hàn wǔ dì rǔ mǔ cháng yú wài fàn shì, dì yù shēn xiàn, rǔ mǔ qiú jiù dōng fāng shuò. shuò yuē:" cǐ fēi chún shé suǒ zhēng, ěr bì wàng jì zhě, jiāng qù shí dàn dāng lǚ gù dì, shèn wù yán! cǐ huò kě wàn yī jì ěr." rǔ mǔ jì zhì, shuò yì shì cè, yīn wèi yuē:" rǔ chī ěr! dì qǐ fù yì rǔ rǔ bǔ shí ēn xié?" dì suī cái xióng xīn rěn, yì shēn yǒu qíng liàn, nǎi qī rán mǐn zhī, jí chì miǎn zuì.
汉武帝乳母尝于外犯事,帝欲申宪,乳母求救东方朔。朔曰:“此非唇舌所争,尔必望济者,将去时但当屡顾帝,慎勿言!此或可万一冀耳。”乳母既至,朔亦侍侧,因谓曰:“汝痴耳!帝岂复忆汝乳哺时恩邪?”帝虽才雄心忍,亦深有情恋,乃凄然愍之,即敕免罪。
jīng fáng yǔ hàn yuán dì gòng lùn, yīn wèn dì:" yōu lì zhī jūn hé yǐ wáng? suǒ rèn hé rén?" dá yuē:" qí rèn rén bù zhōng." fáng yuē:" zhī bù zhōng ér rèn zhī, hé xié?" yuē:" wáng guó zhī jūn, gè xián qí chén, qǐ zhī bù zhōng ér rèn zhī?" fáng qǐ shǒu yuē:" jiāng kǒng jīn zhī shì gǔ, yì yóu hòu zhī shì jīn yě."
京房与汉元帝共论,因问帝:“幽、厉之君何以亡?所任何人?”答曰:“其任人不忠。”房曰:“知不忠而任之,何邪?”曰:“亡国之君,各贤其臣,岂知不忠而任之?”房稽首曰:“将恐今之视古,亦犹后之视今也。”
chén yuán fāng zāo fù sāng, kū qì āi tòng, qū tǐ gǔ lì. qí mǔ mǐn zhī, qiè yǐ jǐn bèi méng shàng. guō lín zōng diào ér jiàn zhī, wèi yuē:" qīng hǎi nèi zhī jùn cái, sì fāng shì zé, rú hé dāng sàng, jǐn bèi méng shàng? kǒng zǐ yuē:' yī fū jǐn yě, shí fū dào yě, yú rǔ ān hū?' wú bù qǔ yě!" fèn yī ér qù. zì hòu bīn kè jué bǎi suǒ rì.
陈元方遭父丧,哭泣哀恸,躯体骨立。其母愍之,窃以锦被蒙上。郭林宗吊而见之,谓曰:“卿海内之俊才,四方是则,如何当丧,锦被蒙上?孔子曰:‘衣夫锦也,食夫稻也,于汝安乎?’吾不取也!”奋衣而去。自后宾客绝百所日。
sūn xiū hǎo shè zhì, zhì qí shí zé chén qù xī fǎn. qún chén mò bù zhǐ jiàn:" cǐ wèi xiǎo wù, hé zú shén dān?" xiū yuē:" suī wèi xiǎo wù, gěng jiè guò rén, zhèn suǒ yǐ hǎo zhī."
孙休好射雉,至其时则晨去夕反。群臣莫不止谏:“此为小物,何足甚耽?”休曰:“虽为小物,耿介过人,朕所以好之。”
sūn hào wèn chéng xiàng lù kǎi yuē:" qīng yī zōng zài cháo yǒu jǐ rén?" lù yuē:" èr xiāng wǔ hóu jiāng jūn shí yú rén." hào yuē:" shèng zāi!" lù yuē:" jūn xián chén zhōng, guó zhī shèng yě. fù cí zǐ xiào, jiā zhī shèng yě. jīn zhèng huāng mín bì, fù wáng shì jù, chén hé gǎn yán shèng!"
孙皓问丞相陆凯曰:“卿一宗在朝有几人?”陆曰:“二相、五侯、将军十余人。”皓曰:“盛哉!”陆曰:“君贤臣忠,国之盛也。父慈子孝,家之盛也。今政荒民弊,覆亡是惧,臣何敢言盛!”
hé yàn dèng yáng lìng guǎn lù zuò guà, yún:" bù zhī wèi zhì sān gōng bù?" guà chéng, lù chēng yǐn gǔ yì, shēn yǐ jiè zhī. yáng yuē:" cǐ lǎo shēng zhī cháng tán." yàn yuē:" zhī jǐ qí shén hū! gǔ rén yǐ wéi nán. jiāo shū tǔ chéng, jīn rén yǐ wéi nán. jīn jūn yī miàn jǐn èr nán zhī dào, kě wèi' míng dé wéi xīn'. shī bù yún hū:' zhōng xīn cáng zhī, hé rì wàng zhī!'"
何晏、邓扬令管辂作卦,云:“不知位至三公不?”卦成,辂称引古义,深以戒之。扬曰:“此老生之常谈。”晏曰:“知几其神乎!古人以为难。交疏吐诚,今人以为难。今君一面尽二难之道,可谓‘明德惟馨’。诗不云乎:‘中心藏之,何日忘之!’”
jìn wǔ dì jì bù wù tài zǐ zhī yú, bì yǒu chuán hòu yì. zhū míng chén yì duō xiàn zhí yán. dì cháng zài líng yún tái shàng zuò, wèi guàn zài cè, yù shēn qí huái, yīn rú zuì guì dì qián, yǐ shǒu fǔ chuáng yuē:" cǐ zuò kě xī." dì suī wù, yīn xiào yuē:" gōng zuì xié?"
晋武帝既不悟太子之愚,必有传后意。诸名臣亦多献直言。帝尝在陵云台上坐,卫瓘在侧,欲申其怀,因如醉跪帝前,以手抚床曰:“此坐可惜。”帝虽悟,因笑曰:“公醉邪?”
wáng yí fǔ fù guō tài níng nǚ, cái zhuō ér xìng gāng, jù liǎn wú yàn, gàn yù rén shì. yí fǔ huàn zhī ér bù néng jìn. shí qí xiāng rén yōu zhōu cì shǐ lǐ yáng, jīng dū dà xiá, yóu hàn zhī lóu hù, guō shì dàn zhī. yí fǔ zhòu jiàn zhī, nǎi yuē:" fēi dàn wǒ yán qīng bù kě, lǐ yáng yì wèi qīng bù kě." guō shì xiǎo wèi zhī sǔn.
王夷甫妇郭泰宁女,才拙而性刚,聚敛无厌,干豫人事。夷甫患之而不能禁。时其乡人幽州刺史李阳,京都大侠,犹汉之楼护,郭氏惮之。夷甫骤谏之,乃曰:“非但我言卿不可,李阳亦谓卿不可。”郭氏小为之损。
wáng yí fǔ yǎ shàng xuán yuǎn, cháng jí qí fù tān zhuó, kǒu wèi cháng yán" qián" zì. fù yù shì zhī, lìng bì yǐ qián rào chuáng, bù de xíng. yí fǔ chén qǐ, jiàn qián hé xíng, hū bì yuē:" jǔ què ē dǔ wù."
王夷甫雅尚玄远,常嫉其妇贪浊,口未尝言“钱”字。妇欲试之,令婢以钱绕床,不得行。夷甫晨起,见钱阂行,呼婢曰:“举却阿堵物。”
wáng píng zi nián shí sì wǔ, jiàn wáng yí fǔ qī guō shì tān yù, lìng bì lù shàng dān fèn. píng zi jiàn zhī, bìng yán bù kě. guō dà nù, wèi píng zǐ yuē:" xī fū rén lín zhōng, yǐ xiǎo láng zhǔ xīn fù, bù yǐ xīn fù zhǔ xiǎo láng!" jí zhuō yī jū, jiāng yǔ zhàng. píng zi ráo lì, zhēng de tuō, yú chuāng ér zǒu.
王平子年十四、五,见王夷甫妻郭氏贪欲,令婢路上儋粪。平子谏之,并言不可。郭大怒,谓平子曰:“昔夫人临终,以小郎嘱新妇,不以新妇嘱小郎!”急捉衣裾,将与杖。平子饶力,争得脱,踰窗而走。
yuán dì guò jiāng yóu hǎo jiǔ, wáng mào hóng yǔ dì yǒu jiù, cháng liú tì jiàn. dì xǔ zhī, mìng zhuó jiǔ, yī hān, cóng shì suì duàn.
元帝过江犹好酒,王茂弘与帝有旧,常流涕谏。帝许之,命酌酒,一酣,从是遂断。
xiè kūn wèi yù zhāng tài shǒu, cóng dà jiàng jūn xià zhì shí tou. dūn wèi kūn yuē:" yú bù dé fù wèi shèng dé zhī shì yǐ." kūn yuē:" hé wéi qí rán? dàn shǐ zì jīn yǐ hòu, rì wáng rì qù ěr!" dūn yòu chēng jí bù cháo, kūn yù dūn yuē:" jìn zhě, míng gōng zhī jǔ, suī yù dà cún shè jì, rán sì hǎi zhī nèi, shí huái wèi dá. ruò néng cháo tiān zǐ, shǐ qún chén shì rán, wàn wù zhī xīn, yú shì nǎi fú. zhàng mín wàng yǐ cóng zhòng huái, jǐn chōng tuì yǐ fèng zhǔ shàng, rú sī, zé xūn móu yī kuāng, míng chuí qiān zǎi." shí rén yǐ wéi míng yán.
谢鲲为豫章太守,从大将军下至石头。敦谓鲲曰:“余不得复为盛德之事矣。”鲲曰:“何为其然?但使自今已后,日亡日去耳!”敦又称疾不朝,鲲谕敦曰:“近者,明公之举,虽欲大存社稷,然四海之内,实怀未达。若能朝天子,使群臣释然,万物之心,于是乃服。仗民望以从众怀,尽冲退以奉主上,如斯,则勋侔一匡,名垂千载。”时人以为名言。
yuán huáng dì shí, tíng wèi zhāng kǎi zài xiǎo shì jū, sī zuò dōu mén, zǎo bì wǎn kāi. qún xiǎo huàn zhī, yì zhōu fǔ sù, bù de lǐ, suì zhì zhuā dēng wén gǔ, yóu bù bèi pàn. wén hè sī kōng chū, zhì pò gāng, lián míng yì hè sù. hè yuē:" shēn bèi zhēng zuò lǐ guān, bù guān cǐ shì." qún xiǎo kòu tóu yuē:" ruò fǔ jūn fù bú jiàn zhì, biàn wú suǒ sù." hè wèi yǔ, lìng qiě qù, jiàn zhāng tíng wèi dāng wèi jí zhī. zhāng wén, jí huǐ mén, zì zhì fāng shān yíng hè. hè chū jiàn cí zhī yuē:" cǐ bù bì jiàn guān, dàn yǔ jūn mén qíng, xiāng wèi xī zhī." zhāng kuì xiè yuē:" xiǎo rén yǒu rú cǐ, shǐ bù jí zhī, zǎo yǐ huǐ huài."
元皇帝时,廷尉张闿在小市居,私作都门,早闭晚开。群小患之,诣州府诉,不得理,遂至檛登闻鼓,犹不被判。闻贺司空出,至破冈,连名诣贺诉。贺曰:“身被徵作礼官,不关此事。”群小叩头曰:“若府君复不见治,便无所诉。”贺未语,令且去,见张廷尉当为及之。张闻,即毁门,自至方山迎贺。贺出见辞之曰:“此不必见关,但与君门情,相为惜之。”张愧谢曰:“小人有如此,始不即知,早已毁坏。”
xī tài wèi wǎn jié hǎo tán, jì yǎ fēi suǒ jīng, ér shén jīn zhī. hòu cháo jìn, yǐ wáng chéng xiàng mò nián duō kě hèn, měi jiàn, bì yù kǔ xiāng guī jiè. wáng gōng zhī qí yì, měi yǐn zuò tā yán. lín hái zhèn, gù mìng jià yì chéng xiàng. chéng xiàng qiào xū lì sè, shàng zuò biàn yán:" fāng dāng guāi bié, bì yù yán qí suǒ jiàn." yì mǎn kǒu zhòng, cí shū bù liú. wáng gōng shè qí cì yuē:" hòu miàn wèi qī, yì yù jǐn suǒ huái, yuàn gōng wù fù tán." xī suì dà chēn, bīng jīn ér chū, bù dé yī yán.
郗太尉晚节好谈,既雅非所经,而甚矜之。后朝觐,以王丞相末年多可恨,每见,必欲苦相规诫。王公知其意,每引作它言。临还镇,故命驾诣丞相。丞相翘须厉色,上坐便言:“方当乖别,必欲言其所见。”意满口重,辞殊不流。王公摄其次曰:“后面未期,亦欲尽所怀,愿公勿复谈。”郗遂大瞋,冰衿而出,不得一言。
wáng chéng xiàng wèi yáng zhōu, qiǎn bā bù cóng shì zhī zhí. gù hé shí wéi xià chuán hái, tóng shí jù jiàn. zhū cóng shì gè zòu èr qiān dàn guān zhǎng de shī, zhì hé dú wú yán. wáng wèn gù yuē:" qīng hé suǒ wén?" dá yuē:" míng gōng zuò fǔ, níng shǐ wǎng lòu tūn zhōu, hé yuán cǎi tīng fēng wén, yǐ wéi chá chá zhī zhèng?" chéng xiàng zī jiē chēng jiā, zhū cóng shì zì shì quē rán yě.
王丞相为扬州,遣八部从事之职。顾和时为下传还,同时俱见。诸从事各奏二千石官长得失,至和独无言。王问顾曰:“卿何所闻?”答曰:“明公作辅,宁使网漏吞舟,何缘采听风闻,以为察察之政?”丞相咨嗟称佳,诸从事自视缺然也。
sū jùn dōng zhēng shěn chōng, qǐng lì bù láng lù mài yǔ jù. jiāng zhì wú, mì chì zuǒ yòu, lìng rù chāng mén fàng huǒ yǐ shì wēi. lù zhī qí yì, wèi jùn yuē:" wú zhì píng wèi jiǔ, bì jiāng yǒu luàn. ruò wéi luàn jiē, qǐng cóng wǒ jiā shǐ." jùn suì zhǐ.
苏峻东征沈充,请吏部郎陆迈与俱。将至吴,密敕左右,令入阊门放火以示威。陆知其意,谓峻曰:“吴治平未久,必将有乱。若为乱阶,请从我家始。”峻遂止。
lù wán bài sī kōng, yǒu rén yì zhī, suǒ měi jiǔ, dé, biàn zì qǐ, xiè zhù liáng zhù jiān dì, zhù yuē:" dāng jīn fá cái, yǐ ěr wèi zhù shí zhī yòng, mò qīng rén dòng liáng." wán xiào yuē:" jí qīng liáng zhēn."
陆玩拜司空,有人诣之,索美酒,得,便自起,泻箸梁柱间地,祝曰:“当今乏才,以尔为柱石之用,莫倾人栋梁。”玩笑曰:“戢卿良箴。”
xiǎo yǔ zài jīng zhōu, gōng cháo dà huì, wèn zhū liáo zuǒ yuē:" wǒ yù wèi hàn gāo wèi wǔ hé rú?" yī zuò mò dá, zhǎng shǐ jiāng bīn yuē:" yuàn míng gōng wèi huán wén zhī shì, bù yuàn zuò hàn gāo wèi wǔ yě."
小庾在荆州,公朝大会,问诸僚佐曰:“我欲为汉高、魏武何如?”一坐莫答,长史江虨曰:“愿明公为桓、文之事,不愿作汉高、魏武也。”
luó jūn zhāng wèi huán xuān wǔ cóng shì, xiè zhèn xī zuò jiāng xià, wǎng jiǎn jiào zhī. luó jì zhì, chū bù wèn jùn shì jìng jiù xiè shù rì, yǐn jiǔ ér hái. huán gōng wèn yǒu hé shì? jūn zhāng yún:" bù shěn gōng wèi xiè shàng hé sì rén?" huán gōng yuē:" rén zǔ shì shèng wǒ xǔ rén." jūn zhāng yún:" qǐ yǒu shèng gōng rén ér xíng fēi zhě, gù yī wú suǒ wèn." huán gōng qí qí yì ér bù zé yě.
罗君章为桓宣武从事,谢镇西作江夏,往检校之。罗既至,初不问郡事;径就谢数日,饮酒而还。桓公问有何事?君章云:“不审公谓谢尚何似人?”桓公曰:“仁祖是胜我许人。”君章云:“岂有胜公人而行非者,故一无所问。”桓公奇其意而不责也。
wáng yòu jūn yǔ wáng jìng rén xǔ xuán dù bìng shàn. èr rén wáng hòu, yòu jūn wèi lùn yì gèng kè. kǒng yán jiè zhī yuē:" míng fǔ xī yǔ wáng xǔ zhōu xuán yǒu qíng, jí shì méi zhī hòu, wú shèn zhōng zhī hǎo, mín suǒ bù qǔ." yòu jūn shén kuì.
王右军与王敬仁、许玄度并善。二人亡后,右军为论议更克。孔岩诫之曰:“明府昔与王、许周旋有情,及逝没之后,无慎终之好,民所不取。”右军甚愧。
xiè zhōng láng zài shòu chūn bài, lín bēn zǒu, yóu qiú yù tiē dèng. tài fù zài jūn, qián hòu chū wú sǔn yì zhī yán. ěr rì yóu yún:" dāng jīn qǐ xū fán cǐ?"
谢中郎在寿春败,临奔走,犹求玉帖镫。太傅在军,前后初无损益之言。尔日犹云:“当今岂须烦此?”
wáng dà yǔ dōng tíng:" qīng nǎi fù lùn chéng bù è, nà de yǔ sēng mí xì!"
王大语东亭:“卿乃复论成不恶,那得与僧弥戏!”
yīn jì bìng kùn, kàn rén zhèng jiàn bàn miàn. yīn jīng zhōu xìng jìn yáng zhī jiǎ, wǎng yǔ jì bié, tì líng, shǔ yǐ xiāo xī suǒ huàn. jì dá yuē:" wǒ bìng zì dāng chāi, zhèng yōu rǔ huàn ěr!"
殷觊病困,看人政见半面。殷荆州兴晋阳之甲,往与觊别,涕零,属以消息所患。觊答曰:“我病自当差,正忧汝患耳!”
yuǎn gōng zài lú shān zhōng, suī lǎo, jiǎng lùn bù chuò. dì zǐ zhōng huò yǒu duò zhě, yuǎn gōng yuē:" sāng yú zhī guāng, lǐ wú yuǎn zhào dàn yuàn zhāo yáng zhī huī, yǔ shí bìng míng ěr." zhí jīng dēng zuò, fěng sòng lǎng chàng, cí sè shén kǔ. gāo zú zhī tú, jiē sù rán zēng jìng.
远公在庐山中,虽老,讲论不辍。弟子中或有堕者,远公曰:“桑榆之光,理无远照;但愿朝阳之晖,与时并明耳。”执经登坐,讽诵朗畅,词色甚苦。高足之徒,皆肃然增敬。
huán nán jùn hǎo liè, měi tián shòu, chē qí shén shèng. wǔ liù shí lǐ zhōng, jīng qí bì xí. chěng liáng mǎ, chí jī ruò fēi, shuāng zhēn suǒ zhǐ, bù bì líng hè. huò xíng chén bù zhěng, shàng lù xià jūn tù téng yì, cān zuǒ wú bù bèi xì shù. huán dào gōng, xuán zhī zú yě, shí wéi zéi cáo cān jūn, pō gǎn zhí yán. cháng zì dài jiàng mián shéng zhù yāo zhōng, xuán wèn" cǐ hé wéi?" dá yuē:" gōng liè, hǎo fù rén shì, huì dāng bèi fù, shǒu bù néng kān máng yě." xuán zì cǐ xiǎo chāi.
桓南郡好猎,每田狩,车骑甚盛。五六十里中,旌旗蔽隰。骋良马,驰击若飞,双甄所指,不避陵壑。或行陈不整,(上鹿下君)兔腾逸,参佐无不被系束。桓道恭,玄之族也,时为贼曹参军,颇敢直言。常自带绛绵绳箸腰中,玄问“此何为?”答曰:“公猎,好缚人士,会当被缚,手不能堪芒也。”玄自此小差。
wáng xù wáng guó bǎo xiāng wèi chún chǐ, bìng shàng xià quán yào. wáng dà bù píng qí rú cǐ, nǎi wèi xù yuē:" rǔ wèi cǐ chuā chuā, céng bù lǜ yù lì zhī wèi guì hū?"
王绪、王国宝相为唇齿,并上下权要。王大不平其如此,乃谓绪曰:“汝为此欻欻,曾不虑狱吏之为贵乎?”
huán xuán yù yǐ xiè tài fù zhái wèi yíng, xiè hùn yuē:" zhào bó zhī rén, yóu huì jí gān táng wén jìng zhī dé, gèng bù bǎo wǔ mǔ zhī zhái." xuán cán ér zhǐ.
桓玄欲以谢太傅宅为营,谢混曰:“召伯之仁,犹惠及甘棠;文靖之德,更不保五亩之宅。”玄惭而止。