fū shū zhī lì yuē, qí lái shàng yǐ. rú ní fù zhī dìng yú shū yě, yǐ shùn wèi shǐ, ér yún yuè ruò jī gǔ dì yáo qiū míng zhī chuán lǔ shǐ yě, yǐ yǐn wèi xiān, ér yún huì gōng yuán fēi mèng zǐ. cǐ jiē zhèng qí jiāng lǐ, kāi qí shǒu duān. yīn yǒu yán gé, suì xiāng jiāo hù, shì shì dāng rán, fēi wèi làn yì yě. guò cǐ yǐ wǎng, kě wèi kuáng jiǎn bù zhī suǒ cái zhě yān.
夫書之立約，其來尚矣。如尼父之定《虞書》也，以舜為始，而雲「粵若稽古帝堯」；丘明之傳魯史也，以隱為先，而雲「惠公元妃孟子」。此皆正其疆里，開其首端。因有沿革，遂相交互，事勢當然，非為濫軼也。過此已往，可謂狂簡不知所裁者焉。

fū zǐ yuē: bù zài qí wèi, bù móu qí zhèng. ruò hàn shū zhī lì biǎo zhì, qí dài qīn guān lí jú zhě hū? kǎo qí làn shāng suǒ chū, qǐ yú sī mǎ shì. àn mǎ jì yǐ shǐ zhì míng, bān shū chí hàn biāo mù. shǐ jì zhě, zài shù qiān nián zhī shì, wú suǒ bù róng hàn shū zhě, jì shí èr dì zhī shí, yǒu xiàn sī jí. gù jì fēn qiān zhī jì, pàn qí qù qǔ, jì chuán suǒ cún, wéi liú hàn rì biǎo zhì suǒ lù, nǎi jǐn xī nián, jǔ yī fǎn sān, qǐ yí ruò shì? jiāo zhù diào sè, bù yì miù yú! dàn gù zhī chuǎn bó, jì wǎng bù jiàn, ér hòu zhī zuò zhě, xián xí qí mí. sòng shǐ zé shàng kuò wèi cháo, suí shū zé yǎng bāo liáng dài. qiú qí suǒ shū zhī shì, dé shí yī yú qiān bǎi. yī chéng qí lì, mò zhī gǎn yí yǒng yán qí lǐ, kě wèi tàn xī!
夫子曰：「不在其位，不謀其政。」若《漢書》之立表志，其殆侵官離局者乎？考其濫觴所出，起於司馬氏。案馬《記》以史制名，班《書》持漢標目。《史記》者，載數千年之事，無所不容；《漢書》者，紀十二帝之時，有限斯極。固既分遷之記，判其去取，紀傳所存，唯留漢日；表志所錄，乃盡犧年，舉一反三，豈宜若是？膠柱調瑟，不亦謬歟！但固之踳駁，既往不諫，而後之作者，咸習其迷。《宋史》則上括魏朝，《隋書》則仰包梁代。求其所書之事，得十一於千百。一成其例，莫之敢移；永言其理，可為嘆息！

dāng wèi wǔ chéng shí bō luàn, diàn sǎo qún xióng, fēng dí zhī suǒ jiāo, wǎng luó zhī suǒ jí zhě, gài wéi èr yuán liú lǚ ér yǐ. ruò jìn zhèn xíng shì, rán qí jiù lù, zǒng guān wáng shì, bù shè bà tú, ér chén shòu guó zhì yǐn jū chuán shǒu. fū hàn zhī dǒng zhuō, yóu qín zhī zhào gāo, xī chē lìng zhī zhū, jì bù liè yú hàn shǐ, hé tài shī zhī bì, suì kān yú wèi shū hū? jiān fù zāng hóng táo qiān liú yú sūn zàn shēng yú jì mò, zì xiāng tūn shì. qí yú cáo shì yě, fēi wéi lǐ yì quǎn yá, gù yì shì tóng fēng mǎ, hàn diǎn suǒ jù, ér wèi cè réng biān, qǐ fēi liú dàng wàng guī, mí ér bù wù zhě yě?
當魏武乘時撥亂，電掃群雄，鋒鏑之所交，網羅之所及者，蓋唯二袁、劉、呂而已。若進鴆行弒，燃臍就戮，總關王室，不涉霸圖，而陳壽《國志》引居傳首。夫漢之董卓，猶秦之趙高，昔車令之誅，既不列於《漢史》，何太師之斃，遂刊於《魏書》乎？兼復臧洪、陶謙、劉虞、孫瓚生於季末，自相吞噬。其於曹氏也，非唯理異犬牙，固亦事同風馬，漢典所具，而魏冊仍編，豈非流宕忘歸，迷而不悟者也？

yì yǒu yī dài zhī shǐ, shàng xià xiāng jiāo, ruò yǐ jiàn tā jì, zé wú yí chóng shù. gù zi yīng jiàng pèi, qí xiáng qǔ yàn yú qín jì bó fú sǐ hàn, qí shì duàn rù yú wú shū. shěn lù jīn xíng, shàng jī liú zhǔ wèi kān shuǐ yùn, xià liè gāo wáng. wéi shǔ yǔ qí gè yǒu guó shǐ, yuè cì ér zài, shú yuē yōu yí?
亦有一代之史，上下相交，若已見它記，則無宜重述。故子嬰降沛，其詳取驗於《秦紀》；伯符死漢，其事斷入於《吳書》。沈錄金行，上羈劉主；魏刊水運，下列高王。唯蜀與齊各有國史，越次而載，孰曰攸宜？

zì wǔ hú chēng zhì, sì hǎi shū zhái. jiāng zuǒ jì chéng zhēng shuò, chì bǐ wèi hú, gù dī qiāng yǒu lù, suǒ lǔ chéng chuán. wèi běn chū yú zá zhǒng, qiè yì zì hào zhēn jūn. qí shǐ dǎng fù běn cháo, sī yù líng jià qián zuò, suì nǎi nán lóng diǎn wǔ, běi tūn zhū wěi, bǐ yú qún dào, jǐn rù chuán zhōng. dàn dāng yǒu jìn yuán míng zhī shí, zhōng yuán qín zhào zhī dài, yuán shì mó bài qǐ shǒu, zì tóng chén qiè, ér fǎn liè zhī yú chuán, hé hòu yán zhī shén xié! yòu zhāng lǐ zhū xìng, jù yǒu liáng shǔ, qí yú wèi yě, xiào nián zé qián hòu bù jiē, lùn dì zé cān shāng yǒu shū, hé yǔ wèi shì ér héng jiā biān zài?
自五胡稱制，四海殊宅。江左既承正朔，斥彼魏胡，故氐、羌有錄，索虜成傳。魏本出於雜種，竊亦自號真君。其史黨附本朝，思欲凌駕前作，遂乃南籠典午，北吞諸偽，比於群盜，盡入傳中。但當有晉元、明之時，中原秦、趙之代，元氏膜拜稽首，自同臣妾，而反列之於傳，何厚顏之甚邪！又張、李諸姓，據有涼、蜀，其於魏也，校年則前後不接，論地則參、商有殊，何與魏氏而橫加編載？

fū shàng shū zhě, qī jīng zhī guān miǎn, bǎi shì zhī jīn xiù. fán xué zhě bì xiān jīng cǐ shū, cì lǎn qún jí. pì fū xíng bù yóu jìng, fēi suǒ wén yān. xiū guó shǐ zhě, ruò páng cǎi yì wén, yòng chéng bó wù, sī zé kě yǐ. rú bān shū dì lǐ zhì, shǒu quán xiě yǔ gòng yī piān. jiàng wèi hòu shū, chí xù qián shǐ. gài yǐ shuǐ jì shuǐ, chuáng shàng shī chuáng, tú yǒu qí fán, jìng wú qí yòng, qǐ fēi huò hū? xī chūn qiū zhū guó, fù shī jiàn yì, zuǒ shì suǒ zài, wéi lù zhāng míng. rú dì lǐ wèi shū, lùn zì gǔ fēng sú, zhì yú xià shì, yí yún yǔ gòng yǐ xiáng, hé bì chóng shù gǔ wén, yì qí cí fèi yě?
夫《尚書》者，七經之冠冕，百氏之襟袖。凡學者必先精此書，次覽群籍。譬夫行不由徑，非所聞焉。修國史者，若旁采異聞，用成博物，斯則可矣。如班《書·地理志》，首全寫《禹貢》一篇。降為後書，持續前史。蓋以水濟水，床上施床，徒有其煩，竟無其用，豈非惑乎？昔春秋諸國，賦詩見意，《左氏》所載，唯錄章名。如地理為書，論自古風俗，至於夏世，宜云《禹貢》已詳，何必重述古文，益其辭費也？

ruò yí dí běn xì zhǒng luò suǒ xìng, běi mò qǐ zì chún wéi, nán mán chū yú pán hù, gāo jù lì yǐ biē qiáo huò jì, tǔ gǔ hún yīn mǎ dòu xǐ jū. zhū rú cǐ shuō, qiú zhī lì dài, hé shū bù yǒu? ér zuò zhī zhě, céng bù zhī qián zhuàn yǐ zhe, hòu xiū yí chuò, suì nǎi bǎi shì xiàng chuán, yī zì wú gǎi. gài pián zhǐ zài shǒu, bù jiā lì yú qiān jūn fù zhuì jū shēn, fēi guǎng xíng yú qī chǐ. wèi shǐ zhī tǐ, yǒu ruò yú sī, gǒu làn yǐn tā shì, fēng qí bù zhì, yǐ cǐ chēng bó, yì hū wú dǎng suǒ wén.
若夷狄本系種落所興，北貊起自淳維，南蠻出於槃瓠，高句麗以鱉橋獲濟，吐谷渾因馬斗徙居。諸如此說，求之歷代，何書不有？而作之者，曾不知前撰已著，後修宜輟，遂乃百世相傳，一字無改。蓋駢指在手，不加力於千鈞；附贅居身，非廣形於七尺。為史之體，有若於斯，苟濫引它事，豐其部帙，以此稱博，異乎吾黨所聞。

lù shì héng yǒu yún: suī yǒu ài ér bì juān. shàn zāi sī yán, kě wèi dá zuò zhě zhī zhì yǐ. fū néng míng bǐ duàn xiàn, dìng qí zhé zhōng, lì xuǎn zì gǔ, wéi xiāo zi xiǎn jìn zhū. rán bì wèi dōu wú qí lèi, zé wú wèi zhī xǔ yě.
陸士衡有云：「雖有愛而必捐。」善哉斯言，可謂達作者之致矣。夫能明彼斷限，定其折中，歷選自古，唯蕭子顯近諸。然必謂都無其累，則吾未之許也。