liáo shuǐ chū jiāng xià píng chūn xiàn xī, liáo shuǐ běi chū dà yì shān, nán zhì lì xiāng xī, cì shuǐ rù yān. shuǐ yuán dōng chū dà zǐ shān, fēn wèi èr shuǐ, yī shuǐ xī jìng lì xiāng nán, shuǐ nán yǒu chóng shān, jí liè shān yě. shān xià yǒu yī xué, fù lǎo xiāng chuán, yún shì shén nóng suǒ shēng chù yě, gù lǐ wèi zhī liè shān shì. shuǐ běi yǒu jiǔ jǐng, zi shū suǒ wèi shén nóng jì dàn, jiǔ jǐng zì chuān, wèi sī shuǐ yě. yòu yán jí yī jǐng zé zhòng shuǐ dòng, jǐng jīn yīn sāi, yí jī fǎng fú cún yān. yì yún lài xiāng, gù lài guó yě, yǒu shén nóng shè. cì shuǐ xī nán liú rù yú liáo, jí lì shuǐ yě, cì lì shēng xiāng jìn, yí wèi lì shuǐ yǐ. yī shuǐ chū yì xiāng xī nán rù suí, yòu zhù liáo. liáo shuǐ yòu nán jìng suí xiàn zhù ān lù yě. nán guò ān lù rù yú yún.
漻水出江夏平春縣西，漻水北出大義山，南至厲鄉西，賜水入焉。水源東出大紫山，分為二水，一水西徑厲鄉南，水南有重山，即烈山也。山下有一穴，父老相傳，雲是神農所生處也，故《禮》謂之烈山氏。水北有九井，子書所謂神農既誕，九井自穿，謂斯水也。又言汲一井則眾水動，井今堙塞，遺蹟仿佛存焉。亦云賴鄉，故賴國也，有神農社。賜水西南流入於漻，即厲水也，賜、厲聲相近，宜為厲水矣。一水出義鄉西南入隨，又注漻。漻水又南徑隨縣注安陸也。南過安陸入於溳。

xīn shuǐ chū jiāng xià qí chūn xiàn běi shān, shān jí qí liǔ yě. shuǐ shǒu shòu xī shuǐ, zhī jīn xī nán liú, lì qí shān, chū mán zhōng, gù yǐ cǐ mán wèi wǔ shuǐ mán. wǔ shuǐ wèi yǐ shuǐ xī shuǐ chì tíng shuǐ xī guī shuǐ qí shuǐ qí yī yān. mán zuǒ píng jū, zǔ jí shān chuān, shì wèi chāo bào. sòng shì shěn qìng zhī yú xī yáng shàng xià, zhū dài mán yí, jí wǔ shuǐ mán yě.
薪水出江夏蘄春縣北山，山即蘄柳也。水首受希水，枝津西南流，歷蘄山，出蠻中，故以此蠻為五水蠻。五水謂已水、希水、赤亭水、西歸水、蘄水其一焉。蠻左憑居，阻藉山川，世為抄暴。宋世沈慶之於西陽上下，誅代蠻夷，即五水蠻也。

nán guò qí xiàn xī, jìn gǎi wèi qí yáng xiàn, xiàn xǐ jiāng zhōu, zhì dà yáng shù, hòu qí qí chāng jùn yí zhì yú cǐ yě. yòu nán zhì qí kǒu nán, rù yú jiāng.
南過其縣西，晉改為蘄陽縣，縣徙江洲，置大陽戍，後齊齊昌郡移治於此也。又南至蘄口南，入於江。

qí shuǐ nán duì qí yáng zhōu, rù yú dà jiāng, wèi zhī qí kǒu. zhōu shàng yǒu qí yáng xiàn xǐ. jué shuǐ chū lú jiāng yú lóu xiàn nán dà bié shān, sú wèi zhī wèi tán gōng xiàn, gài dà bié zhī yì míng yě. qí shuǐ lì shān wěi zhù ér luò qí xiàn yǐ.
蘄水南對蘄陽洲，入於大江，謂之蘄口。洲上有蘄陽縣徙。決水出廬江雩婁縣南大別山，俗謂之為檀公峴，蓋大別之異名也。其水歷山委注而絡其縣矣。

běi guò qí xiàn dōng, xiàn gù wú yě. chūn qiū zuǒ chuán xiāng gōng èr shí liù nián, chǔ zi qín rén qīn wú, jí yú lóu, wén wú yǒu bèi ér hái shì yě. jìn shū dì dào jì yún: zài ān fēng xiàn zhī xī nán, jí qí jiè yě. gù dì lǐ zhì yuē, jué shuǐ chū yú lóu.
北過其縣東，縣故吳也。《春秋左傳》襄公二十六年，楚子秦人侵吳，及雩婁，聞吳有備而還是也。《晉書地道記》云：在安豐縣之西南，即其界也。故《地理志》曰，決水出雩婁。

yòu běi guò ān fēng xiàn dōng, jué shuǐ zì yú lóu xiàn běi, jìng jī gè tíng. chūn qiū zhāo gōng èr shí sān nián, wú bài zhū hóu zhī shī yú jī fù zhě yě. ān fēng xiàn gù chéng, jīn biān chéng jùn zhì yě. wáng mǎng zhī měi fēng yě. shì zǔ jiàn wǔ bā nián, fēng dà jiāng jūn liáng zhōu mù dòu róng wèi hóu guó, jìn lì ān fēng jùn. jué shuǐ zì xiàn xī běi liú, jìng liáo xiàn gù chéng dōng, yòu jìng qí běi, hàn gāo dì liù nián, fēng kǒng cóng wèi hóu guó, shì wèi zhī shǐ shuǐ. jué shuǐ yòu xī běi, guàn shuǐ zhù zhī, qí shuǐ dǎo yuán lú jiāng jīn lán xiàn xī běi dōng líng xiāng dà sū shān, jí huái shuǐ yě. xǔ shèn yuē: chū yú lóu xiàn. sú wèi zhī huì shuǐ. chǔ xiān shēng suǒ wèi shén guī chū yú jiāng guàn zhī jiān, jiā lín zhī zhōng, gài wèi cǐ shuǐ yě. guàn shuǐ dōng běi jìng liǎo xiàn gù chéng xī, ér běi zhù jué shuǐ, gù dì lǐ zhì yuē: jué shuǐ běi zhì liǎo rù huái, guàn shuǐ yì zhì liǎo rù jué. chūn qiū xuān gōng bā nián, dōng, chǔ gōng zǐ miè shū liǎo. zāng wén zhòng wén zhī yuē: gāo yáo tíng jiān, bù sì hū zhū, dé zhī bù dǎi, mín zhī wú yuán, āi zāi! jué shuǐ yòu běi, yòu huì yáng quán shuǐ, shuǐ shòu jué shuǐ, dōng běi liú jìng yáng quán xiàn gù chéng dōng, gù yáng quán xiāng yě. hàn xiàn dì zhōng, fēng tài wèi huáng wǎn wèi hóu guó. yòu xī běi liú, zuǒ rù jué shuǐ, wèi zhī yáng quán kǒu yě.
又北過安豐縣東，決水自雩婁縣北，徑雞各亭。《春秋》昭公二十三年，吳敗諸侯之師於雞父者也。安豐縣故城，今邊城郡治也。王莽之美豐也。世祖建武八年，封大將軍、涼州牧竇融為侯國，晉立安豐郡。決水自縣西北流，徑寥縣故城東，又徑其北，漢高帝六年，封孔藂為侯國，世謂之史水。決水又西北，灌水注之，其水導源廬江金蘭縣西北東陵鄉大蘇山，即淮水也。許慎曰：出雩婁縣。俗謂之澮水。褚先生所謂神龜出於江、灌之間，嘉林之中，蓋謂此水也。灌水東北徑蓼縣故城西，而北注決水，故《地理志》曰：決水北至蓼入淮，灌水亦至蓼入決。《春秋》宣公八年，冬，楚公子滅舒蓼。臧文仲聞之曰：皋陶庭堅，不祀忽諸，德之不逮，民之無援，哀哉！決水又北，右會陽泉水，水受決水，東北流徑陽泉縣故城東，故陽泉鄉也。漢獻帝中，封太尉黃琬為侯國。又西北流，左入決水，謂之陽泉口也。

yòu běi rù yú huái.
又北入於淮。

sú wèi zhī fǎ kǒu, fēi yě, sī jué guàn zhī kǒu yǐ. yú wǎng yīn gōng zhì yú huái jīn, zhōu chē suǒ jiè, cì yú jué shuǐ, fǎng qí mín zǎi, yǔ gǔ míng quán wéi. mài shuǐ xún jīng, fāng zhī jué kǒu. gài guàn huì shēng xiāng lún, xí sú hài zhēn ěr.
俗謂之法口，非也，斯決、灌之口矣。余往因公至於淮津，舟車所屆，次於決水，訪其民宰，與古名全違。脈水尋經，方知決口。蓋灌、澮聲相倫，習俗害真耳。

pī shuǐ chū lú jiāng qián xiàn xī nán, huò shān dōng běi, qián zhě, shān shuǐ míng yě. kāi shān tú qián shān wéi rào dà shān wèi huò shān. guō jǐng chún yuē: qián shuǐ chū yān. xiàn jí qí chēng yǐ. chūn qiū zhāo gōng èr shí qī nián, wú yīn chǔ sàng, wéi qián shì yě. dì lǐ zhì yuē: pī shuǐ chū qián shān, bù yán huò shān, qián, zì huò zuò pì. pì shuǐ yòu dōng běi jìng bó ān xiàn, xiè shuǐ chū yān. dōng běi guò liù xiàn dōng, pì shuǐ dōng běi, yòu huì qián gǔ chuān shuǐ, shuǐ chū dōng nán qián gǔ chuān, xī běi liú, zuǒ zhù pì shuǐ. pì shuǐ yòu xī běi jìng mǎ hēng chéng xī, yòu xī běi jìng lù ān xiàn gù chéng xī, xiàn gù gāo yáo guó yě. xià yǔ fēng qí shǎo zǐ, fèng qí sì. jīn xiàn dōu bēi zhōng yǒu dà zhǒng, mín chuán yuē gōng qín zhě, jí gāo yáo lèi yě. chǔ rén wèi zhǒng wèi qín yǐ. hàn gāo dì yuán nián, bié wèi héng shān guó, wǔ nián shǔ huái nán, wén dì shí liù nián, fù wèi héng shān guó. wǔ dì yuán shòu èr nián, bié wèi lù ān guó, wáng mǎng zhī ān fēng yě, hàn shū suǒ wèi yǐ shū tú liù. jìn tài kāng sān nián lú jiāng jùn zhì. pì shuǐ yòu xī běi, fēn wèi èr shuǐ, què pí chū yān. yòu běi jìng wǔ mén tíng xī, xī běi liú jìng ān fēng xiàn gù chéng xī. jìn shū dì dào jì: ān fēng jùn zhī shǔ xiàn yě, sú míng zhī yuē ān chéng yǐ.
砒水出廬江灊縣西南，霍山東北，灊者，山、水名也。《開山圖》灊山圍繞大山為霍山。郭景純曰：灊水出焉。縣即其稱矣。《春秋》昭公二十七年，吳因楚喪，圍灊是也。《地理志》曰：批水出灊山，不言霍山，灊，字或作淠。淠水又東北徑博安縣，泄水出焉。東北過六縣東，淠水東北，右會灊鼓川水，水出東南灊鼓川，西北流，左注淠水。淠水又西北徑馬亨城西，又西北徑六安縣故城西，縣故皋陶國也。夏禹封其少子，奉其祀。今縣都陂中有大冢，民傳曰公琴者，即皋陶累也。楚人謂冢為琴矣。漢高帝元年，別為衡山國，五年屬淮南，文帝十六年，復為衡山國。武帝元狩二年，別為六安國，王莽之安風也，《漢書》所謂以舒屠六。晉太康三年廬江郡治。淠水又西北，分為二水，芍陂出焉。又北徑五門亭西，西北流徑安豐縣故城西。《晉書地道記》：安豐郡之屬縣也，俗名之曰安城矣。

yòu běi huì rú shuǐ, luàn liú xī běi zhù yě.
又北會濡水，亂流西北注也。

běi rù yú huái.
北入於淮。

shuǐ zhī jué huì, wèi zhī bǐ kǒu yě.
水之決會，謂之沘口也。

xiè shuǐ chū bó ān xiàn, bó ān xiàn, dì lǐ zhì zhī bó xiāng xiàn yě, wáng mǎng yǐ wèi yáng lù yǐ. xiè shuǐ zì xiàn, shàng chéng bǐ shuǐ yú má bù chuān, xī běi chū, lì rú xī, wèi zhī rú shuǐ yě. běi guò què pí, xī yǔ bǐ shuǐ hé, xiè shuǐ zì rú xī jìng ān fēng xiàn, běi liú zhù yú pì, yì wèi zhī rú xū kǒu. xī běi rù yú huái.
泄水出博安縣，博安縣，《地理志》之博鄉縣也，王莽以為揚陸矣。泄水自縣，上承沘水於麻步川，西北出，歷濡溪，謂之濡水也。北過芍陂，西與沘水合，泄水自濡溪徑安豐縣，北流注於淠，亦謂之濡須口。西北入於淮。

luàn liú tóng guī yě.
亂流同歸也。

féi shuǐ chū jiǔ jiāng chéng dé xiàn guǎng yáng xiāng xī, lǚ chén zì lín yuē: féi shuǐ chū liáng yú shān, sú wèi zhī lián jiā shān, yì huò yǐ wèi dú shān yě. běi liú fēn wèi èr shuǐ, shī shuǐ chū yān. féi shuǐ yòu běi jìng huò chéng dōng, yòu běi jìng huò qiū dōng, yòu huì shī shuǐ zhī jīn, shuǐ shǒu shòu shī shuǐ yú hé féi xiàn chéng dōng, xī liú jìng chéng dé xiàn, zhù yú féi shuǐ yě.
肥水出九江成德縣廣陽鄉西，呂忱《字林》曰：肥水出良余山，俗謂之連枷山，亦或以為獨山也。北流分為二水，施水出焉。肥水又北徑獲城東，又北徑獲丘東，右會施水枝津，水首受施水於合肥縣城東，西流徑成德縣，注於肥水也。

běi guò qí xiàn xī, běi rù què pí.
北過其縣西，北入芍陂。

féi shuǐ zì dí qiū, běi jìng chéng dé xiàn gù chéng xī, wáng mǎng gèng zhī yuē píng ā yě. yòu běi jìng què pí dōng, yòu běi jìng sǐ hǔ táng dōng, què pí dú shàng chéng jǐng mén, yǔ què pí gèng xiāng tōng zhù, gù jīng yán rù què pí yǐ. féi shuǐ yòu běi, yòu hé yán jiàn, shuǐ shàng chéng shī shuǐ yú hé féi xiàn, běi liú jìng jùn qiú xiàn xī, shuǐ jī wèi yáng hú, yáng hú shuǐ zì táng xī běi jìng sǐ hǔ tíng nán, jiā héng táng xī zhù. sòng tài shǐ chū, yù zhōu sī mǎ liú shùn shuài zhòng bā qiān, jù qí chéng dì. yǐ jù liú miǎn, zhào shū bǎo yǐ jīng bīng wǔ qiān, sòng liáng sǐ hǔ, liú miǎn pò zhī cǐ táng. shuǐ fèn wèi èr, luò jiàn chū yān, yán jiāng shuǐ zhù zhī. shuǐ shòu què pí, bēi shuǐ shàng chéng jiàn shuǐ yú wǔ mén tíng nán, bié wèi duàn shén shuǐ, yòu dōng běi jìng wǔ mén tíng dōng, tíng wèi èr shuǐ zhī huì yě. duàn shén shuǐ yòu dōng běi jìng shén jī tíng dōng, yòu běi, wèi zhī háo shuǐ, suī guǎng yì míng, shì shí yī shuǐ, yòu dōng běi jìng bái sháo tíng dōng, jī ér wèi hú, wèi zhī què pí. bēi zhōu bǎi èr shí xǔ lǐ, zài shòu chūn xiàn nán bā shí lǐ, yán chǔ xiāng sūn shū áo suǒ zào, wèi tài wèi yù líng yǔ wú jiāng zhāng xiū zhàn yú què pí, jí cǐ chù yě. bēi yǒu wǔ mén, tǔ nà chuān liú, xī běi wèi xiāng mén bēi, bēi shuǐ běi jìng sūn shū áo cí xià, wèi zhī què pí dú. yòu běi fēn wèi èr shuǐ: yī shuǐ dōng zhù lí jiāng shuǐ, lí jiāng shuǐ dōng jìng lí jiāng tíng nán. wén qīn zhī pàn, wú jūn běi rù, zhū gé xù jù zhī yú lí jiāng. jí cǐ shuǐ yě. dōng zhù féi shuǐ, wèi zhī lí jiāng shuǐ kǒu.
肥水自荻丘，北徑成德縣故城西，王莽更之曰平阿也。又北徑芍陂東，又北徑死虎塘東，芍陂瀆上承井門，與芍陂更相通注，故《經》言入芍陂矣。肥水又北，右合閻澗，水上承施水於合肥縣，北流徑浚遒縣西，水積為陽湖，陽湖水自塘西北徑死虎亭南，夾橫塘西注。宋泰始初，豫州司馬劉順帥眾八千，據其城地。以拒劉勔，趙叔寶以精兵五千，送糧死虎，劉勔破之此塘。水分為二，洛澗出焉，閻漿水注之。水受芍陂，陂水上承澗水於五門亭南，別為斷神水，又東北徑五門亭東，亭為二水之會也。斷神水又東北徑神跡亭東，又北，謂之豪水，雖廣異名，事實一水，又東北徑白芍亭東，積而為湖，謂之芍陂。陂周百二十許里，在壽春縣南八十里，言楚相孫叔敖所造，魏太尉玉淩與吳將張休戰於芍陂，即此處也。陂有五門，吐納川流，西北為香門陂，陂水北徑孫叔敖祠下，謂之芍陂讀。又北分為二水：一水東注黎漿水，黎漿水東徑黎漿亭南。文欽之叛，吳軍北入，諸葛緒拒之於黎漿。即此水也。東注肥水，謂之黎漿水口。

yòu běi guò shòu chūn xiàn dōng, féi shuǐ zì lí jiāng běi jìng shòu chūn xiàn gù chéng dōng wèi zhǎng lài jīn, jīn cè yǒu xiè táng běi tíng, yíng sòng suǒ báo, shuǐ lù zhōu chē, shì yān cuì zhǐ. yòu xī běi, yòu hé dōng xī, xī shuǐ yǐn dú běi chū, xī nán liú jìng dǎo gōng sì xī. sì cè yīn xī, jiàn shā wǔ céng, wū zì jiān chǎng, chóng xū tāo jué yě. yòu xī nán liú zhù yú féi, féi shuǐ yòu xī jìng dōng tái xià, tái jí shòu chūn wài guō, dōng běi yú ā zhī xiè yě. dōng cè yǒu yī hú, sān chūn jiǔ xià, hóng hé fù shuǐ, yǐn dú chéng huáng, shuǐ jī chéng tán, wèi zhī dōng tái hú, yì féi nán bō yě. féi shuǐ xī jìng shòu chūn xiàn gù chéng běi, yòu hé běi xī, shuǐ dǎo běi shān quán yuán xià zhù, shù shí tuí huáng, shuǐ shàng zhǎng lín chā tiān, gāo kē fù rì, chū yú shān lín jīng shè yòu, shān yuān sì zuǒ. dào sú xī yóu, duō cuì qí xià. nèi wài yǐn jí, quán tóng qī jìng. xī shuǐ yán zhù xī nán, jìng lù dào shì jiě nán. jīng lú lín cè chuān xī, dà bù wèi guǎng, xiǎo zú xián jū, yì shèng jìng yě. xī shuǐ xī nán zhù yú féi shuǐ. běi rù yú huái.
又北過壽春縣東，肥水自黎漿北徑壽春縣故城東為長瀨津，津側有謝堂北亭，迎送所薄，水陸舟車，是焉萃止。又西北，右合東溪，溪水引瀆北出，西南流徑導公寺西。寺側因溪，建剎五層，屋字間敞，崇虛掏覺也。又西南流注於肥，肥水又西徑東台下，台即壽春外郭，東北隅阿之榭也。東側有一湖，三春九夏，紅荷覆水，引讀城隍，水積成潭，謂之東台湖，亦肥南播也。肥水西徑壽春縣故城北，右合北溪，水導北山泉源下注，漱石頹隍，水上長林插天，高柯負日，出於山林精舍右，山淵寺左。道俗嬉遊，多萃其下。內外引汲，泉同七淨。溪水沿注西南，徑陸道士解南。精廬臨側川溪，大不為廣，小足閒居，亦勝境也。溪水西南注於肥水。北入於淮。

féi shuǐ yòu xī fēn wèi èr shuǐ, yòu jí féi zhī gù dú, è wèi chuán guān hú, yǐ zhì zhōu jiàn yě. féi shuǐ zuǒ dú, yòu xī jìng shí qiáo mén běi, yì yuē cǎo shì mén, wài yǒu shí liáng. dù běi zhōu, zhōu shàng yǒu xī chāng sì. sì sān miàn zǔ shuǐ, fó táng shè sān xiàng, zhēn róng miào xiāng, xiāng fú jīng wěi. shì xiāo wǔ dì suǒ lì yě. sì xī jí chuán guān fāng, cāng sì dōu shuǐ, shì yíng shì zuò. hú běi duì bā gōng shān, shān wú shù mù, wéi tóng fù ěr. shān shàng yǒu huái nán wáng liú ān miào. liú ān shì hàn gāo dì zhī sūn, lì wáng zhǎng zi yě. zhé jié xià shì, dǔ hǎo rú xué, yǎng fāng shù zhī tú shù shí rén, jiē wèi jùn yì yān. duō shén xiān mì fǎ hóng bǎo zhī dào. hū yǒu bā gōng, jiē xū méi hào sù, yì mén xī jiàn. mén zhě yuē: wú wáng hǎo zhǎng shēng, jīn xiān shēng wú zhù shuāi zhī shù, wèi gǎn xiāng wén. bā gōng xián biàn chéng tóng, wáng shén jìng zhī. bā shì bìng néng liàn jīn huà dān, chū rù wú jiān, nǎi yǔ ān dēng shān, mái jīn yú dì, bái rì shēng tiān. yú yào zài qì, jī quǎn shì zhī zhě, jù dé shàng shēng. qí suǒ shēng zhī chù. jiàn shí jiē xiàn, rén mǎ jī cún yān. gù shān jí yǐ bā gōng wèi mù, yú dēng qí shàng, rén mǎ zhī jī wú wén yǐ, wéi miào xiàng cún yān, miào zhōng tú ān jí bā shì xiàng, jiē zuò chuáng zhàng rú píng shēng, bèi fú xiān lì, xián yǔ shàn qún bǐ, zhōng hú zhěn wù, yī rú cháng jū. miào qián yǒu bēi, qí yǒng míng shí nián suǒ jiàn yě. shān yǒu yǐn shì shí jǐng, jiē cuī yǎn suǒ wèi yú xià shòu chūn, dēng běi lǐng huái fǔ zhī dào shì, bā gōng dàn jǐng zài yān. yì yún: zuǒ wú yǔ wáng chūn fù shēng děng xún ān, cì yì xuán zhōu, hái wèi zhe jì, hào yuē bā gōng jì, dōu bù liè qí jī quǎn shēng kōng zhī shì yǐ. àn hàn shū, ān fǎn, fú zhū, gě hóng míng qí dé dào, shì bèi bào piáo zi jí shén xiān chuán. féi shuǐ yòu zuǒ nà què pí dú. dú shuǐ zì lí jiāng fēn shuǐ, yǐn dú shòu chūn chéng běi, jìng què pí mén yòu, běi rù chéng. xī jù lù shí miáo wèi xiàn zhǎng, shì qí liú dú chù yě. dú dōng yǒu dōng dōu jiē, jiē zhī zuǒ dào běi, yǒu sòng sī kōng liú miǎn miào. sòng yuán huī èr nián, jiàn yú dōng xiāng xiào yì lǐ. miào qián yǒu bēi, shí nián bēi gōng fāng chuàng, qí yǒng míng yuán nián fāng lì. shěn yuē sòng shū yán tài shǐ yuán nián, yù zhōu cì shǐ yīn yǎn fǎn, míng dì jiǎ miǎn fǔ guó jiāng jūn, tǎo zhī, yǎn jiàng. bù fàn qiū háo, bǎi xìng lái sū, shēng wèi lì bēi, wén guò qí shí. jiàn yuán sì nián, gù lì yán yòu míng wèi qí miào míng, gù zuǒ páng tǐng wèi miào zàn, xià hóu jìng yǒu wèi miào sòng, bìng fù kān yú bēi cè. dú shuǐ yòu běi jìng xiāng guó chéng dōng, liú wǔ dì fá zhǎng ān suǒ zhú yě, táng zì tīng guǎn réng gù, yǐ xiāng guó wèi míng. yòu běi chū chéng, zhù féi shuǐ. yòu xī jìng jīn chéng běi, yòu xī, zuǒ hé yáng tóu xī shuǐ. shuǐ shòu què pí, xī běi lì yáng tóu xī, wèi zhī yáng tóu jiàn shuǐ. běi jìng yùn hú, zuǒ huì fēng shuǐ dú, dú shòu huái yú fēng cūn nán, xià zhù yáng tóu xī, cè jìng shòu chūn chéng xī, yòu běi lì xiàng mén, zì shā mén běi chū jīn chéng xī mén xiāo yáo lóu xià, běi zhù féi dú. féi shuǐ běi zhù jiù dú zhī héng táng, wèi xuán kāng nán lù chí dào, zuǒ tōng chuán guān fāng yě. féi shuǐ jìng xuán kāng chéng xī běi liú, běi chū, shuǐ jì yǒu qǔ shuǐ táng, yì xī yóu suǒ jí yě. yòu xī běi liú, xī zài jìn shì, xiè xuán běi yù fú jiān, qí bā gōng shān, jí zhì zhèn yú féi shuǐ zhī bīn, jiān wàng shān shàng cǎo mù, wēi wèi rén zhuàng, cǐ jí jiān zhàn bài chù. fēi bā gōng zhī líng yǒu zhù, gài hé shì jiāng wáng zhī huò yě. féi shuǐ yòu xī běi zhù yú huái, shì yuē féi kǒu yě. shī shuǐ yì cóng guǎng yáng xiāng féi shuǐ bié, dōng nán rù yú hú.
肥水又西分為二水，右即肥之故讀，遏為船官湖，以置舟艦也。肥水左瀆，又西徑石橋門北，亦曰草市門，外有石樑。渡北洲，洲上有西昌寺。寺三面阻水，佛堂設三像，真容妙相，相服精煒。是蕭武帝所立也。寺西即船官坊，蒼兕、都水，是營是作。湖北對八公山，山無樹木，惟童阜耳。山上有淮南王劉安廟。劉安是漢高帝之孫，厲王長子也。折節下士，篤好儒學，養方術之徒數十人，皆為俊異焉。多神仙秘法鴻寶之道。忽有八公，皆鬚眉皓素，詣門希見。門者曰：吾王好長生，今先生無住衰之術，未敢相聞。八公咸變成童，王甚敬之。八士並能煉金化丹，出入無間，乃與安登山，薶金於地，白日升天。余藥在器，雞犬舐之者，俱得上升。其所升之處。踐石皆陷，人馬跡存焉。故山即以八公為目，余登其上，人馬之跡無聞矣，惟廟像存焉，廟中圖安及八士像，皆坐床帳如平生，被服纖麗，咸羽扇裙彼，中壺枕物，一如常居。廟前有碑，齊永明十年所建也。山有隱室石井，皆崔琰所謂餘下壽春，登北嶺淮甫之道室，八公石井在焉。亦云：左吳與王春、傅生等尋安，伺詣玄洲，還為著記，號曰《八公記》，都不列其雞犬升空之事矣。按《漢書》，安反，伏誅，葛洪明其得道，事備《抱朴子》及《神仙傳》。肥水又左納芍陂瀆。瀆水自黎漿分水，引瀆壽春城北，徑芍陂門右，北入城。昔巨鹿時苗為縣長，是其留犢處也。瀆東有東都街，街之左道北，有宋司空劉勔廟。宋元徽二年，建於東鄉孝義里。廟前有碑，時年碑功方創，齊永明元年方立。沈約《宋書》言泰始元年，豫州刺史殷琰反，明帝假勔輔國將軍，討之，琰降。不犯秋毫，百姓來蘇，生為立碑，文過其實。建元四年，故吏顏幼明為其廟銘，故佐龐珽為廟贊，夏侯敬友為廟頌，並附刊於碑側。瀆水又北徑相國城東，劉武帝伐長安所築也，堂字廳館仍故，以相國為名。又北出城，注肥水。又西徑金城北，又西，左合羊頭溪水。水受芍陂，西北歷羊頭溪，謂之羊頭澗水。北徑熨湖，左會烽水瀆，瀆受淮於烽村南，下注羊頭溪，側徑壽春城西，又北曆象門，自沙門北出金城西門逍遙樓下，北注肥瀆。肥水北注舊瀆之橫塘，為玄康南路馳道，左通船官坊也。肥水徑玄康城西北流，北出，水際有曲水堂，亦嬉遊所集也。又西北流，昔在晉世，謝玄北御苻堅，祈八公山，及置陣於肥水之濱，堅望山上草木，威為人狀，此即堅戰敗處。非八公之靈有助，蓋荷氏將亡之惑也。肥水又西北注於淮，是曰肥口也。施水亦從廣陽鄉肥水別，東南入於湖。

shī shuǐ shòu féi yú guǎng yáng xiāng, dōng nán liú jìng hé féi xiàn. yīng shào yuē: xià shuǐ chū chéng fù dōng nán, zhì cǐ yǔ féi hé, gù yuē hé féi. kàn yīn yì yán chū pèi guó chéng fù dōng, zhì cǐ hé wèi féi. yú àn chuān shū pài bié. wú yán zhù zhī lǐ, fāng zhī yīng kàn èr shuō, fēi shí zhèng yě. gài xià shuǐ bào zhǎng, shī hé yú féi, gù yuē hé féi yě. fēi wèi xià shuǐ shī shuǐ zì chéng dé dōng jìng hé féi xiàn chéng nán. chéng jū sì shuǐ zhōng, yòu dōng yǒu xiāo yáo jīn, shuǐ shàng jiù yǒu liáng. sūn quán zhī gōng hé féi yě, zhāng liáo bài zhī yú jīn běi, qiáo bù chè zhě liǎng bǎn. quán yǔ gān níng cù mǎ qū jīn, gǔ lì zì hòu zhe biān zhù shì, suì dé dù liáng. líng tǒng bèi kǎi luò shuǐ, hòu dào zhuī wáng, liú tì jīn zhǔ. shī shuǐ yòu dōng, fēn wèi èr shuǐ, zhī shuǐ běi chū yān, xià zhù yáng yuān. shī shuǐ yòu dōng jìng hú kǒu shù, dōng zhù cháo hú, wèi zhī shī kǒu yě.
施水受肥於廣陽鄉，東南流徑合肥縣。應劭曰：夏水出城父東南，至此與肥合，故曰合肥。闞駰亦言出沛國城父東，至此合為肥。余按川殊派別。無沿注之理，方知應、闞二說，非實證也。蓋夏水暴長，施合於肥，故曰合肥也。非謂夏水、施水自成德東徑合肥縣城南。城居四水中，又東有逍遙津，水上舊有梁。孫權之攻合肥也，張遼敗之於津北，橋不撤者兩版。權與甘寧蹴馬趨津，谷利自後著鞭助勢，遂得渡梁。凌統被鎧落水，後到追亡，流涕津渚。施水又東，分為二水，枝水北出焉，下注陽淵。施水又東徑湖口戍，東注巢湖，謂之施口也。

jǔ shuǐ chū hàn zhōng fáng líng xiàn huái shuǐ, dōng nán guò lín jǔ xiàn jiè, jǔ shuǐ chū dōng wèn yáng jùn jǔ yáng xiàn xī běi jǐng shān, jí jīng shān shǒu yě. gāo fēng xiá jǔ, jùn jí céng yún.
沮水出漢中房陵縣淮水，東南過臨沮縣界，沮水出東汶陽郡沮陽縣西北景山，即荊山首也。高峰霞舉，峻棘層雲。

shān hǎi jīng yún: jīn yù shì chū, yì jǔ shuǐ zhī suǒ dǎo. gù huái nán zǐ yuē: jǔ chū jīng shān. gāo yòu yún: jīng shān zài zuǒ féng yì huái dé xiàn, gài yǐ luò shuǐ yǒu qī jǔ zhī míng gù yě. sī miù zhèng ěr. dù yù yún: shuǐ chū xīn chéng jùn zhī xī nán fā ā shān, gài shān yì míng yě. jǔ shuǐ dōng nán liú, jìng jǔ yáng xiàn dōng nán, xiàn yǒu tóng shuǐ, dōng jìng qí xiàn nán, xià rù jǔ shuǐ. jǔ shuǐ yòu dōng nán jìng wèn yáng jùn běi, jí gāo ān xiàn jiè. jùn zhì xī chéng, xiàn jū jùn xià, chéng gù xīn chéng zhī xià yì. yì xī chū fēn xīn chéng lì. xī biǎo xī chóng shān yě. jǔ shuǐ nán jìng lín jǔ xiàn xī, qīng xī shuǐ zhù zhī. shuǐ chū xiàn xī qīng shān, shān zhī dōng yǒu làn quán, jí qīng xī zhī yuán yě. kǒu jìng shù zhàng, qí shēn bù cè, qí quán shén líng jié. zhì yú yán yáng yǒu kàng, yīn yǔ wú shí, yǐ huì wù tóu zhī, zhé néng bào yǔ. qí shuǐ dǎo yuán dōng liú, yǐ yuán chū qīng shān, gù yǐ qīng xī wèi míng. xún yuán fú xī, qí wèi shēn qiào. shèng hóng zhī yún: chóu mù bàng shēng, líng kōng jiāo hé, wēi lóu qīng yá, héng yǒu luò shì, fēng quán chuán xiǎng yú qīng lín zhī xià, yán yuán liú shēng yú bái yún zhī shàng, yóu zhě cháng ruò mù bù zhōu wán, qíng bù gěi shǎng. shì yǐ lín tú qī tuō, yún kè zhái xīn, quán cè duō jié dào shì jīng lú yān. qīng xī yòu dōng liú rù yú jǔ shuǐ. jǔ shuǐ yòu qū jìng qí xiàn nán. jìn xián hé zhōng, wèi jǔ yáng jùn zhì yě. jǔ shuǐ yòu dōng nán, jìng dāng yáng xiàn gù chéng běi. chéng yīn gāng wèi zǔ, běi zhěn jǔ chuān, qí gù chéng zài dōng bǎi sì shí lǐ, wèi zhī dōng chéng, zài lǜ lín zhǎng bǎn nán, zhǎng bǎn jí zhāng yì dé héng máo chù yě. jǔ shuǐ yòu dōng nán jìng lǘ chéng xī, mó chéng dōng, yòu nán jìng mài chéng xī, xī guān yún zhǎng zhà jiàng chù, zì cǐ suì pàn. chuán yún: zi xū zào lǘ mó èr chéng yǐ gōng mài yì, jí yàn suǒ yún dōng lǘ xī mó, mài chéng zì pò zhě yě. jǔ shuǐ yòu nán jìng chǔ zhāo wáng mù. dōng duì mài chéng, gù wáng zhòng xuān zhī fù dēng lóu yún xī jiē zhāo qiū shì yě. jǔ shuǐ yòu nán yǔ zhāng shuǐ hé yān. yòu dōng nán guò zhī jiāng xiàn, dōng nán rén yú jiāng. jǔ shuǐ yòu dōng nán jìng zhǎng chéng dōng, yòu dōng nán liú zhù yú jiāng, wèi zhī zǔ kǒu yě. zhāng shuǐ chū lín jǔ xiàn dōng jīng shān, dōng nán guò liǎo tíng, yòu dōng guò zhāng xiāng nán, jīng shān zài jǐng shān dōng bǎi yú lǐ, xīn chéng yí xiāng xiàn jiè. suī qún fēng jìng jǔ, ér jīng shān dú xiù. zhāng shuǐ dōng nán liú, yòu qū xī nán, jìng biān xiàn nán, xiàn jiù chéng zhī dōng běi bǎi sì shí lǐ yě. xī nán gāo yáng chéng, yí zhì xǔ mào gù chéng, chéng nán lín zhāng shuǐ. yòu nán lì lín jǔ xiàn zhī zhāng xiāng nán. xī guān yǔ bǎo mài chéng, zhà jiàng ér dùn, pān zhāng zhǎn zhī yú cǐ. zhāng shuǐ yòu nán jìng dāng yáng xiàn, yòu nán jìng mài chéng dōng, wáng zhòng xuān dēng qí dōng nán yú, lín zhāng shuǐ ér fù zhī yuē: jiā qīng zhāng zhī tōng pǔ, yǐ qū jǔ zhī zhǎng zhōu shì yě. zhāng shuǐ yòu nán, yí shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: yí shuǐ chū dōng běi yí zhū zhī shān, nán liú zhù yú zhāng shuǐ.
《山海經》云：金玉是出，亦沮水之所導。故《淮南子》曰：沮出荊山。高誘云：荊山在左馮翊懷德縣，蓋以洛水有漆沮之名故也。斯謬證耳。杜預云：水出新城郡之西南發阿山，蓋山異名也。沮水東南流，徑沮陽縣東南，縣有潼水，東徑其縣南，下入沮水。沮水又東南徑汶陽郡北，即高安縣界。郡治錫城，縣居郡下，城故新城之下邑。義熙初分新城立。西表悉重山也。沮水南徑臨沮縣西，青溪水注之。水出縣西青山，山之東有濫泉，即青溪之源也。口徑數丈，其深不測，其泉甚靈潔。至於炎陽有亢，陰雨無時，以穢物投之，輒能暴雨。其水導源東流，以源出青山，故以青溪為名。尋源浮溪，奇為深峭。盛弘之云：稠木傍生，凌空交合，危樓傾崖，恆有落勢，風泉傳響於青林之下，岩猿流聲於白雲之上，游者常若目不周玩，情不給賞。是以林徒棲托，雲客宅心，泉側多結道士精廬焉。青溪又東流入於沮水。沮水又屈徑其縣南。晉咸和中，為沮陽郡治也。沮水又東南，徑當陽縣故城北。城因岡為阻，北枕沮川，其故城在東百四十里，謂之東城，在綠林長坂南，長坂即張翼德橫矛處也。沮水又東南徑驢城西，磨城東，又南徑麥城西，昔關雲長詐降處，自此遂叛。《傳》云：子胥造驢、磨二城以攻麥邑，即諺所云東驢西磨，麥城自破者也。沮水又南徑楚昭王墓。東對麥城，故王仲宣之賦《登樓》雲西接昭丘是也。沮水又南與漳水合焉。又東南過枝江縣，東南人於江。沮水又東南徑長城東，又東南流注於江，謂之詛口也。漳水出臨沮縣東荊山，東南過蓼亭，又東過章鄉南，荊山在景山東百餘里，新城沶鄉縣界。雖群峰競舉，而荊山獨秀。漳水東南流，又屈西南，徑編縣南，縣舊城之東北百四十里也。西南高陽城，移治許茂故城，城南臨漳水。又南歷臨沮縣之章鄉南。昔關羽保麥城，詐降而遁，潘璋斬之於此。漳水又南徑當陽縣，又南徑麥城東，王仲宣登其東南隅，臨漳水而賦之曰：夾清漳之通浦，倚曲沮之長洲是也。漳水又南，沶水注之。《山海經》曰：沶水出東北宜諸之山，南流注於漳水。

yòu nán zhì zhī jiāng xiàn běi wū fú yì, rù yú jǔ.
又南至枝江縣北烏扶邑，入於沮。

dì lǐ zhì yuē: yǔ gòng nán tiáo jīng shān, zài lín jǔ xiàn zhī dōng běi, zhāng shuǐ suǒ chū, dōng zhì jiāng líng rù yáng shuǐ, zhù yú miǎn. fēi yě. jīn zhāng shuǐ yú dāng yáng xiàn zhī dōng nán bǎi yú lǐ ér yòu huì jǔ shuǐ yě. xià shuǐ chū jiāng jīn, yú jiāng líng xiàn dōng nán, jiāng jīn yù zhāng kǒu dōng yǒu zhōng xià kǒu, shì xià shuǐ zhī shǒu, jiāng zhī sì yě. qū yuán suǒ wèi guò xià shǒu ér xī fú, gù lóng mén ér bù jiàn yě. lóng mén jí yǐng chéng zhī dōng mén yě.
《地理志》曰：《禹貢》南條荊山，在臨沮縣之東北，漳水所出，東至江陵入陽水，注於沔。非也。今漳水於當陽縣之東南百餘里而右會沮水也。夏水出江津，於江陵縣東南，江津豫章口東有中夏口，是夏水之首，江之汜也。屈原所謂過夏首而西浮，顧龍門而不見也。龍門即郢城之東門也。

yòu dōng guò huá róng xiàn nán, xiàn gù róng chéng yǐ. chūn qiū lǔ dìng gōng sì nián, xǔ qiān yú róng chéng shì yě. běi lín zhōng xià shuǐ, zì xiàn dōng běi, jìng chéng dū jùn gù chéng nán, jìn yǒng jiā zhōng, xī shǔ zǔ luàn, gē huá róng zhū chéng wèi chéng dū wáng yǐng guó. xià shuǐ yòu jìng jiāo zhǐ tài shǒu hú chǒng mù běi. hàn tài fù guǎng shēn péi líng, ér cǐ mù cè yǒu guǎng bēi, gù shì wèi guǎng zhǒng, fēi yě. qí wén yán shì cài bó jiē zhī cí. lì fàn xī róng mù nán. wáng yǐn jìn shū dì dào jì yuē: táo zhū zhǒng zài huá róng xiàn, shù bēi yún shì yuè zhī fàn lǐ. jìn tài kāng dì jì shèng hóng zhī jīng zhōu jì liú chéng zhī jì, bìng yán zài xiàn zhī xī nán.
又東過華容縣南，縣故容城矣。《春秋》魯定公四年，許遷於容城是也。北臨中夏水，自縣東北，徑成都郡故城南，晉永嘉中，西蜀阻亂，割華容諸城為成都王穎國。夏水又徑交趾太守胡寵墓北。漢太傅廣身陪陵，而此墓側有廣碑，故世謂廣冢，非也。其文言是蔡伯喈之辭。歷范西戎墓南。王隱《晉書地道記》曰：陶朱冢在華容縣，樹碑雲是越之范蠡。《晉太康地記》、盛弘之《荊州記》、劉澄之《記》，並言在縣之西南。

guō zhòng chǎn yán zài xiàn dōng shí lǐ, jiǎn qí bēi tí yún: gù xī róng lìng fàn jūn zhī mù. bēi wén quē luò, bù xiáng qí rén, chēng lí shì qí xiān yě. bēi shì yǒng jiā èr nián lì. guān qí suǒ shù, zuì wèi jiū xī, yǐ qīn jìng qí dì, gù wéi zhòng shuō, cóng ér zhèng zhī. xià shuǐ yòu dōng, jìng jiān lì xiàn nán. jìn wǔ dì tài kāng wǔ nián lì. xiàn tǔ bēi xià, zé duō bēi chí, xī nán zì zhōu líng dōng jiè, jìng yú yún dù dùn yáng, wèi yún mèng zhī sǒu yǐ. wéi zhāo yuē: yún mèng zài huá róng xiàn. àn chūn qiū lǔ zhāo gōng sān nián, zhèng bó rú chǔ, zi chǎn bèi tián jù, yǐ tián jiāng nán zhī mèng. guō jǐng chún yán huá róng xiàn dōng nán bā qiū hú, shì yě. dù yù yún: zhī jiāng xiàn ān lù xiàn yǒu yún mèng. gài kuà chuān gèn xí, jiān bāo shì guǎng yǐ. xià shuǐ yòu dōng, xià yáng shuǐ zhù zhī. shuǐ shàng chéng yáng shuǐ yú jìng líng xiàn zhī zhè kǒu, dōng nán liú yǔ zhōng xià shuǐ hé, wèi zhī xià yáng shuǐ. yòu dōng běi jìng jiāng xià huì huái xiàn běi, ér dōng běi zhù.
郭仲產言在縣東十里，檢其碑題云：故西戎令范君之墓。碑文缺落，不詳其人，稱蠡是其先也。碑是永嘉二年立。觀其所述，最為究悉，以親徑其地，故違眾說，從而正之。夏水又東，徑監利縣南。晉武帝太康五年立。縣土卑下，澤多陂池，西南自州陵東界，徑於雲杜沌陽，為雲夢之藪矣。韋昭曰：雲夢在華容縣。按《春秋》魯昭公三年，鄭伯如楚，子產備田具，以田江南之夢。郭景純言華容縣東南巴丘湖，是也。杜預云：枝江縣、安陸縣有雲夢。蓋跨川亘隰，兼苞勢廣矣。夏水又東，夏楊水注之。水上承楊水於竟陵縣之柘口，東南流與中夏水合，謂之夏楊水。又東北徑江夏惠懷縣北，而東北注。

yòu dōng zhì jiāng xià yún dù xiàn, rù gàn miǎn.
又東至江夏雲杜縣，入干沔。

yīng shào shí sān zhōu jì yuē: jiāng bié rù miǎn wèi xià shuǐ, yuán fū xià zhī wèi míng, shǐ yú fēn jiāng, dōng jié xià liú, gù nà jué chēng, jì yǒu zhōng xià zhī mù, yì bāo dà xià zhī míng yǐ. dāng qí jué rù zhī suǒ, wèi zhī dǔ kǒu yān. zhèng xuán zhù shàng shū, cāng làng zhī shuǐ, yán jīn wèi zhī xià shuǐ, lái tóng, gù shì biàn míng yān. liú chéng zhī zhe yǒng chū shān chuān jì yún: xià shuǐ, gǔ wén yǐ wèi cāng làng, yú fù suǒ gē yě. yīn cǐ yán zhī, shuǐ yīng yóu miǎn. jīn àn xià shuǐ shì jiāng liú miǎn, fēi miǎn rù xià. jiǎ shǐ miǎn zhù xià, qí shì xī nán, fēi shàng shū yòu dōng zhī wén, yú yì yǐ wèi fēi yě. zì dǔ kǒu xià miǎn shuǐ, tōng jiān xià mù, ér huì yú jiāng, wèi zhī xià ruì yě. gù chūn qiū zuǒ chuán chēng wú fá chǔ, shěn yǐn shè bèn mìng xià ruì yě. dù dǐng yuē: hàn shuǐ qū rù jiāng, jí xià kǒu yǐ.
應劭《十三州記》曰：江別入沔為夏水，源夫夏之為名，始於分江，冬竭夏流，故納厥稱，既有中夏之目，亦苞大夏之名矣。當其決入之所，謂之堵口焉。鄭玄注《尚書》，滄浪之水，言今謂之夏水，來同，故世變名焉。劉澄之著《永初山川記》云：夏水，古文以為滄浪，漁父所歌也。因此言之，水應由沔。今按夏水是江流沔，非沔入夏。假使沔注夏，其勢西南，非《尚書》又東之文，余亦以為非也。自堵口下沔水，通兼夏目，而會於江，謂之夏汭也。故《春秋左傳》稱吳伐楚，沈尹射奔命夏汭也。杜頂曰：漢水曲入江，即夏口矣。

qiāng shuǐ chū qiāng zhōng cān láng gǔ, bǐ sú wèi zhī tiān chí bái shuǐ yǐ. dì lǐ zhì yuē: chū lǒng xī qiāng dào. dōng nán liú jìng dàng chāng chéng dōng, xī běi qù tiān chí wǔ bǎi yú lǐ. qiāng shuǐ yòu dōng nán, jìng dàng pó chuān chéng dōng ér dōng nán zhù. xī jiāng wéi zhī kòu lǒng yòu yě, wén zhōng huì rù hàn zhōng, yǐn hái, zhī yōng zhōu cì shǐ zhū gé xù tún qiáo tóu, cóng kǒng hán gǔ jiāng chū běi dào. xù yāo zhī cǐ lù, wéi gèng cóng běi dào dù qiáo tóu, rù jiàn gé, xù zhuī zhī bù jí. qiāng shuǐ yòu dōng nán, yáng bù shuǐ zhù zhī. shuǐ fā dōng běi yáng bù xī, xī nán jìng ān mín shù, yòu xī nán zhù qiāng shuǐ, yòu dōng nán jìng wǔ jiē chéng xī nán, yòu dōng nán jìng jiā lú chéng xī, yáng tāng shuǐ rù yān. shuǐ chū xī běi yīn píng běi jiè tāng xī, dōng nán jìng běi bù chéng běi, yòu dōng nán jìng wǔ bù chéng nán, dōng nán yòu hé qiè shuǐ bàng xī nán chū, jí shuǐ yuán suǒ fā yě. qiāng shuǐ yòu jìng jiā lú chéng nán, jìng yú chéng nán, yòu dōng nán, zuǒ huì wǔ bù shuǐ. shuǐ yǒu èr yuán, chū nán běi wǔ bù xī, xī nán liú hé wèi yī shuǐ, qū ér dōng nán zhù qiāng shuǐ. qiāng shuǐ yòu dōng nán liú zhì qiáo tóu, hé bái shuǐ, dōng nán qù bái shuǐ xiàn gù chéng jiǔ shí lǐ.
羌水出羌中參狼谷，彼俗謂之天池白水矣。《地理志》曰：出隴西羌道。東南流徑宕昌城東，西北去天池五百餘里。羌水又東南，徑宕婆川城東而東南注。昔姜維之寇隴右也，聞鍾會入漢中，引還，知雍州刺史諸葛緒屯橋頭，從孔函谷將出北道。緒邀之此路，維更從北道渡橋頭，入劍閣，緒追之不及。羌水又東南，陽部水注之。水發東北陽部溪，西南徑安民戍，又西南注羌水，又東南徑武街城西南，又東南徑葭蘆城西，羊湯水入焉。水出西北陰平北界湯溪，東南徑北部城北，又東南徑五部城南，東南右合妾水傍西南出，即水源所發也。羌水又徑葭蘆城南，徑余城南，又東南，左會五部水。水有二源，出南北五部溪，西南流合為一水，屈而東南注羌水。羌水又東南流至橋頭，合白水，東南去白水縣故城九十里。

yòu dōng nán zhì guǎng wèi bái shuǐ xiàn, yǔ hàn shuǐ hé, yòu dōng nán guò bā jùn làng zhōng xiàn, yòu nán zhì diàn jiāng xiàn, dōng nán rù yú jiāng.
又東南至廣魏白水縣，與漢水合，又東南過巴郡閬中縣，又南至墊江縣，東南入於江。

fú shuǐ chū guǎng wèi fú xiàn xī běi, fú shuǐ chū guǎng hàn shǔ guó gāng dī dào jiǎo wài, dōng nán liú jìng fú xiàn xī, wáng mǎng zhī tǒng mù yǐ. zāng gōng jìn pò fú chéng, zhǎn gōng sūn huī yú fú, zì cǐ shuǐ shàng. xiàn yǒu chán shuǐ, chū chán shān. shuǐ yuán yǒu jīn yín kuàng, xǐ qǔ huǒ hé zhī, yǐ chéng jīn yín. chán shuǐ lì chán tíng ér xià zhù fú shuǐ. fú shuǐ yòu dōng nán jìng mián zhú xiàn běi. zāng gōng sù fú zhì yú yáng, gōng sūn shù jiāng wáng yuán jiàng, suì bá mián zhú. fú shuǐ yòu dōng nán, yǔ jiàn shǐ shuǐ hé, shuǐ fā píng luò jùn xī xī, xī nán liú, qū ér dōng nán liú, rén yú fú. fú shuǐ yòu dōng nán jìng jiāng yóu shù běi. dèng ài zì yīn píng jǐng gǔ bù dào, xuán bīng shù mǎ rén shǔ, jìng jiāng yóu guǎng hàn zhě yě. fú shuǐ yòu dōng nán, jìng nán ān jùn nán, yòu nán yǔ jīn táng shuǐ huì, shuǐ chū guǎng hàn xīn dū xiàn, dōng nán liú rù fú. fú shuǐ yòu nán, zhī jīn chū yān, xī jìng guǎng hàn wǔ chéng xiàn, wèi wǔ chéng shuǐ, yòu xī zhì chéng dū, rù yú jiāng.
涪水出廣魏涪縣西北，涪水出廣漢屬國剛氐道徼外，東南流徑涪縣西，王莽之統睦矣。臧宮進破涪城，斬公孫恢於涪，自此水上。縣有潺水，出潺山。水源有金銀礦，洗取火合之，以成金銀。潺水歷潺亭而下注涪水。涪水又東南徑綿竹縣北。臧宮溯涪至於陽，公孫述將王元降，遂拔綿竹。涪水又東南，與建始水合，水發平洛郡西溪，西南流，屈而東南流，人於涪。涪水又東南徑江油戍北。鄧艾自陰平景谷步道，懸兵束馬人蜀，徑江油廣漢者也。涪水又東南，徑南安郡南，又南與金堂水會，水出廣漢新都縣，東南流入涪。涪水又南，枝津出焉，西徑廣漢五城縣，為五城水，又西至成都，入於江。

nán zhì xiǎo guǎng wèi, yǔ zǐ tóng shuǐ hé.
南至小廣魏，與梓潼水合。

xiǎo guǎng wèi jí guǎng hàn xiàn dì, wáng mǎng gēng míng yuē guǎng xìn yě.
小廣魏即廣漢縣地，王莽更名曰廣信也。

zǐ tóng shuǐ chū qí xiàn běi jiè, xī nán rén yú fú.
梓潼水出其縣北界，西南人於涪。

gù guǎng hàn jùn, gōng sūn shù gǎi wèi zǐ tóng jùn. liú bèi jiā huò jùn shǒu jiā méng zhī gōng, yòu fēn guǎng hàn yǐ běi, bié wèi zǐ tóng jùn, yǐ jùn wèi shǒu. xiàn yǒu wǔ nǚ, shǔ wáng qiǎn wǔ dīng yíng zhī, zhì cǐ, jiàn dà shé rù shān xué, wǔ dīng yǐn zhī, shān bēng, yā wǔ dīng jí wǔ nǚ, yīn shì shān wèi wǔ fù shān, yòu yuē wǔ fù hòu, chí shuǐ suǒ chū. yī yuē wǔ fù shuǐ, yì yuē tóng shuǐ yě. qí shuǐ dǎo yuán shān zhōng, nán jìng zǐ tóng xiàn. wáng mǎng gǎi yuē zi tóng yǐ. zì xiàn nán jìng fú chéng dōng, yòu nán rù yú fú shuǐ, wèi zhī wǔ fù shuǐ kǒu yě.
故廣漢郡，公孫述改為梓潼郡。劉備嘉霍峻守葭萌之功，又分廣漢以北，別為梓潼郡，以峻為守。縣有五女，蜀王遣五丁迎之，至此，見大蛇入山穴，五丁引之，山崩，壓五丁及五女，因氏山為五婦山，又曰五婦候，馳水所出。一曰五婦水，亦曰潼水也。其水導源山中，南徑梓潼縣。王莽改曰子同矣。自縣南徑涪城東，又南入於涪水，謂之五婦水口也。

yòu xī nán zhì xiǎo guǎng wèi nán, rù yú diàn jiāng.
又西南至小廣魏南，入於墊江。

yì yán fú shuǐ zhì cǐ rù hàn shuǐ, yì wèi zhī wèi nèi shuǐ yě. běi jìng diàn jiāng. xī cén péng yǔ zāng gōng zì jiāng zhōu cóng fú shuǐ shàng. gōng sūn shù lìng yán cén shèng bīng yú shěn shuǐ. gōng zuǒ bù yòu qí, jiā chuán ér jìn, shì dòng shān gǔ, dà pò cén jūn, zhǎn shǒu nì shuǐ zhě wàn yú rén, shuǐ wèi zhuó liú. shěn shuǐ chū guǎng hàn xiàn, xià rù fú shuǐ yě. cén shuǐ chū hàn zhōng nán zhèng xiàn dōng nán hàn shān, běi zhì ān yáng xiàn, nán rù yú miǎn. cén shuǐ jí huáng shuǐ yě, dōng běi liú, jìng chéng gù nán chéng běi. chéng zài shān shàng, huò yán hán xìn shǐ lì, huò yán zhāng liáng chuàng zhú, wèi zhī dìng suǒ zhì yǐ. yì xī jiǔ nián, suǒ xiá wèi guǒ zhōu cì shǐ, zì chéng gù zhì cǐ, gù wèi zhī nán chéng. chéng zhōu qī lǐ, jīn jiàn dài gǔ, jué bì bǎi xún, běi gǔ kǒu zào chéng dōng mén, bàng shān xún jiàn, wǔ lǐ yǒu yú, pán dào dēng zhì, fāng dé chéng zhì. chéng běi shuǐ jiù yǒu héng, běi dù cén shuǐ. shuǐ běi yǒu zhào jūn chéng, chéng běi yòu yǒu héng dù miǎn, qǔ běi chéng, chéng jí dà chéng gù xiàn zhì yě. huáng shuǐ yòu àn yǒu yuè guī guǎn, cén shuǐ lì qí běi, běi zhì ān yáng zuǒ rù miǎn, wèi cén shuǐ kǒu yě.
亦言涪水至此入漢水，亦謂之為內水也。北徑墊江。昔岑彭與臧宮自江州從涪水上。公孫述令延岑盛兵於瀋水。宮左步右騎，夾船而進，勢動山谷，大破岑軍，斬首溺水者萬餘人，水為濁流。瀋水出廣漢縣，下入涪水也。涔水出漢中南鄭縣東南旱山，北至安陽縣，南入於沔。涔水即黃水也，東北流，徑成固南城北。城在山上，或言韓信始立，或言張良創築，未知定所制矣。義熙九年，索遐為果州刺史，自成固治此，故謂之南城。城周七里，衿澗帶谷，絕壁百尋，北谷口造城東門，傍山尋澗，五里有餘，盤道登陟，方得城治。城北水舊有桁，北渡涔水。水北有趙軍城，城北又有桁渡沔，取北城，城即大成固縣治也。黃水右岸有悅歸館，涔水歷其北，北至安陽左入沔，為涔水口也。