zhōu gōng dàn zhě, zhōu wǔ wáng dì yě. zì wén wáng zài shí, dàn wèi zi xiào, dǔ rén, yì yú qún zǐ. jí wǔ wáng jí wèi, dàn cháng fǔ yì wǔ wáng, yòng shì jū duō. wǔ wáng jiǔ nián, dōng fá zhì méng jīn, zhōu gōng fǔ xíng. shí yī nián, fá zhòu, zhì mù yě, zhōu gōng zuǒ wǔ wáng, zuò mù shì. pò yīn, rù shāng gōng. yǐ shā zhòu, zhōu gōng bǎ dà yuè, zhào gōng bǎ xiǎo yuè, yǐ jiā wǔ wáng, xìn shè, gào zhòu zhī zuì yú tiān, jí yīn mín. shì jī zǐ zhī qiú. fēng zhòu zi wǔ gēng lù fù, shǐ guǎn shū cài shū fù zhī, yǐ xù yīn sì. biàn fēng gōng chén tóng xìng qī zhě. fēng zhōu gōng dàn yú shǎo hào zhī xū qū fù, shì wèi lǔ gōng. zhōu gōng bù jiù fēng, liú zuǒ wǔ wáng.
周公旦者,周武王弟也。自文王在时,旦为子孝,笃仁,异於群子。及武王即位,旦常辅翼武王,用事居多。武王九年,东伐至盟津,周公辅行。十一年,伐纣,至牧野,周公佐武王,作牧誓。破殷,入商宫。已杀纣,周公把大钺,召公把小钺,以夹武王,衅社,告纣之罪于天,及殷民。释箕子之囚。封纣子武庚禄父,使管叔、蔡叔傅之,以续殷祀。遍封功臣同姓戚者。封周公旦於少昊之虚曲阜,是为鲁公。周公不就封,留佐武王。
wǔ wáng kè yīn èr nián, tiān xià wèi jí, wǔ wáng yǒu jí, bù yù, qún chén jù, tài gōng zhào gōng nǎi móu bo. zhōu gōng yuē:" wèi kě yǐ qī wǒ xiān wáng." zhōu gōng yú shì nǎi zì yǐ wéi zhì, shè sān tán, zhōu gōng běi miàn lì, dài bì bǐng guī, gào yú tài wáng wáng jì wén wáng. shǐ cè zhù yuē:" wéi ěr yuán sūn wáng fā, qín láo zǔ jí. ruò ěr sān wáng shì yǒu fù zi zhī zé yú tiān, yǐ dàn dài wáng fā zhī shēn. dàn qiǎo néng, duō cái duō, néng shì guǐ shén. nǎi wáng fā bù rú dàn duō cái duō, bù néng shì guǐ shén. nǎi mìng yú dì tíng, fū yòu sì fāng, yòng néng dìng rǔ zǐ sūn yú xià dì, sì fāng zhī mín wǎng bù jìng wèi. wú zhuì tiān zhī jiàng bǎo mìng, wǒ xiān wáng yì yǒng yǒu suǒ yī guī. jīn wǒ qí jí mìng yú yuán guī, ěr zhī xǔ wǒ, wǒ yǐ qí bì yǔ guī guī, yǐ qí ěr mìng. ěr bù xǔ wǒ, wǒ nǎi píng bì yǔ guī." zhōu gōng yǐ lìng shǐ cè gào tài wáng wáng jì wén wáng, yù dài wǔ wáng fā, yú shì nǎi jí sān wáng ér bo. bo rén jiē yuē jí, fā shū shì zhī, xìn jí. zhōu gōng xǐ, kāi yuè, nǎi jiàn shū yù jí. zhōu gōng rù hè wǔ wáng yuē:" wáng qí wú hài. dàn xīn shòu mìng sān wáng, wéi zhǎng zhōng shì tú. zī dào néng niàn yǔ yī rén." zhōu gōng cáng qí cè jīn téng kuì zhōng, jiè shǒu zhě wù gǎn yán. míng rì, wǔ wáng yǒu chōu.
武王克殷二年,天下未集,武王有疾,不豫,群臣惧,太公、召公乃缪卜。周公曰:“未可以戚我先王。”周公於是乃自以为质,设三坛,周公北面立,戴璧秉圭,告于太王、王季、文王。史策祝曰:“惟尔元孙王发,勤劳阻疾。若尔三王是有负子之责於天,以旦代王发之身。旦巧能,多材多,能事鬼神。乃王发不如旦多材多,不能事鬼神。乃命于帝庭,敷佑四方,用能定汝子孙于下地,四方之民罔不敬畏。无坠天之降葆命,我先王亦永有所依归。今我其即命於元龟,尔之许我,我以其璧与圭归,以俟尔命。尔不许我,我乃屏璧与圭。”周公已令史策告太王、王季、文王,欲代武王发,於是乃即三王而卜。卜人皆曰吉,发书视之,信吉。周公喜,开籥,乃见书遇吉。周公入贺武王曰:“王其无害。旦新受命三王,维长终是图。兹道能念予一人。”周公藏其策金縢匮中,诫守者勿敢言。明日,武王有瘳。
qí hòu wǔ wáng jì bēng, chéng wáng shǎo, zài qiáng bǎo zhī zhōng. zhōu gōng kǒng tiān xià wén wǔ wáng bēng ér pàn, zhōu gōng nǎi jiàn zuò dài chéng wáng shè xíng zhèng dāng guó. guǎn shū jí qí qún dì liú yán yú guó yuē:" zhōu gōng jiāng bù lì yú chéng wáng." zhōu gōng nǎi gào tài gōng wàng zhào gōng shì yuē:" wǒ zhī suǒ yǐ fú pì ér shè xíng zhèng zhě, kǒng tiān xià pàn zhōu, wú yǐ gào wǒ xiān wáng tài wáng wáng jì wén wáng. sān wáng zhī yōu láo tiān xià jiǔ yǐ, yú jīn ér hòu chéng. wǔ wáng zǎo zhōng, chéng wáng shǎo, jiāng yǐ chéng zhōu, wǒ suǒ yǐ wéi zhī ruò cǐ." yú shì zú xiāng chéng wáng, ér shǐ qí zi bó qín dài jiù fēng yú lǔ. zhōu gōng jiè bó qín yuē:" wǒ wén wáng zhī zǐ, wǔ wáng zhī dì, chéng wáng zhī shū fù, wǒ yú tiān xià yì bù jiàn yǐ. rán wǒ yī mù sān zhuō fā, yī fàn sān tǔ bǔ, qǐ yǐ dài shì, yóu kǒng shī tiān xià zhī xián rén. zi zhī lǔ, shèn wú yǐ guó jiāo rén."
其後武王既崩,成王少,在强葆之中。周公恐天下闻武王崩而畔,周公乃践阼代成王摄行政当国。管叔及其群弟流言於国曰:“周公将不利於成王。”周公乃告太公望、召公奭曰:“我之所以弗辟而摄行政者,恐天下畔周,无以告我先王太王、王季、文王。三王之忧劳天下久矣,於今而后成。武王蚤终,成王少,将以成周,我所以为之若此。”於是卒相成王,而使其子伯禽代就封於鲁。周公戒伯禽曰:“我文王之子,武王之弟,成王之叔父,我於天下亦不贱矣。然我一沐三捉发,一饭三吐哺,起以待士,犹恐失天下之贤人。子之鲁,慎无以国骄人。”
guǎn cài wǔ gēng děng guǒ lǜ huái yí ér fǎn. zhōu gōng nǎi fèng chéng wáng mìng, xīng shī dōng fá, zuò dà gào. suì zhū guǎn shū, shā wǔ gēng, fàng cài shū. shōu yīn yú mín, yǐ fēng kāng shū yú wèi, fēng wēi zǐ yú sòng, yǐ fèng yīn sì. níng huái yí dōng tǔ, èr nián ér bì dìng. zhū hóu xián fú zōng zhōu.
管、蔡、武庚等果率淮夷而反。周公乃奉成王命,兴师东伐,作大诰。遂诛管叔,杀武庚,放蔡叔。收殷馀民,以封康叔於卫,封微子於宋,以奉殷祀。宁淮夷东土,二年而毕定。诸侯咸服宗周。
tiān jiàng zhǐ fú, táng shū dé hé, yì mǔ tóng yǐng, xiàn zhī chéng wáng, chéng wáng mìng táng shū yǐ kuì zhōu gōng yú dōng tǔ, zuò kuì hé. zhōu gōng jì shòu mìng hé, jiā tiān zǐ mìng, zuò jiā hé. dōng tǔ yǐ jí, zhōu gōng guī bào chéng wáng, nǎi wèi shī yí wáng, mìng zhī yuē chī xiāo. wáng yì wèi gǎn xùn zhōu gōng.
天降祉福,唐叔得禾,异母同颖,献之成王,成王命唐叔以餽周公於东土,作餽禾。周公既受命禾,嘉天子命,作嘉禾。东土以集,周公归报成王,乃为诗贻王,命之曰鸱鸮。王亦未敢训周公。
chéng wáng qī nián èr yuè yǐ wèi, wáng cháo bù zì zhōu, zhì fēng, shǐ tài bǎo zhào gōng xiān zhī luò xiāng tǔ. qí sān yuè, zhōu gōng wǎng yíng chéng zhōu luò yì, bǔ jū yān, yuē jí, suì guó zhī.
成王七年二月乙未,王朝步自周,至丰,使太保召公先之雒相土。其三月,周公往营成周雒邑,卜居焉,曰吉,遂国之。
chéng wáng cháng, néng tīng zhèng. yú shì zhōu gōng nǎi hái zhèng yú chéng wáng, chéng wáng lín cháo. zhōu gōng zhī dài chéng wáng zhì, nán miàn bèi yī yǐ cháo zhū hóu. jí qī nián hòu, hái zhèng chéng wáng, běi miàn jiù chén wèi, xū xū rú wèi rán.
成王长,能听政。於是周公乃还政於成王,成王临朝。周公之代成王治,南面倍依以朝诸侯。及七年後,还政成王,北面就臣位,歔歔如畏然。
chū, chéng wáng shǎo shí, bìng, zhōu gōng nǎi zì jiǎn qí zǎo shěn zhī hé, yǐ zhù yú shén yuē:" wáng shǎo wèi yǒu shí, jiān shén mìng zhě nǎi dàn yě." yì cáng qí cè yú fǔ. chéng wáng bìng yǒu chōu. jí chéng wáng yòng shì, rén huò zèn zhōu gōng, zhōu gōng bēn chǔ. chéng wáng fā fǔ, jiàn zhōu gōng dǎo shū, nǎi qì, fǎn zhōu gōng. zhōu gōng guī, kǒng chéng wáng zhuàng, zhì yǒu suǒ yín yì, nǎi zuò duō shì, zuò wú yì. wú yì chēng:" wéi rén fù mǔ, wèi yè zhì cháng jiǔ, zǐ sūn jiāo shē wàng zhī, yǐ wáng qí jiā, wéi rén zi kě bù shèn hū! gù xī zài yīn wáng zhōng zōng, yán gōng jìng wèi tiān mìng, zì dù zhì mín, zhèn jù bù gǎn huāng níng, gù zhōng zōng xiǎng guó qī shí wǔ nián. qí zài gāo zōng, jiǔ láo yú wài, wèi yǔ xiǎo rén, zuò qí jí wèi, nǎi yǒu liàng àn, sān nián bù yán, yán nǎi huān, bù gǎn huāng níng, mì jìng yīn guó, zhì yú xiǎo dà wú yuàn, gù gāo zōng xiǎng guó wǔ shí wǔ nián. qí zài zǔ jiǎ, bú yì wéi wáng, jiǔ wèi xiǎo rén yú wài, zhī xiǎo rén zhī yī, néng bǎo shī xiǎo mín, bù wǔ guān guǎ, gù zǔ jiǎ xiǎng guó sān shí sān nián." duō shì chēng yuē:" zì tāng zhì yú dì yǐ, wú bù lǜ sì míng dé, dì wú bù pèi tiān zhě. zài jīn hòu sì wáng zhòu, dàn yín jué yì, bù gù tiān jí mín zhī cóng yě. qí mín jiē kě zhū."" wén wáng rì zhōng zè bù xiá shí, xiǎng guó wǔ shí nián." zuò cǐ yǐ jiè chéng wáng.
初,成王少时,病,周公乃自揃其蚤沈之河,以祝於神曰:“王少未有识,奸神命者乃旦也。”亦藏其策於府。成王病有瘳。及成王用事,人或谮周公,周公奔楚。成王发府,见周公祷书,乃泣,反周公。周公归,恐成王壮,治有所淫佚,乃作多士,作毋逸。毋逸称:“为人父母,为业至长久,子孙骄奢忘之,以亡其家,为人子可不慎乎!故昔在殷王中宗,严恭敬畏天命,自度治民,震惧不敢荒宁,故中宗飨国七十五年。其在高宗,久劳于外,为与小人,作其即位,乃有亮闇,三年不言,言乃讙,不敢荒宁,密靖殷国,至于小大无怨,故高宗飨国五十五年。其在祖甲,不义惟王,久为小人于外,知小人之依,能保施小民,不侮鳏寡,故祖甲飨国三十三年。”多士称曰:“自汤至于帝乙,无不率祀明德,帝无不配天者。在今後嗣王纣,诞淫厥佚,不顾天及民之从也。其民皆可诛。”“文王日中昃不暇食,飨国五十年。”作此以诫成王。
chéng wáng zài fēng, tiān xià yǐ ān, zhōu zhī guān zhèng wèi cì xù, yú shì zhōu gōng zuò zhōu guān, guān bié qí yí, zuò lì zhèng, yǐ biàn bǎi xìng. bǎi xìng shuō.
成王在丰,天下已安,周之官政未次序,於是周公作周官,官别其宜,作立政,以便百姓。百姓说。
zhōu gōng zài fēng, bìng, jiāng méi, yuē:" bì zàng wǒ chéng zhōu, yǐ míng wú bù gǎn lí chéng wáng." zhōu gōng jì zú, chéng wáng yì ràng, zàng zhōu gōng yú bì, cóng wén wáng, yǐ míng yǔ xiǎo zi bù gǎn chén zhōu gōng yě.
周公在丰,病,将没,曰:“必葬我成周,以明吾不敢离成王。”周公既卒,成王亦让,葬周公於毕,从文王,以明予小子不敢臣周公也。
zhōu gōng zú hòu, qiū wèi huò, bào fēng léi, hé jǐn yǎn, dà mù jǐn bá. zhōu guó dà kǒng. chéng wáng yǔ dài fū cháo fú yǐ kāi jīn téng shū, wáng nǎi dé zhōu gōng suǒ zì yǐ wéi gōng dài wǔ wáng zhī shuō. èr gōng jí wáng nǎi wèn shǐ bǎi zhí shì, shǐ bǎi zhí shì yuē:" xìn yǒu, xī zhōu gōng mìng wǒ wù gǎn yán." chéng wáng zhí shū yǐ qì, yuē:" zì jīn hòu qí wú móu bo hū! xī zhōu gōng qín láo wáng jiā, wéi yǔ yòu rén fú jí zhī. jīn tiān dòng wēi yǐ zhāng zhōu gōng zhī dé, wéi zhèn xiǎo zi qí yíng, wǒ guó jiā lǐ yì yí zhī." wáng chū jiāo, tiān nǎi yǔ, fǎn fēng, hé jǐn qǐ. èr gōng mìng guó rén, fán dà mù suǒ yǎn, jǐn qǐ ér zhù zhī. suì zé dà shú. yú shì chéng wáng nǎi mìng lǔ dé jiāo jì wén wáng. lǔ yǒu tiān zǐ lǐ yuè zhě, yǐ bāo zhōu gōng zhī dé yě.
周公卒後,秋未穫,暴风雷,禾尽偃,大木尽拔。周国大恐。成王与大夫朝服以开金縢书,王乃得周公所自以为功代武王之说。二公及王乃问史百执事,史百执事曰:“信有,昔周公命我勿敢言。”成王执书以泣,曰:“自今後其无缪卜乎!昔周公勤劳王家,惟予幼人弗及知。今天动威以彰周公之德,惟朕小子其迎,我国家礼亦宜之。”王出郊,天乃雨,反风,禾尽起。二公命国人,凡大木所偃,尽起而筑之。岁则大孰。於是成王乃命鲁得郊祭文王。鲁有天子礼乐者,以襃周公之德也。
zhōu gōng zú, zi bó qín gù yǐ qián shòu fēng, shì wèi lǔ gōng. lǔ gōng bó qín zhī chū shòu fēng zhī lǔ, sān nián ér hòu bào zhèng zhōu gōng. zhōu gōng yuē:" hé chí yě?" bó qín yuē:" biàn qí sú, gé qí lǐ, sàng sān nián rán hòu chú zhī, gù chí." tài gōng yì fēng yú qí, wǔ yuè ér bào zhèng zhōu gōng. zhōu gōng yuē:" hé jí yě?" yuē:" wú jiǎn qí jūn chén lǐ, cóng qí sú wèi yě." jí hòu wén bó qín bào zhèng chí, nǎi tàn yuē:" wū hū, lǔ hòu shì qí běi miàn shì qí yǐ! fū zhèng bù jiǎn bù yì, mín bù yǒu jìn píng yì jìn mín, mín bì guī zhī."
周公卒,子伯禽固已前受封,是为鲁公。鲁公伯禽之初受封之鲁,三年而後报政周公。周公曰:“何迟也?”伯禽曰:“变其俗,革其礼,丧三年然後除之,故迟。”太公亦封於齐,五月而报政周公。周公曰:“何疾也?”曰:“吾简其君臣礼,从其俗为也。”及後闻伯禽报政迟,乃叹曰:“呜呼,鲁後世其北面事齐矣!夫政不简不易,民不有近;平易近民,民必归之。”
bó qín jí wèi zhī hòu, yǒu guǎn cài děng fǎn yě, huái yí xú róng yì bìng xìng fǎn. yú shì bó qín lǜ shī fá zhī yú xī, zuò xī shì, yuē:" chén ěr jiǎ zhòu, wú gǎn bù shàn. wú gǎn shāng gù. mǎ niú qí fēng, chén qiè bū táo, wù gǎn yuè zhú, jìng fù zhī. wú gǎn kòu rǎng, yú qiáng yuán. lǔ rén sān jiāo sān suì, chí ěr chú jiāo qiǔ liáng zhēn gàn, wú gǎn bù dǎi. wǒ jiǎ xū zhù ér zhēng xú róng, wú gǎn bù jí, yǒu dà xíng." zuò cǐ xī shì, suì píng xú róng, dìng lǔ.
伯禽即位之後,有管、蔡等反也,淮夷、徐戎亦并兴反。於是伯禽率师伐之於肸,作肸誓,曰:“陈尔甲胄,无敢不善。无敢伤牿。马牛其风,臣妾逋逃,勿敢越逐,敬复之。无敢寇攘,逾墙垣。鲁人三郊三隧,歭尔刍茭、糗粮、桢榦,无敢不逮。我甲戌筑而征徐戎,无敢不及,有大刑。”作此肸誓,遂平徐戎,定鲁。
lǔ gōng bó qín zú, zi kǎo gōng qiú lì. kǎo gōng sì nián zú, lì dì xī, shì wèi yáng gōng. yáng gōng zhù máo quē mén. liù nián zú, zi yōu gōng zǎi lì. yōu gōng shí sì nián. yōu gōng dì xī shā yōu gōng ér zì lì, shì wèi wèi gōng. wèi gōng wǔ shí nián zú, zi lì gōng zhuó lì. lì gōng sān shí qī nián zú, lǔ rén lì qí dì jù, shì wèi xiàn gōng. xiàn gōng sān shí èr nián zú, zǐ zhēn gōng bì lì.
鲁公伯禽卒,子考公酋立。考公四年卒,立弟熙,是谓炀公。炀公筑茅阙门。六年卒,子幽公宰立。幽公十四年。幽公弟晞杀幽公而自立,是为魏公。魏公五十年卒,子厉公擢立。厉公三十七年卒,鲁人立其弟具,是为献公。献公三十二年卒,子真公濞立。
zhēn gōng shí sì nián, zhōu lì wáng wú dào, chū bēn zhì, gòng hé xíng zhèng. èr shí jiǔ nián, zhōu xuān wáng jí wèi.
真公十四年,周厉王无道,出奔彘,共和行政。二十九年,周宣王即位。
sān shí nián, zhēn gōng zú, dì áo lì, shì wèi wǔ gōng.
三十年,真公卒,弟敖立,是为武公。
wǔ gōng jiǔ nián chūn, wǔ gōng yǔ zhǎng zǐ kuò, shǎo zǐ xì, xī cháo zhōu xuān wáng. xuān wáng ài xì, yù lì xì wèi lǔ tài zǐ. zhōu zhī fán zhòng shān fù jiàn xuān wáng yuē:" fèi zhǎng lì shǎo, bù shùn bù shùn, bì fàn wáng mìng fàn wáng mìng, bì zhū zhī: gù chū lìng bù kě bù shùn yě. lìng zhī bù xíng, zhèng zhī bù lì xíng ér bù shùn, mín jiāng qì shàng. fū xià shì shàng, shǎo shì zhǎng, suǒ yǐ wéi shùn. jīn tiān zǐ jiàn zhū hóu, lì qí shǎo, shì jiào mín nì yě. ruò lǔ cóng zhī, zhū hóu xiào zhī, wáng mìng jiāng yǒu suǒ yōng ruò fú cóng ér zhū zhī, shì zì zhū wáng mìng yě. zhū zhī yì shī, bù zhū yì shī, wáng qí tú zhī." xuān wáng fú tīng, zú lì xì wèi lǔ tài zǐ. xià, wǔ gōng guī ér zú, xì lì, shì wèi yì gōng.
武公九年春,武公与长子括,少子戏,西朝周宣王。宣王爱戏,欲立戏为鲁太子。周之樊仲山父谏宣王曰:“废长立少,不顺;不顺,必犯王命;犯王命,必诛之:故出令不可不顺也。令之不行,政之不立;行而不顺,民将弃上。夫下事上,少事长,所以为顺。今天子建诸侯,立其少,是教民逆也。若鲁从之,诸侯效之,王命将有所壅;若弗从而诛之,是自诛王命也。诛之亦失,不诛亦失,王其图之。”宣王弗听,卒立戏为鲁太子。夏,武公归而卒,戏立,是为懿公。
yì gōng jiǔ nián, yì gōng xiōng kuò zhī zǐ bó yù yǔ lǔ rén gōng shì yì gōng, ér lì bó yù wèi jūn. bó yù jí wèi shí yī nián, zhōu xuān wáng fá lǔ, shā qí jūn bó yù, ér wèn lǔ gōng zǐ néng dào shùn zhū hóu zhě, yǐ wéi lǔ hòu. fán mù zhòng yuē:" lǔ yì gōng dì chēng, sù gōng míng shén, jìng shì qí lǎo fù shì xíng xíng, bì wèn yú yí xùn ér zī yú gù shí bù gàn suǒ wèn, bù fàn suǒ." xuān wáng yuē:" rán, néng xùn zhì qí mín yǐ." nǎi lì chēng yú yí gōng, shì wèi xiào gōng. zì shì hòu, zhū hóu duō pàn wáng mìng.
懿公九年,懿公兄括之子伯御与鲁人攻弑懿公,而立伯御为君。伯御即位十一年,周宣王伐鲁,杀其君伯御,而问鲁公子能道顺诸侯者,以为鲁後。樊穆仲曰:“鲁懿公弟称,肃恭明神,敬事耆老;赋事行刑,必问於遗训而咨於固实;不干所问,不犯所。”宣王曰:“然,能训治其民矣。”乃立称於夷宫,是为孝公。自是後,诸侯多畔王命。
xiào gōng èr shí wǔ nián, zhū hóu pàn zhōu, quǎn róng shā yōu wáng. qín shǐ liè wéi zhū hóu.
孝公二十五年,诸侯畔周,犬戎杀幽王。秦始列为诸侯。
èr shí qī nián, xiào gōng zú, zi fú huáng lì, shì wèi huì gōng.
二十七年,孝公卒,子弗湟立,是为惠公。
huì gōng sān shí nián, jìn rén shì qí jūn zhāo hóu. sì shí wǔ nián, jìn rén yòu shì qí jūn xiào hóu.
惠公三十年,晋人弑其君昭侯。四十五年,晋人又弑其君孝侯。
sì shí liù nián, huì gōng zú, zhǎng shù zǐ xī shè dāng guó, xíng jūn shì, shì wèi yǐn gōng. chū, huì gōng shì fū rén wú zi, gōng jiàn qiè shēng zi shēng zǐ xī. xī zhǎng, wèi qǔ yú sòng. sòng nǚ zhì ér hǎo, huì gōng duó ér zì qī zhī. shēng zǐ yǔn. dēng sòng nǚ wèi fū rén, yǐ yǔn wèi tài zǐ. jí huì gōng zú, wèi yǔn shǎo gù, lǔ rén gòng lìng xī shè zhèng, bù yán jí wèi.
四十六年,惠公卒,长庶子息摄当国,行君事,是为隐公。初,惠公適夫人无子,公贱妾声子生子息。息长,为娶於宋。宋女至而好,惠公夺而自妻之。生子允。登宋女为夫人,以允为太子。及惠公卒,为允少故,鲁人共令息摄政,不言即位。
yǐn gōng wǔ nián, guān yú yú táng. bā nián, yǔ zhèng yì tiān zǐ zhī tài shān zhī yì bēng jí xǔ tián, jūn zǐ jī zhī.
隐公五年,观渔於棠。八年,与郑易天子之太山之邑祊及许田,君子讥之。
shí yī nián dōng, gōng zǐ huī chǎn wèi yǐn gōng yuē:" bǎi xìng biàn jūn, jūn qí suì lì. wú qǐng wèi jūn shā zi yǔn, jūn yǐ wǒ wèi xiāng." yǐn gōng yuē:" yǒu xiān jūn mìng. wú wèi yǔn shǎo, gù shè dài. jīn yǔn zhǎng yǐ, wú fāng yíng tú qiú zhī dì ér lǎo yān, yǐ shòu zi yǔn zhèng." huī jù zi yǔn wén ér fǎn zhū zhī, nǎi fǎn zèn yǐn gōng yú zi yǔn yuē:" yǐn gōng yù suì lì, qù zi, zi qí tú zhī. qǐng wèi zi shā yǐn gōng." zi yǔn xǔ nuò. shí yī yuè, yǐn gōng jì zhōng wū, qí yú shè pǔ, guǎn yú wěi shì. huī shǐ rén shā yǐn gōng yú wěi shì, ér lì zi yǔn wèi jūn, shì wèi huán gōng.
十一年冬,公子挥谄谓隐公曰:“百姓便君,君其遂立。吾请为君杀子允,君以我为相。”隐公曰:“有先君命。吾为允少,故摄代。今允长矣,吾方营菟裘之地而老焉,以授子允政。”挥惧子允闻而反诛之,乃反谮隐公於子允曰:“隐公欲遂立,去子,子其图之。请为子杀隐公。”子允许诺。十一月,隐公祭钟巫,齐于社圃,馆于蔿氏。挥使人杀隐公于蔿氏,而立子允为君,是为桓公。
huán gōng yuán nián, zhèng yǐ bì yì tiān zǐ zhī xǔ tián. èr nián, yǐ sòng zhī lù dǐng rù yú tài miào, jūn zǐ jī zhī.
桓公元年,郑以璧易天子之许田。二年,以宋之赂鼎入於太庙,君子讥之。
sān nián, shǐ huī yíng fù yú qí wèi fū rén. liù nián, fū rén shēng zǐ, yǔ huán gōng tóng rì, gù míng yuē tóng. tóng zhǎng, wèi tài zǐ.
三年,使挥迎妇于齐为夫人。六年,夫人生子,与桓公同日,故名曰同。同长,为太子。
shí liù nián, huì yú cáo, fá zhèng, rù lì gōng.
十六年,会于曹,伐郑,入厉公。
shí bā nián chūn, gōng jiāng yǒu xíng, suì yǔ fū rén rú qí. shēn xū jiàn zhǐ, gōng bù tīng, suì rú qí. qí xiāng gōng tōng huán gōng fū rén. gōng nù fū rén, fū rén yǐ gào qí hóu. xià sì yuè bǐng zǐ, qí xiāng gōng xiǎng gōng, gōng zuì, shǐ gōng zǐ péng shēng bào lǔ huán gōng, yīn mìng péng shēng zhé qí xié, gōng sǐ yú chē. lǔ rén gào yú qí yuē:" guǎ jūn wèi jūn zhī wēi, bù gǎn níng jū, lái xiū hǎo lǐ. lǐ chéng ér bù fǎn, wú suǒ guī jiù, qǐng dé péng shēng chú chǒu yú zhū hóu." qí rén shā péng shēng yǐ shuō lǔ. lì tài zǐ tóng, shì wèi zhuāng gōng. zhuāng gōng mǔ fū rén yīn liú qí, bù gǎn guī lǔ.
十八年春,公将有行,遂与夫人如齐。申繻谏止,公不听,遂如齐。齐襄公通桓公夫人。公怒夫人,夫人以告齐侯。夏四月丙子,齐襄公飨公,公醉,使公子彭生抱鲁桓公,因命彭生摺其胁,公死于车。鲁人告于齐曰:“寡君畏君之威,不敢宁居,来脩好礼。礼成而不反,无所归咎,请得彭生除丑於诸侯。”齐人杀彭生以说鲁。立太子同,是为庄公。庄公母夫人因留齐,不敢归鲁。
zhuāng gōng wǔ nián dōng, fá wèi, nèi wèi huì gōng.
庄公五年冬,伐卫,内卫惠公。
bā nián, qí gōng zǐ jiū lái bēn. jiǔ nián, lǔ yù nèi zǐ jiū yú qí, hòu huán gōng, huán gōng fā bīng jī lǔ, lǔ jí, shā zi jiū. zhào hū sǐ. qí gào lǔ shēng zhì guǎn zhòng. lǔ rén shī bó yuē:" qí yù de guǎn zhòng, fēi shā zhī yě, jiāng yòng zhī, yòng zhī zé wèi lǔ huàn. bù rú shā, yǐ qí shī yǔ zhī." zhuāng gōng bù tīng, suì qiú guǎn zhòng yǔ qí. qí rén xiāng guǎn zhòng.
八年,齐公子纠来奔。九年,鲁欲内子纠於齐,後桓公,桓公发兵击鲁,鲁急,杀子纠。召忽死。齐告鲁生致管仲。鲁人施伯曰:“齐欲得管仲,非杀之也,将用之,用之则为鲁患。不如杀,以其尸与之。”庄公不听,遂囚管仲与齐。齐人相管仲。
shí sān nián, lǔ zhuāng gōng yǔ cáo mèi huì qí huán gōng yú kē, cáo mèi jié qí huán gōng, qiú lǔ qīn dì, yǐ méng ér shì huán gōng. huán gōng yù bèi yuē, guǎn zhòng jiàn, zú guī lǔ qīn dì. shí wǔ nián, qí huán gōng shǐ bà. èr shí sān nián, zhuāng gōng rú qí guān shè.
十三年,鲁庄公与曹沬会齐桓公於柯,曹沬劫齐桓公,求鲁侵地,已盟而释桓公。桓公欲背约,管仲谏,卒归鲁侵地。十五年,齐桓公始霸。二十三年,庄公如齐观社。
sān shí èr nián, chū, zhuāng gōng zhù tái lín dǎng shì, jiàn mèng nǚ, shuō ér ài zhī, xǔ lì wèi fū rén, gē bì yǐ méng. mèng nǚ shēng zǐ bān. bān zhǎng, shuō liáng shì nǚ, wǎng guān. yǔ rén luò zì qiáng wài yǔ liáng shì nǚ xì. bān nù, biān luò. zhuāng gōng wén zhī, yuē:" luò yǒu lì yān, suì shā zhī, shì wèi kě biān ér zhì yě." bān wèi dé shā. huì zhuāng gōng yǒu jí. zhuāng gōng yǒu sān dì, zhǎng yuē qìng fù, cì yuē shū yá, cì yuē jì yǒu. zhuāng gōng qǔ qí nǚ wèi fū rén yuē āi jiāng. āi jiāng wú zi. āi jiāng dì yuē shū jiāng, shēng zǐ kāi. zhuāng gōng wú shì sì, ài mèng nǚ, yù lì qí zi bān. zhuāng gōng bìng, ér wèn sì yú dì shū yá. shū yá yuē:" yī jì yī jí, lǔ zhī cháng yě. qìng fù zài, kě wèi sì, jūn hé yōu?" zhuāng gōng huàn shū yá yù lì qìng fù, tuì ér wèn jì yǒu. jì yǒu yuē:" qǐng yǐ sǐ lì bān yě." zhuāng gōng yuē:" nǎng zhě shū yá yù lì qìng fù, nài hé?" jì yǒu yǐ zhuāng gōng mìng mìng yá dài yú zhēn wū shì, shǐ zhēn jì jié yǐn shū yá yǐ zhèn, yuē:" yǐn cǐ zé yǒu hòu fèng sì bù rán, sǐ qiě wú hòu." yá suì yǐn zhèn ér sǐ, lǔ lì qí zi wèi shū sūn shì. bā yuè guǐ hài, zhuāng gōng zú, jì yǒu jìng lì zi bān wèi jūn, rú zhuāng gōng mìng. shì sàng, shě yú dǎng shì.
三十二年,初,庄公筑台临党氏,见孟女,说而爱之,许立为夫人,割臂以盟。孟女生子斑。斑长,说梁氏女,往观。圉人荦自墙外与梁氏女戏。斑怒,鞭荦。庄公闻之,曰:“荦有力焉,遂杀之,是未可鞭而置也。”斑未得杀。会庄公有疾。庄公有三弟,长曰庆父,次曰叔牙,次曰季友。庄公取齐女为夫人曰哀姜。哀姜无子。哀姜娣曰叔姜,生子开。庄公无適嗣,爱孟女,欲立其子斑。庄公病,而问嗣於弟叔牙。叔牙曰:“一继一及,鲁之常也。庆父在,可为嗣,君何忧?”庄公患叔牙欲立庆父,退而问季友。季友曰:“请以死立斑也。”庄公曰:“曩者叔牙欲立庆父,柰何?”季友以庄公命命牙待於针巫氏,使针季劫饮叔牙以鸩,曰:“饮此则有後奉祀;不然,死且无後。”牙遂饮鸩而死,鲁立其子为叔孙氏。八月癸亥,庄公卒,季友竟立子斑为君,如庄公命。侍丧,舍于党氏。
xiān shí qìng fù yǔ āi jiāng sī tōng, yù lì āi jiāng dì zi kāi. jí zhuāng gōng zú ér jì yǒu lì bān, shí yuè jǐ wèi, qìng fù shǐ yǔ rén luò shā lǔ gōng zǐ bān yú dǎng shì. jì yǒu le chén. qìng fù jìng lì zhuāng gōng zǐ kāi, shì wèi mǐn gōng.
先时庆父与哀姜私通,欲立哀姜娣子开。及庄公卒而季友立斑,十月己未,庆父使圉人荦杀鲁公子斑於党氏。季友饹陈。庆父竟立庄公子开,是为湣公。
mǐn gōng èr nián, qìng fù yǔ āi jiāng tōng yì shén. āi jiāng yǔ qìng fù móu shā mǐn gōng ér lì qìng fù. qìng fù shǐ bo yǐ xí shā mǐn gōng yú wǔ wéi. jì yǒu wén zhī, zì chén yǔ mǐn gōng dì shēn rú zhū, qǐng lǔ qiú nèi zhī. lǔ rén yù zhū qìng fù. qìng fù kǒng, bēn jǔ. yú shì jì yǒu fèng zi shēn rù, lì zhī, shì wèi lí gōng. lí gōng yì zhuāng gōng shǎo zǐ. āi jiāng kǒng, bēn zhū. jì yǒu yǐ lù rú jǔ qiú qìng fù, qìng fù guī, shǐ rén shā qìng fù, qìng fù qǐng bēn, fú tīng, nǎi shǐ dài fū xī sī xíng kū ér wǎng. qìng fù wén xī sī yīn, nǎi zì shā. qí huán gōng wén āi jiāng yǔ qìng fù luàn yǐ wēi lǔ, jí zhào zhī zhū ér shā zhī, yǐ qí shī guī, lù zhī lǔ. lǔ lí gōng qǐng ér zàng zhī.
湣公二年,庆父与哀姜通益甚。哀姜与庆父谋杀湣公而立庆父。庆父使卜齮袭杀湣公於武闱。季友闻之,自陈与湣公弟申如邾,请鲁求内之。鲁人欲诛庆父。庆父恐,奔莒。於是季友奉子申入,立之,是为釐公。釐公亦庄公少子。哀姜恐,奔邾。季友以赂如莒求庆父,庆父归,使人杀庆父,庆父请奔,弗听,乃使大夫奚斯行哭而往。庆父闻奚斯音,乃自杀。齐桓公闻哀姜与庆父乱以危鲁,及召之邾而杀之,以其尸归,戮之鲁。鲁釐公请而葬之。
jì yǒu mǔ chén nǚ, gù wáng zài chén, chén gù zuǒ sòng jì yǒu jí zi shēn. jì yǒu zhī jiāng shēng yě, fù lǔ huán gōng shǐ rén bo zhī, yuē:" nán yě, qí míng yuē' yǒu', jiān yú liǎng shè, wèi gōng shì fǔ. jì yǒu wáng, zé lǔ bù chāng." jí shēng, yǒu wén zài zhǎng yuē" yǒu", suì yǐ míng zhī, hào wèi chéng jì. qí hòu wèi jì shì, qìng fù hòu wèi mèng shì yě.
季友母陈女,故亡在陈,陈故佐送季友及子申。季友之将生也,父鲁桓公使人卜之,曰:“男也,其名曰‘友’,间于两社,为公室辅。季友亡,则鲁不昌。”及生,有文在掌曰“友”,遂以名之,号为成季。其後为季氏,庆父後为孟氏也。
lí gōng yuán nián, yǐ wèn yáng bì fēng jì yǒu. jì yǒu wèi xiāng.
釐公元年,以汶阳鄪封季友。季友为相。
jiǔ nián, jìn lǐ kè shā qí jūn xī qí zhuó zǐ. qí huán gōng lǜ lí gōng tǎo jìn luàn, zhì gāo liáng ér hái, lì jìn huì gōng. shí qī nián, qí huán gōng zú. èr shí sì nián, jìn wén gōng jí wèi.
九年,晋里克杀其君奚齐、卓子。齐桓公率釐公讨晋乱,至高梁而还,立晋惠公。十七年,齐桓公卒。二十四年,晋文公即位。
sān shí sān nián, lí gōng zú, zi xìng lì, shì wéi wén gōng.
三十三年,釐公卒,子兴立,是为文公。
wén gōng yuán nián, chǔ tài zǐ shāng chén shì qí fù chéng wáng, dài lì. sān nián, wén gōng cháo jìn xiāng fù.
文公元年,楚太子商臣弑其父成王,代立。三年,文公朝晋襄父。
shí yī nián shí yuè jiǎ wǔ, lǔ bài dí yú xián, huò zhǎng dí qiáo rú, fù fù zhōng shēng chōng qí hóu, yǐ gē shā zhī, mái qí shǒu yú zi jū zhī mén, yǐ mìng xuān bó.
十一年十月甲午,鲁败翟于咸,获长翟乔如,富父终甥舂其喉,以戈杀之,埋其首於子驹之门,以命宣伯。
chū, sòng wǔ gōng zhī shì, sōu mán fá sòng, sī tú huáng fù shuài shī yù zhī, yǐ bài dí yú zhǎng qiū, huò zhǎng dí yuán sī. jìn zhī miè lù, huò qiáo rú dì fén rú. qí huì gōng èr nián, sōu mán fá qí, qí wáng zǐ chéng fù huò qí dì róng rú, mái qí shǒu yú běi mén. wèi rén huò qí jì dì jiǎn rú. sōu mán yóu shì suì wáng.
初,宋武公之世,鄋瞒伐宋,司徒皇父帅师御之,以败翟于长丘,获长翟缘斯。晋之灭路,获乔如弟棼如。齐惠公二年,鄋瞒伐齐,齐王子城父获其弟荣如,埋其首於北门。卫人获其季弟简如。鄋瞒由是遂亡。
shí wǔ nián, jì wén zi shǐ yú jìn.
十五年,季文子使於晋。
shí bā nián èr yuè, wén gōng zú. wén gōng yǒu èr fēi: zhǎng fēi qí nǚ wèi āi jiāng, shēng zǐ è jí shì cì fēi jìng yíng, bì ài, shēng zǐ tuǐ. tuǐ sī shì xiāng zhòng, xiāng zhòng yù lì zhī, shū zhòng yuē bù kě. xiāng zhòng qǐng qí huì gōng, huì gōng xīn lì, yù qīn lǔ, xǔ zhī. dōng shí yuè, xiāng zhòng shā zi è jí shì ér lì tuǐ, shì wèi xuān gōng. āi jiāng guī qí, kū ér guò fú, yuē:" tiān hū! xiāng zhòng wèi bù dào, shā shì lì shù!" fú rén jiē kū, lǔ rén wèi zhī" āi jiāng". lǔ yóu cǐ gōng shì bēi, sān huán jiàng.
十八年二月,文公卒。文公有二妃:长妃齐女为哀姜,生子恶及视;次妃敬嬴,嬖爱,生子俀。俀私事襄仲,襄仲欲立之,叔仲曰不可。襄仲请齐惠公,惠公新立,欲亲鲁,许之。冬十月,襄仲杀子恶及视而立俀,是为宣公。哀姜归齐,哭而过巿,曰:“天乎!襄仲为不道,杀適立庶!”巿人皆哭,鲁人谓之“哀姜”。鲁由此公室卑,三桓彊。
xuān gōng tuǐ shí èr nián, chǔ zhuāng wáng jiàng, wéi zhèng. zhèng bó jiàng, fù guó zhī.
宣公俀十二年,楚庄王彊,围郑。郑伯降,复国之。
shí bā nián, xuān gōng zú, zi chéng gōng hēi gōng lì, shì wèi chéng gōng. jì wén zǐ yuē:" shǐ wǒ shā shì lì shù shī dà yuán zhě, xiāng zhòng." xiāng zhòng lì xuān gōng, gōng sūn guī fù yǒu chǒng. xuān gōng yù qù sān huán, yǔ jìn móu fá sān huán. huì xuān gōng zú, jì wén zi yuàn zhī, guī fù bēn qí.
十八年,宣公卒,子成公黑肱立,是为成公。季文子曰:“使我杀適立庶失大援者,襄仲。”襄仲立宣公,公孙归父有宠。宣公欲去三桓,与晋谋伐三桓。会宣公卒,季文子怨之,归父奔齐。
chéng gōng èr nián chūn, qí fá qǔ wǒ lóng. xià, gōng yǔ jìn xì kè bài qí qǐng gōng yú ān, qí fù guī wǒ qīn dì. sì nián, chéng gōng rú jìn, jìn jǐng gōng bù jìng lǔ. lǔ yù bèi jìn hé yú chǔ, huò jiàn, nǎi bù. shí nián, chéng gōng rú jìn. jìn jǐng gōng zú, yīn liú chéng gōng sòng zàng, lǔ huì zhī. shí wǔ nián, shǐ yǔ wú wáng shòu mèng huì zhōng lí.
成公二年春,齐伐取我隆。夏,公与晋郤克败齐顷公於鞍,齐复归我侵地。四年,成公如晋,晋景公不敬鲁。鲁欲背晋合於楚,或谏,乃不。十年,成公如晋。晋景公卒,因留成公送葬,鲁讳之。十五年,始与吴王寿梦会锺离。
shí liù nián, xuān bó gào jìn, yù zhū jì wén zi. wén zi yǒu yì, jìn rén fú xǔ.
十六年,宣伯告晋,欲诛季文子。文子有义,晋人弗许。
shí bā nián, chéng gōng zú, zǐ wǔ lì, shì wèi xiāng gōng. shì shí xiāng gōng sān suì yě.
十八年,成公卒,子午立,是为襄公。是时襄公三岁也。
xiāng gōng yuán nián, jìn lì dào gōng. wǎng nián dōng, jìn luán shū shì qí jūn lì gōng. sì nián, xiāng gōng cháo jìn.
襄公元年,晋立悼公。往年冬,晋栾书弑其君厉公。四年,襄公朝晋。
wǔ nián, jì wén zi zú. jiā wú yī bó zhī qiè, jiù wú shí sù zhī mǎ, fǔ wú jīn yù, yǐ xiāng sān jūn. jūn zǐ yuē:" jì wén zi lián zhōng yǐ."
五年,季文子卒。家无衣帛之妾,厩无食粟之马,府无金玉,以相三君。君子曰:“季文子廉忠矣。”
jiǔ nián, yǔ jìn fá zhèng. jìn dào gōng guān xiāng gōng yú wèi, jì wǔ zi cóng, xiāng xíng lǐ.
九年,与晋伐郑。晋悼公冠襄公於卫,季武子从,相行礼。
shí yī nián, sān huán shì fēn wéi sān jūn.
十一年,三桓氏分为三军。
shí èr nián, cháo jìn. shí liù nián, jìn píng gōng jí wèi. èr shí yī nián, cháo jìn píng gōng.
十二年,朝晋。十六年,晋平公即位。二十一年,朝晋平公。
èr shí èr nián, kǒng qiū shēng.
二十二年,孔丘生。
èr shí wǔ nián, qí cuī zhù shì qí jūn zhuāng gōng, lì qí dì jǐng gōng.
二十五年,齐崔杼弑其君庄公,立其弟景公。
èr shí jiǔ nián, wú yán líng jì zǐ shǐ lǔ, wèn zhōu lè, jǐn zhī qí yì, lǔ rén jìng yān.
二十九年,吴延陵季子使鲁,问周乐,尽知其意,鲁人敬焉。
sān shí yī nián liù yuè, xiāng gōng zú. qí jiǔ yuè, tài zǐ zú. lǔ rén lì qí guī zhī zǐ chóu wèi jūn, shì wèi zhāo gōng.
三十一年六月,襄公卒。其九月,太子卒。鲁人立齐归之子裯为君,是为昭公。
zhāo gōng nián shí jiǔ, yóu yǒu tóng xīn. mù shū bù yù lì, yuē:" tài zǐ sǐ, yǒu mǔ dì kě lì, bù jí lì zhǎng. nián jūn zé xián, yì jūn zé bo zhī. jīn chóu fēi shì sì, qiě yòu jū sāng yì bù zài qī ér yǒu xǐ sè, ruò guǒ lì, bì wèi jì shì yōu." jì wǔ zi fú tīng, zú lì zhī. bǐ jí zàng, sān yì shuāi. jūn zǐ yuē:" shì bù zhōng yě."
昭公年十九,犹有童心。穆叔不欲立,曰:“太子死,有母弟可立,不即立长。年钧择贤,义钧则卜之。今裯非適嗣,且又居丧意不在戚而有喜色,若果立,必为季氏忧。”季武子弗听,卒立之。比及葬,三易衰。君子曰:“是不终也。”
zhāo gōng sān nián, cháo jìn zhì hé, jìn píng gōng xiè hái zhī, lǔ chǐ yān. sì nián, chǔ líng wáng huì zhū hóu yú shēn, zhāo gōng chēng bìng bù wǎng. qī nián, jì wǔ zi zú. bā nián, chǔ líng wáng jiù zhāng huá tái, zhào zhāo gōng. zhāo gōng wǎng hè, cì zhāo gōng bǎo qì yǐ ér huǐ, fù zhà qǔ zhī. shí èr nián, cháo jìn zhì hé, jìn píng gōng xiè hái zhī. shí sān nián, chǔ gōng zǐ qì jí shì qí jūn líng wáng, dài lì. shí wǔ nián, cháo jìn, jìn liú zhī zàng jìn zhāo gōng, lǔ chǐ zhī. èr shí nián, qí jǐng gōng yǔ yàn zǐ shòu jìng, yīn rù lǔ wèn lǐ. èr shí yī nián, cháo jìn zhì hé, jìn xiè hái zhī.
昭公三年,朝晋至河,晋平公谢还之,鲁耻焉。四年,楚灵王会诸侯於申,昭公称病不往。七年,季武子卒。八年,楚灵王就章华台,召昭公。昭公往贺,赐昭公宝器;已而悔,复诈取之。十二年,朝晋至河,晋平公谢还之。十三年,楚公子弃疾弑其君灵王,代立。十五年,朝晋,晋留之葬晋昭公,鲁耻之。二十年,齐景公与晏子狩竟,因入鲁问礼。二十一年,朝晋至河,晋谢还之。
èr shí wǔ nián chūn, qú yù lái cháo. shī jǐ yuē:" wén chéng zhī shì tóng yáo yuē' qú yù lái cháo, gōng zài gān hóu. qú yù rù chù, gōng zài wài yě'."
二十五年春,鸲鹆来巢。师己曰:“文成之世童谣曰‘鸲鹆来巢,公在乾侯。鸲鹆入处,公在外野’。”
jì shì yǔ hòu shì dòu jī, jì shì jiè jī yǔ, hòu shì jīn jù. jì píng zi nù ér qīn hòu shì, hòu zhāo bó yì nù píng zi. zāng zhāo bó zhī dì huì wěi chán zāng shì, nì jì shì, zāng zhāo bó qiú jì shì rén. jì píng zi nù, qiú zāng shì lǎo. zāng hòu shì yǐ nán gào zhāo gōng. zhāo gōng jiǔ yuè wù xū fá jì shì, suì rù. píng zi dēng tái qǐng yuē:" jūn yǐ chán bù chá chén zuì, zhū zhī, qǐng qiān yí shàng." fú xǔ. qǐng qiú yú bì, fú xǔ. qǐng yǐ wǔ chéng wáng, fú xǔ. zi jiā jū yuē:" jūn qí xǔ zhī. zhèng zì jì shì jiǔ yǐ, wèi tú zhě zhòng, zhòng jiāng hé móu." fú tīng. hòu shì yuē:" bì shā zhī." shū sūn shì zhī chén lì wèi qí zhòng yuē:" wú jì shì yǔ yǒu, shú lì?" jiē yuē:" wú jì shì shì wú shū sūn shì." lì yuē:" rán, jiù jì shì!" suì bài gōng shī. mèng yì zi wén shū sūn shì shèng, yì shā hòu zhāo bó. hòu zhāo bó wèi gōng shǐ, gù mèng shì dé zhī. sān jiā gòng fá gōng, gōng suì bēn. jǐ hài, gōng zhì yú qí. qí jǐng gōng yuē:" qǐng zhì qiān shè dài jūn." zi jiā yuē:" qì zhōu gōng zhī yè ér chén yú qí, kě hū?" nǎi zhǐ. zi jiā yuē:" qí jǐng gōng wú xìn, bù rú zǎo zhī jìn." fú cóng. shū sūn jiàn gōng hái, jiàn píng zi, píng zi dùn shǒu. chū yù yíng zhāo gōng, mèng sūn jì sūn hòu huǐ, nǎi zhǐ.
季氏与郈氏斗鸡,季氏芥鸡羽,郈氏金距。季平子怒而侵郈氏,郈昭伯亦怒平子。臧昭伯之弟会伪谗臧氏,匿季氏,臧昭伯囚季氏人。季平子怒,囚臧氏老。臧、郈氏以难告昭公。昭公九月戊戌伐季氏,遂入。平子登台请曰:“君以谗不察臣罪,诛之,请迁沂上。”弗许。请囚於鄪,弗许。请以五乘亡,弗许。子家驹曰:“君其许之。政自季氏久矣,为徒者众,众将合谋。”弗听。郈氏曰:“必杀之。”叔孙氏之臣戾谓其众曰:“无季氏与有,孰利?”皆曰:“无季氏是无叔孙氏。”戾曰:“然,救季氏!”遂败公师。孟懿子闻叔孙氏胜,亦杀郈昭伯。郈昭伯为公使,故孟氏得之。三家共伐公,公遂奔。己亥,公至于齐。齐景公曰:“请致千社待君。”子家曰:“弃周公之业而臣於齐,可乎?”乃止。子家曰:“齐景公无信,不如早之晋。”弗从。叔孙见公还,见平子,平子顿首。初欲迎昭公,孟孙、季孙後悔,乃止。
èr shí liù nián chūn, qí fá lǔ, qǔ yùn ér jū zhāo gōng yān. xià, qí jǐng gōng jiāng nèi gōng, lìng wú shòu lǔ lù. shēn fēng rǔ jiǎ xǔ qí chén gāo hé zǐ jiāng sù wǔ qiān yǔ. zǐ jiāng yán yú qí hóu yuē:" qún chén bù néng shì lǔ jūn, yǒu yì yān. sòng yuán gōng wèi lǔ rú jìn, qiú nèi zhī, dào zú. shū sūn zhāo zi qiú nèi qí jūn, wú bìng ér sǐ. bù zhī tiān qì lǔ hū? yì lǔ jūn yǒu zuì yú guǐ shén yě? yuán jūn qiě dài." qí jǐng gōng cóng zhī.
二十六年春,齐伐鲁,取郓而居昭公焉。夏,齐景公将内公,令无受鲁赂。申丰、汝贾许齐臣高龁、子将粟五千庾。子将言於齐侯曰:“群臣不能事鲁君,有异焉。宋元公为鲁如晋,求内之,道卒。叔孙昭子求内其君,无病而死。不知天弃鲁乎?抑鲁君有罪于鬼神也?原君且待。”齐景公从之。
èr shí bā nián, zhāo gōng rú jìn, qiú rù. jì píng zi sī yú jìn liù qīng, liù qīng shòu jì shì lù, jiàn jìn jūn, jìn jūn nǎi zhǐ, jū zhāo gōng gān hóu. èr shí jiǔ nián, zhāo gōng rú yùn. qí jǐng gōng shǐ rén cì zhāo gōng shū, zì wèi" zhǔ jūn". zhāo gōng chǐ zhī, nù ér qù gān hóu. sān shí yī nián, jìn yù nèi zhāo gōng, zhào jì píng zi. píng zi bù yī xiǎn xíng, yīn liù qīng xiè zuì. liù qīng wèi yán yuē:" jìn yù nèi zhāo gōng, zhòng bù cóng." jìn rén zhǐ. sān shí èr nián, zhāo gōng zú yú gān hóu. lǔ rén gòng lì zhāo gōng dì sòng wèi jūn, shì wèi dìng gōng.
二十八年,昭公如晋,求入。季平子私於晋六卿,六卿受季氏赂,谏晋君,晋君乃止,居昭公乾侯。二十九年,昭公如郓。齐景公使人赐昭公书,自谓“主君”。昭公耻之,怒而去乾侯。三十一年,晋欲内昭公,召季平子。平子布衣跣行,因六卿谢罪。六卿为言曰:“晋欲内昭公,众不从。”晋人止。三十二年,昭公卒於乾侯。鲁人共立昭公弟宋为君,是为定公。
dìng gōng lì, zhào jiǎn zi wèn shǐ mò yuē:" jì shì wáng hū?" shǐ mò duì yuē:" bù wáng. jì yǒu yǒu dà gōng yú lǔ, shòu bì wèi shàng qīng, zhì yú wén zi wǔ zi, shì zēng qí yè. lǔ wén gōng zú, dōng mén suì shā shì lì shù, lǔ jūn yú shì shī guó zhèng. zhèng zài jì shì, yú jīn sì jūn yǐ. mín bù zhī jūn, hé yǐ dé guó! shì yǐ wéi jūn shèn qì yǔ míng, bù kě yǐ jiǎ rén."
定公立,赵简子问史墨曰:“季氏亡乎?”史墨对曰:“不亡。季友有大功於鲁,受鄪为上卿,至于文子、武子,世增其业。鲁文公卒,东门遂杀適立庶,鲁君於是失国政。政在季氏,於今四君矣。民不知君,何以得国!是以为君慎器与名,不可以假人。”
dìng gōng wǔ nián, jì píng zi zú. yáng hǔ sī nù, qiú jì huán zi, yǔ méng, nǎi shě zhī. qī nián, qí fá wǒ, qǔ yùn, yǐ wéi lǔ yáng hǔ yì yǐ cóng zhèng. bā nián, yáng hǔ yù jǐn shā sān huán shì, ér gèng lì qí suǒ shàn shù zǐ yǐ dài zhī zài jì huán zǐ jiāng shā zhī, huán zi zhà ér dé tuō. sān huán gòng gōng yáng hǔ, yáng hǔ jū yáng guān. jiǔ nián, lǔ fá yáng hǔ, yáng hǔ bēn qí, yǐ ér bēn jìn zhào shì.
定公五年,季平子卒。阳虎私怒,囚季桓子,与盟,乃舍之。七年,齐伐我,取郓,以为鲁阳虎邑以从政。八年,阳虎欲尽杀三桓適,而更立其所善庶子以代之;载季桓子将杀之,桓子诈而得脱。三桓共攻阳虎,阳虎居阳关。九年,鲁伐阳虎,阳虎奔齐,已而奔晋赵氏。
shí nián, dìng gōng yǔ qí jǐng gōng huì yú jiā gǔ, kǒng zǐ xíng xiāng shì. qí yù xí lǔ jūn, kǒng zǐ yǐ lǐ lì jiē, zhū qí yín lè, qí hóu jù, nǎi zhǐ, guī lǔ qīn dì ér xiè guò. shí èr nián, shǐ zhòng yóu huǐ sān huán chéng, shōu qí jiǎ bīng. mèng shì bù kěn duò chéng, fá zhī, bù kè ér zhǐ. jì huán zi shòu qí nǚ lè, kǒng zǐ qù.
十年,定公与齐景公会於夹谷,孔子行相事。齐欲袭鲁君,孔子以礼历阶,诛齐淫乐,齐侯惧,乃止,归鲁侵地而谢过。十二年,使仲由毁三桓城,收其甲兵。孟氏不肯堕城,伐之,不克而止。季桓子受齐女乐,孔子去。
shí wǔ nián, dìng gōng zú, zǐ jiāng lì, shì wèi āi gōng.
十五年,定公卒,子将立,是为哀公。
āi gōng wǔ nián, qí jǐng gōng zú. liù nián, qí tián qǐ shì qí jūn rú zǐ.
哀公五年,齐景公卒。六年,齐田乞弑其君孺子。
qī nián, wú wáng fū chāi jiàng, fá qí, zhì zēng, zhēng bǎi láo yú lǔ. jì kāng zi shǐ zǐ gòng shuō wú wáng jí tài zǎi pǐ, yǐ lǐ qū zhī. wú wáng yuē:" wǒ wén shēn, bù zú zé lǐ." nǎi zhǐ.
七年,吴王夫差彊,伐齐,至缯,徵百牢於鲁。季康子使子贡说吴王及太宰嚭,以礼诎之。吴王曰:“我文身,不足责礼。”乃止。
bā nián, wú wèi zōu fá lǔ, zhì chéng xià, méng ér qù. qí fá wǒ, qǔ sān yì. shí nián, fá qí nán biān. shí yī nián, qí fá lǔ. jì shì yòng yá yǒu yǒu gōng, sī kǒng zǐ, kǒng zǐ zì wèi guī lǔ.
八年,吴为邹伐鲁,至城下,盟而去。齐伐我,取三邑。十年,伐齐南边。十一年,齐伐鲁。季氏用厓有有功,思孔子,孔子自卫归鲁。
shí sì nián, qí tián cháng shì qí jūn jiǎn gōng yú qū zhōu. kǒng zǐ qǐng fá zhī, āi gōng bù tīng. shí wǔ nián, shǐ zi fú jǐng bó zǐ gòng wèi jiè, shì qí, qí guī wǒ qīn dì. tián cháng chū xiāng, yù qīn zhū hóu.
十四年,齐田常弑其君简公於袪州。孔子请伐之,哀公不听。十五年,使子服景伯、子贡为介,適齐,齐归我侵地。田常初相,欲亲诸侯。
shí liù nián, kǒng zǐ zú.
十六年,孔子卒。
èr shí èr nián, yuè wáng jù jiàn miè wú wáng fū chāi.
二十二年,越王句践灭吴王夫差。
èr shí qī nián chūn, jì kāng zi zú. xià, āi gōng huàn sān huán, jiāng yù yīn zhū hóu yǐ jié zhī, sān huán yì huàn gōng zuò nán, gù jūn chén duō jiān. gōng yóu yú líng bǎn, yù mèng wǔ bó yú jiē, yuē:" qǐng wèn yú jí sǐ hū?" duì yuē:" bù zhī yě." gōng yù yǐ yuè fá sān huán. bā yuè, āi gōng rú xíng shì. sān huán gōng gōng, gōng bēn yú wèi, qù rú zōu, suì rú yuè. guó rén yíng āi gōng fù guī, zú yú yǒu shān shì. zi níng lì, shì wèi dào gōng.
二十七年春,季康子卒。夏,哀公患三桓,将欲因诸侯以劫之,三桓亦患公作难,故君臣多间。公游于陵阪,遇孟武伯於街,曰:“请问余及死乎?”对曰:“不知也。”公欲以越伐三桓。八月,哀公如陉氏。三桓攻公,公奔于卫,去如邹,遂如越。国人迎哀公复归,卒于有山氏。子宁立,是为悼公。
dào gōng zhī shí, sān huán shèng, lǔ rú xiǎo hòu, bēi yú sān huán zhī jiā.
悼公之时,三桓胜,鲁如小侯,卑於三桓之家。
shí sān nián, sān jìn miè zhì bó, fēn qí dì yǒu zhī.
十三年,三晋灭智伯,分其地有之。
sān shí qī nián, dào gōng zú, zi jiā lì, shì wèi yuán gōng. yuán gōng èr shí yī nián zú, zi xiǎn lì, shì wèi mù gōng. mù gōng sān shí sān nián zú, zi fèn lì, shì wèi gòng gōng. gòng gōng èr shí èr nián zú, zi tún lì, shì wèi kāng gōng. kāng gōng jiǔ nián zú, zi yǎn lì, shì wèi jǐng gōng. jǐng gōng èr shí jiǔ nián zú, zi shū lì, shì wèi píng gōng. shì shí liù guó jiē chēng wáng.
三十七年,悼公卒,子嘉立,是为元公。元公二十一年卒,子显立,是为穆公。穆公三十三年卒,子奋立,是为共公。共公二十二年卒,子屯立,是为康公。康公九年卒,子匽立,是为景公。景公二十九年卒,子叔立,是为平公。是时六国皆称王。
píng gōng shí èr nián, qín huì wáng zú. èr shí nián, píng gōng zú, zi jiǎ lì, shì wéi wén gōng. wén gōng nián, chǔ huái wáng sǐ yú qín. èr shí sān nián, wén gōng zú, zi chóu lì, shì wèi qǐng gōng.
平公十二年,秦惠王卒。二十年,平公卒,子贾立,是为文公。文公年,楚怀王死于秦。二十三年,文公卒,子雠立,是为顷公。
qǐng gōng èr nián, qín bá chǔ zhī yǐng, chǔ qǐng wáng dōng xǐ yú chén. shí jiǔ nián, chǔ fá wǒ, qǔ xú zhōu. èr shí sì nián, chǔ kǎo liè wáng fá miè lǔ. qǐng gōng wáng, qiān yú xià yì, wèi jiā rén, lǔ jué sì. qǐng gōng zú yú kē.
顷公二年,秦拔楚之郢,楚顷王东徙于陈。十九年,楚伐我,取徐州。二十四年,楚考烈王伐灭鲁。顷公亡,迁於下邑,为家人,鲁绝祀。顷公卒于柯。
lǔ qǐ zhōu gōng zhì qǐng gōng, fán sān shí sì shì.
鲁起周公至顷公,凡三十四世。
tài shǐ gōng yuē: yú wén kǒng zǐ chēng yuē" shén yǐ lǔ dào zhī shuāi yě! zhū sì zhī jiān yín yín rú yě". guān qìng fù jí shū yá mǐn gōng zhī jì, hé qí luàn yě? yǐn huán zhī shì xiāng zhòng shā shì lì shù sān jiā běi miàn wèi chén, qīn gōng zhāo gōng, zhāo gōng yǐ bēn. zhì qí yī ràng zhī lǐ zé cóng yǐ, ér xíng shì hé qí lì yě?
太史公曰:余闻孔子称曰“甚矣鲁道之衰也!洙泗之间龂龂如也”。观庆父及叔牙闵公之际,何其乱也?隐桓之事;襄仲杀適立庶;三家北面为臣,亲攻昭公,昭公以奔。至其揖让之礼则从矣,而行事何其戾也?
wǔ wáng jì méi, chéng wáng yòu gū. zhōu gōng shè zhèng, fù yǐ jù tú. jí hái chén liè, běi miàn xū rú. yuán zǐ fēng lǔ, shǎo hào zhī xū. jiā fǔ wáng shì, xì zhí bù yú. jiàng jí xiào wáng, mù zhòng zhì yù. yǐn néng ràng guó, chūn qiū zhī chū. qiū míng zhí jiǎn, bāo biǎn bèi shū.
武王既没,成王幼孤。周公摄政,负扆据图。及还臣列,北面歔如。元子封鲁,少昊之墟。夹辅王室,系职不渝。降及孝王,穆仲致誉。隐能让国,春秋之初。丘明执简,襃贬备书。