biān wén lǐ jiàn yuán fèng gāo, shī cì xù. fèng gāo yuē:" xī yáo pìn xǔ yóu, miàn wú zuò sè, xiān shēng hé wéi diān dǎo yī cháng?" wén lǐ dá yuē:" míng fǔ chū lín, yáo dé wèi zhāng, shì yǐ jiàn mín diān dǎo yī cháng ěr."
边文礼见袁奉高,失次序。奉高曰:“昔尧聘许由,面无怍色,先生何为颠倒衣裳?”文礼答曰:“明府初临,尧德未彰,是以贱民颠倒衣裳耳。”
xú rú zǐ nián jiǔ suì, cháng yuè xià xì. rén yǔ zhī yuē:" ruò lìng yuè zhōng wú wù, dāng jí míng xié?" xú yuē:" bù rán, pì rú rén yǎn zhōng yǒu tóng zǐ, wú cǐ bì bù míng."
徐孺子年九岁,尝月下戏。人语之曰:“若令月中无物,当极明邪?”徐曰:“不然,譬如人眼中有瞳子,无此必不明。”
kǒng wén jǔ nián shí suì, suí fù dào luò. shí lǐ yuán lǐ yǒu shèng míng, wèi sī lì xiào wèi, yì mén zhě jiē jùn cái qīng chēng jí zhōng biǎo qīn qī nǎi tōng. wén jǔ zhì mén, wèi lì yuē:" wǒ shì lǐ fǔ jūn qīn." jì tōng, qián zuò. yuán lǐ wèn yuē:" jūn yǔ pū yǒu hé qīn?" duì yuē:" xī xiān jūn zhòng ní yǔ jūn xiān rén bó yáng, yǒu shī zī zhī zūn, shì pū yǔ jūn yì shì wèi tōng hǎo yě." yuán lǐ jí bīn kè mò bù qí zhī. tài zhōng dài fū chén wěi hòu zhì, rén yǐ qí yǔ yǔ zhī. wěi yuē:" xiǎo shí liǎo liǎo, dà wèi bì jiā!" wén jǔ yuē:" xiǎng jūn xiǎo shí, bì dāng liǎo liǎo!" wěi dà cù jí.
孔文举年十岁,随父到洛。时李元礼有盛名,为司隶校尉,诣门者皆俊才清称及中表亲戚乃通。文举至门,谓吏曰:“我是李府君亲。”既通,前坐。元礼问曰:“君与仆有何亲?”对曰:“昔先君仲尼与君先人伯阳,有师资之尊,是仆与君奕世为通好也。”元礼及宾客莫不奇之。太中大夫陈韪后至,人以其语语之。韪曰:“小时了了,大未必佳!”文举曰:“想君小时,必当了了!”韪大踧踖。
kǒng wén jǔ yǒu èr zi, dà zhě liù suì, xiǎo zhě wǔ suì. zhòu rì fù mián, xiǎo zhě chuáng tóu dào jiǔ yǐn zhī. dà ér wèi yuē:" hé yǐ bù bài?" dá yuē:" tōu, nà de xíng lǐ!"
孔文举有二子,大者六岁,小者五岁。昼日父眠,小者床头盗酒饮之。大儿谓曰:“何以不拜?”答曰:“偷,那得行礼!”
kǒng róng bèi shōu, zhōng wài huáng bù. shí róng ér dà zhě jiǔ suì, xiǎo zhě bā suì. èr ér gù zuó dīng xì, liǎo wú jù róng. róng wèi shǐ zhě yuē:" jì zuì zhǐ yú shēn, èr ér kě dé quán bù?" ér xú jìn yuē:" dà rén qǐ jiàn fù cháo zhī xià, fù yǒu wán luǎn hū?" xún yì shōu zhì.
孔融被收,中外惶怖。时融儿大者九岁,小者八岁。二儿故琢钉戏,了无遽容。融谓使者曰:“冀罪止于身,二儿可得全不?”儿徐进曰:“大人岂见覆巢之下,复有完卵乎?”寻亦收至。
yǐng chuān tài shǒu kūn chén zhòng gōng. kè yǒu wèn yuán fāng:" fǔ jūn hé rú?" yuán fāng yuē:" gāo míng zhī jūn yě."" zú xià jiā jūn hé rú?" yuē:" zhōng chén xiào zǐ yě." kè yuē:" yì chēng' èr rén tóng xīn, qí lì duàn jīn tóng xīn zhī yán, qí chòu rú lán.' hé yǒu gāo míng zhī jūn ér xíng zhōng chén xiào zǐ zhě hū?" yuán fāng yuē:" zú xià yán hé qí miù yě! gù bù xiāng dá." kè yuē:" zú xià dàn yīn yǔ wèi gōng bù néng dá." yuán fāng yuē:" xī gāo zōng fàng xiào zǐ xiào jǐ, yǐn jí fǔ fàng xiào zǐ bó qí, dǒng zhòng shū fàng xiào zǐ fú qǐ. wéi cǐ sān jūn, gāo míng zhī jūn wéi cǐ sān zi, zhōng chén xiào zǐ." kè cán ér tuì.
颍川太守髡陈仲弓。客有问元方:“府君何如?”元方曰:“高明之君也。”“足下家君何如?”曰:“忠臣孝子也。”客曰:“易称‘二人同心,其利断金;同心之言,其臭如兰。’何有高明之君而刑忠臣孝子者乎?”元方曰:“足下言何其谬也!故不相答。”客曰:“足下但因伛为恭不能答。”元方曰:“昔高宗放孝子孝己,尹吉甫放孝子伯奇,董仲舒放孝子符起。唯此三君,高明之君;唯此三子,忠臣孝子。”客惭而退。
xún cí míng yǔ rǔ nán yuán láng xiāng jiàn, wèn yǐng chuān rén shì, cí míng xiān jí zhū xiōng. láng xiào yuē:" shì dàn kě yīn qīn jiù ér yǐ hū?" cí míng yuē:" zú xià xiāng nán, yī jù zhě hé jīng?" láng yuē:" fāng wèn guó shì, ér jí zhū xiōng, shì yǐ yóu zhī ěr." cí míng yuē:" xī zhě qí xī nèi jǔ bù shī qí zi, wài jǔ bù shī qí chóu, yǐ wéi zhì gōng. gōng dàn wén wáng zhī shī, bù lùn yáo shùn zhī dé, ér sòng wén wǔ zhě, qīn qīn zhī yì yě. chūn qiū zhī yì, nèi qí guó ér wài zhū xià. qiě bù ài qí qīn ér ài tā rén zhě, bù wéi bèi dé hū?"
荀慈明与汝南袁阆相见,问颍川人士,慈明先及诸兄。阆笑曰:“士但可因亲旧而已乎?”慈明曰:“足下相难,依据者何经?”阆曰:“方问国士,而及诸兄,是以尤之耳。”慈明曰:“昔者祁奚内举不失其子,外举不失其讎,以为至公。公旦文王之诗,不论尧舜之德,而颂文武者,亲亲之义也。春秋之义,内其国而外诸夏。且不爱其亲而爱他人者,不为悖德乎?”
mí héng bèi wèi wǔ zhé wèi gǔ lì, zhēng yuè bàn shì gǔ. héng yáng bāo wèi yú yáng càn zhuā, yuān yuān yǒu jīn shí shēng, sì zuò wèi zhī gǎi róng. kǒng róng yuē:" mí héng zuì tóng xū mí, bù néng fā míng wáng zhī mèng." wèi wǔ cán ér shè zhī.
祢衡被魏武谪为鼓吏,正月半试鼓。衡扬枹为渔阳掺檛,渊渊有金石声,四坐为之改容。孔融曰:“祢衡罪同胥靡,不能发明王之梦。”魏武惭而赦之。
nán jùn páng shì yuán wén sī mǎ dé cāo zài yǐng chuān, gù èr qiān lǐ hòu zhī. zhì, yù dé cāo cǎi sāng, shì yuán cóng chē zhōng wèi yuē:" wú wén zhàng fū chǔ shì, dāng dài jīn pèi zǐ, yān yǒu qū hóng liú zhī liàng, ér zhí sī fù zhī shì." dé cāo yuē:" zi qiě xià chē, zi shì zhī xié jìng zhī sù, bù lǜ shī dào zhī mí. xī bó chéng ǒu gēng, bù mù zhū hóu zhī róng yuán xiàn sāng shū, bù yì yǒu guān zhī zhái. hé yǒu zuò zé huá wū, xíng zé féi mǎ, shì nǚ shù shí, rán hòu wèi qí. cǐ nǎi xǔ fù suǒ yǐ kāng kǎi, yí qí suǒ yǐ cháng tàn. suī yǒu qiè qín zhī jué, qiān sì zhī fù, bù zú guì yě!" shì yuán yuē:" pū shēng chū biān chuí, guǎ jiàn dà yì. ruò bù yī kòu hóng zhōng, fá léi gǔ, zé bù shí qí yīn xiǎng yě."
南郡庞士元闻司马德操在颍川,故二千里候之。至,遇德操采桑,士元从车中谓曰:“吾闻丈夫处世,当带金佩紫,焉有屈洪流之量,而执丝妇之事。”德操曰:“子且下车,子适知邪径之速,不虑失道之迷。昔伯成耦耕,不慕诸侯之荣;原宪桑枢,不易有官之宅。何有坐则华屋,行则肥马,侍女数十,然后为奇。此乃许、父所以慷慨,夷、齐所以长叹。虽有窃秦之爵,千驷之富,不足贵也!”士元曰:“仆生出边垂,寡见大义。若不一叩洪钟,伐雷鼓,则不识其音响也。”
liú gōng gàn yǐ shī jìng lí zuì, wén dì wèn yuē:" qīng hé yǐ bù jǐn yú wén xiàn?" zhēn dá yuē:" chén chéng yōng duǎn, yì yóu bì xià gāng mù bù shū."
刘公干以失敬罹罪,文帝问曰:“卿何以不谨于文宪?”桢答曰:“臣诚庸短,亦由陛下纲目不疏。”
zhōng yù zhōng huì shǎo yǒu lìng yù. nián shí sān, wèi wén dì wén zhī, yǔ qí fù zhōng yáo yuē:" kě lìng èr zi lái." yú shì chì jiàn. yù miàn yǒu hàn, dì yuē:" qīng miàn hé yǐ hàn?" yù duì yuē:" zhàn zhàn huáng huáng, hàn chū rú jiāng." fù wèn huì:" qīng hé yǐ bù hàn?" duì yuē:" zhàn zhàn lì lì, hàn bù gǎn chū."
钟毓、钟会少有令誉。年十三,魏文帝闻之,语其父钟繇曰:“可令二子来。”于是敕见。毓面有汗,帝曰:“卿面何以汗?”毓对曰:“战战惶惶,汗出如浆。”复问会:“卿何以不汗?”对曰:“战战栗栗,汗不敢出。”
zhōng yù xiōng dì xiǎo shí, zhí fù zhòu qǐn, yīn gòng tōu fú yào jiǔ. qí fù shí jué, qiě tuō mèi yǐ guān zhī. yù bài ér hòu yǐn, huì yǐn ér bù bài. jì ér wèn yù hé yǐ bài, yù yuē:" jiǔ yǐ chéng lǐ, bù gǎn bù bài." yòu wèn huì hé yǐ bù bài, huì yuē:" tōu běn fēi lǐ, suǒ yǐ bù bài."
钟毓兄弟小时,值父昼寝,因共偷服药酒。其父时觉,且托寐以观之。毓拜而后饮,会饮而不拜。既而问毓何以拜,毓曰:“酒以成礼,不敢不拜。”又问会何以不拜,会曰:“偷本非礼,所以不拜。”
wèi míng dì wèi wài zǔ mǔ zhù guǎn yú zhēn shì. jì chéng, zì xíng shì, wèi zuǒ yòu yuē:" guǎn dāng yǐ hé wéi míng?" shì zhōng móu xí yuē:" bì xià shèng sī qí yú zhé wáng wǎng jí guò yú céng mǐn. cǐ guǎn zhī xìng, qíng zhōng jiù shì, yí yǐ' wèi yáng' wéi míng."
魏明帝为外祖母筑馆于甄氏。既成,自行视,谓左右曰:“馆当以何为名?”侍中缪袭曰:“陛下圣思齐于哲王;罔极过于曾、闵。此馆之兴,情钟舅氏,宜以‘渭阳’为名。”
hé píng shū yún:" fú wǔ shí sàn, fēi wéi zhì bìng, yì jué shén míng kāi lǎng."
何平叔云:“服五石散,非唯治病,亦觉神明开朗。”
jī zhōng sàn yǔ zhào jǐng zhēn:" qīng tóng zǐ bái hēi fēn míng, yǒu bái qǐ zhī fēng, hèn liàng xiǎo xiá." zhào yún:" chǐ biǎo néng shěn jī héng zhī dù, cùn guǎn néng cè wǎng fù zhī qì hé bì zài dà, dàn wèn shí rú hé ěr!"
嵇中散语赵景真:“卿瞳子白黑分明,有白起之风,恨量小狭。”赵云:“尺表能审玑衡之度,寸管能测往复之气;何必在大,但问识如何耳!”
sī mǎ jǐng wáng dōng zhēng, qǔ shàng dǎng lǐ xǐ, yǐ wéi cóng shì zhōng láng. yīn wèn xǐ yuē:" xī xiān gōng pì jūn bù jiù, jīn gū zhào jūn, hé yǐ lái?" xǐ duì yuē:" xiān gōng yǐ lǐ jiàn dài, gù dé yǐ lǐ jìn tuì míng gōng yǐ fǎ jiàn shéng, xǐ wèi fǎ ér zhì ěr!"
司马景王东征,取上党李喜,以为从事中郎。因问喜曰:“昔先公辟君不就,今孤召君,何以来?”喜对曰:“先公以礼见待,故得以礼进退;明公以法见绳,喜畏法而至耳!”
dèng ài kǒu chī, yǔ chēng ài ài. jìn wén wáng xì zhī yuē:" qīng yún ài ài, dìng shì jǐ ài?" duì yuē:" fèng xī fèng xī, gù shì yī fèng."
邓艾口吃,语称艾艾。晋文王戏之曰:“卿云艾艾,定是几艾?”对曰:“凤兮凤兮,故是一凤。”
jī zhōng sàn jì bèi zhū, xiàng zǐ qī jǔ jùn jì rù luò, wén wáng yǐn jìn, wèn yuē:" wén jūn yǒu jī shān zhī zhì, hé yǐ zài cǐ?" duì yuē:" cháo xǔ juàn jiè zhī shì, bù zú duō mù." wáng dà zī jiē.
嵇中散既被诛,向子期举郡计入洛,文王引进,问曰:“闻君有箕山之志,何以在此?”对曰:“巢、许狷介之士,不足多慕。”王大咨嗟。
jìn wǔ dì shǐ dēng zuò, tàn cè dé" yī". wáng zhě shì shù, xì cǐ duō shǎo. dì jì bù shuō, qún chén shī sè, mò néng yǒu yán zhě. shì zhōng péi kǎi jìn yuē:" chén wén tiān de yī yǐ qīng, dì dé yī yǐ níng, hóu wáng dé yī yǐ wéi tiān xià zhēn." dì shuō, qún chén tàn fú.
晋武帝始登阼,探策得“一”。王者世数,系此多少。帝既不说,群臣失色,莫能有言者。侍中裴楷进曰:“臣闻天得一以清,地得一以宁,侯王得一以为天下贞。”帝说,群臣叹服。
mǎn fèn wèi fēng. zài jìn wǔ dì zuò, běi chuāng zuò liú lí píng, shí mì shì shū, fèn yǒu nán sè. dì xiào zhī. fèn dá yuē:" chén yóu wú niú, jiàn yuè ér chuǎn."
满奋畏风。在晋武帝坐,北窗作琉璃屏,实密似疏,奋有难色。帝笑之。奋答曰:“臣犹吴牛,见月而喘。”
zhū gě jìng zài wú, yú cháo táng dà huì. sūn hào wèn:" qīng zì zhòng sī, wèi hé suǒ sī?" duì yuē:" zài jiā sī xiào, shì jūn sī zhōng, péng yǒu sī xìn, rú sī ér yǐ."
诸葛靓在吴,于朝堂大会。孙皓问:“卿字仲思,为何所思?”对曰:“在家思孝,事君思忠,朋友思信,如斯而已。”
cài hóng fù luò, luò zhōng rén wèn yuē:" mù fǔ chū kāi, qún gōng pì mìng, qiú yīng qí yú zè lòu, cǎi xián jùn yú yán xué. jūn wú chǔ zhī shì, wáng guó zhī yú, yǒu hé yì cái, ér yīng sī jǔ?" cài dá yuē:" yè guāng zhī zhū, bù bì chū yú mèng jīn zhī hé yíng wò zhī bì, bù bì cǎi yú kūn lún zhī shān. dà yǔ shēng yú dōng yí, wén wáng shēng yú xī qiāng, shèng xián suǒ chū, hé bì cháng chù. xī wǔ wáng fá zhòu, qiān wán mín yú luò yì, dé wú zhū jūn shì qí miáo yì hū?"
蔡洪赴洛,洛中人问曰:“幕府初开,群公辟命,求英奇于仄陋,采贤俊于岩穴。君吴楚之士,亡国之余,有何异才,而应斯举?”蔡答曰:“夜光之珠,不必出于孟津之河;盈握之璧,不必采于昆仑之山。大禹生于东夷,文王生于西羌,圣贤所出,何必常处。昔武王伐纣,迁顽民于洛邑,得无诸君是其苗裔乎?”
zhū míng shì gòng zhì luò shuǐ xì. hái, lè lìng wèn wáng yí fǔ yuē:" jīn rì xì lè hū?" wáng yuē:" péi pú yè shàn tán míng lǐ, hùn hùn yǒu yǎ zhì zhāng mào xiān lùn shǐ hàn, mǐ mǐ kě tīng wǒ yǔ wáng ān fēng shuō yán líng zǐ fáng, yì chāo chāo xuán zhù."
诸名士共至洛水戏。还,乐令问王夷甫曰:“今日戏乐乎?”王曰:“裴仆射善谈名理,混混有雅致;张茂先论史汉,靡靡可听;我与王安丰说延陵、子房,亦超超玄箸。”
wáng wǔ zǐ sūn zi jīng gè yán qí tǔ dì rén wù zhī měi. wáng yún:" qí dì tǎn ér píng, qí shuǐ dàn ér qīng, qí rén lián qiě zhēn." sūn yún:" qí shān zuǐ wēi yǐ cuó é, qí shuǐ shuǐ jiǎ xiè ér yáng bō, qí rén lěi ā ér yīng duō."
王武子、孙子荆、各言其土地人物之美。王云:“其地坦而平,其水淡而清,其人廉且贞。”孙云:“其山嶵巍以嵯峨,其水(水甲)渫而扬波,其人磊呵而英多。”
lè lìng nǚ shì dà jiàng jūn chéng dū wáng yǐng. wáng xiōng cháng shā wáng zhí quán yú luò, suì gòu bīng xiàng tú. cháng shā wáng qīn jìn xiǎo rén, yuǎn wài jūn zǐ, fán zài cháo zhě, rén huái wēi jù. lè lìng jì yǔn cháo wàng, jiā yǒu hūn qīn, qún xiǎo chán yú cháng shā. cháng shā cháng wèn lè lìng, lè lìng shén sè zì ruò, xú dá yuē:" qǐ yǐ wǔ nán yì yī nǚ?" yóu shì shì rán, wú fù yí lǜ.
乐令女适大将军成都王颖。王兄长沙王执权于洛,遂构兵相图。长沙王亲近小人,远外君子,凡在朝者,人怀危惧。乐令既允朝望,加有婚亲,群小谗于长沙。长沙尝问乐令,乐令神色自若,徐答曰:“岂以五男易一女?”由是释然,无复疑虑。
lù jī yì wáng wǔ zi, wǔ zi qián zhì shù hú yáng lào, zhǐ yǐ shì lù yuē:" qīng jiāng dōng hé yǐ dí cǐ?" lù yún:" yǒu qiān lǐ chún gēng, dàn wèi xià yán shì ěr!"
陆机诣王武子,武子前置数斛羊酪,指以示陆曰:“卿江东何以敌此?”陆云:“有千里莼羹,但未下盐豉耳!”
zhōng cháo yǒu xiǎo ér, fù bìng, xíng qǐ yào. zhǔ rén wèn bìng, yuē:" huàn nüè yě." zhǔ rén yuē:" zūn hóu míng dé jūn zǐ, hé yǐ bìng nüè?" dá yuē:" lái bìng jūn zǐ, suǒ yǐ wéi nüè ěr."
中朝有小儿,父病,行乞药。主人问病,曰:“患疟也。”主人曰:“尊侯明德君子,何以病疟?”答曰:“来病君子,所以为疟耳。”
cuī zhèng xióng yì dōu jùn. dōu jùn jiāng xìng chén, wèn zhèng xióng:" jūn qù cuī zhù jǐ shì?" dá yuē:" mín qù cuī zhù, rú míng fǔ zhī qù chén héng."
崔正熊诣都郡。都郡将姓陈,问正熊:“君去崔杼几世?”答曰:“民去崔杼,如明府之去陈恒。”
yuán dì shǐ guò jiāng, wèi gù piào qí yuē:" jì rén guó tǔ, xīn cháng huái cán." róng guì duì yuē:" chén wén wáng zhě yǐ tiān xià wéi jiā, shì yǐ gěng bó wú dìng chù, jiǔ dǐng qiān luò yì. yuàn bì xià wù yǐ qiān dū wèi niàn."
元帝始过江,谓顾骠骑曰:“寄人国土,心常怀惭。”荣跪对曰:“臣闻王者以天下为家,是以耿、亳无定处,九鼎迁洛邑。愿陛下勿以迁都为念。”
yǔ gōng zào zhōu bó rén. bó rén yuē:" jūn hé suǒ xīn shuō ér hū féi?" yǔ yuē:" jūn fù hé suǒ yōu cǎn ér hū shòu?" bó rén yuē:" wú wú suǒ yōu, zhí shì qīng xū rì lái, zǐ huì rì qù ěr."
庾公造周伯仁。伯仁曰:“君何所欣说而忽肥?”庾曰:“君复何所忧惨而忽瘦?”伯仁曰:“吾无所忧,直是清虚日来,滓秽日去耳。”
guò jiāng zhū rén, měi zhì měi rì, zhé xiāng yāo xīn tíng, jí huì yǐn yàn. zhōu hóu zuò ér tàn yuē:" fēng jǐng bù shū, zhèng zì yǒu shān hé zhī yì!" jiē xiāng shì liú lèi. wéi wáng chéng xiàng qiǎo rán biàn sè yuē:" dāng gòng lù lì wáng shì, kè fù shén zhōu, hé zhì zuò chǔ qiú xiāng duì?"
过江诸人,每至美日,辄相邀新亭,藉卉饮宴。周侯坐而叹曰:“风景不殊,正自有山河之异!”皆相视流泪。唯王丞相愀然变色曰:“当共戮力王室,克复神州,何至作楚囚相对?”
wèi xiǎn mǎ chū yù dù jiāng, xíng shén cǎn cuì, yǔ zuǒ yòu yún:" jiàn cǐ máng máng, bù jué bǎi duān jiāo jí. gǒu wèi miǎn yǒu qíng, yì fù shuí néng qiǎn cǐ!"
卫洗马初欲渡江,形神惨悴,语左右云:“见此芒芒,不觉百端交集。苟未免有情,亦复谁能遣此!”
gù sī kōng wèi zhī míng, yì wáng chéng xiàng. chéng xiàng xiǎo jí, duì zhī pí shuì. gù sī suǒ yǐ kòu huì zhī, yīn wèi tóng zuò yuē:" xī měi wén yuán gōng dào gōng xié zàn zhōng zōng, bǎo quán jiāng biǎo, tǐ xiǎo bù ān, lìng rén chuǎn xī." chéng xiàng yīn jué, wèi gù yuē:" cǐ zi guī zhāng tè dá, jī jǐng yǒu fēng."
顾司空未知名,诣王丞相。丞相小极,对之疲睡。顾思所以叩会之,因谓同坐曰:“昔每闻元公道公协赞中宗,保全江表,体小不安,令人喘息。”丞相因觉,谓顾曰:“此子圭璋特达,机警有锋。”
kuài jī hè shēng, tǐ shí qīng yuǎn, yán xíng yǐ lǐ. bù tú dōng nán zhī měi, shí wèi hǎi nèi zhī xiù.
会稽贺生,体识清远,言行以礼。不徒东南之美,实为海内之秀。
liú kūn suī gé hé kòu róng, zhì cún běn cháo, wèi wēn jiào yuē:" bān biāo shí liú shì zhī fù xīng, mǎ yuán zhī hàn guāng zhī kě fǔ. jīn jìn zuò suī shuāi, tiān mìng wèi gǎi. wú yù lì gōng yú hé běi, shǐ qīng yán yù yú jiāng nán. zi qí xíng hū?" wēn yuē:" jiào suī bù mǐn, cái fēi xī rén, míng gōng yǐ huán wén zhī zī, jiàn kuāng lì zhī gōng, qǐ gǎn cí mìng!"
刘琨虽隔阂寇戎,志存本朝,谓温峤曰:“班彪识刘氏之复兴,马援知汉光之可辅。今晋阼虽衰,天命未改。吾欲立功于河北,使卿延誉于江南。子其行乎?”温曰:“峤虽不敏,才非昔人,明公以桓、文之姿,建匡立之功,岂敢辞命!”
wēn jiào chū wèi liú kūn shǐ lái guò jiāng. yú shí jiāng zuǒ yíng jiàn shǐ ěr, gāng jì wèi jǔ. wēn xīn zhì, shēn yǒu zhū lǜ. jì yì wáng chéng xiàng, chén zhǔ shàng yōu yuè, shè jì fén miè, shān líng yí huǐ zhī kù, yǒu shǔ lí zhī tòng. wēn zhōng kǎi shēn liè, yán yǔ sì jù, chéng xiàng yì yǔ zhī duì qì. xù qíng jì bì, biàn shēn zì chén jié, chéng xiàng yì hòu xiāng chóu nà. jì chū, huān rán yán yuē:" jiāng zuǒ zì yǒu guǎn yí wú, cǐ fù hé yōu?"
温峤初为刘琨使来过江。于时江左营建始尔,纲纪未举。温新至,深有诸虑。既诣王丞相,陈主上幽越,社稷焚灭,山陵夷毁之酷,有黍离之痛。温忠慨深烈,言与泗俱,丞相亦与之对泣。叙情既毕,便深自陈结,丞相亦厚相酬纳。既出,欢然言曰:“江左自有管夷吾,此复何忧?”
wáng dūn xiōng hán wèi guāng lù xūn. dūn jì nì móu, tún jù nán zhōu, hán wěi zhí bēn gū shú. wáng chéng xiàng yì quē xiè. sī tú chéng xiàng yáng zhōu guān liáo wèn xùn, cāng cù bù zhī hé cí. gù sī kōng shí wéi yáng zhōu bié jià, yuán hàn yuē:" wáng guāng lù yuǎn bì liú yán, míng gōng méng chén lù cì, qún xià bù níng, bù shěn zūn tǐ qǐ jū hé rú?"
王敦兄含为光禄勋。敦既逆谋,屯据南州,含委职奔姑孰。王丞相诣阙谢。司徒、丞相、扬州官僚问讯,仓卒不知何辞。顾司空时为扬州别驾,援翰曰:“王光禄远避流言,明公蒙尘路次,群下不宁,不审尊体起居何如?”
xī tài wèi bài sī kōng, yǔ tóng zuò yuē:" píng shēng yì bù zài duō, zhí shì gù fēn yún, suì zhì tái dǐng. zhū bó hàn yīn, shí kuì yú huái."
郗太尉拜司空,语同坐曰:“平生意不在多,值世故纷纭,遂至台鼎。朱博翰音,实愧于怀。”
gāo zuò dào rén bù zuò hàn yǔ, huò wèn cǐ yì, jiǎn wén yuē:" yǐ jiǎn yìng duì zhī fán."
高坐道人不作汉语,或问此意,简文曰:“以简应对之烦。”
zhōu pú yè yōng róng hǎo yí xíng, yì wáng gōng, chū xià chē, yǐn shù rén, wáng gōng hán xiào kàn zhī. jì zuò, ào rán xiào yǒng. wáng gōng yuē:" qīng yù xī jī ruǎn xié?" dá yuē:" hé gǎn jìn shě míng gōng, yuǎn xī jī ruǎn!"
周仆射雍容好仪形,诣王公,初下车,隐数人,王公含笑看之。既坐,傲然啸咏。王公曰:“卿欲希嵇、阮邪?”答曰:“何敢近舍明公,远希嵇、阮!”
yǔ gōng cháng rù fú tú, jiàn wò fó, yuē:" cǐ zi pí yú jīn liáng." yú shí yǐ wéi míng yán.
庾公尝入佛图,见卧佛,曰:“此子疲于津梁。”于时以为名言。
zhì zhān céng zuò sì jùn tài shǒu, dà jiàng jūn hù cáo cān jūn, fù chū zuò nèi shǐ, nián shǐ èr shí jiǔ. cháng bié wáng dūn, dūn wèi zhān yuē:" qīng nián wèi sān shí, yǐ wèi wàn dàn, yì tài zǎo." zhān yuē:" fāng yú jiāng jūn, shǎo wèi tài zǎo bǐ zhī gān luó, yǐ wèi tài lǎo."
挚瞻曾作四郡太守,大将军户曹参军,复出作内史,年始二十九。尝别王敦,敦谓瞻曰:“卿年未三十,已为万石,亦太蚤。”瞻曰:“方于将军,少为太蚤;比之甘罗,已为太老。”
liáng guó yáng shì zi, jiǔ suì, shén cōng huì. kǒng jūn píng yì qí fù, fù bù zài, nǎi hū ér chū, wèi shè guǒ. guǒ yǒu yáng méi, kǒng zhǐ yǐ shì ér yuē:" cǐ shì jūn jiā guǒ." ér yīng shēng dá yuē:" wèi wén kǒng què shì fū zǐ jiā qín."
梁国杨氏子,九岁,甚聪惠。孔君平诣其父,父不在,乃呼儿出,为设果。果有杨梅,孔指以示儿曰:“此是君家果。”儿应声答曰:“未闻孔雀是夫子家禽。”
kǒng tíng wèi yǐ qiú yǔ cóng dì shěn, shěn cí bù shòu. tíng wèi yuē:" yàn píng zhòng zhī jiǎn, cí qí xiān rén, tún jiān bù yǎn dòu, yóu hú qiú shù shí nián, qīng fù hé cí cǐ?" yú shì shòu ér fú zhī.
孔廷尉以裘与从弟沈,沈辞不受。廷尉曰:“晏平仲之俭,祠其先人,豚肩不掩豆,犹狐裘数十年,卿复何辞此?”于是受而服之。
fú tú chéng yǔ zhū shí yóu, lín gōng yuē:" chéng yǐ shí hǔ wèi hǎi ōu niǎo."
佛图澄与诸石游,林公曰:“澄以石虎为海鸥鸟。”
xiè rén zǔ nián bā suì, xiè yù zhāng jiāng sòng kè, ěr shí yǔ yǐ shén wù, zì cān shàng liú. zhū rén xián gòng tàn zhī yuē:" nián shào yī zuò zhī yán huí." rén zǔ yuē:" zuò wú ní fù, yān bié yán huí?"
谢仁祖年八岁,谢豫章将送客,尔时语已神悟,自参上流。诸人咸共叹之曰:“年少一坐之颜回。”仁祖曰:“坐无尼父,焉别颜回?”
táo gōng jí dǔ, dōu wú xiàn tì zhī yán, cháo shì yǐ wéi hèn. rén zǔ wén zhī yuē:" shí wú shù diāo, gù bù yí táo gōng huà yán." shí xián yǐ wéi dé yīn.
陶公疾笃,都无献替之言,朝士以为恨。仁祖闻之曰:“时无竖刁,故不贻陶公话言。”时贤以为德音。
zhú fǎ shēn zài jiǎn wén zuò, liú yǐn wèn:" dào rén hé yǐ yóu zhū mén?" dá yuē:" jūn zì jiàn qí zhū mén, pín dào rú yóu péng hù." huò yún biàn lìng.
竺法深在简文坐,刘尹问:“道人何以游朱门?”答曰:“君自见其朱门,贫道如游蓬户。”或云卞令。
sūn shèng wèi yǔ gōng jì shì cān jūn, cóng liè, jiāng qí èr ér jù xíng. yǔ gōng bù zhī, hū yú liè chǎng jiàn qí zhuāng, shí nián qī bā suì. yǔ wèi yuē:" jūn yì fù lái xié?" yīng shēng dá yuē:" suǒ wèi' wú xiǎo wú dà, cóng gōng yú mài'."
孙盛为庾公记室参军,从猎,将其二儿俱行。庾公不知,忽于猎场见齐庄,时年七八岁。庾谓曰:“君亦复来邪?”应声答曰:“所谓‘无小无大,从公于迈’。”
sūn qí yóu qí zhuāng èr rén xiǎo shí yì yǔ gōng, gōng wèn:" qí yóu hé zì?" dá yuē:" zì qí yóu." gōng yuē:" yù hé qí xié?" yuē:" qí xǔ yóu."" qí zhuāng hé zì?" dá yuē:" zì qí zhuāng." gōng yuē:" yù hé qí?" yuē:" qí zhuāng zhōu." gōng yuē:" hé bù mù zhòng ní ér mù zhuāng zhōu?" duì yuē:" shèng rén shēng zhī, gù nán qǐ mù." yǔ gōng dà xǐ xiǎo ér duì.
孙齐由、齐庄二人小时诣庾公,公问:“齐由何字?”答曰:“字齐由。”公曰:“欲何齐邪?”曰:“齐许由。”“齐庄何字?”答曰:“字齐庄。”公曰:“欲何齐?”曰:“齐庄周。”公曰:“何不慕仲尼而慕庄周?”对曰:“圣人生知,故难企慕。”庾公大喜小儿对。
zhāng xuán zhī gù fū, shì gù hé zhōng wài sūn, jiē shǎo ér cōng huì. hé bìng zhī zhī, ér cháng wèi gù shèng, qīn zhòng piān zhì, zhāng pō bù yān. yú shí zhāng nián jiǔ suì, gù nián qī suì, hé yǔ jù zhì sì zhōng. jiàn fú bān ní huán xiàng, dì zǐ yǒu qì zhě, yǒu bù qì zhě, hé yǐ wèn èr sūn. xuán wèi" bèi qīn gù qì, bù bèi qīn gù bù qì". fū yuē:" bù rán, dāng yóu wàng qíng gù bù qì, bù néng wàng qíng gù qì."
张玄之、顾敷,是顾和中外孙,皆少而聪惠。和并知之,而常谓顾胜,亲重偏至,张颇不恹。于时张年九岁,顾年七岁,和与俱至寺中。见佛般泥洹像,弟子有泣者,有不泣者,和以问二孙。玄谓“被亲故泣,不被亲故不泣”。敷曰:“不然,当由忘情故不泣,不能忘情故泣。”
yǔ fǎ chàng zào yǔ tài wèi, wò zhǔ wěi zhì jiā, gōng yuē:" cǐ zhì jiā, nà de zài?" fǎ chàng yuē:" lián zhě bù qiú, tān zhě bù yǔ, gù dé zài ěr."
庾法畅造庾太尉,握麈尾至佳,公曰:“此至佳,那得在?”法畅曰:“廉者不求,贪者不与,故得在耳。”
yǔ zhì gōng wèi jīng zhōu, yǐ máo shàn shàng wǔ dì. wǔ dì yí shì gù wù. shì zhōng liú shào yuē:" bǎi liáng yún gòu, gōng jiàng xiān jū qí xià guǎn xián fán zòu, zhōng kuí xiān tīng qí yīn. zhì gōng shàng shàn, yǐ hǎo bù yǐ xīn." yǔ hòu wén zhī yuē:" cǐ rén yí zài dì zuǒ yòu."
庾稚恭为荆州,以毛扇上武帝。武帝疑是故物。侍中刘劭曰:“柏梁云构,工匠先居其下;管弦繁奏,钟、夔先听其音。稚恭上扇,以好不以新。”庾后闻之曰:“此人宜在帝左右。”
hé piào qí wáng hòu, zhēng chǔ gōng rù. jì zhì shí tou, wáng cháng shǐ liú yǐn tóng yì chǔ. chǔ yuē:" zhēn zhǎng hé yǐ chù wǒ?" zhēn zhǎng gù wáng yuē:" cǐ zi néng yán." chǔ yīn shì wáng, wáng yuē:" guó zì yǒu zhōu gōng."
何骠骑亡后,徵褚公入。既至石头,王长史、刘尹同诣褚。褚曰:“真长何以处我?”真长顾王曰:“此子能言。”褚因视王,王曰:“国自有周公。”
huán gōng běi zhēng jīng jīn chéng, jiàn qián wèi láng yá shí zhǒng liǔ, jiē yǐ shí wéi, kǎi rán yuē:" mù yóu rú cǐ, rén hé yǐ kān!" pān zhī zhí tiáo, xuàn rán liú lèi.
桓公北征经金城,见前为琅邪时种柳,皆已十围,慨然曰:“木犹如此,人何以堪!”攀枝执条,泫然流泪。
jiǎn wén zuò fǔ jūn shí, cháng yǔ huán xuān wǔ jù rù cháo, gèng xiāng ràng zài qián. xuān wǔ bù dé yǐ ér xiān zhī, yīn yuē:" bó yě zhí shū, wèi wáng qián qū." jiǎn wén yuē:" suǒ wèi' wú xiǎo wú dà, cóng gōng yú mài'."
简文作抚军时,尝与桓宣武俱入朝,更相让在前。宣武不得已而先之,因曰:“伯也执殳,为王前驱。”简文曰:“所谓‘无小无大,从公于迈’。”
gù yuè yǔ jiǎn wén tóng nián, ér fā zǎo bái. jiǎn wén yuē:" qīng hé yǐ xiān bái?" duì yuē:" pú liǔ zhī zī, wàng qiū ér luò sōng bǎi zhī zhì, jīng shuāng mí mào."
顾悦与简文同年,而发蚤白。简文曰:“卿何以先白?”对曰:“蒲柳之姿,望秋而落;松柏之质,经霜弥茂。”
huán gōng rù xiá, jué bì tiān xuán, téng bō xùn jí. nǎi tàn yuē:" jì wèi zhōng chén, bù dé wèi xiào zǐ, rú hé?"
桓公入峡,绝壁天悬,腾波迅急。迺叹曰:“既为忠臣,不得为孝子,如何?”
chū, yíng huò rù tài wēi, xún fèi hǎi xī. jiǎn wén dēng zuò, fù rù tài wēi, dì è zhī. shí xī chāo wèi zhōng shū zài zhí. yǐn chāo rù yuē:" tiān mìng xiū duǎn, gù fēi suǒ jì, zhèng dāng wú fù jìn rì shì bù?" chāo yuē:" dà sī mǎ fāng jiāng wài gù fēng jiāng, nèi zhèn shè jì, bì wú ruò cǐ zhī lǜ. chén wèi bì xià yǐ bǎi kǒu bǎo zhī." dì yīn sòng yǔ zhòng chū shī yuē:" zhì shì tòng cháo wēi, zhōng chén āi zhǔ rǔ." shēng shén qī lì. xī shòu jiǎ hái dōng, dì yuē:" zhì yì zūn gōng, jiā guó zhī shì, suì zhì yú cǐ! yóu shì shēn bù néng yǐ dào kuāng wèi, sī huàn yù fáng, kuì tàn zhī shēn, yán hé néng yù?" yīn qì xià liú jīn.
初,荧惑入太微,寻废海西。简文登阼,复入太微,帝恶之。时郗超为中书在直。引超入曰:“天命脩短,故非所计,政当无复近日事不?”超曰:“大司马方将外固封疆,内镇社稷,必无若此之虑。臣为陛下以百口保之。”帝因诵庾仲初诗曰:“志士痛朝危,忠臣哀主辱。”声甚凄厉。郗受假还东,帝曰:“致意尊公,家国之事,遂至于此!由是身不能以道匡卫,思患预防,愧叹之深,言何能喻?”因泣下流襟。
jiǎn wén zài àn shì zhōng zuò, zhào xuān wǔ. xuān wǔ zhì, wèn shàng hé zài? jiǎn wén yuē:" mǒu zài sī." shí rén yǐ wéi néng.
简文在暗室中坐,召宣武。宣武至,问上何在?简文曰:“某在斯。”时人以为能。
jiǎn wén rù huá lín yuán, gù wèi zuǒ yòu yuē:" huì xīn chù, bù bì zài yuǎn. yì rán lín shuǐ, biàn zì yǒu háo pú xián xiǎng yě. jué niǎo shòu qín yú, zì lái qīn rén."
简文入华林园,顾谓左右曰:“会心处,不必在远。翳然林水,便自有濠、濮闲想也。觉鸟兽禽鱼,自来亲人。”
xiè tài fù yǔ wáng yòu jūn yuē:" zhōng nián shāng yú āi yuè, yǔ qīn yǒu bié, zhé zuò shù rì è." wáng yuē:" nián zài sāng yú, zì rán zhì cǐ, zhèng lài sī zhú táo xiě. héng kǒng ér bèi jué, sǔn xīn lè zhī qù."
谢太傅语王右军曰:“中年伤于哀乐,与亲友别,辄作数日恶。”王曰:“年在桑榆,自然至此,正赖丝竹陶写。恒恐儿辈觉,损欣乐之趣。”
zhī dào lín cháng yǎng shù pǐ mǎ. huò yán dào rén chù mǎ bù yùn, zhī yuē:" pín dào zhòng qí shén jùn."
支道林常养数匹马。或言道人畜马不韵,支曰:“贫道重其神骏。”
liú yǐn yǔ huán xuān wǔ gòng tīng jiǎng lǐ jì. huán yún:" shí yǒu rù xīn chù, biàn jué zhǐ chǐ xuán mén." liú yuē:" cǐ wèi guān zhì jí, zì shì jīn huá diàn zhī yǔ."
刘尹与桓宣武共听讲礼记。桓云:“时有入心处,便觉咫尺玄门。”刘曰:“此未关至极,自是金华殿之语。”
yáng bǐng wèi fǔ jūn cān jūn, shǎo wáng, yǒu lìng yù. xià hóu xiào ruò wéi zhī xù, jí xiāng zàn dào. yáng quán wèi huáng mén shì láng, shì jiǎn wén zuò. dì wèn yuē:" xià hóu zhàn zuò yáng bǐng xù jué kě xiǎng. shì qīng hé wù? yǒu hòu bù?" quán shān rán duì yuē:" wáng bó lìng wèn sù zhāng, ér wú yǒu jì sì. suī míng bō tiān tīng, rán yìn jué shèng shì." dì jiē kǎi jiǔ zhī.
羊秉为抚军参军,少亡,有令誉。夏侯孝若为之叙,极相赞悼。羊权为黄门侍郎,侍简文坐。帝问曰:“夏侯湛作羊秉叙绝可想。是卿何物?有后不?”权潸然对曰:“亡伯令问夙彰,而无有继嗣。虽名播天听,然胤绝圣世。”帝嗟慨久之。
wáng cháng shǐ yǔ liú zhēn zhǎng bié hòu xiāng jiàn, wáng wèi liú yuē:" qīng gèng zhǎng jìn." dá yuē:" cǐ ruò tiān zhī zì gāo ěr."
王长史与刘真长别后相见,王谓刘曰:“卿更长进。”答曰:“此若天之自高耳。”
liú yǐn yún:" rén xiǎng wáng jīng chǎn jiā, cǐ xiǎng cháng sōng xià dāng yǒu qīng fēng ěr."
刘尹云:“人想王荆产佳,此想长松下当有清风耳。”
wáng zhòng zǔ wén mán yǔ bù jiě, máng rán yuē:" ruò shǐ jiè gé lú lái zhāo, gù dāng bù mèi cǐ yǔ."
王仲祖闻蛮语不解,茫然曰:“若使介葛卢来朝,故当不昧此语。”
liú zhēn zhǎng wèi dān yáng yǐn, xǔ xuán dù chū dōu jiù liú sù. chuáng wéi xīn lì, yǐn shí fēng gān. xǔ yuē:" ruò bǎo quán cǐ chù, shū shèng dōng shān." liú yuē:" qīng ruò zhī jí xiōng yóu rén, wú ān dé bù bǎo cǐ!" wáng yì shǎo zài zuò yuē:" lìng cháo xǔ yù jì qì, dāng wú cǐ yán." èr rén bìng yǒu kuì sè.
刘真长为丹阳尹,许玄度出都就刘宿。床帷新丽,饮食丰甘。许曰:“若保全此处,殊胜东山。”刘曰:“卿若知吉凶由人,吾安得不保此!”王逸少在坐曰:“令巢、许遇稷、契,当无此言。”二人并有愧色。
wáng yòu jūn yǔ xiè tài fù gòng dēng yě chéng. xiè yōu rán yuǎn xiǎng, yǒu gāo shì zhī zhì. wáng wèi xiè yuē:" xià yǔ qín wáng, shǒu zú pián zhī wén wáng gàn shí, rì bù xiá jǐ. jīn sì jiāo duō lěi, yí rén rén zì xiào. ér xū tán fèi wù, fú wén fáng yào, kǒng fēi dāng jīn suǒ yí." xiè dá yuē:" qín rèn shāng yāng, èr shì ér wáng, qǐ qīng yán zhì huàn xié?"
王右军与谢太傅共登冶城。谢悠然远想,有高世之志。王谓谢曰:“夏禹勤王,手足胼胝;文王旰食,日不暇给。今四郊多垒,宜人人自效。而虚谈废务,浮文妨要,恐非当今所宜。”谢答曰:“秦任商鞅,二世而亡,岂清言致患邪?”
xiè tài fù hán xuě rì nèi jí, yǔ ér nǚ jiǎng lùn wén yì. é ér xuě zhòu, gōng xīn rán yuē:" bái xuě fēn fēn hé suǒ shì?" xiōng zi hú ér yuē:" sā yán kōng zhōng chā kě nǐ." xiōng nǚ yuē:" wèi ruò liǔ xù yīn fēng qǐ." gōng dà xiào lè. jí gōng dà xiōng wú yì nǚ, zuǒ jiāng jūn wáng níng zhī qī yě.
谢太傅寒雪日内集,与儿女讲论文义。俄而雪骤,公欣然曰:“白雪纷纷何所似?”兄子胡儿曰:“撒盐空中差可拟。”兄女曰:“未若柳絮因风起。”公大笑乐。即公大兄无奕女,左将军王凝之妻也。
wáng zhōng láng lìng fú xuán dù xí záo chǐ lùn qīng chǔ rén wù. lín chéng, yǐ shì hán kāng bó. kāng bó dū wú yán, wáng yuē:" hé gù bù yán?" hán yuē:" wú kě wú bù kě."
王中郎令伏玄度、习凿齿论青、楚人物。临成,以示韩康伯。康伯都无言,王曰:“何故不言?”韩曰:“无可无不可。”
liú yǐn yún:" qīng fēng lǎng yuè, zhé sī xuán dù."
刘尹云:“清风朗月,辄思玄度。”
xún zhōng láng zài jīng kǒu, dēng běi gù wàng hǎi yún:" suī wèi dǔ sān shān, biàn zì shǐ rén yǒu líng yún yì. ruò qín hàn zhī jūn, bì dāng qiān shang rú zú."
荀中郎在京口,登北固望海云:“虽未睹三山,便自使人有凌云意。若秦、汉之君,必当褰裳濡足。”
xiè gōng yún:" xián shèng qù rén, qí xián yì ěr." zǐ zhí wèi zhī xǔ. gōng tàn yuē:" ruò xī chāo wén cǐ yǔ, bì bù zhì hé hàn."
谢公云:“贤圣去人,其闲亦迩。”子侄未之许。公叹曰:“若郗超闻此语,必不至河汉。”
zhī gōng hǎo hè, zhù shàn dōng shān yìn shān. yǒu rén yí qí shuāng hè, shǎo shí chì zhǎng yù fēi. zhī yì xī zhī, nǎi shā qí hé. hè xuān zhù bù fù néng fēi, nǎi fǎn gù chì, chuí tóu shì zhī, rú yǒu ào sàng yì. lín yuē:" jì yǒu líng xiāo zhī zī, hé kěn wéi rén zuò ěr mù jìn wán?" yǎng lìng hé chéng, zhì shǐ fēi qù.
支公好鹤,住剡东(山印)山。有人遗其双鹤,少时翅长欲飞。支意惜之,乃铩其翮。鹤轩翥不复能飞,乃反顾翅,垂头视之,如有懊丧意。林曰:“既有凌霄之姿,何肯为人作耳目近玩?”养令翮成,置使飞去。
xiè zhōng láng jīng qū ā hòu hú, wèn zuǒ yòu:" cǐ shì hé shuǐ?" dá yuē:" qū ā hú." xiè yuē:" gù dāng yuān zhù tíng zhe, nà ér bù liú."
谢中郎经曲阿后湖,问左右:“此是何水?”答曰:“曲阿湖。”谢曰:“故当渊注渟著,纳而不流。”
jìn wǔ dì měi xiǎng shān tāo shān shǎo. xiè tài fù yǐ wèn zǐ dì, chē qí dá yuē:" dāng yóu yù zhě bù duō, ér shǐ yǔ zhě wàng shǎo."
晋武帝每饷山涛山少。谢太傅以问子弟,车骑答曰:“当由欲者不多,而使与者忘少。”
xiè hú ér yǔ yǔ dào jì:" zhū rén mò dāng jiù qīng tán, kě jiān chéng lěi." yǔ yuē:" ruò wén dù lái, wǒ yǐ piān shī dài zhī kāng bó lái, jì hé fén zhōu."
谢胡儿语庾道季:“诸人莫当就卿谈,可坚城垒。”庾曰:“若文度来,我以偏师待之;康伯来,济河焚舟。”
lǐ hóng dù cháng tàn bù bèi yù. yīn yáng zhōu zhī qí jiā pín, wèn:" jūn néng qū zhì bǎi lǐ bù?" lǐ dá yuē:" běi mén zhī tàn, jiǔ yǐ shàng wén. qióng yuán bēn lín, qǐ xiá zé mù!" suì shòu shàn xiàn.
李弘度常叹不被遇。殷扬州知其家贫,问:“君能屈志百里不?”李答曰:“北门之叹,久已上闻。穷猿奔林,岂暇择木!”遂授剡县。
wáng sī zhōu zhì wú xīng yìn zhǔ zhōng kàn. tàn yuē:" fēi wéi shǐ rén qíng kāi dí, yì jué rì yuè qīng lǎng."
王司州至吴兴印渚中看。叹曰:“非唯使人情开涤,亦觉日月清朗。”
xiè wàn zuò yù zhōu dū du, xīn bài, dāng xī zhī dū yì, xiāng sòng lèi rì, xiè pí dùn. yú shì gāo shì zhōng wǎng, jìng jiù xiè zuò, yīn wèn:" qīng jīn zhàng jié fāng zhōu, dāng jiāng lǐ xī fān, hé yǐ wéi zhèng?" xiè cū dào qí yì. gāo biàn wèi xiè dào xíng shì, zuò shù bǎi yǔ. xiè suì qǐ zuò. gāo qù hòu, xiè zhuī yuē:" ā líng gù cū yǒu cái jù." xiè yīn cǐ dé zhōng zuò.
谢万作豫州都督,新拜,当西之都邑,相送累日,谢疲顿。于是高侍中往,径就谢坐,因问:“卿今仗节方州,当疆理西蕃,何以为政?”谢粗道其意。高便为谢道形势,作数百语。谢遂起坐。高去后,谢追曰:“阿酃故粗有才具。”谢因此得终坐。
yuán yàn bó wèi xiè ān nán sī mǎ, dū xià zhū rén sòng zhì lài xiāng. jiāng bié, jì zì qī wǎng, tàn yuē:" jiāng shān liáo luò, jū rán yǒu wàn lǐ zhī shì."
袁彦伯为谢安南司马,都下诸人送至濑乡。将别,既自凄惘,叹曰:“江山辽落,居然有万里之势。”
sūn chuò fù suì chū, zhù shì quǎn chuān, zì yán jiàn zhǐ zú zhī fēn. zhāi qián zhǒng yī zhū sōng, hé zì shǒu yōng zhì zhī. gāo shì yuǎn shí yì lín jū, yǔ sūn yuē:" sōng shù zǐ fēi bù chǔ chǔ kě lián, dàn yǒng wú dòng liáng yòng ěr!" sūn yuē:" fēng liǔ suī hé bào, yì hé suǒ shī?"
孙绰赋遂初,筑室畎川,自言见止足之分。斋前种一株松,何自手壅治之。高世远时亦邻居,语孙曰:“松树子非不楚楚可怜,但永无栋梁用耳!”孙曰:“枫柳虽合抱,亦何所施?”
huán zhēng xī zhì jiāng líng chéng shén lì, huì bīn liáo chū jiāng jīn wàng zhī, yún:" ruò néng mù cǐ chéng zhě yǒu shǎng." gù cháng kāng shí wéi kè, zài zuò, mù yuē:" yáo wàng céng chéng, dān lóu rú xiá." huán jí shǎng yǐ èr bì.
桓征西治江陵城甚丽,会宾僚出江津望之,云:“若能目此城者有赏。”顾长康时为客,在坐,目曰:“遥望层城,丹楼如霞。”桓即赏以二婢。
wáng zǐ jìng yǔ wáng xiào bó yuē:" yáng shū zǐ zì fù jiā ěr, rán yì hé yú rén shì?" gù bù rú tóng què tái shàng jì."
王子敬语王孝伯曰:“羊叔子自复佳耳,然亦何与人事?”故不如铜雀台上妓。”
lín gōng jiàn dōng yáng cháng shān yuē:" hé qí tǎn yí!"
林公见东阳长山曰:“何其坦迤!”
gù cháng kāng cóng kuài jī hái, rén wèn shān chuān zhī měi, gù yún:" qiān yán jìng xiù, wàn hè zhēng liú, cǎo mù méng lóng qí shàng, ruò yún xīng xiá wèi."
顾长康从会稽还,人问山川之美,顾云:“千岩竞秀,万壑争流,草木蒙笼其上,若云兴霞蔚。”
jiǎn wén bēng, xiào wǔ nián shí yú suì lì, zhì míng bù lín. zuǒ yòu qǐ" yī cháng yīng lín". dì yuē:" āi zhì zé kū, hé cháng zhī yǒu!"
简文崩,孝武年十余岁立,至暝不临。左右启“依常应临”。帝曰:“哀至则哭,何常之有!”
xiào wǔ jiàng jiǎng xiào jīng, xiè gōng xiōng dì yǔ zhū rén sī tíng jiǎng xí. chē wǔ zi nán kǔ wèn xiè, wèi yuán yáng yuē:" bù wèn zé dé yīn yǒu yí, duō wèn zé zhòng láo èr xiè." yuán yuē:" bì wú cǐ xián." chē yuē:" hé yǐ zhī ěr?" yuán yuē:" hé cháng jiàn míng jìng pí yú lǚ zhào, qīng liú dàn yú huì fēng."
孝武将讲孝经,谢公兄弟与诸人私庭讲习。车武子难苦问谢,谓袁羊曰:“不问则德音有遗,多问则重劳二谢。”袁曰:“必无此嫌。”车曰:“何以知尔?”袁曰:“何尝见明镜疲于屡照,清流惮于惠风。”
wáng zǐ jìng yún:" cóng shān yīn dào shàng xíng, shān chuān zì xiāng yìng fā, shǐ rén yìng jiē bù xiá. ruò qiū dōng zhī jì, yóu nán wéi huài."
王子敬云:“从山阴道上行,山川自相映发,使人应接不暇。若秋冬之际,尤难为坏。”
xiè tài fù wèn zhū zǐ zhí:" zǐ dì yì hé yù rén shì, ér zhèng yù shǐ qí jiā?" zhū rén mò yǒu yán zhě, chē qí dá yuē:" pì rú zhī lán yù shù, yù shǐ qí shēng yú jiē tíng ěr."
谢太傅问诸子侄:“子弟亦何预人事,而正欲使其佳?”诸人莫有言者,车骑答曰:“譬如芝兰玉树,欲使其生于阶庭耳。”
dào yī dào rén hǎo zhěng shì yīn cí, cóng dū xià hái dōng shān, jīng wú zhōng. yǐ ér huì xuě xià, wèi shén hán. zhū dào rén wèn zài dào suǒ jīng. yī gōng yuē:" fēng shuāng gù suǒ bù lùn, nǎi xiān jí qí cǎn dàn. jiāo yì zhèng zì piāo piē, lín xiù biàn yǐ hào rán."
道壹道人好整饰音辞,从都下还东山,经吴中。已而会雪下,未甚寒。诸道人问在道所经。壹公曰:“风霜固所不论,乃先集其惨澹。郊邑正自飘瞥,林岫便已皓然。”
zhāng tiān xī wèi liáng zhōu cì shǐ, chēng zhì xī yú. jì wèi fú jiān suǒ qín, yòng wèi shì zhōng. hòu yú shòu yáng jù bài, zhì dōu, wèi xiào wǔ suǒ qì. měi rù yán lùn, wú bù jìng rì. pō yǒu jí jǐ zhě, yú zuò wèn zhāng:" běi fāng hé wù kě guì?" zhāng yuē:" sāng shèn gān xiāng, chī xiāo gé xiǎng. chún lào yǎng xìng, rén wú jí xīn."
张天锡为凉州刺史,称制西隅。既为苻坚所禽,用为侍中。后于寿阳俱败,至都,为孝武所器。每入言论,无不竟日。颇有嫉己者,于坐问张:“北方何物可贵?”张曰:“桑椹甘香,鸱鸮革响。淳酪养性,人无嫉心。”
gù cháng kāng bài huán xuān wǔ mù, zuò shī yún:" shān bēng míng hǎi jié, yú niǎo jiāng hé yī." rén wèn zhī yuē:" qīng píng zhòng huán nǎi ěr, kū zhī zhuàng qí kě jiàn hū?" gù yuē:" bí rú guǎng mò cháng fēng, yǎn rú xuán hé jué liū." huò yuē:" shēng rú zhèn léi pò shān, lèi rú qīng hé zhù hǎi."
顾长康拜桓宣武墓,作诗云:“山崩溟海竭,鱼鸟将何依。”人问之曰:“卿凭重桓乃尔,哭之状其可见乎?”顾曰:“鼻如广莫长风,眼如悬河决溜。”或曰:“声如震雷破山,泪如倾河注海。”
máo bó chéng jì fù qí cái qì, cháng chēng:" níng wèi lán cuī yù zhé, bù zuò xiāo fū ài róng."
毛伯成既负其才气,常称:“宁为兰摧玉折,不作萧敷艾荣。”
fàn níng zuò yù zhāng, bā rì qǐng fú yǒu bǎn. zhòng sēng yí, huò yù zuò dá. yǒu xiǎo shā mí zài zuò mò yuē:" shì zūn mò rán, zé wèi xǔ kě." zhòng cóng qí yì.
范甯作豫章,八日请佛有板。众僧疑,或欲作答。有小沙弥在坐末曰:“世尊默然,则为许可。”众从其义。
sī mǎ tài fù zhāi zhōng yè zuò, yú shí tiān yuè míng jìng, dōu wú xiān yì. tài fù tàn yǐ wéi jiā. xiè jǐng zhòng zài zuò, dá yuē:" yì wèi nǎi bù rú wēi yún diǎn zhuì." tài fù yīn xì xiè yuē:" qīng jū xīn bù jìng, nǎi fù qiáng yù zǐ huì tài qīng xié?"
司马太傅斋中夜坐,于时天月明净,都无纤翳。太傅叹以为佳。谢景重在坐,答曰:“意谓乃不如微云点缀。”太傅因戏谢曰:“卿居心不净,乃复强欲滓秽太清邪?”
wáng zhōng láng shén ài zhāng tiān xī, wèn zhī yuē:" qīng guān guò jiāng zhū rén jīng wěi, jiāng zuǒ guǐ zhé, yǒu hé wěi yì? hòu lái zhī yàn, fù hé rú zhōng yuán?" zhāng yuē:" yán qiú yōu suì, zì wáng hé yǐ huán yīn shí xiū zhì, xún lè zhī fēng." wáng yuē:" qīng zhī jiàn yǒu yú, hé gù wèi fú jiān suǒ zhì?" dá yuē:" yáng xiāo yīn xī, gù tiān bù tún jiǎn fǒu bō chéng xiàng, qǐ zú duō jī?"
王中郎甚爱张天锡,问之曰:“卿观过江诸人经纬,江左轨辙,有何伟异?后来之彦,复何如中原?”张曰:“研求幽邃,自王、何以还;因时脩制,荀、乐之风。”王曰:“卿知见有余,何故为苻坚所制?”答曰:“阳消阴息,故天步屯蹇;否剥成象,岂足多讥?”
xiè jǐng zhòng nǚ shì wáng xiào bó ér, èr mén gōng shén xiāng ài měi. xiè wèi tài fù zhǎng shǐ, bèi dàn wáng jí qǔ zuò zhǎng shǐ, dài jìn líng jùn. tài fù yǐ gòu xián xiào bó, bù yù shǐ qí dé xiè, hái qǔ zuò zī yì. wài shì zhí wéi, ér shí yǐ guāi xián zhī. jí xiào bó bài hòu, tài fù rào dōng fǔ chéng xíng sàn, liáo shǔ xī zài nán mén yào wàng hòu bài, shí wèi xiè yuē:" wáng níng yì móu, yún shì qīng wèi qí jì." xiè céng wú jù sè, liǎn hù duì yuē:" lè yàn fǔ yǒu yán:' qǐ yǐ wǔ nán yì yī nǚ?'" tài fù shàn qí duì, yīn jǔ jiǔ quàn zhī yuē:" gù zì jiā! gù zì jiā!"
谢景重女适王孝伯儿,二门公甚相爱美。谢为太傅长史,被弹;王即取作长史,带晋陵郡。太傅已构嫌孝伯,不欲使其得谢,还取作咨议。外示絷维,而实以乖闲之。及孝伯败后,太傅绕东府城行散,僚属悉在南门要望候拜,时谓谢曰:“王甯异谋,云是卿为其计。”谢曾无惧色,敛笏对曰:“乐彦辅有言:‘岂以五男易一女?’”太傅善其对,因举酒劝之曰:“故自佳!故自佳!”
huán xuán yì xīng hái hòu, jiàn sī mǎ tài fù, tài fù yǐ zuì, zuò shàng duō kè, wèn rén yún:" huán wēn lái yù zuò zéi, rú hé?" huán xuán fú bù dé qǐ. xiè jǐng zhòng shí wéi zhǎng shǐ, jǔ bǎn dá yuē:" gù xuān wǔ gōng chù hūn àn, dēng shèng míng, gōng chāo yī huò. fēn yún zhī yì, cái zhī shèng jiàn." tài fù yuē:" wǒ zhī! wǒ zhī!" jí jǔ jiǔ yún:" huán yì xīng, quàn qīng jiǔ." huán chū xiè guò.
桓玄义兴还后,见司马太傅,太傅已醉,坐上多客,问人云:“桓温来欲作贼,如何?”桓玄伏不得起。谢景重时为长史,举板答曰:“故宣武公黜昏暗,登圣明,功超伊、霍。纷纭之议,裁之圣鉴。”太傅曰:“我知!我知!”即举酒云:“桓义兴,劝卿酒。”桓出谢过。
xuān wǔ yí zhèn nán zhōu, zhì jiē qú píng zhí. rén wèi wáng dōng tíng yuē:" chéng xiàng chū yíng jiàn kāng, wú suǒ yīn chéng, ér zhì zhì yū qū, fāng cǐ wèi liè." dōng tíng yuē:" cǐ chéng xiàng nǎi suǒ yǐ wéi qiǎo. jiāng zuǒ dì cù, bù rú zhōng guó ruò shǐ qiān mò tiáo chàng, zé yī lǎn ér jǐn. gù yū yú wěi qū, ruò bù kě cè."
宣武移镇南州,制街衢平直。人谓王东亭曰:“丞相初营建康,无所因承,而制置纡曲,方此为劣。”东亭曰:“此丞相乃所以为巧。江左地促,不如中国;若使阡陌条畅,则一览而尽。故纡余委曲,若不可测。”
huán xuán yì yīn jīng zhōu, yīn zài qiè fáng zhòu mián, zuǒ yòu cí bù zhī tōng. huán hòu yán jí cǐ shì, yīn yún:" chū bù mián, zòng yǒu cǐ, qǐ bù yǐ' xián xián yì sè' yě."
桓玄诣殷荆州,殷在妾房昼眠,左右辞不之通。桓后言及此事,殷云:“初不眠,纵有此,岂不以‘贤贤易色’也。”
huán xuán wèn yáng fú:" hé yǐ gòng zhòng wú shēng?" yáng yuē:" dāng yǐ qí yāo ér fú."
桓玄问羊孚:“何以共重吴声?”羊曰:“当以其妖而浮。”
xiè hùn wèn yáng fú:" hé yǐ qì jǔ hú liǎn?" yáng yuē:" gù dāng yǐ wéi jiē shén zhī qì."
谢混问羊孚:“何以器举瑚琏?”羊曰:“故当以为接神之器。”
huán xuán jì cuàn wèi, hòu yù chuáng wēi xiàn, qún chén shī sè. shì zhōng yīn zhòng wén jìn yuē:" dāng yóu shèng dé yuān zhòng, hòu dì suǒ yǐ bù néng zài." shí rén shàn zhī.
桓玄既篡位,后御床微陷,群臣失色。侍中殷仲文进曰:“当由圣德渊重,厚地所以不能载。”时人善之。
huán xuán jì cuàn wèi, jiāng gǎi zhì zhí guǎn, wèn zuǒ yòu:" hǔ bēn zhōng láng shěng, yīng zài hé chǔ?" yǒu rén dá yuē:" wú shěng." dāng shí shū wǔ zhǐ. wèn:" hé yǐ zhī wú?" dá yuē:" pān yuè qiū xìng fù xù yuē:' yú jiān hǔ bēn zhōng láng jiàng, yù zhí sàn qí zhī shěng.' xuán zī jiē chēng shàn.
桓玄既篡位,将改置直馆,问左右:“虎贲中郎省,应在何处?”有人答曰:“无省。”当时殊忤旨。问:“何以知无?”答曰:“潘岳秋兴赋叙曰:‘余兼虎贲中郎将,寓直散骑之省。’玄咨嗟称善。
xiè líng yùn hǎo dài qū bǐng lì, kǒng yǐn shì wèi yuē:" qīng yù xī xīn gāo yuǎn, hé bù néng yí qū gài zhī mào?" xiè dá yuē:" jiāng bù wèi yǐng zhě, wèi néng wàng huái."
谢灵运好戴曲柄笠,孔隐士谓曰:“卿欲希心高远,何不能遗曲盖之貌?”谢答曰:“将不畏影者,未能忘怀。”