fū rén shí yǒu tōng sāi, shén yǒu huì míng, huǐ yù yǐ zhī bù tóng, ài zēng yóu qí gè yì. gài sān wáng zhī shòu bàng yě, zhí lǔ lián ér huò shēn wǔ bà zhī shàn míng yě, féng kǒng xuān ér jiàn dǐ. sī zé wù yǒu héng zhǔn, ér jiàn wú dìng shí, yù qiú quán hé dé zhòng, qí wéi qiān zài yī yù hū! kuàng shǐ chuán wèi wén, yuān hào guǎng bó, xué zhě gǒu bù néng tàn zé suǒ yǐn, zhì yuǎn gōu shēn, wū zú yǐ biàn qí lì hài, míng qí shàn è.
夫人識有通塞，神有晦明，毀譽以之不同，愛憎由其各異。蓋三王之受謗也，值魯連而獲申；五霸之擅名也，逢孔宣而見詆。斯則物有恆准，而鑒無定識，欲求銓核得中，其唯千載一遇乎！況史傳為文，淵浩廣博，學者苟不能探賾索隱，致遠鈎深，烏足以辯其利害，明其善惡。

guān zuǒ shì zhī shū, wèi chuán zhī zuì, ér shí jīng hàn wèi, jìng bù liè yú xué guān, rú zhě jiē zhé cǐ yī jiā, ér shèng tuī èr chuán. fū yǐ qiū míng gōng wèi lǔ shǐ, shòu jīng zhòng ní, yǔ shì zé bìng shēng, lùn cái zé tóng chǐ. bǐ èr jiā zhě, shī kǒng shì zhī dì zǐ, yù dá zhě zhī mén rén, cái shí běn shū, nián dài yòu gé, ān dé chí bǐ chuán shuō, bǐ zī qīn shòu zhě hū! jiā yǐ èr chuán lǐ yǒu guāi pì, yán duō bǐ yě, fāng zhū zuǒ shì, bù kě tóng nián. gù zhī gāo huāng mò shǒu, nǎi fǔ rú zhī wàng shù mài bǐng tài guān, chéng zhì shì zhī míng jiàn yě.
觀《左氏》之書，為傳之最，而時經漢、魏，竟不列於學官，儒者皆折此一家，而盛推二《傳》。夫以丘明躬為魯史，受經仲尼，語世則並生，論才則同恥。彼二家者，師孔氏之弟子，預達者之門人，才識本殊，年代又隔，安得持彼傳說，比茲親受者乎！加以二《傳》理有乖僻，言多鄙野，方諸《左氏》，不可同年。故知《膏肓》、《墨守》，乃腐儒之妄述；賣餅、太官，誠智士之明鑑也。

dǎi shǐ hàn jì zuò, zhǒng wǔ xiāng chéng. wáng chōng zhe shū, jì jiǎ bān ér yǐ mǎ zhāng fǔ chí lùn, yòu liè gù ér yōu qiān. rán cǐ èr shū, suī hù yǒu xiū duǎn, dì wén dé shī, ér dà dǐ tóng fēng, kě wèi lián lèi. zhāng yàn yún: qiān mò hòu, wáng guī cè rì zhě chuán, chǔ xiān shēng bǔ qí suǒ quē, yán cí bǐ lòu, fēi qiān běn yì. àn qiān suǒ zhuàn wǔ dì běn jì qī shí liè chuán, chēng yú shùn jiàn è lòu, suì nì kōng ér chū xuān ní jì cú, mén rén tuī fèng yǒu ruò. qí yán zhī bǐ, yòu shén yú zī, ān dé dú zuì chǔ shēng, ér quán zōng mǎ shì yě? liú guǐ sī shāng què hàn shǐ, yǎ zhòng bān cái, wéi jī qí běn jì bù liè shǎo dì, ér zhé biān gāo hòu. àn hóng fēi liú shì, ér qiè yǎng hàn gōng. shí tiān xià wú zhǔ, lǚ zōng chēng zhì, gù jiè qí suì yuè, jì yǐ biān nián. ér yě jī xíng shì, zì jù wài qī. pì fū chéng wèi rú zǐ, shǐ kān shè zhèng zhī nián lì wáng liú zhì, lì jì gòng hé zhī rì. ér zhōu zhào èr gōng, gè shì jiā yǒu chuán. bān shì shì zūn nǎng lì, shū hé shì yí, qǐ wèi suī jùn fā yú qiǎo xīn, fǎn shòu chī yú zhuō mù yě.
逮《史》、《漢》繼作，踵武相承。王充著書，既甲班而乙馬；張輔持論，又劣固而優遷。然此二書，雖互有修短，遞聞得失，而大抵同風，可為連類。張晏云：遷歿後，亡《龜策》、《日者傳》，褚先生補其所缺，言詞鄙陋，非遷本意。案遷所撰《五帝本紀》、七十列傳，稱虞舜見阨陋，遂匿空而出；宣尼既殂，門人推奉有若。其言之鄙，又甚於茲，安得獨罪褚生，而全宗馬氏也？劉軌思商榷漢史，雅重班才，惟譏其本紀不列少帝，而輒編高后。案弘非劉氏，而竊養漢宮。時天下無主，呂宗稱制，故借其歲月，寄以編年。而野雞行事，自具《外戚》。譬夫成為孺子，史刊攝政之年；厲亡流彘，曆紀共和之日。而周、召二公，各世家有傳。班氏式遵曩例，殊合事宜，豈謂雖浚發於巧心，反受嗤於拙目也。

liú xiáng zhuàn sòng shū xù lù, lì shuō zhū jiā jìn shǐ, qí lüè yún: fǎ shèng zhōng xìng, huāng zhuāng shǎo qì, wáng yǐn xú guǎng, lún nì róng huá. fū shǐ zhī xù shì yě, dāng biàn ér bù huá, zhì ér bù lǐ, qí wén zhí, qí shì hé, ruò sī ér yǐ kě yě. bì lìng tóng wén jǔ zhī hán yì, děng gōng gàn zhī yǒu yì, rú zi yún zhī hán zhāng, lèi zhǎng qīng zhī fēi zǎo, cǐ nǎi qǐ yáng xiù hé, diāo zhāng rù cǎi, yù chēng shí lù, qí kě dé hū? yǐ cǐ dǐ hē, zhī qí wàng shī dàn shè yǐ.
劉祥撰《宋書·序錄》，歷說諸家晉史，其略云：「法盛《中興》，荒莊少氣，王隱、徐廣，淪溺容華。」夫史之敘事也，當辯而不華，質而不俚，其文直，其事核，若斯而已可也。必令同文舉之含異，等公幹之有逸，如子云之含章，類長卿之飛藻，此乃綺揚繡合，雕章縟彩，欲稱實錄，其可得乎？以此詆訶，知其妄施彈射矣。

fū rén fèi xìng, shí yě. qióng dá, mìng yě. ér shū zhī wèi yòng, yì fù rú shì. gài shàng shū gǔ wén, liù jīng zhī guān miǎn yě, chūn qiū zuǒ shì, sān chuán zhī xióng bà yě. ér zì qín zhì jìn, nián yú wǔ bǎi, qí shū yǐn méi, bù xíng yú shì. jì ér méi shì xiě xiàn, dù hóu xùn shì, rán hòu jiàn zhòng yī shí, shàn míng qiān gǔ. ruò nǎi lǎo jīng zhuàn yú zhōu rì, zhuāng zi chéng yú chǔ nián, zāo wén jǐng ér shǐ chuán, zhí jī ruǎn ér fāng guì. ruò sī liú zhě, kě shèng jì zāi! gù yuē fèi xìng, shí yě. qióng dá, mìng yě. shì shǐ shí wú shí bǎo, shì quē zhī yīn, ruò lùn héng zhī wèi yù bó jiē, tài xuán zhī bù féng píng zi, shì jiāng yān jìn huǒ miè, ní chén yǔ jué, ān yǒu mò ér bù xiǔ, yáng míng yú hòu shì zhě hū!
夫人廢興，時也。窮達，命也。而書之為用，亦復如是。蓋《尚書》古文，《六經》之冠冕也，《春秋左氏》，三《傳》之雄霸也。而自秦至晉，年逾五百，其書隱沒，不行於世。既而梅氏寫獻，杜侯訓釋，然後見重一時，擅名千古。若乃《老經》撰於周日，《莊子》成於楚年，遭文、景而始傳，值嵇、阮而方貴。若斯流者，可勝紀哉！故曰「廢興，時也。窮達，命也。」適使時無識寶，世缺知音，若《論衡》之未遇伯喈，《太玄》之不逢平子，逝將煙燼火滅，泥沉雨絕，安有歿而不朽，揚名於後世者乎！