chǔ zhī xiān zǔ chū zì dì zhuān xū gāo yáng. gāo yáng zhě, huáng dì zhī sūn, chāng yì zhī zǐ yě. gāo yáng shēng chēng, chēng shēng juǎn zhāng, juǎn zhāng shēng zhòng lí. zhòng lí wèi dì kù gāo xīn jū huǒ zhèng, shén yǒu gōng, néng guāng róng tiān xià, dì kù mìng yuē zhù róng. gòng gōng shì zuò luàn, dì kù shǐ zhòng lí zhū zhī ér bù jìn. dì nǎi yǐ gēng yín rì zhū zhòng lí, ér yǐ qí dì wú huí wéi zhòng lí hòu, fù jū huǒ zhèng, wèi zhù róng.
楚之先祖出自帝颛顼高阳。高阳者,黄帝之孙,昌意之子也。高阳生称,称生卷章,卷章生重黎。重黎为帝喾高辛居火正,甚有功,能光融天下,帝喾命曰祝融。共工氏作乱,帝喾使重黎诛之而不尽。帝乃以庚寅日诛重黎,而以其弟吴回为重黎後,复居火正,为祝融。
wú huí shēng lù zhōng. lù zhōng shēng zǐ liù rén, chè pōu ér chǎn yān. qí zhǎng yī yuē kūn wú èr yuē cān hú sān yuē péng zǔ sì yuē huì rén wǔ yuē cáo xìng liù yuē jì lián, xiù xìng, chǔ qí hòu yě. kūn wú shì, xià zhī shí cháng wèi hóu bó, jié zhī shí tāng miè zhī. péng zǔ shì, yīn zhī shí cháng wèi hóu bó, yīn zhī mò shì miè péng zǔ shì. jì lián shēng fù jǔ, fù jǔ shēng xué xióng. qí hòu zhōng wēi, huò zài zhōng guó, huò zài mán yí, fú néng jì qí shì.
吴回生陆终。陆终生子六人,坼剖而产焉。其长一曰昆吾;二曰参胡;三曰彭祖;四曰会人;五曰曹姓;六曰季连,琇姓,楚其後也。昆吾氏,夏之时尝为侯伯,桀之时汤灭之。彭祖氏,殷之时尝为侯伯,殷之末世灭彭祖氏。季连生附沮,附沮生穴熊。其後中微,或在中国,或在蛮夷,弗能纪其世。
zhōu wén wáng zhī shí, jì lián zhī miáo yì yuē yù xióng. yù xióng zi shì wén wáng, zǎo zú. qí zǐ yuē xióng lì. xióng lì shēng xióng kuáng, xióng kuáng shēng xióng yì.
周文王之时,季连之苗裔曰鬻熊。鬻熊子事文王,蚤卒。其子曰熊丽。熊丽生熊狂,熊狂生熊绎。
xióng yì dāng zhōu chéng wáng zhī shí, jǔ wén wǔ qín láo zhī hòu sì, ér fēng xióng yì yú chǔ mán, fēng yǐ zǐ nán zhī tián, xìng xiù shì, jū dān yáng. chǔ zi xióng yì yǔ lǔ gōng bó qín wèi kāng shū zǐ móu jìn hóu xiè qí tài gōng zǐ lǚ jí jù shì chéng wáng.
熊绎当周成王之时,举文、武勤劳之後嗣,而封熊绎於楚蛮,封以子男之田,姓琇氏,居丹阳。楚子熊绎与鲁公伯禽、卫康叔子牟、晋侯燮、齐太公子吕伋俱事成王。
xióng yì shēng xióng ài, xióng ài shēng xióng, xióng shēng xióng shèng. xióng shèng yǐ dì xióng yáng wèi hòu. xióng yáng shēng xióng qú.
熊绎生熊艾,熊艾生熊,熊生熊胜。熊胜以弟熊杨为後。熊杨生熊渠。
xióng qú shēng zǐ sān nián. dāng zhōu yí wáng zhī shí, wáng shì wēi, zhū hóu huò bù cháo, xiāng fá. xióng qú shén dé jiāng hàn jiān mín hé, nǎi xīng bīng fá yōng yáng yuè, zhì yú è. xióng qú yuē:" wǒ mán yí yě, bù yǔ zhōng guó zhī hào shì." nǎi lì qí zhǎng zǐ kāng wèi jù dǎn wáng, zhōng zǐ hóng wèi è wáng, shǎo zǐ zhí cī wèi yuè zhāng wáng, jiē zài jiāng shàng chǔ mán zhī dì. jí zhōu lì wáng zhī shí, bào nüè, xióng qú wèi qí fá chǔ, yì qù qí wáng.
熊渠生子三年。当周夷王之时,王室微,诸侯或不朝,相伐。熊渠甚得江汉间民和,乃兴兵伐庸、杨粤,至于鄂。熊渠曰:“我蛮夷也,不与中国之号谥。”乃立其长子康为句亶王,中子红为鄂王,少子执疵为越章王,皆在江上楚蛮之地。及周厉王之时,暴虐,熊渠畏其伐楚,亦去其王。
hòu wèi xióng wú kāng, wú kāng zǎo sǐ. xióng qú zú, zi xióng zhì hóng lì. zhì hóng zú, qí dì shì ér dài lì, yuē xióng yán. xióng yán shēng xióng yǒng.
後为熊毋康,毋康蚤死。熊渠卒,子熊挚红立。挚红卒,其弟弑而代立,曰熊延。熊延生熊勇。
xióng yǒng liù nián, ér zhōu rén zuò luàn, gōng lì wáng, lì wáng chū bēn zhì. xióng yǒng shí nián, zú, dì xióng yán wèi hòu.
熊勇六年,而周人作乱,攻厉王,厉王出奔彘。熊勇十年,卒,弟熊严为後。
xióng yán shí nián, zú. yǒu zi sì rén, zhǎng zǐ bó shuāng, zhōng zǐ zhòng xuě, cì zǐ shū kān, shǎo zǐ jì xùn. xióng yán zú, zhǎng zǐ bó shuāng dài lì, shì wèi xióng shuāng.
熊严十年,卒。有子四人,长子伯霜,中子仲雪,次子叔堪,少子季徇。熊严卒,长子伯霜代立,是为熊霜。
xióng shuāng yuán nián, zhōu xuān wáng chū lì. xióng shuāng liù nián, zú, sān dì zhēng lì. zhòng xuě sǐ shū kān wáng, bì nàn yú pú ér shǎo dì jì xùn lì, shì wèi xióng xùn. xióng xùn shí liù nián, zhèng huán gōng chū fēng yú zhèng. èr shí èr nián, xióng xùn zú, zi xióng è lì. xióng è jiǔ nián, zú, zi xióng yí lì, shì wèi ruò áo.
熊霜元年,周宣王初立。熊霜六年,卒,三弟争立。仲雪死;叔堪亡,避难於濮;而少弟季徇立,是为熊徇。熊徇十六年,郑桓公初封於郑。二十二年,熊徇卒,子熊咢立。熊咢九年,卒,子熊仪立,是为若敖。
ruò áo èr shí nián, zhōu yōu wáng wèi quǎn róng suǒ shì, zhōu dōng xǐ, ér qín xiāng gōng shǐ liè wéi zhū hóu.
若敖二十年,周幽王为犬戎所弑,周东徙,而秦襄公始列为诸侯。
èr shí qī nián, ruò áo zú, zi xióng kǎn lì, shì wèi xiāo áo. xiāo áo liù nián, zú, zi xióng xuàn lì, shì wèi fén mào. fén mào shí sān nián, jìn shǐ luàn, yǐ qǔ wò zhī gù. fén mào còu huán mào dì xióng tōng shì fén mào zi ér dài lì, shì wèi chǔ wǔ wáng.
二十七年,若敖卒,子熊坎立,是为霄敖。霄敖六年,卒,子熊眴立,是为蚡冒。蚡冒十三年,晋始乱,以曲沃之故。蚡冒辏洹冒弟熊通弑蚡冒子而代立,是为楚武王。
wǔ wáng shí qī nián, jìn zhī qǔ wò zhuāng bó shì zhǔ guó jìn xiào hóu. shí jiǔ nián, zhèng bó dì duàn zuò luàn. èr shí yī nián, zhèng qīn tiān zǐ zhī tián. èr shí sān nián, wèi shì qí jūn huán gōng. èr shí jiǔ nián, lǔ shì qí jūn yǐn gōng. sān shí yī nián, sòng tài zǎi huá dū shì qí jūn shāng gōng.
武王十七年,晋之曲沃庄伯弑主国晋孝侯。十九年,郑伯弟段作乱。二十一年,郑侵天子之田。二十三年,卫弑其君桓公。二十九年,鲁弑其君隐公。三十一年,宋太宰华督弑其君殇公。
sān shí wǔ nián, chǔ fá suí. shì yě. suí yuē:" wǒ wú zuì." chǔ yuē:" wǒ mán yí yě. jīn zhū hóu jiē wèi pàn xiāng qīn, huò xiāng shā. wǒ yǒu bì jiǎ, yù yǐ guān zhōng guó zhī zhèng, qǐng wáng shì zūn wú hào." suí rén wéi zhī zhōu, qǐng zūn chǔ, wáng shì bù tīng, hái bào chǔ. sān shí qī nián, chǔ xióng tōng nù yuē:" wú xiān yù xióng, wén wáng zhī shī yě, zǎo zhōng. chéng wáng jǔ wǒ xiān gōng, nǎi yǐ zǐ nán tián lìng jū chǔ, mán yí jiē lǜ fú, ér wáng bù jiā wèi, wǒ zì zūn ěr." nǎi zì lì wèi wǔ wáng, yǔ suí rén méng ér qù. yú shì shǐ kāi pú dì ér yǒu zhī.
三十五年,楚伐随。是也。随曰:“我无罪。”楚曰:“我蛮夷也。今诸侯皆为叛相侵,或相杀。我有敝甲,欲以观中国之政,请王室尊吾号。”随人为之周,请尊楚,王室不听,还报楚。三十七年,楚熊通怒曰:“吾先鬻熊,文王之师也,蚤终。成王举我先公,乃以子男田令居楚,蛮夷皆率服,而王不加位,我自尊耳。”乃自立为武王,与随人盟而去。於是始开濮地而有之。
wǔ shí yī nián, zhōu zhào suí hóu, shù yǐ lì chǔ wèi wáng. chǔ nù, yǐ suí bèi jǐ, fá suí. wǔ wáng zú shī zhōng ér bīng bà. zi wén wáng xióng zī lì, shǐ dōu yǐng.
五十一年,周召随侯,数以立楚为王。楚怒,以随背己,伐随。武王卒师中而兵罢。子文王熊赀立,始都郢。
wén wáng èr nián, fá shēn guò dèng, dèng rén yuē" chǔ wáng yì qǔ", dèng hóu bù xǔ yě. liù nián, fá cài, lǔ cài āi hóu yǐ guī, yǐ ér shì zhī. chǔ jiàng, líng jiāng hàn jiān xiǎo guó, xiǎo guó jiē wèi zhī. shí yī nián, qí huán gōng shǐ bà, chǔ yì shǐ dà.
文王二年,伐申过邓,邓人曰“楚王易取”,邓侯不许也。六年,伐蔡,虏蔡哀侯以归,已而释之。楚彊,陵江汉间小国,小国皆畏之。十一年,齐桓公始霸,楚亦始大。
shí èr nián, fá dèng, miè zhī. shí sān nián, zú, zi xióng tián lì, shì wèi zhuāng áo. zhuāng áo wǔ nián, yù shā qí dì xióng yùn, yùn bēn suí, yǔ suí xí shì zhuāng áo dài lì, shì wèi chéng wáng.
十二年,伐邓,灭之。十三年,卒,子熊畑立,是为庄敖。庄敖五年,欲杀其弟熊恽,恽奔随,与随袭弑庄敖代立,是为成王。
chéng wáng yùn yuán nián, chū jí wèi, bù dé shī huì, jié jiù hǎo yú zhū hóu. shǐ rén xiàn tiān zǐ, tiān zǐ cì zuò, yuē:" zhèn ěr nán fāng yí yuè zhī luàn, wú qīn zhōng guó." yú shì chǔ dì qiān lǐ.
成王恽元年,初即位,布德施惠,结旧好於诸侯。使人献天子,天子赐胙,曰:“镇尔南方夷越之乱,无侵中国。”於是楚地千里。
shí liù nián, qí huán gōng yǐ bīng qīn chǔ, zhì xíng shān." chǔ chéng wáng shǐ jiāng jūn qū wán yǐ bīng yù zhī, yǔ huán gōng méng. huán gōng shù yǐ zhōu zhī fù bù rù wáng shì, chǔ xǔ zhī, nǎi qù.
十六年,齐桓公以兵侵楚,至陉山。”楚成王使将军屈完以兵御之,与桓公盟。桓公数以周之赋不入王室,楚许之,乃去。
shí bā nián, chéng wáng yǐ bīng běi fá xǔ, xǔ jūn ròu tǎn xiè, nǎi shì zhī. èr shí èr nián, fá huáng. èr shí liù nián, miè yīng.
十八年,成王以兵北伐许,许君肉袒谢,乃释之。二十二年,伐黄。二十六年,灭英。
sān shí sān nián, sòng xiāng gōng yù wèi méng huì, zhào chǔ. chǔ wáng nù yuē:" zhào wǒ, wǒ jiāng hǎo wǎng xí rǔ zhī." suì xíng, zhì yú, suì zhí rǔ sòng gōng, yǐ ér guī zhī. sān shí sì nián, zhèng wén gōng nán cháo chǔ. chǔ chéng wáng běi fá sòng, bài zhī hóng, shè shāng sòng xiāng gōng, xiāng gōng suì bìng chuàng sǐ.
三十三年,宋襄公欲为盟会,召楚。楚王怒曰:“召我,我将好往袭辱之。”遂行,至盂,遂执辱宋公,已而归之。三十四年,郑文公南朝楚。楚成王北伐宋,败之泓,射伤宋襄公,襄公遂病创死。
sān shí wǔ nián, jìn gōng zǐ zhòng ěr guò chǔ, chéng wáng yǐ zhū hóu kè lǐ xiǎng, ér hòu sòng zhī yú qín.
三十五年,晋公子重耳过楚,成王以诸侯客礼飨,而厚送之於秦。
sān shí jiǔ nián, lǔ xī gōng lái qǐng bīng yǐ fá qí, chǔ shǐ shēn hóu jiāng bīng fá qí, qǔ gǔ," zhì qí huán gōng zǐ yōng yān. qí huán gōng qī zǐ jiē bēn chǔ, chǔ jǐn yǐ wéi shàng dài fū. miè kuí, kuí bù sì zhù róng yù xióng gù yě.
三十九年,鲁僖公来请兵以伐齐,楚使申侯将兵伐齐,取穀,”置齐桓公子雍焉。齐桓公七子皆奔楚,楚尽以为上大夫。灭夔,夔不祀祝融、鬻熊故也。
xià, fá sòng, sòng gào jí yú jìn, jìn jiù sòng, chéng wáng bà guī. jiāng jūn zi yù qǐng zhàn, chéng wáng yuē:" zhòng ěr wáng jū wài jiǔ, zú dé fǎn guó, tiān zhī suǒ kāi, bù kě dāng." zi yù gù qǐng, nǎi yǔ zhī shǎo shī ér qù. jìn guǒ bài zǐ yù yú chéng pú. chéng wáng nù, zhū zi yù.
夏,伐宋,宋告急於晋,晋救宋,成王罢归。将军子玉请战,成王曰:“重耳亡居外久,卒得反国,天之所开,不可当。”子玉固请,乃与之少师而去。晋果败子玉於城濮。成王怒,诛子玉。
sì shí liù nián, chū, chéng wáng jiāng yǐ shāng chén wèi tài zǐ, yǔ lìng yǐn zi shàng. zi shàng yuē:" jūn zhī chǐ wèi yě, ér yòu duō nèi chǒng, chù nǎi luàn yě. chǔ guó zhī jǔ cháng zài shǎo zhě. qiě shāng chén fēng mù ér chái shēng, rěn rén yě, bù kě lì yě." wáng bù tīng, lì zhī. hòu yòu yù lì zi zhí ér chù tài zǐ shāng chén. shāng chén wén ér wèi shěn yě, gào qí fù pān chóng yuē:" hé yǐ dé qí shí?" chóng yuē:" xiǎng wáng zhī chǒng jī jiāng mǐ ér wù jìng yě." shāng chén cóng zhī. jiāng mǐ nù yuē:" yí hū wáng zhī yù shā ruò ér lì zhí yě." shāng chén gào pān chóng yuē:" xìn yǐ." chóng yuē:" néng shì zhī hū?" yuē:" bù néng."" néng wáng qù hū?" yuē:" bù néng."" néng xíng dà shì hū?" yuē:" néng." dōng shí yuè, shāng chén yǐ gōng
四十六年,初,成王将以商臣为太子,语令尹子上。子上曰:“君之齿未也,而又多内宠,绌乃乱也。楚国之举常在少者。且商臣蜂目而豺声,忍人也,不可立也。”王不听,立之。後又欲立子职而绌太子商臣。商臣闻而未审也,告其傅潘崇曰:“何以得其实?”崇曰:“飨王之宠姬江羋而勿敬也。”商臣从之。江羋怒曰:“宜乎王之欲杀若而立职也。”商臣告潘崇曰:“信矣。”崇曰:“能事之乎?”曰:“不能。”“能亡去乎?”曰:“不能。”“能行大事乎?”曰:“能。”冬十月,商臣以宫
bīng wéi chéng wáng. chéng wáng qǐng shí xióng fán ér sǐ, bù tīng. dīng wèi, chéng wáng zì jiǎo shā. shāng chén dài lì, shì wèi mù wáng.
兵围成王。成王请食熊蹯而死,不听。丁未,成王自绞杀。商臣代立,是为穆王。
mù wáng lì, yǐ qí tài zǐ gōng yǔ pān chóng, shǐ wèi tài shī, zhǎng guó shì. mù wáng sān nián, miè jiāng. sì nián, miè liù liǎo. liù liǎo, gāo yáo zhī hòu. bā nián, fá chén. shí èr nián, zú. zi zhuāng wáng lǚ lì.
穆王立,以其太子宫予潘崇,使为太师,掌国事。穆王三年,灭江。四年,灭六、蓼。六、蓼,皋陶之後。八年,伐陈。十二年,卒。子庄王侣立。
zhuāng wáng jí wèi sān nián, bù chū hào lìng, rì yè wéi lè, lìng guó zhōng yuē:" yǒu gǎn jiàn zhě sǐ wú shè!" wǔ jǔ rù jiàn. zhuāng wáng zuǒ bào zhèng jī, yòu bào yuè nǚ, zuò zhōng gǔ zhī jiān. wǔ jǔ yuē:" yuán yǒu jìn yǐn." yuē:" yǒu niǎo zài yú fù, sān nián bù fēi bù míng, shì hé niǎo yě?" zhuāng wáng yuē:" sān nián bù fēi, fēi jiāng chōng tiān sān nián bù míng, míng jiāng jīng rén. jǔ tuì yǐ, wú zhī zhī yǐ." jū shù yuè, yín yì shén. dài fū sū cóng nǎi rù jiàn. wáng yuē:" ruò bù wén lìng hū?" duì yuē:" shā shēn yǐ míng jūn, chén zhī yuán yě." yú shì nǎi bà yín lè, tīng zhèng, suǒ zhū zhě shù bǎi rén, suǒ jìn zhě shù bǎi rén, rèn wǔ jǔ sū cóng yǐ zhèng, guó rén dà yuè. shì suì miè yōng. liù nián, fá sòng, huò wǔ bǎi chéng.
庄王即位三年,不出号令,日夜为乐,令国中曰:“有敢谏者死无赦!”伍举入谏。庄王左抱郑姬,右抱越女,坐锺鼓之间。伍举曰:“原有进隐。”曰:“有鸟在於阜,三年不蜚不鸣,是何鸟也?”庄王曰:“三年不蜚,蜚将冲天;三年不鸣,鸣将惊人。举退矣,吾知之矣。”居数月,淫益甚。大夫苏从乃入谏。王曰:“若不闻令乎?”对曰:“杀身以明君,臣之原也。”於是乃罢淫乐,听政,所诛者数百人,所进者数百人,任伍举、苏从以政,国人大说。是岁灭庸。六年,伐宋,获五百乘。
bā nián, fá lù hún róng, suì zhì luò, guān bīng yú zhōu jiāo. zhōu dìng wáng shǐ wáng sūn mǎn láo chǔ wáng. chǔ wáng wèn dǐng xiǎo dà qīng zhòng, duì yuē:" zài dé bù zài dǐng." zhuāng wáng yuē:" zi wú zǔ jiǔ dǐng! chǔ guó zhé gōu zhī huì, zú yǐ wéi jiǔ dǐng." wáng sūn mǎn yuē:" wū hū! jūn wáng qí wàng zhī hū? xī yú xià zhī shèng, yuǎn fāng jiē zhì, gòng jīn jiǔ mù, zhù dǐng xiàng wù, bǎi wù ér wèi zhī bèi, shǐ mín zhī shén jiān. jié yǒu luàn dé, dǐng qiān yú yīn, zài sì liù bǎi. yīn zhòu bào nüè, dǐng qiān yú zhōu. dé zhī xiū míng, suī xiǎo bì zhòng qí jiān huí hūn luàn, suī dà bì qīng. xī chéng wáng dìng dǐng yú jiá rǔ, bo shì sān shí, bo nián qī bǎi, tiān suǒ mìng yě. zhōu dé suī shuāi, tiān mìng wèi gǎi. dǐng zhī qīng zhòng, wèi kě wèn yě." chǔ wáng nǎi guī.
八年,伐陆浑戎,遂至洛,观兵於周郊。周定王使王孙满劳楚王。楚王问鼎小大轻重,对曰:“在德不在鼎。”庄王曰:“子无阻九鼎!楚国折钩之喙,足以为九鼎。”王孙满曰:“呜呼!君王其忘之乎?昔虞夏之盛,远方皆至,贡金九牧,铸鼎象物,百物而为之备,使民知神奸。桀有乱德,鼎迁於殷,载祀六百。殷纣暴虐,鼎迁於周。德之休明,虽小必重;其奸回昏乱,虽大必轻。昔成王定鼎于郏鄏,卜世三十,卜年七百,天所命也。周德虽衰,天命未改。鼎之轻重,未可问也。”楚王乃归。
jiǔ nián, xiāng ruò áo shì. rén huò chán zhī wáng, kǒng zhū, fǎn gōng wáng, wáng jī miè ruò áo shì zhī zú. shí sān nián, miè shū.
九年,相若敖氏。人或谗之王,恐诛,反攻王,王击灭若敖氏之族。十三年,灭舒。
shí liù nián, fá chén, shā xià zhēng shū. zhēng shū shì qí jūn, gù zhū zhī yě. yǐ pò chén, jí xiàn zhī. qún chén jiē hè, shēn shū shí shǐ qí lái, bù hè. wáng wèn, duì yuē:" bǐ yǔ yuē, qiān niú jìng rén tián, tián zhǔ qǔ qí niú. jìng zhě zé bù zhí yǐ, qǔ zhī niú bù yì shén hū? qiě wáng yǐ chén zhī luàn ér lǜ zhū hóu fá zhī, yǐ yì fá zhī ér tān qí xiàn, yì hé yǐ fù lìng yú tiān xià!" zhuāng wáng nǎi fù guó chén hòu.
十六年,伐陈,杀夏徵舒。徵舒弑其君,故诛之也。已破陈,即县之。群臣皆贺,申叔时使齐来,不贺。王问,对曰:“鄙语曰,牵牛径人田,田主取其牛。径者则不直矣,取之牛不亦甚乎?且王以陈之乱而率诸侯伐之,以义伐之而贪其县,亦何以复令於天下!”庄王乃复国陈後。
shí qī nián chūn, chǔ zhuāng wáng wéi zhèng, sān yuè kè zhī. rù zì huáng mén, zhèng bó ròu tǎn qiān yáng yǐ nì, yuē:" gū bù tiān, bù néng shì jūn, jūn yòng huái nù, yǐ jí bì yì, gū zhī zuì yě. gǎn bù wéi mìng shì tīng! bīn zhī nán hǎi, ruò yǐ chén qiè cì zhū hóu, yì wéi mìng shì tīng. ruò jūn bù wàng lì xuān huán wǔ, bù jué qí shè jì, shǐ gǎi shì jūn, gū zhī yuán yě, fēi suǒ gǎn wàng yě. gǎn bù fù xīn." chǔ qún chén yuē:" wáng wù xǔ." zhuāng wáng yuē:" qí jūn néng xià rén, bì néng xìn yòng qí mín, yōng kě jué hū!" zhuāng wáng zì shǒu qí, zuǒ yòu huī jūn, yǐn bīng qù sān shí lǐ ér shě, suì xǔ zhī píng. pān wāng rù méng, zi liáng chū zhì. xià liù yuè, jìn jiù zhèng, yǔ chǔ zhàn, dà bài jìn shī hé shàng, suì zhì héng yōng ér guī.
十七年春,楚庄王围郑,三月克之。入自皇门,郑伯肉袒牵羊以逆,曰:“孤不天,不能事君,君用怀怒,以及敝邑,孤之罪也。敢不惟命是听!宾之南海,若以臣妾赐诸侯,亦惟命是听。若君不忘厉、宣、桓、武,不绝其社稷,使改事君,孤之原也,非所敢望也。敢布腹心。”楚群臣曰:“王勿许。”庄王曰:“其君能下人,必能信用其民,庸可绝乎!”庄王自手旗,左右麾军,引兵去三十里而舍,遂许之平。潘尪入盟,子良出质。夏六月,晋救郑,与楚战,大败晋师河上,遂至衡雍而归。
èr shí nián, wéi sòng, yǐ shā chǔ shǐ yě. wéi sòng wǔ yuè, chéng zhōng shí jǐn, yì zǐ ér shí, xī gǔ ér chuī. sòng huá yuán chū gào yǐ qíng. zhuāng wáng yuē:" jūn zǐ zāi!" suì bà bīng qù.
二十年,围宋,以杀楚使也。围宋五月,城中食尽,易子而食,析骨而炊。宋华元出告以情。庄王曰:“君子哉!”遂罢兵去。
èr shí sān nián, zhuāng wáng zú, zi gòng wáng shěn lì.
二十三年,庄王卒,子共王审立。
gòng wáng shí liù nián, jìn fá zhèng. zhèng gào jí, gòng wáng jiù zhèng. yǔ jìn bīng zhàn yān líng, jìn bài chǔ, shè zhòng gòng wáng mù. gòng wáng zhào jiāng jūn zi fǎn. zi fǎn shì jiǔ, cóng zhě shù yáng gǔ jìn jiǔ zuì. wáng nù, shè shā zi fǎn, suì bà bīng guī.
共王十六年,晋伐郑。郑告急,共王救郑。与晋兵战鄢陵,晋败楚,射中共王目。共王召将军子反。子反嗜酒,从者竖阳穀进酒醉。王怒,射杀子反,遂罢兵归。
sān shí yī nián, gòng wáng zú, zi kāng wáng zhāo lì. kāng wáng lì shí wǔ nián zú, zi yuán lì, shì wèi jiá áo.
三十一年,共王卒,子康王招立。康王立十五年卒,子员立,是为郏敖。
kāng wáng chǒng dì gōng zǐ wéi zǐ bǐ zi xī qì jí. jiá áo sān nián, yǐ qí jì fù kāng wáng dì gōng zǐ wéi wèi lìng yǐn, zhǔ bīng shì. sì nián, wéi shǐ zhèng, dào wén wáng jí ér hái. shí èr yuè jǐ yǒu, wéi rù wèn wáng jí, jiǎo ér shì zhī, suì shā qí zi mò jí píng xià. shǐ shǐ fù yú zhèng. wǔ jǔ wèn yuē:" shuí wèi hòu?" duì yuē:" guǎ dài fū wéi." wǔ jǔ gèng yuē:" gòng wáng zhī zǐ wéi wèi zhǎng." zi bǐ bēn jìn, ér wéi lì, shì wèi líng wáng.
康王宠弟公子围、子比、子晳、弃疾。郏敖三年,以其季父康王弟公子围为令尹,主兵事。四年,围使郑,道闻王疾而还。十二月己酉,围入问王疾,绞而弑之,遂杀其子莫及平夏。使使赴於郑。伍举问曰:“谁为後?”对曰:“寡大夫围。”伍举更曰:“共王之子围为长。”子比奔晋,而围立,是为灵王。
líng wáng sān nián liù yuè, chǔ shǐ shǐ gào jìn, yù huì zhū hóu. zhū hóu jiē huì chǔ yú shēn. wǔ jǔ yuē:" xī xià qǐ yǒu jūn tái zhī xiǎng, shāng tāng yǒu jǐng bó zhī mìng, zhōu wǔ wáng yǒu méng jīn zhī shì, chéng wáng yǒu qí yáng zhī sōu, kāng wáng yǒu fēng gōng zhī cháo, mù wáng yǒu tú shān zhī huì, qí huán yǒu shào líng zhī shī, jìn wén yǒu jiàn tǔ zhī méng, jūn qí hé yòng?" líng wáng yuē:" yòng huán gōng." shí zhèng zǐ chǎn zài yān. yú shì jìn sòng lǔ wèi bù wǎng. líng wáng yǐ méng, yǒu jiāo sè. wǔ jǔ yuē:" jié wèi yǒu réng zhī huì, yǒu mín pàn zhī. zhòu wèi lí shān zhī huì, dōng yí pàn zhī. yōu wáng wèi tài shì zhī méng, róng dí pàn zhī. jūn qí shèn zhōng!"
灵王三年六月,楚使使告晋,欲会诸侯。诸侯皆会楚于申。伍举曰:“昔夏启有钧台之飨,商汤有景亳之命,周武王有盟津之誓,成王有岐阳之蒐,康王有丰宫之朝,穆王有涂山之会,齐桓有召陵之师,晋文有践土之盟,君其何用?”灵王曰:“用桓公。”时郑子产在焉。於是晋、宋、鲁、卫不往。灵王已盟,有骄色。伍举曰:“桀为有仍之会,有缗叛之。纣为黎山之会,东夷叛之。幽王为太室之盟,戎、翟叛之。君其慎终!”
qī yuè, chǔ yǐ zhū hòu bīng fá wú, wéi zhū fāng. bā yuè, kè zhī, qiú qìng fēng, miè qí zú. yǐ fēng xùn, yuē:" wú xiào qí qìng fēng shì qí jūn ér ruò qí gū, yǐ méng zhū dài fū!" fēng fǎn yuē:" mò rú chǔ gòng wáng shù zǐ wéi shì qí jūn xiōng zhī zǐ yuán ér dài zhī lì!" yú shì líng wáng shǐ jí shā zhī.
七月,楚以诸候兵伐吴,围硃方。八月,克之,囚庆封,灭其族。以封徇,曰:“无效齐庆封弑其君而弱其孤,以盟诸大夫!”封反曰:“莫如楚共王庶子围弑其君兄之子员而代之立!”於是灵王使疾杀之。
qī nián, jiù zhāng huá tái, xià lìng nèi wáng rén shí zhī.
七年,就章华台,下令内亡人实之。
bā nián, shǐ gōng zǐ qì jí jiāng bīng miè chén. shí nián, zhào cài hóu, zuì ér shā zhī. shǐ qì jí dìng cài, yīn wèi chén cài gōng.
八年,使公子弃疾将兵灭陈。十年,召蔡侯,醉而杀之。使弃疾定蔡,因为陈蔡公。
shí yī nián, fá xú yǐ kǒng wú. líng wáng cì yú gān xī yǐ dài zhī. wáng yuē:" qí jìn lǔ wèi, qí fēng jiē shòu bǎo qì, wǒ dú bù. jīn wú shǐ shǐ zhōu qiú dǐng yǐ wéi fēn, qí yǔ wǒ hū?" xī fù duì yuē:" qí yǔ jūn wáng zāi! xī wǒ xiān wáng xióng yì pì zài jīng shān, bì lù lán lóu. yǐ chù cǎo mǎng, bá shè shān lín yǐ shì tiān zǐ, wéi shì táo hú jí shǐ yǐ gòng wáng shì. qí, wáng jiù yě jìn jí lǔ wèi, wáng mǔ dì yě: chǔ shì yǐ wú fēn ér bǐ jiē yǒu. zhōu jīn yǔ sì guó fú shi jūn wáng, jiāng wéi mìng shì cóng, qǐ gǎn ài dǐng?" líng wáng yuē:" xī wǒ huáng zǔ bó fù kūn wú jiù xǔ shì zhái, jīn zhèng rén tān qí tián, bù wǒ yǔ, jīn wǒ qiú zhī, qí yǔ wǒ hū?" duì yuē:" zhōu bù ài dǐng, zhèng ān gǎn ài tián?" líng wáng yuē:" xī zhū hóu yuǎn wǒ ér wèi jìn, jīn wú dài chéng chén cài bù gēng, fù jiē qiān shèng, zhū hóu wèi wǒ hū?" duì yuē:" wèi zāi!" líng wáng xǐ yuē:" xī fù shàn yán gǔ shì yān."
十一年,伐徐以恐吴。灵王次於乾谿以待之。王曰:“齐、晋、鲁、卫,其封皆受宝器,我独不。今吾使使周求鼎以为分,其予我乎?”析父对曰:“其予君王哉!昔我先王熊绎辟在荆山,荜露蓝蒌。以处草莽,跋涉山林以事天子,唯是桃弧棘矢以共王事。齐,王舅也;晋及鲁、卫,王母弟也:楚是以无分而彼皆有。周今与四国服事君王,将惟命是从,岂敢爱鼎?”灵王曰:“昔我皇祖伯父昆吾旧许是宅,今郑人贪其田,不我予,今我求之,其予我乎?”对曰:“周不爱鼎,郑安敢爱田?”灵王曰:“昔诸侯远我而畏晋,今吾大城陈、蔡、不羹,赋皆千乘,诸侯畏我乎?”对曰:“畏哉!”灵王喜曰:“析父善言古事焉。”
shí èr nián chūn, chǔ líng wáng lè gān xī, bù néng qù yě. guó rén kǔ yì. chū, líng wáng huì bīng yú shēn, lù yuè dài fū cháng shòu guò, shā cài dài fū guān qǐ. qǐ zǐ cóng wáng zài wú, nǎi quàn wú wáng fá chǔ, wèi jiān yuè dài fū cháng shòu guò ér zuò luàn, wèi wú jiān. shǐ jiǎo gōng zǐ qì jí mìng zhào gōng zǐ bǐ yú jìn, zhì cài, yǔ wú yuè bīng yù xí cài. lìng gōng zǐ bǐ jiàn qì jí, yǔ méng yú dèng. suì rù shā líng wáng tài zǐ lù, lì zi bǐ wèi wáng, gōng zǐ zi xī wèi lìng yǐn, qì jí wèi sī mǎ. xiān chú wáng gōng, guān cóng cóng shī yú gān xī, lìng chǔ zhòng yuē:" guó yǒu wáng yǐ. xiān guī, fù jué yì tián shì. hòu zhě qiān zhī." chǔ zhòng jiē kuì, qù líng wáng ér guī.
十二年春,楚灵王乐乾谿,不能去也。国人苦役。初,灵王会兵於申,僇越大夫常寿过,杀蔡大夫观起。起子从亡在吴,乃劝吴王伐楚,为间越大夫常寿过而作乱,为吴间。使矫公子弃疾命召公子比於晋,至蔡,与吴、越兵欲袭蔡。令公子比见弃疾,与盟於邓。遂入杀灵王太子禄,立子比为王,公子子晳为令尹,弃疾为司马。先除王宫,观从从师于乾谿,令楚众曰:“国有王矣。先归,复爵邑田室。後者迁之。”楚众皆溃,去灵王而归。
líng wáng wén tài zǐ lù zhī sǐ yě, zì tóu chē xià, ér yuē:" rén zhī ài zǐ yì rú shì hū?" shì zhě yuē:" shèn shì." wáng yuē:" yú shā rén zhī zǐ duō yǐ, néng wú jí cǐ hū?" yòu yǐn yuē:" qǐng dài yú jiāo yǐ tīng guó rén." wáng yuē:" zhòng nù bù kě fàn." yuē:" qiě rù dà xiàn ér qǐ shī yú zhū hóu." wáng yuē:" jiē pàn yǐ." yòu yuē:" qiě bēn zhū hóu yǐ tīng dà guó zhī lǜ." wáng yuē:" dà fú bù zài, zhī qǔ rǔ ěr." yú shì wáng chéng zhōu jiāng yù rù yān. yòu yǐn dù wáng bù yòng qí jì, jù jù sǐ, yì qù wáng wáng.
灵王闻太子禄之死也,自投车下,而曰:“人之爱子亦如是乎?”侍者曰:“甚是。”王曰:“余杀人之子多矣,能无及此乎?”右尹曰:“请待於郊以听国人。”王曰:“众怒不可犯。”曰:“且入大县而乞师於诸侯。”王曰:“皆叛矣。”又曰:“且奔诸侯以听大国之虑。”王曰:“大福不再,祗取辱耳。”於是王乘舟将欲入鄢。右尹度王不用其计,惧俱死,亦去王亡。
líng wáng yú shì dú bàng huáng shān zhōng, yě rén mò gǎn rù wáng. wáng xíng yù qí gù xuān rén, wèi yuē:" wèi wǒ qiú shí, wǒ yǐ bù shí sān rì yǐ." xuān rén yuē:" xīn wáng xià fǎ, yǒu gǎn xiǎng wáng cóng wáng zhě, zuì jí sān zú, qiě yòu wú suǒ de shí." wáng yīn zhěn qí gǔ ér wò. xuān rén yòu yǐ tǔ zì dài, táo qù. wáng jué ér fú jiàn, suì jī fú néng qǐ. yù yǐn shēn wú yǔ zhī zǐ shēn hài yuē:" wú fù zài fàn wáng mìng, wáng fú zhū, ēn shú dà yān!" nǎi qiú wáng, yù wáng jī yú lí zé, fèng zhī yǐ guī. xià wǔ yuè guǐ chǒu, wáng sǐ shēn hài jiā, shēn hài yǐ èr nǚ cóng sǐ, bìng zàng zhī.
灵王於是独傍徨山中,野人莫敢入王。王行遇其故鋗人,谓曰:“为我求食,我已不食三日矣。”鋗人曰:“新王下法,有敢饟王从王者,罪及三族,且又无所得食。”王因枕其股而卧。鋗人又以土自代,逃去。王觉而弗见,遂饥弗能起。芋尹申无宇之子申亥曰:“吾父再犯王命,王弗诛,恩孰大焉!”乃求王,遇王饥於釐泽,奉之以归。夏五月癸丑,王死申亥家,申亥以二女从死,并葬之。
shì shí chǔ guó suī yǐ lì bǐ wèi wáng, wèi líng wáng fù lái, yòu bù wén líng wáng sǐ, gù guān cóng wèi chū wáng bǐ yuē:" bù shā qì jí, suī dé guó yóu shòu huò." wáng yuē:" yú bù rěn." cóng yuē:" rén jiāng rěn wáng." wáng bù tīng, nǎi qù. qì jí guī. guó rén měi yè jīng, yuē:" líng wáng rù yǐ!" yǐ mǎo yè, qì jí shǐ chuán rén cóng jiāng shàng zǒu hū yuē:" líng wáng zhì yǐ!" guó rén yù jīng. yòu shǐ màn chéng rán gào chū wáng bǐ jí lìng yǐn zi xī yuē:" wáng zhì yǐ! guó rén jiāng shā jūn, sī mǎ jiāng zhì yǐ! jūn zǎo zì tú, wú qǔ rǔ yān. zhòng nù rú shuǐ huǒ, bù kě jiù yě." chū wáng jí zi xī suì zì shā. bǐng chén, qì jí jí wèi wèi wáng, gǎi míng xióng jū, shì wèi píng wáng.
是时楚国虽已立比为王,畏灵王复来,又不闻灵王死,故观从谓初王比曰:“不杀弃疾,虽得国犹受祸。”王曰:“余不忍。”从曰:“人将忍王。”王不听,乃去。弃疾归。国人每夜惊,曰:“灵王入矣!”乙卯夜,弃疾使船人从江上走呼曰:“灵王至矣!”国人愈惊。又使曼成然告初王比及令尹子晳曰:“王至矣!国人将杀君,司马将至矣!君蚤自图,无取辱焉。众怒如水火,不可救也。”初王及子晳遂自杀。丙辰,弃疾即位为王,改名熊居,是为平王。
píng wáng yǐ zhà shì liǎng wáng ér zì lì, kǒng guó rén jí zhū hóu pàn zhī, nǎi shī huì bǎi xìng. fù chén cài zhī dì ér lì qí hòu rú gù, guī zhèng zhī qīn dì. cún xù guó zhōng, xiū zhèng jiào. wú yǐ chǔ luàn gù, huò wǔ lǜ yǐ guī. píng wáng wèi guān cóng:" zì ěr suǒ yù." yù wèi bo yǐn, wáng xǔ zhī.
平王以诈弑两王而自立,恐国人及诸侯叛之,乃施惠百姓。复陈蔡之地而立其後如故,归郑之侵地。存恤国中,修政教。吴以楚乱故,获五率以归。平王谓观从:“恣尔所欲。”欲为卜尹,王许之。
chū, gòng wáng yǒu chǒng zi wǔ rén, wú shì lì, nǎi wàng jì qún shén, qǐng shén jué zhī, shǐ zhǔ shè jì, ér yīn yǔ bā jī mái bì yú shì nèi, zhào wǔ gōng zǐ zhāi ér rù. kāng wáng kuà zhī, líng wáng zhǒu jiā zhī, zi bǐ zi xī jiē yuǎn zhī. píng wáng yòu, bào qí shàng ér bài, yā niǔ. gù kāng wáng yǐ zhǎng lì, zhì qí zi shī zhī wéi wèi líng wáng, jí shēn ér shì zi bǐ wèi wáng shí yú rì, zi xī bù dé lì, yòu jù zhū. sì zǐ jiē jué wú hòu. wéi dú qì jí hòu lì, wèi píng wáng, jìng xù chǔ sì, rú qí shén fú.
初,共王有宠子五人,无適立,乃望祭群神,请神决之,使主社稷,而阴与巴姬埋璧於室内,召五公子斋而入。康王跨之,灵王肘加之,子比、子晳皆远之。平王幼,抱其上而拜,压纽。故康王以长立,至其子失之;围为灵王,及身而弑;子比为王十馀日,子晳不得立,又俱诛。四子皆绝无後。唯独弃疾後立,为平王,竟续楚祀,如其神符。
chū, zi bǐ zì jìn guī, hán xuān zi wèn shū xiàng yuē:" zi bǐ qí jì hū?" duì yuē:" bù jiù." xuān zǐ yuē:" tóng è xiàng qiú, rú shì jiǎ yān, hé wéi bù jiù?" duì yuē:" wú yǔ tóng hào, shuí yǔ tóng è? qǔ guó yǒu wǔ nán: yǒu chǒng wú rén, yī yě yǒu rén wú zhǔ, èr yě yǒu zhǔ wú móu, sān yě yǒu móu ér wú mín, sì yě yǒu mín ér wú dé, wǔ yě." zi bǐ zài jìn shí sān nián yǐ, jìn chǔ zhī cóng bù wén tōng zhě, kě wèi wú rén yǐ zú jǐn qīn pàn, kě wèi wú zhǔ yǐ wú xìn ér dòng, kě wèi wú móu yǐ wèi jī zhōng shì, kě wèi wú mín yǐ wáng wú ài zhēng, kě wèi wú dé yǐ. wáng nüè ér bù jì, zi bǐ shè wǔ nán yǐ shì jūn, shuí néng jì zhī! yǒu chǔ guó zhě, qí qì jí hū? jūn chén cài, fāng chéng wài shǔ yān. kē tè bù zuò, dào zéi fú yǐn, sī yù bù wéi, mín wú yuàn xīn. xiān shén mìng zhī, guó mín xìn zhī. xiù xìng yǒu luàn, bì jì shí lì, chǔ zhī cháng yě. zi bǐ zhī guān, zé yòu yǐn yě shù qí guì chǒng, zé shù zǐ yě yǐ shén suǒ mìng, zé yòu yuǎn zhī mín wú huái yān, jiāng hé yǐ lì?" xuān zǐ yuē:" qí huán jìn wén bù yì shì hū?" duì yuē:" qí huán, wèi jī zhī zǐ yě, yǒu chǒng yú lí gōng. yǒu bào shū yá bīn xū wú xí péng yǐ wéi fǔ, yǒu jǔ wèi yǐ wéi wài zhǔ, yǒu gāo guó yǐ wéi nèi zhǔ. cóng shàn rú liú, shī huì bù juàn. yǒu guó, bù yì yí hū? xī wǒ wén gōng, hú jì jī zhī zǐ yě, yǒu chǒng yú xiàn gōng. hào xué bù juàn. shēng shí qī nián, yǒu shì wǔ rén, yǒu xiān dài fū zi yú zi fàn yǐ wéi fù xīn, yǒu wèi cuì jiǎ tuó yǐ wéi gǔ gōng, yǒu qí sòng qín chǔ yǐ wéi wài zhǔ, yǒu luán xì hú xiān yǐ wéi nèi zhǔ. wáng shí jiǔ nián, shǒu zhì mí dǔ. huì huái qì mín, mín cóng ér yǔ zhī. gù wén gōng yǒu guó, bù yì yí hū? zi bǐ wú shī yú mín, wú yuán yú wài, qù jìn, jìn bù sòng guī chǔ, chǔ bù yíng. hé yǐ yǒu guó!" zi bǐ guǒ bù zhōng yān, zú lì zhě qì jí, rú shū xiàng yán yě.
初,子比自晋归,韩宣子问叔向曰:“子比其济乎?”对曰:“不就。”宣子曰:“同恶相求,如市贾焉,何为不就?”对曰:“无与同好,谁与同恶?取国有五难:有宠无人,一也;有人无主,二也;有主无谋,三也;有谋而无民,四也;有民而无德,五也。”子比在晋十三年矣,晋、楚之从不闻通者,可谓无人矣;族尽亲叛,可谓无主矣;无衅而动,可谓无谋矣;为羁终世,可谓无民矣;亡无爱徵,可谓无德矣。王虐而不忌,子比涉五难以弑君,谁能济之!有楚国者,其弃疾乎?君陈、蔡,方城外属焉。苛慝不作,盗贼伏隐,私欲不违,民无怨心。先神命之,国民信之。琇姓有乱,必季实立,楚之常也。子比之官,则右尹也;数其贵宠,则庶子也;以神所命,则又远之;民无怀焉,将何以立?”宣子曰:“齐桓、晋文不亦是乎?”对曰:“齐桓,卫姬之子也,有宠於釐公。有鲍叔牙、宾须无、隰朋以为辅,有莒、卫以为外主,有高、国以为内主。从善如流,施惠不倦。有国,不亦宜乎?昔我文公,狐季姬之子也,有宠於献公。好学不倦。生十七年,有士五人,有先大夫子馀、子犯以为腹心,有魏焠、贾佗以为股肱,有齐、宋、秦、楚以为外主,有栾、郤、狐、先以为内主。亡十九年,守志弥笃。惠、怀弃民,民从而与之。故文公有国,不亦宜乎?子比无施於民,无援於外,去晋,晋不送;归楚,楚不迎。何以有国!”子比果不终焉,卒立者弃疾,如叔向言也。
píng wáng èr nián, shǐ fèi wú jì rú qín wèi tài zǐ jiàn qǔ fù. fù hǎo, lái, wèi zhì, wú jì xiān guī, shuō píng wáng yuē:" qín nǚ hǎo, kě zì qǔ, wèi tài zǐ gèng qiú." píng wáng tīng zhī, zú zì qǔ qín nǚ, shēng xióng zhēn. gèng wéi tài zǐ qǔ. shì shí wǔ shē wèi tài zǐ tài fù, wú jì wèi shǎo fù. wú jì wú chǒng yú tài zǐ, cháng chán è tài zǐ jiàn. jiàn shí nián shí wǔ yǐ, qí mǔ cài nǚ yě, wú chǒng yú wáng, wáng shāo yì shū wài jiàn yě.
平王二年,使费无忌如秦为太子建取妇。妇好,来,未至,无忌先归,说平王曰:“秦女好,可自娶,为太子更求。”平王听之,卒自娶秦女,生熊珍。更为太子娶。是时伍奢为太子太傅,无忌为少傅。无忌无宠於太子,常谗恶太子建。建时年十五矣,其母蔡女也,无宠於王,王稍益疏外建也。
liù nián, shǐ tài zǐ jiàn jū chéng fù, shǒu biān. wú jì yòu rì yè chán tài zǐ jiàn yú wáng yuē:" zì wú jì rù qín nǚ, tài zǐ yuàn, yì bù néng wú wàng yú wáng, wáng shǎo zì bèi yān. qiě tài zǐ jū chéng fù, shàn bīng, wài jiāo zhū hóu, qiě yù rù yǐ." píng wáng zhào qí fù wǔ shē zé zhī. wǔ shē zhī wú jì chán, nǎi yuē:" wáng nài hé yǐ xiǎo chén shū gǔ ròu?" wú jì yuē:" jīn bù zhì, hòu huǐ yě." yú shì wáng suì qiú wǔ shē. nǎi lìng sī mǎ fèn yáng zhào tài zǐ jiàn, yù zhū zhī. tài zǐ wén zhī, wáng bēn sòng.
六年,使太子建居城父,守边。无忌又日夜谗太子建於王曰:“自无忌入秦女,太子怨,亦不能无望於王,王少自备焉。且太子居城父,擅兵,外交诸侯,且欲入矣。”平王召其傅伍奢责之。伍奢知无忌谗,乃曰:“王柰何以小臣疏骨肉?”无忌曰:;“今不制,後悔也。”於是王遂囚伍奢。乃令司马奋扬召太子建,欲诛之。太子闻之,亡奔宋。
wú jì yuē:" wǔ shē yǒu èr zi, bù shā zhě wèi chǔ guó huàn. hé yǐ miǎn qí fù zhào zhī, bì zhì." yú shì wáng shǐ shǐ wèi shē:" néng zhì èr zi zé shēng, bù néng jiāng sǐ." shē yuē:" shàng zhì, xū bù zhì." wáng yuē:" hé yě?" shē yuē:" shàng zhī wéi rén, lián, sǐ jié, cí xiào ér rén, wén zhào ér miǎn fù, bì zhì, bù gù qí sǐ. xū zhī wéi rén, zhì ér hǎo móu, yǒng ér jīn gōng, zhī lái bì sǐ, bì bù lái. rán wèi chǔ guó yōu zhě bì cǐ zi." yú shì wáng shǐ rén zhào zhī, yuē:" lái, wú miǎn ěr fù." wǔ shàng wèi wǔ xū yuē:" wén fù miǎn ér mò bēn, bù xiào yě fù lù mò bào, wú móu yě dù néng rèn shì, zhī yě. zi qí xíng yǐ, wǒ qí guī sǐ." wǔ shàng suì guī. wǔ xū wān gōng shǔ shǐ, chū jiàn shǐ zhě, yuē:" fù yǒu zuì, hé yǐ zhào qí zi wèi?" jiāng shè, shǐ zhě hái zǒu, suì chū bēn wú. wǔ shē wén zhī, yuē:" xū wáng, chǔ guó wēi zāi." chǔ rén suì shā wǔ shē jí shàng.
无忌曰:“伍奢有二子,不杀者为楚国患。盍以免其父召之,必至。”於是王使使谓奢:“能致二子则生,不能将死。”奢曰:“尚至,胥不至。”王曰:“何也?”奢曰:“尚之为人,廉,死节,慈孝而仁,闻召而免父,必至,不顾其死。胥之为人,智而好谋,勇而矜功,知来必死,必不来。然为楚国忧者必此子。”於是王使人召之,曰:“来,吾免尔父。”伍尚谓伍胥曰:“闻父免而莫奔,不孝也;父戮莫报,无谋也;度能任事,知也。子其行矣,我其归死。”伍尚遂归。伍胥弯弓属矢,出见使者,曰:“父有罪,何以召其子为?”将射,使者还走,遂出奔吴。伍奢闻之,曰:“胥亡,楚国危哉。”楚人遂杀伍奢及尚。
shí nián, chǔ tài zǐ jiàn mǔ zài jū cháo, kāi wú. wú shǐ gōng zǐ guāng fá chǔ, suì bài chén cài, qǔ tài zǐ jiàn mǔ ér qù. chǔ kǒng, chéng yǐng. chū, wú zhī biān yì bēi liáng yǔ chǔ biān yì zhōng lí xiǎo tóng zhēng sāng, liǎng jiā jiāo nù xiāng gōng, miè bēi liáng rén. bēi liáng dài fū nù, fā yì bīng gōng zhōng lí. chǔ wáng wén zhī nù, fā guó bīng miè bēi liáng. wú wáng wén zhī dà nù, yì fā bīng, shǐ gōng zǐ guāng yīn jiàn mǔ jiā gōng chǔ, suì miè zhōng lí jū cháo. chǔ nǎi kǒng ér chéng yǐng.
十年,楚太子建母在居巢,开吴。吴使公子光伐楚,遂败陈、蔡,取太子建母而去。楚恐,城郢。初,吴之边邑卑梁与楚边邑锺离小童争桑,两家交怒相攻,灭卑梁人。卑梁大夫怒,发邑兵攻锺离。楚王闻之怒,发国兵灭卑梁。吴王闻之大怒,亦发兵,使公子光因建母家攻楚,遂灭锺离、居巢。楚乃恐而城郢。
shí sān nián, píng wáng zú. jiāng jūn zi cháng yuē:" tài zǐ zhēn shǎo, qiě qí mǔ nǎi qián tài zǐ jiàn suǒ dāng qǔ yě." yù lì lìng yǐn zi xī. zi xī, píng wáng zhī shù dì yě, yǒu yì. zi xī yuē:" guó yǒu cháng fǎ, gèng lì zé luàn, yán zhī zé zhì zhū." nǎi lì tài zǐ zhēn, shì wèi zhāo wáng.
十三年,平王卒。将军子常曰:“太子珍少,且其母乃前太子建所当娶也。”欲立令尹子西。子西,平王之庶弟也,有义。子西曰:“国有常法,更立则乱,言之则致诛。”乃立太子珍,是为昭王。
zhāo wáng yuán nián, chǔ zhòng bù shuō fèi wú jì, yǐ qí chán wáng tài zǐ jiàn, shā wǔ shē zi fù yǔ xì wǎn. wǎn zhī zōng xìng bó shì zi pǐ jí zi xū jiē bēn wú, wú bīng shù qīn chǔ, chǔ rén yuàn wú jì shén. chǔ lìng yǐn zi cháng zhū wú jì yǐ shuō zhòng, zhòng nǎi xǐ.
昭王元年,楚众不说费无忌,以其谗亡太子建,杀伍奢子父与郤宛。宛之宗姓伯氏子嚭及子胥皆奔吴,吴兵数侵楚,楚人怨无忌甚。楚令尹子常诛无忌以说众,众乃喜。
sì nián, wú sān gōng zǐ bēn chǔ, chǔ fēng zhī yǐ gǎn wú. wǔ nián, wú fá qǔ chǔ zhī liù qián. qī nián, chǔ shǐ zi cháng fá wú, wú dà bài chǔ yú yù zhāng.
四年,吴三公子奔楚,楚封之以扞吴。五年,吴伐取楚之六、潜。七年,楚使子常伐吴,吴大败楚於豫章。
shí nián dōng, wú wáng hé lǘ wǔ zǐ xū bó pǐ yǔ táng cài jù fá chǔ, chǔ dà bài, wú bīng suì rù yǐng, rǔ píng wáng zhī mù, yǐ wǔ zǐ xū gù yě. wú bīng zhī lái, chǔ shǐ zi cháng yǐ bīng yíng zhī, jiā hàn shuǐ zhèn. wú fá bài zǐ cháng, zi cháng wáng bēn zhèng. chǔ bīng zǒu, wú chéng shèng zhú zhī, wǔ zhàn jí yǐng. jǐ mǎo, zhāo wáng chū bēn. gēng chén, wú rén rù yǐng.
十年冬,吴王阖闾、伍子胥、伯嚭与唐、蔡俱伐楚,楚大败,吴兵遂入郢,辱平王之墓,以伍子胥故也。吴兵之来,楚使子常以兵迎之,夹汉水阵。吴伐败子常,子常亡奔郑。楚兵走,吴乘胜逐之,五战及郢。己卯,昭王出奔。庚辰,吴人入郢。
zhāo wáng wáng yě zhì yún mèng. yún mèng bù zhī qí wáng yě, shè shāng wáng. wáng zǒu yún. yún gōng zhī dì huái yuē:" píng wáng shā wú fù, jīn wǒ shā qí zi, bù yì kě hū?" yún gōng zhǐ zhī, rán kǒng qí shì zhāo wáng, nǎi yǔ wáng chū bēn suí. wú wáng wén zhāo wáng wǎng, jí jìn jī suí, wèi suí rén yuē:" zhōu zhī zǐ sūn fēng yú jiāng hàn zhī jiān zhě, chǔ jǐn miè zhī." yù shā zhāo wáng. wáng cóng chén zǐ qí nǎi shēn nì wáng, zì yǐ wéi wáng, wèi suí rén yuē:" yǐ wǒ yǔ wú." suí rén bo yǔ wú, bù jí, nǎi xiè wú wáng yuē:" zhāo wáng wáng, bù zài suí." wú qǐng rù zì suǒ zhī, suí bù tīng, wú yì bà qù.
昭王亡也至云梦。云梦不知其王也,射伤王。王走郧。郧公之弟怀曰:“平王杀吾父,今我杀其子,不亦可乎?”郧公止之,然恐其弑昭王,乃与王出奔随。吴王闻昭王往,即进击随,谓随人曰:“周之子孙封於江汉之间者,楚尽灭之。”欲杀昭王。王从臣子綦乃深匿王,自以为王,谓随人曰:“以我予吴。”随人卜予吴,不吉,乃谢吴王曰:“昭王亡,不在随。”吴请入自索之,随不听,吴亦罢去。
zhāo wáng zhī chū yǐng yě, shǐ shēn bào xū qǐng jiù yú qín. qín yǐ chē wǔ bǎi chéng jiù chǔ, chǔ yì shōu yú sǎn bīng, yǔ qín jī wú. shí yī nián liù yuè, bài wú yú jì. huì wú wáng dì fū gài jiàn wú wáng bīng shāng bài, nǎi wáng guī, zì lì wèi wáng. hé lǘ wén zhī, yǐn bīng qù chǔ, guī jī fū gài. fū gài bài, bēn chǔ, chǔ fēng zhī táng xī, hào wèi táng xī shì.
昭王之出郢也,使申鲍胥请救於秦。秦以车五百乘救楚,楚亦收馀散兵,与秦击吴。十一年六月,败吴於稷。会吴王弟夫概见吴王兵伤败,乃亡归,自立为王。阖闾闻之,引兵去楚,归击夫概。夫概败,奔楚,楚封之堂谿,号为堂谿氏。
chǔ zhāo wáng miè táng jiǔ yuè, guī rù yǐng. shí èr nián, wú fù fá chǔ, qǔ fān. chǔ kǒng, qù yǐng, běi xǐ dōu ruò.
楚昭王灭唐九月,归入郢。十二年,吴复伐楚,取番。楚恐,去郢,北徙都鄀。
shí liù nián, kǒng zǐ xiāng lǔ. èr shí nián, chǔ miè dùn, miè hú. èr shí yī nián, wú wáng hé lǘ fá yuè. yuè wáng jù jiàn shè shāng wú wáng, suì sǐ. wú yóu cǐ yuàn yuè ér bù xī fá chǔ.
十六年,孔子相鲁。二十年,楚灭顿,灭胡。二十一年,吴王阖闾伐越。越王句践射伤吴王,遂死。吴由此怨越而不西伐楚。
èr shí qī nián chūn, wú fá chén, chǔ zhāo wáng jiù zhī, jūn chéng fù. shí yuè, zhāo wáng bìng yú jūn zhōng, yǒu chì yún rú niǎo, jiā rì ér fēi. zhāo wáng wèn zhōu tài shǐ, tài shǐ yuē:" shì hài yú chǔ wáng, rán kě yí yú jiàng xiàng." jiàng xiàng wén shì yán, nǎi qǐng zì yǐ shēn dǎo yú shén. zhāo wáng yuē:" jiàng xiàng, gū zhī gǔ gōng yě, jīn yí huò, yōng qù shì shēn hū!" fú tīng. bo ér hé wèi suì, dài fū qǐng dǎo hé. zhāo wáng yuē:" zì wú xiān wáng shòu fēng, wàng bù guò jiāng hàn, ér hé fēi suǒ huò zuì yě." zhǐ bù xǔ. kǒng zǐ zài chén, wén shì yán, yuē:" chǔ zhāo wáng tōng dà dào yǐ. qí bù shī guó, yí zāi!"
二十七年春,吴伐陈,楚昭王救之,军城父。十月,昭王病於军中,有赤云如鸟,夹日而蜚。昭王问周太史,太史曰:“是害於楚王,然可移於将相。”将相闻是言,乃请自以身祷於神。昭王曰:“将相,孤之股肱也,今移祸,庸去是身乎!”弗听。卜而河为祟,大夫请祷河。昭王曰:“自吾先王受封,望不过江、汉,而河非所获罪也。”止不许。孔子在陈,闻是言,曰:“楚昭王通大道矣。其不失国,宜哉!”
zhāo wáng bìng shén, nǎi zhào zhū gōng zǐ dài fū yuē:" gū bù nìng, zài rǔ chǔ guó zhī shī, jīn nǎi dé yǐ tiān shòu zhōng, gū zhī xìng yě." ràng qí dì gōng zǐ shēn wèi wáng, bù kě. yòu ràng cì dì gōng zǐ jié, yì bù kě. nǎi yòu ràng cì dì gōng zǐ lǘ, wǔ ràng, nǎi hòu xǔ wèi wáng. jiāng zhàn, gēng yín, zhāo wáng zú yú jūn zhōng. zi lǘ yuē:" wáng bìng shén, shě qí zi ràng qún chén, chén suǒ yǐ xǔ wáng, yǐ guǎng wáng yì yě. jīn jūn wáng zú, chén qǐ gǎn wàng jūn wáng zhī yì hū!" nǎi yǔ zi xī zǐ qí móu, fú shī bì tú, yíng yuè nǚ zhī zǐ zhāng lì zhī, shì wèi huì wáng. rán hòu bà bīng guī, zàng zhāo wáng.
昭王病甚,乃召诸公子大夫曰:“孤不佞,再辱楚国之师,今乃得以天寿终,孤之幸也。”让其弟公子申为王,不可。又让次弟公子结,亦不可。乃又让次弟公子闾,五让,乃後许为王。将战,庚寅,昭王卒於军中。子闾曰:“王病甚,舍其子让群臣,臣所以许王,以广王意也。今君王卒,臣岂敢忘君王之意乎!”乃与子西、子綦谋,伏师闭涂,迎越女之子章立之,是为惠王。然後罢兵归,葬昭王。
huì wáng èr nián, zi xī zhào gù píng wáng tài zǐ jiàn zhī zǐ shèng yú wú, yǐ wéi cháo dài fū, hào yuē bái gōng. bái gōng hǎo bīng ér xià shì, yù bào chóu. liù nián, bái gōng qǐng bīng lìng yǐn zi xī fá zhèng. chū, bái gōng fù jiàn wáng zài zhèng, zhèng shā zhī, bái gōng wáng zǒu wú, zi xī fù zhào zhī, gù yǐ cǐ yuàn zhèng, yù fá zhī. zi xī xǔ ér wèi wèi fā bīng. bā nián, jìn fá zhèng, zhèng gào jí chǔ, chǔ shǐ zi xī jiù zhèng, shòu lù ér qù. bái gōng shèng nù, nǎi suì yǔ yǒng lì sǐ shì shí qǐ děng xí shā lìng yǐn zi xī zǐ qí yú cháo, yīn jié huì wáng, zhì zhī gāo fǔ, yù shì zhī. huì wáng cóng zhě qū gù fù wáng wáng zǒu zhāo wáng fū rén gōng. bái gōng zì lì wèi wáng. yuè yú, huì yè gōng lái jiù chǔ, chǔ huì wáng zhī tú yǔ gòng gōng bái gōng, shā zhī. huì wáng nǎi fù wèi. shì suì yě, miè chén ér xiàn zhī.
惠王二年,子西召故平王太子建之子胜於吴,以为巢大夫,号曰白公。白公好兵而下士,欲报仇。六年,白公请兵令尹子西伐郑。初,白公父建亡在郑,郑杀之,白公亡走吴,子西复召之,故以此怨郑,欲伐之。子西许而未为发兵。八年,晋伐郑,郑告急楚,楚使子西救郑,受赂而去。白公胜怒,乃遂与勇力死士石乞等袭杀令尹子西、子綦於朝,因劫惠王,置之高府,欲弑之。惠王从者屈固负王亡走昭王夫人宫。白公自立为王。月馀,会叶公来救楚,楚惠王之徒与共攻白公,杀之。惠王乃复位。是岁也,灭陈而县之。
shí sān nián, wú wáng fū chāi jiàng, líng qí jìn, lái fá chǔ. shí liù nián, yuè miè wú. sì shí èr nián, chǔ miè cài. sì shí sì nián, chǔ miè qǐ. yǔ qín píng. shì shí yuè yǐ miè wú ér bù néng zhèng jiāng huái běi chǔ dōng qīn, guǎng dì zhì sì shàng.
十三年,吴王夫差彊,陵齐、晋,来伐楚。十六年,越灭吴。四十二年,楚灭蔡。四十四年,楚灭杞。与秦平。是时越已灭吴而不能正江、淮北;楚东侵,广地至泗上。
wǔ shí qī nián, huì wáng zú, zi jiǎn wáng zhōng lì.
五十七年,惠王卒,子简王中立。
jiǎn wáng yuán nián, běi fá miè jǔ. bā nián, wèi wén hóu hán wǔ zi zhào huán zi shǐ liè wéi zhū hóu.
简王元年,北伐灭莒。八年,魏文侯、韩武子、赵桓子始列为诸侯。
èr shí sì nián, jiǎn wáng zú, zi shēng wáng dāng lì. shēng wáng liù nián,, dào shā shēng wáng, zi dào wáng xióng yí lì. dào wáng èr nián, sān jìn lái fá chǔ, zhì chéng qiū ér hái. sì nián, chǔ fá zhōu. zhèng shā zi yáng. jiǔ nián, fá hán, qǔ fù shǔ. shí yī nián, sān jìn fá chǔ, bài wǒ dà liáng yú guān. chǔ hòu lù qín, yǔ zhī píng. èr shí yī nián, dào wáng zú, zi sù wáng zāng lì.
二十四年,简王卒,子声王当立。声王六年,,盗杀声王,子悼王熊疑立。悼王二年,三晋来伐楚,至乘丘而还。四年,楚伐周。郑杀子阳。九年,伐韩,取负黍。十一年,三晋伐楚,败我大梁、榆关。楚厚赂秦,与之平。二十一年,悼王卒,子肃王臧立。
sù wáng sì nián, shǔ fá chǔ, qǔ zī fāng. yú shì chǔ wèi gǎn guān yǐ jù zhī. shí nián, wèi qǔ wǒ lǔ yáng. shí yī nián, sù wáng zú, wú zi, lì qí dì xióng liáng fū, shì wèi xuān wáng.
肃王四年,蜀伐楚,取兹方。於是楚为扞关以距之。十年,魏取我鲁阳。十一年,肃王卒,无子,立其弟熊良夫,是为宣王。
xuān wáng liù nián, zhōu tiān zǐ hè qín xiàn gōng. qín shǐ fù jiàng, ér sān jìn yì dà, wèi huì wáng qí wēi wáng yóu jiàng. sān shí nián, qín fēng wèi yāng yú shāng, nán qīn chǔ. shì nián, xuān wáng zú, zi wēi wáng xióng shāng lì.
宣王六年,周天子贺秦献公。秦始复彊,而三晋益大,魏惠王、齐威王尤彊。三十年,秦封卫鞅於商,南侵楚。是年,宣王卒,子威王熊商立。
wēi wáng liù nián, zhōu xiǎn wáng zhì wén wǔ zuò yú qín huì wáng.
威王六年,周显王致文武胙於秦惠王。
qī nián, qí mèng cháng jūn fù tián yīng qī chǔ, chǔ wēi wáng fá qí, bài zhī yú xú zhōu, ér lìng qí bì zhú tián yīng. tián yīng kǒng, zhāng chǒu wěi wèi chǔ wáng yuē:" wáng suǒ yǐ zhàn shèng yú xú zhōu zhě, tián pàn zi bù yòng yě. pàn zi zhě, yǒu gōng yú guó, ér bǎi xìng wèi zhī yòng. yīng zi fú shàn ér yòng shēn jì. shēn jì zhě, dà chén bù fù, bǎi xìng bù wéi yòng, gù wáng shèng zhī yě. jīn wáng zhú yīng zi, yīng zi zhú, pàn zi bì yòng yǐ. fù bó qí shì zú yǐ yǔ wáng yù, bì bù biàn yú wáng yǐ." chǔ wáng yīn fú zhú yě.
七年,齐孟尝君父田婴欺楚,楚威王伐齐,败之於徐州,而令齐必逐田婴。田婴恐,张丑伪谓楚王曰:“王所以战胜於徐州者,田盼子不用也。盼子者,有功於国,而百姓为之用。婴子弗善而用申纪。申纪者,大臣不附,百姓不为用,故王胜之也。今王逐婴子,婴子逐,盼子必用矣。复搏其士卒以与王遇,必不便於王矣。”楚王因弗逐也。
shí yī nián, wēi wáng zú, zi huái wáng xióng huái lì. wèi wén chǔ sàng, fá chǔ, qǔ wǒ xíng shān.
十一年,威王卒,子怀王熊槐立。魏闻楚丧,伐楚,取我陉山。
huái wáng yuán nián, zhāng yí shǐ xiāng qín huì wáng. sì nián, qín huì wáng chū chēng wáng.
怀王元年,张仪始相秦惠王。四年,秦惠王初称王。
liù nián, chǔ shǐ zhù guó zhāo yáng jiāng bīng ér gōng wèi, pò zhī yú xiāng líng, dé bā yì. yòu yí bīng ér gōng qí, qí wáng huàn zhī. chén zhěn shì wèi qín shǐ qí, qí wáng yuē:" wèi zhī nài hé?" chén zhěn yuē:" wáng wù yōu, qǐng lìng bà zhī." jí wǎng jiàn zhāo yáng jūn zhōng, yuē:" yuán wén chǔ guó zhī fǎ, pò jūn shā jiāng zhě hé yǐ guì zhī?" zhāo yáng yuē:" qí guān wèi shàng zhù guó, fēng shàng jué zhí guī." chén zhěn yuē:" qí yǒu guì yú cǐ zhě hū?" zhāo yáng yuē:" lìng yǐn." chén zhěn yuē:" jīn jūn yǐ wèi lìng yǐn yǐ, cǐ guó guān zhī shàng. chén qǐng dé pì zhī. rén yǒu yí qí shè rén yī zhī jiǔ zhě, shè rén xiāng wèi yuē:' shù rén yǐn cǐ, bù zú yǐ biàn, qǐng suì huà dì wèi shé, shé xiān chéng zhě dú yǐn zhī.' yī rén yuē:' wú shé xiān chéng.' jǔ jiǔ ér qǐ, yuē:' wú néng wéi zhī zú.' jí qí wèi zhī zú, ér hòu chéng rén duó zhī jiǔ ér yǐn zhī, yuē:' shé gù wú zú, jīn wèi zhī zú, shì fēi shé yě.' jīn jūn xiāng chǔ ér gōng wèi, pò jūn shā jiāng, gōng mò dà yān, guān zhī shàng bù kě yǐ jiā yǐ. jīn yòu yí bīng ér gōng qí, gōng qí shèng zhī, guān jué bù jiā yú cǐ gōng zhī bù shèng, shēn sǐ jué duó, yǒu huǐ yú chǔ: cǐ wèi shé wèi zú zhī shuō yě. bù ruò yǐn bīng ér qù yǐ dé qí, cǐ chí mǎn zhī shù yě." zhāo yáng yuē:" shàn." yǐn bīng ér qù.
六年,楚使柱国昭阳将兵而攻魏,破之於襄陵,得八邑。又移兵而攻齐,齐王患之。陈轸適为秦使齐,齐王曰:“为之柰何?”陈轸曰:“王勿忧,请令罢之。”即往见昭阳军中,曰:“原闻楚国之法,破军杀将者何以贵之?”昭阳曰:“其官为上柱国,封上爵执珪。”陈轸曰:“其有贵於此者乎?”昭阳曰:“令尹。”陈轸曰:“今君已为令尹矣,此国冠之上。臣请得譬之。人有遗其舍人一卮酒者,舍人相谓曰:‘数人饮此,不足以遍,请遂画地为蛇,蛇先成者独饮之。’一人曰:‘吾蛇先成。’举酒而起,曰:‘吾能为之足。’及其为之足,而後成人夺之酒而饮之,曰:‘蛇固无足,今为之足,是非蛇也。’今君相楚而攻魏,破军杀将,功莫大焉,冠之上不可以加矣。今又移兵而攻齐,攻齐胜之,官爵不加於此;攻之不胜,身死爵夺,有毁於楚:此为蛇为足之说也。不若引兵而去以德齐,此持满之术也。”昭阳曰:“善。”引兵而去。
yàn hán jūn chū chēng wáng. qín shǐ zhāng yí yǔ chǔ qí wèi xiāng huì, méng niè sāng.
燕、韩君初称王。秦使张仪与楚、齐、魏相会,盟齧桑。
shí yī nián, sū qín yuē cóng shān dōng liù guó gòng gōng qín, chǔ huái wáng wèi cóng zhǎng. zhì hán gǔ guān, qín chū bīng jī liù guó, liù guó bīng jiē yǐn ér guī, qí dú hòu. shí èr nián, qí mǐn wáng fá bài zhào wèi jūn, qín yì fá bài hán, yǔ qí zhēng zhǎng.
十一年,苏秦约从山东六国共攻秦,楚怀王为从长。至函谷关,秦出兵击六国,六国兵皆引而归,齐独後。十二年,齐湣王伐败赵、魏军,秦亦伐败韩,与齐争长。
shí liù nián, qín yù fá qí, ér chǔ yǔ qí cóng qīn, qín huì wáng huàn zhī, nǎi xuān yán zhāng yí miǎn xiāng, shǐ zhāng yí nán jiàn chǔ wáng, wèi chǔ wáng yuē:" bì yì zhī wáng suǒ shén shuō zhě wú xiān dài wáng, suī yí zhī suǒ shén yuán wèi mén lán zhī sī zhě yì wú xiān dài wáng. bì yì zhī wáng suǒ shén zēng zhě wú xiān qí wáng, suī yí zhī suǒ shén zēng zhě yì wú xiān qí wáng. ér dài wáng hé zhī, shì yǐ bì yì zhī wáng bù dé shì wáng, ér lìng yí yì bù dé wèi mén lán zhī sī yě. wáng wèi yí bì guān ér jué qí, jīn shǐ shǐ zhě cóng yí xī qǔ gù qín suǒ fēn chǔ shāng yú zhī dì fāng liù bǎi lǐ, rú shì zé qí ruò yǐ. shì běi ruò qí, xī dé yú qín, sī shāng yú yǐ wéi fù, cǐ yī jì ér sān lì jù zhì yě." huái wáng dà yuè, nǎi zhì xiāng xǐ yú zhāng yí, rì yǔ zhì jiǔ, xuān yán" wú fù dé wú shāng yú zhī dì". qún chén jiē hè, ér chén zhěn dú diào. huái wáng yuē:" hé gù?" chén zhěn duì yuē:" qín zhī suǒ wéi zhòng wáng zhě, yǐ wáng zhī yǒu qí yě. jīn dì wèi kě dé ér qí jiāo xiān jué, shì chǔ gū yě. fū qín yòu hé zhòng gū guó zāi, bì qīng chǔ yǐ. qiě xiān chū dì ér hòu jué qí, zé qín jì bù wéi. xiān jué qí ér hòu zé dì, zé bì jiàn qī yú zhāng yí. jiàn qī yú zhāng yí, zé wáng bì yuàn zhī. yuàn zhī, shì xī qǐ qín huàn, běi jué qí jiāo. xī qǐ qín huàn, běi jué qí jiāo, zé liǎng guó zhī bīng bì zhì. chén gù diào." chǔ wáng fú tīng, yīn shǐ yī jiāng jūn xī shòu fēng dì.
十六年,秦欲伐齐,而楚与齐从亲,秦惠王患之,乃宣言张仪免相,使张仪南见楚王,谓楚王曰:“敝邑之王所甚说者无先大王,虽仪之所甚原为门阑之厮者亦无先大王。敝邑之王所甚憎者无先齐王,虽仪之所甚憎者亦无先齐王。而大王和之,是以敝邑之王不得事王,而令仪亦不得为门阑之厮也。王为仪闭关而绝齐,今使使者从仪西取故秦所分楚商於之地方六百里,如是则齐弱矣。是北弱齐,西德於秦,私商於以为富,此一计而三利俱至也。”怀王大悦,乃置相玺於张仪,日与置酒,宣言“吾复得吾商於之地”。群臣皆贺,而陈轸独吊。怀王曰:“何故?”陈轸对曰:“秦之所为重王者,以王之有齐也。今地未可得而齐交先绝,是楚孤也。夫秦又何重孤国哉,必轻楚矣。且先出地而後绝齐,则秦计不为。先绝齐而後责地,则必见欺於张仪。见欺於张仪,则王必怨之。怨之,是西起秦患,北绝齐交。西起秦患,北绝齐交,则两国之兵必至。臣故吊。”楚王弗听,因使一将军西受封地。
zhāng yí zhì qín, xiáng zuì zhuì chē, chēng bìng bù chū sān yuè, dì bù kě dé. chǔ wáng yuē:" yí yǐ wú jué qí wèi shàng báo xié?" nǎi shǐ yǒng shì sòng yí běi rǔ qí wáng. qí wáng dà nù, zhé chǔ fú ér hé yú qín. qín qí jiāo hé, zhāng yí nǎi qǐ cháo, wèi chǔ jiāng jūn yuē:" zi hé bù shòu dì? cóng mǒu zhì mǒu, guǎng mào liù lǐ." chǔ jiāng jūn yuē:" chén zhī suǒ yǐ jiàn mìng zhě liù bǎi lǐ, bù wén liù lǐ." jí yǐ guī bào huái wáng. huái wáng dà nù, xīng shī jiāng fá qín. chén zhěn yòu yuē:" fá qín fēi jì yě. bù rú yīn lù zhī yī míng dōu, yǔ zhī fá qí, shì wǒ wáng yú qín, qǔ cháng yú qí yě, wú guó shàng kě quán. jīn wáng yǐ jué yú qí ér zé qī yú qín, shì wú hé qín qí zhī jiāo ér lái tiān xià zhī bīng yě, guó bì dà shāng yǐ." chǔ wáng bù tīng, suì jué hé yú qín, fā bīng xī gōng qín. qín yì fā bīng jī zhī.
张仪至秦,详醉坠车,称病不出三月,地不可得。楚王曰:“仪以吾绝齐为尚薄邪?”乃使勇士宋遗北辱齐王。齐王大怒,折楚符而合於秦。秦齐交合,张仪乃起朝,谓楚将军曰:“子何不受地?从某至某,广袤六里。”楚将军曰:“臣之所以见命者六百里,不闻六里。”即以归报怀王。怀王大怒,兴师将伐秦。陈轸又曰:“伐秦非计也。不如因赂之一名都,与之伐齐,是我亡於秦,取偿於齐也,吾国尚可全。今王已绝於齐而责欺於秦,是吾合秦齐之交而来天下之兵也,国必大伤矣。”楚王不听,遂绝和於秦,发兵西攻秦。秦亦发兵击之。
shí qī nián chūn, yǔ qín zhàn dān yáng, qín dà bài wǒ jūn, zhǎn jiǎ shì bā wàn, lǔ wǒ dà jiàng jūn qū gài pí jiàng jūn féng hóu chǒu děng qī shí yú rén, suì qǔ hàn zhōng zhī jùn. chǔ huái wáng dà nù, nǎi xī guó bīng fù xí qín, zhàn yú lán tián, dà bài chǔ jūn. hán wèi wén chǔ zhī kùn, nǎi nán xí chǔ, zhì yú dèng. chǔ wén, nǎi yǐn bīng guī.
十七年春,与秦战丹阳,秦大败我军,斩甲士八万,虏我大将军屈匄、裨将军逢侯丑等七十馀人,遂取汉中之郡。楚怀王大怒,乃悉国兵复袭秦,战於蓝田,大败楚军。韩、魏闻楚之困,乃南袭楚,至於邓。楚闻,乃引兵归。
shí bā nián, qín shǐ shǐ yuē fù yǔ chǔ qīn, fēn hàn zhōng zhī bàn yǐ hé chǔ. chǔ wáng yuē:" yuán dé zhāng yí, bù yuán de dì." zhāng yí wén zhī, qǐng zhī chǔ. qín wáng yuē:" chǔ qiě gān xīn yú zi, nài hé?" zhāng yí yuē:" chén shàn qí zuǒ yòu jìn shàng, jìn shàng yòu néng dé shì yú chǔ wáng xìng jī zhèng xiù, xiù suǒ yán wú bù cóng zhě. qiě yí yǐ qián shǐ fù chǔ yǐ shāng yú zhī yuē, jīn qín chǔ dà zhàn, yǒu è, chén fēi miàn zì xiè chǔ bù jiě. qiě dài wáng zài, chǔ bù yí gǎn qǔ yí. chéng shā yí yǐ biàn guó, chén zhī yuán yě." yí suì shǐ chǔ.
十八年,秦使使约复与楚亲,分汉中之半以和楚。楚王曰:“原得张仪,不原得地。”张仪闻之,请之楚。秦王曰:“楚且甘心於子,柰何?”张仪曰:“臣善其左右靳尚,靳尚又能得事於楚王幸姬郑袖,袖所言无不从者。且仪以前使负楚以商於之约,今秦楚大战,有恶,臣非面自谢楚不解。且大王在,楚不宜敢取仪。诚杀仪以便国,臣之原也。”仪遂使楚。
zhì, huái wáng bú jiàn, yīn ér qiú zhāng yí, yù shā zhī. yí sī yú jìn shàng, jìn shàng wèi qǐng huái wáng yuē:" jū zhāng yí, qín wáng bì nù. tiān xià jiàn chǔ wú qín, bì qīng wáng yǐ." yòu wèi fū rén zhèng xiù yuē:" qín wáng shén ài zhāng yí, ér wáng yù shā zhī, jīn jiāng yǐ shàng yōng zhī dì liù xiàn lù chǔ, yǐ měi rén pìn chǔ wáng, yǐ gōng zhōng shàn gē zhě wèi zhī yìng. chǔ wáng zhòng dì, qín nǚ bì guì, ér fū rén bì chì yǐ. fū rén bù ruò yán ér chū zhī." zhèng xiù zú yán zhāng yí yú wáng ér chū zhī. yí chū, huái wáng yīn shàn yù yí, yí yīn shuō chǔ wáng yǐ pàn cóng yuē ér yǔ qín hé qīn, yuē hūn yīn. zhāng yí yǐ qù, qū yuán shǐ cóng qí lái, jiàn wáng yuē:" hé bù zhū zhāng yí?" huái wáng huǐ, shǐ rén zhuī yí, fú jí. shì suì, qín huì wáng zú.
至,怀王不见,因而囚张仪,欲杀之。仪私於靳尚,靳尚为请怀王曰:“拘张仪,秦王必怒。天下见楚无秦,必轻王矣。”又谓夫人郑袖曰:“秦王甚爱张仪,而王欲杀之,今将以上庸之地六县赂楚,以美人聘楚王,以宫中善歌者为之媵。楚王重地,秦女必贵,而夫人必斥矣。夫人不若言而出之。”郑袖卒言张仪於王而出之。仪出,怀王因善遇仪,仪因说楚王以叛从约而与秦合亲,约婚姻。张仪已去,屈原使从齐来,谏王曰:“何不诛张仪?”怀王悔,使人追仪,弗及。是岁,秦惠王卒。
èr shí nián, qí mǐn wáng yù wèi cóng zhǎng, è chǔ zhī yǔ qín hé, nǎi shǐ shǐ yí chǔ wáng shū yuē:" guǎ rén huàn chǔ zhī bù chá yú zūn míng yě. jīn qín huì wáng sǐ, wǔ wáng lì, zhāng yí zǒu wèi, chū lǐ jí gōng sūn yǎn yòng, ér chǔ shì qín. fū chū lǐ jí shàn hū hán, ér gōng sūn yǎn shàn hū wèi chǔ bì shì qín, hán wèi kǒng, bì yīn èr rén qiú hé yú qín, zé yān zhào yì yí shì qín. sì guó zhēng shì qín, zé chǔ wèi jùn xiàn yǐ. wáng hé bù yǔ guǎ rén bìng lì shōu hán wèi yān zhào, yǔ wèi cóng ér zūn zhōu shì, yǐ àn bīng xī mín, lìng yú tiān xià? mò gǎn bù lè tīng, zé wáng míng chéng yǐ. wáng lǜ zhū hóu bìng fá, pò qín bì yǐ. wáng qǔ wǔ guān shǔ hàn zhī dì, sī wú yuè zhī fù ér shàn jiāng hǎi zhī lì, hán wèi gē shàng dǎng, xī báo hán gǔ, zé chǔ zhī jiàng bǎi wàn yě. qiě wáng qī yú zhāng yí, wáng dì hàn zhōng, bīng cuò lán tián, tiān xià mò bù dài wáng huái nù. jīn nǎi yù xiān shì qín! yuán dài wáng shú jì zhī."
二十年,齐湣王欲为从长,恶楚之与秦合,乃使使遗楚王书曰:“寡人患楚之不察於尊名也。今秦惠王死,武王立,张仪走魏,樗里疾、公孙衍用,而楚事秦。夫樗里疾善乎韩,而公孙衍善乎魏;楚必事秦,韩、魏恐,必因二人求合於秦,则燕、赵亦宜事秦。四国争事秦,则楚为郡县矣。王何不与寡人并力收韩、魏、燕、赵,与为从而尊周室,以案兵息民,令於天下?莫敢不乐听,则王名成矣。王率诸侯并伐,破秦必矣。王取武关、蜀、汉之地,私吴、越之富而擅江海之利,韩、魏割上党,西薄函谷,则楚之彊百万也。且王欺於张仪,亡地汉中,兵锉蓝田,天下莫不代王怀怒。今乃欲先事秦!原大王孰计之。”
chǔ wáng yè yǐ yù hé yú qín, jiàn qí wáng shū, yóu yù bù jué, xià qí yì qún chén. qún chén huò yán hé qín, huò yuē tīng qí. zhāo jū yuē:" wáng suī dōng qǔ dì yú yuè, bù zú yǐ shuā chǐ bì qiě qǔ dì yú qín, ér hòu zú yǐ shuā chǐ yú zhū hóu. wáng bù rú shēn shàn qí hán yǐ zhòng chū lǐ jí, rú shì zé wáng dé hán qí zhī zhòng yǐ qiú dì yǐ. qín pò hán yí yáng, ér hán yóu fù shì qín zhě, yǐ xiān wáng mù zài píng yáng, ér qín zhī wǔ suì qù zhī qī shí lǐ, yǐ gù yóu wèi qín. bù rán, qín gōng sān chuān, zhào gōng shàng dǎng, chǔ gōng hé wài, hán bì wáng. chǔ zhī jiù hán, bù néng shǐ hán bù wáng, rán cún hán zhě chǔ yě. hán yǐ dé wǔ suì yú qín, yǐ hé shān wèi sāi, suǒ bào dé mò rú chǔ hòu, chén yǐ wéi qí shì wáng bì jí. qí zhī suǒ xìn yú hán zhě, yǐ hán gōng zǐ mèi wèi qí xiāng yě. hán yǐ dé wǔ suì yú qín, wáng shén shàn zhī, shǐ zhī yǐ qí hán zhòng chū lǐ jí, jí dé qí hán zhī zhòng, qí zhǔ fú gǎn qì jí yě. jīn yòu yì zhī yǐ chǔ zhī zhòng, chū lǐ zǐ bì yán qín, fù yǔ chǔ zhī qīn dì yǐ." yú shì huái wáng xǔ zhī, jìng bù hé qín, ér hé qí yǐ shàn hán.
楚王业已欲和於秦,见齐王书,犹豫不决,下其议群臣。群臣或言和秦,或曰听齐。昭雎曰:“王虽东取地於越,不足以刷耻;必且取地於秦,而後足以刷耻於诸侯。王不如深善齐、韩以重樗里疾,如是则王得韩、齐之重以求地矣。秦破韩宜阳,而韩犹复事秦者,以先王墓在平阳,而秦之武遂去之七十里,以故尤畏秦。不然,秦攻三川,赵攻上党,楚攻河外,韩必亡。楚之救韩,不能使韩不亡,然存韩者楚也。韩已得武遂於秦,以河山为塞,所报德莫如楚厚,臣以为其事王必疾。齐之所信於韩者,以韩公子眛为齐相也。韩已得武遂於秦,王甚善之,使之以齐、韩重樗里疾,疾得齐、韩之重,其主弗敢弃疾也。今又益之以楚之重,樗里子必言秦,复与楚之侵地矣。”於是怀王许之,竟不合秦,而合齐以善韩。
èr shí sì nián, bèi qí ér hé qín. qín zhāo wáng chū lì, nǎi hòu lù yú chǔ. chǔ wǎng yíng fù. èr shí wǔ nián, huái wáng rù yǔ qín zhāo wáng méng, yuē yú huáng jí. qín fù yǔ chǔ shàng yōng. èr shí liù nián, qí hán wèi wèi chǔ fù qí cóng qīn ér hé yú qín, sān guó gòng fá chǔ. chǔ shǐ tài zǐ rù zhì yú qín ér qǐng jiù. qín nǎi qiǎn kè qīng tōng jiāng bīng jiù chǔ, sān guó yǐn bīng qù.
二十四年,倍齐而合秦。秦昭王初立,乃厚赂於楚。楚往迎妇。二十五年,怀王入与秦昭王盟,约於黄棘。秦复与楚上庸。二十六年,齐、韩、魏为楚负其从亲而合於秦,三国共伐楚。楚使太子入质於秦而请救。秦乃遣客卿通将兵救楚,三国引兵去。
èr shí qī nián, qín dài fū yǒu sī yǔ chǔ tài zǐ dòu, chǔ tài zǐ shā zhī ér wáng guī. èr shí bā nián, qín nǎi yǔ qí hán wèi gòng gōng chǔ, shā chǔ jiāng táng mèi, qǔ wǒ zhòng qiū ér qù. èr shí jiǔ nián, qín fù gōng chǔ, dà pò chǔ, chǔ jūn sǐ zhě èr wàn, shā wǒ jiāng jūn jǐng quē. huái wáng kǒng, nǎi shǐ tài zǐ wèi zhì yú qí yǐ qiú píng. sān shí nián, qín fù fá chǔ, qǔ bā chéng. qín zhāo wáng yí chǔ wáng shū yuē:" shǐ guǎ rén yǔ wáng yuē wèi dì xiōng, méng yú huáng jí, tài zǐ wèi zhì, zhì huān yě. tài zǐ líng shā guǎ rén zhī zhòng chén, bù xiè ér wáng qù, guǎ rén chéng bù shèng nù, shǐ bīng qīn jūn wáng zhī biān. jīn wén jūn wáng nǎi lìng tài zǐ zhì yú qí yǐ qiú píng. guǎ rén yǔ chǔ jiē jìng rǎng jiè, gù wèi hūn yīn, suǒ cóng xiāng qīn jiǔ yǐ. ér jīn qín chǔ bù huān, zé wú yǐ lìng zhū hóu. guǎ rén yuán yǔ jūn wáng huì wǔ guān, miàn xiāng yuē, jié méng ér qù, guǎ rén zhī yuán yě. gǎn yǐ wén xià zhí shì." chǔ huái wáng jiàn qín wáng shū, huàn zhī. yù wǎng, kǒng jiàn qī wú wǎng, kǒng qín nù. zhāo jū yuē:" wáng wú xíng, ér fā bīng zì shǒu ěr. qín hǔ láng, bù kě xìn, yǒu bìng zhū hóu zhī xīn." huái wáng zǐ zi lán quàn wáng xíng, yuē:" nài hé jué qín zhī huān xīn!" yú shì wǎng huì qín zhāo wáng. zhāo wáng zhà lìng yī jiāng jūn fú bīng wǔ guān, hào wèi qín wáng. chǔ wáng zhì, zé bì wǔ guān, suì yǔ xī zhì xián yáng, cháo zhāng tái, rú fān chén, bù yǔ kàng lǐ. chǔ huái wáng dà nù, huǐ bù yòng zhāo zi yán. qín yīn liú chǔ wáng, yào yǐ gē wū qián zhōng zhī jùn. chǔ wáng yù méng, qín yù xiān de dì. chǔ wáng nù yuē:" qín zhà wǒ ér yòu jiàng yào wǒ yǐ dì!" bù fù xǔ qín. qín yīn liú zhī.
二十七年,秦大夫有私与楚太子斗,楚太子杀之而亡归。二十八年,秦乃与齐、韩、魏共攻楚,杀楚将唐眛,取我重丘而去。二十九年,秦复攻楚,大破楚,楚军死者二万,杀我将军景缺。怀王恐,乃使太子为质於齐以求平。三十年,秦复伐楚,取八城。秦昭王遗楚王书曰:“始寡人与王约为弟兄,盟于黄棘,太子为质,至驩也。太子陵杀寡人之重臣,不谢而亡去,寡人诚不胜怒,使兵侵君王之边。今闻君王乃令太子质於齐以求平。寡人与楚接境壤界,故为婚姻,所从相亲久矣。而今秦楚不驩,则无以令诸侯。寡人原与君王会武关,面相约,结盟而去,寡人之原也。敢以闻下执事。”楚怀王见秦王书,患之。欲往,恐见欺;无往,恐秦怒。昭雎曰:“王毋行,而发兵自守耳。秦虎狼,不可信,有并诸侯之心。”怀王子子兰劝王行,曰:“柰何绝秦之驩心!”於是往会秦昭王。昭王诈令一将军伏兵武关,号为秦王。楚王至,则闭武关,遂与西至咸阳,朝章台,如蕃臣,不与亢礼。楚怀王大怒,悔不用昭子言。秦因留楚王,要以割巫、黔中之郡。楚王欲盟,秦欲先得地。楚王怒曰:“秦诈我而又彊要我以地!”不复许秦。秦因留之。
chǔ dà chén huàn zhī, nǎi xiāng yǔ móu yuē:" wú wáng zài qín bù dé hái, yào yǐ gē dì, ér tài zǐ wèi zhì yú qí, qí qín hé móu, zé chǔ wú guó yǐ." nǎi yù lì huái wáng zǐ zài guó zhě. zhāo jū yuē:" wáng yǔ tài zǐ jù kùn yú zhū hóu, ér jīn yòu bèi wáng mìng ér lì qí shù zǐ, bù yí." nǎi zhà fù yú qí, qí mǐn wáng wèi qí xiāng yuē:" bù ruò liú tài zǐ yǐ qiú chǔ zhī huái běi." xiāng yuē:" bù kě, yǐng zhōng lì wáng, shì wú bào kōng zhì ér xíng bú yì yú tiān xià yě." huò yuē:" bù rán. yǐng zhōng lì wáng, yīn yǔ qí xīn wáng shì yuē' yǔ wǒ xià dōng guó, wú wèi wáng shā tài zǐ, bù rán, jiāng yǔ sān guó gòng lì zhī', rán zé dōng guó bì kě dé yǐ." qí wáng zú yòng qí xiāng jì ér guī chǔ tài zǐ. tài zǐ héng zhì, lì wèi wáng, shì wèi qǐng xiāng wáng. nǎi gào yú qín yuē:" lài shè jì shén líng, guó yǒu wáng yǐ."
楚大臣患之,乃相与谋曰:“吾王在秦不得还,要以割地,而太子为质於齐,齐、秦合谋,则楚无国矣。”乃欲立怀王子在国者。昭雎曰:“王与太子俱困於诸侯,而今又倍王命而立其庶子,不宜。”乃诈赴於齐,齐湣王谓其相曰:“不若留太子以求楚之淮北。”相曰:“不可,郢中立王,是吾抱空质而行不义於天下也。”或曰:“不然。郢中立王,因与其新王市曰‘予我下东国,吾为王杀太子,不然,将与三国共立之’,然则东国必可得矣。”齐王卒用其相计而归楚太子。太子横至,立为王,是为顷襄王。乃告于秦曰:“赖社稷神灵,国有王矣。”
qǐng xiāng wáng héng yuán nián, qín yào huái wáng bù kě de dì, chǔ lì wáng yǐ yīng qín, qín zhāo wáng nù, fā bīng chū wǔ guān gōng chǔ, dà bài chǔ jūn, zhǎn shǒu wǔ wàn, qǔ xī shí wǔ chéng ér qù. èr nián, chǔ huái wáng wáng táo guī, qín jué zhī, zhē chǔ dào, huái wáng kǒng, nǎi cóng jiān dào zǒu zhào yǐ qiú guī. zhào zhǔ fù zài dài, qí zǐ huì wáng chū lì, xíng wáng shì, kǒng, bù gǎn rù chǔ wáng. chǔ wáng yù zǒu wèi, qín zhuī zhì, suì yǔ qín shǐ fù zhī qín. huái wáng suì fā bìng. qǐng xiāng wáng sān nián, huái wáng zú yú qín, qín guī qí sàng yú chǔ. chǔ rén jiē lián zhī, rú bēi qīn qī. zhū hóu yóu shì bù zhí qín. qín chǔ jué.
顷襄王横元年,秦要怀王不可得地,楚立王以应秦,秦昭王怒,发兵出武关攻楚,大败楚军,斩首五万,取析十五城而去。二年,楚怀王亡逃归,秦觉之,遮楚道,怀王恐,乃从间道走赵以求归。赵主父在代,其子惠王初立,行王事,恐,不敢入楚王。楚王欲走魏,秦追至,遂与秦使复之秦。怀王遂发病。顷襄王三年,怀王卒于秦,秦归其丧于楚。楚人皆怜之,如悲亲戚。诸侯由是不直秦。秦楚绝。
liù nián, qín shǐ bái qǐ fá hán yú yī quē, dà shèng, zhǎn shǒu èr shí sì wàn. qín nǎi yí chǔ wáng shū yuē:" chǔ bèi qín, qín qiě lǜ zhū hóu fá chǔ, zhēng yī dàn zhī mìng. yuán wáng zhī chì shì zú, dé yī lè zhàn." chǔ qǐng xiāng wáng huàn zhī, nǎi móu fù yǔ qín píng. qī nián, chǔ yíng fù yú qín, qín chǔ fù píng.
六年,秦使白起伐韩於伊阙,大胜,斩首二十四万。秦乃遗楚王书曰:“楚倍秦,秦且率诸侯伐楚,争一旦之命。原王之饬士卒,得一乐战。”楚顷襄王患之,乃谋复与秦平。七年,楚迎妇於秦,秦楚复平。
shí yī nián, qí qín gè zì chēng wéi dì yuè yú, fù guī dì wèi wáng.
十一年,齐秦各自称为帝;月馀,复归帝为王。
shí sì nián, chǔ qǐng xiāng wáng yǔ qín zhāo wáng hǎo huì yú wǎn, jié hé qīn. shí wǔ nián, chǔ wáng yǔ qín sān jìn yàn gòng fá qí, qǔ huái běi. shí liù nián, yǔ qín zhāo wáng hǎo huì yú yān. qí qiū, fù yǔ qín wáng huì ráng.
十四年,楚顷襄王与秦昭王好会于宛,结和亲。十五年,楚王与秦、三晋、燕共伐齐,取淮北。十六年,与秦昭王好会於鄢。其秋,复与秦王会穰。
shí bā nián, chǔ rén yǒu hǎo yǐ ruò gōng wēi jiǎo jiā guī yàn zhī shàng zhě, qǐng xiāng wáng wén, zhào ér wèn zhī. duì yuē:" xiǎo chén zhī hǎo shè qí yàn, luó lóng, xiǎo shǐ zhī fā yě, hé zú wèi dài wáng dào yě. qiě chēng chǔ zhī dà, yīn dài wáng zhī xián, suǒ yì fēi zhí cǐ yě. xī zhě sān wáng yǐ yì dào dé, wǔ bà yǐ yì zhàn guó. gù qín wèi yān zhào zhě, qí yàn yě qí lǔ hán wèi zhě, qīng shǒu yě zōu fèi tán pī zhě, luó lóng yě. wài qí yú zé bù zú shè zhě. jiàn niǎo liù shuāng, yǐ wáng hé qǔ? wáng hé bù yǐ shèng rén wéi gōng, yǐ yǒng shì wèi jiǎo, shí zhāng ér shè zhī? cǐ liù shuāng zhě, kě dé ér náng zài yě. qí lè fēi tè cháo xī zhī lè yě, qí huò fēi tè fú yàn zhī shí yě. wáng cháo zhāng gōng ér shè wèi zhī dà liáng zhī nán, jiā qí yòu bì ér jìng shǔ zhī yú hán, zé zhōng guó zhī lù jué ér shàng cài zhī jùn huài yǐ. hái shè yǔ zhī dōng, jiě wèi zuǒ zhǒu ér wài jī dìng táo, zé wèi zhī dōng wài qì ér dà sòng fāng yǔ èr jùn zhě jǔ yǐ. qiě wèi duàn èr bì, diān yuè yǐ yīng jī tán guó, dà liáng kě dé ér yǒu yě. wáng qiàn jiǎo lán tái, yìn mǎ xī hé, dìng wèi dà liáng, cǐ yī fà zhī lè yě. ruò wáng zhī yú yì chéng hǎo ér bù yàn, zé chū bǎo gōng, bō xīn jiǎo, shè zhòu niǎo yú dōng hǎi, hái gài cháng chéng yǐ wéi fáng, cháo shè dōng jǔ, xī fā pèi qiū, yè jiā jí mò, gù jù wǔ dào, zé cháng chéng zhī dōng shōu ér tài shān zhī běi jǔ yǐ. xī jié jìng yú zhào ér běi dá yú yàn, sān guó bù huán, zé cóng bù dài yuē ér kě chéng yě. běi yóu mù yú yàn zhī liáo dōng ér nán dēng wàng yú yuè zhī kuài jī, cǐ zài fā zhī lè yě. ruò fú sì shàng shí èr zhū hóu, zuǒ yíng ér yòu fú zhī, kě yī dàn ér jǐn yě. jīn qín pò hán yǐ wéi zhǎng yōu, dé liè chéng ér bù gǎn shǒu yě fá wèi ér wú gōng, jī zhào ér gù bìng, zé qín wèi zhī yǒng lì qū yǐ, chǔ zhī gù dì hàn zhōng xī lì kě dé ér fù yǒu yě. wáng chū bǎo gōng, bō xīn jiǎo, shè méng sāi, ér dài qín zhī juàn yě, shān dōng hé nèi kě dé ér yī yě. láo mín xiū zhòng, nán miàn chēng wáng yǐ. gù yuē qín wèi dà niǎo, fù hǎi nèi ér chù, dōng miàn ér lì, zuǒ bì jù zhào zhī xī nán, yòu bì fù chǔ yān yǐng, yīng jī hán wèi, chuí tóu zhōng guó, chù jì xíng biàn, shì yǒu dì lì, fèn yì gǔ huán, fāng sān qiān lǐ, zé qín wèi kě dé dú zhāo ér yè shè yě." yù yǐ jī nù xiāng wáng, gù duì yǐ cǐ yán. xiāng wáng yīn zhào yǔ yǔ, suì yán yuē:" fū xiān wáng wèi qín suǒ qī ér kè sǐ yú wài, yuàn mò dà yān. jīn yǐ pǐ fū yǒu yuàn, shàng yǒu bào wàn shèng, bái gōng zǐ xū shì yě. jīn chǔ zhī dì fāng wǔ qiān lǐ, dài jiǎ bǎi wàn, yóu zú yǐ yǒng yuè zhōng yě yě, ér zuò shòu kùn, chén qiè wèi dài wáng fú qǔ yě." yú shì qǐng xiāng wáng qiǎn shǐ yú zhū hóu, fù wèi cóng, yù yǐ fá qín. qín wén zhī, fā bīng lái fá chǔ.
十八年,楚人有好以弱弓微缴加归雁之上者,顷襄王闻,召而问之。对曰:“小臣之好射鶀雁,罗鸗,小矢之发也,何足为大王道也。且称楚之大,因大王之贤,所弋非直此也。昔者三王以弋道德,五霸以弋战国。故秦、魏、燕、赵者,鶀雁也;齐、鲁、韩、卫者,青首也;驺、费、郯、邳者,罗鸗也。外其馀则不足射者。见鸟六双,以王何取?王何不以圣人为弓,以勇士为缴,时张而射之?此六双者,可得而囊载也。其乐非特朝昔之乐也,其获非特凫雁之实也。王朝张弓而射魏之大梁之南,加其右臂而径属之於韩,则中国之路绝而上蔡之郡坏矣。还射圉之东,解魏左肘而外击定陶,则魏之东外弃而大宋、方与二郡者举矣。且魏断二臂,颠越矣;膺击郯国,大梁可得而有也。王綪缴兰台,饮马西河,定魏大梁,此一发之乐也。若王之於弋诚好而不厌,则出宝弓,碆新缴,射噣鸟於东海,还盖长城以为防,朝射东莒,夕发浿丘,夜加即墨,顾据午道,则长城之东收而太山之北举矣。西结境於赵而北达於燕,三国布嬛,则从不待约而可成也。北游目於燕之辽东而南登望於越之会稽,此再发之乐也。若夫泗上十二诸侯,左萦而右拂之,可一旦而尽也。今秦破韩以为长忧,得列城而不敢守也;伐魏而无功,击赵而顾病,则秦魏之勇力屈矣,楚之故地汉中、析、郦可得而复有也。王出宝弓,碆新缴,涉鄳塞,而待秦之倦也,山东、河内可得而一也。劳民休众,南面称王矣。故曰秦为大鸟,负海内而处,东面而立,左臂据赵之西南,右臂傅楚鄢郢,膺击韩魏,垂头中国,处既形便,势有地利,奋翼鼓嬛,方三千里,则秦未可得独招而夜射也。”欲以激怒襄王,故对以此言。襄王因召与语,遂言曰:“夫先王为秦所欺而客死於外,怨莫大焉。今以匹夫有怨,尚有报万乘,白公、子胥是也。今楚之地方五千里,带甲百万,犹足以踊跃中野也,而坐受困,臣窃为大王弗取也。”於是顷襄王遣使於诸侯,复为从,欲以伐秦。秦闻之,发兵来伐楚。
chǔ yù yǔ qí hán lián hé fá qín, yīn yù tú zhōu. zhōu wáng nǎn shǐ wǔ gōng wèi chǔ xiāng zhāo zǐ yuē:" sān guó yǐ bīng gē zhōu jiāo dì yǐ biàn shū, ér nán qì yǐ zūn chǔ, chén yǐ wéi bù rán. fū shì gòng zhǔ, chén shì jūn, dà guó bù qīn yǐ zhòng xié guǎ, xiǎo guó bù fù. dà guó bù qīn, xiǎo guó bù fù, bù kě yǐ zhì míng shí. míng shí bù dé, bù zú yǐ shāng mín. fū yǒu tú zhōu zhī shēng, fēi suǒ yǐ wéi hào yě." zhāo zǐ yuē:" nǎi tú zhōu zé wú zhī. suī rán, zhōu hé gù bù kě tú yě?" duì yuē:" jūn bù wǔ bù gōng, chéng bù shí bù wéi. fū yī zhōu wèi èr shí jìn, gōng zhī suǒ zhī yě. hán cháng yǐ èr shí wàn zhī zhòng rǔ yú jìn zhī chéng xià, ruì shì sǐ, zhōng shì shāng, ér jìn bù bá. gōng zhī wú bǎi hán yǐ tú zhōu, cǐ tiān xià zhī suǒ zhī yě. fū yuàn jié liǎng zhōu yǐ sāi zōu lǔ zhī xīn, jiāo jué yú qí, shēng shī tiān xià, qí wèi shì wēi yǐ. fū wēi liǎng zhōu yǐ hòu sān chuān, fāng chéng zhī wài bì wèi hán ruò yǐ. hé yǐ zhī qí rán yě? xī zhōu zhī dì, jué cháng bǔ duǎn, bù guò bǎi lǐ. míng wéi tiān xià gòng zhǔ, liè qí dì bù zú yǐ féi guó, dé qí zhòng bù zú yǐ jìn bīng. suī wú gōng zhī, míng wéi shì jūn. rán ér hǎo shì zhī jūn, xǐ gōng zhī chén, fā hào yòng bīng, wèi cháng bù yǐ zhōu wèi zhōng shǐ. shì hé yě? jiàn jì qì zài yān, yù qì zhī zhì ér wàng shì jūn zhī luàn. jīn hán yǐ qì zhī zài chǔ, chén kǒng tiān xià yǐ qì chóu chǔ yě. chén qǐng pì zhī. fū hǔ ròu sāo, qí bīng lì shēn, rén yóu gōng zhī yě. ruò shǐ zé zhōng zhī mí méng hǔ zhī pí, rén zhī gōng zhī bì wàn yú hǔ yǐ. liè chǔ zhī dì, zú yǐ féi guó qū chǔ zhī míng, zú yǐ zūn zhǔ. jīn zǐ jiāng yǐ yù zhū cán tiān xià zhī gòng zhǔ, jū sān dài zhī chuán qì, tūn sān hé liù yì, yǐ gāo shì zhǔ, fēi tān ér hé? zhōu shū yuē' yù qǐ wú xiān', gù qì nán zé bīng zhì yǐ." yú shì chǔ jì chuò bù xíng.
楚欲与齐韩连和伐秦,因欲图周。周王赧使武公谓楚相昭子曰:“三国以兵割周郊地以便输,而南器以尊楚,臣以为不然。夫弑共主,臣世君,大国不亲;以众胁寡,小国不附。大国不亲,小国不附,不可以致名实。名实不得,不足以伤民。夫有图周之声,非所以为号也。”昭子曰:“乃图周则无之。虽然,周何故不可图也?”对曰:“军不五不攻,城不十不围。夫一周为二十晋,公之所知也。韩尝以二十万之众辱於晋之城下,锐士死,中士伤,而晋不拔。公之无百韩以图周,此天下之所知也。夫怨结两周以塞驺鲁之心,交绝於齐,声失天下,其为事危矣。夫危两周以厚三川,方城之外必为韩弱矣。何以知其然也?西周之地,绝长补短,不过百里。名为天下共主,裂其地不足以肥国,得其众不足以劲兵。虽无攻之,名为弑君。然而好事之君,喜攻之臣,发号用兵,未尝不以周为终始。是何也?见祭器在焉,欲器之至而忘弑君之乱。今韩以器之在楚,臣恐天下以器雠楚也。臣请譬之。夫虎肉臊,其兵利身,人犹攻之也。若使泽中之麋蒙虎之皮,人之攻之必万於虎矣。裂楚之地,足以肥国;诎楚之名,足以尊主。今子将以欲诛残天下之共主,居三代之传器,吞三翮六翼,以高世主,非贪而何?周书曰‘欲起无先’,故器南则兵至矣。”於是楚计辍不行。
shí jiǔ nián, qín fá chǔ, chǔ jūn bài, gē shàng yōng hàn běi dì yǔ qín. èr shí yī nián, qín jiāng bái qǐ suì bá wǒ yǐng, shāo xiān wáng mù yí líng. chǔ xiāng wáng bīng sàn, suì bù fù zhàn, dōng běi bǎo yú chén chéng. èr shí èr nián, qín fù bá wǒ wū qián zhōng jùn.
十九年,秦伐楚,楚军败,割上庸、汉北地予秦。二十一年,秦将白起遂拔我郢,烧先王墓夷陵。楚襄王兵散,遂不复战,东北保於陈城。二十二年,秦复拔我巫、黔中郡。
èr shí sān nián, xiāng wáng nǎi shōu dōng dì bīng, dé shí yú wàn, fù xī qǔ qín suǒ bá wǒ jiāng páng shí wǔ yì yǐ wéi jùn, jù qín. èr shí qī nián, shǐ sān wàn rén zhù sān jìn fá yàn. fù yǔ qín píng, ér rù tài zǐ wèi zhì yú qín. chǔ shǐ zuǒ tú shì tài zǐ yú qín.
二十三年,襄王乃收东地兵,得十馀万,复西取秦所拔我江旁十五邑以为郡,距秦。二十七年,使三万人助三晋伐燕。复与秦平,而入太子为质於秦。楚使左徒侍太子於秦。
sān shí liù nián, qǐng xiāng wáng bìng, tài zǐ wáng guī. qiū, qǐng xiāng wáng zú, tài zǐ xióng yuán dài lì, shì wèi kǎo liè wáng. kǎo liè wáng yǐ zuǒ tú wèi lìng yǐn, fēng yǐ wú, hào chūn shēn jūn.
三十六年,顷襄王病,太子亡归。秋,顷襄王卒,太子熊元代立,是为考烈王。考烈王以左徒为令尹,封以吴,号春申君。
kǎo liè wáng yuán nián, nà zhōu yú qín yǐ píng. shì shí chǔ yì ruò.
考烈王元年,纳州于秦以平。是时楚益弱。
liù nián, qín wéi hán dān, zhào gào jí chǔ, chǔ qiǎn jiàng jūn jǐng yáng jiù zhào. qī nián, zhì xīn zhōng. qín bīng qù. shí èr nián, qín zhāo wáng zú, chǔ wáng shǐ chūn shēn jūn diào cí yú qín. shí liù nián, qín zhuāng xiāng wáng zú, qín wáng zhào zhèng lì. èr shí èr nián, yǔ zhū hóu gòng fá qín, bù lì ér qù. chǔ dōng xǐ dōu shòu chūn, mìng yuē yǐng.
六年,秦围邯郸,赵告急楚,楚遣将军景阳救赵。七年,至新中。秦兵去。十二年,秦昭王卒,楚王使春申君吊祠于秦。十六年,秦庄襄王卒,秦王赵政立。二十二年,与诸侯共伐秦,不利而去。楚东徙都寿春,命曰郢。
èr shí wǔ nián, kǎo liè wáng zú, zi yōu wáng hàn lì. lǐ yuán shā chūn shēn jūn. yōu wáng sān nián, qín wèi fá chǔ. qín xiāng lǚ bù wéi zú. jiǔ nián, qín miè hán. shí nián, yōu wáng zú, tóng mǔ dì yóu dài lì, shì wèi āi wáng. āi wáng lì èr yuè yú, āi wáng shù xiōng fù chú zhī tú xí shā āi wáng ér lì fù chú wèi wáng. shì suì, qín lǔ zhào wáng qiān.
二十五年,考烈王卒,子幽王悍立。李园杀春申君。幽王三年,秦、魏伐楚。秦相吕不韦卒。九年,秦灭韩。十年,幽王卒,同母弟犹代立,是为哀王。哀王立二月馀,哀王庶兄负刍之徒袭杀哀王而立负刍为王。是岁,秦虏赵王迁。
wáng fù chú yuán nián, yān tài zǐ dān shǐ jīng kē cì qín wáng. èr nián, qín shǐ jiāng jūn fá chǔ, dà pò chǔ jūn, wáng shí yú chéng. sān nián, qín miè wèi. sì nián, qín jiāng wáng jiǎn pò wǒ jūn yú qí, ér shā jiāng jūn xiàng yàn.
王负刍元年,燕太子丹使荆轲刺秦王。二年,秦使将军伐楚,大破楚军,亡十馀城。三年,秦灭魏。四年,秦将王翦破我军於蕲,而杀将军项燕。
wǔ nián, qín jiāng wáng jiǎn méng wǔ suì pò chǔ guó, lǔ chǔ wáng fù chú, miè chǔ míng wéi jùn yún.
五年,秦将王翦、蒙武遂破楚国,虏楚王负刍,灭楚名为郡云。
tài shǐ gōng yuē: chǔ líng wáng fāng huì zhū hóu yú shēn, zhū qí qìng fēng, zuò zhāng huá tái, qiú zhōu jiǔ dǐng zhī shí, zhì xiǎo tiān xià jí è sǐ yú shēn hài zhī jiā, wèi tiān xià xiào. cāo xíng zhī bù dé, bēi fū! shì zhī yú rén yě, kě bù shèn yǔ? qì jí yǐ luàn lì, bì yín qín nǚ, shén hū zāi, jǐ zài wáng guó!
太史公曰:楚灵王方会诸侯於申,诛齐庆封,作章华台,求周九鼎之时,志小天下;及饿死于申亥之家,为天下笑。操行之不得,悲夫!势之於人也,可不慎与?弃疾以乱立,嬖淫秦女,甚乎哉,几再亡国!
yù xióng zhī sì, zhōu fēng yú chǔ. pì zài jīng mán, bì lù lán lǚ. jí tōng ér bà, jiàn hào yuē wǔ. wén jì fá shēn, chéng yì shè xǔ. zi yǔ cuàn dí, shāng chén shā fù. tiān huò wèi huǐ, píng jiān zì hù. zhāo kùn bēn wáng, huái pò qiú lǔ. qǐng xiāng kǎo liè, zuò shuāi nán tǔ.
鬻熊之嗣,周封於楚。僻在荆蛮,荜路蓝缕。及通而霸,僭号曰武。文既伐申,成亦赦许。子圉篡嫡,商臣杀父。天祸未悔,凭奸自怙。昭困奔亡,怀迫囚虏。顷襄、考烈,祚衰南土。