shàng gǔ zhī shū, yǒu sān fén wǔ diǎn bā suǒ jiǔ qiū, qí cì yǒu chūn qiū shàng shū táo wù zhì chéng. zì hàn yǐ xià, qí liú jiàn fán, dà dǐ shǐ míng duō yǐ shū jì jì lüè wèi zhǔ. hòu shēng zǔ shù, gè cóng suǒ hǎo, yán gé xiāng yīn, xún huán dì xí. gài qū yù yǒu xiàn, mò yú yú cǐ yān.
上古之書，有三墳、五典、八索、九丘，其次有《春秋》、《尚書》、檮杌、志、乘。自漢已下，其流漸繁，大抵史名多以書、記、紀、略為主。後生祖述，各從所好，沿革相因，循環遞習。蓋區域有限，莫逾於此焉。

zhì sūn shèng yǒu wèi shì chūn qiū, kǒng yǎn yǒu hàn wèi shàng shū, chén shòu wáng shào yuē zhì, hé zhī yuán liú fán yuē diǎn. cǐ yòu hào qí yàn sú, xí jiù juān xīn, suī dé jī gǔ zhī yí, wèi dá cóng shí zhī yì.
至孫盛有《魏氏春秋》，孔衍有《漢魏尚書》，陳壽、王劭曰志，何之元、劉璠曰典。此又好奇厭俗，習舊捐新，雖得稽古之宜，未達從時之義。

què ér lùn zhī, qí biān nián yuè zhě wèi zhī jì, liè jì chuán zhě wèi zhī shū, qǔ shùn yú shí, sī wèi zuì yě. fū míng yǐ dìng tǐ, wèi shí zhī bīn, gǒu shī qí tú, yǒu guāi zhì lǐ. àn lǚ lù èr shì, gè zhe yī shū, wéi cì piān zhāng, bù xì shí yuè. cǐ nǎi zi shū zá jì, ér jiē hào yuē chūn qiū. yú huàn yáo chá zhe wèi liáng èr shǐ, jù xì bì zài, wú lèi shén duō, ér jù bǎng zhī yǐ lüè, kǎo míng zé shí, xī qí shuǎng yú!
榷而論之，其編年月者謂之紀，列紀、傳者謂之書，取順於時，斯為最也。夫名以定體，為實之賓，苟失其途，有乖至理。案呂、陸二氏，各著一書，唯次篇章，不系時月。此乃子書雜記，而皆號曰春秋。魚豢、姚察著魏、梁二史，巨細畢載，蕪累甚多，而俱榜之以略，考名責實，奚其爽歟！

ruò nǎi shǐ chuán zá piān, qū fēn lèi jù, suí shì lì hào, liàng wú héng guī. rú mǎ qiān zhuàn huáng hòu chuán, ér yǐ wài qī mìng zhāng. àn wài qī píng huáng hòu yǐ dé míng, yóu zōng shì yīn tiān zǐ ér xiǎn chēng, ruò biān huáng hòu ér yuē wài qī chuán, zé shū tiān zǐ ér yuē zōng shì jì, kě hū? bān gù zhuàn rén biǎo, yǐ gǔ jīn wèi mù. xún qí suǒ zài yě, jiē zì qín ér wǎng, fēi hàn zhī shì, gǔ chéng yǒu zhī, jīn zé ān zài? zi zhǎng shǐ jì bié chuàng bā shū, mèng jiān jì yǐ hàn wèi shū, bù kě gèng biāo shū hào, gǎi shū wèi zhì, yì zài hù wén. ér hé shì zhōng xìng, yì zhì wèi jì, cǐ zé guì yú gé jiù, wèi jiàn qí néng qǔ xīn.
若乃史傳雜篇，區分類聚，隨事立號，諒無恆規。如馬遷撰皇后傳，而以外戚命章。案外戚憑皇后以得名，猶宗室因天子而顯稱，若編皇后而曰外戚傳，則書天子而曰宗室紀，可乎？班固撰《人表》，以古今為目。尋其所載也，皆自秦而往，非漢之事，古誠有之，今則安在？子長《史記》別創八書，孟堅既以漢為書，不可更標書號，改書為志，義在互文。而何氏《中興》，易志為記，此則貴於革舊，未見其能取新。

fū zhàn zhēng fāng yīn, xióng cí wèi jué, zé yǒu bù fèng zhēng shuò, zì xiāng jūn zhǎng. bì guó shǐ wèi chuán, yí bié lì kē tiáo. zhì rú chén xiàng zhū xióng, jì biān hàn jí dǒng yuán qún zéi, fù liè wèi zhì. jì tóng chén zǐ zhī lì, shú biàn bǐ cǐ zhī shū? wéi dōng guān yǐ píng lín xià jiāng zhū rén liè wèi zài jì. gù hòu lái zuò zhě, mò zhī zūn xiào. dǎi xīn jìn, shǐ yǐ shí liù guó zhǔ chí, zài jì biǎo míng, kě wèi zé shàn ér xíng, qiǎo yú shī gǔ zhě yǐ.
夫戰爭方殷，雄雌未決，則有不奉正朔，自相君長。必國史為傳，宜別立科條。至如陳、項諸雄，寄編漢籍；董、袁群賊，附列《魏志》。既同臣子之例，孰辨彼此之殊？唯《東觀》以平林、下江諸人列為載記。顧後來作者，莫之遵效。逮《新晉》，始以十六國主持，載記表名，可謂擇善而行，巧於師古者矣。

guān fū jiù shǐ liè chuán, tí juǎn mí héng. wén shǎo zhě zé jù chū xìng míng, ruò sī mǎ xiàng rú dōng fāng shuò shì yě. zì fán zhě wéi shū xìng shì, ruò wú jiāng gài zhèng zhū gé chuán shì yě. bì rén duō ér xìng tóng zhě, zé jié dìng qí shù, ruò èr yuán sì zhāng èr gōng sūn chuán shì yě. rú cǐ biāo gé, zú wèi xiáng shěn.
觀夫舊史列傳，題卷靡恆。文少者則具出姓名，若司馬相如、東方朔是也。字煩者唯書姓氏，若毋將、蓋、鄭、諸葛傳是也。必人多而姓同者，則結定其數，若二袁、四張、二公孫傳是也。如此標格，足為詳審。

zhì fàn yè jǔ lì, shǐ quán lù xìng míng, lì duǎn xíng yú juǎn zhōng, cóng xì zì yú biāo wài, qí zi sūn fù chū zhě, zhù yú zǔ xiān zhī xià, nǎi lèi sú zhī wén àn kǒng mù yào cǎo jīng fāng, fán suì zhī zhì, shú guò yú cǐ? qiè yǐ zhōu yì liù yáo, yì cún xiàng nèi chūn qiū wàn guó, shì jù chuán zhōng. dú zhě yán xún, piān zhōng zì xiǎo, hé bì kāi zhì jiě dài, biàn lìng zhāo rán mǎn mù yě.
至范曄舉例，始全錄姓名，歷短行於卷中，叢細字於標外，其子孫附出者，注於祖先之下，乃類俗之文案孔目、藥草經方，煩碎之至，孰過於此？竊以《周易》六爻，義存象內；《春秋》萬國，事具《傳》中。讀者研尋，篇中自曉，何必開帙解帶，便令昭然滿目也。

zì zī yǐ jiàng, duō shī wèi zōng. wèi shōu yīn zhī, zé yòu shén yǐ. qí yǒu wèi shì lín guó biān yú wèi shǐ zhě, yú qí rén xìng míng zhī shàng, yòu liè zhī yǐ bāng yù, shēn zhī yǐ zhí guān, zhì rú jiāng dōng dì zhǔ, zé yún tiě jìn sī mǎ ruì dǎo yí liú yù hé xī qiú zhǎng, zé yún sī shǔ liáng zhōu mù zhāng shí sī shǔ liáng wáng lǐ gǎo. cǐ jiē piān zhōng suǒ jù, yòu yú juàn shǒu jù liè. bì rú shōu yì, shǐ qí zhuàn liǎng hàn shū sān guó zhì, tí zhū dào zéi chuán, yì dāng yún tiě xī chǔ bà wáng xiàng yǔ wěi níng shuò wáng kuí xiāo. zì yú chén shè zhāng bù liú zhāng yuán shù, qí wèi hào jiē yī èr jù yán, wú suǒ bù jǐn zhě yě.
自茲已降，多師蔚宗。魏收因之，則又甚矣。其有魏世鄰國編於魏史者，於其人姓名之上，又列之以邦域，申之以職官，至如江東帝主，則雲僣晉司馬叡、島夷劉裕；河西酋長，則雲私署涼州牧張寔、私署涼王李暠。此皆篇中所具，又於卷首具列。必如收意，使其撰兩《漢書》、《三國志》，題諸盜賊傳，亦當雲僣西楚霸王項羽、偽寧朔王隗囂。自余陳涉、張步、劉璋、袁術，其位號皆一二具言，無所不盡者也。

gài fǎ lìng zī zhāng, gǔ rén suǒ shèn. ruò fàn wèi zhī cái piān mù, kě wèi zī zhāng zhī shèn zhě hū? gǒu wàng bǐ dà tǐ, hǎo zī xiǎo shù, nán yǔ yì fū wǎn ér chéng zhāng, yī zì yǐ wèi bāo biǎn zhě yǐ.
蓋法令滋章，古人所慎。若范、魏之裁篇目，可謂滋章之甚者乎？苟忘彼大體，好茲小數，難與議夫「婉而成章」，「一字以為褒貶」者矣。