qīng shuǐ chū hé nèi xiū wǔ xiàn zhī běi hēi shān, hēi shān zài xiàn běi bái lù shān dōng, qīng shuǐ suǒ chū yě, shàng chéng zhū bēi sàn quán, jī yǐ chéng chuān. nán liú xī nán qū, pù bù chéng yán, xuán hé zhù hè èr shí yú zhàng, léi fù zhī shēng, zhèn dòng shān gǔ. zuǒ yòu shí bì céng shēn, shòu jī bù jiāo, huáng zhōng sàn shuǐ wù hé, shì bù jiàn dǐ. nán fēng běi lǐng, duō jié chán qī zhī shì, dōng yán xī gǔ, yòu shì shā líng zhī tú, zhú bǎi zhī huái, yǔ shén xīn miào yuǎn, rén zhì zhī xìng, gòng shān shuǐ xiào shēn, gèng wèi shèng chù yě. qí shuǐ lì jiàn fēi liú, qīng lěng dòng guān, wèi zhī qīng shuǐ yǐ. xī yuē yáo xī, yòu yuē yáo jiàn. qīng shuǐ yòu nán, yǔ xiǎo yáo shuǐ hé, shuǐ jìn chū xī běi qióng xī, dōng nán liú zhù qīng shuǐ. qīng shuǐ yòu dōng nán liú, wú zé bēi shuǐ zhù zhī, shuǐ shàng chéng wú bēi yú xiū wǔ xiàn gù chéng xī běi. xiū wǔ, gù níng yě, yì yuē nán yáng yǐ. mǎ jì zhǎng yuē: jìn dì zì zhāo gē yǐ běi zhì zhōng shān wèi dōng yáng, zhāo gē yǐ nán zhì zhǐ wèi nán yáng. gù yīng shào dì lǐ fēng sú jì yún: hé nèi yīn guó yě, zhōu míng zhī wèi nán yáng. yòu yuē: jìn shǐ qǐ nán yáng. jīn nán yáng chéng shì yě. qín shǐ huáng gǎi yuē xiū wǔ, xú guǎng wáng yǐn bìng yán shǐ huáng gǎi. zàn zhù hàn shū yún: àn hán fēi shū, qín zhāo wáng yuè zhào zhǎng píng, xī dài xiū wǔ, shí qín wèi jiān tiān xià, xiū wǔ zhī míng jiǔ yǐ. yú àn hán shī wài chuán yán, wǔ wáng fá zhòu, lè bīng yú níng, gēng míng níng yuē xiū wǔ yǐ, wèi xiàn zi tián dà lù hái, zú yú níng shì yě. hàn gāo dì bā nián, fēng dū wèi wèi sù wèi hóu guó, yì yuē dà xiū wǔ. yǒu xiǎo, gù chēng dà. xiǎo xiū wǔ zài dōng, hàn zǔ yǔ téng gōng jì zì yù mén jīn, ér sù xiǎo xiū wǔ zhě yě. dà lù jí wú zé yǐ. wèi tǔ dì jì yuē: xiū wǔ chéng xī běi èr shí lǐ yǒu wú zé shuǐ. bēi nán běi èr shí xǔ lǐ, dōng xī sān shí lǐ, xī zé zhǎng míng gōu rù yān. shuǐ yǒu èr yuán, běi shuǐ shàng chéng hé nèi yě wáng jù dōng běi jiè gōu, fēn zhī jīn wèi zhǎng míng gōu. dōng jìng yōng chéng nán, hán quán shuǐ zhù zhī, shuǐ chū yōng chéng xī běi, quán liú nán zhù, jìng yōng chéng xī. chūn qiū xī gōng èr shí sì nián, wáng jiāng yǐ dí fá zhèng, fù chén jiàn yuē: yōng, wén zhī zhāo yě. jīng xiāng fán yuē: jīn hé nèi shān yáng xī yǒu gù yōng chéng. yòu dōng nán zhù zhǎng míng gōu, gōu shuǐ yòu dōng jìng shè quǎn chéng běi. hàn dà sī mǎ zhāng yáng wèi jiāng yáng chǒu suǒ hài, suī gù shā chǒu tún cǐ, yù běi hé yuán shào. diǎn lüè yuē: suī gù zì bái tú. huò jiè gù yuē: jiāng jūn zì tú, ér cǐ yì míng quǎn, tú jiàn dà, qí shì bì jīng, yí jí qù, gù bù cóng. hàn jiàn ān sì nián, wèi tài zǔ zhǎn zhī gàn cǐ. yǐ wèi zhǒng wèi hé nèi tài shǒu, shǒu zhī. yǎn zhōu pàn, tài zǔ yuē: wéi zhǒng bù qì gū. jí zǒu, tài zǔ nù yuē: zhǒng bù nán zǒu yuè, běi zǒu hú, bù rǔ zhì yě. shè quǎn píng, qín zhī. gōng yuē: wéi qí cái yě. shì ér yòng zhī. zhǎng míng gōu shuǐ dōng rù shí jiàn, dōng liú, cài gōu shuǐ rù yān, shuǐ shàng chéng zhōu xiàn běi, bái mǎ gōu dōng fēn, wèi zhī cài gōu. dōng huì zhǎng míng gōu shuǐ, yòu dōng jìng xiū wǔ xiàn zhī wú tíng běi, dōng rù wú bēi. cì běi yǒu gǒu quán shuǐ rù yān, shuǐ chū shān yáng xiàn gù xiū wǔ chéng xī nán, tóng yuán fēn pài, liè wèi èr shuǐ. nán wèi gǒu quán, běi zé wú dú, èr dú shuāng dǎo, jù dōng rù bēi. shān yáng xiàn dōng běi èr shí wǔ lǐ yǒu lù zhēn fù, nán yǒu huáng mǔ mǎ míng èr quán, dōng nán hé zhù yú wú bēi yě. cì lù zhēn fù zhī dōng běi, fù fù fǔ duī, duī nán yǒu sān quán, xiāng qù sì wǔ lǐ, cān chà cì hé, nán zhù yú bēi. quán zài zhuó lù chéng xī, jiàn ān èr shí wǔ nián, wèi fēng hàn xiàn dì wèi shān yáng gōng. zhuó lù chéng, jí shì gōng suǒ jū yě. bēi shuǐ zhī běi jì zé, cè yǒu tuí chéng. chūn qiū yǐn gōng shí yī nián, wáng yǐ sī kòu sū fèn shēng zhī tián, zǎn máo tuí shí èr yì yǔ zhèng zhě yě. jīng xiāng yáo yuē: hé nèi xiū wǔ xiàn běi yǒu gù tuí chéng, shí zhōng. jīn shì sú wèi zhī pí yuán, fāng sì bǎi bù, shí zhōng, gāo bā zhàng. jì bēi, běi gé shuǐ shí wǔ lǐ, sú suǒ wèi lán qiū yě, fāng èr bǎi bù. xī shí lǐ yòu yǒu yī qiū jì shān, shì wèi zhī chì qiū, fāng wǔ bǎi bù, xíng zhuàng xiāng lèi, yí jí gǔ zǎn máo yě. dù yù yuē: èr yì zài xiū wǔ xiàn běi, suǒ wèi xiáng yě. yòu dōng, zhǎng quán shuǐ zhù zhī, yuán chū bái lù shān dōng nán, fú liú jìng shí sān lǐ, zhòng yuán jùn fā yú dèng chéng xī běi, shì yì wèi zhī zhòng quán shuǐ yě. yòu jìng qī xián cí dōng. zuǒ yòu yún huáng liè zhí, dōng xià bù biàn zhēn wēi, wèi bù bīng xiào wèi chén liú ruǎn jí, zhōng sàn dài fū qiào guó jī kāng, jìn sī tú hé nèi shān tāo, sī tú láng yá wáng róng, huáng mén láng hé nèi xiàng xiù, jiàn wēi cān jūn pèi guó liú líng, shǐ píng tài shǒu ruǎn xián děng, tóng jū shān yáng, jié zì dé zhī yóu, shí rén hào zhī wèi zhú lín qī xián. xiàng zǐ qī suǒ wèi shān yáng jiù jū yě, hòu rén lì miào yú qí chù. miào nán yòu yǒu yī quán, dōng nán liú zhù yú zhǎng quán shuǐ. guō yuán shēng shù zhēng jì suǒ yún, bái lù shān dōng nán èr shí wǔ lǐ yǒu jī gōng gù jū, yǐ jū shí yǒu yí zhú yān, gài wèi cǐ yě. qí shuǐ yòu nán jìng dèng chéng dōng, míng zhī wèi dèng dú, yòu wèi zhī wèi bái wū shuǐ yě. xī sī mǎ yì zhēng gōng sūn yuān hái dá bái wū, jí yú cǐ yě. qí shuǐ yòu dōng nán liú jìng tuí chéng běi, yòu dōng nán lì zé zhù yú bēi. bēi shuǐ dōng liú, wèi zhī bā guāng gōu, ér dōng liú zhù yú qīng shuǐ, wèi zhī zhǎng qīng hé, ér dōng zhōu yǒng fēng wù, yǒu dīng gōng quán fā yú jiāo quán zhī yòu. cì dōng dé jiāo quán, quán fā yú tiān mén zhī zuǒ tiān jǐng gù yòu. tiān mén shān shí zì kōng, zhuàng ruò mén yān, guǎng sān zhàng, gāo liǎng pǐ, shēn zhàng yú, gèng wú suǒ chū, shì wèi zhī tiān mén yě. dōng wǔ bǎi yú bù, zhōng yǒu shí xué xī xiàng, cái dé kè rén, dōng nán rù, jìng zhì tiān jǐng, zhí shàng sān pǐ yǒu yú, bān niè ér shēng, zhì shàng píng, dōng xī èr bǎi bù, nán běi qī bǎi bù, sì miàn xiǎn jué, wú yóu shēng zhì yǐ. shàng yǒu bǐ qiū shì sēng xùn jīng shè, sì yǒu shí yú sēng, gěi yǎng nán zhōu, duō chū xià píng, yǒu zhì zhě jū zhī. sì zuǒ yòu zá shù shū bān, yǒu yī shí quán, fāng zhàng yú, qīng shuǐ zhàn rán, cháng wú zēng jiǎn, shān jū zhě zī yǐ gěi yǐn. běi yǒu shí shì èr kǒu, jiù shì yǐn zhě niàn yī zhī suǒ, jīn wú rén yǐ. quán fā yú běi fù, nán liú chéng xī, shì wèi zhī jiāo quán yě. cì dōng dé yú bào quán, cì dōng dé zhāng bō quán, cì dōng dé sān yuān quán, gěng hé cān lián, nǚ sù xiāng shǔ, shì sì chuān zài zhòng mén chéng xī bìng dān chuān nán zhù yě. zhòng mén chéng, xī qí wáng fāng wèi sī mǎ shī fèi zhī, gōng yú cǐ, jí wèi zhì suǒ wèi sòng qí wáng yú hé nèi zhòng mén zhě yě. chéng zài gòng xiàn gù chéng xī běi èr shí lǐ. chéng nán yǒu ān yáng bēi, cì dōng yòu dé zhuō shuǐ bēi, cì dōng yǒu bǎi mén bēi, bēi fāng wǔ bǎi bù, zài gòng xiàn gù chéng xī. hàn gāo dì bā nián, fēng lú bà shī wèi gòng hóu, jí gòng hé zhī gù guó yě. gòng bó jì guī dì zhèng, xiāo yáo yú gòng shān zhī shàng. shān zài guó běi, suǒ wèi gòng běi shān yě, xiān zhě sūn dēng zhī suǒ chù, yuán yàn bó zhú lín qī xián chuán, jī shū yè cháng cǎi yào shān zé, yù zhī yú shān, dōng yǐ bèi fā zì fù, xià zé biān cǎo wèi shang, dàn yī xián qín, ér wǔ shēng hé. qí shuǐ sān chuān nán hé, wèi zhī qīng chuān. yòu nán jìng fán chéng dōng. sī mǎ biāo yuán shān sōng jùn guó zhì yuē: gòng xiàn yǒu fán tíng, zhōu fán bó guó. chūn qiū yǐn gōng qī nián, jīng shū, wáng shǐ fán bó lái pìn shì yě. dù yù yuē: jí jùn gòng xiàn dōng nán yǒu fán chéng. jīn zài xī nán. qí shuǐ yòu xī nán yǔ qián sì shuǐ zǒng wèi yī dú, yòu wèi zhī táo shuǐ, nán liú zhù yú qīng shuǐ. qīng shuǐ yòu dōng zhōu xīn fēng wù, yòu dōng zhù yě. dōng běi guò huò jiā xiàn běi, hàn shū chēng yuè xiāng lǚ jiā fǎn, wǔ dì yuán dǐng liù nián, xún xíng yú jí jùn zhōng xiāng, dé lǚ jiā shǒu, yīn yǐ wèi huò jiā xiàn. hòu hàn fēng shì zhōng féng shí wèi hóu guó. xiàn gù chéng xī yǒu hàn guì yáng tài shǒu zhào yuè mù, zhǒng běi yǒu bēi. yuè zì yàn shàn, xiàn rén yě. lèi qiān guì yáng jùn wǔ guān jiāng shàng shū pú shè, zāo yōu fú què, shǒu hé nán yǐn, jiàn níng zhōng zú. bēi dōng yòu yǒu yī bēi, bēi běi yǒu shí zhù shí niú yáng hǔ jù suì, lún huǐ mò jì. qīng shuǐ yòu dōng zhōu xīn lè chéng, chéng zài huò jiā xiàn gù chéng dōng běi, jí jí zhī xīn zhōng xiāng yě.
清水出河內修武縣之北黑山，黑山在縣北白鹿山東，清水所出也，上承諸陂散泉，積以成川。南流西南屈，瀑布乘岩，懸河注壑二十餘丈，雷赴之聲，震動山谷。左右石壁層深，獸跡不交，隍中散水霧合，視不見底。南峰北嶺，多結禪棲之士，東岩西谷，又是剎靈之圖，竹柏之懷，與神心妙遠，仁智之性，共山水效深，更為勝處也。其水歷澗飛流，清冷洞觀，謂之清水矣。溪曰瑤溪，又曰瑤澗。清水又南，與小瑤水合，水近出西北窮溪，東南流注清水。清水又東南流，吳澤陂水注之，水上承吳陂於修武縣故城西北。修武，故寧也，亦曰南陽矣。馬季長曰：晉地自朝歌以北至中山為東陽，朝歌以南至軹為南陽。故應劭《地理風俗記》云：河內殷國也，周名之為南陽。又曰：晉始啟南陽。今南陽城是也。秦始皇改曰修武，徐廣、王隱並言始皇改。瓚注《漢書》云：案《韓非書》，秦昭王越趙長平，西代修武，時秦未兼天下，修武之名久矣。余案《韓詩外傳》言，武王伐紂，勒兵於寧，更名寧曰修武矣，魏獻子田大陸還，卒於寧是也。漢高帝八年，封都尉魏遬為侯國，亦曰大修武。有小，故稱大。小修武在東，漢祖與滕公濟自玉門津，而宿小修武者也。大陸即吳澤矣。《魏土地記》曰：修武城西北二十里有吳澤水。陂南北二十許里，東西三十里，西則長明溝入焉。水有二源，北水上承河內野王具東北界溝，分枝津為長明溝。東徑雍城南，寒泉水注之，水出雍城西北，泉流南注，徑雍城西。《春秋》僖公二十四年，王將以狄伐鄭，富辰諫曰：雍，文之昭也。京相璠曰：今河內山陽西有故雍城。又東南注長明溝，溝水又東徑射犬城北。漢大司馬張揚為將楊丑所害，眭固殺丑屯此，欲北合袁紹。《典略》曰：眭固字白菟。或戒固曰：將軍字菟，而此邑名犬，菟見大，其勢必驚，宜急去，固不從。漢建安四年，魏太祖斬之干此。以魏種為河內太守，守之。沇州叛，太祖曰：惟種不棄孤。及走，太祖怒曰：種不南走越，北走胡，不汝置也。射犬平，禽之。公曰：惟其才也。釋而用之。長明溝水東入石澗，東流，蔡溝水入焉，水上承州縣北，白馬溝東分，謂之蔡溝。東會長明溝水，又東徑修武縣之吳亭北，東入吳陂。次北有苟泉水入焉，水出山陽縣故修武城西南，同源分派，裂為二水。南為苟泉，北則吳瀆，二瀆雙導，俱東入陂。山陽縣東北二十五里有陸真阜，南有皇母、馬鳴二泉，東南合注於吳陂也。次陸真阜之東北，復覆釜堆，堆南有三泉，相去四五里，參差次合，南注於陂。泉在濁鹿城西，建安二十五年，魏封漢獻帝為山陽公。濁鹿城，即是公所居也。陂水之北際澤，側有隤城。《春秋》隱公十一年，王以司寇蘇忿生之田，攢茅、隤十二邑與鄭者也。京相瑤曰：河內修武縣北有故隤城，實中。今世俗謂之皮垣，方四百步，實中，高八丈。際陂，北隔水十五里，俗所謂蘭丘也，方二百步。西十里又有一丘際山，世謂之敕丘，方五百步，形狀相類，疑即古攢茅也。杜預曰：二邑在修武縣北，所未詳也。又東，長泉水注之，源出白鹿山東南，伏流徑十三里，重源浚發於鄧城西北，世亦謂之重泉水也。又徑七賢祠東。左右筠篁列植，冬夏不變貞萎，魏步兵校尉陳留阮籍，中散大夫譙國嵇康，晉司徒河內山濤，司徒琅邪王戎，黃門郎河內向秀，建威參軍沛國劉伶，始平太守阮咸等，同居山陽，結自得之游，時人號之為竹林七賢。向子期所謂山陽舊居也，後人立廟於其處。廟南又有一泉，東南流注於長泉水。郭緣生《述征記》所云，白鹿山東南二十五里有嵇公故居，以居時有遺竹焉，蓋謂此也。其水又南徑鄧城東，名之為鄧瀆，又謂之為白屋水也。昔司馬懿征公孫淵還達白屋，即於此也。其水又東南流徑隤城北，又東南歷澤注於陂。陂水東流，謂之八光溝，而東流注於清水，謂之長清河，而東周永豐塢，有丁公泉發於焦泉之右。次東得焦泉，泉發於天門之左、天井固右。天門山石自空，狀若門焉，廣三丈，高兩匹，深丈余，更無所出，世謂之天門也。東五百餘步，中有石穴西向，裁得客人，東南入，徑至天井，直上三匹有餘，扳躡而升，至上平，東西二百步，南北七百步，四面險絕，無由升陟矣。上有比丘釋僧訓精舍，寺有十餘僧，給養難周，多出下平，有志者居之。寺左右雜樹疏頒，有一石泉，方丈余，清水湛然，常無增減，山居者資以給飲。北有石室二口，舊是隱者念一之所，今無人矣。泉發於北阜，南流成溪，世謂之焦泉也。次東得魚鮑泉，次東得張波泉，次東得三淵泉，梗河參連，女宿相屬，是四川在重門城西並單川南注也。重門城，昔齊王芳為司馬師廢之，宮於此，即《魏志》所謂送齊王於河內重門者也。城在共縣故城西北二十里。城南有安陽陂，次東又得卓水陂，次東有百門陂，陂方五百步，在共縣故城西。漢高帝八年，封盧罷師為共侯，即共和之故國也。共伯既歸帝政，逍遙於共山之上。山在國北，所謂共北山也，仙者孫登之所處，袁彥伯《竹林七賢傳》，嵇叔夜嘗採藥山澤，遇之於山，冬以被發自覆，夏則編草為裳，彈一弦琴，而五聲和。其水三川南合，謂之清川。又南徑凡城東。司馬彪、袁山松《郡國志》曰：共縣有凡亭，周凡伯國。《春秋》隱公七年，《經》書，王使凡伯來聘是也。杜預曰：汲郡共縣東南有凡城。今在西南。其水又西南與前四水總為一瀆，又謂之陶水，南流注於清水。清水又東周新豐塢，又東注也。東北過獲嘉縣北，《漢書》稱越相呂嘉反，武帝元鼎六年，巡行於汲郡中鄉，得呂嘉首，因以為獲嘉縣。後漢封侍中馮石為侯國。縣故城西有漢桂陽太守趙越墓，冢北有碑。越字彥善，縣人也。累遷桂陽郡、五官將、尚書僕射，遭憂服闋，守河南尹，建寧中卒。碑東又有一碑，碑北有石柱、石牛、羊、虎俱碎，淪毀莫記。清水又東周新樂城，城在獲嘉縣故城東北，即汲之新中鄉也。

yòu dōng guò jí xiàn běi, xiàn, gù jí jùn zhì, jìn tài kāng zhōng lì. chéng xī běi yǒu shí jiā shuǐ, fēi tuān jùn jí, rén yì wèi zhī pán xī, yán tài gōng cháng diào yú cǐ yě. chéng dōng mén běi cè yǒu tài gōng miào, miào qián yǒu bēi, bēi yún: tài gōng wàng zhě, hé nèi jí rén yě. xiàn mín gù huì jī tài shǒu dù xuān bái lìng cuī yuàn yuē: tài gōng běn shēng yú jí, jiù jū yóu cún. jūn yǔ gāo guó tóng zōng, tài gōng zài zài jīng chuán, jīn lín cǐ guó, yí zhèng qí wèi, yǐ míng zūn zǔ zhī yì. yú shì guó lǎo wáng xǐ, tíng yuàn zhèng dǔ, gōng cáo bīn qín děng, xián yuē: yí zhī. suì lì tán sì, wèi zhī wèi zhǔ. chéng běi sān shí lǐ, yǒu tài gōng quán. quán shàng yòu yǒu tài gōng miào, miào cè gāo lín xiù mù, qiào chǔ jìng mào, xiāng chuán yún: tài gōng zhī gù jū yě. jìn tài kāng zhōng, fàn yáng lú wú jì wèi jí lìng, lì bēi yú qí shàng. tài gōng bì zhòu zhī luàn, tú yǐn shì cháo, dùn diào yú shuǐ, hé bì wèi bīn, rán hòu pán xī? gǒu qiè shén xīn, qū zhǔ zé kě, pán xī zhī míng, sī wú xián yǐ. qīng shuǐ yòu dōng jìng gù shí liáng xià, liáng kuà shuǐ shàng, qiáo shí bēng chǐ, yú jī shàng cún. qīng shuǐ yòu dōng yǔ cāng shuǐ hé. shuǐ chū xī běi fāng shān, shān xī yǒu cāng gǔ, gǔ yǒu cāng yù mín shí, gù míng yān. qí shuǐ dōng nán liú, qián xíng dì xià, yòu dōng nán fù chū, sú wèi zhī báo shuǐ. dōng nán lì mǔ yě, zì zhāo gē yǐ nán, nán jì qīng shuǐ, tǔ dì píng yǎn, jù gāo kuà zé, xī mǔ yě yǐ. jùn guó zhì yuē: zhāo gē xiàn nán yǒu mù yě. zhú shū jì nián yuē: zhōu wǔ wáng lǜ xī yí zhū hóu fá yīn, bài zhī yú mǔ yě. shī suǒ wèi mǔ yě yáng yáng, tán chē huáng huáng zhě yě. yǒu yīn dài fū bǐ yú zhǒng, qián yǒu shí míng, tí lì yún: yīn dài fū bǐ yú zhī mù. suǒ jì wéi cǐ. jīn yǐ zhōng zhé, bù zhī shuí suǒ zhì yě. tài hé zhōng, gāo zǔ xiào wén huáng dì nán xún, qīn xìng qí fén, ér jiā diào yān, kān shí shù bēi, liè yú mù suì yǐ. báo shuǐ yòu dōng nán rù yú qīng shuǐ. qīng shuǐ yòu dōng nán jìng hé chéng nán, gù sān huì tíng yě, shì qí qīng hé hé, fàng shòu míng yān. qīng shuǐ yòu qū ér nán jìng fèng huáng tái dōng běi nán zhù yě.
又東過汲縣北，縣，故汲郡治，晉太康中立。城西北有石夾水，飛湍浚急，人亦謂之磻溪，言太公嘗釣於此也。城東門北側有太公廟，廟前有碑，碑云：太公望者，河內汲人也。縣民故會稽太守杜宣白令崔瑗曰：太公本生於汲，舊居猶存。君與高、國同宗，太公載在《經》《傳》，今臨此國，宜正其位，以明尊祖之義。於是國老王喜，廷掾鄭篤，功曹邠勤等，咸曰：宜之。遂立壇祀，為之位主。城北三十里，有太公泉。泉上又有太公廟，廟側高林秀木，翹楚競茂，相傳云：太公之故居也。晉太康中，范陽盧無忌為汲令，立碑於其上。太公避紂之亂，屠隱市朝，遁釣魚水，何必渭濱，然後磻溪？苟愜神心，曲渚則可，磻溪之名，斯無嫌矣。清水又東徑故石樑下，梁跨水上，橋石崩褫，余基尚存。清水又東與倉水合。水出西北方山，山西有倉谷，谷有倉玉、珉石，故名焉。其水東南流，潛行地下，又東南復出，俗謂之雹水。東南歷坶野，自朝歌以南，南暨清水，土地平衍，據皋跨澤，悉坶野矣。《郡國志》曰：朝歌縣南有牧野。《竹書紀年》曰：周武王率西夷諸侯伐殷，敗之於坶野。《詩》所謂坶野洋洋，檀車煌煌者也。有殷大夫比於冢，前有石銘，題隸云：殷大夫比於之墓。所記惟此。今已中折，不知誰所志也。太和中，高祖孝文皇帝南巡，親幸其墳，而加吊焉，刊石樹碑，列於墓隧矣。雹水又東南入於清水。清水又東南徑合城南，故三會亭也，似淇、清合河，放受名焉。清水又屈而南徑鳳皇台東北南注也。

yòu dōng rù yú hé. wèi zhī qīng kǒu, jí qí hé kǒu yě, gài hù shòu qí míng ěr. dì lǐ zhì yuē: qīng hé shuǐ chū nèi huáng xiàn nán, wú qīng shuǐ kě lái, suǒ yǒu zhě wéi zhōng shì shuǐ ěr. gài hé tú nán zhù, qīng shuǐ dú yí, huì liú jìng jué, yú mù shàng cún. gù dōng chuān yǒu qīng hé zhī chēng, xiāng sì bù duàn, cáo gōng kāi bái gōu, è shuǐ běi zhù, fāng fù gù dú yǐ.
又東入於河。謂之清口，即淇河口也，蓋互受其名耳。《地理志》曰：清河水出內黃縣南，無清水可來，所有者惟鍾是水耳。蓋河徒南注，清水瀆移，匯流徑絕，余目尚存。故東川有清河之稱，相嗣不斷，曹公開白溝，遏水北注，方復故瀆矣。

qìn shuǐ chū shàng dǎng niè xiàn yè lì shān, qìn shuǐ jí niè shuǐ yě. huò yán chū gǔ yuǎn xiàn yáng tóu shān mí gǔ, sān yuán qí zhù, jìng xiè yī huáng. yòu nán huì sān shuǐ, lì luò chū zuǒ yòu jìn xī, cān chà yì zhù zhī yě.
沁水出上黨涅縣謁戾山，沁水即涅水也。或言出谷遠縣羊頭山靡谷，三源奇注，徑瀉一隍。又南會三水，歷落出左右近溪，參差翼注之也。

nán guò gǔ yuǎn xiàn dōng, yòu nán guò yì shì xiàn dōng, gǔ yuǎn xiàn, wáng mǎng zhī gǔ jìn yě. qìn shuǐ yòu nán jìng yì shì xiàn gù chéng dōng, liú cōng yǐ zhān shì lǔ yáo wèi jì zhōu, zhì cǐ yě. qìn shuǐ yòu nán lì yì shì guān, yòu nán yǔ shuǐ hé, shuǐ chū dōng běi jù jùn shān, chéng gāo xiè làng, chù shí liú xiǎng, shì rén yīn shēng yǐ nà chēng. xī nán liú zhù yú qìn. qìn shuǐ yòu nán yǔ qín chuān shuǐ hé, shuǐ chū jù jùn shān dōng, dài yǐn zhòng xī, jī yǐ chéng chuān, yòu xī nán jìng duān shì xiàn gù chéng dōng. xī hán zhào wèi fēn jìn, qiān jìn jūn yú duān shì xiàn, jí cǐ shì yě. qí shuǐ nán liú, rù yú qìn shuǐ. yòu nán guò yáng ā xiàn dōng, qìn shuǐ nán jìng yáng ā xiàn gù chéng xī. wèi tǔ dì jì yuē: jiàn xìng jùn zhì yáng ā xiàn. jùn xī sì shí lǐ yǒu qìn shuǐ nán liú. qìn shuǐ yòu nán yǔ huò zé shuǐ hé, shuǐ chū huò zé chéng xī bái jiàn lǐng xià, dōng jìng huò zé. mò zǐ yuē: shùn yú huò zé. yīng shào yuē: zé zài xiàn xī běi, yòu dōng jìng huò zé xiàn gù chéng nán, gài yǐ zé shì xiàn yě. zhú shū jì nián, liáng huì chéng wáng shí jiǔ nián, jìn qǔ xuán wǔ huò zé zhě yě. qí shuǐ jì chéng dōng zhù, yòu dōng hé qīng yuān shuǐ, shuǐ chū qí xiàn běi, dōng nán jìng huò zé chéng dōng, yòu nán rù yú zé shuǐ. zé shuǐ yòu dōng dé yáng quán kǒu, shuǐ chū lù tái shān. shān shàng yǒu shuǐ, yuān ér bù liú, qí shuǐ dōng jìng yáng líng chéng nán, jí yáng ā xiàn zhī gù chéng yě. hàn gāo dì liù nián, fēng biàn xīn wèi hóu guó. shuǐ lì jiāo yáo shān dōng, xià yǔ hēi lǐng shuǐ hé, shuǐ chū xī běi hēi lǐng xià, jí kāi dèng yě. qí shuǐ dōng nán liú jìng běi xiāng tíng xià, yòu dōng nán jìng yáng líng chéng dōng, nán zhù yáng quán shuǐ. yáng quán shuǐ yòu nán zhù huò zé shuǐ. zé shuǐ yòu dōng nán, yǒu shàng jiàn shuǐ zhù zhī, shuǐ dǎo yuán xī běi fǔ shān, dōng jìng tóng yú yá nán, lì xī chéng shān běi, shān zài huò zé nán, yǔ gòng suǒ wèi dǐ zhù xī chéng, zhì yú wáng wū yě. shān shén gāo jùn, shàng píng tǎn. xià yǒu èr quán, dōng zhuó xī qīng, zuǒ yòu bù shēng cǎo mù, shù shí bù wài duō xì zhú. qí shuǐ zì shān yīn dōng rù huò zé shuǐ. huò zé shuǐ yòu dōng nán zhù yú qìn shuǐ. qìn shuǐ yòu dōng nán, yáng ā shuǐ zuǒ rù yān, shuǐ běi chū yáng ā chuān, nán liú jìng jiàn xìng jùn xī, yòu dōng nán liú jìng wǔ bì tíng dōng, ér nán rù shān. qí shuǐ yán bō shù shí, pēng jiàn bā zhàng, huán tāo gǔ zhuǎn, xī nán liú rù yú qìn shuǐ. qìn shuǐ yòu nán wǔ shí yú lǐ, yán liú shàng xià, bù jìng cái tōng, xiǎo zhú xì sǔn, bèi yú shān zhǔ, méng lóng mào mì, qí wèi yì huì yě.
南過谷遠縣東，又南過陭氏縣東，谷遠縣，王莽之谷近也。沁水又南徑陭氏縣故城東，劉聰以詹事魯繇為冀州，治此也。沁水又南歷陭氏關，又南與水合，水出東北巨駿山，乘高瀉浪，觸石流響，世人因聲以納稱。西南流注於沁。沁水又南與秦川水合，水出巨駿山東，帶引眾溪，積以成川，又西南徑端氏縣故城東。昔韓、趙、魏分晉，遷晉君於端氏縣，即此是也。其水南流，入於沁水。又南過陽阿縣東，沁水南徑陽阿縣故城西。《魏土地記》曰：建興郡治陽阿縣。郡西四十里有沁水南流。沁水又南與濩澤水合，水出濩澤城西白澗嶺下，東徑濩澤。《墨子》曰：舜漁濩澤。應劭曰：澤在縣西北，又東徑濩澤縣故城南，蓋以澤氏縣也。《竹書紀年》，梁惠成王十九年，晉取玄武、濩澤者也。其水際城東注，又東合清淵水，水出其縣北，東南徑濩澤城東，又南入於澤水。澤水又東得陽泉口，水出鹿台山。山上有水，淵而不流，其水東徑陽陵城南，即陽阿縣之故城也。漢高帝六年，封卞訢為侯國。水歷嶕嶢山東，下與黑嶺水合，水出西北黑嶺下，即開瞪也。其水東南流徑北鄉亭下，又東南徑陽陵城東，南注陽泉水。陽泉水又南注濩澤水。澤水又東南，有上澗水注之，水導源西北輔山，東徑銅於崖南，歷析城山北，山在濩澤南，《禹貢》所謂砥柱、析城，至於王屋也。山甚高峻，上平坦。下有二泉，東濁西清，左右不生草木，數十步外多細竹。其水自山陰東入濩澤水。濩澤水又東南注於沁水。沁水又東南，陽阿水左入焉，水北出陽阿川，南流徑建興郡西，又東南流徑午壁亭東，而南入山。其水沿波漱石，漰澗八丈，環濤轂轉，西南流入於沁水。沁水又南五十餘里，沿流上下，步徑裁通，小竹細筍，被於山渚，蒙蘢茂密，奇為翳薈也。

yòu nán chū shān, guò qìn shuǐ xiàn běi, qìn shuǐ fǔ jìng shí mén, wèi zhī qìn kǒu. wèi tǔ dì jì yuē: hé nèi jùn yě wáng xiàn xī qī shí lǐ yǒu qìn shuǐ, zuǒ jìng qìn shuǐ chéng xī, fù chéng dōng nán liú yě. shí mén shì jìn ān píng xiàn wáng sī mǎ fú zhī wèi wèi yě wáng diǎn nóng zhōng láng jiāng zhī suǒ zào yě. àn qí biǎo yún: chén fú yán, chén bèi míng zhào, xìng hé nèi shuǐ lì. chén jì dào, jiǎn xíng qìn shuǐ, yuán chū tóng dī shān, qū qǔ zhōu huí, shuǐ dào jiǔ bǎi lǐ, zì tài xíng yǐ xī, wáng wū yǐ dōng, céng yán gāo jùn, tiān shí lín yǔ, zhòng gǔ zǒu shuǐ, xiǎo shí piào bèng, mù mén xiǔ bài, dào tián fàn làn, suì gōng bù chéng. chén zhé àn xíng, qù yàn wǔ lǐ yǐ wài, fāng shí kě dé shù wàn yú méi. chén yǐ wèi lèi fāng shí wèi mén, ruò tiān yáng hàn, zēng yàn jìn shuǐ, ruò tiān lín yǔ. bēi zé chōng yì, zé bì fáng duàn shuǐ, kōng qú yǎn lào, zú yǐ chéng hé. yún yǔ yóu rén, jīng guó zhī móu, zàn láo yǒng yì, shèng wáng suǒ xǔ, yuàn bì xià tè chū chén biǎo, chì dà sī nóng fǔ gěi rén gōng, wù shǐ jī yán, yǐ zàn shí yào. chén fú yán. zhào shū tīng xǔ. yú shì jiā àn lèi shí, jié yǐ wèi mén, yòng dài mù mén fāng, gù shí mén jiù yǒu fāng kǒu zhī chēng yǐ. gài tián qǐng mǔ zhī shù, jiān èr suì yuè zhī gōng, shì jiàn mén cè shí míng yǐ. shuǐ xī yǒu kǒng shān, shān shàng shí xué dòng kāi, xué nèi shí shàng, yǒu chē zhé niú jī. qí jiù chuán yún: zì rán chéng zhe, fēi rén gōng suǒ jiù yě. qí shuǐ nán fēn wèi èr shuǐ, yī shuǐ nán chū, wèi zhū gōu shuǐ. qìn shuǐ yòu jìng qìn běn xiàn gù chéng běi, gài jí shuǐ yǐ míng xiàn yǐ. chūn qiū zhī shǎo shuǐ yě. jīng xiāng fán yuē: jìn dì yǐ. yòu yún: shǎo shuǐ, jīn qìn shuǐ yě. qìn shuǐ yòu dōng jìng qìn shuǐ tíng běi, shì wèi zhī xiǎo qìn chéng. qìn shuǐ yòu dōng, yòu hé xiǎo qìn shuǐ, shuǐ chū běi shān tái chún yuān, nán liú wèi tái chún shuǐ, dōng nán rù qìn shuǐ. qìn shuǐ yòu dōng, bèi jiàn shuǐ zhù zhī, shuǐ běi chū wǔ xíng zhī shān, nán liú zhù yú qìn shuǐ.
又南出山，過沁水縣北，沁水甫徑石門，謂之沁口。《魏土地記》曰：河內郡野王縣西七十里有沁水，左徑沁水城西，附城東南流也。石門是晉安平獻王司馬孚之為魏野王典農中郎將之所造也。按其表云：臣孚言，臣被明詔，興河內水利。臣既到，檢行沁水，源出銅鞮山，屈曲周回，水道九百里，自太行以西，王屋以東，層岩高峻，天時霖雨，眾谷走水，小石漂迸，木門朽敗，稻田泛濫，歲功不成。臣輒按行，去堰五里以外，方石可得數萬餘枚。臣以為累方石為門，若天暘旱，增堰進水，若天霖雨。陂澤充溢，則閉防斷水，空渠衍澇，足以成河。雲雨由人，經國之謀，暫勞永逸，聖王所許，願陛下特出臣表，敕大司農府給人工，勿使稽延，以贊時要。臣孚言。詔書聽許。於是夾岸累石，結以為門，用代木門枋，故石門舊有枋口之稱矣。溉田頃畝之數，間二歲月之功，事見門側石銘矣。水西有孔山，山上石穴洞開，穴內石上，有車轍、牛跡。《耆舊傳》云：自然成著，非人功所就也。其水南分為二水，一水南出，為朱溝水。沁水又徑沁本縣故城北，蓋藉水以名縣矣。《春秋》之少水也。京相璠曰：晉地矣。又云：少水，今沁水也。沁水又東徑沁水亭北，世謂之小沁城。沁水又東，右合小沁水，水出北山台淳淵，南流為台淳水，東南入沁水。沁水又東，倍澗水注之，水北出五行之山，南流注於沁水。

yòu dōng guò yě wáng xiàn běi, qìn shuǐ yòu dōng, hán shuǐ zhù zhī, shuǐ chū tài xíng zhī fù shān, jí wǔ xíng zhī yì míng yě. huái nán zǐ yuē: wǔ wáng yù zhú gōng yú wǔ xíng zhī shān, zhōu gōng yuē: wǔ xíng xiǎn gù, dé néng fù yě, nèi gòng huí yǐ, shǐ wú bào luàn, zé fá wǒ nán yǐ. jūn zǐ yǐ wèi néng chí mǎn. gāo yòu yún: jīn tài háng shān yě, zài hé nèi yě wáng xiàn xī běi shàng dǎng guān. shī suǒ wèi tú dài yě wáng dào, qīng gài shàng dǎng guān. jí cǐ yóu yǐ. qí shuǐ nán liú jìng hán chéng xī, gù hán guó yě. chéng nán yǒu hán tái, chūn qiū zhí gōng èr shí sì nián, wáng jiāng fá zhèng, fù chén jiàn yuē: hán, wǔ zhī mù yě, jīng xiāng fán yuē: jīn yě wáng xī běi sān shí lǐ yǒu gù hán chéng, hán tái shì yě. jīn gù chéng dāng tài xíng nán lù, dào chū qí zhōng, hàn wǔ dì fēng lǐ shòu wèi hóu guó. hán shuǐ yòu dōng nán jìng kǒng zǐ miào dōng. miào tíng yǒu bēi, wèi tài hé yuán nián, kǒng líng dù děng yǐ jiù zì huǐ luò, shàng qiú xiū fù. yě wáng lìng fàn zhòng ài hé nèi tài shǒu yuán zhēn cì shǐ xián yáng gōng gāo yǔn biǎo wén, lì bēi yú miào. tái zhōng liú míng bié jià lǚ cì wén zhǔ bù xiàng bān hǔ xún líng guī, yǐ xuān ní dà shèng, fēi bēi sòng suǒ chēng, yí lì jì yān. yún zhòng ní shāng dào bù xíng, yù běi cóng zhào yāng, wén shā míng duó, suì xuán chē ér fǎn, jí qí hòu yě, jìn rén sī zhī, yú tài xíng lǐng nán wèi zhī lì miào, gài wǎng shí huí yuán chù yě. yú àn zhū zi shū jí shǐ jí zhī wén, bìng yán zhòng ní lín hé ér tàn yuē: qiū zhī bù jì, mìng yě. fū shì fēi tài xíng huí yuán zhī yán yě. bēi yún: lǔ guó kǒng shì, guān yú luò yáng, yīn jū miào xià, yǐ fèng zhēng cháng. sī yán shì yǐ. gài kǒng shì qiān shān xià, zhuī sī shèng zǔ, gù lì miào cún xiǎng ěr. qí yóu liú lèi qiān lǔ, lì yáo cí yú shān yǐ, fēi wèi huí yuán yú cǐ yě. hán shuǐ dōng nán jìng hán tíng xī. jīng xiāng fán yuē: yòu yǒu tíng zài tái xī nán sān shí lǐ, jīn shì tíng zài hán chéng dōng nán qī bā lǐ, gài jīng shì zhī miù ěr. huò gèng yǒu zhī, yú suǒ bù xiáng. qí shuǐ yòu nán liú zhù yú qìn, qìn shuǐ dōng jìng yě gōng xiàn gù chéng běi. qín zhāo wáng sì shí sì nián, bái qǐ gōng tài xíng, dào jué ér hán zhī yě wáng jiàng. shǐ huáng bá wèi dōng dì, zhì dōng jùn, wèi yuán jūn zì pú yáng xǐ yě wáng, jí cǐ xiàn yě. hàn gāo dì wú nián, wèi yīn guó, èr nián wèi hé nèi jùn, wáng mǎng zhī hòu duì, xiàn yuē píng yě yǐ. wèi huái zhōu cì shǐ zhì, huáng dōu qiān luò, shěng zhōu fù jùn. shuǐ běi yǒu huá yuè miào, miào cè yǒu zǎn bǎi shù bǎi gēn, duì guō lín chuān, fù gāng yīn zhū, qīng qīng mí wàng, qí kě wán yě. huái zhōu cì shǐ dùn qiū lǐ hóng zhī zhī suǒ jīng gòu yě. miào yǒu bēi yān, shì hé nèi jùn gōng cáo shān yáng xún líng guī yǐ hé píng sì nián zào, tiān ān yuán nián lì. qìn shuǐ yòu dōng, zhū gōu zhī jīn rù yān. yòu dōng yǔ dān shuǐ hé, shuǐ chū shàng dǎng gāo dōu jù gù chéng dōng běi fù xià, sú wèi zhī yuán yuán shuǐ. shān hǎi jīng yuē: qìn shuǐ zhī dōng yǒu lín yān, míng yuē dān lín, dān shuǐ chū yān. jí sī shuǐ yǐ. dān shuǐ zì yuán dōng běi liú, yòu qū ér dōng zhù, zuǒ huì jué shuǐ. dì lǐ zhì yuē: gāo dōu xiàn yǒu guǎn gǔ, dān shuǐ suǒ chū, dōng nán rù jué shuǐ shì yě. jué shuǐ chū xuàn shì xiàn xī běi yáng gǔ, gù dì lǐ zhì yuē: yáng gǔ, jué shuǐ suǒ chū. dōng nán liú, zuǒ huì zhǎng píng shuǐ, shuǐ chū zhǎng píng xiàn xī běi xiǎo shān, dōng nán liú jìng qí xiàn gù chéng. xuàn shì zhī zhǎng píng tíng yě. shǐ jì yuē: qín shǐ zuǒ shù zhǎng wáng hé gōng hán, qǔ shàng dǎng, shàng dǎng mín zǒu zhào, zhào jūn zhǎng píng, shǐ lián pō wèi jiāng, hòu qiǎn mǎ fú jūn zhī zǐ zhào kuò dài zhī. qín mì shǐ wǔ ān jūn bái qǐ gōng zhī, kuò sì shí wàn zhòng jiàng qǐ, qǐ kēng zhī yú cǐ. shàng dǎng jì yuē: zhǎng píng chéng zài jùn zhī nán, qín lěi zài chéng xī, èr jūn gòng shí liú shuǐ, jiàn xiāng qù wǔ lǐ. qín kēng zhào zhòng, shōu tóu lú zhú tái yú lěi zhōng, yīn shān wèi tái, cuī wéi jié qǐ, jīn réng hào zhī yuē bái qǐ tái. chéng zhī zuǒ yòu yán shān gèn xí, nán běi wǔ shí xǔ lǐ, dōng xī èr shí yú lǐ, xī qín zhào gù lěi, yí bì jiù cún yān. hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, yǐ fēng jiāng jūn wèi qīng wèi hóu guó. qí shuǐ dōng nán liú, zhù jué shuǐ. jué shuǐ yòu dōng nán liú jìng xuàn shì xiàn gù chéng běi. zhú shū jì nián yuē: jìn liè gōng yuán nián, zhào xiàn zǐ chéng xuàn shì. jué shuǐ dōng nán yǔ xuàn shuǐ huì, shuǐ dǎo yuán xiàn xī běi gāi gǔ, dōng liú jìng yī gù chéng nán, sú wèi zhī dōu xiāng chéng. yòu dōng nán jìng xuàn shì xiàn gù chéng nán, shì zǔ jiàn wǔ liù nián, fēng wàn pǔ wèi hóu guó. ér dōng huì jué shuǐ, luàn liú dōng nán rù gāo dōu xiàn, yòu rù dān shuǐ. shàng dǎng jì yuē: zhǎng píng chéng zài jùn nán shān zhōng, dān shuǐ chū zhǎng píng běi shān, nán liú. qín kēng zhào zhòng, liú xiě dān chuān, yóu shì sú míng wèi dān shuǐ, sī wèi bù jīng yǐ. dān shuǐ yòu dōng nán liú zhù yú dān gǔ, jí liú yuè shí fú fēng gē suǒ wèi dān shuǐ zhě yě. jìn shū dì dào jì yuē: xiàn yǒu tài xíng guān, dān xī wèi guān zhī dōng gǔ, tú zì cǐ qù, bù fù yóu guān yǐ. dān shuǐ yòu jìng èr shí rén běi, ér gè zài yī shān, jiǎo yǐ xiāng wàng, nán wèi hé nèi, běi yuē shàng dǎng. èr jùn yǐ zhī fēn jìng. dān shuǐ yòu dōng nán lì xī yán xià, yán xià yǒu dà quán yǒng fā, hóng liú jù shū, yuān shēn bù cè, bīn zǎo jiāo qín, jìng chuān hán lǜ, suī yán chén sù yuè, wú biàn xuān qī. dān shuǐ yòu nán, bái shuǐ zhù zhī, shuǐ chū gāo dōu xiàn gù chéng xī, suǒ wèi zhǎng píng bái shuǐ yě, dōng nán liú lì tiān jǐng guān. dì lǐ zhì yuē: gāo dōu xiàn yǒu tiān jǐng guān. cài yōng yuē: tài háng shān shàng yǒu tiān jǐng guān, zài jǐng běi, suì yīn míng yān. gù liú xīn suì chū fù yuē: chí tài xíng zhī xiǎn jùn, rù tiān jǐng zhī gāo guān, tài yuán shí wǔ nián, jìn zhēng lǔ jiāng jūn zhū xù pò mù róng yǒng yú tài xíng, qiǎn jūn zhì bái shuǐ, qù zhǎng zi bǎi liù shí lǐ. bái shuǐ yòu dōng, tiān jǐng xī shuǐ huì yān. shuǐ chū tiān jǐng guān, běi liú zhù bái shuǐ, shì wèi zhī běi liú quán. bái shuǐ yòu dōng nán liú rù dān shuǐ, wèi zhī bái shuǐ jiāo. dān shuǐ yòu dōng nán chū shān, jìng kuí chéng xī. chéng zài shān jì, sú wèi zhī qī chéng, fēi yě. sī mǎ biāo jùn guó zhì yuē: shān yáng yǒu kuí chéng. jīng xiāng fán yuē: hé nèi shān yáng xī běi liù shí lǐ yǒu kuí chéng. zhú shū jì nián yuē: liáng huì chéng wáng yuán nián, zhào chéng hóu yǎn hán yì hóu ruò fá wǒ kuí. jí cǐ chéng yě. dān shuǐ yòu nán qū ér xī zhuǎn, guāng gōu shuǐ chū yān. dān shuǐ yòu xī jìng yuàn xiāng chéng běi, nán qū dōng zhuǎn, jìng qí chéng nán, dōng nán liú zhù zi qìn, wèi zhī dān kǒu. zhú shū jì nián yuē: jìn chū gōng wǔ nián, dān shuǐ sān rì jué bù liú yōu gōng jiǔ nián, dān shuǐ chū xiāng fǎn jī. jí cǐ shuǐ yě. qìn shuǐ yòu dōng, guāng gōu shuǐ zhù zhī, shuǐ shǒu shòu dān shuǐ, dōng nán liú, jiè gōu shuǐ chū yān, yòu nán rén qìn shuǐ. qìn shuǐ yòu dōng nán liú jìng chéng xiāng chéng běi, yòu dōng jìng zhōng dōu tíng nán, zuǒ hé jiè gōu shuǐ, shuǐ shàng chéng guāng gōu, dōng nán liú, zhǎng míng gōu shuǐ chū yān. yòu nán jìng zhōng dōu tíng xī, ér nán liú zhù yú qìn shuǐ yě.
又東過野王縣北，沁水又東，邗水注之，水出太行之阜山，即五行之異名也。《淮南子》曰：武王欲築宮於五行之山，周公曰：五行險固，德能覆也，內貢回矣，使吾暴亂，則伐我難矣。君子以為能持滿。高誘云：今太行山也，在河內野王縣西北上黨關。《詩》所謂徒殆野王道，傾蓋上黨關。即此由矣。其水南流徑邗城西，故邗國也。城南有邗台，《春秋》值公二十四年，王將伐鄭，富辰諫曰：邗，武之穆也，京相璠曰：今野王西北三十里有故邗城，邗台是也。今故城當太行南路，道出其中，漢武帝封李壽為侯國。邗水又東南徑孔子廟東。廟庭有碑，魏太和元年，孔靈度等以舊字毀落，上求修復。野王令范眾愛、河內太守元真、刺史咸陽公高允表聞，立碑於廟。抬中劉明、別駕呂次文、主簿向班虎、荀靈龜，以宣尼大聖，非碑頌所稱，宜立記焉。雲仲尼傷道不行，欲北從趙鞅，聞殺鳴鐸，遂旋車而反，及其後也，晉人思之，於太行嶺南為之立廟，蓋往時回轅處也。余按諸子書及史籍之文，並言仲尼臨河而嘆曰：丘之不濟，命也。夫是非太行回轅之言也。碑云：魯國孔氏，官於洛陽，因居廟下，以奉蒸嘗。斯言是矣。蓋孔氏遷山下，追思聖祖，故立廟存饗耳。其猶劉累遷魯，立堯祠於山矣，非謂回轅於此也。邗水東南徑邗亭西。京相璠曰：又有亭在台西南三十里，今是亭在邗城東南七、八里，蓋京氏之謬耳。或更有之，余所不詳。其水又南流注於沁，沁水東徑野工縣故城北。秦昭王四十四年，白起攻太行，道絕而韓之野王降。始皇拔魏東地，置東郡，衛元君自濮陽徙野王，即此縣也。漢高帝無年，為殷國，二年為河內郡，王莽之後隊，縣曰平野矣。魏懷州刺史治，皇都遷洛，省州復郡。水北有華岳廟，廟側有攢柏數百根，對郭臨川，負岡蔭諸，青青彌望，奇可玩也。懷州刺史頓丘李洪之之所經構也。廟有碑焉，是河內郡功曹山陽荀靈龜以和平四年造，天安元年立。沁水又東，朱溝枝津入焉。又東與丹水合，水出上黨高都具故城東北阜下，俗謂之源源水。《山海經》曰：沁水之東有林焉，名曰丹林，丹水出焉。即斯水矣。丹水自源東北流，又屈而東注，左會絕水。《地理志》曰：高都縣有莞谷，丹水所出，東南入絕水是也。絕水出泫氏縣西北楊谷，故《地理志》曰：楊谷，絕水所出。東南流，左會長平水，水出長平縣西北小山，東南流徑其縣故城。泫氏之長平亭也。《史記》曰：秦使左庶長王齕攻韓，取上黨，上黨民走趙，趙軍長平，使廉頗為將，後遣馬服君之子趙括代之。秦密使武安君白起攻之，括四十萬眾降起，起坑之於此。《上黨記》曰：長平城在郡之南，秦壘在城西，二軍共食流水，澗相去五里。秦坑趙眾，收頭顱築台於壘中，因山為台，崔嵬桀起，今仍號之曰白起台。城之左右沿山亘隰，南北五十許里，東西二十餘里，悉秦、趙故壘，遺壁舊存焉。漢武帝元朔二年，以封將軍衛青為侯國。其水東南流，注絕水。絕水又東南流徑泫氏縣故城北。《竹書紀年》曰：晉烈公元年，趙獻子城泫氏。絕水東南與泫水會，水導源縣西北該谷，東流徑一故城南，俗謂之都鄉城。又東南徑泫氏縣故城南，世祖建武六年，封萬普為侯國。而東會絕水，亂流東南入高都縣，右入丹水。《上黨記》曰：長平城在郡南山中，丹水出長平北山，南流。秦坑趙眾，流血丹川，由是俗名為丹水，斯為不經矣。丹水又東南流注于丹谷，即劉越石《扶風歌》所謂丹水者也。《晉書地道記》曰：縣有太行關，丹溪為關之東谷，途自此去，不復由關矣。丹水又徑二石人北，而各在一山，角倚相望，南為河內，北曰上黨。二郡以之分境。丹水又東南歷西岩下，岩下有大泉涌發，洪流巨輸，淵深不測，瀕藻茭芹，竟川含綠，雖嚴辰肅月，無變暄萋。丹水又南，白水注之，水出高都縣故城西，所謂長平白水也，東南流歷天井關。《地理志》曰：高都縣有天井關。蔡邕曰：太行山上有天井關，在井北，遂因名焉。故劉歆《遂初賦》曰：馳太行之險峻，入天井之高關，太元十五年，晉征虜將軍朱序破慕容永於太行，遣軍至白水，去長子百六十里。白水又東，天井溪水會焉。水出天井關，北流注白水，世謂之北流泉。白水又東南流入丹水，謂之白水交。丹水又東南出山，徑鄈城西。城在山際，俗謂之期城，非也。司馬彪《郡國志》曰：山陽有鄈城。京相璠曰：河內山陽西北六十里有鄈城。《竹書紀年》曰：梁惠成王元年，趙成侯偃、韓懿侯若伐我葵。即此城也。丹水又南屈而西轉，光溝水出焉。丹水又西徑苑鄉城北，南屈東轉，徑其城南，東南流注子沁，謂之丹口。《竹書紀年》曰：晉出公五年，丹水三日絕不流；幽公九年，丹水出相反擊。即此水也。沁水又東，光溝水注之，水首受丹水，東南流，界溝水出焉，又南人沁水。沁水又東南流徑成鄉城北，又東徑中都亭南，左合界溝水，水上承光溝，東南流，長明溝水出焉。又南徑中都亭西，而南流注於沁水也。

yòu dōng guò zhōu xiàn běi, xiàn, gù zhōu yě. chūn qiū zuǒ chuán yǐn gōng shí yǒu yī nián, zhōu yǐ cì zhèng gōng sūn duàn. hán xuān zi xǐ jū zhī. yǒu bái mǎ gōu shuǐ zhù zhī, shuǐ shǒu shòu bái mǎ hú, hú yī míng zhū guǎn bēi, bēi shàng chéng zhǎng míng gōu. hú shuǐ dōng nán liú, jìng jīn tíng xī, fēn wèi èr shuǐ, yī shuǐ dōng chū wèi cài gōu, yī shuǐ nán zhù yú qìn yě.
又東過州縣北，縣，故州也。《春秋左傳》隱公十有一年，周以賜鄭公孫段。韓宣子徙居之。有白馬溝水注之，水首受白馬湖，湖一名朱管陂，陂上承長明溝。湖水東南流，徑金亭西，分為二水，一水東出為蔡溝，一水南注於沁也。

yòu dōng guò huái xiàn zhī běi, hán shī wài chuán yuē: wǔ wáng fá zhòu dào xíng qiū, gēng míng xíng qiū yuē huái. chūn qiū shí, chì dí fá jìn wéi huái shì yě. wáng mǎng yǐ wèi hé nèi, gù hé nèi jùn zhì yě. jiù sān hé zhī dì yǐ. wéi zhāo yuē: hé nán hé dōng hé nèi wèi sān hé yě. xiàn běi yǒu qìn yáng chéng, qìn shuǐ jìng qí fǔ ér dōng zhù yě.
又東過懷縣之北，《韓詩外傳》曰：武王伐紂到邢丘，更名邢丘曰懷。春秋時，赤翟伐晉圍懷是也。王莽以為河內，故河內郡治也。舊三河之地矣。韋昭曰：河南、河東、河內為三河也。縣北有沁陽城，沁水徑其甫而東注也。

yòu dōng guò wǔ dé xiàn fǔ, yòu dōng nán zhì róng yáng xiàn běi, dōng rù yú hé.
又東過武德縣甫，又東南至榮陽縣北，東入於河。

qìn shuǐ yú xiàn nán, shuǐ jī wèi bēi, tōng jié shù hú, yǒu zhū gōu shuǐ zhù zhī, qí shuǐ shàng chéng qìn shuǐ yú qìn shuǐ xiàn xī běi, zì fāng kǒu dōng nán liú, fèng gōu shuǐ yòu chū yān. yòu dōng nán liú, yòu xiè wèi shā gōu shuǐ yě. qí shuǐ yòu dōng nán, yú yě gōng chéng xī, zhī qú zuǒ chū yān, yǐ zhōu chéng gài, dōng jìng yě gōng chéng nán, yòu qū jìng qí chéng dōng ér běi zhù qìn shuǐ. zhū gōu zì zhī qú dōng nán, jìng zhōu chéng nán, yòu dōng jìng huái chéng nán, yòu dōng jìng yīn chéng běi. guō yuán shēng shù zhēng jì yuē: hé zhī běi àn, hé nèi huái xiàn yǒu yīn chéng. huò wèi chǔ hàn zhī jì, yīn wáng yìn zhì zhī, fēi yě. yú àn zhú shū jì nián yún: qín shī fá zhèng, cì yú huái, chéng yīn. jí shì chéng yě, rán zé yīn zhī wèi míng jiǔ yǐ, zhī fēi cóng yìn shǐ. xī liú yào yǐ guō mò wèi yīn zhōu cì shǐ, dū yuán hé zhū jūn shì, zhì cǐ. zhū gōu shuǐ yòu dōng nán zhù yú hú. hú shuǐ yòu nà shā gōu shuǐ, shuǐ fèn zhū gōu nán pài, dōng nán jìng ān chāng chéng xī. hàn chéng dì hé píng sì nián, fēng chéng xiàng zhāng yǔ wèi hóu guó. jīn chéng zhī dōng nán yǒu gǔ zhǒng, shí rén wèi zhī zhāng yǔ mù. yú àn hàn shū, yǔ, hé nèi zhǐ rén, tú jiā lián sháo, hóng jiā yuán nián, yǔ yǐ lǎo qǐ hái gǔ, zì zhì zhǒng kuí, qǐ cí táng yú píng líng zhī féi niú tíng, jìn yán líng, zòu qǐng zhī, zhào wèi tú tíng, āi dì jiàn píng èr nián hōng, suì zàng yú bǐ, cǐ zé fēi yě. shā gōu shuǐ yòu dōng jìng xí chéng běi. chūn qiū zhí gōng èr shí wǔ nián, qǔ tài shū yú wēn, shā zhī yú xí chéng shì yě. jīng xiāng fán yuē: zài huái xiàn xī nán. yòu jìng yīn chéng xī, dōng nán liú rù yú bēi, bēi shuǐ yòu zhí wǔ dé xiàn, nán zhì xíng yáng xiàn běi, dōng nán liú rù yú hé. xiān rú yì xián wèi shì gōu wèi jì qú. gù bān gù jí kàn yīn bìng yán jì shuǐ zhì wǔ dé rù hé. gài jì shuǐ zhī dú tiáo fēn, suǒ zài bù chēng, yì jiān dān shuǐ zhī mù yǐ.
沁水於縣南，水積為陂，通結數湖，有朱溝水注之，其水上承沁水於沁水縣西北，自枋口東南流，奉溝水右出焉。又東南流，右泄為沙溝水也。其水又東南，於野工城西，枝渠左出焉，以周城溉，東徑野工城南，又屈徑其城東而北注沁水。朱溝自枝渠東南，徑州城南，又東徑懷城南，又東徑殷城北.郭緣生《述征記》曰：河之北岸，河內懷縣有殷城。或謂楚、漢之際，殷王印治之，非也。余案《竹書紀年》云：秦師伐鄭，次於懷，城殷。即是城也，然則殷之為名久矣，知非從印始。昔劉曜以郭默為殷州刺史，督緣河諸軍事，治此。朱溝水又東南注於湖。湖水右納沙溝水，水分朱溝南派，東南徑安昌城西。漢成帝河平四年，封丞相張禹為侯國。今城之東南有古冢，時人謂之張禹墓。余按《漢書》，禹，河內軹人，徒家蓮勺，鴻嘉元年，禹以老乞骸骨，自治冢奎，起祠堂於平陵之肥牛亭，近延陵，奏請之，詔為徒亭，哀帝建平二年薨，遂葬於彼，此則非也。沙溝水又東徑隰城北.《春秋》值公二十五年，取太叔於溫，殺之於隰城是也。京相璠曰：在懷縣西南。又徑殷城西，東南流入於陂，陂水又值武德縣，南至滎陽縣北，東南流入於河。先儒亦咸謂是溝為濟渠。故班固及闞駰並言濟水至武德入河。蓋濟水枝瀆條分，所在布稱，亦兼丹水之目矣。

qí shuǐ chū hé nèi lóng lǜ xiàn xī dà hào shān, shān hǎi jīng yuē: qí shuǐ chū jǔ jiā shān. shuǐ chū shān cè, tuí bō pēng zhù, chōng jī héng shān. shān shàng hé xià kāi, kě jiǎn liù qī shí bù, jù shí lěi kē, jiāo jī huáng jiàn, qīng lán lào dàng, shì tóng léi zhuǎn, jī shuǐ sàn fēn, nuǎn ruò wù hé. yòu dōng běi, zhān shuǐ zhù zhī. shuǐ chū hú guān xiàn dōng zhān tái xià, shí bì chóng gāo, áng cáng yǐn tiān, quán liú fā yú xī běi yú, yǔ jīn gǔ shuǐ hé, jīn gǔ jí zhān tái zhī xī xī yě. dōng běi huì zhān shuǐ, yòu dōng liú zhù qí shuǐ. qí shuǐ yòu jìng nán luó chuān, yòu lì sān luó chéng běi, dōng běi yǔ nǚ tái shuǐ hé, shuǐ fā xī běi sān nǚ tái xià, dōng běi liú zhù yú qí. qí shuǐ yòu dōng běi lì qí yáng chuān, jìng shí chéng xī běi, chéng zài yuán shàng, dài jiàn zhěn qí. qí shuǐ yòu dōng běi, xī liú shuǐ zhù zhī, shuǐ chū dōng dà lǐng xià, xī liú jìng shí lóu nán, zài běi líng shí shàng, liàn chuí jìn lì, tíng tíng jí jùn. qí shuǐ, xī liú shuǐ yě. yòu dōng jìng féng dōu lěi nán, shì wèi zhī qí yáng chéng, zài xī běi sān shí lǐ. qí shuǐ yòu dōng chū shān, fēn wèi èr shuǐ, shuǐ huì lì shí yàn, è shuǐ yǐ wò bái gōu, zuǒ wèi wǎn shuǐ, yòu zé qí shuǐ, zì yuán fǔ chéng dōng nán jìng zhāo gē xiàn běi. zhú shū jì nián, jìn dìng gōng shí bā nián, qí jué yú jiù wèi, jí cǐ yě. qí shuǐ yòu dōng, yòu hé quán yuán shuǐ, shuǐ yǒu èr yuán, yī shuǐ chū zhāo gē chéng xī běi, dōng nán liú. lǎo rén chén jiāng dù shuǐ ér chén yín nán jì, zhòu wèn qí gù, zuǒ yòu yuē: lǎo zhě suǐ bù shí, gù chén hán yě. zhòu nǎi yú cǐ zhuó jìng ér shì suǐ yě. qí shuǐ nán liú dōng qū, jìng zhāo gē chéng nán. jìn shū dì dào jì yuē: běn mò yì yě. shī yún: ài cǎi táng yǐ, mò zhī xiāng yǐ. yīn wáng wǔ dīng shǐ qiān jū zhī, wèi yīn dū yě. zhòu dōu zài yǔ gòng jì zhōu dà lù zhī yě. jí cǐ yǐ. yǒu zāo qiū jiǔ chí zhī shì yān, yǒu xīn shēng mí lè, hào yì zhāo gē, jìn de yuē: shǐ jì. lè shū, zhòu zuò zhāo gē zhī yīn, zhāo gē zhě, gē bù shí yě. gù mò zǐ wén zhī, è ér huí chē, bù jìng qí yì. lùn yǔ bǐ kǎo chèn yuē: yì míng lǎng gē, yán yuān bù shě, qī shí dì zǐ yǎn mù, zǎi yǔ dú gù, yóu cù duò chē. lái jūn yuē: zǐ lù huàn zǎi yǔ gù shì xiōng dì, gù yǐ zú cù zhī shǐ duò chē yě. jīn chéng nèi yǒu yīn lù tái, zhòu xī zì tóu yú huǒ chù yě. zhú shū jì nián yuē: wǔ wáng qīn qín dì shòu xīn yú nán dān zhī tái, suì fēn tiān zhī míng. nán dān zhī tái, gài lù tái zhī yì míng yě. wǔ wáng yǐ yīn zhī yí mín fēng zhòu zi wǔ gēng yú zī yì, fēn qí dì wèi sān, yuē bèi yōng wèi, shǐ guǎn shū cài shū huò shū fǔ zhī, wèi sān jiān. pàn, zhōu tǎo píng yǐ fēng kāng shū wèi wèi. jī zǐ yáng kuáng zì bēi, gù qín cāo yǒu jī zǐ cāo, jìng qí xū, fù mǔ zhī bāng yě, bù shèng bēi, zuò mài xiù gē. hòu nǎi shǔ jìn. dì jū hé qí zhī jiān, zhàn guó shí jiē shǔ yú zhào, nán nǚ yín zòng, yǒu zhòu zhī yú fēng. hàn yǐ yú xǔ wèi lìng, péng yǒu yǐ nán zhì zhì diào, xǔ yuē: bù yù pán gēn cuò jié hé yǐ bié lì qì hū? yòu dōng yǔ zuǒ shuǐ hé, wèi zhī mǎ gōu shuǐ, shuǐ chū zhāo gē chéng běi, dōng liú nán qū, jìng qí chéng dōng. yòu dōng liú yǔ měi gōu hé, shuǐ chū zhāo gē xī běi dà lǐng xià, dōng liú jìng luò tuó gǔ, yú zhōng tòu yí jiǔ shí qū, gù sú yǒu měi gōu zhī mù yǐ. lì shí èr è è liú xiāng chéng, quán xiǎng bù duàn, fǎn shuǐ hàn zhù, juǎn fù shēn huáng, huáng jiān jī shí qiān tōng, shuǐ xué wàn biàn, guān zhě ruò sī bù zhōu, shǎng qíng fá tú zhuàng yǐ. qí shuǐ dōng jìng zhāo gē chéng běi, yòu dōng nán liú zhù mǎ gōu shuǐ, yòu dōng nán zhù qí shuǐ, wèi féi quán yě. gù wèi shī yuē: wǒ sī féi quán, zī zhī yǒng tàn. máo zhù yún: tóng chū yì guī wèi féi quán. ěr yǎ yuē guī yì chū tóng yuē féi. shì míng yuē: běn tóng chū shí, suǒ jìn rùn shuǐ shǎo, suǒ guī zhī sàn ér duō, shì féi zhě yě. jiān wèi shè rén yuē: shuǐ yì chū liú xíng, hé tóng yuē féi. jīn shì shuǐ yì chū tóng guī yǐ. bó wù zhì wèi zhī ào shuǐ. shī yún: zhān bǐ qí ào, zhú yī yī. máo yún:, wáng chú yě zhú, biān zhú yě. hàn wǔ dì sāi jué hé, zhǎn qí yuán zhī zhú mù yǐ wèi yòng. kòu xún wèi hé nèi, fá zhú qí chuān, zhì shǐ bǎi yú wàn, yǐ shū jūn zī. jīn tōng wàng qí chuān, wú fù cǐ wù. wéi wáng chú biān cǎo bù yì máo xìng. yòu yán, ào, xiàn yě. zhèng yì bù yǐ wèi jīn yuán, ér zhāng sī kōng zhuān yǐ wèi shuǐ liú rù yú qí, fēi suǒ jiū yě. rán sī shuǐ jí shī suǒ wèi quán yuán zhī shuǐ yě. gù wèi shī yún: quán yuán zài zuǒ, qí shuǐ zài yòu, wèi nǚ sī guī. zhǐ yǐ wèi yù qí shuǐ zuǒ yòu, gài jǔ shuǐ suǒ rén wèi zuǒ yòu yě. qí shuǐ yòu nán lì fāng yàn, jiù qí shuǐ kǒu, dōng liú jìng lí yáng xiàn jiè, nán rù kē. dì lǐ zhì yuē: qí shuǐ chū gòng, dōng zhì lí yáng rù hé. gōu xù zhì yuē: zhē hài tíng xī shí bā lǐ zhì qí shuǐ kǒu shì yě. hàn jiàn ān jiǔ nián, wèi wǔ wáng qiān shuǐ kǒu xià dà fāng mù yǐ chéng yàn, è qí shuǐ dōng rén bái gōu yǐ tōng cáo yùn, gù shí rén hào qí chù wèi fǎng tóu. shì yǐ lú zhàn zhēng jiān fù yuē: hòu bèi hóng fāng jù yàn, shēn qú gāo dī zhě yě. zì hòu suì fèi. wèi xī píng zhōng fù tōng zhī, gù qú lì fǎng chéng běi, dōng chū jīn dú, pò gù jié. qí yàn, xī tiě zhù mù shí cān yòng, qí gù dú nán jìng fǎng chéng xī, yòu nán fēn wèi èr shuǐ, yī shuǐ nán zhù qīng shuǐ, shuǐ liú shàng xià gèng xiāng tōng zhù, hé qīng shuǐ shèng, běi rù gù qú zì cǐ shǐ yǐ. yī shuǐ dōng liú, jìng fáng chéng nán, dōng yǔ wǎn kǒu hé. wǎn shuǐ shàng chéng qí shuǐ yú yuán fǔ chéng xī běi, zì shí yàn dōng wǎn chéng xī, qū jìng qí chéng nán, yòu dōng nán liú lì tǔ jūn dōng běi, dé jiù shí dòu. gù wǔ shuǐ fèn liú, shì hào wǔ xué kǒu, jīn wéi tōng bìng wèi èr shuǐ, yī shuǐ xī zhù qí shuǐ, wèi zhī yāo jǐng gōu, yī shuǐ jìng tǔ jūn dōng fēn wèi liǎo gōu, dōng rù bái sì bēi. yòu nán fēn dōng rù tóng shān bēi, gài tián qī shí yú qǐng. èr bēi suǒ jié, jí tái yīn yě yǐ. wǎn shuǐ dōng nán rù qí shuǐ. qí shuǐ yòu hé sù xū gù dú, dú shòu hé yú dùn qiū xiàn zhē hài tíng dōng lí shān xī, běi huì qí shuǐ chù lì shí yàn, è shuǐ lìng gèng dōng běi zhù. wèi wǔ kāi bái gōu, yīn sù xū gù dú ér jiā qí gōng yě. gù sū dài yuē: jué sù xū zhī kǒu, wèi wú xū dùn qiū. jí zhǐ shì dú yě. qí shuǐ yòu dōng běi liú, wèi zhī bái gōu, jìng yōng yú chéng nán. chūn qiū xiāng gōng èr shí sān nián, shū sūn bào jiù jìn, cì yú yōng yú zhě yě. qí shuǐ yòu běi jìng qí chéng dōng, dōng běi jìng tóng shān dōng, yòu dōng běi jìng dì kù zhǒng xī. shì wèi zhī dùn qiū tái, fēi yě. huáng lǎn yuē: dì kù zhǒng zài dōng jùn pú yáng dùn qiū chéng nán, tái yīn yě zhōng zhě yě. yòu běi jìng bái sì shān dōng, lì guǎng yáng lǐ, jìng zhuān xū zhǒng xī. sú wèi zhī yīn wáng líng, fēi yě. dì wáng shì jì yuē: zhuān xū zàng dōng jùn dùn qiū chéng nán, guǎng yáng lǐ dà zhǒng zhě shì yě. qí shuǐ yòu běi qū ér xī zhuǎn, jìng dùn qiū běi, gù kàn yīn yún: dùn qiū zài qí shuǐ nán. ěr yǎ yuē: shān yī chéng wèi zhī dùn qiū, shì míng wèi yī dùn ér chéng qiū, wú gāo xià xiǎo dà zhī shā yě. shī suǒ wèi sòng zi shè qí, zhì yú dùn qiū zhě yě. wèi xǐ jiǔ yuán xī hé tǔ jūn zhū hú, zhì tǔ jūn yú qiū cè, gù qí míng yì yuē tǔ jūn yě. yòu qū jìng dùn qiū xiàn gù chéng xī. gǔ wén shàng shū yǐ wèi guān dì yǐ. gài tài kāng dì wǔ jūn zhī hào yuē wǔ guān zhě yě. zhú shū jì nián, jìn zǒu gōng sān shí yī nián chéng dùn qiū. huáng lǎn yuē: dùn qiū zhě, chéng mén míng, dùn qiū dào, shì wèi zhī yīn. jiē fēi yě. gài yīn qiū ér wèi míng, gù yuē dùn qiū yǐ. qí shuǐ dōng běi jìng zài rén shān dōng qiān chéng xī. chūn qiū zuǒ chuán dìng gōng shí sì nián, gōng huì qí hóu wèi hóu yú qiān zhě yě. dù yù yuē: lí yáng dōng běi yǒu qiān chéng. jí cǐ chéng yǐ. qí shuǐ yòu dōng běi jìng shí zhù gāng, dōng běi zhù yǐ.
淇水出河內隆慮縣西大號山，《山海經》曰：淇水出沮枷山。水出山側，頹波漰注，衝激橫山。山上合下開，可減六七十步，巨石磥砢，交積隍澗，傾瀾澇盪，勢同雷轉，激水散氛，暖若霧合。又東北，沾水注之。水出壺關縣東沾台下，石壁崇高，昂藏隱天，泉流發於西北隅，與金谷水合，金谷即沾台之西溪也。東北會沾水，又東流注淇水。淇水又徑南羅川，又歷三羅城北，東北與女台水合，水發西北三女台下，東北流注於淇。淇水又東北歷淇陽川，徑石城西北，城在原上，帶澗枕淇。淇水又東北，西流水注之，水出東大嶺下，西流徑石樓南，在北陵石上，練垂禁立，亭亭極峻。其水，西流水也。又東徑馮都壘南，世謂之淇陽城，在西北三十里。淇水又東出山，分為二水，水會立石堰，遏水以沃白溝，左為菀水，右則淇水，自元甫城東南徑朝歌縣北。《竹書紀年》，晉定公十八年，淇絕於舊衛，即此也。淇水又東，右合泉源水，水有二源，一水出朝歌城西北，東南流。老人晨將渡水而沉吟難濟，紂問其故，左右曰：老者髓不實，故晨寒也。紂乃於此斫脛而視髓也。其水南流東屈，徑朝歌城南。《晉書地道記》曰：本沫邑也。《詩》云：愛采唐矣，沫之鄉矣。殷王武丁始遷居之，為殷都也。紂都在《禹貢》冀州大陸之野。即此矣。有糟丘、酒池之事焉，有新聲靡樂，號邑朝歌，晉的曰：《史記。樂書》，紂作朝歌之音，朝歌者，歌不時也。故墨子聞之，惡而回車，不徑其邑。《論語比考讖》曰：邑名朗歌，顏淵不舍，七十弟子掩目，宰予獨顧，由蹙墮車。來均曰：子路患宰予顧視凶地，故以足蹙之使墮車也。今城內有殷鹿台，紂昔自投於火處也。《竹書紀年》曰：武王親禽帝受辛於南單之台，遂分天之明。南單之台，蓋鹿台之異名也。武王以殷之遺民封紂子武庚於茲邑，分其地為三，曰邶、鄘、衛，使管叔、蔡叔、霍叔輔之，為三監。叛，周討平以封康叔為衛。箕子佯狂自悲，故《琴操》有《箕子操》，徑其墟，父母之邦也，不勝悲，作《麥秀歌》。後乃屬晉。地居河、淇之間，戰國時皆屬於趙，男女淫縱，有紂之餘風。漢以虞詡為令，朋友以難治致吊，詡曰：不遇盤根錯節、何以別利器乎？又東與左水合，謂之馬溝水，水出朝歌城北，東流南屈，徑其城東。又東流與美溝合，水出朝歌西北大嶺下，東流徑駱駝谷，於中透迆九十曲，故俗有美溝之目矣。歷十二崿崿流相承，泉響不斷，返水捍注，卷復深隍，隍間積石千通，水穴萬變，觀者若思不周，賞情乏圖狀矣。其水東徑朝歌城北，又東南流注馬溝水，又東南注淇水，為肥泉也。故《衛詩》曰：我思肥泉，茲之永嘆。《毛注》云：同出異歸為肥泉。《爾雅》曰；歸異出同曰肥。《釋名》曰：本同出時，所浸潤水少，所歸枝散而多，似肥者也。犍為舍人曰：水異出流行，合同曰肥。今是水異出同歸矣。《博物志》謂之澳水。《詩》云：瞻彼淇澳，竹猗猗。毛云：，王芻也；竹，編竹也。漢武帝塞決河，斬淇園之竹木以為用。寇詢為河內，伐竹淇川，治矢百餘萬，以輸軍資。今通望淇川，無復此物。惟王芻編草不異毛興。又言，澳，限也。鄭亦不以為津源，而張司空專以為水流入於淇，非所究也。然斯水即《詩》所謂泉源之水也。故《衛詩》云：泉源在左，淇水在右，衛女思歸。指以為喻淇水左右，蓋舉水所人為左右也。淇水又南歷枋堰，舊淇水口，東流徑黎陽縣界，南入柯。《地理志》曰：淇水出共，東至黎陽入河。《溝洫志》曰：遮害亭西十八里至淇水口是也。漢建安九年，魏武王千水口下大坊木以成堰，遏淇水東人白溝以通漕運，故時人號其處為仿頭。是以盧湛《征艱賦》曰：後背洪枋巨堰，深渠高堤者也。自後遂廢。魏熙平中復通之，故渠歷仿城北，東出今讀，破故竭。其堰，悉鐵柱木石參用，其故瀆南徑仿城西，又南分為二水，一水南注清水，水流上下更相通注，河清水盛，北入故渠自此始矣。一水東流，徑妨城南，東與菀口合。菀水上承淇水於元甫城西北，自石堰東、菀城西，屈徑其城南，又東南流歷土軍東北，得舊石逗。故五水分流，世號五穴口，今惟通並為二水，一水西注淇水，謂之夭井溝，一水徑土軍東分為蓼溝，東入白祀陂。又南分東入同山陂，溉田七十餘頃。二陂所結，即台陰野矣。菀水東南入淇水。淇水右合宿胥故瀆，瀆受河於頓丘縣遮害亭東、黎山西，北會淇水處立石堰，遏水令更東北注。魏武開白溝，因宿胥故瀆而加其功也。故蘇代曰：決宿胥之口，魏無虛頓丘。即指是瀆也。淇水又東北流，謂之白溝，徑雍榆城南。《春秋》襄公二十三年，叔孫豹救晉，次於雍榆者也。淇水又北徑其城東，東北徑同山東，又東北徑帝嚳冢西。世謂之頓丘台，非也。《皇覽》曰：帝嚳冢在東郡濮陽頓丘城南，台陰野中者也。又北徑白祀山東，歷廣陽里，徑顓頊冢西。俗謂之殷王陵，非也。《帝王世紀》曰：顓頊葬東郡頓丘城南，廣陽里大冢者是也。淇水又北屈而西轉，徑頓丘北，故闞駰云：頓丘在淇水南。《爾雅》曰：山一成謂之頓丘，《釋名》謂一頓而成丘，無高下小大之殺也。《詩》所謂送子涉淇，至於頓丘者也。魏徙九原、西河、土軍諸胡，置土軍於丘側，故其名亦曰土軍也。又屈徑頓丘縣故城西。《古文尚書》以為觀地矣。蓋太康弟五君之號曰五觀者也。《竹書紀年》，晉走公三十一年城頓丘。《皇覽》曰：頓丘者，城門名，頓丘道，世謂之殷。皆非也。蓋因丘而為名，故曰頓丘矣。淇水東北徑在人山東、牽城西。《春秋左傳》定公十四年，公會齊侯、衛侯於牽者也。杜預曰：黎陽東北有牽城。即此城矣。淇水又東北徑石柱岡，東北注矣。

dōng guò nèi huáng xiàn nán, wèi bái gōu.
東過內黃縣南，為白溝。

qí shuǐ yòu dōng běi jìng bìng yáng chéng xī. shì wèi zhī pì yáng chéng, fēi yě, jí jùn guó zhì suǒ wèi nèi huáng xiàn yǒu bìng yáng jù zhě yě. bái gōu yòu běi, zuǒ hé dàng shuǐ. yòu dōng běi liú jìng nèi huáng xiàn gù chéng nán, xiàn yòu duì huáng zé. jùn guó zhì yuē: xiàn yǒu huáng zé zhě yě. dì lǐ fēng sú jì yuē: chén liú yǒu wài huáng, gù jiā nèi, shǐ jì yuē zhào lián pō fá wèi qǔ huáng, jí cǐ xiàn.
淇水又東北徑並陽城西。世謂之辟陽城，非也，即《郡國志》所謂內黃縣有並陽聚者也。白溝又北，左合盪水。又東北流徑內黃縣故城南，縣右對黃澤。《郡國志》曰：縣有黃澤者也。《地理風俗記》曰：陳留有外黃，故加內，《史記》曰趙廉頗伐魏取黃，即此縣。

qū cóng xiàn dōng běi, yǔ huán shuǐ hé.
屈從縣東北，與洹水合。

bái gōu zì xiàn běi jìng xì yáng chéng dōng, shì wèi zhī yì yáng jù. chūn qiū zhāo gōng shí nián, jìn xún yíng rú qí nì nǚ, hái, zú xì yáng shì yě. bái gōu yòu běi jìng gāo chéng tíng dōng, huán shuǐ cóng xī nán lái zhù zhī. yòu běi jìng wèn tíng dōng, jí wèi jiè yě, wèi xiàn gù chéng. yīng shào yuē: wèi wǔ hòu zhī bié dōu yě. chéng nèi yǒu wǔ hòu tái, wáng mǎng zhī wèi chéng tíng yě. zuǒ yǔ xīn hé hé, huán shuǐ zhī liú yě. bái gōu yòu dōng běi jìng tóng mǎ chéng xī, gài guāng wǔ zhēng tóng mǎ suǒ zhú yě, gù chéng dé qí míng yǐ. bái gōu yòu dōng běi jìng luó lēi chéng dōng, yòu dōng běi, zhāng shuǐ zhù zhī, wèi zhī lì cáo kǒu. zì xià qīng zhāng bái gōu qí hé, xián dé tōng chēng yě.
白溝自縣北徑戲陽城東，世謂之羛陽聚。《春秋》昭公十年，晉荀盈如齊逆女，還，卒戲陽是也。白溝又北徑高城亭東，洹水從西南來注之。又北徑問亭東，即魏界也，魏縣故城。應劭曰：魏武侯之別都也。城內有武侯台，王莽之魏城亭也。左與新河合，洹水枝流也。白溝又東北徑銅馬城西，蓋光武征銅馬所築也，故城得其名矣。白溝又東北徑羅勒城東，又東北，漳水注之，謂之利漕口。自下清漳、白溝、淇河，鹹得通稱也。

yòu dōng běi guò guǎn táo xiàn běi, yòu dōng běi guò qīng yuān xiàn xī, bái gōu shuǐ yòu dōng běi jìng zhào chéng xī, yòu běi, ā nán hé chū yān. gài wèi jiāng ā nán suǒ dǎo, yǐ lì héng dú, suì yǒu ā nán zhī chēng yǐ. bái gōu yòu dōng běi jìng kōng líng chéng xī, yòu běi jìng qiáo tíng chéng xī, dōng qù guǎn táo xiàn gù chéng shí wǔ lǐ. xiàn, jí chūn qiū suǒ wèi guān shì yě, wèi yáng píng jùn zhì yě. qí shuǐ yòu qū jìng qí xiàn běi, yòu dōng běi jìng píng ēn xiàn gù chéng dōng. dì lǐ fēng sú jì yuē: xiàn, gù guǎn táo zhī bié xiāng yě. hàn xuān dì dì jié sān nián zhì, yǐ fēng hòu fù xǔ bó wèi hóu guó. dì lǐ zhì, wáng mǎng zhī yán píng xiàn yǐ. qí shuǐ yòu dōng guò qīng yuān xiàn gù chéng xī, yòu lì xiàn zhī xī běi wèi qīng yuān, gù xiàn yǒu qīng yuān zhī míng yǐ. shì wèi zhī yú chí chéng, fēi yě. qí shuǐ yòu dōng běi jìng yú yáng chéng běi, hàn wǔ dì fēng tài cháng jiāng dé wèi hóu guó. wén yǐng yuē: yì zài wèi jùn qīng yuān. shì wèi zhī qīng yuān chéng, fēi yě.
又東北過館陶縣北，又東北過清淵縣西，白溝水又東北徑趙城西，又北，阿難河出焉。蓋魏將阿難所導，以利衡瀆，遂有阿難之稱矣。白溝又東北徑空陵城西，又北徑喬亭城西，東去館陶縣故城十五里。縣，即《春秋》所謂冠氏也，魏陽平郡治也。其水又屈徑其縣北，又東北徑平恩縣故城東。《地理風俗記》曰：縣，故館陶之別鄉也。漢宣帝地節三年置，以封后父許伯為侯國。《地理志》，王莽之延平縣矣。其水又東過清淵縣故城西，又歷縣之西北為清淵，故縣有清淵之名矣。世謂之魚池城，非也。其水又東北徑榆陽城北，漢武帝封太常江德為侯國。文穎曰：邑在魏郡清淵。世謂之清淵城，非也。

yòu dōng běi guò guǎng zōng xiàn dōng, wèi qīng hé. qīng hé dōng běi jìng guǎng zōng xiàn gù chéng nán. hé dì yǒng yuán wǔ nián, fēng huáng tài zǐ wàn nián wèi wáng guó. tián róng yán, zhào lì jiàn xìng jùn yú chéng nèi, zhì lín qīng xiàn yú shuǐ dōng, zì zhào shí shǐ yě. cāi hé zhī yòu yǒu lǐ yún mù, yún zì xíng zǔ, gān líng rén, hǎo xué, shàn yīn yáng, jǔ xiào lián, qiān bái mǎ lìng. zhōng cháng shì dān chāo děng, lì yè tíng mín nǚ háo shì wèi hòu, hòu jiā fēng zhě sì rén, shǎng cì jù wàn. yún shàng shū yí fù sān fǔ yuē: kǒng zǐ yún, dì zhě, dì yě, jīn chǐ yī bài yòng, bù jīng yù shěng, shì dì yù bù dì hū? dì nù, xià yù shā zhī. hòu jì zhōu cì shǐ jiǎ qióng shǐ xíng bù guò kē yún mù, kè shí biǎo zhī, jīn shí zhù shàng cún, sú yóu wèi zhī lǐ shì shí zhù. qīng hé yòu dōng běi jìng jiè chéng tíng dōng. shuǐ shàng yǒu dà liáng, wèi zhī jiè chéng qiáo. yīng xióng jì yuē: gōng sūn zàn jī qīng zhōu huáng zhōng zéi, dà pò zhī, hái tún guǎng zōng. yuán běn chū zì wǎng zhēng zàn, hé zhàn yú jiè qiáo nán èr shí lǐ, shào jiāng qū yì pò zàn yú jiè chéng qiáo, zhǎn zàn. jì zhōu cì shǐ yán gāng yòu pò zàn diàn bīng yú qiáo shàng, jí cǐ liáng yě. shì wèi zhī gé chéng qiáo, gài chuán hū shī shí yǐ. qīng hé yòu dōng běi jìng xìn xiāng xī. dì lǐ fēng sú jì yuē: gān líng xī běi shí qī lǐ yǒu xìn xiāng, gù xiàn yě. qīng hé yòu běi jìng xìn chéng xiàn gù chéng xī. yīng shào yuē: gān líng xī běi wǔ shí lǐ yǒu xìn chéng tíng, gù xiàn yě. zhào zhì shuǐ dōng xiàn yú cǐ chéng, gù yì yuē shuǐ dōng chéng. qīng hé yòu dōng běi jìng qīng yáng xiàn gù chéng xī. hàn gāo zǔ zhì qīng hé jùn, zhì cǐ. jǐng dì zhōng sān nián, fēng huáng zǐ chéng wèi wáng guó, wáng mǎng zhī píng hé yě. hàn guāng wǔ jiàn wǔ èr nián, xī hé xiān yú jì wèi qīng hé tài shǒu, zuò gōng xiè wèi jiù ér wáng, hòu shǒu zhào gāo jì gōng yòng èr bǎi wàn, wǔ guān huáng bǐng gōng cáo liú shì yán: sì bǎi wàn qián. yú shì jì nǎi guǐ jiàn bái rì, dào cóng rù fǔ, yǔ gāo jí bǐng děng duì, gòng jì xiào dìng, wèi shì bǐng suǒ gē nì, jì nǎi shū biǎo zì lǐ qí lüè, yán gāo guì bù shàng jié, mǔ lǒng zhī fū, ér jī jù yí lèi, yán mì shī jī, bì qiè qí xìng, mèi shì qiú xiǎn, tōu qiè hěn bǐ, yǒu rǔ tiān guān, yì jī fù chéng, chéng gāo zhī wèi, chén bù shèng guǐ yán. jǐn yīn qiān lǐ yì wén, fù gāo shàng zhī. biàn xī běi qù sān shí lǐ, chē mǎ jiē miè bù fù jiàn, bǐng děng jiē fú dì wù gù. gāo yǐ zhuàng wén, zhào xià, hái jì xī hé tián zhái qī zǐ yān. jiān wèi chà dài, yǐ mǐ yōu zhōng zhī sòng. hàn huán dì jiàn hé sān nián, gǎi qīng hé wèi gān líng wáng guó, yǐ wáng yāo yán, xǐ, qí nián lì gān líng jùn, zhì cǐ yān.
又東北過廣宗縣東，為清河。清河東北徑廣宗縣故城南。和帝永元五年，封皇太子萬年為王國。田融言，趙立建興郡於城內，置臨清縣於水東，自趙石始也。猜河之右有李雲墓，雲字行祖，甘陵人，好學，善陰陽，舉孝廉，遷白馬令。中常侍單超等，立掖庭民女毫氏為後，後家封者四人，賞賜巨萬。雲上書移副三府曰：孔子云，帝者，諦也，今尺一拜用，不經御省，是帝欲不諦乎？帝怒，下獄殺之。後冀州刺史賈瓊使行部過柯雲墓，刻石表之，今石柱尚存，俗猶謂之李氏石柱。清河又東北徑界城亭東。水上有大梁，謂之界城橋。《英雄記》曰：公孫瓚擊青州黃中賊，大破之，還屯廣宗。袁本初自往征瓚，合戰於界橋南二十里，紹將麴義破瓚於界城橋，斬瓚。冀州刺史嚴綱又破瓚殿兵於橋上，即此梁也。世謂之鬲城橋，蓋傳呼失實矣。清河又東北徑信鄉西。《地理風俗記》曰：甘陵西北十七里有信鄉，故縣也。清河又北徑信成縣故城西。應劭曰：甘陵西北五十里有信成亭，故縣也。趙置水東縣於此城，故亦曰水東城。清河又東北徑清陽縣故城西。漢高祖置清河郡，治此。景帝中三年，封皇子乘為王國，王莽之平河也。漢光武建武二年，西河鮮于冀為清河太守，作公廨未就而亡，後守趙高計功用二百萬，五官黃秉、功曹劉適言：四百萬錢。於是冀乃鬼見白日，道從入府，與高及秉等對，共計校定，為適、秉所割匿，冀乃書表自理其略，言高貴不尚節，畝壟之夫，而箕踞遺類，研密失機，婢妾其性，媚世求顯，偷竊很鄙，有辱天官，易譏負乘，誠高之謂，臣不勝鬼言。謹因千里驛聞，付高上之。便西北去三十里，車馬皆滅不復見，秉等皆伏地物故。高以狀聞，詔下，還冀西河田宅妻子焉。兼為差代，以弭幽中之訟。漢桓帝建和三年，改清河為甘陵王國，以王妖言，徙，其年立甘陵郡，治此焉。

yòu dōng běi guò dōng wǔ chéng xiàn xī, qīng hé yòu dōng běi jìng líng xiāng xī. yīng shào yuē: dōng wǔ chéng xī nán qī shí lǐ yǒu líng xiāng, gù xiàn yě. hòu hàn fēng tài pú liáng sōng wèi hóu guó, gù shì wèi zhī liáng hóu chéng, suì lì hóu chéng xiàn zhì yě. qīng hé yòu dōng běi jìng dōng wǔ chéng xiàn gù chéng xī. shǐ jì, zhào gōng zǐ shèng, hào píng yuán jūn, yǐ jiě hán dān zhī gōng, shòu fēng yú cǐ. dìng xiāng yǒu wǔ chéng, gù jiā dōng yǐ. qīng hé yòu dōng běi jìng fù yáng xiàn gù chéng xī. hàn gāo zǔ qī nián, fēng yòu sī mǎ chén xū wèi hóu guó, wáng mǎng gēng míng zhī yuē lè suì. dì lǐ fēng sú jì yuē: dōng wǔ chéng xī běi sān shí lǐ yǒu fù yáng tíng, gù xiàn yě. shì míng zhī yuē kǎn chéng, fēi yě. qīng hé yòu dōng běi liú, jìng zǎo qiáng xiàn gù chéng xī. shǐ jì. jiàn yuán yǐ lái wáng zǐ hóu zhě nián biǎo yún: hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, fēng guǎng chuān huì wáng zǐ yàn wèi hóu guó yě. yīng shào dì lǐ fēng sú jì yuē: dōng wǔ chéng xiàn xī běi wǔ shí lǐ, yǒu zǎo qiáng chéng, gù xiàn yě. yòu běi guò guǎng chuān xiàn dōng, qīng hé běi jìng guǎng chuān xiàn gù chéng nán. kàn yīn yuē: xiàn zhōng yǒu zhǎng hé wèi liú, gù yuē guǎng chuān yě. shuǐ cè yǒu qiāng lěi, yáo shì zhī gù jū yě. jīn guǎng chuān xiàn zhì. qīng hé yòu dōng běi jìng lì xiàn gù chéng nán. dì lǐ zhì, xìn dōu zhī shǔ xiàn yě, wáng mǎng gēng míng yuē lì níng yě. yīng shào yuē: guǎng chuān xiàn xī běi sān shí lǐ yǒu lì chéng tíng, gù xiàn yě. jīn tíng zài xiàn dōng rú běi. shuǐ jì shàng wèi zhī wèi lì kǒu dù yě.
又東北過東武城縣西，清河又東北徑陵鄉西。應劭曰：東武城西南七十里有陵鄉，故縣也。後漢封太僕梁松為侯國，故世謂之梁侯城，遂立侯城縣治也。清河又東北徑東武城縣故城西。《史記》，趙公子勝，號平原君，以解邯鄲之功，受封於此。定襄有武城，故加東矣。清河又東北徑復陽縣故城西。漢高祖七年，封右司馬陳胥為侯國，王莽更名之曰樂歲。《地理風俗記》曰：東武城西北三十里有復陽亭，故縣也。世名之曰檻城，非也。清河又東北流，徑棗強縣故城西。《史記。建元以來王子侯者年表》云：漢武帝元朔二年，封廣川惠王子晏為侯國也。應劭《地理風俗記》曰：東武城縣西北五十里，有棗強城，故縣也。又北過廣川縣東，清河北徑廣川縣故城南。闞駰曰：縣中有長河為流，故曰廣川也。水側有羌壘，姚氏之故居也。今廣川縣治。清河又東北徑歷縣故城南。《地理志》，信都之屬縣也，王莽更名曰歷寧也。應劭曰：廣川縣西北三十里有歷城亭，故縣也。今亭在縣東如北。水濟尚謂之為歷口渡也。

yòu dōng guò xiū xiàn nán, yòu dōng běi guò dōng guāng xiàn xī, qīng hé yòu dōng běi, zuǒ yǔ zhāng jiǎ tún jiàng gù dú hé, zǔ shēn dī gāo zhāng, wú fù yǒu shuǐ yǐ. yòu jìng xiū xiàn gù chéng nán, qū jìng qí chéng dōng. xiū yīn tiáo, wáng mǎng gēng míng zhī yuē xiū zhì, jùn guó zhì yuē: gù shǔ xìn dōu. qīng hé yòu dōng běi, zuǒ yǔ héng zhāng zhī jīn gù dú hé, yòu dōng běi jìng xiū guó gù chéng dōng. hàn wén dì fēng zhōu yà fū wèi hóu guó, gù shì wèi zhī běi xiū chéng yě. qīng hé yòu dōng běi jìng dǐ gé chéng dōng, chéng lín cè qīng hé. jìn xiū xiàn zhì, chéng nèi yǒu xiàn zhǎng lǔ guó kǒng míng bēi. qīng hé yòu dōng zhì dōng guāng xiàn xī, nán jìng hú sū tíng. dì lǐ zhì, dōng guāng yǒu hú sū tíng zhě yě. shì wèi zhī qiāng chéng, fēi yě. yòu dōng běi, yòu huì dà hé gù dú, yòu jìng dōng guāng xiàn gù chéng xī. hòu hàn fēng gěng chún wèi hóu guó. chū píng èr nián, huáng jīn sān shí wàn rén rù bó hǎi, gōng sūn zàn pò zhī yú dōng guāng jiè, zhuī bēn shì shuǐ, zhǎn shǒu sān wàn, liú xiě dān shuǐ. jí shì shuǐ yě.
又東過脩縣南，又東北過東光縣西，清河又東北，左與張甲屯絳故瀆合，阻深堤高鄣，無復有水矣。又徑脩縣故城南，屈徑其城東。脩音條，王莽更名之曰脩治，《郡國志》曰：故屬信都。清河又東北，左與橫漳枝津故瀆合，又東北徑脩國故城東。漢文帝封周亞夫為侯國，故世謂之北脩城也。清河又東北徑邸閣城東，城臨側清河。晉脩縣治，城內有縣長魯國孔明碑。清河又東至東光縣西，南徑胡蘇亭。《地理志》，東光有胡蘇亭者也。世謂之羌城，非也。又東北，右會大河故瀆，又徑東光縣故城西。後漢封耿純為侯國。初平二年，黃巾三十萬人入渤海，公孫瓚破之於東光界，追奔是水，斬首三萬，流血丹水。即是水也。

yòu dōng běi guò nán pí xiàn xī, qīng hé yòu dōng běi, wú dì gōu chū yān. dōng jìng nán pí xiàn gù chéng nán, yòu dōng jìng lè tíng běi. dì lǐ zhì zhī lín lè xiàn gù chéng yě, wáng mǎng gēng míng lè tíng. jìn shū dì dào zhì tài kāng dì jì: lè líng guó yǒu xīn lè xiàn. jí cǐ chéng yǐ. yòu dōng jìng xīn xiāng chéng běi. jí dì lǐ zhì gāo lè gù chéng yě, wáng mǎng gèng zhī yuē wèi xiāng yǐ. wú dì gōu yòu dōng fēn wèi èr dú, wú dì gōu yòu dōng jìng lè líng jùn běi, yòu dōng qū ér běi chū, yòu dōng zhuǎn jìng yuàn xiāng xiàn gù chéng nán, yòu dōng nán jìng gāo chéng xiàn gù chéng nán, yǔ zhī dú hé. zhī dú shàng chéng wú dì gōu, nán jìng lè líng jùn xī, yòu dōng nán jìng qiān tóng xiàn gù chéng dōng. shǐ jì. jiàn yuán yǐ lái wáng zǐ hóu zhě nián biǎo yuē: gù zhòng yě, yī zuò qiān zhōng. hàn wǔ dì yuán shuò sì nián, fēng hé jiān xiàn wáng zǐ liú yīn lì hóu guó. yīng shào yuē: hàn líng dì gǎi yuē ráo ān yě, cāng zhōu zhì. zhī dú yòu nán dōng qū, dōng běi zhù wú dì gōu. wú dì gōu yòu dōng běi jìng yī gù chéng běi, shì wèi zhī gōng chéng yě. yòu dōng běi jìng yán shān dōng běi rù hǎi. chūn qiū xī gōng sì nián, qí chǔ zhī méng yú shào líng yě, guǎn zhòng yuē: xī zhào kāng gōng cì mìng xiān jūn tài gōng lǚ, běi zhì yú wú dì, yì sì lǚ zhī suǒ yě. jīng xiāng fán yuē: jiù shuō wú dì zài liáo xī gū zhú xiàn. èr shuō cān chà, wèi zhī suǒ dìng, rán guǎn zhòng yǐ zé chǔ wú dì zài cǐ, fāng zhī wèi jìn, jì shì chuán yǐ jiǔ, qiě yǐ wén jiàn shū zhī. qīng hé yòu dōng běi jìng nán pí xiàn gù chéng xī. shí sān zhōu zhì yuē: zhāng wǔ yǒu běi pí tíng, gù cǐ yuē nán pí yě, wáng mǎng zhī yíng hé tíng. shǐ jì. huì jǐng hóu zhě nián biǎo yún: hàn jǐng dì hòu qī nián, fēng xiào wén hòu xiōng zi péng zǔ wèi hóu guó, jiàn ān zhōng, wèi wǔ qín yuán tán yú cǐ chéng yě. qīng hé yòu běi jìng běi pí chéng dōng, zuǒ huì hū tuó bié hé gù dú, wèi zhī hé kǒu. chéng wèi zhī hé chéng yě. dì lǐ fēng sú jì yuē: nán pí chéng běi wǔ shí lǐ yǒu běi pí chéng, jí shì chéng yǐ. yòu dōng běi guò fú yáng xiàn xī, qīng hé dōng běi liú, fú shuǐ gù dú chū yān. àn shǐ jì, zhào zhī nán jiè yǒu fú shuǐ yān, fú shuǐ zài nán, ér cǐ yǒu fú yáng zhī chēng zhě. gài fú shuǐ chū rù, jīn liú tóng nì, hùn bìng qīng zhāng èr dú, hé zhī jiù dào, fú shuǐ gù jī, yòu zì sī bié, shì xiàn yǒu fú yáng zhī míng yě. shǒu shòu qīng hé yú xiàn jiè, dōng běi jìng gāo chéng xiàn zhī yuàn xiāng chéng běi, yòu dōng jìng zhāng wǔ xiàn zhī gù chéng běi. hàn jǐng dì hòu qī nián, fēng xiào wén hòu dì dòu guǎng guó wèi hóu guó, wáng mǎng gēng míng huán zhāng. jìn tài shǐ zhōng lì zhāng wǔ jùn, zhì cǐ. fú shuǐ gù dú yòu dōng jìng qiè shān běi. wèi tǔ dì jì yuē: gāo chéng dōng běi wǔ shí lǐ yǒu kuāng shān, zhǎng qī lǐ. fú dú yòu dōng běi jìng liǔ xiàn gù chéng nán. hàn wǔ dì yuán shuò sì nián, fēng qí xiào wáng zǐ liú yáng wèi hóu guó. dì lǐ fēng sú jì yuē: gāo chéng xiàn dōng běi wǔ shí lǐ yǒu liǔ tíng, gù xiàn yě. shì wèi zhī pì tíng, fēi yě. fú dú yòu dōng běi jìng hàn wǔ dì wàng hǎi tái, yòu dōng zhù yú hǎi. yīng shào yuē: fú yáng xiàn, fú shuǐ suǒ chū rù hǎi, zhāo xī wǎng lái, rì zài. jīn gōu wú fù yǒu shuǐ yě. qīng hé yòu běi fēn wèi èr dú, zhī fēn dōng chū, yòu wèi zhī fú dú. qīng hé yòu běi jìng fú yáng xiàn gù chéng xī, wáng mǎng zhī fú chéng yě. jiàn wǔ shí wǔ nián, gèng fēng xiāo qí jiāng jūn píng xiāng hóu liú xīn wèi hóu guó, fú yáng jùn zhì. yòu dōng běi, hū tuó bié dú zhù yān, wèi zhī hé kǒu yě. yòu dōng běi guò yì běi, shuǐ chū yān.
又東北過南皮縣西，清河又東北，無棣溝出焉。東徑南皮縣故城南，又東徑樂亭北。《地理志》之臨樂縣故城也，王莽更名樂亭。《晉書地道志》、《太康地記》：樂陵國有新樂縣。即此城矣。又東徑新鄉城北。即《地理志》高樂故城也，王莽更之曰為鄉矣。無棣溝又東分為二瀆，無棣溝又東徑樂陵郡北，又東屈而北出，又東轉徑苑鄉縣故城南，又東南徑高成縣故城南，與枝瀆合。枝瀆上承無棣溝，南徑樂陵郡西，又東南徑千童縣故城東。《史記。建元以來王子侯者年表》曰：故重也，一作千鍾。漢武帝元朔四年，封河間獻王子劉陰力侯國。應劭曰：漢靈帝改曰饒安也，滄州治。枝瀆又南東屈，東北注無棣溝。無棣溝又東北徑一故城北，世謂之功城也。又東北徑鹽山東北入海。《春秋》僖公四年，齊、楚之盟於召陵也，管仲曰：昔召康公賜命先君太公履，北至於無棣，益四履之所也。京相璠曰：舊說無棣在遼西孤竹縣。二說參差，未知所定，然管仲以責楚無棣在此，方之為近，既世傳已久，且以聞見書之。清河又東北徑南皮縣故城西。《十三州志》曰：章武有北皮亭，故此曰南皮也，王莽之迎河亭。《史記。惠景侯者年表》云：漢景帝後七年，封孝文後兄子彭祖為侯國，建安中，魏武擒袁譚於此城也。清河又北徑北皮城東，左會滹沱別河故瀆，謂之合口。城謂之合城也。《地理風俗記》曰：南皮城北五十里有北皮城，即是城矣。又東北過浮陽縣西，清河東北流，浮水故瀆出焉。按《史記》，趙之南界有浮水焉，浮水在南，而此有浮陽之稱者。蓋浮水出入，津流同逆，混並清漳二讀，河之舊道，浮水故跡，又自斯別，是縣有浮陽之名也。首受清河於縣界，東北徑高成縣之苑鄉城北，又東徑章武縣之故城北。漢景帝後七年，封孝文後弟竇廣國為侯國，王莽更名桓章。晉太始中立章武郡，治此。浮水故瀆又東徑篋山北。《魏土地記》曰：高成東北五十里有筐山，長七里。浮瀆又東北徑柳縣故城南。漢武帝元朔四年，封齊孝王子劉陽為侯國。《地理風俗記》曰：高成縣東北五十里有柳亭，故縣也。世謂之辟亭，非也。浮瀆又東北徑漢武帝望海台，又東注於海。應劭曰：浮陽縣，浮水所出入海，朝夕往來，日再。今溝無復有水也。清河又北分為二瀆，枝分東出，又謂之浮瀆。清河又北徑浮陽縣故城西，王莽之浮城也。建武十五年，更封驍騎將軍平鄉侯劉歆為侯國，浮陽郡治。又東北，滹沱別瀆注焉，謂之合口也。又東北過邑北，水出焉。

yòu dōng běi guò xiāng yì nán, qīng hé yòu dōng, fēn wèi èr shuǐ, zhī jīn yòu chū yān. dōng jìng hàn wǔ dì gù tái běi. wèi tǔ dì jì yuē: zhāng wǔ xiàn dōng bǎi lǐ yǒu wǔ dì tái, nán běi yǒu èr tái, xiāng qù liù shí lǐ, jī gāo liù shí zhàng, sú yún, hàn wǔ dì dōng xún hǎi shàng suǒ zhú. yòu dōng zhù yú hǎi. qīng hé yòu dōng běi jìng zhù gū yì nán. sú wèi zhī xīn chéng, fēi yě. yòu dōng běi guò qióng hé yì nán, qīng hé yòu dōng běi jìng qióng hé yì nán. sú wèi zhī sān nǚ chéng, fēi yě. dōng běi zhì quán zhōu xiàn, běi rù hū tuó. shuǐ jīng yuē: sì gōu dōng nán zhì quán zhōu xiàn yǔ qīng hé hé, zì xià wèi pài hé wěi yě, yòu dōng, quán zhōu qú chū yān.
又東北過鄉邑南，清河又東，分為二水，枝津右出焉。東徑漢武帝故台北。《魏土地記》曰：章武縣東百里有武帝台，南北有二台，相去六十里，基高六十丈，俗雲，漢武帝東巡海上所築。又東注於海。清河又東北徑紵姑邑南。俗謂之新城，非也。又東北過窮河邑南，清河又東北徑窮河邑南。俗謂之三女城，非也。東北至泉州縣，北入滹沱。《水經》曰：笥溝東南至泉州縣與清河合，自下為派河尾也，又東，泉州渠出焉。

yòu dōng běi guò piào yú yì, rù yú hǎi.
又東北過漂榆邑，入於海。

qīng hé yòu dōng jìng piào yú yì gù chéng nán, sú wèi zhī jiǎo fēi chéng. zhào jì yún: shí lè shǐ wáng shù zhǔ yán yú jiǎo fēi, jí chéng yì míng yǐ. wèi tǔ dì jì yuē: gāo chéng xiàn dōng běi bǎi lǐ, běi jǐn piào yú, dōng lín jù hǎi, mín xián zhǔ hǎi shuǐ, jí yán wèi yè. jí cǐ chéng yě. qīng hé zì shì rù yú hǎi.
清河又東徑漂榆邑故城南，俗謂之角飛城。《趙記》云：石勒使王述煮鹽於角飛，即城異名矣。《魏土地記》曰：高城縣東北百里，北盡漂榆，東臨巨海，民咸煮海水，藉鹽為業。即此城也。清河自是入於海。

dàng shuǐ chū hé nèi dàng yīn xiàn xī shān dōng, dàng shuǐ chū xiàn xī shí shàng shān, quán liú jìng qí xiàn gù chéng nán, xiàn yīn shuǐ yǐ qǔ míng yě. jìn fá chéng dū wáng yǐng, bài dì yú shì shuǐ zhī nán. lú chén sì wáng qǐ shì yuē: huì dì zhēng chéng dū wáng yǐng, zhàn bài shí, jǔ niǎn sī mǎ bā rén, niǎn yóu zài jiān shàng, jūn rén jìng jiù shā jǔ niǎn zhě, chéng yú dùn dì, dì shāng sān shǐ, bǎi liáo bēn sàn, wéi shì zhōng mì shào fú dì, shì jiāng bīng zhī, dì yuē: wú lì yě, wù hài zhī. zhòng yuē: shòu tài dì mìng, wéi bù fàn bì xià yī rén ěr. suì zhǎn zhī, xuè wū dì mèi. jiāng xǐ zhī, dì yuē: jī shì zhōng xuè, wù xǐ yě. cǐ zé jī yán zǔ yǔn mìng zhī suǒ.
盪水出河內盪陰縣西山東，盪水出縣西石尚山，泉流徑其縣故城南，縣因水以取名也。晉伐成都王穎，敗帝於是水之南。盧諶《四王起事》曰：惠帝征成都王穎，戰敗時，舉輦司馬八人，輦猶在肩上，軍人竟就殺舉輦者，乘輿頓地，帝傷三矢，百僚奔散，唯侍中秘紹扶帝，士將兵之，帝曰：吾吏也，勿害之。眾曰：受太弟命，惟不犯陛下一人耳。遂斬之，血污帝袂。將洗之，帝曰：嵇侍中血，勿洗也。此則嵇延祖殞命之所。

yòu dōng běi zhì nèi huáng xiàn, rù yú huáng zé.
又東北至內黃縣，入於黃澤。

yǒu shuǐ chū dàng yīn xī běi hán dà niú quán. dì lǐ zhì yuē: xiàn zhī xī shān, yǒu shuǐ suǒ chū yě. yǒu shuǐ yòu dōng jìng hán fù bì běi, yòu dōng liú jìng yǒu chéng běi, gù yǒu lǐ yě. shǐ jì yīn yì yuē: yǒu lǐ zài dàng yīn xiàn. guǎng yǎ: yǒu, yù àn yě. xià yuē xià tái, yīn yuē yǒu lǐ, zhōu yuē líng yǔ, jiē huán tǔ. xī yīn zhòu nà chóng hóu hǔ zhī yán, qiú xī bó yú cǐ. sàn yí shēng nán gōng kuò jiàn wén gōng, nǎi yǎn yì yòng míng fǒu tài shǐ zhōng zhī yì yān. yǒu chéng běi, shuǐ jī chéng yuān, fāng shí yú bù, shēn yī zhàng yú. dōng zhì nèi huáng yǔ fáng shuǐ huì, shuǐ chū xī shān mǎ tóu jiàn, dōng jìng fáng chéng běi, lú zhàn zhēng jiān fù suǒ wèi yuè fáng zhě yě. qí shuǐ dōng nán liú zhù yú yǒu shuǐ, yòu dōng lì huáng zé rù dàng shuǐ. dì lǐ zhì yuē: yǒu shuǐ zhì nèi huáng rù dàng zhě yě. dàng shuǐ yòu dōng yǔ zhǎng shā gōu shuǐ hé, qí shuǐ dǎo yuán hēi shān běi gǔ, dōng liú jìng jìn bǐ gù lěi běi. wèi zhī jìn bǐ chéng, míng zhī wèi wèi jiāng chéng, xī wèi gōng zǐ wú jì jiǎo duó jìn bǐ jūn yú shì chù. gù bān shū pí yóu jū fù yuē: guò dàng yīn ér diào jìn bǐ, zé gōng zǐ zhī bù chén zhě yě. qí shuǐ yòu dōng, wèi zhī yí shī gōu, yòu dōng jìng dàng yīn xiàn nán, yòu dōng jìng wǎng rén shān, dōng běi zhì nèi huáng xiàn, yòu rù dàng shuǐ, yì wèi zhī huáng què gōu. shì shuǐ, qiū xià zé fàn, chūn dōng zé hào. dàng shuǐ yòu jìng nèi huáng chéng nán. chén liú yǒu wài huáng, gù chēng nèi yě. dōng zhù bái gōu.
羑水出盪陰西北韓大牛泉。《地理志》曰：縣之西山，羑水所出也。羑水又東徑韓附壁北，又東流徑羑城北，故羑里也。《史記音義》曰：牖里在盪陰縣。《廣雅》：牖，獄犴也。夏曰夏台，殷曰羑里，周曰囹圄，皆圜土。昔殷紂納崇侯虎之言，囚西伯於此。散宜生、南宮括見文工，乃演《易》用明否泰始終之義焉。羑城北，水積成淵，方十餘步，深一丈余。東至內黃與防水會，水出西山馬頭澗，東徑防城北，盧湛《征艱賦》所謂越防者也。其水東南流注於羑水，又東歷黃澤入盪水。《地理志》曰：羑水至內黃入盪者也。盪水又東與長沙溝水合，其水導源黑山北谷，東流徑晉鄙故壘北。謂之晉鄙城，名之為魏將城，昔魏公子無忌矯奪晉鄙軍於是處。故班叔皮《游居賦》曰：過盪陰而吊晉鄙，責公子之不臣者也。其水又東，謂之宜師溝，又東徑盪陰縣南，又東徑枉人山，東北至內黃縣，右入盪水，亦謂之黃雀溝。是水，秋夏則泛，春冬則耗。盪水又徑內黃城南。陳留有外黃，故稱內也。東注白溝。

huán shuǐ chū shàng dǎng xuàn shì xiàn, shuǐ chū huán shān, shān zài zhǎng zi xiàn yě. dōng guò lóng lǜ xiàn běi, xiàn běi yǒu lóng lǜ shān, xī bó zhòng lǐ zhī suǒ yóu shén yě. xiàn yīn shān yǐ qǔ míng. hàn gāo dì liù nián, fēng zhōu zào wèi hóu guó. yīng zhù yuē: shāng dì yuē lóng, gù gǎi cóng lín yě. xiàn yǒu huáng huá shuǐ, chū yú shén yuán zhī shān huáng huá gǔ běi yá shàng. shān gāo shí qī lǐ, shuǐ chū mù mén dài, dài jí shān zhī dì sān jí yě, qù dì qī lǐ, xuán shuǐ dōng nán zhù hè, zhí xiè yán xià, zhuàng ruò jī qiào, gù wèi zhī jī qiào hóng. gài yì tiān tāi, chì chéng zhī liú yě. qí shuǐ dōng liú zhì gǔ kǒu, qián rù dì xià, dōng běi shí lǐ fù chū, míng liǔ zhǔ, zhǔ zhōu sì wǔ lǐ, shì huáng huá shuǐ zhòng yuán zài fā yě. dōng liú, wěi quán shuǐ zhù zhī, shuǐ chū lín lǜ shān běi zé zhōng, dōng nán liú, yǔ shuāng quán hé, shuǐ chū lǔ bān mén, dōng xià liú rù wěi quán shuǐ. wěi quán shuǐ yòu dōng nán, liú zhù huáng huá shuǐ, wèi zhī líng yáng shuǐ. yòu dōng, rù yú huán shuǐ yě.
洹水出上黨泫氏縣，水出洹山，山在長子縣也。東過隆慮縣北，縣北有隆慮山，昔帛仲理之所游神也。縣因山以取名。漢高帝六年，封周灶為侯國。應助曰：殤帝曰隆，故改從林也。縣有黃華水，出於神園之山黃華谷北崖上。山高十七里，水出木門帶，帶即山之第三級也，去地七里，懸水東南注壑，直瀉岩下，狀若雞翹，故謂之雞翹洪。蓋亦天台，赤城之流也。其水東流至谷口，潛入地下，東北十里復出，名柳渚，渚周四五里，是黃華水重源再發也。東流，葦泉水注之，水出林慮山北澤中，東南流，與雙泉合，水出魯般門，東下流入葦泉水。葦泉水又東南，流注黃華水，謂之陵陽水。又東，入於洹水也。

yòu dōng běi chū shān, guò yè xiàn nán, huán shuǐ chū shān, dōng jìng yīn xū běi. zhú shū jì nián yuē: pán gēng jí wèi, zì yǎn qiān yú běi méng, yuē yīn. xī zhě xiàng yǔ yǔ zhāng hán méng yú cǐ dì yǐ. huán shuǐ yòu dōng, zhī jīn chū yān, dōng běi liú jìng yè chéng nán, wèi zhī xīn hé. yòu dōng, fēn wèi èr shuǐ, yī shuǐ běi jìng dōng míng guān xià. xī mù róng juàn mèng shí hǔ niè qí bì, wù ér è zhī, gòu qiú qí shī, ér mò zhī zhī. hòu gōng pī qiè yán, hǔ zàng dōng míng guān xià, yú shì jué yān, xià dù sān quán, dé qí guān, pōu guān chū shī, shī jiāng bù fǔ, juàn mà zhī yuē: sǐ hú, ān gǎn mèng shēng tiān zǐ yě! shǐ yù shǐ zhōng wèi yáng yuē shù qí zuì ér biān zhī. cǐ gài hǔ shǐ zàng chù yě. yòu běi jìng jiàn chūn mén, shí liáng bù gāo dà, zhì shí gōng mì, jiù qiáo shǒu jiā jiàn liǎng shí zhù, chī jǔ fū lēi shèn jiā. chéng yú nán xìng, yǐ qí zuò zhì huá miào, zhì zhī píng chéng dōng cè xī què, běi duì shè táng, lǜ shuǐ píng tán, bì lín cè pǔ, kě yóu qì yǐ. qí shuǐ xī jìng wèi wǔ xuán wǔ gù yuàn. yuàn jiù yǒu xuán wǔ chí, yǐ yì zhōu jí, yǒu yú liáng diào tái zhú mù guàn cóng, jīn chí lín jué miè, lüè wú yí jī yǐ. qí shuǐ xī liú zhù yú zhāng. nán shuǐ dōng běi jìng nǚ tíng chéng běi, yòu dōng běi jìng gāo líng chéng nán, dōng hé jiōng gōu, yòu dōng jìng lú cí bēi, běi yǔ tái bēi shuǐ hé. bēi dōng xī sān shí lǐ, nán běi zhù bái gōu hé, gōu shàng chéng huán shuǐ, běi jué xīn hé, běi jìng gāo líng chéng dōng, yòu běi jìng chì qiū xiàn gù chéng xī. xiàn nán jiǎo yǒu chì qiū, gài yīn qiū yǐ shì xiàn, gù gān hóu yǐ. chūn qiū jīng shū, zhāo gōng èr shí bā nián, gōng rú jìn, cì yú gān hóu yě. hàn gāo dì liù nián, fēng táng lì wèi hóu guó, wáng mǎng zhī lì qiū yǐ. yòu qū jìng qí chéng běi, dōng běi liú zhù yú bái gōu. huán shuǐ zì yè dōng jìng ān yáng xiàn gù chéng běi. xú guǎng jìn jì yuē: shí zūn zì lǐ chéng běi rù, zhǎn zhāng chái yú ān yáng shì yě. wèi tǔ dì jì yuē: yè chéng nán sì shí lǐ yǒu ān yáng chéng, chéng běi yǒu huán shuǐ dōng liú zhě yě. huán shuǐ yòu dōng zhì zhǎng lè xiàn, zuǒ zé zhī gōu chū yān. huán shuǐ yòu dōng jìng zhǎng lè xiàn gù chéng nán. àn jìn shū. dì lǐ zhì yuē: wèi jùn yǒu zhǎng lè xiàn yě.
又東北出山，過鄴縣南，洹水出山，東徑殷墟北。《竹書紀年》曰：盤庚即位，自奄遷於北蒙，曰殷。昔者項羽與章邯盟於此地矣。洹水又東，枝津出焉，東北流徑鄴城南，謂之新河。又東，分為二水，一水北徑東明觀下。昔慕容雋夢石虎齧其臂，寤而惡之，購求其屍，而莫之知。後宮劈妾言，虎葬東明觀下，於是掘焉，下度三泉，得其棺，剖棺出屍，屍僵不腐，雋罵之曰：死胡，安敢夢生天子也！使御史中尉陽約數其罪而鞭之。此蓋虎始葬處也。又北徑建春門，石樑不高大，治石工密，舊橋首夾建兩石柱，螭矩趺勒甚佳。乘輿南幸，以其作制華妙，致之平城東側西闕，北對射堂，綠水平潭，碧林側浦，可遊憩矣。其水西徑魏武玄武故苑。苑舊有玄武池，以肄舟楫，有魚梁、釣台、竹木、灌叢，今池林絕滅，略無遺蹟矣。其水西流注於漳。南水東北徑女亭城北，又東北徑高陵城南，東合坰溝，又東徑鸕鶿陂，北與台陂水合。陂東西三十里，南北注白溝河，溝上承洹水，北絕新河，北徑高陵城東，又北徑斥丘縣故城西。縣南角有斥丘，蓋因丘以氏縣，故乾侯矣。《春秋經》書，昭公二十八年，公如晉，次於乾侯也。漢高帝六年，封唐厲為侯國，王莽之利丘矣。又屈徑其城北，東北流注於白溝。洹水自鄴東徑安陽縣故城北。徐廣《晉紀》曰：石遵自李城北入，斬張豺於安陽是也。《魏土地記》曰：鄴城南四十里有安陽城，城北有洹水東流者也。洹水又東至長樂縣，左則枝溝出焉。洹水又東徑長樂縣故城南。按《晉書。地理志》曰：魏郡有長樂縣也。

yòu dōng guò nèi huáng xiàn běi, dōng rù yú bái gōu.
又東過內黃縣北，東入於白溝。

huán shuǐ jìng nèi huáng xiàn běi dōng liú, zhù yú bái gōu, shì wèi zhī huán kǒu yě. xǔ shèn shuō wén lǚ chén zì lín, bìng yún huán shuǐ chū jìn lǔ zhī jiān. xī shēng bó mèng shè huán shuǐ, huò yǔ jǐ qióng guī ér shí zhī, qì ér yòu wèi qióng guī, yíng qí huái yǐ. cóng ér gē yuē: jì huán zhī shuǐ, zèng wǒ yǐ qióng guī, guī hū, guī hū, qióng guī yíng wú huái hū! hòu yán zhī, zhī mù ér zú. jí shì shuǐ yě.
洹水徑內黃縣北東流，注於白溝，世謂之洹口也。許慎《說文》、呂忱《字林》，並雲洹水出晉、魯之間。昔聲伯夢涉洹水，或與己瓊瑰而食之，泣而又為瓊瑰，盈其懷矣。從而歌曰：濟洹之水，贈我以瓊瑰，歸乎，歸乎，瓊瑰盈吾懷乎！後言之，之暮而卒。即是水也。