǐ shǐ yí chǔ wáng shū yuē: guǎ rén huàn chǔ zhī bù chá yú zūn míng yě. jīn qín huì wáng sǐ, wǔ wáng lì, zhāng yí zǒu wèi, chū lǐ jí gōng sūn yǎn yòng, ér chǔ shì qín. fū chū lǐ jí shàn hū hán, ér gōng sūn yǎn shàn hū wèi chǔ bì shì qín, hán wèi kǒng, bì yīn èr rén qiú hé yú qín, zé yàn zhào yì yí shì qín. sì guó zhēng shì qín, zé chǔ wèi jùn xiàn yǐ. wáng hé bù yǔ guǎ rén bìng lì shōu hán wèi yàn zhào, yǔ wèi cóng ér zūn zhōu shì, yǐ àn bīng xī mín, lìng yú tiān xià? mò gǎn bù lè tīng, zé wáng míng chéng yǐ. wáng lǜ zhū hóu bìng fá, pò qín bì yǐ. wáng qǔ wǔ guān shǔ hàn zhī dì, sī wú yuè zhī fù ér shàn jiāng hǎi zhī lì, hán wèi gē shàng dǎng, xī báo hán gǔ, zé chǔ zhī jiàng bǎi wàn yě. qiě wáng qī yú zhāng yí, wáng dì hàn zhōng, bīng cuò lán tián, tiān xià mò bù dài wáng huái nù. jīn nǎi yù xiān shì qín! yuán dài wáng shú jì zhī.
二十年,齊湣王欲為從長,惡楚之與秦合,乃使使遺楚王書曰:「寡人患楚之不察於尊名也。今秦惠王死,武王立,張儀走魏,樗里疾、公孫衍用,而楚事秦。夫樗里疾善乎韓,而公孫衍善乎魏;楚必事秦,韓、魏恐,必因二人求合於秦,則燕、趙亦宜事秦。四國爭事秦,則楚為郡縣矣。王何不與寡人併力收韓、魏、燕、趙,與為從而尊周室,以案兵息民,令於天下?莫敢不樂聽,則王名成矣。王率諸侯並伐,破秦必矣。王取武關、蜀、漢之地,私吳、越之富而擅江海之利,韓、魏割上黨,西薄函谷,則楚之彊百萬也。且王欺於張儀,亡地漢中,兵銼藍田,天下莫不代王懷怒。今乃欲先事秦!原大王孰計之。」
chǔ wáng yè yǐ yù hé yú qín, jiàn qí wáng shū, yóu yù bù jué, xià qí yì qún chén. qún chén huò yán hé qín, huò yuē tīng qí. zhāo jū yuē: wáng suī dōng qǔ dì yú yuè, bù zú yǐ shuā chǐ bì qiě qǔ dì yú qín, ér hòu zú yǐ shuā chǐ yú zhū hóu. wáng bù rú shēn shàn qí hán yǐ zhòng chū lǐ jí, rú shì zé wáng dé hán qí zhī zhòng yǐ qiú dì yǐ. qín pò hán yí yáng, ér hán yóu fù shì qín zhě, yǐ xiān wáng mù zài píng yáng, ér qín zhī wǔ suì qù zhī qī shí lǐ, yǐ gù yóu wèi qín. bù rán, qín gōng sān chuān, zhào gōng shàng dǎng, chǔ gōng hé wài, hán bì wáng. chǔ zhī jiù hán, bù néng shǐ hán bù wáng, rán cún hán zhě chǔ yě. hán yǐ dé wǔ suì yú qín, yǐ hé shān wèi sāi, suǒ bào dé mò rú chǔ hòu, chén yǐ wèi qí shì wáng bì jí. qí zhī suǒ xìn yú hán zhě, yǐ hán gōng zǐ mèi wèi qí xiāng yě. hán yǐ dé wǔ suì yú qín, wáng shén shàn zhī, shǐ zhī yǐ qí hán zhòng chū lǐ jí, jí dé qí hán zhī zhòng, qí zhǔ fú gǎn qì jí yě. jīn yòu yì zhī yǐ chǔ zhī zhòng, chū lǐ zǐ bì yán qín, fù yǔ chǔ zhī qīn dì yǐ. yú shì huái wáng xǔ zhī, jìng bù hé qín, ér hé qí yǐ shàn hán.
楚王業已欲和於秦,見齊王書,猶豫不決,下其議群臣。群臣或言和秦,或曰聽齊。昭雎曰:「王雖東取地於越,不足以刷恥;必且取地於秦,而後足以刷恥於諸侯。王不如深善齊、韓以重樗里疾,如是則王得韓、齊之重以求地矣。秦破韓宜陽,而韓猶復事秦者,以先王墓在平陽,而秦之武遂去之七十里,以故尤畏秦。不然,秦攻三川,趙攻上黨,楚攻河外,韓必亡。楚之救韓,不能使韓不亡,然存韓者楚也。韓已得武遂於秦,以河山為塞,所報德莫如楚厚,臣以為其事王必疾。齊之所信於韓者,以韓公子眛為齊相也。韓已得武遂於秦,王甚善之,使之以齊、韓重樗里疾,疾得齊、韓之重,其主弗敢棄疾也。今又益之以楚之重,樗里子必言秦,復與楚之侵地矣。」於是懷王許之,竟不合秦,而合齊以善韓。
èr shí sì nián, bèi qí ér hé qín. qín zhāo wáng chū lì, nǎi hòu lù yú chǔ. chǔ wǎng yíng fù. èr shí wǔ nián, huái wáng rù yǔ qín zhāo wáng méng, yuē yú huáng jí. qín fù yǔ chǔ shàng yōng. èr shí liù nián, qí hán wèi wèi chǔ fù qí cóng qīn ér hé yú qín, sān guó gòng fá chǔ. chǔ shǐ tài zǐ rù zhì yú qín ér qǐng jiù. qín nǎi qiǎn kè qīng tōng jiāng bīng jiù chǔ, sān guó yǐn bīng qù.
二十四年,倍齊而合秦。秦昭王初立,乃厚賂於楚。楚往迎婦。二十五年,懷王入與秦昭王盟,約於黃棘。秦復與楚上庸。二十六年,齊、韓、魏為楚負其從親而合於秦,三國共伐楚。楚使太子入質於秦而請救。秦乃遣客卿通將兵救楚,三國引兵去。
èr shí qī nián, qín dài fū yǒu sī yǔ chǔ tài zǐ dòu, chǔ tài zǐ shā zhī ér wáng guī. èr shí bā nián, qín nǎi yǔ qí hán wèi gòng gōng chǔ, shā chǔ jiāng táng mèi, qǔ wǒ zhòng qiū ér qù. èr shí jiǔ nián, qín fù gōng chǔ, dà pò chǔ, chǔ jūn sǐ zhě èr wàn, shā wǒ jiāng jūn jǐng quē. huái wáng kǒng, nǎi shǐ tài zǐ wèi zhì yú qí yǐ qiú píng. sān shí nián, qín fù fá chǔ, qǔ bā chéng. qín zhāo wáng yí chǔ wáng shū yuē: shǐ guǎ rén yǔ wáng yuē wèi dì xiōng, méng yú huáng jí, tài zǐ wèi zhì, zhì huān yě. tài zǐ líng shā guǎ rén zhī zhòng chén, bù xiè ér wáng qù, guǎ rén chéng bù shèng nù, shǐ bīng qīn jūn wáng zhī biān. jīn wén jūn wáng nǎi lìng tài zǐ zhì yú qí yǐ qiú píng. guǎ rén yǔ chǔ jiē jìng rǎng jiè, gù wèi hūn yīn, suǒ cóng xiāng qīn jiǔ yǐ. ér jīn qín chǔ bù huān, zé wú yǐ lìng zhū hóu. guǎ rén yuán yǔ jūn wáng huì wǔ guān, miàn xiāng yuē, jié méng ér qù, guǎ rén zhī yuán yě. gǎn yǐ wén xià zhí shì. chǔ huái wáng jiàn qín wáng shū, huàn zhī. yù wǎng, kǒng jiàn qī wú wǎng, kǒng qín nù. zhāo jū yuē: wáng wú xíng, ér fā bīng zì shǒu ěr. qín hǔ láng, bù kě xìn, yǒu bìng zhū hóu zhī xīn. huái wáng zǐ zi lán quàn wáng xíng, yuē: nài hé jué qín zhī huān xīn! yú shì wǎng huì qín zhāo wáng. zhāo wáng zhà lìng yī jiāng jūn fú bīng wǔ guān, hào wèi qín wáng. chǔ wáng zhì, zé bì wǔ guān, suì yǔ xī zhì xián yáng, cháo zhāng tái, rú fān chén, bù yǔ kàng lǐ. chǔ huái wáng dà nù, huǐ bù yòng zhāo zi yán. qín yīn liú chǔ wáng, yào yǐ gē wū qián zhōng zhī jùn. chǔ wáng yù méng, qín yù xiān de dì. chǔ wáng nù yuē: qín zhà wǒ ér yòu jiàng yào wǒ yǐ dì! bù fù xǔ qín. qín yīn liú zhī.
二十七年,秦大夫有私與楚太子斗,楚太子殺之而亡歸。二十八年,秦乃與齊、韓、魏共攻楚,殺楚將唐眛,取我重丘而去。二十九年,秦復攻楚,大破楚,楚軍死者二萬,殺我將軍景缺。懷王恐,乃使太子為質於齊以求平。三十年,秦復伐楚,取八城。秦昭王遺楚王書曰:「始寡人與王約為弟兄,盟於黃棘,太子為質,至驩也。太子陵殺寡人之重臣,不謝而亡去,寡人誠不勝怒,使兵侵君王之邊。今聞君王乃令太子質於齊以求平。寡人與楚接境壤界,故為婚姻,所從相親久矣。而今秦楚不驩,則無以令諸侯。寡人原與君王會武關,面相約,結盟而去,寡人之原也。敢以聞下執事。」楚懷王見秦王書,患之。欲往,恐見欺;無往,恐秦怒。昭雎曰:「王毋行,而發兵自守耳。秦虎狼,不可信,有並諸侯之心。」懷王子子蘭勸王行,曰:「柰何絕秦之驩心!」於是往會秦昭王。昭王詐令一將軍伏兵武關,號為秦王。楚王至,則閉武關,遂與西至咸陽,朝章台,如蕃臣,不與亢禮。楚懷王大怒,悔不用昭子言。秦因留楚王,要以割巫、黔中之郡。楚王欲盟,秦欲先得地。楚王怒曰:「秦詐我而又彊要我以地!」不復許秦。秦因留之。
chǔ dà chén huàn zhī, nǎi xiāng yǔ móu yuē: wú wáng zài qín bù dé hái, yào yǐ gē dì, ér tài zǐ wèi zhì yú qí, qí qín hé móu, zé chǔ wú guó yǐ. nǎi yù lì huái wáng zǐ zài guó zhě. zhāo jū yuē: wáng yǔ tài zǐ jù kùn yú zhū hóu, ér jīn yòu bèi wáng mìng ér lì qí shù zǐ, bù yí. nǎi zhà fù yú qí, qí mǐn wáng wèi qí xiāng yuē: bù ruò liú tài zǐ yǐ qiú chǔ zhī huái běi. xiāng yuē: bù kě, yǐng zhōng lì wáng, shì wú bào kōng zhì ér xíng bù yì yú tiān xià yě. huò yuē: bù rán. yǐng zhōng lì wáng, yīn yǔ qí xīn wáng shì yuē yǔ wǒ xià dōng guó, wú wèi wáng shā tài zǐ, bù rán, jiāng yǔ sān guó gòng lì zhī, rán zé dōng guó bì kě dé yǐ. qí wáng zú yòng qí xiāng jì ér guī chǔ tài zǐ. tài zǐ héng zhì, lì wèi wáng, shì wèi qǐng xiāng wáng. nǎi gào yú qín yuē: lài shè jì shén líng, guó yǒu wáng yǐ.
楚大臣患之,乃相與謀曰:「吾王在秦不得還,要以割地,而太子為質於齊,齊、秦合謀,則楚無國矣。」乃欲立懷王子在國者。昭雎曰:「王與太子俱困於諸侯,而今又倍王命而立其庶子,不宜。」乃詐赴於齊,齊湣王謂其相曰:「不若留太子以求楚之淮北。」相曰:「不可,郢中立王,是吾抱空質而行不義於天下也。」或曰:「不然。郢中立王,因與其新王市曰『予我下東國,吾為王殺太子,不然,將與三國共立之』,然則東國必可得矣。」齊王卒用其相計而歸楚太子。太子橫至,立為王,是為頃襄王。乃告於秦曰:「賴社稷神靈,國有王矣。」
qǐng xiāng wáng héng yuán nián, qín yào huái wáng bù kě de dì, chǔ lì wáng yǐ yīng qín, qín zhāo wáng nù, fā bīng chū wǔ guān gōng chǔ, dà bài chǔ jūn, zhǎn shǒu wǔ wàn, qǔ xī shí wǔ chéng ér qù. èr nián, chǔ huái wáng wáng táo guī, qín jué zhī, zhē chǔ dào, huái wáng kǒng, nǎi cóng jiān dào zǒu zhào yǐ qiú guī. zhào zhǔ fù zài dài, qí zǐ huì wáng chū lì, xíng wáng shì, kǒng, bù gǎn rù chǔ wáng. chǔ wáng yù zǒu wèi, qín zhuī zhì, suì yǔ qín shǐ fù zhī qín. huái wáng suì fā bìng. qǐng xiāng wáng sān nián, huái wáng zú yú qín, qín guī qí sàng yú chǔ. chǔ rén jiē lián zhī, rú bēi qīn qī. zhū hóu yóu shì bù zhí qín. qín chǔ jué.
頃襄王橫元年,秦要懷王不可得地,楚立王以應秦,秦昭王怒,發兵出武關攻楚,大敗楚軍,斬首五萬,取析十五城而去。二年,楚懷王亡逃歸,秦覺之,遮楚道,懷王恐,乃從間道走趙以求歸。趙主父在代,其子惠王初立,行王事,恐,不敢入楚王。楚王欲走魏,秦追至,遂與秦使復之秦。懷王遂發病。頃襄王三年,懷王卒於秦,秦歸其喪於楚。楚人皆憐之,如悲親戚。諸侯由是不直秦。秦楚絕。
liù nián, qín shǐ bái qǐ fá hán yú yī què, dà shèng, zhǎn shǒu èr shí sì wàn. qín nǎi yí chǔ wáng shū yuē: chǔ bèi qín, qín qiě lǜ zhū hóu fá chǔ, zhēng yī dàn zhī mìng. yuán wáng zhī chì shì zú, dé yī lè zhàn. chǔ qǐng xiāng wáng huàn zhī, nǎi móu fù yǔ qín píng. qī nián, chǔ yíng fù yú qín, qín chǔ fù píng.
六年,秦使白起伐韓於伊闕,大勝,斬首二十四萬。秦乃遺楚王書曰:「楚倍秦,秦且率諸侯伐楚,爭一旦之命。原王之飭士卒,得一樂戰。」楚頃襄王患之,乃謀復與秦平。七年,楚迎婦於秦,秦楚復平。
shí yī nián, qí qín gè zì chēng wèi dì yuè yú, fù guī dì wèi wáng.
十一年,齊秦各自稱為帝;月餘,復歸帝為王。
shí sì nián, chǔ qǐng xiāng wáng yǔ qín zhāo wáng hǎo huì yú wǎn, jié hé qīn. shí wǔ nián, chǔ wáng yǔ qín sān jìn yàn gòng fá qí, qǔ huái běi. shí liù nián, yǔ qín zhāo wáng hǎo huì yú yān. qí qiū, fù yǔ qín wáng huì ráng.
十四年,楚頃襄王與秦昭王好會於宛,結和親。十五年,楚王與秦、三晉、燕共伐齊,取淮北。十六年,與秦昭王好會於鄢。其秋,復與秦王會穰。
shí bā nián, chǔ rén yǒu hǎo yǐ ruò gōng wēi jiǎo jiā guī yàn zhī shàng zhě, qǐng xiāng wáng wén, zhào ér wèn zhī. duì yuē: xiǎo chén zhī hǎo shè qí yàn, luó lóng, xiǎo shǐ zhī fā yě, hé zú wèi dài wáng dào yě. qiě chēng chǔ zhī dà, yīn dài wáng zhī xián, suǒ yì fēi zhí cǐ yě. xī zhě sān wáng yǐ yì dào dé, wǔ bà yǐ yì zhàn guó. gù qín wèi yàn zhào zhě, qí yàn yě qí lǔ hán wèi zhě, qīng shǒu yě zōu fèi tán pī zhě, luó lóng yě. wài qí yú zé bù zú shè zhě. jiàn niǎo liù shuāng, yǐ wáng hé qǔ? wáng hé bù yǐ shèng rén wèi gōng, yǐ yǒng shì wèi jiǎo, shí zhāng ér shè zhī? cǐ liù shuāng zhě, kě dé ér náng zài yě. qí lè fēi tè cháo xī zhī lè yě, qí huò fēi tè fú yàn zhī shí yě. wáng cháo zhāng gōng ér shè wèi zhī dà liáng zhī nán, jiā qí yòu bì ér jìng shǔ zhī yú hán, zé zhōng guó zhī lù jué ér shàng cài zhī jùn huài yǐ. hái shè yǔ zhī dōng, jiě wèi zuǒ zhǒu ér wài jī dìng táo, zé wèi zhī dōng wài qì ér dà sòng fāng yǔ èr jùn zhě jǔ yǐ. qiě wèi duàn èr bì, diān yuè yǐ yīng jī tán guó, dà liáng kě dé ér yǒu yě. wáng qiàn jiǎo lán tái, yǐn mǎ xī hé, dìng wèi dà liáng, cǐ yī fā zhī lè yě. ruò wáng zhī yú yì chéng hǎo ér bù yàn, zé chū bǎo gōng, bō xīn jiǎo, shè zhòu niǎo yú dōng hǎi, hái gài zhǎng chéng yǐ wèi fáng, cháo shè dōng jǔ, xī fā pèi qiū, yè jiā jí mò, gù jù wǔ dào, zé zhǎng chéng zhī dōng shōu ér tài shān zhī běi jǔ yǐ. xī jié jìng yú zhào ér běi dá yú yàn, sān guó bù huán, zé cóng bù dài yuē ér kě chéng yě. běi yóu mù yú yàn zhī liáo dōng ér nán dēng wàng yú yuè zhī huì jī, cǐ zài fā zhī lè yě. ruò fú sì shàng shí èr zhū hóu, zuǒ yíng ér yòu fú zhī, kě yī dàn ér jǐn yě. jīn qín pò hán yǐ wèi zhǎng yōu, dé liè chéng ér bù gǎn shǒu yě fá wèi ér wú gōng, jī zhào ér gù bìng, zé qín wèi zhī yǒng lì qū yǐ, chǔ zhī gù dì hàn zhōng xī lì kě dé ér fù yǒu yě. wáng chū bǎo gōng, bō xīn jiǎo, shè méng sāi, ér dài qín zhī juàn yě, shān dōng hé nèi kě dé ér yī yě. láo mín xiū zhòng, nán miàn chēng wáng yǐ. gù yuē qín wèi dà niǎo, fù hǎi nèi ér chù, dōng miàn ér lì, zuǒ bì jù zhào zhī xī nán, yòu bì fù chǔ yān yǐng, yīng jī hán wèi, chuí tóu zhōng guó, chù jì xíng biàn, shì yǒu dì lì, fèn yì gǔ huán, fāng sān qiān lǐ, zé qín wèi kě dé dú zhāo ér yè shè yě. yù yǐ jī nù xiāng wáng, gù duì yǐ cǐ yán. xiāng wáng yīn zhào yǔ yǔ, suì yán yuē: fū xiān wáng wèi qín suǒ qī ér kè sǐ yú wài, yuàn mò dà yān. jīn yǐ pǐ fū yǒu yuàn, shàng yǒu bào wàn chéng, bái gōng zǐ xū shì yě. jīn chǔ zhī dì fāng wǔ qiān lǐ, dài jiǎ bǎi wàn, yóu zú yǐ yǒng yuè zhōng yě yě, ér zuò shòu kùn, chén qiè wèi dài wáng fú qǔ yě. yú shì qǐng xiāng wáng qiǎn shǐ yú zhū hóu, fù wèi cóng, yù yǐ fá qín. qín wén zhī, fā bīng lái fá chǔ.
十八年,楚人有好以弱弓微繳加歸雁之上者,頃襄王聞,召而問之。對曰:「小臣之好射鶀雁,羅鸗,小矢之發也,何足為大王道也。且稱楚之大,因大王之賢,所弋非直此也。昔者三王以弋道德,五霸以弋戰國。故秦、魏、燕、趙者,鶀雁也;齊、魯、韓、衛者,青首也;騶、費、郯、邳者,羅鸗也。外其餘則不足射者。見鳥六雙,以王何取?王何不以聖人為弓,以勇士為繳,時張而射之?此六雙者,可得而囊載也。其樂非特朝昔之樂也,其獲非特鳧雁之實也。王朝張弓而射魏之大梁之南,加其右臂而徑屬之於韓,則中國之路絕而上蔡之郡壞矣。還射圉之東,解魏左肘而外擊定陶,則魏之東外棄而大宋、方與二郡者舉矣。且魏斷二臂,顛越矣;膺擊郯國,大梁可得而有也。王綪繳蘭台,飲馬西河,定魏大梁,此一發之樂也。若王之於弋誠好而不厭,則出寶弓,碆新繳,射噣鳥於東海,還蓋長城以為防,朝射東莒,夕發浿丘,夜加即墨,顧據午道,則長城之東收而太山之北舉矣。西結境於趙而北達於燕,三國布嬛,則從不待約而可成也。北游目於燕之遼東而南登望於越之會稽,此再發之樂也。若夫泗上十二諸侯,左縈而右拂之,可一旦而盡也。今秦破韓以為長憂,得列城而不敢守也;伐魏而無功,擊趙而顧病,則秦魏之勇力屈矣,楚之故地漢中、析、酈可得而復有也。王出寶弓,碆新繳,涉鄳塞,而待秦之倦也,山東、河內可得而一也。勞民休眾,南面稱王矣。故曰秦為大鳥,負海內而處,東面而立,左臂據趙之西南,右臂傅楚鄢郢,膺擊韓魏,垂頭中國,處既形便,勢有地利,奮翼鼓嬛,方三千里,則秦未可得獨招而夜射也。」欲以激怒襄王,故對以此言。襄王因召與語,遂言曰:「夫先王為秦所欺而客死於外,怨莫大焉。今以匹夫有怨,尚有報萬乘,白公、子胥是也。今楚之地方五千里,帶甲百萬,猶足以踴躍中野也,而坐受困,臣竊為大王弗取也。」於是頃襄王遣使於諸侯,復為從,欲以伐秦。秦聞之,發兵來伐楚。
chǔ yù yǔ qí hán lián hé fá qín, yīn yù tú zhōu. zhōu wáng nǎn shǐ wǔ gōng wèi chǔ xiāng zhāo zǐ yuē: sān guó yǐ bīng gē zhōu jiāo dì yǐ biàn shū, ér nán qì yǐ zūn chǔ, chén yǐ wèi bù rán. fū shì gòng zhǔ, chén shì jūn, dà guó bù qīn yǐ zhòng xié guǎ, xiǎo guó bù fù. dà guó bù qīn, xiǎo guó bù fù, bù kě yǐ zhì míng shí. míng shí bù dé, bù zú yǐ shāng mín. fū yǒu tú zhōu zhī shēng, fēi suǒ yǐ wèi hào yě. zhāo zǐ yuē: nǎi tú zhōu zé wú zhī. suī rán, zhōu hé gù bù kě tú yě? duì yuē: jūn bù wǔ bù gōng, chéng bù shí bù wéi. fū yī zhōu wèi èr shí jìn, gōng zhī suǒ zhī yě. hán cháng yǐ èr shí wàn zhī zhòng rǔ yú jìn zhī chéng xià, ruì shì sǐ, zhōng shì shāng, ér jìn bù bá. gōng zhī wú bǎi hán yǐ tú zhōu, cǐ tiān xià zhī suǒ zhī yě. fū yuàn jié liǎng zhōu yǐ sāi zōu lǔ zhī xīn, jiāo jué yú qí, shēng shī tiān xià, qí wèi shì wēi yǐ. fū wēi liǎng zhōu yǐ hòu sān chuān, fāng chéng zhī wài bì wèi hán ruò yǐ. hé yǐ zhī qí rán yě? xī zhōu zhī dì, jué zhǎng bǔ duǎn, bù guò bǎi lǐ. míng wèi tiān xià gòng zhǔ, liè qí dì bù zú yǐ féi guó, dé qí zhòng bù zú yǐ jìn bīng. suī wú gōng zhī, míng wèi shì jūn. rán ér hǎo shì zhī jūn, xǐ gōng zhī chén, fā hào yòng bīng, wèi cháng bù yǐ zhōu wèi zhōng shǐ. shì hé yě? jiàn jì qì zài yān, yù qì zhī zhì ér wàng shì jūn zhī luàn. jīn hán yǐ qì zhī zài chǔ, chén kǒng tiān xià yǐ qì chóu chǔ yě. chén qǐng pì zhī. fū hǔ ròu sāo, qí bīng lì shēn, rén yóu gōng zhī yě. ruò shǐ zé zhōng zhī mí méng hǔ zhī pí, rén zhī gōng zhī bì wàn yú hǔ yǐ. liè chǔ zhī dì, zú yǐ féi guó qū chǔ zhī míng, zú yǐ zūn zhǔ. jīn zi jiāng yǐ yù zhū cán tiān xià zhī gòng zhǔ, jū sān dài zhī chuán qì, tūn sān hé liù yì, yǐ gāo shì zhǔ, fēi tān ér hé? zhōu shū yuē yù qǐ wú xiān, gù qì nán zé bīng zhì yǐ. yú shì chǔ jì chuò bù xíng.
楚欲與齊韓連和伐秦,因欲圖周。周王赧使武公謂楚相昭子曰:「三國以兵割周郊地以便輸,而南器以尊楚,臣以為不然。夫弒共主,臣世君,大國不親;以眾脅寡,小國不附。大國不親,小國不附,不可以致名實。名實不得,不足以傷民。夫有圖周之聲,非所以為號也。」昭子曰:「乃圖周則無之。雖然,周何故不可圖也?」對曰:「軍不五不攻,城不十不圍。夫一周為二十晉,公之所知也。韓嘗以二十萬之眾辱於晉之城下,銳士死,中士傷,而晉不拔。公之無百韓以圖周,此天下之所知也。夫怨結兩周以塞騶魯之心,交絕於齊,聲失天下,其為事危矣。夫危兩周以厚三川,方城之外必為韓弱矣。何以知其然也?西周之地,絕長補短,不過百里。名為天下共主,裂其地不足以肥國,得其眾不足以勁兵。雖無攻之,名為弒君。然而好事之君,喜攻之臣,發號用兵,未嘗不以周為終始。是何也?見祭器在焉,欲器之至而忘弒君之亂。今韓以器之在楚,臣恐天下以器讎楚也。臣請譬之。夫虎肉臊,其兵利身,人猶攻之也。若使澤中之麋蒙虎之皮,人之攻之必萬於虎矣。裂楚之地,足以肥國;詘楚之名,足以尊主。今子將以欲誅殘天下之共主,居三代之傳器,吞三翮六翼,以高世主,非貪而何?周書曰『欲起無先』,故器南則兵至矣。」於是楚計輟不行。
shí jiǔ nián, qín fá chǔ, chǔ jūn bài, gē shàng yōng hàn běi dì yǔ qín. èr shí yī nián, qín jiāng bái qǐ suì bá wǒ yǐng, shāo xiān wáng mù yí líng. chǔ xiāng wáng bīng sàn, suì bù fù zhàn, dōng běi bǎo yú chén chéng. èr shí èr nián, qín fù bá wǒ wū qián zhōng jùn.
十九年,秦伐楚,楚軍敗,割上庸、漢北地予秦。二十一年,秦將白起遂拔我郢,燒先王墓夷陵。楚襄王兵散,遂不復戰,東北保於陳城。二十二年,秦復拔我巫、黔中郡。
èr shí sān nián, xiāng wáng nǎi shōu dōng dì bīng, dé shí yú wàn, fù xī qǔ qín suǒ bá wǒ jiāng páng shí wǔ yì yǐ wèi jùn, jù qín. èr shí qī nián, shǐ sān wàn rén zhù sān jìn fá yàn. fù yǔ qín píng, ér rù tài zǐ wèi zhì yú qín. chǔ shǐ zuǒ tú shì tài zǐ yú qín.
二十三年,襄王乃收東地兵,得十餘萬,復西取秦所拔我江旁十五邑以為郡,距秦。二十七年,使三萬人助三晉伐燕。復與秦平,而入太子為質於秦。楚使左徒侍太子於秦。
sān shí liù nián, qǐng xiāng wáng bìng, tài zǐ wáng guī. qiū, qǐng xiāng wáng zú, tài zǐ xióng yuán dài lì, shì wèi kǎo liè wáng. kǎo liè wáng yǐ zuǒ tú wèi lìng yǐn, fēng yǐ wú, hào chūn shēn jūn.
三十六年,頃襄王病,太子亡歸。秋,頃襄王卒,太子熊元代立,是為考烈王。考烈王以左徒為令尹,封以吳,號春申君。
kǎo liè wáng yuán nián, nà zhōu yú qín yǐ píng. shì shí chǔ yì ruò.
考烈王元年,納州於秦以平。是時楚益弱。
liù nián, qín wéi hán dān, zhào gào jí chǔ, chǔ qiǎn jiāng jūn jǐng yáng jiù zhào. qī nián, zhì xīn zhōng. qín bīng qù. shí èr nián, qín zhāo wáng zú, chǔ wáng shǐ chūn shēn jūn diào cí yú qín. shí liù nián, qín zhuāng xiāng wáng zú, qín wáng zhào zhèng lì. èr shí èr nián, yǔ zhū hóu gòng fá qín, bù lì ér qù. chǔ dōng xǐ dōu shòu chūn, mìng yuē yǐng.
六年,秦圍邯鄲,趙告急楚,楚遣將軍景陽救趙。七年,至新中。秦兵去。十二年,秦昭王卒,楚王使春申君吊祠於秦。十六年,秦莊襄王卒,秦王趙政立。二十二年,與諸侯共伐秦,不利而去。楚東徙都壽春,命曰郢。
èr shí wǔ nián, kǎo liè wáng zú, zi yōu wáng hàn lì. lǐ yuán shā chūn shēn jūn. yōu wáng sān nián, qín wèi fá chǔ. qín xiāng lǚ bù wéi zú. jiǔ nián, qín miè hán. shí nián, yōu wáng zú, tóng mǔ dì yóu dài lì, shì wèi āi wáng. āi wáng lì èr yuè yú, āi wáng shù xiōng fù chú zhī tú xí shā āi wáng ér lì fù chú wèi wáng. shì suì, qín lǔ zhào wáng qiān.
二十五年,考烈王卒,子幽王悍立。李園殺春申君。幽王三年,秦、魏伐楚。秦相呂不韋卒。九年,秦滅韓。十年,幽王卒,同母弟猶代立,是為哀王。哀王立二月餘,哀王庶兄負芻之徒襲殺哀王而立負芻為王。是歲,秦虜趙王遷。
wáng fù chú yuán nián, yān tài zǐ dān shǐ jīng kē cì qín wáng. èr nián, qín shǐ jiāng jūn fá chǔ, dà pò chǔ jūn, wáng shí yú chéng. sān nián, qín miè wèi. sì nián, qín jiāng wáng jiǎn pò wǒ jūn yú qí, ér shā jiāng jūn xiàng yàn.
王負芻元年,燕太子丹使荊軻刺秦王。二年,秦使將軍伐楚,大破楚軍,亡十餘城。三年,秦滅魏。四年,秦將王翦破我軍於蘄,而殺將軍項燕。
wǔ nián, qín jiāng wáng jiǎn méng wǔ suì pò chǔ guó, lǔ chǔ wáng fù chú, miè chǔ míng wèi jùn yún.
五年,秦將王翦、蒙武遂破楚國,虜楚王負芻,滅楚名為郡雲。
tài shǐ gōng yuē: chǔ líng wáng fāng huì zhū hóu yú shēn, zhū qí qìng fēng, zuò zhāng huá tái, qiú zhōu jiǔ dǐng zhī shí, zhì xiǎo tiān xià jí è sǐ yú shēn hài zhī jiā, wèi tiān xià xiào. cāo xíng zhī bù dé, bēi fū! shì zhī yú rén yě, kě bù shèn yǔ? qì jí yǐ luàn lì, bì yín qín nǚ, shén hū zāi, jǐ zài wáng guó!
太史公曰:楚靈王方會諸侯於申,誅齊慶封,作章華台,求周九鼎之時,志小天下;及餓死於申亥之家,為天下笑。操行之不得,悲夫!勢之於人也,可不慎與?棄疾以亂立,嬖淫秦女,甚乎哉,幾再亡國!
yù xióng zhī sì, zhōu fēng yú chǔ. pì zài jīng mán, bì lù lán lǚ. jí tōng ér bà, jiàn hào yuē wǔ. wén jì fá shēn, chéng yì shè xǔ. zi yǔ cuàn dí, shāng chén shā fù. tiān huò wèi huǐ, píng jiān zì hù. zhāo kùn bēn wáng, huái pò qiú lǔ. qǐng xiāng kǎo liè, zuò shuāi nán tǔ.
鬻熊之嗣,周封於楚。僻在荊蠻,蓽路藍縷。及通而霸,僭號曰武。文既伐申,成亦赦許。子圉篡嫡,商臣殺父。天禍未悔,憑奸自怙。昭困奔亡,懷迫囚虜。頃襄、考烈,祚衰南土。