strong liú yuān strong
刘渊
liú yuān zì yuán hǎi, xīn xīng xiōng nú rén. qí xiān xià hòu shì zhī miáo yì, yuē chún wéi, shì jū běi dí. qiān yǒu yú suì zhì mò dú, xí pò dōng hú, xī zǒu ròu zhī, fú dīng líng, nèi qīn yàn dài, kòng xián sì shí wàn. hàn zǔ huàn zhī, shǐ liú jìng fèng gōng zhǔ yǐ qī mò dú, yuē wèi xiōng dì, gù zǐ sūn suì mào xìng wèi liú shì. jiàn wǔ chū, rù jū xī hé měi jì. hòu hàn zhōng píng zhōng, chán yú qiāng qú shǐ zi yú fú luó jiāng bīng zhù hàn tǎo píng huáng jīn, huì qiāng qú wèi guó rén suǒ shā, yú fú luó yǐ qí zhòng liú hàn, zì lì wèi chán yú. shǔ dǒng zhuō zhī luàn, kòu lüè tài yuán hé dōng, tún yú hé nèi. yú fú luó sǐ, dì hū chú quán lì, yǐ yú fú luó zi bào wèi zuǒ xián wáng, jí yuán hǎi zhī fù yě. wèi wǔ fēn qí zhòng wèi wǔ bù, yǐ zuǒ xián wáng bào wèi zuǒ bù shuài, qí yú bù shī jiē yǐ liú shì wèi zhī. tài kāng zhōng, gǎi zhì dū wèi, suī fēn shǔ wǔ bù, jiē jiā yú jìn yáng fén jiàn zhī bīn. bào qī hū yán shì, wèi jiā píng zhōng qí zi yú lóng mén, yǒu yī bái yú, dǐng yǒu èr jiǎo, xuān qí yuè lín, ér zhì jì suǒ, jiǔ zhī nǎi qù. wū xí jiē yì zhī, yuē:" cǐ jiā xiáng yě." qí yè mèng suǒ jiàn yú biàn wéi rén, zuǒ shǒu bà yī wù, dà rú jī zǐ, guāng jǐng fēi cháng, shòu hū yán shì, yuē:" cǐ shì rì jīng, fú zhī shēng guì zǐ." wù yǐ gào bào. bào yuē:" jí zhēng yě." zì shì shí wǔ yuè ér shēng yuān. yuān shēng zuǒ shǒu yǒu wén yuē:" yuān hǎi." suì yǐ wéi míng. yòu ér hào xué, bù shě zhòu yè. cháng wèi tóng mén shēng zhū jì fàn lóng děng yuē:" wú měi guān shū chuán, cháng bǐ suí lù zhī wú wǔ, jiàng guàn zhī wú wén. yī wù zhī bù zhī, gù jūn zǐ chǐ zhī yě. èr shēng yù gāo huáng, bù néng jiàn fēng hóu zhī yè liǎng gōng shǔ tài zōng, bù néng kāi xiáng xù zhī měi. xī zāi!" yú shì wén xué wǔ shì bìng jiē miào jué. yuán bì shàn shè, lǚ lì guò rén, shēn bā chǐ sì cùn, xū zhǎng sān chǐ yú, dāng xīn yǒu chì háo máo sān gēn, zhǎng sān chǐ liù cùn. tài yuán wáng hún xū jīn yǒu zhī, mìng zi jì bài yān. xián xī zhōng, wèi shì zi zài luò yáng, jìn wén dì shēn dài zhī, shí dōng lái wáng mí děng jiē píng jié. hún yòu lǚ yán zhī wǔ dì, dì zhào jiàn yǔ yán, dà yuè zhī. hòu wèi wáng jì yuē:" liú yuán hǎi róng mào fēng yí, jī tán jiàn zhì, suī jīn rì wú yǐ jiā yě. huì fù bào zú, dì yǐ yuān dài wéi zuǒ bù shuài, zhuǎn níng shuò jiāng jūn, jiān wǔ bù jūn shì.
刘渊字元海,新兴匈奴人。其先夏后氏之苗裔,曰淳维,世居北狄。千有余岁至冒顿,袭破东胡,西走月氏,服丁零,内侵燕代,控弦四十万。汉祖患之,使刘敬奉公主以妻冒顿,约为兄弟,故子孙遂冒姓为刘氏。建武初,入居西河美稷。后汉中平中,单于羌渠使子于扶罗将兵助汉讨平黄巾,会羌渠为国人所杀,于扶罗以其众留汉,自立为单于。属董卓之乱,寇掠太原、河东,屯于河内。于扶罗死,弟呼厨泉立,以于扶罗子豹为左贤王,即元海之父也。魏武分其众为五部,以左贤王豹为左部帅,其余部师皆以刘氏为之。太康中,改置都尉,虽分属五部,皆家于晋阳汾涧之滨。豹妻呼延氏,魏嘉平中祈子于龙门,有一白鱼,顶有二角,轩鬐跃鳞,而至祭所,久之乃去。巫觋皆异之,曰:“此嘉祥也。”其夜梦所见鱼变为人,左手把一物,大如鸡子,光景非常,授呼延氏,曰:“此是日精,服之生贵子。”寤以告豹。豹曰:“吉征也。”自是十五月而生渊。渊生左手有文曰:“渊海。”遂以为名。幼而好学,不舍昼夜。尝谓同门生朱纪、范隆等曰:“吾每观书传,常鄙随、陆之无武,绛、灌之无文。一物之不知,固君子耻之也。二生遇高皇,不能建封侯之业;两公属太宗,不能开庠序之美。惜哉!”于是文学、武事并皆妙绝。猿臂善射,膂力过人,身八尺四寸,须长三尺余,当心有赤毫毛三根,长三尺六寸。太原王浑虚襟友之,命子济拜焉。咸熙中,为侍子在洛阳,晋文帝深待之,时东莱王弥等皆凭结。浑又屡言之武帝,帝召见与言,大悦之。后谓王济曰:“刘元海容貌风仪,机谈鉴智,虽金日无以加也。会父豹卒,帝以渊代为左部帅,转宁朔将军,监五部军事。
dà ān zhōng, huì dì shī zhèng, zhū wáng dié xiāng cán fèi, zhōu jùn jiān háo suǒ zài fēng qǐ. cóng zǔ běi bù dū wèi zuǒ xián wáng liú xuān děng yì yuē:" jīn sī mǎ shì gǔ ròu xiāng cán, xīng fù zài cǐ shí yǐ. zuǒ xián wáng yuān, zī qì jué rén, gàn yǔ chāo shì. tiān ruò bù huī chóng chán yú, zhōng bù xū shēng cǐ rén yě." yú shì gòng tuī liú yuān wèi dà chán yú. liú yuān yuē:" dāng wèi chóng wǎng jùn fù, hé néng wéi péi lóu. fū dì wáng qǐ yǒu cháng zāi dà yǔ shēng yú xī róng, wén wáng shēng yú dōng yí, gù wéi dé suǒ shòu ěr. jīn jiàn zhòng shí yú wàn, jiē yī dāng jìn shí, gǔ xíng cuī luàn jìn, yóu lā kū ěr. shàng kě chéng hàn gāo zhī yè, xià bù shī wéi wèi wǔ, hé hū xié hán zú dào zāi!" xuān děng chēng shàn.
大安中,惠帝失政,诸王迭相残废,州郡奸豪所在蜂起。从祖北部都尉左贤王刘宣等议曰:“今司马氏骨肉相残,兴复在此时矣。左贤王渊,姿器绝人,干宇超世。天若不恢崇单于,终不虚生此人也。”于是共推刘渊为大单于。刘渊曰:“当为崇罔峻阜,何能为培娄。夫帝王岂有常哉大禹生于西戎,文王生于东夷,顾惟德所授耳。今见众十余万,皆一当晋十,鼓行摧乱晋,犹拉枯耳。上可成汉高之业,下不失为魏武,何呼邪韩足道哉!”宣等称善。
yuán xī yuán nián, qiān yú zuǒ guó chéng, jìn rén dōng fù zhě shù wàn. xuān děng shàng zūn hào, yuān yuē:" jīn jìn shì yóu zài, sì fāng wèi dìng, kě yǎng zūn gāo zǔ fǎ, qiě chēng hàn wáng, quán tíng huáng dì zhī hào. dài yǔ zhòu hùn yī, dāng gèng yì zhī." shí yuè, wèi tán nán jiāo, jí hàn wáng wèi, gǎi jìn yǒng xīng yuán nián wèi yuán xī yuán nián, dà shè tiān xià. zhuī zūn liú chán wèi xiào huái huáng dì, lì gāo zǔ yǐ xià sān zǔ wǔ zōng zhī shén zhǔ ér jì zhī. zhì bǎi guān, yǐ liú xuān wèi chéng xiàng, bài shòu gè yǒu chà. sì bù zhī dōng lái wáng mí qǐ bīng qīng xú, qiǎn shǐ lái jiàng, bài zhèn dōng dà jiàng jūn qīng zhōu cì shǐ dōng lái jùn gōng. sì yuè, jí sāng pàn, zì chēng zhào wáng, xuǎn zhì zhōu jùn. shí yī yuè, shí lè jí hú bù děng shuài zhòng lái jiàng. yǒng fèng yuán nián qī yuè, fèng huáng jí yú pú zi. chéng xiàng liú xuān děng liù shí sì rén shàng zūn hào. shí yuè, jiàn jí huáng dì wèi yú nán jiāo, dà shè gǎi yuán, yǐ wèi jūn hé wèi dà jiàng jūn, fǔ jūn cōng wèi chē qí dà jiàng jūn, jiàn wǔ yào wèi lóng xiāng dà jiàng jūn. hé ruì yuán nián, qiān dū píng yáng, fén shuǐ dé yù xǐ, dà shè gǎi yuán. èr nián, yǐ dà sī mǎ liáng wáng hé wèi huáng tài zǐ. bā yuè, yuān qǐn jí, yǐ liú yáng wèi tài wèi, yán píng wèi tài zǎi, sī tú cōng wèi dà sī mǎ dà chán yú, bìng lù shàng shū shì. zhì chán yú tái yú píng yáng xī. hōng yú guāng jí diàn. tài zǐ hé jí wèi. cōng zì xī míng mén gōng zhǎn hé yú xī shì. jiǔ yuè, zàng yuān yú yǒng guāng líng, shì yuē: guāng wén huáng dì, miào hào gāo zǔ.
元熙元年,迁于左国城,晋人东附者数万。宣等上尊号,渊曰:“今晋氏犹在,四方未定,可仰遵高祖法,且称汉王,权停皇帝之号。待宇宙混一,当更议之。”十月,为坛南郊,即汉王位,改晋永兴元年为元熙元年,大赦天下。追尊刘禅为孝怀皇帝,立高祖以下三祖五宗之神主而祭之。置百官,以刘宣为丞相,拜授各有差。四部之东莱王弥起兵青徐,遣使来降,拜镇东大将军、青州刺史、东莱郡公。四月,汲桑叛,自称赵王,选置州郡。十一月,石勒及胡部等帅众来降。永凤元年七月,凤凰集于蒲子。丞相刘宣等六十四人上尊号。十月,僭即皇帝位于南郊,大赦改元,以卫军和为大将军,抚军聪为车骑大将军,建武曜为龙骧大将军。河瑞元年,迁都平阳,汾水得玉玺,大赦改元。二年,以大司马梁王和为皇太子。八月,渊寝疾,以刘洋为太尉,延平为太宰,司徒聪为大司马大单于,并录尚书事。置单于台于平阳西。薨于光极殿。太子和即位。聪自西明门攻斩和于西室。九月,葬渊于永光陵,谥曰:光文皇帝,庙号高祖。
strong liú cōng strong
刘聪
liú cōng zì xuán míng, yī míng zài, yuān dì sì zǐ. mǔ zhāng fū rén yùn, mèng rì rù huái, wù ér gào yuān. yuān yuē:" jí zhēng yě." zì shì shí wǔ yuè ér shēng cōng, yè yǒu rì guāng zhī yì. zuǒ ěr yǒu yī bái háo, zhǎng èr chǐ yú. yòu ér cōng wù, jiū tōng jīng shǐ, jiān zōng bǎi jiā zhī yán, sūn wú bīng fǎ, mí bù sòng zhī. yuán bì shàn shè, wān gōng sān bǎi jīn, lǚ lì xiāo jié, guàn jué yī shí.
刘聪字玄明,一名载,渊第四子。母张夫人孕,梦日入怀,寤而告渊。渊曰:“吉征也。”自是十五月而生聪,夜有日光之异。左耳有一白毫,长二尺余。幼而聪悟,究通经史,兼综百家之言,孙吴兵法,靡不诵之。猿臂善射,弯弓三百斤,膂力骁捷,冠绝一时。
yǒng jiā sì nián, jiàn jí dì wèi yú guāng jí qián diàn, dà shè, gǎi yuán guāng xìng yuán nián. yǐ wèi wèi hū yán yàn wèi shǐ chí jié qián fēng dà dū dū, pèi jìn bīng èr wàn qī qiān, zì yí yáng rù luò chuān. mìng dōng lái wáng mí, liú yào jí zhèn jūn shí lè jìn jūn huì zhī. yàn bǐ jí hé nán, shí èr bài jìn shuài, cháng qū wéi luò yáng, xiàn zhī. zòng bīng dà lüè, yōu jìn dì yú duān mén, hài tài zǐ jí bǎi guān yǐ xià sān wàn yú rén yú luò shuǐ běi, zhù wèi jīng guān. qiān dì jí tài hòu shì zhōng yǔ mín děng yú píng yáng. dà shè, gǎi yuán jiā píng yuán nián. èr yuè, nèi jìn dì, jìn hào yí tóng sān sī kuài jī jùn gōng. cōng yǐn dì rù yàn, wèi yuē:" qīng wèi yù zhāng wáng shí, zhèn céng yǔ wáng wǔ zi xiāng zào, wǔ zi shì zhèn yú qīng, qīng yán:' wén qí míng jiǔ yǐ.' yǐ qīng suǒ zuò yuè fǔ gē wén shì zhèn, wèi zhèn yuē:' wén jūn shàn wèi cí fù, shì wèi kàn zhī.' zhèn shí yǔ wǔ zi jù wèi shèng dé sòng, qīng chēng shàn jiǔ zhī. yòu yǐn zhèn shè yú huáng táng, zhèn dé shí èr chóu, qīng yǔ wǔ zi jù dé jiǔ chóu. qīng zèng zhèn zhè gōng yín yàn, pō yì fǒu?" dì yuē:" chén ān gǎn wàng zhī, dàn hèn ěr rì bù zǎo shí lóng yán ěr." cōng yuē:" qīng jiā gǔ ròu xiāng cán, hé qí shén yě." dì yuē:" cǐ dài fēi rén shì, huáng tiān zhī yì yě. dà hàn jiāng yīng gān shòu lì, gù wèi bì xià zì xiāng qū chú ěr. qiě chén jiā ruò néng fèng wǔ huáng zhī yè, jiǔ zú dūn mù, bì xià hé yóu de zhī?" sān nián, chūn zhēng yuè, yàn yú guāng jí qián diàn, bī jìn dì xíng jiǔ, yǔ mín wáng juàn děng qǐ ér dà kū, cōng è zhī. èr yuè dīng wèi, huái dì bēng yú píng yáng, yú shì zhū mín děng. sān yuè, lì guì pín liú shì wèi huáng hòu. sì yuè, mǐn dì jí wèi yú cháng ān, chē qí yào děng gōng cháng ān. hé dōng dì zhèn, yǔ xuè yú píng yáng. jiàn yuán yuán nián zhēng yuè, hēi wù sì sāi, zhe rén rú mò, wǔ rì ér zhǐ. xīn yǒu yè shí, rì luò dì, sān rì xiāng chéng, chū yú xī fāng. dōng xíng píng yáng dì zhèn, chóng míng guān xiàn wèi chí, shuǐ chì rú xuè, chì qì zhì tiān. yǒu chì lóng fèn xùn ér qù. liú xīng qǐ yú qiān niú, rù zǐ wēi, lóng xíng wēi yí, qí guāng zhào dì, luò yú píng yáng běi shí lǐ, shì zhī zé ròu, chòu wén yú píng yáng. zhǎng sān shí bù, guǎng èr shí qī bù, ròu páng cháng yǒu kū shēng, zhòu yè bù zhǐ. cōng shén è zhī. guǐ wèi, liú shì chǎn yī shé yī hǔ, gè hài rén ér zǒu, xún zhī bù dé, qǐng zhī jiàn zài yǔn ròu zhī páng. jǐ chǒu, liú shì zú, nǎi shī cǐ ròu, kū shēng yì zhǐ. shí yī yuè, yǐ jìn wáng càn wèi xiàng guó dà chán yú, zǒng bǎi kuí.
永嘉四年,僭即帝位于光极前殿,大赦,改元光兴元年。以卫尉呼延晏为使持节、前锋大都督,配禁兵二万七千,自宜阳入洛川。命东莱王弥,刘曜及镇军石勒进军会之。晏比及河南,十二败晋帅,长驱围洛阳,陷之。纵兵大掠,幽晋帝于端门,害太子及百官已下三万余人于洛水北,筑为京观。迁帝及太后侍中庾珉等于平阳。大赦,改元嘉平元年。二月,内晋帝,进号仪同三司会稽郡公。聪引帝入宴,谓曰:“卿为豫章王时,朕曾与王武子相造,武子示朕于卿,卿言:'闻其名久矣。'以卿所作乐府歌文示朕,谓朕曰:'闻君善为辞赋,试为看之。'朕时与武子俱为《盛德颂》,卿称善久之。又引朕射于皇堂,朕得十二筹,卿与武子俱得九筹。卿赠朕柘弓、银砚,颇忆否?”帝曰:“臣安敢忘之,但恨尔日不早识龙颜耳。”聪曰:“卿家骨肉相残,何其甚也。”帝曰:“此殆非人事,皇天之意也。大汉将应乾受历,故为陛下自相驱除耳。且臣家若能奉武皇之业,九族敦睦,陛下何由得之?”三年,春正月,宴于光极前殿,逼晋帝行酒,庾珉、王隽等起而大哭,聪恶之。二月丁未,怀帝崩于平阳,于是诛珉等。三月,立贵嫔刘氏为皇后。四月,愍帝即位于长安,车骑曜等攻长安。河东地震,雨血于平阳。建元元年正月,黑雾四塞,著人如墨,五日而止。辛酉夜时,日落地,三日相承,出于西方。东行平阳地震,崇明观陷为池,水赤如血,赤气至天。有赤龙奋迅而去。流星起于牵牛,入紫微,龙行逶迤,其光照地,落于平阳北十里,视之则肉,臭闻于平阳。长三十步,广二十七步,肉旁常有哭声,昼夜不止。聪甚恶之。癸未,刘氏产一蛇一虎,各害人而走,寻之不得,顷之见在陨肉之旁。己丑,刘氏卒,乃失此肉,哭声亦止。十一月,以晋王粲为相国、大单于,总百揆。
shí èr yuè, xuān guāng líng shí rén jiē xíng shù bù, gōng zhōng guǐ kū.
十二月,宣光陵石人皆行数步,宫中鬼哭。
lín jiā yuán nián, wǔ kù xiàn, rù dì yī zhàng wǔ chǐ. cōng zì qù dōng zhì shì suì bù fù shòu cháo hè, jūn guó zhī shì, yī jué yú càn. lì shì yú hòu tíng, yǔ gōng rén yàn xì, huò sān rì bù xǐng. qiū qī yuè, hé dōng dà huáng, wéi bù shí sù dòu. sī lì jìn zhǔn lǜ bù mín shōu ér mái zhī, kū shēng wén yú shí yú lǐ, hòu nǎi zuān tǔ fēi chū, fù shí shǔ dòu. dà sī mǎ yào gōng xiàn cháng ān wài chéng. jiǔ yuè, quǎn yǔ shǐ jiāo yú gōng mén. yǒu shǐ zhe jìn xián guān, shēng cōng yù zuò, quǎn guān wǔ guàn dài shòu, yǔ shǐ bìng shēng, é ér dòu sǐ diàn shàng, sù wèi mò yǒu jiàn qí rù zhě. cháng ān jī shén, sǐ guò bàn, qū yǔn wèi zhōu yǐ gōng dì shàn. dì qì yuē:" jīn jiǒng è rú cǐ, wài wú jiù yuán, shì bù zì zhī." nǎi shǐ shì zhōng sòng chǎng fèng jiān jiàng yào, chǎng suí shǐ zhě zhì, dì ròu tǎn qiān yáng, yú chèn xián bì, chū jiàng dōng mén. yào shòu bì fén chèn, qiān mǐn dì jí sī tú liáng fén piào qí qū yǔn děng zhū chén bǎi yú rén zhì yú píng yáng. cōng lín guāng jí diàn, dì jī sǎng, yǔ qū yǔn fú dì dà kū, fú bù néng qǐ. cōng dà nù, yǔn zì shā. yǐ dì wèi guāng lù dài fu huái ān hóu. yǐ dà sī mǎ yào jiǎ huáng yuè dà dū dū shǎn xī zhū jūn shì tài zǎi qín wáng. èr nián zhēng yuè, dōng píng wáng yuē zú. shí yī yuè, cōng xiào liè shàng lín, yǐ jìn dì xíng chē qí dà jiàng jūn, róng fú zhí jǐ qián dǎo, xíng sān qū zhī lǐ. guān zhě jiē zhǐ dì yuē:" cǐ gù cháng ān tiān zǐ," jù ér guān zhī, gù lǎo yì yǒu bēi qì zhě. shí èr yuè, dà xiǎng yú guāng jí qián diàn, cōng yù guān jìn chén zhī yì, shǐ dì xíng jiǔ, xǐ jué gēng yī, shǐ dì zhí gài, duō yǒu tì qì, huò yǒu shī shēng zhě. shàng shū láng xīn bīn qǐ ér bào dì dà kū, yǐn chū zhǎn zhī. wù xū, mǐn dì bēng yú píng yáng.
麟嘉元年,武库陷,入地一丈五尺。聪自去冬至是遂不复受朝贺,军国之事,一决于粲。立市于后庭,与宫人宴戏,或三日不醒。秋七月,河东大蝗,唯不食粟豆。司隶靳准率部民收而埋之,哭声闻于十余里,后乃钻土飞出,复食黍豆。大司马曜攻陷长安外城。九月,犬与豕交于宫门。有豕著进贤冠,升聪御座,犬冠武冠带绶,与豕并升,俄而斗死殿上,宿卫莫有见其入者。长安饥甚,死过半,曲允为粥以供帝膳。帝泣曰:“今窘厄如此,外无救援,势不自知。”乃使侍中宋敞奉笺降曜,敞随使者至,帝肉袒牵羊,舆榇衔壁,出降东门。曜受璧焚榇,迁愍帝及司徒梁汾、骠骑曲允等诸臣百余人至于平阳。聪临光极殿,帝稽颡,与曲允伏地大哭,扶不能起。聪大怒,允自杀。以帝为光禄大夫、怀安侯。以大司马曜假黄钺、大都督陕西诸军事、太宰、秦王。二年正月,东平王约卒。十一月,聪校猎上林,以晋帝行车骑大将军,戎服执戟前导,行三驱之礼。观者皆指帝曰:“此故长安天子,”聚而观之,故老亦有悲泣者。十二月,大飨于光极前殿,聪欲观晋臣之意,使帝行酒,洗爵更衣,使帝执盖,多有涕泣,或有失声者。尚书郎辛宾起而抱帝大哭,引出斩之。戊戌,愍帝崩于平阳。
sān nián, cōng suǒ jū zhōng sī zé bǎi táng zāi, fén qí zi kuài jī wáng zhōng yǐ xià èr shí yǒu yī rén. cōng wén āi sāi qì jué. zì cǐ guǐ kū gōng zhōng, zhì yú jiǔ yuè, yè shēng bù jué. sì yuè, shàng shū lìng wáng jiàn cuī yì zhī děng jí jiàn, cōng dà nù, shōu jiàn děng shā zhī. qiū qī yuè, guǐ kū yú guāng jí diàn, cōng zhòu jiàn dōng píng wáng yuē, shén è zhī. zhēng qín wáng yào wèi chéng xiàng, lù shàng shū shì, gù cí, réng yǐ chéng xiàng lǐng yōng zhōu mù. jìn zhǔn wèi dà sī kōng, lǐng sī lì xiào wèi.
三年,聪所居螽斯则百堂灾,焚其子会稽王衷已下二十有一人。聪闻哀塞气绝。自此鬼哭宫中,至于九月,夜声不绝。四月,尚书令王鉴、崔懿之等极谏,聪大怒,收鉴等杀之。秋七月,鬼哭于光极殿,聪昼见东平王约,甚恶之。征秦王曜为丞相,录尚书事,固辞,仍以丞相领雍州牧。靳准为大司空,领司隶校尉。
guǐ hài, hōng yú jiàn shǐ diàn. jiǎ zǐ, càn jí wèi, dà shè, gǎi yuán hàn chāng. zàng xuān guāng líng, shì yuē wǔ huáng, miào hào liè zōng. bā yuè, yǐ chéng xiàng yào wèi xiàng guó dà dū dū. sī kōng jìn zhǔn wèi dà jiàng jūn, lǐng shàng shū. càn huāng dān jiǔ sè, yóu yàn hòu tíng, jūn guó zhī shì, yī jué yú zhǔn. zhǔn suì lè bīng rù gōng, zhí càn, shù ér shā zhī, zhuī shì líng dì, liú shì wú suǒ cún, nán zǐ jǐn xíng yú shì, fā jué èr líng, fén shāo zōng miào, guǐ dà kū, shēng wén bǎi lǐ. zhǔn zì hào hàn dài wáng, zhì bǎi guān, qiǎn shǐ chēng fān yú jìn. xiàng guó yào zì cháng ān fù nàn. yǒng jiā yuán nián shí èr yuè, dà jiàng jūn dōng píng wáng yuē zú, yī zhǐ yóu nuǎn, suì bù bìn liàn, zhì jiǎ xū, nǎi sū. yán jiàn yuān yú bù zhōu shān, jīng wǔ rì, suì fù cóng kūn lún shān sān rì, ér fù fǎn yú bù zhōu, jiàn zhū wáng gōng qīng jiàng xiàng sǐ zhě xī zài, dà yǒu rén mín, gōng shì zhuàng lì, hào yuē méng zhū lí guó. yuān wèi yuē yuē:" dōng běi zhē xū yí guó, wú zhǔ, jiǔ dài rǔ fù wèi zhī. rǔ fù hòu sān nián dāng lái, lái hòu guó zhōng dà luàn xiāng shā hài, wú jiā sǐ wáng lüè jǐn, dàn kě yǒng míng bèi shí shù rén zài ěr, rǔ dàn hái, hòu nián dāng lái, jiàn rǔ bù chí!" bù jiǔ, yuē bài cí ér guī, dào guò yī guó, yuē yī ní qú yú guó, yǐn yuē rù gōng, yǔ pí náng yī méi, yuē:" wèi wú yí hàn huáng dì." yuē cí ér guī, wèi yuē yuē:" liú láng hòu nián lái, bì jiàn guò, dāng yǐ nǚ xiāng qī." yuē guī zhì pí náng yú jī xià, é ér sū, wèi zuǒ yòu yuē:" jī shàng qǔ náng lái," zuǒ yòu qǔ de, kāi, yǒu yī fāng bái yù, tí wén yuē:" yī ní qú yú guó tiān wáng jìng xìn zhē xū yí guó tiān wáng, suì zài shè tí, dāng xiāng jiàn." chí shǐ zòu chéng, cōng yuē:" ruò dāng rú cǐ, wú bù jù sǐ yě." jí cōng yǐ wù yín suì hōng, yǔ cǐ yù bìng zàng yān.
癸亥,薨于建始殿。甲子,粲即位,大赦,改元汉昌。葬宣光陵,谥曰武皇,庙号烈宗。八月,以丞相曜为相国、大都督。司空靳准为大将军,领尚书。粲荒耽酒色,游宴后庭,军国之事,一决于准。准遂勒兵入宫,执粲,数而杀之,追谥灵帝,刘氏无所存,男子尽刑于市,发掘二陵,焚烧宗庙,鬼大哭,声闻百里。准自号汉大王,置百官,遣使称藩于晋。相国曜自长安赴难。永嘉元年十二月,大将军东平王约卒,一指犹暖,遂不殡殓,至甲戌,乃苏。言见渊于不周山,经五日,遂复从昆仑山三日,而复反于不周,见诸王公卿将相死者悉在,大有人民,宫室壮丽,号曰蒙珠离国。渊谓约曰:“东北遮须夷国,无主,久待汝父为之。汝父后三年当来,来后国中大乱相杀害,吾家死亡略尽,但可永明辈十数人在耳,汝但还,后年当来,见汝不迟!”不久,约拜辞而归,道过一国,曰猗尼渠余国,引约入宫,与皮囊一枚,曰:“为吾遗汉皇帝。”约辞而归,谓约曰:“刘郎后年来,必见过,当以女相妻。”约归置皮囊于机下,俄而苏,谓左右曰:“机上取囊来,”左右取得,开,有一方白玉,题文曰:“猗尼渠余国天王敬信遮须夷国天王,岁在摄提,当相见。”驰使奏呈,聪曰:“若当如此,吾不惧死也。”及聪以戊寅岁薨,与此玉并葬焉。
strong liú yào strong
刘曜
liú yào zì yǒng míng, yuān zhī zú zi, shǎo gū, jiàn yǎng yú yuān. yòu ér cōng huì, xìng tà luò gāo liàng, yǔ zhòng bù qún. tiě hòu yī cùn, shè ér dòng zhī. shēn cháng jiǔ chǐ sān cùn, shǒu chuí guò xī, shēng ér méi bái, mù yǒu chì guāng, xū bù guò bǎi yú gēn, jiē zhǎng sān chǐ.
刘曜字永明,渊之族子,少孤,见养于渊。幼而聪慧,性拓落高亮,与众不群。铁厚一寸,射而洞之。身长九尺三寸,手垂过膝,生而眉白,目有赤光,须不过百余根,皆长三尺。
guāng chū yuán nián shí yuè, tài bǎo hū yán yàn děng zì píng yáng lái bēn, shàng zūn hào yú yào, jiàn jí huáng dì wèi. shí èr yuè, jìn zhǔn zuǒ yòu jūn qí qiáo tài wáng téng děng shā zhǔn, fèng liù xǐ lái jiàng. èr nián, xià sì yuè, tú dōu cháng ān. lì zi xī wèi huáng tài zǐ. liù yuè, shàn zōng miào shè jì nán běi jiāo yú cháng ān. lìng yuē:" gài wáng zhě zhī xìng, bì dì shǐ zǔ. wǒ huáng jiā zhī xiān, chū zì xià hòu, jū yú běi yí, shì kuà yàn shuò, guāng wén yǐ hàn yǒu tiān xià suì jiǔ, ēn dé jié yú shù mín, gù lì hàn zǔ zōng zhī miào, yǐ huái mín wàng. zhāo wǔ yīn xún, suì wèi quān gé. jīn yù chú zōng miào, gǎi guó hào, fù yǐ dà chán yú wèi tài zǔ, qí yì yǐ wén. yú shì, tài bǎo hū yán yàn děng yì yuē:" jīn yí chéng jìn mǔ zǐ chuán hào, yǐ guāng wén běn fēng lú nú, zhōng shān zhī shǔ chéng. bì xià xūn gōng mào yú píng luò, zhōng yú zhōng shān, zhōng shān fēn yě shǔ dà liáng, zhào yě. yí gé chēng dà zhào, zūn yǐ shuǐ xíng." yào cóng zhī, yú shì yǐ mò dú pèi tiān, yuān pèi shàng dì.
光初元年十月,太保呼延宴等自平阳来奔,上尊号于曜,僭即皇帝位。十二月,靳准左右军骑乔太、王腾等杀准,奉六玺来降。二年,夏四月,徒都长安。立子熙为皇太子。六月,缮宗庙、社稷、南北郊于长安。令曰:“盖王者之兴,必帝始祖。我皇家之先,出自夏后,居于北夷,世跨燕朔,光文以汉有天下、岁久,恩德结于庶民,故立汉祖宗之庙,以怀民望。昭武因循,遂未悛革。今欲除宗庙,改国号,复以大单于为太祖,其议以闻。于是,太保呼延宴等议曰:“今宜承晋母子传号,以光文本封卢奴,中山之属城。陛下勋功茂于平洛,终于中山,中山分野属大梁,赵也。宜革称大赵,遵以水行。”曜从之,于是以冒顿配天,渊配上帝。
sān nián wǔ yuè, xī míng mén nèi dà shù fēng chuī zhé, jīng yī xiǔ, shù bá biàn wéi rén xíng, tóu fà yī chǐ, xū méi sān cùn, jiē huáng bái sè, yǒu liǎn shǒu zhī zhuàng, yì yǒu liǎng jiǎo zhe lǚ zhī xíng. wéi wú mù bí, měi yè yǒu shēng, shí rì ér shēng kē tiáo, suì wèi dà shù, zhī yè shén mào. sì nián, jiāng yú bà líng xī nán yíng shòu líng, shì zhōng qiáo yù hé bāo shàng shū jiàn yuē:" chén děng fú wén chì zhǐ jiāng yíng jiàn shòu líng, zhōu wéi sì lǐ, xià shēn èr shí wǔ zhàng, yǐ tóng wèi guān guǒ, huáng jīn shì zhī. chén wén yáo zàng lín, shì bù gǎi sì. zhuān xū zàng gāo yáng, xià bù jí quán. shèng wáng zhī yú zhōng shì rú shì. qín shǐ huáng xià gù sān quán, zhōu lún qī lǐ, shēn wáng zhī hòu, huǐ bù xuán zhǒng, àn wáng zhī yú zhōng yě rú cǐ. cóng sāng luàn yǐ lái, hàn dì zhū líng, xián jiàn jiàn rǔ, wéi bà líng dú quán. cǐ suī tài zōng zhī dá zhì rán, yì yì shì zhī zhī gōng. xīng wáng shē jiǎn, jiǒng rán yú qián, wéi bì xià lǎn zhī." yào dà yuè. zhōng nán shān bēng, suǒ de bái yù fāng chǐ, yǒu zì yuē:" huáng wáng huáng wáng, bài zhào chāng." yǐ wéi jǐ ruì, qún chén xián hè. zhōng shū jiān liú jūn yuē:" shān bēng shí huài, guó qīng mín luàn.' huáng wáng huáng wáng bài zhào chāng' zhě, cǐ yán huáng shì jiāng wèi zhào suǒ bài, zhào yīn zhī ér chāng. dà zhào dōu yú qín yōng, ér lēi kuà quán zhào. zhào chāng zhī yīng, dāng zài shí lè, bù zài wǒ yě." yào wǔ rán gǎi róng. wǔ nián, yào hòu yáng shì zú. gù jìn huì hòu yě, luò yáng zhī xiàn nà zhī. liù nián zhēng yuè, tiān liè, guǎng yī zhàng yú, zhǎng wǔ shí zhàng. shí yī nián qī yuè, shí hǔ lǜ zhòng sì wàn rén kòu rǎo hé dōng, jìn pú bǎn, yào xuǎn zhòng wài jīng ruì zì tóng guān běi jì, hǔ jù, yǐn shī ér hái. yào zhuī ér bài zhī, zhěn shī yī bǎi yú lǐ, hǔ bēn zhāo gē, suì gōng shí shēng yú jīn yōng, fēn qiǎn zhū jiàng gōng tǎo, jí yú hé nèi. shí èr yuè, lēi zì shuài zhòng jù zhī, zhèn yú luò xī, yào xìng shǎo ér xù jiǔ, mò nián yóu shén, jiāng zhàn, yǐn shù dòu, cháng chéng chì mǎ wú gù tà dùn, nǎi chéng xiǎo mǎ běi chū, fù yǐn dòu yú, zhì xī yáng mén, huī zhèn jiù píng. lēi jiāng shí kān yīn ér chéng zhī, shuài suì dà kuì, yào hūn zuì bēn tuì, ér mǎ xiàn shí qú, zhuì yú bīng shàng, wèi kān suǒ zhí. lēi jiāng hái xiāng guó, yù yào shǐ yǔ tài zǐ pí shū, lìng sù jiàng. yào dàn chì pí yǔ zhū chén kuāng wéi shè jì, wù yǐ wú yì yì. jiàn píng mò, wèi lēi suǒ shā. shí èr nián zhēng yuè, tài zǐ pí dà sī mǎ nán yáng wáng yìn děng yì, yù xī bǎo qín zhōu, suì xiāng shuài bēn shàng guī. shí hǔ chéng shèng zhuī zhàn, zhěn shī qiān lǐ, shàng guī kuì, hǔ zhí pí jí wáng gōng jǐ xià sān qiān yú rén jiē shā zhī.
三年五月,西明门内大树风吹折,经一宿,树拔变为人形,头发一尺,须眉三寸,皆黄白色,有敛手之状,亦有两脚著履之形。唯无目鼻,每夜有声,十日而生柯条,遂为大树,枝叶甚茂。四年,将于霸陵西南营寿陵,侍中乔豫、和苞上疏谏曰:“臣等伏闻敕旨将营建寿陵,周围四里,下深二十五丈,以铜为棺椁,黄金饰之。臣闻尧葬林,市不改肆。颛顼葬高阳,下不及泉。圣王之于终事如是。秦始皇下锢三泉,周轮七里,身亡之后,毁不旋踵,暗王之于终也如此。从丧乱以来,汉帝诸陵,咸见践辱,唯霸陵独全。此虽太宗之达至然,抑亦释之之功。兴亡奢俭,炯然于前,唯陛下览之。”曜大悦。终南山崩,所得白玉方尺,有字曰:“皇亡皇亡,败赵昌。”以为己瑞,群臣咸贺。中书监刘均曰:“山崩石坏,国倾民乱。‘皇亡皇亡败赵昌’者,此言皇室将为赵所败,赵因之而昌。大赵都于秦雍,而勒跨全赵。赵昌之应,当在石勒,不在我也。”曜怃然改容。五年,曜后羊氏卒。故晋惠后也,洛阳之陷纳之。六年正月,天裂,广一丈余,长五十丈。十一年七月,石虎率众四万人寇扰河东,进蒲坂,曜选中外精锐自潼关北济,虎惧,引师而还。曜追而败之,枕尸一百余里,虎奔朝歌,遂攻石生于金墉,分遣诸将攻讨,及于河内。十二月,勒自帅众拒之,阵于洛西,曜性少而酗酒,末年尤甚,将战,饮数斗,常乘赤马无故蹋顿,乃乘小马北出,复饮斗余,至西阳门,挥阵就平。勒将石堪因而乘之,帅遂大溃,曜昏醉奔退,而马陷石渠,坠于冰上,为堪所执。勒将还襄国,喻曜使与太子毗书,令速降。曜但敕毗与诸臣匡维社稷,勿以吾易意。建平末,为勒所杀。十二年正月,太子毗、大司马南阳王胤等议,欲西保秦州,遂相率奔上邽。石虎乘胜追战,枕尸千里,上邽溃,虎执毗及王公己下三千余人皆杀之。
zì liú yuān jiàn hào xī hé, zhì shì èr shí yǒu liù zài.
自刘渊建号西河,至是二十有六载。