fū jì chuán zhī xìng, zhào yú shǐ hàn. gài jì zhě, biān nián yě chuán zhě, liè shì yě. biān nián zhě, lì dì wáng zhī suì yuè, yóu chūn qiū zhī jīng liè shì zhě, lù rén chén zhī xíng zhuàng, yóu chūn qiū zhī chuán. chūn qiū zé chuán yǐ jiě jīng, shǐ hàn zé chuán yǐ shì jì. xún zī lì cǎo chuàng, shǐ zì zi zhǎng, ér pǔ lüè yóu cún, qū fēn wèi jǐn. rú xiàng wáng lì chuán, ér yǐ běn jì míng, fēi wéi yǔ tiě zhī dào, bù kě tóng yú tiān zǐ qiě tuī qí xù shì, jiē zuò chuán yán, qiú wèi zhī jì, bù kě de yě. huò yuē: qiān jì wǔ dì xià yīn, yì jiē liè shì ér yǐ. zi céng bù zhī guài, hé dú yóu yú xiàng jì zāi? duì yuē: bù rán. fū wǔ dì zhī yǔ xià yīn yě, zhēng shuò xiāng chéng, zi sūn dì jí, suī wú nián kě zhe, jì yì hé shāng! rú xiàng yǔ zhě, shì qǐ qín yú, shēn zhōng hàn shǐ, shū xià shì zhī hòu yì, shì huáng dì zhī chī yóu. pì zhū rùn wèi, róng kě liè jì fāng zhī pián mǔ, nán yǐ chéng biān. qiě xià yīn zhī jì, bù yǐn tā shì. yí qí jiàn zhōu, shí dāng zhòu rì, ér xī wèi liè chuán, bù rù yīn piān. xiàng jì zé shàng xià tóng zài, jūn chén jiāo zá, jì míng chuán tǐ, suǒ yǐ chéng chī.
夫紀傳之興，肇於《史》、《漢》。蓋紀者，編年也；傳者，列事也。編年者，歷帝王之歲月，猶《春秋》之經；列事者，錄人臣之行狀，猶《春秋》之傳。《春秋》則傳以解經，《史》、《漢》則傳以釋紀。尋茲例草創，始自子長，而朴略猶存，區分未盡。如項王立傳，而以本紀名，非惟羽僣之盜，不可同於天子；且推其序事，皆作傳言，求謂之紀，不可得也。或曰：「遷紀五帝、夏、殷，亦皆列事而已。子曾不之怪，何獨尤於《項紀》哉？」對曰：不然。夫五帝之與夏、殷也，正朔相承，子孫遞及，雖無年可著，紀亦何傷！如項羽者，事起秦余，身終漢始，殊夏氏之后羿，似黃帝之蚩尤。譬諸閏位，容可列紀；方之駢拇，難以成編。且夏、殷之紀，不引他事。夷、齊諫周，實當紂日，而析為列傳，不入殷篇。《項紀》則上下同載，君臣交雜，紀名傳體，所以成嗤。

fū jì chuán zhī bù tóng, yóu shī fù zhī yǒu bié, ér hòu lái jì zuò, yì duō suǒ wèi xiáng. àn fàn yè hàn shū jì hòu fēi liù gōng, qí shí chuán yě, ér wèi zhī wèi jì chén shòu guó zhì zài sūn liú èr dì, qí shí jì yě, ér hū zhī yuē chuán. kǎo shù jiā zhī suǒ zuò, qí wèi dá jì chuán zhī qíng hū? gǒu shàng zhì yóu qiě ruò sī, zé zhōng yōng gù kě zhī yǐ.
夫紀傳之不同，猶詩賦之有別，而後來繼作，亦多所未詳。案范曄《漢書》記后妃六宮，其實傳也，而謂之為紀；陳壽《國志》載孫、劉二帝，其實紀也，而呼之曰傳。考數家之所作，其未達紀傳之情乎？苟上智猶且若斯，則中庸故可知矣。

yòu chuán zhī wèi tǐ, dà dǐ xiāng tóng, ér zhù zuò duō fāng, yǒu shí ér yì. rú èr rén xíng shì, shǒu wěi xiāng suí, zé yǒu yī chuán jiān shū, bāo kuò lìng jǐn. ruò chén yú zhāng ěr hé tǐ chéng piān, chén shèng wú guǎng xiāng cān bìng lù shì yě. yì yǒu shì jī suī guǎ, míng xíng kě chóng, jì zài tā piān, wèi qí biāo guān. ruò shāng shān sì hào, shì liè wáng yáng zhī shǒu lú jiāng máo yì, míng zài liú píng zhī shàng shì yě.
又傳之為體，大抵相同，而著作多方，有時而異。如二人行事，首尾相隨，則有一傳兼書，包括令盡。若陳餘、張耳合體成篇，陳勝、吳廣相參並錄是也。亦有事跡雖寡，名行可崇，寄在他篇，為其標冠。若商山四皓，事列王陽之首；廬江毛義，名在劉平之上是也。

zì zī yǐ hòu, shǐ shì xiāng chéng, shù zuò suī duō, sī dào dōu fèi. qí tóng yú gǔ zhě, wéi yǒu fù chū ér yǐ. xún fù chū zhī wèi yì, pān liè chuán yǐ chuí míng, ruò jì jì zhī rù qí, zhuān yú zhī shì lǔ, jiē fù yōng zì tuō, dé cè yú péng liú. rán shì zhī qiú míng zhě, xián yǐ fù chū wèi xiǎo. gài yǐ qí yīn rén chéng shì, bù zú chēng duō gù yě. qiè yǐ shū míng zhú sù, qǐ xiàn xiáng lüè, dàn wèn qí shì jìng rú hé ěr. jiè rú zhào píng jì xìn jǔ shòu chén róng, huò yùn yī yì móu, shù yī qí jié, bìng néng chuán zhī bù xiǔ, rén dào yú jīn chēng zhī. qǐ jiǎ biān míng zuò chuán, rán hòu bō qí yí liè yě! jiē hū! zì bān mǎ yǐ lái, huò shū yú guó shǐ zhě duō yǐ. qí jiān zé yǒu shēng wú lìng wén, sǐ wú yì jī, yòng shǐ yóu tán zhě mí zhēng qí shì, jiǎng xí zhě hǎn jì qí míng, ér xū bān shǐ chuán, wàng zhàn piān mù. ruò sī rén zhě, kě shèng jì zāi! gǔ rén yǐ méi ér bù xiǔ wèi nán, gài wèi cǐ yě.
自茲已後，史氏相承，述作雖多，斯道都廢。其同於古者，唯有附出而已。尋附出之為義，攀列傳以垂名，若紀季之入齊，顓臾之事魯，皆附庸自托，得廁於朋流。然世之求名者，咸以附出為小。蓋以其因人成事，不足稱多故也。竊以書名竹素，豈限詳略，但問其事竟如何耳。借如召平、紀信、沮授、陳容，或運一異謀，樹一奇節，並能傳之不朽，人到於今稱之。豈假編名作傳，然後播其遺烈也！嗟乎！自班、馬以來，獲書於國史者多矣。其間則有生無令聞，死無異跡，用使游談者靡徵其事，講習者罕記其名，而虛班史傳，妄占篇目。若斯人者，可勝紀哉！古人以沒而不朽為難，蓋為此也。